Augustijnen van Dendermonde - Keyser Carel den Vijfden vraeck nemende over het goodeloos schelmstuck van Joannes Fredericus

Augustijnen van Dendermonde: Keyser Carel den Vijfden vraeck nemende over het goodeloos schelmstuck van Joannes Fredericus. Ieperen, 1729.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton20225 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

[fol. π1r]

KEYSER CAREL

DEN VYFDEN

Vraeck nemende over het goddeloos
Schelm-stuck van

JOANNES FREDERICUS
HERTOGH VAN SAXEN

TOE-GHE-EYGHENT

Aen de Edele, Weirde, Wyse, ende Voorsienighe Heeren,
Myn Heer den HOOGH-BALLIU, BORGHE-
MEESTER, SCHEPENEN, ende RAEDT
der Stadt van DENDERMONDE.

SAL SPEEL-WYS

Vertoont worden door de Jonckheyt van het Collegie van
den grooten Vader AUGUSTINUS binnen de selve Stadt

Den 31 Augustus , en 1 September 1729.

Aen de welke de Jaerlijcksche Prysen door de miltheyt van de selve HEEREN,
sullen worden uyt-ghedeylt.

[Typografisch ornament]

Tot DENDERMONDE, gedruckt by JACOBUS DU CAIU 1729.

[fol. π1v]
[Ornament: KEYSER CAREL DEN V.]

CORT BEGRYP.

DEn hoogh-dadigen Keyser KAREL den V. begaeft met heyligheyt des levens, heeft betoont eenen besonderen ijver in te behoeden het Christen Geloof, het gone hy in den Duytsschen strydt heeft uyt-gevoert. Als wanneer hy in desen strydt vervolght JOANNEM FREDERICUM Hertogh van SAXEN tot aen de Riviere ALBIS, soo bevindt hy ten tyde van desen Oorlogh, ontmoetende den Ghekruysten CHRISTUS, dat dit beeldt van eenen goddeloosen Soldaet versch doorschoten was. CAROLUS vervloekende dit schelm-stuck, de ooghen, ende handen naer den Hemel op-geheven hebbende, heeft met luyder stemme tot Godt geroepen: Heere, ist dat gy wilt, dat ik heden de injurie U aengedaen vreke, gy kont my de macht geven: siet my uwen bereyden Vreker, helpt my. Godt heeft voorwaer CAROLUM aenhoort, ende geholpen: want JOANNES FREDERICUS den slagh verloren hebbende, ende in den vlucht van den Graef van SULMO gevangen synde, wordt aen CAROLVS overgelevert.

Uyt Pontus Heuterus, Haraeus, Justus Lipsius, Massenius, Den vlaemschen Mercurius, Thuanus, Alphonsus de Ulloa, Ende meer andere, Op het jaer 1547.
Het Tooneel is in SAXEN.

[fol. π2r]

I. VERTOOGH.

KEyser Carel den V. Betrouwende op de Goddelyke hulpe, voert den Oorlogh tegen den Hertogh van Saxen, 2. Waer toe hy Velt-oversten stelt Albanus, Vitellius, ende Ericus: hier over gestoort synde Maximilianus, ende Philippus. daer-en-tusschen stelt sich tot hulpe Ferdinandus Coningh van Hongaryen, ende Broeder van Carolus. 3. Joannes Fredericus wackert de syne aen tot den strydt, maer desen ontraedende Ernestus, wort Joannes Fredericus op hem gestoort.

1. ACcendit Divinus Amor praecordia Regis,
Saxonis in turmam Carolus arma movet.
2. Saxo suos animat consistens flumen ad Albim.
3. Fernandus Carolo spondet ad arma manum.

II. VERTOOGH.

1. HEt Kreyghs-volck haetende de waere Religie, verwoesten, ende nemen wegh de geheylighde goederen, ende eenen goddeloosen en schroomt hem niet te doorschieten het Beeldt van den gecruysten Christus. 2. Carolus dit schelm-stuck bemerkende, bedenckt een rechtveirdige vrake, 3. Tot welcken eynde den Coningh Ferdinandus de syne bereydt tot den Slagh, in den welcken den Hertogh van Saxen wordt overwonnen.

1. GLande ferit miles sclopi praecordia Christi:
Carolus id cernens Saxonis arma domat.
2. Irruit in medias acies, nunc tendit in hostem.
3. Praelia dum tentat, Victor ab hoste redit.

I. Tusschen-spel.

III. VERTOOGH.

1. JOannes Fredericus beklaegende sijne nederlaege, wort van Albertus, Guilelmus, ende andere verlaeten: Ferdinandus sendt de sijne tot de vluchtige, ende lastert Joannem Fredericum, Ernestus, ende Bernardus daer-en-tusschen op verschey- [fol. π2v] de manieren betoonende de onstandvastigheydt der Fortune besonderlijk in de nederlaege van hunnen Prince. 3. Joannnes Fredericus niet konnende verdraegen sijnen allendigen staet, wort van den Graef van Turingen vertroost, den welken hem raedt den vlucht te nemen.

1. IOannem sequitur Fernandus fata gementem.
2. Saxonis Ernestus praelia dira dolet.
3. Principis auxilium turmis Thuringia spondet:
Albertus bacchans hostibus arma parat.

II. Tusschen-spel.

IV. VERTOOGH.

1. JOannes Fredericus ontmoet buyten hope de twee Sonen van den Graef van Turingen, de welke terstont ook in de handen vallen van den Graef van Sulmo; 2. Ende Ferdinandus Godt< bedankt hebbende over de Victorie: 3. Levert den Graef van Sulmo den gevangen Hertogh over aen Carolus ende wordt in de gevangenisse geworpen.

1. IOanni errantes tribuit Thuringia natos,
Quos famuli Regis sub ditione tenent.
2. Hostibus edomitis Fernandus plaudit olympo,
3. Compede quos omnes Carolus ipse gravat.

III. Tusschen-spel.

V. VERTOOGH.

1. DEn Keyser sich beraedende wat hy met den overwonnen Hertogh soude doen, 2. Eerst de behaelde Victorie opgedraegen hebbende aen den Gekruysten Christus, 3. volgens syn exempel schenkt hem het leven, ende syne voorighe weirdigheydt.

1. QUid faciat Caesar, deposcit sensa Philippi:
Debeat an perimi, qui malefacta patrat.
2. Carolus ad Christi ponens Vestigia palmam:
3. Joannem vinclis solvit amore Dei.