Den bekeerden coopman. 1583.
Uitgegeven op 14 september 2013 door drs. G. Oevering en drs. T. Schmidt
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton09593 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk. De tekst is grotendeels gezet in fraktuur. In deze uitgave is de romein in een aparte kleur weergegeven.

Continue

[fol. A1r]

EEN
Seer schoon Co-
medie oft Spel vanden bekeerden Coop-
man, waer inne die warachtighe wel ghefondeerde ende
oock die valsche onghefondeerde ende
verkeerde Religie,

OFT KERCKE DEEN VANDEN ANDE-
ren naer d’leven claer ghepresenteert ende af ghemaelt
wordt: om te verstaen welck haerlieder
viertuyt, cracht is.


Om te bestryden elcx Conscientie (die welcke
daer sal gaen met eenen yeghelijcken ende hem volghen)
ten uitersten oordeele ons Heeren
Jesum Christi.

[Vignet: Troia sterk brack duer verraet, als een pot om haer misdaet]

THANTWERPEN.
By Jaspar Troyens woonende op die Catte
veste inden Tennen Pot.
Anno. 1583.



[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]

Epistel oft Brief.

Den oversetter totten goetwillighen getrouwen ghe-
loovighen Lesers over al ende in alle
landen zeer beminde broeders ende susters in
den Heere neempt danckelijck mijn
simpel schrijven.

Waer is hy die segghen derft teenigher stonden
Ick ben oprecht en een wtverkoren kindt
Daer wy zijn vol wonden,, en stinckende sonden
Wie is soo ghetrouwe die Godt alsoo bemindt
(5) Als die Wet is wt eysschende dit versindt
Dus laet ons bidden om gratie en gheen recht
Want wy zijn gheboren al inder sonden blindt
Siet hoe die menschen nu verleydt worden slecht
Dabuys des werelts bedriecht Heer Vrou en Knecht

(10) Wie en verwondert hem niet ick moet vraghen
Van al dopinien in tsweerelts regiment
Nu in dese daghen,, ick moet u ghewaghen
Daer om mijn broeders en susters zeer excelent
Sal ick u die een weynich maken bekent
(15) Naer mijn vermoghen soo my Godt heeft ghegeven
Wijsheyt en verstant dit in u herte prent
Naer zijn woorden en bevel wilt doch leven
Ter hellen en suldy niet worden ghedreven.

Aensiet mijnen arbeyt die ick wt liefden doen
(20) Met Godt te niete te brenghen Sathans wercken
Suptijl vreempt van faetsoen,, dus wil ick my doen spoen
Te bestormen Antechrist valsche Kercken
[fol. A2v]
Den almoghenden Heere wil my daer in stercken
Die daer meynen meest inden Hemel te vlieghen
(25) Door hun verdiensten soo ick can mercken
Siet voor u betrout Godts woort ten can niet lieghen
Philosophen Sophisten souden u bedrieghen

Sy en achten niet op den salichmaker alleyn
Die al die sonden der werelt ghedraghen heeft
(30) Dus segghe ick certeyn,, lieve ghemeynte reyn
Om u te troosten niet en vreest oft en beeft
Ghy zijt van Godt vercoren die eewich leeft
Mijnen arbeyt doen ick gheerne en vierich
Hier moocht ghy sien hoe Godt zijn gratie gheeft
(35) Den armen sondaer en is hem goedertierich
Die hun bekeeren tot zijn seden manierich.

Ghy sult den Coopman als Ninive sien bekeeren
Verworpende, finantie en ghewin quaet
Hy sal in duechden vermeeren,, en van Godt leeren
(40) Hy neempt zijn woort aen niet blijvende opstinaet
Van hem selven mishopende zijnde desolaet
Verworpende zijn verdiensten int aenschouwen
Doende naer Godts ingheven en zijnen raet
Settende alleen in Christus zijn betrouwen
(45) En door zijn gratie soo wordt hy behouwen.

Van ghelijcke worden hier drij ander ghestelt
Die hun niet en bekeeren maer blijven staen
Op t ghene dat niet en ghelt,, twort u vemelt
Als op hun wercken daer in sy zijn voorts ghegaen
(50) Maer hope heeft hun verlaten int leste saen
Als sy Godts oordeel te recht verstonden wel
[fol. A3r]
Dus vrome Christenen hoort naer Christus vermaen
Soo en compt ghy niet het truerich ghequel
Gy die afgrijselijcke gheesten in die hel.

(55) Bidt den Vader dat hy ons treck met zijnder hant
Door Christum die aen den Mey des Cruys was geplant
Op den berch Calvarien voor ons sondaren
Bidt hem om Goddelijcke wijsheyt en verstant
Int stellen en sal ick gheenen arbeyt sparen
(60) Elck te openbaren, het waerheyts verclaren.

DIt werck is begost over te setten
Metter hulpen Godes* wilt hier op letten.
Den eersten, Mey, Anno, 1580.



[fol. A3v]

Waerschouwinghe oft Advertissement

Totten Lesers ende toehoorders.

CHristus ghebiedt ende waerschout ons wacht u voor die valsche Propheten die tot u comen in schaeps cleeren inwendich zijnt grijpende wolven aen haer vruchten sult ghijse kennen. Siet dat u nyemant en verleyde want veel sullender comen in mijnen naem segghende ick ben Christus en sullender veel verleyden, door groote ende wonderlijcke daden want Christus seyt niet alle die daer segghen sullen inden lesten tijden Heere Heere en sullen comen in zijn rijcke al hebben sy groote daden ghedaen ende die duyvelen wt ghedreven in zijnen naem. Soo sal hy nochtans tot hun seggen ick en kenne u niet, wijckt van my alle die daer werckt boosheyt. Ende voorts waerschouwen ons die Apostelen in zeer veel plaetsen der schriftueren, ende ten is niet sonder oorsake dat Godts gheest verboden heeft alle pomperije curioosheyt ende groote plesante versieringhe als een dinghen onnut zeer onbequaem ende qualick schickende ende over een comende met de ghene die Godt gelooft hebben onderdanicheyt en ghehoorsaem te wesen hem te vreesen ende zijn gheboden tonderhouden, Want het is seer swaer om doen en niet mogelijck twee Heeren te dienen. Ghy en condt God niet dienen ende die weerelt. want die de werelt wilt loocgenen ende God dienen behoort te studeren in Godts wet ende zijn goddelijc woort, om dat getrouwelijck ootmoedelijck ende eenvuldichlijc uuyt te spreken ende alle questien ende geschille daer mede neder te leggen.Ende op dat die gene die daer gods woort speect mach gelooft ende gehoort worden ende dat godts woort mach aengenomen worden. Soo behoort hy die daer spreeckt [fol. A4r] t’aenmercken wie dat daer die meester is van die woorden die hy is sprekende ende in wat Reverentie dat hy die gemeynte die behoort over te geven ende uuyt te deylen ende dat die selve woorden gheen gemeynschap en hebben met ydele onnutte playsante flatteringhe daer die sommighe minschen ende meestendeel hun genuchte in hebben hun verblijden ende gauderen,, Maer die goetwillighe hertten ende toehoorders sullen die woorden aennemen bedinckende wat groote Heere dat is die dese Legaet ende bode gesonden heeft om zijn woort ende bevel te vercondighen ende die liever vlitiger ende neerstigher hooren ende aennemen Dan tghene dat den uutwendighen minsche genuchlijck om hooren is want te leven naer den vleesche bringt totter doot. Maer te leven naer den gheest bringt totten eeuwighen leven. Dwelck ons wil gunnen ende gheven die almogende Godt door Ihesum Christum zijnen eenighen soone onsen heere ende salichmaker.

AMEN.




LEgt af alderhande boosheyt met goedicheyt
Ontfanckt godts woort en latet met sachtmoedichheyt
In geplant zijn dat u ziel can salich maken
Wacht u van oncuysheit en overvloedichheit
Sijt voorsichtich weest nuchteren bidt wilt waken
Oeffent bruerlijck liefde voor alle saken.

DOet Boet betert u, intyts nae Christus Leere
Want naer desen tyt en compt gheenen meere
Dan eewich te Leven oft eewich te sterven
Tis nu den tyt van gratie, bidt den Heere
Op dat ghy namaels niet en compt int bederven
Maer met hem mocht erven.


Mat 3. en 4.    Mar. 6.    Appo 9. en 10.


[fol. A4v]
DESEN BOECK IS
ghedeylt in vyf Tractaten oft expositien waer of
die namen die tsamen spreken inden heelen
Boeck hier by een gestelt syn.
Die Straffe Godts
Een herout oft bode des doodts
Die Conscientie
Van den Coopman
Den Coopman.
Den Knecht
Ghewin
Den Prochiaen
Otf Pastoor
Satan. oft den Duywel
Christus Den Richter
Peeter
Luycas
Paulus
Medecijns drye (Den j. Den ij. Den iij.
Den Prince
Den Bisschop
Den Minnenbroer
Michael
Den Hoop dry (d’eerste den ij. die iij.
Oft gemeijnte


BY groote Philosophen en wilt gheen wijsheyt soeken
Al zynt groote Sofisten niet om vercloeken
Al zynse gedocteert met crappruynen blau
Die gestudeert hebben in diversche boeken
(5) En practyck en const gesocht hebben zeer nau
Hoe zy gecleet syn wit, swert, bruyn oft grau
Ia al waren zy gecapt, gemytert, gecroont
Zyn sy niet bespraeyt met heylichs, geest dau
Hun wysheyt is al sotheyt ghy soudt zyn gehoont
(10) Alleen in Godts woort volmaecte wysheyt woont.




Continue