Kluchte van de broeck-draghende vrouwe, ofte simpelen Giel.
(Anoniem) Antwerpen 1693.
Herdruk van de ed. 1683.
Uitgegeven door Jan Bowles McPherson.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton104310 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[fol. A1r, p. 1]

DE WEL-BEDACHTE

ENDE VERMAECKELYCKE

KLUCHTE

VANDE

BROECK-DRAGHENDE

VROUWE

OFTE

SIMPELEN GIEL

Verthoont in Musiecke door de Lief-hebbers van
het Antwerps Opera inden Jaere 1683.

[Vignet: sfeer]

Men vintse te koop t’Antwerpen, by BARTHOLO-
MEUS FOPPENS, Boeck-verkooper op de Eyer-
Merckt in de dry Monicken. 1693.


[fol. A1v, p. 2]

PERSONAGIEN

GIELEN, Eenen simpelen hals.

GRIET, De broeck-dragende Vrouw.

HANS, Ghebuerman.

CLAES, Een Wael.

Eene WEERDINNE.

LYN, Ghebuervrouw.

Continue
[fol. A2r, p. 3]

EERSTE UYT-KOMSTE,

GIEL UYT.

ACh, waer ick noyt ghetrout, ick troude noyt mijn leven;
    Voorwaer sy zyn wel sot, die hun daer toe begheven.
    Dat ymant by my quam, en vraeghden my om raet;
    Niemant quam aen een Vrou, de mijn die is soo quaet;
    (5) Kost ick op een sned’ broot mijn Griet om Godts-wil gheven,
    Ick maecktense my quyt en trouwden noyt myn leven.
    s’ Is Meester wel oprecht, ja Griet die draegt de broeck,
    En Giel met eenen neus die moet staen inden hoeck.

AIR.
                O Griet ick moet myn trouw beclaghen.
                (10) Had’ ick doch mijn leven daghen,
                U ghesproken, noch ghesien,
                t’ Gen’ nu is soud’ noyt gheschien:
                Bloet met wat een soete treken,
                Doen ick haer quam aen te spreken,
                (15) Kreegh sy Gielen in het net
                Ben ick daar med’ niet wel vet?
    Enfin, ick heb een Wijf tot myn verdriet ghenomen.
    ,,t’ Is beste dat ick swijgh, want k’siense ginder komen.

GRIET BY-KOMSTE.
    Wel Giel, wel waer naer toe? sa sa gaet voorts naer huys.
Giel. (20) Ach Griet k’heb u soo lief, ghelijck den droes het Cruys.
Griet. Wat brabbelt ghy? gaet voort.
Giel.                                                  Wel Grietjen ick gaen henen.
    Ick segh, k’heb u soo lief, ach braeckt gy doch de beenen
    Den hals, en al den bras, k’waer u met eenen quyt.    Bin.
Griet. Soo, gy sijt een braef Man, als gy soe g’hoorsaem sijt.
    (25) Soo soo, gaet dat niet wel? wie sou niet willen trouwen,
    Als aen de Mans een rock, een broeck past aen de Vrouwen?

[fol. A2v, p. 4]
AIR.
                Als het anders soude gaen,
                Ick en soud’ het niet verstaen:
                Neen, een Vrouw moet Meester wesen;
                (30) Dan doet sy al watse wil,
                Noyt en komter gheen verschil,
                Sy moet haeren Man niet vreesen.

    Soo men de Mans gewent, soo heeftmens al hun leven.
    Best gaen ick met der spoet my naer mijn huys begeven,
    (35) En sien wat Gielen maeckt oft hy al besigh is,
    Oft hy de Kinders paeyt, ofte sit aen den dis.
HANS BY-KOMSTE.
GEbuervrou waer naer toe? sout gy een peirken drinken?
Griet. Ba ja, soo’t u belieft, als gy my wilt beschinken
    lck en ontsegh dat niet.
GIEL BY-KOMSTE.

                                          ,,Jae doede, ghy Fielin;
    (40) ,,O bloet, dat ick eens mocht ghebruycken mynen sin.
Griet. Wel Hans waer leyt gy my?
Hans.                                             Kom al daer gy wilt wesen,
    Hier tot een Kuyper, dan en hoeftmen niet te vreesen,
    Van t’volck ghestoort te zyn.
Griet.                                         Dat is het best van al.    Binnen.
Giel. Ick weet niet, waer dat Griet op t‘lest noch loopen sal.
    (45) O Giel! ™ armen bloet, zyt gy niet te beklaghen!
    Moet ghy soo van u Wijf u onghenucht verdraghen?
    Ach, is dat niet een spijt? O Griet, waer ick u quyt?
    Ick segh, ick segh voorwaer, dat gy een staeltjen zyt,
    Om op een duyst oft twee een hondert toe te gheven.
    (50) Sal ick onder haar jock soo altydt moeten leven?
    Ick waer veel liever doot, soo waer ick dan verlost
    Van soo een vuyl Fielin, jae rechten Rasp-huys kost.
    Dat sien ick daer maer in, soo met een ander drincken,
    Ick vrees o Giel ick vrees dat hier in t’lest sal stincken.

[fol. A3r, p. 5]
CLAES EEN WAEL, BY-KOMSTE.
(55) GHebuerman dus gestoort? hoe comt gy hier te staen?
Giel. Wel dat en raeckt u niet, waer dat ick henen gaen.
Claes. Wel das en raecx au niet, moet gy my soo aenspreken
Giel. Neen neen, t’en raeckt u niet, wat sal hier noch ghebreken?
    Sa sa laet my gherust, ick ben niet wel ghesint.
Claes. (60) Komse gy maer met my, ick bense uwen vrient.
    Gy weetse immers wel, kom gaen wy om een peirken.
Giel. Wel nu, waer wilt gy gaen?
Claes.                                         Wel hier by in het scheirken.
Giel. Wel dat is over al, want die niet scheiren kan,
    Dient op de werelt niet.
Claes.                                Nu, nu comt haest u dan,
    (65) Corasi com wat voort, den tydt sal ons begheven.
Giel. Maer comt myn Griet naer huys soo word’ick wel bekeven.
Claes. Hoe vreest gy uwe Vrou; gy sijt een slechten bloet.
Giel. t’En is niet dat ick wil, maer om dat ick wel moet.
    Sy is te duyvels boos, als sy niet met haer handen
    (70) Kan doen naer haeren sin, soo besight sy haer tanden.
    Jae vrient gy weet het niet.
Claes.                                     Kom com t’waer al gedaen.
Alle beyde, Wel als gy immers wilt { soo sult gy met my gaen.
soo sal ick met u gaen.
Binnen.
HANS EN GRIET, UYT-KOMSTE.
Hans. GHebuervrou lust u noch
Griet.                                             Neen neen t’is al genoech
    Ick gaen nu eens naer huys
Hans.                                      Wel wel het is noch vroegh.
AIR.
                (75) KOmt laet ons wat gaen vertreden
                En op dan wegh met soete reden
                Soo passeren weynigh tydt,
                Terwijl ghy doch niet haestigh syt.
[fol. A3v, p 6]
                Uwen Man sal t’huys bewaeren,
                (80) Terwijlen wy door nieuwe Maeren,
                Ons verstandt een weynigh voen.
                Seght wat wilt ghy t’huys gaen doen.
Griet.       Wel ick moet mijn Man niet vreesen,
                Maer ick dien’ eens t’huys te wesen,
                (85) Om te sien wat dat hy maeckt,
                Eer hy op den loop gheraeckt.
                K’heb eenen Man naer myne sinnen,
                Die den kost soo braef can winnen,
                Ende waer ick gaen oft niet
                (90) Hy daer naer niet veel en siet.

    Hier ben ick aen de deur’, wat droes sy is ghesloten.
Hans. Neen neen gy siet niet wel, ghy moet daer eens op stoten,
    Want Gielen slaept misschien? een yder heeft syn toer.
    Wel als de Vrou op treckt, den Man loopt by de Hoer.
    (95) Dat is het rechte spel?
Griet.                                     Waer magh dien honts-vot wesen?
    Soo hy in d’herbergh is, hy magh voor my wel vreesen.
Hans. Wel Grietjen magh u Man niet om een peirken gaen
    Dat is doch wel een kleyn? ghy hebt het oock gedaen.
                    MOet u Man dan altydt blyven
                    (100) Als ghy uyt sijt, in u huys,
                    Dat is al te groote cruys,
                    Ghy moest daerom soo niet kyven,
                    Want ghy seght den armen bloet
                    U bemindt, en is soo goet.

    (105) Wel waerom wilt gy dan hem soo gheringelt houwen
Griet. Dat ick het niet en ded’ sijn liefde sou verflouwen
Hans. Draeght hy geen ander liefd’, als liefde uyt bedwanc
    Voorwaer ick lach daer me die liefd’ en duert niet lanc
Griet. Neen Giel bemint my soo dat ick t’u niet can seggen
Hans. (110) Jae ick geloof dat niet, dat hy u maer sagh legghen
    Geel, kout, doodt, inde kist, dan soumen eerste sien
    Hoe Gielen u bemindt.
Griet.                               Kom dat can wel gheschien,
[fol. A4r, p. 7]
    Ghebuerman haelt aan kist wy sullen dan eens proeven
    En sien oft door mijn doodt hem Gielen sou bedroeven.

AIR.
                (115) WAnt het veynsen, ende greynsen
                Van een Man is somtydts windt,
                Die sy maecken,, door hun kaecken,
                En sy zyn anders ghesindt.
                Ick gheloove, dat de doove
                (120) Steenen clapten uyt de schouw’
                Datmen Gielen, met sijn Fielen
                Wel haest leeren kennen sou.

    Daer comt Gebuerman aen, nu sal ick haast weten
    Oft Gielen my bemindt? oft wel my heeft vergheten:
    (125) Nu, k’legg’ my inde kist, gaet soeckt hem segt t’is noodt
    Loop, seght, aen mijnen Man, wel Giel u Vrou is doodt.
Hans. Ja, ja ick gaen soo heen, wilt u maer prepareren,
    Soo sal ick rechte liefd’ voor waere connen leeren.

AIR.
                LIefd’ diemen in dwangh moet houwen
                (130) Dickwils sietmense verflouwen,
                Hier wil ick een preuv’ van sien.
                Oft oock is t’gen’ can gheschien.
               Vrouwenwillen
moeten		Meester wesen
                Maer alst hooghste is gheresen
               (135) Houdenwy
sy		wel haest den mont
                Ende vallen in den stront.

    Ghebuer-vrouw ick gaen hen’.
Griet.                                           Wilt inde camer dragen
    De kist, op dat ons proef gheschiet tot ons behaeghen.
    Kom, ick sal u helpen,
Van binnen.                      Ghy fielen blyft wat staen
(140) Suldy met u ghelach, daer beyde loopen gaen?

[fol. A4v, p. 8]
WEERDIN, GIEL; en HANS UYT-KOMSTE.
Giel. GEbuervrou lief laet los, ick sal u gelt gaen halen
Weer. Ick hou den gen’ick heb, en die moet my betalen
    Sa, sa, schiet in uw’ sack.
Giel.                                     Ey geeft my toch crediet,
    Alleen tot morgen toe. O bloedt, ick vrees’ voor Griet
Weerd. (145) Wel, als gy my betaelt, ick sal uw mantel geven.
Binnen.
Giel. O Giel, hoe comt gy t’huys, nu wort gy weer bekeven
    O lieven hemel, Giel, wat sult ghy ny gaen doen?
    Ick weet doch geenen raet, hoe ick mijn Griet versoen.
Hans. Ick gaen nu sien, of Giel zijn wijf sal liefde dragen.
    (150) Wel, hy staet daer en gryst, wel Giel, waer, toe dit clagen
    Wat let u, lieven vrient? wel, zyt ghy sot of mal?
Giel. Ba neen ick voorwaer niet: maer t’schynt al ongeval
    Komt op myn hals ghestaedigh neer te vallen.
Hans. Wat let u? seght my doch, wel wat voor ongevallen
    (155) Zijn aen u doch ghebeurt.
Giel.                                               Ick weet het selver niet.
    ,,Dat ick het aen hem seyd’, hy claptent aen mijn Griet.
Hans. Elaes, myn lieve maet.ick moet u doch beclagen.
    Het is my leet genoech, dat ick een maer moet dragen
    Aen u Ghebuerman, die u hert bedroeven sal.
Giel. (160) Comt ghy weer met verdriet? wel, is het noch niet al?
Hans. Nu, nu, bedroeft u niet, al is uw Griet gestorven,
    Ghy zyt noch jonck en fris, en daerom niet bedorven.
    Wel gryst gy om een wyf, daer soo veel Meysens zyn?
    Ghy zyt my al te Sot.
Giel.                             Wel is dat niet een pyn?
    (165) Laet my doch in mijn rust, wat comt gy met my scheren?
Hans. Dat ick ’t u seggen moet, dat doet my seker deren.
    Want k’sach waert soo wel te samen met u Griet.
Giel stil. (Waer sy maer t’hoecxken om, ick niet een traentjen liet)
Hans. En sy belaste my, dat ick naer u sou kycken,
    (170) Terwyl Lyn haer Ghebuer was besigh met te lycken
    Haer doode lyf. Dat ghy daer niet en waert.
    Dat heeft eylaes haer hert in’t uyterste beswaert

[fol. A5r, p. 9]
AIR.
                ACh sy klaeghden,, ends vraeghden
                Waer mach mynen Gielen zyn,
                (175) In mijn lijden,, ende strijden
                Giel niet t’huys, is dat niet pijn?
                In het sterven,, hem te derven
                Ach mijn hert vergaet van druck
                In het leste,, het waer beste
                (180) Waer hy hier, t’waer mijn gheluck.

    En noch al meer geklach: het gene ick moet swygen.
Giel. Ghebuerman, ach ick sou voorwaer de korts wel kryghen,
    Dat ick soo ben verschrickt. Wel ist waerachtigh waer?
    Hoe is myn Griet dan doodt?
Hans.                                         Gaet t’huys en siet daer naer.
    (185) Meynt ghy, dat ick aen u kom leugens wys te maken?
Giel. Ach Griet so doot te zyn? Hoe sal ick t’huys geraken?
    Had’ ick myn Mantel maer, soo waer ick niet in pyn.
    Wel ben ick Griet maer quyt, ick sal geluckigh zyn,
    Maer seght Gebuerman, seght, mach ick u doch gelooven?
    (190) Wel Heer, heeft dan de doodt myn Griet soo komen rooven
    Hier van de werelt, en dat als ick niet was t’huys.
Hans. Ja, dat gy daer niet waert, was haer het meeste cruys.
Beyde. Komt, gaen wy maer te saem en laet ons eens gaan kycken
    Hoe dat het t’huys al gaet.
Giel.                                     Myn hert komt te beswycken,
    (195) Als ick het maer en peys. Had ick myn Mantel eerst.
Hans. Wel hoe, wat schort u dan? Het schijnt ghy zyt bevreest.

AIR.
Giel.        K ’En doen, ghebuer, maar k’moet u klaghen,
                Flus quam Claes den wael my vraghen
                Oft ick eens met hem wou gaen,
                (200) In plaets van aen de deur te staen;
[fol. A5v, p. 10]
                Ick en wou hem niet ontsegghen.
                Eenen stuyver aen te legghen;
                t’ Is sijn leven noyt ghesien,
                In plaets van een, soo quamper thien.

    (205) En siet dien kaelen dief sou met t’gelach gaen loopen,
    En ick niet gauw genoegh moest het alleen bekoopen.
    Ick had just oock geen geIt, gelyck my veel gebeurt
    Waerom den mantel my wiert van mijn huyt gesleurt.
Hans. Wel seght mij waer het is ick sal u Mantel halen
    (210) En sal haer u gelach daer voren eerst betalen
    k’Betrouw u soo veel wel dat ghy my ‘t geven sult
    Soo haest ghy t’huys sult zijn,
Giel.                                             k’Beken mijn rechte schuldt,
    Die vrientschap my ghethoont die sal ick u vergelden,
    En geven u weerom, gy hoeft niet quyt te schelden
    (215) Een duyt, noch niet een spel.
Hans.                                                 Nu seght my waer het is?
Giel. Wel gaet die straet recht uyt soo gaet ghy geensints mis
    Op’t hoecxken en gy sult de scheer daer uyt sien hangen
Hans. Blyft hier een weynigh staen
Giel.                                                 Ick ben in groot verlangen
    Hoe dat het t’huys magh gaen, gans bloet wat droeve maer
    (220) Heeft hy my daer gebrocht? mijn hert verlangt daer naer
    Met wat een hooverdy sal Giel nu rouw gaen draghen.
    En proncken als een Pauw. De Meyskens sullen vragen
    Als ick soo ben gekleet, wat is dat voor een Man,
    Hy moet wel rijck sijn dat hy’t soo uytvoeren can.
    (225) Ja sullen selver t’saem by my dan comen vrijen?
    Doch alle dat geloop en wil ick geensins lijen
    Want k’heb mijn buyck soo vol van nu af met de vrou
    Dat ick soo langh ick leef geen wyf begeeren sou:
    Maer soet, gebuerman komt, t’is beste dat ick swyge
    (230) En heel bedruck’lijck sien,
Hans.                                               Ick kost seer qualijck krijghen
    U mantel sonder gelt; maer soo ick daer voor sprack
    En seyd’ zy niet een woort?
Giel.                                         Sy heeft het nu soo vlack
[fol. A6r, p. 11]
    Om gelt uyt mijne handt, oft uyt mijn sack te langhen.
    Als vlieghen met haer gat, gaen op het Ys te vanghen.
    (235) Eylaes, wanneer ick peys, als dat mijn arme Griet
    Soo ras gestorven is, soo ben ick vol verdriet.
Hans. Ick bid u hebt gedult, wat wilt gy doch al maken
    Gy cost doch voor haer doot niet aen een ander raken,
Giel. Kom, gaen wy eens besien hoe dat ick best van al,
    (240) Haer met den minsten kost, nu doen begraven sal.

LYN BY-KOMSTE.
WEl Giel gy blijft wel lanck? den droescop is dat wachten?
    Is dat een vrientschap? wel sijn dat de liefdens crachten
    Die u soo matter haest nu jaeghen naar u huys.
    Bemint ghy soo u vrouw, die liefd’ is niet te pluys!
    (245) Gy comt begort soo ras ghelijck een slack gheloopen,
Giel. Wel ick heb tot een Rou geweest het laken coopen
Lyn. Siet Giel daer is u Vrouw?
Giel.                                           Ach Griet! soo inde Kist?
    En waerom sterft ghy dan, al eer dat ick het wist.

AIR.
                ACh mijn hert schynt te beswijcken,
                (250) Door de droefheydt van u doodt
                Ach! ghy laet my inden noodt,
                Wie sal naer mijn Kinders kijcken,
                Ach, mijn Griet soo doodt te zyn,
                Is my d’aldermeeste pijn.

Hans, en Ghebuervrouw te samen.
    (255) WEl waerom soo bedroeft wat sal het grijsen helpen
    Ey ey gy grooten Sot wilt uwe droefheyt stelpen
    Gy crijgt noch wel een vrouw seer haest naer uwen sin
Giel. Neen neen k’heb vrous genoegh gehadt, en niet te min
    Schoon dat ick Kinders heb, k’ben niet van sin te trouwen
    (260) Men vinter niet een goet, in hondert duysent vrouwen
    Mijn Griet was goet, plesant, was sy by jemant el
    Meer t’huys als eenen Draeck, soo boos. ende soo fel.
[fol. A6v, p. 12]
Beyde. Wel ghy zijt dan wel bly, dat ghy u Griet soo quyt,, zijt,*
Giel. Al heeftmen weynigh druck, meynt ghy datmen altijdt,, lydt,
Beyde. (265) Wy gaen dan t’samen heen en laten u den last.
Giel. Neen neen gaet soo niet wegh? wel hebde opgepast
    Om Grietjen hier soo fraey in eene Kist te leggen
    Waer voor ick u bedanck, ick can niet anders seggen
    Als drincken wy eens t’saem, al t’gene dat ick vint
    (270) Dat segh ick u dat is ten dienste van een vrient.
    Nu nu een weynigh tydt ick sal de Tafel decken
Hans. ,,Wat seght gy van de 1iefd’, beyd’ wy sullen met hem gecken
    Wacht wat, aensiet het eynd’?
Giel.                                           Avous ghebuer, avous?
Hans. Dat het u wel bekomt ghebuerman,
Giel.                                                          Ach den droes,
    (275) Het schynt dat Griet my weer met haere doodt comt plaeghen,
Beyde. Ey, ey gy grooten sot, wy konnen niet verdraghen
    Dat ghy soo staet en beeft, wel daer is immers niet.
Giel. Ach? ick ben soo benauwt, siet daar, ach, siet, siet, siet.
    Sy comt weer uyt de Kist:
Griet.                                    Ick sal u anders leeren?
(280) Het is ghenoegh gheveynst,
Giel.                                              Wil naer u kist doch keeren
    Ach Griet blyft van myn lyf, wel comt gy naer u doodt
    My plagen help ach help, ghebuerman inden noodt,
    Wat sal ick doch gaen doen
Griet.                                      Valt voor haer op u knien
Giel. Wel als het soo moet sijn laet het dan soo gheschien
    (285) En sijt gy dan niet doodt ach Griet myn lieve Griet
    Ick bid’ vergiffenis van t’geen dat is gheschiet.
Griet.Wel nu,voor dese reys, soo sal ick’t u vergeven.
    Staet op, en laet ons gaen, nu saem in rusten leven.
Hans.Vaert wel, gebueren nu, den Man die heeft voldaen,
    (290) Leeft t’saemen nu gherust.
Giel.                                                Jae, jae, tot myn groot spyt,
    Soo heb ick myne Griet, en ick wasse liever quyt.

EYNDE.
Continue

Tekstkritiek:

vs. 263 zijt er staat: zjjt