| Cornelis de Bie: Alphonsus en Thebasile, oft her-stelde onnooselheydt. Antwerpen, 1673. Gevolgd door Cluchtighe behendigheyt van twee borsse-snyers (= De cluchte vanden verdraeyden advocaet). Uitgegeven door from the page Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden. Ceneton009860 — Ursicula In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk. |
 |
ALPHONSUS |
| Oprechte Liefde can veel druck en lijden draeghen Om hem (die haer ontvlucht) op’t lest eens te behaeghen. |
[Vignet: houtsnede] |
OP-DRACHT |
| NU ick my verstouwt hebbe dit teghenwoordigh Tooneel-spel door de edele Druck-pers te openbaeren en aen U.E. op te offeren (waer in de roemsuchtighe Liefde met overtollighe uyt-druckingen verbeldt wordt inden Ridder Alphonsus Grave van Barcelona (die sich op het gheval verlaetende, gheen ghevaer en vreesde) soo is mijnen uystersten wensch dat U.E. niet en heeft de minste twijfelsinnicheydt dat ick dit voorstel mocht hebben voltrocken ten opsicht van meer weldaeden (als ick alreede van U.E. goetjonsticheyt genoten hebbe) te ontfanghen, want t’selve sou strecken tot een onghemeyne ondanckbaerheydt: [fol. a2v] ghemerckt de naeste trap tot een oprechte danckbaerheydt, is weldaeden te erkennen: en hebbe oversulckx door het stilswijghen U.E. niet willen brenghen inden Labyrinth van mistrouwen, maer in teghendeel door dese oodtmoedighe toe-eygheninghe van mijn Herstelde Onnooselheydt alle teeckenen van danckbaerheydt te thoonen, om d’esstentiele oft wesentlijcke hinder-paelen van quaet achterdencken te doen verdwijnen Gheen grooter monster der Natuer, om voor te schroomen Als de ondanckbaerheyt, die Sathan self behaet: Uyt de ondanckbaerheyt is noyt jet goedts ghecomen Om dat den wortel is van alderhooghste quaet. Heb ick my hier oft daer misgrepen bidde t’selve te legghen op de schouders van de vreese die grooter was als den wil van d’uytwerckinghe, de welcke ick licht sou naerghelaeten hebben, en hadde den yver (die meer was als het verstandt) my niet aenghelockt om te voltrecken, en want ick niet en twijfel oft mijn bot ghebeckte penne can haer door veel misslaeghen verloopen hebben, ghelieft te peysen dat het is haeren blinden yver, ghenoegh sijnde my selven te troosten datter meer sijn, en te segghen: Exiguas Laudes operis praestantia confert Sed pretium facti zoelus & ardor habent: Accipe quae ferimus tragico tibi munera versu Quidquid in hac Scoenâ deficit ornat amor. [fol. a3r] D’uytstekentheyt van’t werck hier cleynen lof verdient, Maer liefd’ en yver van het werck den prijs behaelen, Ontfanght dan daer de konst haer selven voor verbindt Het gen’ sy niet en can, haer liefde sal betaelen. Ontfanght dan in U.E. beleefde bescherminghe mijnen goedthartighen yver voltrocken inde wanckelbaere en wispeltuerighe minne-lusten van Alphonsus, en oordeelt waer in hy wel oft qualijck ghemint heeft een soo overschoone en ghetrouwe Felicia die onverghelijck was in de volmaecktheydt om haer heuselijcke, achtbaere, tintelachtighe en aentreckelijcke leden, t’soet opslach van haer vrolijcke ooghen en andere uytstekende voltoyde gaeven der Natuer, sulckx dat ick my onbequaem vond’ om de doorslepen aerdicheyt en Spaense vernuftheydt inde avontuerse voorvallen van haer leven te beschrijven met eenige tael-rijcke Redenen oft Homeerse hooghdraeventheydt, veel minder de veranderlijcke sinne-tochten van Alphonsus te ontdecken en de losse geesticheyt en d’engelse lijmighe soeticheydt van Thebasile anders uyt te wercken als door mijn cleynmoghende rijmkunst in ’t licht te brenghen, en te segghen met den gheleerden Terentius. Horum nihil prae Caeteris Omnium autem mediocriter. Ten is niet veel van meer als dit En van de rest min als een lit. Ick verhope seer weet-lievende en rijm-minnende Heere (steunende op U.E. goede gunste) dat U.E. my tot be- [fol. a3v] scherm-Heer sult verstrecken, om dit nieuw ghedruckt Bly-eindigh Treur-Spel (het welck met alle nedricheyt U.E. opghedraeghen wort) met sulcken jever, liefde en affectie te ontfanghen als de ontschuldighe Thebasile en ghetrouwe Felicia naer soo veel ontworstelde allenden in hunne onnooselheyt hebben trachten herstelt en in ghenade ontfanghen te worden, en ick, die (in plaets van d’oude schuldt over u ghenoten weldaeden af te doen) my door dese stoute opdracht steke in nieuwe Obligatie, hope dat t’selve te goede sal ghenomen worden van hem die altijdt sal pooghen te blijven |
INHOUDT. |
| ALphonsus Grave van Barcelona op d’Engelse kusten aenghelandt, en sijn saecken in’t Hof verricht hebbende met den Coninck Henricus, alwaer hy eenighen tijdt sijn verblijf hadde, vervalt in swaere minn’ op des selfs Dochter die ick noem Thebasile met de welcke hy de vrijagie soo veer vervoordert datse hem tot onderpandt van haer wedermin en vast beloofde trouw, gheeft eenen costelijcken diamant-rinck, die hy mede draeght naer Spanien op hope om daer naer met Thebasile te vereenighen, d’welck gheschiede met sulck eenen secreten toestel datter niemandt van en wist. Het ghebeurt dat Thebasile eenighen tijdt naer het vertreck van haeren beminden ghehouwelijckt wordt met den Coninck van Bohémen waer door dat sy (schoon teghen haeren danck) haer eerste liefde aen d’een sijde moest stellen, middeler tijdt is t’selve aen Alphonsus in Spanien vercondtschapt, den welcken als rasent ghevoedt met vinnich spijdt sich ghenootsaeckt vindt int’ ghedult te troosten en wederom sijn eerste Meestersse by naem Felicia een edel Graven dochter te gaen besoecken die hy langh te voren bemindt en om de liefde tot sijn afghevallen Thebasile verlaten hadde. T’is gheschiet dat Felicia (desen handel in’t heymelijck achterhaelt hebbende) haer greensints van Alphonsus en wilde laeten bewillighen bedenckende den lichtveerdighen aert van sijn onghetrouwicheyt die nochtans niet af en liet alle ken-teeckenen van liefde in te spannen om haer te beweghen en sijn selven van sijn onghestadicheydt te verschoonen, Felicia (niet teghenstaende haer nortsicheydt en gheveynsde afkeericheydt ) was evenwel op hem in liefde verslinghert (al en liet sy’t niet blijcken) gheveynsende haer bysijn aen Alphonsus niet te willen vergunnen, die gheduerich volhert en als hulpeloos blijvende scheen in sijn hope te verswacken, doch door ghetrouwe volherdinghe het Jae-woordt becomen hebbende, en sijn selven Felicia voor sijn tweede siel toeschrijvende die nu overwonnen was en haer woordt ghegheven hadde crijght eenen brief uyt Engelandt van Thebasile hoe dat sy (midts de doodt vanden Coninck van Bohemen) was een weduwe sonder kinderen ende Erfghenaem van het Rijck, bereedt om haer voorighe liefde te voltrecken en met Alphonsus te trouwen soo wanneer hy aen niemandt anders verlooft en was, wachtende met verlanghen naer sijn overcomst. Dit clonck soo soet in sijn ooren dat hy inder haest uyt een blinde onghestadigheydt van sinnen verandert met een vast voornemen om Felicia te verlaeten die hy nochtans sijn woordt ghegheven hadde en niet en overde als de bevestinghe van trouw, toch bedenckende d’onneer die daer uyt mocht spruyten gaet te raden by eenen waerseggher die ick noem Taurinus sittende besich met sijn tooverkunsten uyt te wercken, vergheselschapt met veel bleecke schimmen die aldaer in overvloedt waeren monsterende tot sijn overgroote schrick en vrees, en het hol wat naerder inghetreden sijnde meynde dat hy was inden mondt van Aver- [fol. a4v] nus om hellewaerts te daelen ontrent den jammerpoel by de gelieven (die uyt wanhopende minne sich selven het leven benomen hadden) daer bejeghent hem Taurinus hem als toornich aensiende, meynde van de spoocken ontijdich wechgheruckt te worden, maer ten lesten versterckt sijnde, ende de reden van sijn stoute incomst verclaert hebbende was verwondert dat Taurinus de secreten van sijn avonturen soo wel uyt een seker gheweten wist te segghen, en sonderlijck dat Felicia op het lest noch sijn vrouw souw wesen schoon hy de selve scheen te vluchten en meynde vast te gaen om Thebasile te trouwen, evenwel dit niet gheloovende en den waerseggher wantrouwende treckt met sijnen knecht Mopsus heymelijck over zee naer Enghelandt daer hy van Thebasile verwacht wordt, Felicia ondertussen t’selve verstaen hebbende, en kennende de cracht van haer liefde die sy Alphonsus toedroegh, nempt voor, hem in mans cleederen te volghen haer betrouwende op den tijdt en het gedult, des anderen daeghs heel vroegh als den dagh aenbrack, en het bedauwde cleet des duystren nachts gheschoven was, en dat de sonne straelen d’aerde begosten te lichten is met Nimus haeren ghetrouwen knecht (waer mede sy wel over een droegh) sittende alle beyde als Ridders te peerdt over het landt vertrocken, niet anders op den wegh praetende als van het braef opsicht en oorloghs dapperheydt daer Alphonsus mede begaeft was, verfoeyende des selfs wanckelbaeren aert, met hope dat sy hem den wegh sou af-snijden en sijn drieftich voornemen beletten, quam by gheval in’t ghemoet eenighe Torcken, die met een cleyn bootjen ghelandt waeren, hebbende met den anderen twee ghevanghen slaven die sy veylden om te vercoopen, te weten Alphonsus en Mopsus sijnen knecht aen een gheketent, uytgheschudt en half naeckt de welcke seer ongheluckich op zee in hun handen ghevallen waeren, d’welck nochtans maer een beghin en was vande ellenden die Alphonsus over het hooft honghen, ghelijck Taurinus hem voorseyt hadde, die niet en dede als jammeren, suchten en kermen tot dat Felicia medoogen creegh om hem met den knecht te verlossen ghelijck sy ghedaen heeft haer gheveynsende oft sy Alphonsus niet ghekent en hadde onder de ghelofte die hy haer dede van wederom te doen gheven t’ghene sy voor sijn rantsoen betaelt hadde, en is alsoo met sijnen knecht wederom naer Spanien ghekeert met eenich teir-gheldt dat Felicia hem mede gaf om door den noot niet verdruckt te worden, en alsoo onbekent (ghelijck d’een en d’ander sich gheveynsde) van malcanderen ghescheyden sijnde, soo ist ghebeurt dat Felicia binnen Londen in Enghelandt aenghecomen is, alwaer sy naer eenighe daghen hadde ghehoort hoe dat Thebasile ten houwelijck versocht werdt van den Keyser Adolphus, den welcken tot dieneynde aldaer hadde ghesonden eenen Ambassadeur om de selve te bewillighen, ghelijck den heelen Engelsen Raedt goet vont toe-te-stemmen, maer Thebasile dit versoeck verscheyde reysen afgheslaeghen hebbende en haer selven daer toe niet willende te verstaen gheven tot verwonderingh van alle de Hovelinghen die niet en wisten op wie haer secrete [fol. b1r] liefde ghegrondt was, wachtende gheduerich naer de Overcomst van Alphonsus die sy niet en cost uyt haer hert stellen, was ghedurich quijnende aen een brandende minnekorts en haer selven sieck ghelaetende om uytvlucht te nemen en dede niet als in’t heymelijck post op post te seynden naer Spanien dat Alphonsus mocht overcomen, onwetende van t’ghene hem soo ellendich op den wech hervaren was. Den Coninck Henricus haeren Heer Vader niet connende achterhaelen de reden van haer quellingh en weygheringh van sulcken hooghen Keyserlijck versoeck, verviel in toornighe gramschap proevende met wreetheydt ende soetheydt om sijn dochter te doen resolveren, maer te vergeefs, want terwijlen haer ghedurich in den sin schoten de menichvuldighe deughden en cloecke eerbaerheden van Alphonsus, en dat sijn wesen en verhael van minnen-brandt al te diep in haer hert gheplant stonden, en liet niet het Keysers versoeck af te slaen, Felicia dit altemael vernomen hebbende vercleedt haer als vremdelingh in Pellegrims clederen en gaet soo al singhende heen en weer de straeten van Londen tot dat sy haer laet vinden ontrent het Hof oft sy quansuys pooghde een aelmoes te vraeghen, versoeckt de Coninginne Thebasile te spraeck te moghen comen, en de selve alleen sprekende maeckt haer wijs datse van Ierusalem quam, alwaer sy ghevonden hadde een arme slaeve te weten den Graeve Alphonsus, den welcken meynende over zee naer Enghelandt te comen, ghevallen was inde barbarisse handen der Torcken, die hem soo hadden afgheslaeft ende mishandelt dat hy in duysent allenden en miserien lagh op de straet ghelijck een beest niet wachtende als naer den lesten snick van sijn leven, en dat den selven Alphonsus (hoorende Felicia singhen d’avontueren van haer Pellegrimagie en van sin was naer Enghelandt te trecken) beval dese allenden aen de Coninginne van Bohemen eens te openbaeren, daer by voeghende dat sy den selven Graef daeghs daer naer op de straet had vinden doodt legghen. Thebasile dit altemael voor waer gheloovende, en meynende dat Felicia eenen man was, doet den selven hercleeden en nempt hem aen voor eenen mignion, bedenckende met groote droefheydt dat haer hopende verlanghen naer Alphonsus vruchteloos was, resolveert met den Keyser Adolphus te trouwen tot groote blijschap van het heel Hof. Wonder avontuer, ter wijlen dat men alles tot de reys naer Duytslandt toeruste, en dat de princelijcke jachten ghereedt werden ghemaeckt om te vertrecken, comt by gheval Alphonsus uyt Spanien binnen Londen, en verstaen hebbende dat Thebasile verlooft en verbonden was aen den Keyser, scheen vier en vlam van spijt te spouwen, vervloeckende sijn fortuyn en siende het heel Hofnaer den oever vertrecken, en dat Felicia (die in mans cleederen was) Thebasile met de handt leyde naer het schip, gheeft hem uyt voor eenen Juwelier en doet aen Thebastle verstaen dat hy jet selsaems en costelijckx te coop brocht, d’welck sy wilde sien, en den selven diamant-rinck die sy aen Alphonsus ghegheven hadde, ontfanghen hebbende was verwondert, versoeckt den Juwelier selfs te spreken, ghelijck gheschiet met [fol. b1v] verwonderingh dat Felicia haer soo bedroghen hadde, middeler tijdt hem doende verstaen dat tot haer leet de comste te laet quam ende datse nu van juweelen versien was, omdat niemant hun secreet sou bemercken, is vertrocken, berispende op de reys Felicia, ghedurich (die sy meynden een man te wesen ) over haer vals bedroch, die haer soo geestich wist te verschoonen datse even wel inde gratie bleef. Alphonsus vol droefheydt, druck en lijden bewandelt de straeten van Londen met duysent suchten en becommernissen, besproyende de steenen met sijn traenen waer door hy sijn selven dickwils meynden het leven te benementen waer dat het Mopsus sijnen knecht belet hadde. Dit soo eenighen tijdt gheduert hebbende, en sijn liefde tot Thebasile niet connende uyt den sin setten als versuft door het vrempt voorgheval dat hem overkomen was, nempt voor met sijnen knecht maer Duytslandt te trecken, om sijne wanhopende min door het ghesicht noch meer te voeden de welcke hy voor het hert niet en cost uytwercken, en dat hy oversulckx sijn selven sou troosten met ondertussen Thebasile noch eens te sien en alsoo liever eenen Venus Martelaer te sterven als de selve door een gheduerighe afwefentheydt te moeten derven. Siet hoe vrempt dat alles op sijnen tijdt gheschickt wordt en hoe wonder dat de liefde de sinnen vanden mensch can draeyen en weerdraeyen, verlichten en beswaeren. Als Adolphus den Keyser met Thebastle nu ghetrouwt was, en dat hy haer alle vreught en tijdts-ghenucht socht aan te doen met balletten, bancketten, jaegerijen en andere princelijcke plaisteren te vergunnen soo isser op-gheresen een haetelijcke belgh-sucht oft jalosie tusschen den Edeldom uyt oorsacck dat Thebasile te veel werckx maeckte van Felicia die in mans cleederen was en voor een en man werdt aenghesien, dat twee gheapposteerde fielen hunnen eedt bieden van de Keyserinne met Felicia te hebben sien leven in overspel, d’welck van den meesten Edeldom bevesticht sijnde, worden alle twee met den hals ghenomen en de Keyserin ghedoemt om t’hooft voor de voeten gheleyt en Felicia buyten het Hof aen eenen boom verworght en van de beesten geten te worden. T’is gheschiet als twee Scherp-Rechters met Felicia int bosch besich waeren om te verworghen dat Alphonse met sijnen ghemelden knecht aldaer ter goeder uer voorby compt en hoorende het ghejammer, ghekrijs, ghesecht en ghekerm van Felicia dat hy oordeelt een vrouvven stemme te wesen heeftse sonder te kennen kloeckmoedelijck verlost en de selve van den boom en de oogen, die met eenen sluyer bedeckt waeren, ontbonden hebbende sach tot groote verwonderinghe dat Felicia was die haer oock met reden verwonderde over het vrempt voorgheval en miraeckeleuse verlossinghe. Hier over synsy samen ghetreden naer het Keysers Hof terwijlen de Iustitie besich was om de Keyserin te gaen onthalsen, die als een onnoosel lammeken verblint voor het sweert knielde, verwachtende alle ooghenblicken den slach inde teghenwoordicheydt van den Keyser en het heel hof, alwaer Alphonsus d’onrecht [fol. b2r] veerdicheyt heeft ontdeckt ende d’onheluckighe doodt van Thebasile belet, bewijsende dat sy onnoosel was van het opgheleyt misdaet des overspels uyt reden dat die daer sy mede beschuldicht wert selfs een vrouw-persoon was en oversulckx de leughenen achterhaelt sijnde, sijn de Verraders veroordeelt ter doot om levende verbrandt te worden, Thebasile wederom tot vreught van het heel Hof op den throon ghestelt, en Alphonsus met Felicia ghetrouwt. |
| Waerheydt baert nijdt. |
VERTHOONDERS. |
| Alphonsus Grave van Barzelona. Mopsus sijnen Knecht. Taurinus Waer-seggher. Felicia Edel Iouffrouw. Thebasile Dochter van Henricus en Coninginne van Bohemen. Nimus Knecht van Felicia. Eenen Boer. Eenen Torcksen Schipper. Sultan eenen Torck. |
Adolphus Keyser. Henricus Coninck van Engelant. Romanus Ambassadeur.
Twee Hellebaerdiers. Amurathes eenen Torck. |
| HET THOONEEL. Wordt eerst verthoont in Bosschagie. |
TOT DEN AUTHEUR |
| U toegheneghen Vriendt H. DE KA Prince der Groeyende Boom-camer tot Lier 1673. |
|
Eersten handel. |
| WAt quelt my inden gheest voor onghestadicheit; Die my gheluck en vreught jae alle rust ontseyt, | |
| Die my ghedurichlijck bevanght met t’vier der minnen, | |
| Ick sterf soo t’langher duert, helaes waer sijn mijn sinnen. | |
| (5) Het schijnt dat liefde self bevecht mijn flau ghedacht | |
| Het schijnt dat Venus wicht ontweldicht heeft mijn macht, | |
| Sal dan de vreed’ fortuyn met mijnen Eeldom spotten? | |
| Mopsus | De heetste minnaers sijn altijt de grootste sotten. |
| Alpho. | Wat swangher ongheval; wat voor een quaey Comeet |
| (10) Mach hanghen boven t’hooft daer ick niet af en weet, | |
| Bedwelmt is mijn ghemoet, mijn bloet schijnt te verteren | |
| Daer ick niet comen can daer treckt mijn herts begheren, | |
| O ademloosen mondt, U tongh niet en verberght | |
| Maer spreckt de oorsaeck wt waerom my liefd’ soo terght, | |
| (15) Ghy die t’aenlockich aes van min hebt inghesoghen | |
| En laet mijn banghe siel niet sonder crachts vermoghen, | |
| Die ick eens heb bemindt is my helaes ontrooft | |
| Waer door den luyster wort van mijnen stam verdooft, | |
| Aen wie sal ick als nu mijn onghevallen claeghen? | |
| Mopsus | (20) T’is wel bestedt had ghyse beter gad’ gheslaghen, |
| Met oorlof Edel-Heer dat ick eens spreken sou | |
| Waerom soo dwaeselijck ghejammert om een vrouw, | |
| En seght dat sy u is met groot ghewelt ontnomen | |
| Ick maecket soo dat sy van selfs ter handt my comen, | |
| (25) Als my maer jet en lust, doch ben een wijser man | |
| Ick leef op mijn ghemack en gheef den bras daer van, | |
| Eer dat ick paren sou ick liet my liever hanghen, | |
| Alpho. | Wat ratelt u in’t hooft, ick smijt u voor de wanghen |
| Oft snoert terstond den bek, ten gaet u oock niet aen: | |
| Mopsus | (30) Die nu de waerheydt seydt die heeft terstont misdaen |
| Alpho. | Hoe luttel peyst een knecht op ’smeesters onghenuchten |
| Die voelt sijn siel vol leet, vol droef en bitter suchten, | |
| O doove eenigheydt, ô stille Wildernis | |
| Die niet en hoort oft siet wat lijden in mij is, | |
| (35) Thebasile; ist waer dat ghy my hebt verlaeten; | |
| En schijnt mijn trouwe min met weygheringh te haeten? | |
| T’is waer sy is ghetrouwt, en ick blijf in misbaer | |
| Mopsus | Soumen niet segghen dat hy sonder sinnen waer, |
| Alpho. | T’is waer ten is gheen droom ick moetet vast ghelooven |
| (40) En laeten d’afgunst nu mijn soete rust ontrooven, | |
| Ten is voorwaer gheen droom die my met loghens voedt, | |
| Mopsus. | Schoon droom maer loghen is hy dickwils lagghen doet. |
| Ick droomde lest mijn Heer wat wonder, k’sal’t u segghen | |
| Soo ick u dat met tijdt ten vollen wt mach legghen | |
| (45) My docht soo waerelijk, Alphon. ick segh u hout den mondt | |
| Mopsus. | My docht ick was ghehouwt en dat k’u by mijn wijf vondt |
| En dat ick u een klem had op den snuyt ghebonden | |
| Ghelijck men in ons landt doet aen de Ruyghe honden | |
| Als men hun vindt in huys, men slaetse wel te keur | |
| (50) Men bindts’ jet aen den steert op t’sluyten van een deur | |
| Daer sy vast sijn gheklemt en laetse soo gaen strijcken | |
| Alpho. | Wel boef sult ghy my hier by eenen hondt ghelijcken |
| Seght Esel kop hoe comt des’ reden toch te pas | |
| Mopsus. | Mijn Heer ick heb gheseyt dat het maer droom en was |
| (55) Waerom gheeft ghy my dan des’ onverdiende slaeghen? | |
| Alpho. | Toe schelm ick sal u noch voor al de honden Jaeghen |
| Oft seghelt uwen mondt onaerdigh trugghelsack | |
| Mopsus. | Waer med’ met ouwelen, met wasch oft rooden lack? |
| Alpho. | Wel sijde dom oft sot, moet ick u noch eens louwen |
| (60) Ick segh draeght my respect en wilt u backhuys houwen |
| Oft k’jaegh u daet’lijck door en treck u niet meer aen: | ||
| Met onghewillighe ist quaet ter jacht te gaen, | ||
| Die my in dit verdriet met spotternijen quellen | ||
| En sien mijn herten wensch van d’een en d’ander vellen; | ||
| (65) Ten offer vande deught had ick mijn siel verplicht | ||
| Maer Liefde heeft in my een ander vier verricht; | ||
| Den goeden moet nochtans sal my tot hope brenghen | ||
| En mijn verswackte kracht eens met een troosting menghen | ||
| De Liefde gheeft den mensch dan vreught en dan verdriet. | ||
| Mopsus | (70) De Liefde gheeft my rust want ick en soeck haer niet, | |
| Alpho. | Ick hop’ de min sal my eens haere jonst toesturen | |
| Mopsus | Soo sy in’t Cellebroers gheen Camer en gaet hueren | |
| Voor uwe rasernij, Alph. Ick wensch niet als de doodt | ||
| Waer Charon hier ontrent met sijnen helschen boot | ||
| (75) Om te bevrachten ach; mijn siele naer het sterven | ||
| Nu ick Thebasile soo teghen danck moet derven, | ||
| O Wispelturich wicht, Cupido wreet Tiran | ||
| Heb medelijden met een eelgheboren man | ||
| Die wenst de doodt, oft thoont aen hem eens u ghenade | ||
| Mopsus. | (80) Een minnaers wensch is sot, en comt altijt te spade. | Binnen. |
| Alpho. | O min ô wonder min, wat hebt ghy loosheydt in | |
| Wat isser dobbelheydt verborghen inde min, | ||
| Ick min, toch sonder min, want die ick min gaet vluchten | ||
| In plaets van weder min en crijgh niet als veel suchten | ||
| Echo. | (85) Wat middel vind’ ick dan om eens te sijn verblijdt, | —— lijdt. |
| Ach t’lijden is te swaer, ick word’ te seer benijdt? | —— nijdt. | |
| Wie heeft my desen nijdt van menschen toegesonden? | —— sonden. | |
| De sonden, ach t’is waer, wie can dit al bemonden? | —— monden. | |
| Den mond’ die seyt al veel t’gen t’herte niet en denckt | —— denckt. | |
| (90) Ick dencket laes soo veel dat my verteert en krenckt | —— krenckt. | |
| Hoe mach den hollen mond van Eccho my soo blamen? | —— blamen. | |
| Ten is geen blamens werck, ghy hoort u sulcx te schamen | —— amen. | |
| [p. 4] | ||
| Te schamen wel met recht, die my t’onrecht de schuldt: | ||
| Van sond’ en schand’ opleght door stadigh onghedult | —— dult. | |
| (95) Ick dul en raes van spijt, ick ben vol anxt en smerten | ||
| De twijfelingh van gheest die gaet my meest ter herten | ||
| Die ick bemin is wegh, mijn tweede min is doodt | ||
| Soo dient mijn eerste min gheholpen uyt den noodt, | ||
| Al ist dat mijnen wil is d’eerste wil t’onbillich | ||
| (100) Stantvastigheyt die sal haer maecken eens eenwilligh, | ||
| Toch laes wat raet soo sy my niet meer en bemindt? | —— mindt. | |
| Beminnen die my vlucht, schoon ick t’noot heb verdint | —— dint. | |
| Den dienst die ick haer doen die sal systets verachten | —— achten. | |
| Ick vrees dat ick niet sal als weygeringh verwachten, | —— wachten. | |
| (105) Wat raet wanneer sy vlucht en stelt haer op den loop | ||
| En dat eylaes t’verdriet my aenvalt overhoop | —— hoop. | |
| Sy raybraeckt mijne hoop, de wanhop’ wort gekoestert | —— koestert. | |
| Wat koestren als de trou met nortsheyt wort gevoestert. | —— voestert. | |
| O min ô valsche min wat ist dat ick vermach | —— ach. | |
| (110) Ter wijl g’u gunsten berght voor al mijn droef geclach | —— ach. | |
| Ach lief Felicia hebt met u lief medooghen | —— dooghen. | |
| Dooght my noch somtijts eens een soen tot my gevlogen | —— logen. | |
| Ist loghen dat ick soght ons beyd’ te maecken een | —— neen. | |
| Wel waerom schoonste son wilt ghy niet naerder treen | —— reen. | |
| (115) Wat reden seght my eens ghy my niet sout begheren | —— gheren. | |
| Gheluckigh, wist ick hoe ick my nu sal gheneeren | —— eeren. | |
| Wat eer sou ick u doen waert ghy mijn bed’genoodt | —— noodt. | |
| Noot; ach wats dit gheseyt ick sterf by nae de doodt, | ||
| Ick gaen de proef dan aen, en wil de kans eens waeghen | ||
| (120) Oft ick mijn lief niet meer sal dienen oft behaeghen | ||
| Nu tweede is misluckt, ick sal het stuck bestaen | ||
| Al waert dat ick daerom moest naer mijn doodt kist gaen, | ||
| Holla wats dit gheseyt, soo ick niet can verwerven | ||
| Noch vinde die ick soeck, soo wil ick geren sterven, | ||
| (125) De doodt is aenghenaem aen trouwe minnaers, die | |
| Verlaten sijn van min, en weten wel voor wie, | |
| Sy trachten naer hun eynd’ het gen’ niet swaer sal vallen | |
| Als’t uyt trouw min gheschiet, maer neen t’is niet medallen | |
| Mijn voorstel, wat ick raes, wie ist die my belet, | |
| (130) T’is niemandt als sy self daer t’hert is opgheset | |
| Waert dat een ander had meer uyt comst van sijn wenschen | |
| By haer besonder dijn ick boven alle menschen | |
| De schoonste gis te sijn, soo mocht ick wel te recht | |
| Beletten sijn gheluck uit liefde door ghevecht, | |
| (135) Maer aenghesien sy noot heeft jemand’ gunst ghedraeghen | |
| Als my, wat reden dwinght my dan om noch te claeghen, | |
| Siel boyster, schoone blom, ô voester van mijn hert | |
| O luyster deser Eeuw’ Gheneester van mijn smert, | |
| Ick gaen, ick wil, ick sal mijn lijden openbaren | |
| (140) Soo vrij een vryer magh sijn herts tochten verclaeren | |
| K’en bouw niet inde locht, k’en ancker op gheen grondt | |
| Waer op men oyt een klip, oft gronden grond’loos vondt | |
| Ick wil met goet beleyt des’ saeck eens overlegghen |
| Mopsus uyt. |
| Mopsus. |
| Mijn Heer wat nieuws, ick heb my daer gheluck doen segghen | ||
| (145) Van eenen ouden grieck wit bondt en lanck van haer | ||
| Die wist te segghen wat my overcomen waer | ||
| Ey gaet daer maer eens by, en wilt hem wel betaelen | ||
| Hy sal u toonen waer ghy een schoon vrouw moet haelen, | ||
| Het is een wijs vernuft een brau en lustich man | ||
| (150) Al wat my is geschiet den dief die weeter van | ||
| K’en sagh noyt vieser haen, die kenden mijn secreten | ||
| Alphonsus. | ||
| Seght Mopsus canmen daer den naem niet van gheweten, | ||
| Mopsus | Hy heet Hollo Tromp, Barulipsis, k’en wetet niet wel | |
| Altijt daer en is soo niet eenen inde hel | ||
| [p. 6] | ||
| (155) Gaet daer maer slechts eens by k’sal u sijn huysken toonen | ||
| Alpho. | Ick ben daer keurich naer, waer mach den duvel woonen | |
| Soo t’eenen Duvel is ken vraegher niet veel naer | ||
| Als hy my helpen can, Mopsus: mijn Heer den Toovenaer | ||
| En woont niet veer van hier en wilt gheen moyten spaeren | ||
| (160) Ghy cont de proef haest sien van al u wedervaeren | ||
| Wel dan niet langh ghetoeft, sa gaen wy naer sijn huys | ||
| Mopsus | Gaen wy mijn Heer; soo maeckt dan eersten een groot Cruys, | |
| Alpho. | Ick hop’ in corten tijdt mijn liefde te verwinnen | |
| En stellen eens in rust mijn afghematte sinnen, | ||
| Willende binnen gaen wordt van Mopsus weer-houden. | ||
| Mopsus | (165) Mijn Heer eer datghe gaet moet ick u noch eens spreken | |
| Hebt ghy oock heylichdom te voor by u ghesteken | ||
| Want t’is een muntien peck dat uyt den aestack spelt | ||
| Alpho. | My dunckt dat ghy u Heer met geckernijen quelt | |
| En sijt ghy niet besorght, oft k’sal u ooren vryven | ||
| Echo. | ||
| Mopsus | (170) Ick en soeck gheen verdriet t’is beter tuys te blijven | —— lijven. |
| Daer is den Toovenaer, hy eyst ons lijven eerst | —— Eerst. | |
| Hou —— Hou. waer is hij daer —— daer. —— waer | ||
| Ick ben bevreest —— vreest. | ||
| Ick beef van anxt, ô droes t’is seker sijnen gheest | —— gheest. | |
| (175) Ick en heb gheenen gheest, wilt ghy gaen koecken backen | ||
| O Heer ick gheef den gheest en sal my noch bekacken | —— kacken. | |
| Moet ghy oock kacken siet, wie dat u overhout | —— hout. | |
| T’sijn oorders die misschien hier woonen in het wout | ||
| Ick gaen, en loop daer sy my niet en sullen vinden | —— vinden. | |
| (180) Ey ey ey och ey ick sterf, ick moet mijn broeck af binden | ||
| Oft sy raeck seffens vol ten is gheen Tooverij | ||
| Alpho. | Ick moet noch lagghen met die sotte viese prij | |
| Gaet aen oft k’sal u stracx eens dit ghepraet verleeren | ||
| Mopsus | T’sijn seker moordenaers die in dit wout verkeeren | |
| (185) Wat Duvel hoorde niet —— niet, ons naeckt een groot gequel | —— wel | |
| Ick gaen, en loop daer sy my niet en sullen vinden | —— vinden. | |
| Ick val in onmacht, want ick sien ten is gheen spel | ||
| En hoorde dan niet wel, ick beef op beyd’ mijn beenen | ||
| Godt hoed’ ons hier van moord’ en wil ons niet verleenen | ||
| Een droeve swarigheyt, Alphon. t’is d’Eccho hier ontrent | ||
| Mopsus | (190) Den Echo, wie is dat, waer woont toch dien vent | |
| Alpho. | Wat vieser snaeck is dit, ten is gheen mensch ghy beeste | |
| Mopsus | Dat is noch argher Heer, soo ist dan eenen gheeste: | |
| Alpho. | Het is den wedergalm uyt eenigh hol gheberght | |
| Die u bloohertigheydt dus sonder leet doen terght | ||
| (195) Waer over ick my niet van lagghen meer can houwen | ||
| Mopsus | Mijn heer ick hoor hem weer, och Godt mijn beenen vouwen | |
| Ick gaen t’is tijt Alph. blijf hier Mop. k’segh dat ick weder com - | ||
| Comde ghy, ick loop weg, | ||
| Alphon. Hy is gheweldigh vroom | (ick com. | |
| Die van een gallem vlucht en staet daer voor verbolghen | ||
| (200) Gaet aen Mop. mijn Heer gaet voor ick sal van achter volghen. | ||
| binnen. | ||
Tweede uyt-comen. |
| HEt schimmel bleeck ghewoel van mijne Caracteren | |
| In’t Phlegetons ghemael de Lethes vliet regheren, | |
| Den windt, den mist, den sneeu, den haghel, donderslach, | |
| Den blixem, aerts gheroer: staen onder mijn ghesach. | |
| (205) Ick can wanneer ick wil de heele aerd’ doen beven | |
| Ick can als ick begeer den mensch veel quellingh gheven, | |
| Soo daer een schip op Zee voorspoedich seylt voor windt | |
| Ick maeck dat stracx een klip tot sijn verdervingh vindt, | |
| Iae soo den Ackerman sijn vruchten wel siet groeyen | |
| (210) Ick canse door mijn konst door onweer stadich snoeyen, | |
| [p. 8] | |
| T’gheboomt dat staet en bloyt en compt seer aerdich aen | |
| Ick doen het door de risp oock inder haest vergaen. | |
| De peerden inden stal, de koeyen inde weyen | |
| Can ick door mijn ghestreel en boos fenijnich vleyen | |
| (215) Verderven, en de pijn hun haest de doodts baen wijst | |
| Soo maer mijn rappe konst op hun lichaemen rijst. | |
| De pad’, Slangh en den wl, de fledder-muys, jae mollen | |
| Die staen naer mijn ghebiet, die roep ick uyt hun hollen, | |
| Die koock ick onder een ghemenght met giftich cruyt | |
| (220) Dat geeft een swerten damp maer brenght veel consten uyt; | |
| Een vrouw die vruchtbaer is, en als sy staet op t’baeren | |
| Soo maeck ick, datse blijft in druck en groot vervaeren. | |
| Waer ick maer com’ ontrent, daer wast geen groene cruyt | |
| Daer hoortmen op t’gheboomt gheen voghels soet ghefluyt. | |
| (225) Siet hier mijn studi aen uyt schoon en wonder boecken | |
| Waer in des’ edel konst Magia is te soecken, | |
| Dit is Agrippas werck, een man gheleert en wijs | |
| Die inde Tooverij behoudt den hoochsten prijs, | |
| Om met den swerten nacht de werelt om te varen | |
| (230) Op wolcken vande lucht oft door de zeese baeren, | |
| Dit Sicodasculo, die al t’verloren goedt | |
| Dat ghy verloren hebt terstont u vinden doet, | |
| En dit is Faustus const, om sich te doen verandren | |
| Om al het hels ghespoock te roepen by malcandren, | |
| (235) Dit is Cometa selfs, Megera nieu en vers | |
| In alle tooverij de grootste tooveres, | |
| Dit is Pancratius die aen wijst wonder dinghen | |
| Om al wat leven heeft tot sijnen wil te bringhen, | |
| Hier uyt in ’t cort gheseyt ick jeders herten ken | |
| (240) En inde waere konst ick seer ervaren ben, | |
| My dunckt ick hoor daer volck dat my hier comt besoeken | |
| Alphonsus uyt. |
| Alphonsus. |
| Alpho. | Ghegroet sijt donder Heer, weermaker door u vloeken, |
| [p. 9] | |
| Locht drijver, schrick der zee, haghel stroyer die verweckt | |
| Veel blijschap en verdriet als ghy maer eens en spreckt, | |
| (245) Die sijt onsienelijck en scheut vry naer u wenschen | |
| Die quaet en goet cont doen onder de swacke menschen | |
| Somma in ’cort gheseyt ick efter u aensien | |
| Voor d’opper-hooft der kunst, en wijsten vande lien | |
| Dus, t’gen, my lijden baert soeck ick van u te weten. | |
| Taurin | (250) Ghy sijt als ick aen merck met Venus min beseten, |
| En die ghy soo bemint en woont niet veer van hier | |
| Ten Westen noch ten Noort maer t’is in’t Suyd’ quartier, | |
| Sy vlucht u soo het schijnt, toch heeft u in haer sinnen | |
| En sult haer Nortsicheyt in corten tijdt verwinnen | |
| (255) Soo ghy naer mijnen raet wilt weten wat u schort | |
| En waerom dat u hert tot my ghedreven wordt. | |
| Alpho. | Ick bid’ u weerden vrindt, en sal u wel beloonen |
| Wilt my de oorsaeck eens van mijne quellingh toonen | |
| Van mijn innich verdriet en druckich ongheval | |
| Taurin | (260) Soo moet ghy dan al doen dat ick u seggen sal, |
| Voor d’eerst soo wil ick hier een doode handt doen haelen | |
| Een doodtshooft met wat Cruyt, het ghen’ ghy moet betaelen, | |
| Dry Slanghen met een Pad, de gal van een Foret | |
| Een ongheboren Calf, een keers van menschen vet, | |
| (265) De Lever van een raef, en neghen kraeyen ooghen | |
| En noch veel ander goedt om over t’vier te drooghen | |
| Waer med’ ick weten can wat u gheschieden sal | |
| Tot d’eynde aen u doodt gheluck oft ongheval | |
| Maer eerst soo sout ghy my dry Croonen moeten gheven | |
| (270) Eer ick mijn Const aen u tot onder-hout van leven | |
| Wil openbaren voor den oncost die ick doen | |
| Alpho. | Ick wel te vreden ben can ick maer liefde voen |
| Oft mach ick weten eens wie dat mijn vrou sal wesen | |
| Ick waer van alle pijn en quellinghen ghenesen, | |
| [p. 10] | |
| Taurin | (275) Soo staet hier in dit perck en wijckt daer nimmer uyt |
| Want anders sout ghy sijn den helschen vyandts buyt, | |
| Siet dry-mael naer den oost, en dry-mael naer het westen | |
| En seght ick geef aen u mijn lijf en siel ten besten, | |
| Alpho. | Mijn Heer; ick gheef aen u mijn lijf en siel ten besten, |
| (280) Doet nu het geen ghy wilt, ick sal hier stille staen | |
| Tot dat ick weet hoe dit door konst my sal vergaen. | |
| O Heer wat sien ick ach nu rijsen al mijn haeren | |
| Daer verschijnt eenich spoock. | |
| Van schrick schier over eyndt, Taurin. Wilt u soo niet beswaren | |
| Schep moet, en beeft soo niet, staeckt achterducht en sorgh | |
| (285) Ick blijf voor uwe siel en lichaem vasten borgh, | |
| Ick sal u thoonen stracx waerachtig naer het leven | |
| Gheluck oft ongheluck in u planeet geschreven, | |
| Maer wijckt niet eenen voet soo ghy u leven lieft. | |
| Alpho. | Ick bid u maecket cort en my terstont gherieft |
| Taurin | (290) Doet eens u ooghen toe, en spouwt dan in u handen, |
| Daer med’ u ooghen vrijft, en siet dit vier hier branden | |
| Waer in dat desen pot soo bobblich staet en siedt | |
| Soo segh ick alles wat dat aen u is gheschiet, | |
| Blaest dese keers nu uyt en wilt my drymael groeten | |
| (295) En strijckt met desen smeer oock drymael uwe voeten, | |
| En leght u flincke handt nu op mijn graeghe hooft | |
| Al t’ghene dat ick segh dan vrijelijck ghelooft: | |
| staet vast, het schijnt dat ghy sijt uut het perck gheweken, | |
| Alpho. | K’en doen, seght lieven vrindt mach ick nu wel eens spreken |
| Taurin | (300) Seght vrij wat dat u perst, |
| Alphons. Ick smacht door al den roock | |
| Vol haetelijcken stanck, en beef voor al ’t ghespoock | |
| Dat mijne siel beswaert, ick bid u wilt toch segghen | |
| Wat my gheschieden sal, | |
| Taurin. Dat sal ick uyt gaen legghen. Hy leest in eenen boeck die den duyvel hout met een opworpende maegh als beseten. | |
| [p. 11] | |
| Ghy sijt wat Colorieck en somtijts droef van gheest: | |
| (305) Die ghy meynt dat u haet bemindt u aldermeest. | |
| Maer d’onghestadigheydt van u seer losse sinnen | |
| Die dreyght u met veel leet, en terght u hert van binnen, | |
| D’aspect van u planeet, gans equinoctiael | |
| Thoont u in het Quadraet van Venus teenemael | |
| (310) Tot veel veranderingh van minne lust gheneghen | |
| Die u Triangel heeft bij Gemini vercreghen...... | |
| Ghy hebt een schoon Vorstin vervolght en oock bemint | |
| Die u oock heeft verwacht en met haer schoont gehedient | |
| Jae haer oprecht betrouwt om eens u Bruydt te wesen, | |
| (315) Gheboren in een Landt dat Aries voor desen | |
| Altijd besloten heeft, te weten Enghelandt | |
| Maer te vergeefs, om dat sy haere teere handt | |
| Gaf aenden grooten Vorst en Coninck van Bohemen | |
| En werdt ghedwonghen om daer mede aen te nemen | |
| (320) Een vast verbonden Trou, schoon teghen haren danck, | |
| Toch soo ick speuren can en leefden hy niet lanck, | |
| t’Gen’ haer bedencken gaf hoe dat sy’t sou gaen maecken | |
| Om wederom in’t hert van eenen Graeff te raecken,.... | |
| Want als den Capricorn’ clom lest naer Virgo op | |
| (325) Wert onder Leo weef een schoon en groote pop, | |
| Het gen’ u sinnen weer als voor sal doen verandren, | |
| Midts Mars en Venus sijn vergadert by malcandren | |
| Dat streckt tot u verdriet, want Mars dreyght u met bloet, | |
| Saturnus met veel spijt niet al te bijster goet, | |
| (330) En die ghy efter mint, bemint u metter herten, | |
| Jae schoon sy u bestrijdt met afgonst, en veel smerten, | |
| Soo can sy even wel niet leven sonder ou | |
| En sal naer groote moyt noch wesen uwe Vrou. | |
| Alpho. | Ey my mijn hert ontwaeckt van dese blijde maeren, |
| Taurin | (335) U sal voor d’eerste noch veel teghenspoet weer vaeren, |
| En schoon ghy nu soo haeckt naer uwe wedermin | |
| [p. 12] | |
| Noch sal eer corten tijdt verandren uwen sin | |
| Die u van desen lust gheheelijck sal berooven | |
| Alpho. | Dit can ick nimmermeer, dat sweir ick u, ghelooven |
| (340) Want liefde is oprecht die nu mijn hert besit, | |
| Ick liet my snijden eer gheel van lit tot lit | |
| Als ick verlaeten sou die ick heb in mijn sinnen, | |
| Taurin | Eer cort sal u de doodt van eenen Vorst verwinnen |
| En brenghen in veel pijn, in anxt en swaer verdriet | |
| (345) Jae die ghy nu bemint, sult ghy dan minnen niet | |
| Maer haeten als de pest, jae vluchten als de donder | |
| En t’sal alsoo gheschien al ghevet u nu wonder, | |
| Nochtans sal evenwel u Echte Vrou noch sijn | |
| De schoon Felicia, niet sonder groote pijn | |
| (350) En over groot verdriet, dat haer oock sal gheschieden | |
| Al ist dat ghy haer trouw gheweldich sult ontvlieden,.... | |
| In een Cristale glas sal ick haer thoonen, siet, | |
| Hij laet hem sien in eenen spieghel. | |
| Siet daer oft loghen is, en raeckt den spieghel niet | |
| Alpho. | Ach t’is Felicia laet my het glas eens kussen |
| (355) Sy ist die ick bemin | |
| Taurin. Holla, t’mocht onder-tussen | |
| U qualijck vaeren sijn, dus siet wat datge doet | |
| Die ongheregelt leeft al dickwils vallen moet. | |
| Hier hebt ghy nu bescheet van t’gheen ghy wilde weten | |
| Alpho. | Gheluckigh ben ick die my soo stout heb vermeten |
| (360) Te comen op des’ plaets,.... siet daer dat is u winst | |
| En danck u duysent-mael, | |
| Taurin. Ick staen tot uwen dinst | |
| En uwen dienaer blijft soo lanck ick noch sal leven. | |
| Alpho. | Adieu dan weerden man Godt wil u ruste gheven,.... binnen. |
| Taurin | Hoe wispelturich draeyt fortuyn met desen vent |
| (365) Wat hanght hem boven t’hooft noch droefheyt sonder ent. | |
| binnen. |
Derde uyt-comen. |
| WEl Nimus mach ick dan ghelooven uwen praet | |
| Nimus. | Me-Iofvrou waerom niet is mijne tijdingh quaet |
| Soo ghy my niet ghelooft soo cont ghy daer naer vraeghen | |
| Felicia. | Dit snijdt mijn herte door en t’sal mijn Jeught verjaeghen, |
| (370) Weet toch den Grave wel van dese swaricheyt | |
| Nimus. | Dat staet my stil, want ick en hebt’t hem niet gheseyt |
| Felicia. | Mijn deusichlijck verstandt begint des’ saeck te weghen |
| En vreest ghedurich aen het onghestadich pleghen | |
| Van Jonghmans die soo licht veranderen van sin | |
| 375) Als daer veel steck bedroch in een verdwaelde min, | |
| Als d’ontrouw eens begint hun in het hooft te raet’len | |
| Nimus. | (Ick wou wel sien een eynd’ van al dat grillich praet’len |
| En dat ick aen den disch met vreughden eens mocht sijn | |
| Ick spoelden dan eens af ons Ioff-vrouws minne pijn, | |
| (380) Want mijnen beir die danst dat ick hem daer cost payen | |
| Al waert met een stuck hesp oft schouwer wel ghebraeyen | |
| Ick liet den sotten clap van dese vrijster daer, | |
| Felicia. | Wat seght ghy esels hooft, en spreckt my niet te naer |
| Oft k’geef u soo een clinck hoe peyst ghy weer op eten: | |
| Nimus. | (385) Jae Jouf-vrouw daer med’ is de liefde haest vergheten |
| Felicia. | Wel soeckt ghy dan gheen vrou, hoe spreckt ghy nu soo stoudt |
| Nimus. | Neen, d’een waer my te jonck en d’ander wat te oudt |
| Ick ben te viesen dieff, t’waer my al wel te passen | |
| Eer eenich schoon malaet mijn schoonheyt sou verassen | |
| (390) Oft sy waer wat te cort, te dick of veel te lanck | |
| Te dun oft wat te breet, te mager of te ranck | |
| Oft wat te smal van gat, te mortsich oft te spijtich | |
| Te plomp, oft wat te bot en selden goet oft vlijtich | |
| [p. 14] | |
| Daer schorten altijd jet dus ist best onghepaert | |
| (395) Soo ben ick voor geen wijf van boos natuer vervaert | |
| Ick minne de Waerdin die my wilt geren borghen | |
| Dan heb ick voor mijn goedt niet lichtelijck te sorghen | |
| Naer eenen Erfghenaem, k’en acht geen houwelijck: | |
| Felicia. | Dat ghy wat sparen cost ghy mocht eens worden rijck |
| Alponsus uyt. | |
| (400) Daer compt den Graef weer aen, ick word’ gheheel verstorven | |
| Hier med’ is mijn vermaeck met mijnen knecht bedorven, | |
| Eylaes waer blijf ick nu, want ick en soeck hem niet: | |
| Nimus | Hoe spreckt sy teghen t’hert, s’ is blij dat sy hem siet |
| Alpho. | Godt groet u edel maeght vol aenghenaeme seden |
| (405) Van cloecke eerbaerheyt, t’is tijdt dat ick de reden | |
| Van mijn verdriet ontdeck, nu ick naar wensch u vind’ | |
| Met uwen knecht alleen, tot troost van eenen vrind’ | |
| Die liever sterven wilt als uwe schoont te laeten | |
| Felicia. | Verschoont my edel Heer, ter wijlen niet can baeten |
| (410) Al u gheveynst ghestreel t’gen’ steunt op dobbelheyt | |
| Want ick een ander lieff, Alph. een ander; Felic. t’is gheseyt | |
| Ick min een ander die my heeft bemindt voor desen. | |
| Alpho. | U meyningh is dat ick u sou wantrouwich wesen |
| Ghelijck, soo ick bemerck g’u selven voor laet staen | |
| (415) Daer ick met dobbelheyt noyt en heb omghegaen | |
| U Antwoort*loop heel d’weers en pijnicht mijn ghedachten | |
| Nochtans bewijsen can met dusent droeve clachten: | |
| Dat noyt gheveynsde min heeft in mijn hert ghewoont | |
| Felicia. | Alphonsus swijght vrij stil eer dat m’u anders thoont, |
| (420) Ick eer ghelooven sal dat k’u mijn trouw sal geven | |
| Als dat de liefde sonder veynserij can leven | |
| En u is wel bekent dat de gheveynstheydt is | |
| Vals ende goddeloos, jae sonder laefenis | |
| Ghy moet belijden selfs dat ick de min moet haeten | |
| (425) Midts ghy gheloofde trou door ontrouw hebt verlaten, | |
| [p. 15] | |
| Alpho. | Me-Joff-vrouw ick bespeur, en oock voor ooghen sien |
| Dat uwe jonsten staegh voor mijne diensten vlien, | |
| Hoe can mijn trouwe min voor u bruyn ooghen lieghen | |
| Felicia. | Het haest ghelooven can de Maeghden licht bedrieghen. |
| (430) Niet dat ick segghen wil ghy een bedriegher sijt, | |
| Veel eer waer ick in’t graff en mijn jonck leven quijt | |
| Maer t’selve soo ghebeurt, ick spreeck van goet ghevoelen, | |
| Alpho. | Wat mach u liefste lieff soo inde sinnen woelen, |
| Ghy seght en peyst noch meer van my een quaet vermoet | |
| Felicia. | (435) Ick spreeck naer mijn humeur, en soo my liefde voedt, |
| Alpho. | Oprecht en Edel Maeght ick com my voor u buyghen |
| En roep hier tussen ons den hemel tot ghetuyghen: | |
| Dat mijne meyninghe en wil noch meerder sijn | |
| Als ick met woorden segh, mijn liefd’ en is gheen schijn, | |
| (440) Ach laet dan mijn versoeck de trouwe min vol-brengen | |
| En mijn ghediensticheyt met uwen wil eens menghen, | |
| Felicia. | Neen, neen Alphonsus swijght ick ben te dier verlooft, |
| Alpho. | Verlooft; ick sterff van vrees, wie isser die ghelooft |
| Dat t’selve tot mijn leet sou connen sijn waerachtich | |
| (445) Mijn lichaem staet en quelt, en sinckt te neer heel clachtich | |
| Om d’antwoord’ die ick hoor, mijn hert wort kout als ijs, | |
| Nimus. | Ey sijt te vreden Heer sy maket u maer wijs, |
| Alpho. | Eylaes het raeckt mijn siel, t’sal my in’t graf doen sijghen |
| Nimus. | Dan soumen soo veel moyt doen om een wijf te crijghen |
| (450) Daer ick licht aen gheraeck sonder veel moyt te doen | |
| Ick hebber voor cleyn ghelt op alderhand fatsoen | |
| Die mijnen minnen brandt naer wensch wel connen blussen, | |
| Mopsus | Ick liet die prijen veel liever mijn billen kussen, |
| Alpho. | Wel Joff-vrou meynt ghy’t dan dat ghy my soo verstoot |
| Felicia. | Aphonse (455) weet ghy wel dat liefd’ was noch soo groot |
| (Die ghy tot mywaerts droeght een weynich tijdt gheleden | |
| En door des’ ontrou hebt de liefde heel vertreden, | |
| Verlaeten mijne jonst om een versufte min; | |
| [p. 16] | |
| Mopsus | Jae sulcx gheloof ick wel, dat was een Coningin |
| (460) Maer die is nu ghetrouwt, des’ moet het stopgat wesen | |
| Nu d’eerste is misluckt, ghelijck het was voor desen, | |
| En moet ghenesen al sijn lijden en sijn smert, | |
| Nimus. | Mopsus; daer lieght ghy aen in’t midden door u hert |
| Sy is soo goet als hy, men moet met ons niet gecken | |
| Felicia. | (465) Seer Edel Heer t’wordt tijdt dat ick my sou vertrecken, |
| Want geen ghy soeckt is niet ten opsicht van mijn trouw | |
| Spreckt iemand’ anders aen. Alph. Des’ antwoord’ ach! die sou | |
| My locken tot het graf, hebt ghy dan quaet vermoeden? | |
| Felicia. | Die haestich is om gaen behoort hem ras te spoeden, |
| Alpho. | (470) Ach soetste! noyt en sucht ick als om uwe schoont |
| Felicia. | Soo wordt ghy daeghelijckx met groot verdriet gheloont: |
| Alpho. | Ick bid u wilt den bandt van mijnen lust dan breken: |
| Felicia. | Swijght Graef want g’hebt in’t hert maer enckel valsheyt steken, |
| Alpho. | Dat ick verwinnen cost mijn weenen waer ghedaen |
| Felicia. | (475) Die haest verwonnen is die isser qualijck aen, |
| Alpho. | Ach soetsten dagheraet de min my neer doet buyghen |
| Felicia. | Den mondt die seydt al veel t’geen’ t’hert niet sal ghetuyghen |
| Alpho. | Meynt ghy dan waerde Maeght dat ick in listen swem? |
| Felicia. | Een Maeght die licht ghelooft die is licht inde klem: |
| Alpho. | (480) Ontfanght mijn weder-comst, die u soo seer naer steygert, |
| Felicia. | T’is een seer trotse Maeght, die d’Eelmans consten weygert. |
| Alpho. | Me-Ioff-vrou, oft ick cost met offer van ghetraen |
| U dienen naer den heysch, ick sou dat haest bestaen, | |
| Soo weenen helpen mocht wat sou ick traenen gieten | |
| (485) Om eens u weder-jonst van liefde te ghenieten, | |
| Geen mensch ghetuyghen can dat ick uyt mijnen mondt | |
| Liet glijen eenich woordt daer jemand’ list in vondt, | |
| Mijn liefde heeft altijd met trouwicheyt begonnen | |
| Felicia. | Die stets trouw-hertich blijft, die heeft sijn lief ghewonnen. |
| Alpho. | (490) In alles my ghebiedt, ick sal u metter daet |
| Bethoonen tot een proef dat my ter herten gaet, | |
| [p. 17] | |
| Wilt mijn ghetrouw versoeck met wederjonst eens menghen: | |
| Felicia. | Dit waer te veel, want t’sou tot quaede tocht my brenghen. |
| K’moet gaen, Alphon. Ick blijf u slaef en scheyde nu den druck | |
| (495) Met desen kus van hop’ versoetingh van gheluck, | |
| Nimus. | Soo Soo, t’is noch te vroegh van kussen hier te spreken |
| Wat mach ons Iouff-vrou toch gebreken, Heeft sy sulcken treken | |
| in haer gat, Wel hoe, wel wat is dat, sy waeyt met alle winden, | |
| Sy laet haer door de min op corten tijdt verblinden | |
| (500) Alsmen van kussen spreckt dan is het haest ghedaen | Ick sweir u dat de min met stricken om can gaen |
| Nu sal ick drinckgelt crijghen, | |
| Siet hem eens proncken, en sy eens nijghen | |
| Mopsus. | Wat seght ghy kaekelaer, en moet ghy nu niet swijghen |
| (505) De kaets die gaet voor goet, ick hoop nu haest te sijn | |
| Op t’houwelijckx bancket en by den Bruyloft wijn, | |
| Nimus. | Misschien ghelijck asijn, wanneer dit comt te hooren |
| Den and’ren vrijer, Mopsus. Jae, die can hy licht vermooren, | |
| Want die den Voghel weet die rooft hem als hy can | |
| Nimus. | (510) Den and’ren broer, is oock een brau en lustich man |
| Ick wed hy sal noch vichten soo hy t verrichten | |
| Van uwen Heer verstaet. | |
| Mopsus. | Wel dat hy haer dan oock wat beter gade slaet |
| Een jeder soeckt sijn baet om sijn Fortuyn t’hercanssen, | |
| (515) En seyt licht. Cest amoy à la mode France | |
Eenen Post uyt. | |
| Post aen Mopsus. | |
| Seght my eens lieven vriendt kent ghy Alphonsus niet | |
| Den graef van Barcelon’; | |
| Mopsus: Iae, my u vraegh bediet | |
| Ick ben den knecht daer van, wat hebt ghy hem te segghen; | |
| Post. | Soo moet ick hier wel sien mijn saecken te belegghen |
| Nimus. | (520) Hy can u helpen, spreckt, en noemt wie datge sijt |
| Den Gaef van Barcelon die staet hier by en vrijt | |
| Post. | Ick com te post ghereyst uyt dedel stadt van Londen |
| [p. 18] | |
| Alphonsus. Van veer dit hoorende speckt, |
VERSCHOONINGH |
Vierde uyt-comen. |
| binnen. |
Vijfde Uyt-comen. |
|
Tweeden handel. |
| binnen. |
Tweede uyt-comen. |
| [p. 31] | ||
| Is u gheslacht soo slecht dat ghy dat schijnt te schamen? | ||
| Alpho. | Te schamen, neen voxor waer, ick bid u my verschoont | |
| K’ en weet niet wat ick segh door d’eer die ghy my thoont | ||
| Nimus soet in d’ooren aen Felicia. | ||
| Mijn Heer en is dat niet den graef soo ick can speuren | ||
| Die u ghelaten heeft, in soo veel bitter treuren | ||
| Felicia. | Hy is het selver swijght, Nimus. My dunckt dat ickse ken | |
| Felicia. | K’en wil soo haest noch niet ontdecken wie ick ben. | |
| Alpho. | Ghebiet my edel helt ick sal den dienst volbrenghen | |
| Vermidts ghy sijt die hier mijn leven comt verlenghen: | ||
| Uyt Cathelonien ben ick gheboren Heer, | ||
| Van slechte Ouders, toch cloeckmoedigh voor hun eer, | ||
| K’ verplicht my aen u dienst, Fel. u dienst wil ick weerlegghen | ||
| Om dat de Jonghmans doen al anders als sy segghen | ||
| Dus acht hun diensten niet, Ick treck naer Enghelandt: | ||
| Alpho. | Naer Enghelandt; eylaes dat maect mijn heel verstant | |
| Verduystert door de min, die my dit quam beletten, | ||
| Felicia. | Wel vrient wat wilde doen de noot en stelt gheen wetten, | |
| Mopsus | Mijn Heer; Felicia Schuylt onder dit habijt | |
| Alpho. | Swijght, want my dunckt dat ghy van mijn ghevoelen sijt, | |
| Felicia. | Wel vrienden g’hebt gheseyt van slechten stam te wesen | |
| Het gen’ mijn sorghe jaeght in anxt en dusent vreesen | ||
| Om dat ick voor u heb betaelt soo grooten som | ||
| Nu ghy gheen middel hebt te gheven wederom, | ||
| Dan om gheen interest en schoot ick dese schijven | ||
| Maer om te sien oft ghy oock sout stantvastich blijven | ||
| Om door mijn groot verschiet te doen een rechte deught, | ||
| Alpho. | U reden sonder gal, verwecken my tot vreught, | |
| Ick hoor u eyghen toe, ick wil u slave wesen | ||
| Om dat ghy mijne smert hebt door u hulp ghenesen, | ||
| Felicia. | Vrindt, ick betrouw my op u woordt tot aller tijdt | |
| En siet dat ghy voortaen wat beter danckbaer sijt, | ||
| Adieu, het wort heel spaey om mijnen wegh te corten [p. 32] Besorght mijn gelt weerom, Alphonsus. Gy doet my tranen storten binnen. Adieu, verdwijnt ghy soo, die my des’ blijschap gaff: Mopsus Het is Felicia docht ick van eersten aff, Alphonsus. Siet wat de liefde doet, die gheene moyt sal sparen Om eens te sien het eynd’ van al haer wedervaren, Ick trock dan weer te rugh midts dat my gelt ontbreckt De wanckelbaer Fortuyn heeft hier al veel ontdeckt. binnen.
Waer onder groot ghepeys en onrust leydt verborghen, De twijfelingh van gheest die wentelt inden sin En hoe ick voorder denck de vrees die isser in, Den duytschen Adelaer seynt mysoo veel ghesanten Om mijn Thebasile, ick sien van alle canten Een groot ghewoel van volck die niet en wenschen, dan Te sien dat sy Adolph had voor haer wettich man, Tot rust van mijne Croon, die hy my op doet vraeghen Schoon teghen haren danck, vermits sy alle daghen Nemt uytstel, en daer by dit groot gheluck ontseyt Het gen my droefheyt baert Jae niet als swaricheyt Sal gheven aen mijn hert, wilt sy noch langer blijven By haer hertneckicheyt; I. Edelman. Die moeten wy verdrijven Met alle soeticheyt en segghen dat den Raet Van t’hoff haer weygheringh, al veer te boven gaet, Den Raedt is daer de eer des Coninghs aen moet hangen Den Raet can veel gheluck benemen en ontfanghen Soo hy wordt inghevolght, dus wordt hy rijp bedacht Een jemandt van den raet gheluck oft voor-deel wacht,[p. 33] Ten is gheen cleyne saeck sijn selven te besteden Aen jemandt daer den Raet niet med’ en is te vreden, Soo d’eel Princers bemindt een ander, die wy niet En kennen waer door t’Rijck mocht comen in verdriet, Den uytstel die sy nempt mocht tot groot nadeel strecken Oft sy behoort aen ons de reden te ontdecken, T’gen’ mijn ghevoelen is. 3. Edelman, Hoogmachtigh potentaet Die mint bedroghen valt, wanneer men sonder raet Sijn min vervolghen wilt, dus wenschen wy te weten Den grondt van haer ghevolgh, midts voor ons geen Secreten En moghen sijn bedeckt soo wy ten dienste staen In des’ ghelegheydt, om u Princers te raen, Wat cander meer gheluck aen eenen Vorst gheschieden Als dat den Keyser doet stets sijne gunsten bieden Om door het houwelijck te maecken een verbondt T’gen’ is onbrekelijck, 4. Edel. Ick spreeck uyt eenen monde Als dat Thebasile niet en mach wederlegghen Het Keyserlijck versoeck, oft sy sou moeten segghen Wat oorsaeck dat sy heeft t’ontvluchten dit faveur Vol eerelijcke gunst, die den Ambassadeur Haer daegh’lijckx t’off’ren tracht. Henricus, Sy moest daer naer verlanghen Om vanden duytsen vorst de echte trou t’ontfanghen 2. Edelman. Thebasile uyt. Thebasile is daer Henricus: Waer is mijn tweede siel Thebas. Heer Vader met verloff dat ick hier voor u kniel En heb de stoutigheyt (om d’eere) aenghenomen Die my ghegeven wert hier by den Raedt te comen Op dat ick weten mach wat u believen is: Henricus. Oorsaecke van mijn sorgh, en droeff ghesteltenis, Thebas. Ick oorsaeck van u leet? dit doet mijn herte breken [p. 34] Wat reden heeft den Vorst van my aldus te spreken Heb ick u iet misdaen ick eys genad’, Hen. vrindin Vol eerbaerheyt en deught prael van mijn hof gesin De sorgh die my benauwt is dat u tegenstreven En weygeringh van trou ons soo veel onrust gheven Terwijlen dat ghy wordt versocht ten houwelijck Van eenen die u can tot luck van t’engels Rijck Verheffen boven my, als t’hooft der potentaten Door Vorstelijcke macht, nochtans schijnt ghy te haeten Sijn Keyserlijcke drift die hem als vier ontsteckt En haeckt naer uwe schoont, uyt liefde, jae verweckt De heele werelt schier om uwe godlijckheden Te crijghen tot sijn lust, seght my dan eens wat reden Drijft u om sulcken eer t’ontsegghen, daer ghy cunt Een Keyserinne sijn, Theb. d’eer die my wordt ghegunt Ben ick onweerdich Heer, Hen. O neen schoon puyck der vrouwen Soo ghy u vastelijck wilt op den Raed betrouwen, Wordt u d’eer toeghestemt, dus wilt het stuck bestaen Theba. Die sigh verwonnen vindt, die moet hem laten raen 1. Edel. Den Conincklijcken wil mach altijdt wettigh spreken Theba. Al t’gen’ den Raedt belieft dat can den Coninck breken 2. Edel. Me-vrouw siet, wat ge doet, want ghy tot hoogher eer Noyt sult gheraecken, cunt ghy noch jet wenschen meer Theb. Die t’hooghste climmen wilt sal t’ swaerste neder vallen 3. Edel. De Hoogheyt reyckt u toe, Theb. Ick acht sulcx niet-medallen Dus swijght bid ick daer van 3. Edel. Ontseght ghy u geluck? Theba. Voorsichtigheyt my drijft, 2. Edel. Het is een moedigh stuck Vol lof om aen te gaen, wie doet u dat ontwercken? Theba. De vrees, 2. Edel. verwintse Theba. swijght, 2. Edel. Wy connen niet bemercken, Wat u beswaren magh, Theb. al veel Henricus. Al veel ick staen verstelt[p. 35] Croonweerdighe Princers, wat isser dat u quelt Ist eenigh swaren last, ach wilt my niet beroeren, Dat swaer is in ’t begin valt licht om uyt te voeren Ick can u swaricheyt verdrijven altemael Soo ghy u hert ontdeckt, oft ick sal met dit stael Doorbooren die daer van magh eenigh oorsaeck wesen Theba. Soo sterf ick med’ de doodt, want die my heeft voor desen Bemint de oorsaeck is, eylaes wat doet de min Henri. Bant alle droefheyt eens uyt u Iongh hert en sin, Claer-blinckende ciraet van mijn drij Coninck-rijcken Die ick wel by de Son oft Phaebus mach ghelijcken Ter wijl op uwe schoont soo menigh vorst verviel Waer med’ ghelijck het blijckt ghy troost een yeders siel, Soo haest den Keyser sagh u in schildrij verschijnen Soo meynde sijne siel door liefde te verdwijnen Ontvlucht ghy dan sijn gunst? die u soo hoogh befaemt Theba. Heer Vader k’ben te vred’ en staen gheheel beschaemt Dat ick oyt teecken gaf van jemant te vergrammen, Henri. U schoont veel herten treckt, die sy met dusent vlammen Van liefde soo ontsteckt dat niemant rusten can Oft hy wenst u te sien, Theb. T’can sijn, maer niet een man Van Edel aerdigheyt sal my naer wensch behaeghen Als die ick heb ghewacht met hope soo veel daeghen En laes niet en verschijnt 1. Edel. Verandert uwen sin De liefde moet door raet eens hebben een begin 3. Edel. Geen vrees en dient ghemenght met vruchteloose clachten Die tracht naer sijn gheluck moet alle vrees verachten. Theba. Wel alst dan wesen moet ick blijf u onderdaen En sal, schoon teghen t’hert, van u my laten raen, Al ist dat ick bemerck t’gen’ is van outs gheploghen Dat Coninckx kinderen licht sijn door raedt bedroghen. Romanus Ambassadeur des Keysers uyt.[p. 36] | ||
| Rom. Sire; ick hoop jet goedts nu ick verstaen heb dat | ||
| Den hof-raet is by een, om den ghewensten schat | ||
| Die ick van u versoeck, naer t’Keysers Rijck te leyden | ||
| Henricus. Mijn Heer het is ghedaen, den Raedt begint te scheyden | ||
| U wordt de eer vergunt van t’gen’ hy hebt betracht | ||
| Romanus. Ick danck u voor de gift die ick langh heb verwacht, | ||
| Henricus. Wy hebben oversien t’ tractaet van des’ afferen | ||
| Sy comen over een seer wel naer mijn begeren, | ||
| Dat leeft den Adelaer, en stercken duytschen Vorst | ||
| Die naer ons groot gheluck, en s’lants welvaeren dorst, | ||
| Siet wat de liefde doet, de liefd’ heeft dit ghesponnen | ||
| En al de herten van het rijck nu overwonnen, | ||
| Dat-men Trompetten blaest en alle vrolijckheyt | ||
| Ter eeren van des’ bruyt mijn eel Princers bereyt | ||
| Romanus. Noyt grooter blijschap cost my in dit rijck gebeuren | ||
| Als soo een maer, die mijn voetstappen naer sal speuren | ||
| Waer dat ick gaen oft staen, om dat uyt alle vrees | ||
| Door goude lijtsaemheydt, mijn wil naer wensch verrees, | ||
| 2. Edel. Ter wijlen de Fortuyn ons schenckt haer beste schatten | ||
| Moet men gheleghentheydt met haere tuyten vaten | ||
| Dus dient niet langh versint laet ons met alle vreughd | ||
| Tot loff van onsen Vorst verheffen lijtsaem deught. | ||
| binnen. |
Vierde uyt-comen. |
| Thebasile met 2. staet Ioff-vrouwen alleen. |
| Felicia. Felicia en Nimus al singhende in Pellegrims kleeren uyt. |
| De Staet-Ioff vrouwen binnen. |
| Nimus. 2. Pagien uyt. |
| binnen. |
Vijfde uyt-comen. | uyt. |
| Mopsus aen Alponsus. |
| binnen. |
| VERSCHOONINGH Het triomphantelijck vertreck van Thebasile naer Duytslandt. |
|
Derden handel. |
| Felicia. Alphonsus en Mophus uyt. |
Alphonsus aen Romanus. |
| Romanus aen Thebasile. |
| Soet aen Felicia. |
| Thebasile aen Felicia. |
| Aen haer ghevolgh. |
| Alphonsus en Thebasile alleen. |
| Alphonsus. binnen. |
| binnen. |
Tweede uyt-comen. |
| 3. Edelman. uyt. |
| Eenen Post uyt. |
| binnen. |
| Romanus met Thebasile en het Hoff uyt. |
| Gaende op den Throon wordt ghedanst een Ballet. |
VERSCHOONINGH |
| binnen. |
Vierde uyt-comen. |
|
CLUCHTIGHE BEHENDIGHEYT
VERTHOONDERS.
|
| Boer Ariaen. |
DAer hebb’ick met mijn Wijf een Campken uytghestaen en soo lustich gheslaen dat sy’t lanck sal onthouwen, niemant ter wereld en en isser argher aen, als die met boose vrouwen soo averrechts sijn ghequelt, ghelijck ick ben ghestelt dat my lanck sal berouwen, hoe seer dat ick nochtans heb huyten leeren touwen, noch is sy my te gouw in ’t heel Europse Rijck en is geen quader Hoer, besonder inde wijck van Grimma daer ich woon, k’en sou in geen Chronijck haer felheydt connen schrijven, om al het ongelijck en swaren overlast, die my noch sal ontlijven, moet ick noch langher blijven met soo een beest ghepaert, hoe wel een hoeren kint is altijdt boos van aert, en nievers voor vervaert om ieghelijck t’onteeren. Wijf. Men moet soo al den dagh de horendragers leeren, die nievers en verkeeren als in het schoonst en best... gaet aen ghy luyse-nest en heymelijcken bijter, bordeelsen Coppelaer, ghy fiel en wijve smijter, potschijter, hipocriet. Man. Voorwaer en liet ick’t niet om allen ons ghebueren, ich smeet haer seffens doot dan waer ick uyt t’verdriet, Wijf. Sa schelm wilt my eens rueren, ick ben soo goet als ghy. Man. Wat dunckt u vrinden is het niet een rechte prij, Wijf. Ick sal eens uyt u hoot de katten ooghen haelen: ghy platsack, vuylen derm. Man. Ghy sult my dit betaelen soo ick eens maeck alerm, Wijf. dat vercken moet weer eens van mijn vuysten proeven, compt aen ghy boef der boeven, dan sal u oversnoeven terstont eens sijn ghedaen. Man. ist moghelijck, Wijf, Jae sloef der sloeven en vuylen roffiaen, die qualijck stil can staen door al die spaense mieren die om sijn billen swieren, wat dunckt u van die daey, de kausens hanghen hem op de schoenen en ’t hem op de broeck. Man. Daar lieghde aen, ten is maer eenen quaden kints doeck, ick en heb gheen hemde aen ghy schelmse clappey. Wijf. Wat dunckt u van die pastey, en sou hij geen galey of rat ocnnen stofferen, daer sagh ick hem al te geren, viel eens mijn wenschen waer. Man. Het is een tooverraers oft een hels duyvels haer die ick eens met dit stael den beck sal leeren snoeren. Wijf. Begint ghy satte beest en wilt my maer eens roeren k’sal u soo toereloeren dat ghy’t ghedencken sult. Man. Ick sien sy is van daegh weer qualijck op ghehult, en met [fol. K2r, p. 75] fenijn ghevult om op mijn lijf te spouwen, men vint gheen argher spoock als tonghen van quaey vrouwen, die sigh gherust can houwen en blijven inden nest is den geluckichsten, de vrijheyt is de best. Wijf. Hier sal noch op het lest een wijs sermoon naer volghen ghelijck Pilatus die de passi preken wou. Man. En maeckt my niet verbolghen oft gram, want ick licht sou tot u groot leet en rouw mijn personagi spelen dat ghy het sout bequelen dus siet wat datghe doet. Wijf. Maer arm en slechten bloet die weert is uyt-ghegeckt. Man. Sult ghy dan mijn respeckt soo teghen reden verliesen Wijf. Dat men sulcken respect eens liet bevriesen, het waer seer deerlijck voor gheestelijck en weerlijck want t’is een respect van vlot biesen, daer niet in en steckt als vuylicheyt dat is ghecomponeert van ledicheyt en luyicheyt. Man. Ghy lepelstraetse soegh en schelmse vuyl pottagi, ick meynde dat ick had de crawasi en ’tlijn de spaense mieren die my bijten. Wijf. Men sou hem van dien clap beschijten, dat hy nuchteren waer hy en sprack niet een woort. Man. Men moest sulcken verckens setten op de poort, meynt ghy my soo te bedodden, seght ghy hoeren vodde daer eer noch schaemte in en steckt. Wijf. Ick en weet niet wat den sot gebreckt dien weer-wolf, dien vrouwen-eter, die luys-pock, hipocriet en eer-vergeter, dien Calvenist en Sodomiet, al liegh ick de helft ten schaeyt niet. Man. Hout u tonghe ghy vuyl dante ghy en ghelooft gheen sante voor dat hy mirakel en doet, hout dat en dat ick sal u leeren my sulckx verwijten. Wijf. Ick en geef daer niet om al sout ghy mt den neus af bijten ick sal u beschijten waer dat ick can. Sa sa slaet toe syt ghy een man. Man. Hout dat en dat dan, en vreest ghy gheene slaeghen. Wijf. Wel wie sou dat verdraghen van soo een hoere-kint och wat een plaeghen my waeyen over’t hooft, dat hy op’t reck-stroo lagh k’en sagh noot schoonder doodt, ick gaen en wil met recht van desen rekel scheyden. Man. Gaet mottigh slanghe vel, wilt daer niet langh med’ beyden de droes moet u gheleyden, dan ben ick uyt’t verdriet. Wijf. En ick ontslaghen van eenen grooten deugeniet, ick wil ontbonden wesen. Man. Gaet aen ghy vinnigh stael, en giftigh slanghen vel. Wijf. Ick sal’t den Officiael genoegh te kennen gheven, noch liever in het graf als langer [fol. K2v, p. 76] soo te leven..
Soo droogh als eenen block, soo stijf als eenen stock, Die qualijck meer gaen en can, En van oudtheydt beeft, daer by maer een handt, Die gheen vreught en heeft, oft niet eenen tandt, Wou houwen, en trouwen, met sulcken jonck smulleken Van sesthien jaer, sal dat niet wesen een drollich paer; Truyken wou datse noch maeghet waer.
Jae droef tot inder doodt,, en claeghden haeren noodt Van Mops aen man en vrouw Hoe dat de koude min,, en had van sijnen cant Noch vreught noch leven in,, en scheen heel uyt ghebrant Maar stenen en quenen, en babbelen en cnabbelen En rocchelen en altijt, was dat niet een groot jolijt Truyken is nu haer eerken quijt. Iacomijn. Dat is hier ghen’ my oock tot inde dermen spijt, ick sterf van haet en nijdt dat ick my moet bedroeven om sulcken galghen aes, n’en [fol. L3v, p. 86] rechten boef der boeven. Ist moghelijck dat ick dit apenspel soo lij, maer t’schijnt dat hedendaeghs is als een tooverij dat die de beste is den meesten last moet draeghen.
En de gheveynstheyt can den wijsten man bedrieghen, Daer d’aerde vol van is en over al verkeert, Wee die te veel betrouwt, ick ben daer by gheleert. |
NAER-REDEN. |
| Non dimitttitur peccatum nisi quod restituatur ablatum. August. Libri finis Hominum Cinis. Waerheydt baert nijdt. |
|
Tekstkritiek: |