Gerrit de Ridder: Zamenspraak tusschen Tomas en Kreel dienende tot een
        Voorspel voo de Bruyloft van Kloris en Roosje. Amsterdam, 1748.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton077340 — Facsimile bij Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Continue
[p. 1]

ZAMENSPRAAK

TUSSCHEN

TOMAS EN KREEL,

Dienende tot een Voorspel voor de Bruy-
loft van

KLORIS EN ROOSJE.

DOOR

GERRIT DE RIDDER.

[Vignet: Fortuna als nar]

t’AMSTERDAM,
By JOANNES SMIT, Boekverkoper in de Pyl-steeg, 1748.


[p. 2]

VERTOONDERS.

TOMAS.
KREEL.

Het Tooneel verbeeld een Straat, in ’t verschiet den
Schouwburg.

Continue
[p. 3]

ZAMENSPRAAK

TUSSCHEN

TOMAS EN KREEL.

TOMAS.
            GAnts hondert duizent selleweken!
            ’k Heb haast myn oogen uit ’ekeken:
            Dat Haagje is recht uit gezeid,
            In zwier, in pracht, en kost’lykheid
            (5) Al vry verandert, ’k mot ’et pryzen
            Het lyken altegaar Pallyzen.
            Zo waar, ’k weet hier de weg niet meer,
            En ’t is nou wel de zesde keer,
            Dat ik hier kormes heb ’ehouwen:
            (10) Maar mag ik myn gezicht vertrouwen,
            Die knevel, die ik daar zie staan.
            Heb ik daar niet wat kennis aan.
            Wel wis... maar ’k ken me niet bedenken
            Wie of het is... ik zal hem wenken,
            (15) Hy helpt me licht wel op de weg,
            Hem vriendschap hem, een woordje zeg.
KREEL.
            Wel Huisman, zeg, wat wasje vragen?
TOMAS.
            Gants bloed. nou ben ik van myn daegen
            Zo niet ’eslaagen voor ’et hooft!
            (20) Wel, wel, wie had ’er ooit ’e looft,
            Dat ik de besten van myn vrinden,
            Myn ouwe Karmenaat zou vinden?
            Wel Kreel, wel Kreel, is ’t meugelyk!
            En kenje my niet? ’k stae en kyk,
[p. 4]
            (25) Gelyk een Aap.
KREEL.
                                          ’k Was in gedachten,
            Wie droes zou jou hier ook verwachten?
            Wel Tomas vaar, wees welkom, Broer.
TOMAS.
            Hier komt ’et kalf net by zen moer!
            Maar hoe kom jy zo uit ’estreken?
            (30) Hebje al een meysjen uit ékeken,
            Waer mee jy zult na ’t Jongspul gaan?
KREEL.
            Neen Tomas, ’t is daar ver van daan.
            Maar luistert toe, ik zalt u zeggen,
            Hoe dat alhier de zaken leggen.
            (35) Ik kom hier in het Haagje wel,
            Maar om te speelen.
TOMAS.
                                            Op een spel,
            Veur Janpotagie?
KREEL.
                                        Neen, voor deezen
            Toen plagt ik ommers mee te weezen,
            Daar by ons het Retorica
            (40) Gehouden wierd.
TOMAS.
                                              Dat weet ik jae,
            Wel nou, wat meer, ik val nieusgierig.
KREEL.
            Je stoord me en dat is niet plyzierig.
TOMAS.
            Ja ’t zwygen is een harde post.
KREEL.
            Je word zo straks weer afgelost.
TOMAS.
            (45) Ik zwyg dood stil vervolgje reden.
[p. 5]
KREEL.
            ’k Zal u niet veel omstandigheden
            Verhaalen, mits de tyd my port,
            Maar zeggen alles in het kort:
            Hier is een plaats, in allen deelen
            (50) Bekwaam, tot het Comedie speelen,
            Behoorende aan een zeker Heer!
            Nu zullen wy voor d’eerste keer,
            Daar Neerduits speelen wilje kyken?
            Kom ziet of wy de Fransjes wyken.
TOMAS.
            (55) Zo speulden zy daar eerst in ’t Frans,
            En nou in ’t Duits?
KREEL.
                                          Ja ’t is by kans
            Al tien jaar lang dat zy daar speelden.
TOMAS.
            Ik loof wel dat zy lang verveelden.
            My heugd noch dat ik te Amsterdam,
            (60) Toen ik daar mit myn Wyf eens kwam,
            Haar ook gezien heb, maar myn dagen
            Zel ik myn geld zo niet beklagen.
KREEL.
            Wat speelden zy.
TOMAS.
                                      Dat weet de droes:
            Ze schreeuwde my de kop zo kroes,
            (65) Dat ik het zingen noch het danssen
            Niet iens wouw kyken, ’k lach met Franssen
            En ’k bruide de Comedie uit,
            Ik docht, wel is et niet verbruidt.
            Dat zy zich hier aan ’t Frans ’ewennen,
            (70) In Neerland, die zo Taalryk bennen,
            Daar zelf de Bazen van ons land,
            Noch dag en nacht al haar verstand
[p. 6]
            Opoefnen, om ’t Neerduits te leeren?
            Maar Bredro zeid: ’et kan verkeeren.
KREEL.
            (75) ’t Verkeerd hier ook.
TOMAS.
                                                Dat ’s leer om leer
            De Fransjes weg....
KREEL.
                                        De Duitsen weer.
TOMAS.
            Daar slae geluk toe: ’k wilje seggen,
            Die Heer zel daar mede eer in leggen,
            Dar hy de Fransjes zo Bonsjoerd.
            (80) En onze Taal ten Schouburg voerd.
KREEL.
            Maar Tomas vaar ’k moet u wat vragen.
TOMAS.
            Is ’t in ’t Neêrduits, ’t zal my behagen.
KREEL.
            Wel wis, ik kan geen andre Spraak.
            Je weet, dat wy met veel vermaak,
            (85) Wanneer jou Klooris kwam te trouwen,
            Met Roos...
TOMAS.
                            De bruiloft heb ’ehouwen,
            En dat ik schranste, wyl jy zong,
            En ’t volkjen in de ronte sprong,
            Bloed! zulk een pret moest altyd duuren.
KREEL.
            (90) Nu wasser ymand van je buuren,
            Die deese vreugd heeft by gewoont,
            Die heeft zyn gaauwe geest getoond,
            En uwe Bruiloft naar het leeven
            Met al haar vrolykheid beschreeven.
[p. 7]
TOMAS.
            (95) Was ’t ook een Fransman?
KREEL.
                                                            Ben je slegt?
            ’t Was een Neerduitzen
TOMAS.
                                                  Wat je zegt!
            Dat klinkt me lieflyk in myn ooren.
KREEL.
            Je meugt altans geen Franssen hooren.
TOMAS.
            Mag al Franssen....
KREEL.
                                        ’t Heeft geen schyn.
TOMAS.
            (100) Ja, ja ik mag wel Franssen... wyn!
KREEL.
            Ik ook wel... maar ik ben gebleven..
TOMAS.
            Daar hy myn Bruiloft had beschreeven.
KREEL.
            Ja; nu dat spelen wy van daag.
            Nu Thomas vaar, nu is de vraag:
            (105) Of jy wild Bruigoms Vader weezen?
TOMAS.
            Wel ’k heb de les niet iens eleezen.
KREEL.
            Die leer jy in een korten tyd;
            ’k Wed myn Confraters daar verblyd
            Om zullen zyn.
TOMAS.
                                    Dat moest ook weezen:
            (110) Maar ’k ken de les niet.
KREEL.
                                                    Wil niet vreezen,
[p. 8]
            Doe net maar zo, gelyk je dee,
            Op Klooris Bruiloft.
TOMAS.
                                            ’k Ben te vrêe,
            Dat heb ik noch hiel wel onthouwen:
            Want toen myn Jongen kwam te trouwen,
            (115) Toen was ik vrolyk, ’k maekte pret.
KREEL.
            Ja, ja, je kent je rol noch net,
            Ons oogwit is het zo te maaken,
            Dat wy in yders gunst geraaken;
            En ik voor my ik zing en speel.
TOMAS.
            (120) Elk speuld zyn Rol en krygt zyn deel.
KREEL.
            Ja, ja, jy zult jou deel ook krygen.
TOMAS.
            Maar zeg, dit moet je niet verzwygen,
            Valter te schaffen?
KREEL.
                                        ’t Staat al rêe:
            De Tafel is gedekt.
TOMAS.
                                        ’k Speul mêe.
KREEL.
            (125) Het blyft allenig niet by ’t eeten,
            Daar valt te drinken.
TOMAS.
                                            Wel te weeten!
KREEL.
            Drink zo gerust gelyk jy dêe
            Op Kloris bruiloft.
TOMAS.
                                        Ik speul mêe
[p. 9]
KREEL.
            En na het drinken en het schranssen,
            (130) Zo raaken wy te zaam aan ’t danssen,
            Net als men op de Bruiloft dêe
            Toen jy met Pieternel....
TOMAS.
                                              ’k Speul mêe.
KREEL.
            Kom volg me dan, maar ga je hinken?..
TOMAS.
            Ik val wat jichtig!
KREEL.
                                      Is ’t van ’t drinken?
            (135) Van Franssen wyn?
TOMAS.
                                                    Niet dat ik ’t weet,
            Want kreeg men daar van zulk een leet,
            Dan waar jy wel zo styf aan ’t pootje
            Gelyk myn overleede Grootje.
KREEL.
            Ik dankje.
TOMAS.
                            O dats onverdiend!
            (140) ’t Is tot je dienst, myn groote Vriend.
KREEL.
            Kom dan, en kunt gy ’t volk behagen,
            Zo kryg je zekerlyk...
TOMAS.
                                        Wat slaegen?
KREEL.
            Neen geld.
TOMAS.
                            O bloed! dat ’s nae myn zin.
[p. 10]
            Waar moet ik weezen?
KREEL.
                                                Hier, treed in.

EINDE.
Continue
[p. 11]

CATALOGUS

Van enige Comedien die by JOHANNES
SMIT gedrukt of te bekomen zyn.

BLyde aankomst van zyn Hoogheit W.CH. Friso
            door N. W. Op den Hooff Vreugdefeest, 8.
Van deze zynder nog maar zeer weinig van te bekomen:
    Galteno en Alimena of Verdoemde Ontrou door J. Bara, 4.
    Promotie van Marten door den Professoor Jorisvaar,
        dienende tot een Voorspel voor de Min in
        ’t Lazarushuys door Gerrit de Ridder, 8.
    Lykstatie van Koningin Maria door T. Arents, 8.
    Voorspel op Agamemnon door J. van Hoven, 8.
    Paris en Enone door R. Dorema, 8.
    Regter van Florence door dito, 8.
    Aardige Reyze van Meester Simon door dito, 8.
    Orpheus Hellevaart om Euridice door A. Alewyn, 8.
    Voorburgs Snoepreisje of het Gestoorde Paartje, 8.
    Gestrafte Begeerlykheit of Bedroge Hovenier, 8.
    Hertog van Anjou Razend Treurspel, 8.
    Zeetogt van de gewaande Prins van Wallis Lamentabel Treurspel, 8.
    Triumph der Min Herderspel op Musiek, 8.
Bajazet door In Magnis Vouluisse Sat est, 8.
Clotilda door Haverkamp, 8.
Opera, zonder spys en wyn kan geen liefde zyn door Bidlo, 8.
Buytensporige Minnaar door J. Schroder, 8.
Ingebeelde Erfgenaam, 8.
Door Tyzens:
    Weergaloze Bedrieger ontmaskert, 8.
    Ingebeelde Huwelyk door eigenbaat, 8.
    Schrokhart Slingerbeen, 8.
    Uytvaart en Testament van S. Slingerbeen, 8.
[p. 12]
Roskam der Ambagten, 8.
Bekeerde Lichtmis, 8.
Door J. Rosseau:
    Triumpherende Harderin, 8.
    Verliefde Grysaart, 8.
    Snoevende Minnaar, 8.
    Belagchelyke Waterzugt, 8.
    Helze Kermis, 8.
    Zingende Kramer, 8.
Edelmoedige Minnaar door J. Roman, 8.
Stephanus door K. Verlove, 8.
Zegepraalende Hertog van Marlbourg door Warnaer, 8.
Wagtme voor dat Laantje door Elger, 8.
En veel anderen zoo oude als nieuwe Tooneelspellen.
Als ook een extra Fraay Titelplaatje zeer net en uytvoerig
        gesneden door S. Fokken, het geen men voor alle
        Auteuren die Tooneelspellen gemaakt hebben
        kan binden.
Continue