De arglistige juffer bedroogen, of gevlugte tooneelspeelster agterhaalt. Zonder drukker en plaats, ca. 1724. Toegeschreven aan Abraham Elzevier of Abraham Nagtegael Klemens. Dit spel is een reactie op De driftige minnaars (1723) door Adriana van Rijndorp
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton025780 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[fol. *1r]

DE

ARGLISTIGE JUFFER

BEDROOGEN,

OF

GEVLUGTE

TOONEELSPEELSTER

AGTERHAALT.

KLUCHTSPEL.

[Vignet: fleuron]

Gedrukt voor den Auteur.


[fol. *1v: blanco]
[fol. *2r]

OPDRAGT

AAN

MEJUFFROUW

A. V. R.

OF DE

ARGLISTIGE

TOONEELSPEELSTER.

ARglistig Diertje, dat weleêr door duizent lonkjes,
    Door duizent lagjes van uw oog,
    Al wat u zag tot min bewoog,
En door elks ad’ren spreide een geur van minnevonkjes.
(5) Schoone ADRIANE, die door Febus gunst gedreeven,
    Zo duur den Zangberg hebt verpligt:
[fol. *A2v]
    Toen gy in uw Tooneel-gedicht
Aan dolle Minnaars dorst verdiende straffen geeven.
Vergun myn Zangster, dat ze u nedrig mag ontmoeten,
    (10) Om deeze vrugt van haaren tyd,
    Eerbiedig aan uw naam gewyd,
Ter neêr te leggen voor het outer uwer voeten.
Gy zult hier vinden dat bekoorelyke Reisje
    Naar ’t leeven keurlyk afgemaalt:
    (15) Toen gy, te schielyk agterhaalt,
Zo deerlyk zugte, en riep: weê my! rampzalig Meisje!
Dat vrolyk Nagtje, toen de Min u dwong te scheiden
    Van Moeder, Stad, en Vaderland,
    ô Saffo! om in blyder stand
(20) Een beter leeven met uw Faön te gaan leiden.
Maar ach! wat baat het, als de Goôn ons niet bewaaren!
    Nog nauwlyks is uw vlucht gelukt,
[fol. *A3r]
    Of Faon uit uw arm gerukt,
Laat zyn Godin ten roove aan duizende gevaaren.
(25) Toen storte gy ô fiere in eene Zee van plaagen.
    Uw Boezem loosde zugt op zugt!
    Uw Schoot door Faons min bevrugt
Werdt schaamroodt, om het pak en werk dat hy moet draagen.
Door zo veel rampen werd myn Zanggodin bewoogen,
    (30) Om door een aangename gift,
    Te smooren uw verliefde drift,
En met dit Boertig kluchtje uw traantjes af te droogen.

                                                            UE. Vrint.


[fol. *A3v]

VERTOONERS.

EELHART, verlieft op

BURGHART, Beminde van		 }
} 		Adriana
ADRIANA, een Tooneelspeelster,
                Minnaares

FREDRIK, Oom en Voogd		 }
} 		van Burghart.

  FLIP, Knecht van Eelhart.

  PIET, Waard.

  GRIET, Meid van Piet.

  SCHOUT.

  BOODE.


Het Tooneel verbeeld een Kamer in ’t huis van Piet, in de vergulde Schenkkan, tot Overschie.

De geschiedenis van het Kluchtspel begint omtrent twaalf uuren in den Nacht; en eindigt in den morgenstond.

Continue
[p. 1]

DE

ARGLISTIGE JUFFER

BEDROOGEN,

OF

GEVLUGTE

TOONEELSPEELSTER

AGTERHAALT.

KLUCHTSPEL.
________________________

EERSTE TOONEEL.

EELHART, FLIP, PIET.

EELHART.
Zeg Hospes, kunnen wy hier van deez’ nagt logeeren?
PIET.
ô Ja myn Heer, ’k zal u volkomen reguleeren:
Want by geluk, zo is ’er niet een bed bezet.
EELHART.
Dat komt nog goed, ik wierd juist onderweeg belet,
(5) Zo dat ’t dus laat wierd, en ik al begon te schroomen.
[p. 2]
Of ik dees nagt hier wel zou Logiment bekoomen;
Want ’t is haast twaalif, en reeds midden in den nagt.
PIET.
’k Beken myn Heer, ik had zo laat geen Volk verwagt.
Maar wil myn Heer dat ik nog eeten klaar doe maken?
EELHART.
(10) Ja, voor myn Knegt, maar ras, dat wy na bed geraken:
Want ik wou morgen, wat by tyds weêr heenen gaan.
PIET.
Ik zal bezorgen, dat het alles wordt gedaan.

TWEEDE TOONEEL.

EELHART, FLIP.

EELHART.
Dat is nog net van pas dat wy hier zyn gekomen.
FLIP.
Zo doet het Heer; maar ’k heb nog niets van u vernomen,
(15) Waar wy na toe gaan.
EELHART.
                                          Niet! heb ik u niet gezeit
Van deezen morgen, dat myn Reis naar Leyden leidt.
FLIP.
Na Leyden?
EELHART.
                    Ja.
FLIP.
                        Maar ’k denk niet Heer dat uwe zinnen,
Gelyk voor dezen, Adriana nog beminnen,
En dat die de oorzaak is, dat gy weêr derwaarts trekt.
EELHART.
(20) ô Ja! zy is het, en ik heb u vaak ontdekt,
Dat ik, hoe min ik ook vermag op haare zinnen,
[p. 3]
Nogtans nooit laaten zal haar teeder te beminnen;
Hoe zeer de Laster haar van oneer ook betigt.
Want voor een quade tong, valt zulx te doen heel ligt.
FLIP.
(25) Wat quade tong, myn Heer! geloof hier in uwe oogen,
Of hebben die u te Delfshaven, dan bedroogen
In de Wiskonstenaars? wanneer dat dartel wigt
Op ’t openbaar Tooneel, en dat voor elx gezigt,
Met zeeker Heer, zo ver van ’t eerlyk spoor af holde,
(30) Dat zy tot op ’t Tooneel met hem van ’t bed af rolde,
En malden opentlyk voor ’t oog van yder een.
Zeg is dat eerlyk Heer? dan bruit het nog al heen.
Maar ik voor my, ik ben van andere gedagten.
EELHART.
Dat ’s maar uit raljeri geschiet, ’k wil dat niet agten.
(35) Wat quaat kan daar geschiên, voor ’t oog van yder een?
FLIP.
Wel daar juist niet, maar denk wanneer zy eens alleen
Te zamen zyn, wat dat ’er dan wel moet geschieden,
Wanneer men zulx durft doen voor ’t oog van alle lieden?
Maar hoor eens Heer, ik zeg ’er nu geen zier meêr van
(40) Als dat gy maklyk, uit die Klucht begrypen kan,
Die zy gemaakt heeft, en gy my hebt laten lezen,
Wat voor een zoetertje zy inderdaat moet wezen.
Altyt, zy past niet aan een Heer van uw fatzoen.
EELHART.
Waarom zou ik dan meêr als Burghart qualyk doen?
(45) Die meede uit Ouders is, van braaf geslagt, gesprooten,
En haar ook teêr bemint?
FLIP.
                                        Of hy zyn kop wil stooten,
En als een jonge gek (gelyk hy waarlyk is)
Zyn dwaasheid niet en kent. Want zeker en gewis
Zal hy die Kalvermin nog deerelyk beklaagen,
(50) Indien ’t ter ooren komt van een van zyne Maagen.
[p. 4]
Ik min haar egter, Flip, hoe zeer gy haar veragt.
FLIP.
Het waar een schande heer voor uw vermaart geslagt:
Ja waarelyk een spyt voor al uw groote Vrinden,
(Schoon ze eerlyk was) dat ge u zoud aan haar gaan verbinden,
(55) Die nergens geen fatzoen, of eenige agting heeft.
EELHART.
Wat blyk weet gy dat zy dus buitensporig leeft?
Gy word als and’ren door vooroordeel aangedreven.
FLIP.
Daar weet ik ligt’lyk u een voorbeeld van te geeven,
En ’t is niet vreemd dat haar de dartelheid regeerd;
(60) Want zy wordt daaglyx door haar Zus Mary geleert,
Die met Narrenius, in alle ontugtigheden,
Zig zelfs vergeet. Ja nu twee maanden ruim geleeden
Heeft Adriana zelfs, (let eens of zulx wel past)
Met haar Mama, en Frans gevaaren en gebrast,
(65) En hondert gulden (zo men zegt) aan kruit verschooten.
En dat plyzier wordt dat al zo voor niet genooten?
Dat loof ik niet; dat is geen Ligtemis gewent,
Indien hy anders by de Waereldt is bekent.
EELHART.
Uw zeggen baard aan my al wondere gedagten;
(70) Maar men moet alles wat de Waereldt zeit niet agten.
Die is quaatspreekent.
FLIP.
                                  ’t Is nu ruim drie jaar geleên,
Wanneer zy met dien Zeeuw haast was haasop gereên,
Indien haar Vaârtje daar niet agter was gekomen;
Dat blykt genoeg dat zy haar drift niet kan betomen.
(75) En ook hoe graag dat zy op ’t manvolk is gezet;
Zo dat zy ligtelyk te krygen is in ’t net.
Want op ’t Tooneel ziet men haar altyt met haar oogen
[p. 5]
Al lonkende, na het manvolk toe getoogen:
Met duizent grappen, die veel beter aan een Krik,
(80) Of Sluiphoer passen, om te krygen in den strik
Elk een, daar by staat steeds haar Voorwerk dertel open,
Dat yder denkt, dat zy die Potkraam wil verkopen.
En altyt eeven... maar de Waart komt ginder aan,
Ik moet hem vraagen of wy haast aan ’t eeten gaan.

DERDE TOONEEL.

PIET, EELHART, FLIP.

PIET.
(85) Myn Heer uw bed is klaar, waar op gy zult logeeren,
Terwyl zo kan uw Knegt vast na de keuken keeren,
Om wat te eeten als hy wil.
EELHART.
                                          Dat ’s wonder goet.
FLIP.
Gelieft myn Heer dat ik hem eerst ontkleeden moet?
EELHART.
ô Neen, ik zal zo lang wat op de kamer wagten,
(90) Tot gy gedaan hebt.
PIET.
                                      Hoe laat zyt gy van gedagten,
Myn Heer, om wederom op morgen heen te gaan,
Op dat uw Chais en tuig dan morgen vaardig staan.
EELHART.
Dat komt ’er niet op aan. Maar ’k zou wel Ligt begeeren,
Op dat ik onderwyl kan na myn kamer keeren,
(95) Om daar nog iets te doen.
Tegen Flip.
                                                Maak dat gy ras wat eet.
[p. 6]
FLIP.
Zeer wel.
PIET.
            Het Ligt staat op uw Kamer al gereet.

VIERDE TOONEEL.

PIET, alleen.

Wie dogt hier in den nagt, zo laat, nog Volk zou komen!
Maar wat geklop is dat? nog meêr! het lyken droomen.
Ligt kraakt ’er een, en dat zy komen om myn Wyf.

VYFDE TOONEEL.

GRIET, PIET.

EELHART.
(100) Och Baas! daar is een Heer en Juffrou, die verblyf
Verzoeken, voor deez’ nagt.
PIET.
                                            Goed, wil maar binnen laaten.
Daar ’s plaats genoeg: gants bloet! daar kan ik tegen praaten!
                                                        Griet binnen en weêr uit.

ZESDE TOONEEL.

PIET, BURGHART, ADRIANA, FLIP, GRIET.

PIET.
Zyt welkom Vrinden!
[p. 7]
BURGHART.
                                      Baas hebt gy geen Logement,
Hier voor ons tweên?
PIET.
                                    Ja Heer.
FLIP, ter zyden.
                                                  ,, Die Dame is my bekent.
BURGHART.
(105) Maar ons verblyf, dient wel vooral secreet gehouwen,
Om reeden, die ik u wel nader zal ontvouwen,
En ik verzeker u, zo ge u daar wel in toont,
Dat uwe moeiten u zal ryklyk zyn beloont.
PIET.
Dat wil ik gaarne doen, indien ’k geen last zou lyden.
BURGHART.
(110) Ik sta u borg, dat ik u daar voor zal bevryden.
FLIP.
,, ’t Is Adriana met Heer Burghart, ô myn Broêr!
,, ’k Zie waar dat heen wil! nou komt ’t Kalf net by zyn moêr.
,, Ik moet dat Stukje eens aan myn Baas gaan kenbaar maaken.
                                                                        Flip binnen

ZEVENDE TOONEEL.

PIET, BURGHART, ADRIANA, EELHART.

PIET.
Hoor Heer, jy kunt nu wel gerust zyn in die zaken,
(115) Dat u hier niemant zal beklappen.
BURGHART.
                                                                Dan is ’t wel.
Indien gy zwygt, ’k beloof dat ik ’t vergelden zel.
Gy kunt voor ons terwyl een Kamer klaar doen maken,
Op dat wy morgen met den dag weêr voort geraken.
[p. 8]
PIET.
Zeer wel, ’k zal maken, Heer, dat het flux wordt gedaan,
(120) Op dat ge in stilten daar ten eersten op kunt gaan.

ACHSTE TOONEEL.

BURGHART, ADRIANA.

BURGHART.
Nu hoop ik eindelyk, dat wy hier buiten schroomen,
De handen van den Schout en Bode zyn ontkomen.
En ik op morgen mag, met u myn Lief, de Reis
Vervord’ren, tot wy zyn ter plaats daar hunnen eisch
(125) Ons niet meêr schaaden kan, en wy gerust van zinnen,
Malkander buiten schroom, in vreede kunnen minnen.
ADRIANA.
Ach! zag ik reeds dat uur, myn hert zou blyde zyn.
Maar wordt gy agterhaalt, ik sterf van schaamte en pyn.
BURGHART.
Och Jaantje Lief! ’t kon eens zo erg zyn afgeloopen;
(130) Daar wy met reên, hier nog op uitkomst kunnen hoopen;
Want had de Dochter ons van Lysje op de Brug,
Eens niet gewaarschouwt, dat wy aanstonds weêr te rug
Voort van Delfshaven, met ons rytuig, zouden trekken,
Het had gedaan geweest; en die zal niet ontdekken
(135) Dat wy daar zyn geweest, of waar wy zyn gereên.
ADRIANA.
Zo ’t iemand heeft gezien, zo weet het yder een.
Daarom zo moeten wy in ’t donker nog vertrekken,
Eêr dat men ons hier nog voor morgen komt te ontdekken.
BURGHART.
Ik ben van zin om met het opgaan van de Poort,
(140) Te Rotterdam te zyn, en daar dan aanstonds voort
[p. 9]
Een Jacht te huuren, dat ons zal naar Brabant brengen,
Of na den Briel, zo als ’t de wind best wil gehengen:
Om met een Sloep van daar op Londen Scheep te gaan.
ADRIANA.
Myn Heer gy ziet wat ’k om uw liefde heb bestaan,
(145) En welk een plaats gy reeds bezat in myne zinnen;
Dies hoop ik dat gy my ook trouwlyk zult beminnen:
En niet verlaten, in het nypen van den noot.
BURGHART.
Myn Lief! myn hert zal u getrouw zyn tot de doot.
Daarom....
ADRIANA.
                Och Burghje lief! wat ramp! wy zyn verraden!

NEGENDE TOONEEL.

EELHART, FLIP, BURGHART, ADRIANA.

EELHART.
(150) Ontstel u niet Juffrouw! u zal in ’t minst niet schaden.
ADRIANA.
Zyt gy ’t Heer Eelhart?
EELHART.
                                    Ja Mejuffer.
BURGHART.
                                                        Ach! myn Heer.
Kan ’t mog’lyk zyn, vind ik u hier? en heb ik d’eer,
Zo onverwagt, u van dees avont hier te vinden?
EELHART.
ô Ja, Heer Burghart. Maar het schynt als of de Vrinden
(155) Zo wat bevreest zyn, en na dat ik heb verstaan
Uit myne Knecht, zo zyt gy t’zaamen doorgegaan.
ADRIANA.
Uw Knecht!
[p. 10]
EELHART.
                    ô Ja Juffrouw! die heeft zulks straks vernoomen,
En aangehoort toen gy hier zyt in huis gekoomen.
BURGHART.
Wel nu myn Heer de zaak, na ’k hoor dog is bekent,
(160) Zo hoop ik ook, dat gy zo edelmoedig bent,
Van niets te melden...
EELHART.
                                Wilt voor my in ’t minst niet vreezen,
Ik heb Mejuffer, als gy weet, bemint voor deezen,
En ’t zou niet heuslyk zyn, dat ik haar zou verraân,
Nu ze uit genegentheid met u is doorgegaan;
(165) En met u vluchten wil, uit vrees voor uwe Maagen.
Neen, nu zy u haar hert en min heeft opgedraagen,
En myne diensten niet vermochten op haar zin,
Wil ik u daarom niet weêrstreeven in uw min.
Maar hoe veel dagen is uw vlucht nu al geleeden?
BURGHART.
(170) Wy zyn van avond eerst van Leyden afgereeden;
Toen ’t Schouwburg uit was, naar Delfshaven, om van daar
Weêr met een Jaght, (het welk met spys en drank reeds klaar
En vaardig lei,) zo voort na Braband voort te scheepen,*
Of na Den Briel, daar ons de wind best heen wou sleepen;
(175) Om daar ten eersten voort op Londen scheep te gaan:
Maar vonden, laas! dat daar onze aanslag was verraân,
Want nauwlyks waaren wy nog van de Chais gesteegen,
Of ziet de Dochter uit de Melkmeit loopt ons tegen,
En waarschouwt ons zo als wy quamen op de brug:
(180) En zeide: Och Juffrouw, en myn Heer, keert doch te rug,
De Boode en Schout zyn in ons huis, om u te vangen,
Met nog een heer. Hier op zyn wy van vrees bevangen,
Weêr opgesteegen, to wy hier, te Overschie,
Zo daatlyk quaamen, daar ik d’eer heb dat ’k u zie.
(185) Denk of ’k nu niet met regt voor ongeval mag vreezen?
[p. 11]
En of wy hier wel eens zo veilig kunnen weezen?
EELHART.
Wel zo u iemand, die de zaak weet, heeft gezien,
Zo is het zeeker dat men zulks voort zal bespiên,
En dat me u beiden hier wel ligt zal agterhalen.
ADRIANA.
(190) Wel aan myn Lief, laat ons voor al niet langer draalen,
Maar voort vertrekken, zo de Paarden vaardig zyn,
Op dat myn hert mag zyn verlost van angst en pyn.
BURGHART.
Myn Lief! wy zullen zo aanstonds zien voort te raaken,
Wanneer de Paarden... maar wat komt de Hospes maken.

TIENDE TOONEEL.

PIET, EELHART, BURGHART, ADRIANA, FLIP.

PIET.
(195) Och! och! myn Heer, ik vrees uw Vlucht is hier gedaan,
’t Geregt, de Schout...
ADRIANA.
                                  Helaas!
BURGHART.
                                              Myn Lief, wy zyn verraân!
Waar bergen we ons? helaas! myn hert dat is vol schroomen:
Wist ik een uitvlucht om hun handen te ontkoomen,
Of maar een plaats...
ADRIANA.
                                  Helaas! myn Burgje lief, wat raad?
PIET.
(200) Ik oordeel best dat ge op uw Kamer zo lang gaat,
En daar u beide op ’t bed in stilte wilt versteeken;
[p. 12]
Of daar gy kunt.
FLIP.
                          ,, Op ’t bed! dat dient haar, selleweeken!
EELHART.
Dat ’s goed myn Heer, voor u, bedagt.
ADRIANA.
                                                            Ik ben bedugt.
BURGHART.
Kom aan myn Lief, wyl ’t moet.
FLIP.
                                                  ,, Dat ’s een Egiptens vlucht.

ELFDE TOONEEL.

GRIET, PIET, EELHART, FLIP.

EELHART.
(205) Och! Baas, kom aanstonds voor, en doet de deur toch open,
Of anders dreigt me met geweld die op te loopen.
Ik ben ’er van verstelt!
PIET.
                                    Ik kom zo aanstonds voor;
Of doet ze open, daar ’s de sleutel.
FLIP.
                                                      Na ik hoor,
Zo zal dat hier een Klucht van vrolyk Fransje weezen,
(210) Zeg Heertje, by me sjan, ik zou wel amper vreezen
Dat ze ondertusschen op het bed wel ligt een togt
Ansamble zullen doen, of ’t niet weêr beuren mogt.
EELHART.
Daar komt de Schout. Ik vrees!
EELHART.
                                                  Stil, laaten wy maar zwygen.
[p. 13]
PIET.
Ik moet myn best doen om haar weêr van hier te krygen,
(215) Eêr dat zy zoeken, of haar zaaken zyn belet.

TWAALFDE TOONEEL.

SCHOUT, BOODE, FREDRIK, EELHART,
PIET, FLIP.

PIET.
GAnts bloed! wat ’s hier te doen? ik sta ’er van verzet.
Heer Schout, hoe zo, komt gy my in den nacht hier stooren?
SCHOUT.
Ja Hospes, ik heb last om hier te koomen hooren,
En te verneemen na een Neef van deezen Heer.
(220) Die met een Juffer hier gekomen is, en niet veer
Van hier kan zyn.
PIET.
                            Hoe hier! ik kan geen and’re Heeren,
Als die daar staat, en flusjes hier in huis quam keeren.
BOODE.
Wel Hospes, meent gy, dat jy ons zo doeken zal?
Wy weeten beter; want hun Rytuig staat voor ’t Stal.
FREDRIK.
(225) Kom doet uw last maar, en doorsnuffelt alle hoeken,
En wilt het gantsche huis aanstonds gaan doorzoeken.
PIET.
Maar Heeren...
FREDRIK, tegen de Schout en Bode.
                        Volg uw last, en doet het geen ik zeg,
Op dat die Losbol...
SCHOUT.
                                Heer, men moet met overleg,
[p. 14]
De zaaken doen, om alle onluk voor te koomen.
(230) Geef Licht.
tegen de Boode.
                            Maar ziet wel toe.
FREDRIK.
                                                        Nu heb ik voorgenoomen,
Zo ik hem vind, en ik het spel te regt verstaa,
Dat hy zal trouwen, maar ’t zal zyn met de Griekse A.

DERTIENDE TOONEEL.

EELHART, FLIP.

FLIP.
Dat ’s nu de tweedemaal, (zo zy haar attrapeeren)
Dat ze op een liefdetocht weêrom na huis moet keeren,
(235) ’t Schynt dat ze al wonder moet op zulke reizen staan.
EELHART.
’k Ben warelyk met haar in deezen staat begaan,
En stond het in myn macht, ik wilde haar gaarn helpen.
FLIP.
Ho! ho! een ander zal haar droefheid haast weêr stelpen;
Want zy heeft Minnaars by ’t dozyn, als ’t haar maar lust.
(240) Ligt dat haar speelzieke aard van een wel werd geblust.
Of laat haar Jaap eens met zyn Glazewasser wassen;
’t Zal aan haar heeten aard zo wel als Kaalvink passen.
Maar ’k hoor gerucht.
EELHART.
                                  En ik hoor Adriana’s stem.
FLIP.
Gantsch bloed! na ’k hooren kan, zo zyn zy in de klem.
(245) Nu is het speultjen uit: hoe of dat haar zal smaaken?
Als haar Galant eens in de Griekse A zal raaken.


[p. 15]

VEERTIENDE TOONEEL.

BURGHART, ADRIANA, FREDRIK, SCHOUT,
BOODE, EELHART, FLIP, PIET, EELHART.

BURGHART.
Vrees niet myn Lief.
ADRIANA.
                                  Helaas! wat smertlyk ongeval!
BURGHART.
Weest vry gerust dat ik u niet verlaaten zal.
Al schoon...
FREDRIK.
                    Ontaarde, durft gy my hier nog trotzeeren?
(250) En uw aloud geslagt zo schandelyk onteeren?
Maar ik zal zien of men zulks niet beletten kan.
ADRIANA.
Ach! Burgje! ach! myn hert, wat droefheid gaat ons an.
BURGHART.
Schoon dat het ongeval ons liefde schynt te stooren,
Denk nogtans niet dat gy daarom zult gaan verlooren.
(255) ô Neen! voor eeuwig zult gy woonen in dit hert,
Daar gy in eeuwigheid niet uitgedreeven werd,
Zo lang als Burghart hier zal blyven in het leeven.
ADRIANA.
Helas! myn Burgje lief, ik zal u nooit begeeven:
Kom voer my vrylyk meê.
FLIP.
                                        ,, Dat komt al a propo,
(260) ,, Dat zou al goet zyn, dat men ’t vuur leî by het stroo.
FREDRIK.
Ik zal eens zien hoe ik ’t dien Losbol zal verleeren,
Om zyn Famielje op dus een snoode wys te onteeren,
En buyten weeten van zyn Ouders zelfs, ô smert!
[p. 16]
Een Speelster van ’t Tooneel opteofferen zyn hert.
(265) Laat die Arglistige Madame, met haar streeken,
Nu zien hoe zy zich zelfs best uit het net zal breeken,
Die op den Schouwburg met een ieder schimpt en schent.
Of meent ge Juffer dat me uw staaltjes niet en kent.
Gy zyt bedreeven (zo gy zegt) om zonder trouwen,
(270) In Venus Bruiloftszaal volkomen baal te houwen.
Neen, deeze dingen zyn geen eerb’re Juffers werk.
Die reên zyn sporeloos en hollen buiten ’t perk.
Dies is het best myn Neef zyn zotte drift te stuiten,
En beeter nu, als hem hier namaals op te sluiten.
ADRIANA.
(275) Myn Heer, ik vind het slegt dat ge op myn schriften scheld,
Nu dat uw Neef zyn hert heeft op myn Min gestelt;
En om die reeden my zo schamper derft veragten.
Maar nogtans blyft hy vast gestelt in myn gedagten,
Daar gy hem nimmermeer, in spyt van uw besluit,
(280) Ja, wat ge ook aanwend, nooit weêrom zult dryven uit.
FREDRIK.
Ik zal eens zien of wy die zaak niet zullen keeren.
EELHART.
Myn Heer! ’k geloof dat gy die liefde niet zult weeren,
Ze schynt te vast gezet.
BURGHART.
                                    Ik stierf eêr dat myn ziel
Zou wanklen in haar trouw, die ik voor haar behiel
(285) Van ’t eerste oogenblik dat haar myne oogen zaagen;
Neen, nooit zal iemant aan myn min, als zy, behaagen,
Wat gy ook aanwendt, of wat dat gy wilt bestaan.
FREDRIK.
Dat zal wel met ’er tyd uit uw gedagten gaan;
Die Kalverliefde zult gy ligtelyk vergeeten,
(290) Als gy een jaar of agt hebt op een plaats gezeeten,
Daar u die driften wat vertrekken uit het hoofd.
[p. 17]
ADRIANA.
Helaas! myn Burgje Lief, word ik van u berooft!
Myn Ziel! wat droever ramp! wat wreeder ongenugten!
Hoe zal myn hert, vol pyn, nog om uw afzyn zugten!
(295) Helaas! hoe zal ik nu...
BURGHART.
                                              Ach Jaantje! schoon de noot
Ons nu al scheid, ik zal u trouw zyn tot de doot,
En die dit ongeval my brouwd, op ’t duurst betaalen.
ADRIANA.
Dan moogd gy ’t zelve wel op Mozes Kerk verhaalen,
Dien gy ’t vertrouwt hebt, want die d’ eenigste oorzaak wis
(300) Zal zyn van ’t onheil, dat ons nu bejegent is:
En door wiens gierigheid (die nooit is te verzaaden)
Wy zekerlyk weêrom weêr zyn om geld verraaden.
FREDRIK.
Ik zal wel zorgen dat u zulks nooit wert bekent.
Kom Hospes, haast u wat, de tydt loopt op een endt,
(305) En doet het Rytuig maar ten eersten vaardig maaken,
Op dat wy voor den dag nog weêr in Delft geraaken.

VYFTIENDE TOONEEL.

FREDRIK, EELHART, ADRIANA, BURGHART,
SCHOUT, BOODE, FLIP, EELHART.

FREDRIK, tegen Burghart.
DAar men uw Liefdestuip u zo betaalen zal,*
Dat gy geheugenis zult hebben van ’t geval.
EELHART.
Myn Heer, indien ik by verzoek een woord mag spreeken,
[p. 18]
(310) Zo bidde ik, laat hun min uw gramschap dog verbreeken;
Op dat zy dus haare eer op deeze wys behout,
Zo zy gekrenkt mogt zyn, en dat ze met hem trouwt.
FREDRIK.
Neen, neen, myn Heer, die zaak zal nimmermeer gebeuren.
BURGHART, tegen Adriana.
Ik zal niet scheiden, of men moet my van u scheuren:
(315) Myn waarde Zielvoogdin, dog zo ’t al weezen moet,
Zo word nogtans myn ziel door uwe min gevoed;
Die nooit nog nimmer zal uit myn gedachten raaken.
ADRIANA.
Ach! zo de tyd niet komt dien lieven band te slaaken.
BURGHART.
Dat kan onmoog’lyk zyn.
ADRIANA.
                                        Myn Burgje Lief! wat smert!
BURGHART.
(320) Ach! Oom, gaat myne min u dan niet aan het hert?
Ei, kan het zyn, laat myne Liefde u dog bewegen!
En streeft myn trouwe min tot haar niet langer tegen.
Ei laat...
FREDRIK.
              Wat laaten hier! ontëerder van uw faam,
Gy Losbol, die niet waard te dragen zyt den naam
(325) Van uwe Ouderen, waar uit gy zyt gesprooten.
Dit wachten heeft my hier al over lang verdrooten,
Myne ooren walgen al van beide uw zotte klacht,
Want weest verzeekert dat ik die in ’t minst niet acht
Ook dat gy nimmermeer zult zulk een’ dag aanschouwen,
(330) Dat ik gehengen zal dat gy met haar zult trouwen;
Nog met die schoone Pop zult treden in den Echt,
[p. 19]
Van wiens opkomst ik u zo dikwerf heb gezegt.
ADRIANA.
Wat dat belangt, myn Heer, ik ben zo wel uit Looten
Van een geachte stam, als gy zyt voortgesprooten.
FREDRIK.
(335) Dat ’s waar, uw Moeder die tot schande van haar stam,
Ook met uw Vader vluchtte, en hier naar Holland quam,
Als hy tot Brussel met zyn Reistroep quam te spelen.
Maar al dat praaten dat begint me te verveelen,
De Wagen is al klaar na ’k gis, kom an, ’t is tyd.
ADRIANA.
(340) Helaas! myn Burgje lief!
BURGHART.
                                                ô Al te bitt’re spyt!
Och! Jaantje lief! ik moet en kan u niet verlaaten.
FREDRIK.
Kom Schout, wy moeten voort, dat talmen kan niet baaten,
Al lang genoeg.
ADRIANA.
                        Myn Lief, ach! laat ik met u gaan.
SCHOUT.
Kom, kom myn Heer, ’t is tyd.
BURGHART.
                                                Ach Lief! laat uw getraan;
(345) Vaarwel met deeze kus, en wil my in uw zinnen,
Schoon ik u missen moet, nogtans getrouw beminnen;
Tot ik in nader tyd, my zelve door de Trouw
Aan u nog eens verbind.
ADRIANA.
                                      Myn hart beklemt van rouw.
Myn Burgje Lief helaas! moet ik u dan verlaaten!
BURGHART.
(350) Ach! Jaantje Lief! gy ziet ons droefheid kan niet baten.
[p. 20]
Vaar wel myn Hert! vaar wel! neem voor dees tyd gedult,
Neem dit van my, daar gy my aan gedenken zult.
                            Hy geeft haar zyn Goudbeurs.
FLIP, stil.
,, Dat is een vette Pol, hy valt vry mild in ’t geven.
FREDRIK, haar van malkander rukkende.
Kom voort.
ADRIANA.
                  Vaar wel myn Lief!
BURGHART.
                                                  Vaar wel myn tweede leven!
ADRIANA.
(355) Vaar wel myn Burghje lief!
BURGHART, in ’t weg gaan.
                                                    Vaar wel myn Jaantje, ach!
FLIP, stil.
,, Daar zeit nu Jazon, zyn Princes, een’ goeden dagh.
    De Schout en Bode met Fredrik en Burghart binnen.

ZESTIENDE TOONEEL.

ADRIANA, EELHART, FLIP, GRIET.

ADRIANA.
Helaas! Heer Eelhart! ach!
EELHART.
                                            My smerte uwe ongelukken,
Waar meede ’t ongeval uw liefde komt te drukken.
Doch had gy eens erkent, voor deeze myne min,
(360) Die ik u op droeg, en aan u met hert en zin
Op te off’ren trachten, en myn Liefde aangenomen,
Zo was dit ongeval aan u niet voor gekomen,
Wyl ik zelfs Meester ben, om iemant door de trouw,
[p. 21]
Aan my te binden, die ’k daar toe verkiezen zou,
(365) En niemand myne zin daar in kan tegen streven;
Gelyk als ik u zulks te kennen heb gegeeven.
ADRIANA.
’t Is waar myn Heer, gy deed my dikwils zelf verstaan,
Maar ach! Heer Eelhart, wees met myne ramp belaan,
En toon, indien dat ik nogh plaats heb in uw zinnen,
(370) Dat gy my nu nogh als voor dezen wilt beminnen,
Ik draag myn min u op.
EELHART.
                                    ô Ja! maar ’t is uit pyn,
Nu dat Heer Burghart, uw Minnaar niet kan zyn.
’t Is nu te laat.
ADRIANA.
                      Zo laght gy meede met myn smerte,
En myne droefheid raakt u meede niet aan ’t herte?
(375) Helaas! myn Burghje lief! nu dat gy my verlaat,
Schynt ’t dat ik werd bespot, en yder my versmaat.
EELHART.
Neen, zonder dit geval, zoud gy my noch behaagen,
Maar nu gy aan Burghart, uw hert hebt opgedragen,
En trouw gezworen hebt! kunt gy voor my niet zyn.
FLIP.
(380) Ei kyk eens Juffrouw, hebt gy anders zin in myn,
Ik ben bereid, om zo op staande voet te trouwen,
Doch op conditie dat ge uw Maagdom hebt behouwen.
EELHART.
Swyg hondsvot daar gy zyt, spreek als ik u gebie.
FLIP.
’t Is maar uit mely, dat ’k haar zo verleegen zie.
EELHART.
(385) Indien gy niet en swygd.
ADRIANA.
                                                Wat komt my niet te voren!
ô Spyt!
[p. 22]
EELHART.
            ’k bid Juffer wil u zelfs daar niet aan storen;
Dat volk gebruikt te met meêr vryheit, als het dient.
ADRIANA.
Myn hert beklemt van rou
EELHART.
                                        ’k Beloof u als een Vriendt
Te hand’len in dees staat, en zo gy ’t wilt gehengen,
(390) Ik zal u met den dagh weêrom in Leiden brengen:
De klok is nog geen drië, en zo ’t Mejuffer lust;
Zy kan haar meê nog wat begeeven tot de rust.
ADRIANA.
Die droefheid zal den slaap wel uit myne oogen dryven.
EELHART.
Laat ons tot d’ochtend toe dan by malkander blyven,
(395) De lust tot slaapen is by my ook heel gedaan.
tegen Flip.
Maar gy kunt, als ’t u lust, wel naar uw bed toe gaan.

ZEVENTIENDE TOONEEL.

FLIP, alleen.

JA wel, ik lachme slap! wie heeft van al zyn leeven!
Voor deezen wouw dat beeld myn Heer nauw antwoord geeven,
Wat moeite hy zelfs om haar liefde toen bestond,
(400) En zie nu geeft zy zulks hem zelver in den mond;
En vleid, en tokkelt hem; ja schynt zelfs nog te hoopen,
Of hy haar Maagdom nog voor zuiver zoude koopen.
Zo dat die Juffer, die elk Heer hield voor den gek,
Nu zelfs komt vryen, en nog Minnaars heeft gebrek.

EINDE.

[p. 23-26: blanco]

Continue

Tekstkritiek:

vs. 173: lei,) zo er staat lei, (zo
vs. 307: betaalen er staat betaa’en