Roeland van Engelen - De coninck van Napels, ofte in wanhoop, hoop

Roeland van Engelen: De coninck van Napels, ofte in wanhoop, hoop. Antwerpen ca. 1703.
Uitgegeven door drs. P. Koning
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton025940 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

[fol. π1r]
Frontispice: In wanhoop hoop. R.v.E.
C. Caukercken naar Dipenbeeck.
[fol. π1v: blanco]
[fol. 2π1r]

DEN CONINCK

VAN

NAPELS

OFTE

IN WANHOOP HOOP.

Speelwys verthoont op de Camer van de
Gulde van S. LUCAS, die men noemt de
Violiere binnen Antwerpen.

[Vignet: Fleuron]

MEN VINDTSE TE KOOP,
T’Antwerpen, by de Weduwe THIEULLIER, in de
Wolstraet, op den hoeck van de lieve Vrouwe straet.

[fol. 2π1v - 2π2r: blanco]
[fol. 2π2v]

DEn Koninck van Naples.
Fredrick. Vorst van Sicilien.
Edouwaart. Iounger brouder van Sicilien Fredrix Brouder.
Laure. Vorstin van Naples.
Izabelle. Vorstin van Salerne.
Iuli. Staat-vrouwlijn van Laura.
Flore. van Izabelle
Octaaf. Schildknaap van Fredrick.

Henrique.
Sanche.

}

Ampt-bedinders van den Koninck.

Alphonze, van Izabelle.
Iodelet.
Paskaal.
Krychsli.

Met hooch verlof van niit naar gedruckt te wor-
den, ofte de gedruckte in andere landen, niit te mo-
gen verkopen onder’t gebiit des Koninkx van Spa-
nien. Voorder zal den Niuwschirighen vorder ant-
woort bekomen in de Cammerstraat, in den swer-
ten Hondt, by Marcelis parijs, tot Antwerpen.

[fol. A1r, p. 1]

I. DEEL.

I. HANDELINGH

Frederick. Octavi.

STelt my geen kranckhyt niuw, Octavi voor myn ogen;
Maar ziit den drouven staat hou liifd’ my kompt vertogen,
Hou ick nu ben verkleet, en dat door uwen raat
Verduyster wat ick ben, met dit (my vrempt) gewaat.
(5) Genouch, ick myn geboort, zo verren gaan misachten,
Van énen vorst geringh, de deucht zo-ver versmachten.
Want yndelijck dit kleet, waar mynen staat versmoor,
Toont dit noch aan u oogh Tinakrias rechte hoor?
En zonder sleep of stoot, allen in ’t Bos getreden,
(10) Kent ghy noch Frederick, in dees verklede leden?
Oct. Myn Heer. Dit kleet verdryft van u de dounkre wolck
Di dryghden uwen kop, te-midden onder ’t volck.
Doch denckt op ’t dradent rat, der Luck-vrouw, niit te-tergen:
Ick weet, zich énen vorst, niit langh en kan verbergen.
(15) Dus schouwdt het blyven hiir, al-eer het u verraat.
Waar, door Rodolfens doodt, zult wezen in-den haat;
Van énen Heldt zo vroom, den staat ghy kompt beroven.
Fr. Het lot dat stelt zich vast, hiir kan ick niit geloven.
Octaaf ick weet oock wel, dat deze doodt my verght,
(20) En dees gestoorde vreucht, en Koninckx haat my terght.
Maar van-gelyken oock, Octavi dint te-weten
Hou ’t schoon voorstinnen Beldt, myn zinnen heeft bezeten:
En dat de minne-vlam, onbrydelt, zonder toom,
Den staat, en ’t Konigckx macht vertoont my zonder schroom.
Oct. (25) Maar Heer; in wat gevaar aldus u Leven stellen?
Fr. Den mout, de daat vol deucht, gemeenlijck kompt verzellen.
[fol. A1v, p. 2]
Ick derven daar het dint, voor dees voorstin zo schoon;
Hou-wel het luck ver-af, my wygert allen loon,
Het noot-lot niit-te-min, kan anders zyn geschoren
(30) Dat ick door Hemels-jonst, voor haar noch ben geboren.
Maar met een ydel vrees, bevangen ziin u bryn!
Myn aanschyn in dit landt! hou zouw dat kenlyck zyn?
Het tilt-gewaat, en pluym, en Wapens al gelaten
In ’t ruyge loof en bos, en dus quam op dees straten
(35) Wel tegen mynen danck, ’t en opzicht van myn vlam,
En dit ghy alles weet, en hou ’k hiir met u quam.
Dus dan daar deucht my dringht, daar Min hoopt liifd’ te-werven;
Ontziin geen aartsche macht, verwinnen ofte sterven.
Oc. Wat is u opzicht doch. Fr. alleen in dit gevvaat
(40) In ’t naaste dorp te-gaan, vertouven op de straat;
En oock myn Ros nu doodt en onder my gebleven
Kompt door dit ongeval, my deze vvetten geven.
In Naples midler-tydt, gaat ziit vvat dat-men dout:
Oock met vvat slach van hoop, myn onhyl vvort begrout.
(45) Let op myn s’vrouwlyns oogh, of af-keer. Oc ’k hoor geruchten
Myn Heer, en touft hiir niit, maar gaat voor ’t onhyl vluchten.
Fr. ’t Is vvaar ick hoor gerucht, een stem oock van-gelyck.
Kom, op een ander ste, met u van hiir vvat vvyck.

II. HANDELINGH.

Izabel. Flore.

O! Ja Me-vrouw my dunckt dat nu dit een-zaam leven
(50) Ten-vollen dint gestaackt; u tot het hof begeven.
Hou-wel ick ben verblydt, wanneer aan u mach zyn;
Doch ’t af-zyn van de stadt, my geeft verholen pyn,
En als het prachtich Praal van Naples kan bedenken
Vliicht mynen dinst van u, die heugen kompt hem krencken.
[fol. A2r, p. 3]
Iz. (55) Niuws-girichyt alleen is di u reden herst;
Op my neem al dees fyl, de-geen u voorder perst.
Ick weet het mouylyck is, aan jounckhyt onzer dagen
’t Verlaten van het hof, in ’t enich zich behagen.
Maar zo-’g eens recht door-zaacht, hou-dat een vroom gemout
(60) De slaverny misacht, di hem den brouder dout,
Dan zouwdt ghy klaarlyck ziin, men-aan-nempt zonder mouten
Te-laten ’t geen dat pynt, voor ’t geen ons kompt begrouten;
En dat het stille vvouwdt, en vvyze een-zaemhydt
Van schouwders treckt het jock, en innerlyck verblydt.
Fl. (65) ’t Is vvaar den vremden zin der vorst van Salentyen.
Iz. Zecht eer den blinden vvil di ick altydt mout lyen.
Ick mout nu door het recht, den Hemel heeft gestelt
In kleen verschil van tydt, langh lyden vreet gewelt;
Dat door een drouvich lot, zyn bryn zo blindt verblinden,
(70) Ick vind’ hoof-aardichyt, daar ’k Brouders deucht moust vinden.
Niit dat hy niit en-heeft, tot voor-deel van den staat,
Den vyandt aangeziin, getreft met vroom gelaat.
Den Koninck vvel zo zeer, heeft hem in groter vveerden;
Noch vvilt voor leger-Heer, als zynen arm aanveerden.
(75) Door hem zo is den staf, van ’t Ryck noch in de handt
Hou-vvel met grote macht, Sicilen hiir gelandt.
Maar ’t rouwe Leger-ampt, ver van te zyn vvat flouwer,
Bezoutelt zynen zin, mackt zyn gemout noch rouwer.
En zo, gelyck ghy vveet, ick vraaghden een vertreck,
(80) Te-zyn hiir van bevrydt, en myden zyn gebreck.
Hiir ’t hellich van een Jaar, heb ick al-re versleten
In dipen pys en vre, en ’t vvoulen schiir vergeten
Dat zo de Werelt dringht; vvaar-me dat ick nu lach,
Wanneer ’k ziin rechte vreucht, in ’t veldt di ’k doun niit zach.

[fol. A2v, p. 4]

III. HANDELINGH.

Frederick. Izabel. Flore.

(85) ME-vrouw vergeven wilt dit onbetaampt ontmouten,
Dat brack u samen-spraack, zo haast ’k u quam begrouten.
Geperst met ’t swaar gewicht, van ’t ongeluck, my groot,
Vervolght van ’t quade lot, van ryckdom heel ontbloot,
Myn zelfs nu hatent me; ick zouck waar ’k doch zal ynden
(90) Myn steppen zonder ernst, en waar my hene-wenden,
Tot ’t stellen mynder druck in trouwe, hulpzaam handt;
Zo ’t oock geen weeckhyt is, te-zouken hulp in ’t landt.
Iz. Ongh’ylden vremdelingh, wanneer myn medelyden
Kon dinen u tot hulp, en u het hart verblyden
(95) En stillen uwen step, en zinnen van-gelyck,
Zijt zeker ick alre, naar hulp, en bystandt wyck.
Maar, om de vordering van deze te-bewyzen,
Wat slach van ongeval, houwdt u zo diip in ’t pyzen?
Fr. O! laas mout ick alhiir, van mynen eersten praal,
(100) Door een bedruckt geheucht, aan-porren het verhaal
Van enen groten schat, der Luck-vrouw my geschoren,
Maar van gelijck ’t verliis der rijckdom nu verloren.
In ’d Edel komenschap, ’t gesteente dat zo wydt
Uyt ’t Indien wort gebrocht, begon ick mynen tydt
(105) Gesolt op ’t bracke diip, en wonder hoge baren,
Van oosten naar het west, den aart-kloot omgevaren,
Altyt oock vol geluck, zo wirt ick yndlyck ryck,
Zo-ver dat mynen waan streeck tot een Koninck-ryck.
Maar! lasen dezen schat, in luttel tydt gekregen,
(110) En kon myn driftich hart, tot wyshydt niit bewegen,
Noch dit aan my genouch; het aasch van groter winst
Dat lach my voor het oogh, my deed’ den quaden dinst.
[fol. A3r, p. 5]
Het Tilt-spel opgerecht tot Naples, ick bepynsden;
Waar ick oock onbekent, in-haast, stil hene-rysden.
(115) Ick wissel, ick verkoop, en win aan alleby,
Verzin een niiuw gebruyck, en win aan alle dry,
En alles wel geluckt; vreucht quam myn hart begrouten,
Tot dat hiir in dit Bos, veel rovers ick ontmouten:
Waar ick ’t gemeen gebruyck, aanschouw van ’t kerent rat
(120) Tot mynder levens winst, verliis ick mynen schat.
Nootzaaklyckhyt zo hert! mout ick u onderdanen,
En zonder tegenweer, myn-zelven dus beschamen!
Alleen ick tegen al, hiir dinden oock den strydt,
Of sterven dus ter-plaats, of mynen schat bevrydt.
Iz. (125) Waar zeker het verliis, is ydel ’t tegenstryden.
Den mout beschuldicht-men, wanner niit kan bevryden:
’t Recht hart zich noot beweecht, voor wat oock ongeval,
Daar waar de rechte deucht ’t en recht men-kennen zal.
Maar hiir met goude hulp, zo kan-men daat-lyck volgen
(130) Dit volck, van deught ontbloot, waar ider op verbolgen,
En zo het quade luck, u zinnen geeft noch tydt
Te-rusten hiir een wyl, misschiin ghy oock bevrydt
Van voorder ongeval, en mogelyck bekomen
Door myn bevel alhiir, het-geen u is genomen.
(135) Hiir alles ’m onderdaan, en onder ’t Koninckx woort,
Zo is t’, dees grote Borcht, alleen my tou-behoort;
En hiir zo mooght ghy vry, oock u vertreck verkisen.
Fr. Dees gunste dout myn bryn, al voorder pyn verlisen.
Noch achten kan naar ysch, een stede zo geringh
(140) Wanneer zouck af-te zyn waar ick den dach ontfingh.
Fl. Me-vrouw Alfonce is hiir, en kompt u bootschap brengen.

[fol. A3v, p. 6]

IV. HANDELINGH

Izabel. Frederick. Alfonce, Flore.

Iz. DIt dunckt my wonder vrempt! hou niit u rys verlengen?
Is’t Tilt-spel al gedaan. Al. Mevrouw ’t is alles uyt.
Iz. Wat droufhyt ist’ ick ziin, als u ’t en ogen-uyt?
(145) De Ere der vorstin, heeft Rodolf di verraden?
Oft in het Tilt-geren, quam zynen mout te-spaden?
Al. In-tegendeel Mevrouvv, met meerder konst oft mout
Quam oot daar Helt ter-baan, maar. Iz. vvat houwdt u gemout?
VVi ist’ u reden stackt? en vvaar-om blyven steken
(150) Dout my het recht verhaal. Fr. van my zo gaat-men spreken.
Al. Alre met grote eer, van dry behiil den strydt
Rodolph aldaar ter-ste; wanneer men-ziit met vlydt
Den Ridder komen in, di door zyn blinkent wapen
Een ider de vernouch oock in verlangen rapen.
(155) Met Hernas heel van gouwdt, of op het ryckxt vergult
Hy stont ter-swerter Ros, tot strydt oock met geduldt;
Het pluym-gewaat al wit, dat quam hem dicht bevangen,
Gelyck-men ’t groune loof, ziit om de linden hangen:
Den tert van ’t Ros getuycht, den stillen moud’gen helt
(160) Gehoorzaampt zynen Heer; en vreest, liift zyn geweldt.
Rodolphe niit verbaast, ontfanght den ingekomen,
Zich-zelf rept tot den kamp; het teken wort vernomen:
Zy vligen tegen een, met grote konst en kracht,
Dat nimandt kennen kon, of min, of meerder macht.
(165) Het Kruys van ider Ros, dat wirt al-re gewonnen
En nimandt merken kan, of ’t kampen recht begonnen.
Zo op een schalien-dack den hagel klettert dicht,
Als hunne slagen doun, op ’t wapen vol gewicht.
[fol. A4r, p. 7]
Den vremdelingh verhit, dynst ynd’lyck tot verwondren;
(170) Den vorst met ’t grote hart, kompt seffens op hem Dondren;
Hy dringht, hy douwdt, en slaat, en alles zonder mis
Dat ider eer hy windt, meent hy verwinder is
En zynen vyandt zelfs, di helpt tot dit geloven;
Van wi het Ros gewondt, des Heers de weer vervlogen.
(175) Wanneer een quader lot, verrader zynder moudt,
Toont op het treurich veldt, Rodolph ter-aard in ’t bloudt.
Iz. Rodolph o! Brouder doodt. Fr. wat hoor ick haren Brouder!
Fl. Mevrouw. Iz. wat klaarhyt meer, wat houf ick worden vorder.
Den schuldigen is vast, ’t verraderlyke hart*
(180) Zal hebben zynen loon, en voulen oock de smert.
Al. In dit zo groot gewoul, hy heeft de vlucht gekregen;
Maar ’t Ros, ’t geen is gequets kan hem niit verren wegen.
Iz. VVat storm dus onverwacht, verzelt ons stille luck!
O! ghy van wiîn ick flus, beklaghden ’t ongeluck,
(185) Aanschouwdt hou ’t quade lot, ons mede kompt benoten.
’tKompt wel by minder volck, maar’t treft veel meer aan groten.
Fr. VVat lot van wonder vol! waar maack ick my van-kandt?
Het-geen ick vliden moust, daar stel ick my in-handt!
Doch ’t volgen dint hiir nu, tot ’t vliden van ’t vermouden;
(190) Myn aanschyn onbekent, kan vorder my behouden.
Zeer dick-maal by ’t gevaar, gelegen is het hyl.
En in de schipbreuck wel, behouwdenis by wyl.

V. HANDELINGH.

1odelet. Gewapent met het Tilt-tuych van Frederick. Paskal.

HO. ho. schoone Nimphen houwdt. Myn roupen wilt niit helpen
Ick Apostroof om-niit; dees Iouffers, jounge vvelpen.
(195) Myn Hoën dryft hun aan, als menrouy ’t Pëert gewent.
Pa. VVaar-tou dit roupen dint, zo ghy hun niit-en kent?
[fol. A4v, p. 8]
Io. Wat dan! zo my belacht de Vrouw op ’d Olifant
Ick wouwdt hun spreken aan, ick nu een krychs-trouwant.
Doncel met blinkent oogh. Zo wouwd’ ick dan dan zeggen,
(200) En wilt myn hickent hart, altyt niit wederleggen
Myn Spade en myn Kap, dit lech ick voor u neer,
Myn hart ghy hebdt* verscheurt, in lappen weer, en weer.
Kon ick door ’t Bommel-kint, wat troost van u verwerven
Al wird’ ick zot en dul zo wouwd’ ick voor u sterven.
(205) Doch ick betrouw u gunst, en medelijden groot,
Op dat ick niit en wort, onduldich naar mijn doodt.
Met dit myn kleet zo ryck, en dees geslepen woorden,
Dunckt u de schoonst van al, zyd’ neen al-zo ’t behoorden
Pt. ’t is schynelyck genouch, zo ghy niit wort verrast
(210) Tot Napls’ als tot Gyiet, voor geck wort aan-getast.
Io. Gayetten is myn Landt; Daar ider my kompt prysen?
Pa. Zo ’m Hanneken den geck met vingeren kompt wysen.
Io. Myn wapens. Pa. laat-we-daar; wat’m hiir uyt kan bemerken,
Uwn’ naam is Iodelet, en’t geck-ampt zyn u werken.
Io. (215) Hou! ben ick niit Merkiis? Pa. ’m en geeft u ’t onverlet
Belachelyck den naam, Merkiis van Iodelet.
’t Er-oorzaack ghy verheucht, en ider-een dout lachen
’m En streelt u, ’m u bemindt, maar met het voorder prachen.
Ermen zot. Io. by myn trouw, ghy zelver zyt den zot;
(220) Gaat vry, ick heb meer geest, en niit als ghy zo bot.
Ick liit, niit langh geleên, my Horiskopiseren;
Daar stont ’k niit langer hiir, ’t Merkis-schap zal begeren.
Pa. Wanneer ghy dus gaat voort, en blyft in dit gewaat,
Dat ’m u in ’t Dul-huys steckt, en helpen van-de straat.
Io. (225) O! doodt den Botterick. Pa. O! doodt van deze gecken;
Weet ghy het tilt begint, wy dinen te vertrecken.
Io. O? Ia dat weet ick wel, en wil oock tilten me.
Pa. Wel laat dees kleding dan, en kompt met my ter-ste
[fol. A5r, p. 9]
’k Heb haast. Io. wel loopt dan voor. Ter-diirgelyke zaken,
(230) Sulck énen man als ick, gaat luttel werck hiir maken.
Pa. O! ziit den groten man. Io. den groten man van staat,
Geziin dat ick misacht, al-re het Merkisaat.
Der groter Helden ’t spoor, daar wil ick vreucht uyt-rapen,
Want ick den Ridder ben, hiir met ’t betovert wapen.
Pa. (235) Wat! is ’t dan Tover-konst, dat ghy dit wapen vont
En al dit ryck gewaat. Io. Ia; en op gouden gront
Zo staan myn zaken vast; en dat ick mach betrouwen
Meer als Merkiis te-zyn, hiir vvil ick vast op bouwen.
Pa. U bouwen staat zo vast, al-zo ick ’t stuck ziin aan,
(240) Dat ’m u om t’schoon gewaat, noch ergers doodt zal slaan.
Lecht alles op zyn plaats, of wel ick wil u laten.
Io. Verlaat my zo ghy wilt, ’k weet hiir-by schaad’, of baten;
Oock nu ick ben gemaackt, den Ridder zul-ker weert,
VVouwd’ ick ter-nouwer-noot, voor schilt-knaap u aanveert.
Pa. (245) Y wat ick spreeck in ernst. Io. ick antwoor van-gelyken.
Pa. Ghy wilt het houwden dan. Io. en hiir-me retoryken
Meer als op Kermis-dach. Pa. vaart-wel dan Ridder weert,
Veel liver gaan alleen, als met u afgesmeert.
Io. ’t is wyselyck gedaan, naar ’t alles wel bedencken,
(250) Dit kleet hoort imand’ tou? en dit dat kan my krencken.
Zo imandt hiir naar vraacht, te-heten ’t Toverry,
Dat hadde genen val, al-waar ’t ick zelver zy.
Wat zal ick zeggen dan. ’T zyn zeker spinne webben,
Gewapent tot den tandt, en genen mout te-hebben.
(255) VVel, laat-ons eens beziin, wat hiir oock volgen kan,
Zo imand’ hiir naar vraacht, en my dus ransten an.
u kledren zyn zeer schoon. Kompeer, dit kan ick weten.
Zy gaan u wonder wel. Ick heb ze wel doun meten.
Zy kosten u al veel? Hiir naar ick noot vernam.
(260) VVi heeft ze u gemackt? Hy, uit Moskovien quam.
[fol. A5v, p. 10]
Ghy dout-ze dickmaal aan? wanneer het my kan lusten.
En gaat zo naar het Tilt? daar gaan op Doden rusten.
Ghy quampt? van ver. Van waar? van daar ick ben gegaan.
Zo, dit gaat wonder wel; voor wi wilt komen aan,
(265) Myn antwoort is gereet. Wat ziin ick aan geen kanten?
Dat dunckt my quader volck, als diif-lyers of Cherganten?
Dry zyn zy in getal. Hiir word’ ick nu ontbloot,
Zo dezen dicken brem, my helpt niit uyt den noot.

VI. HANDELINGH.

Henricke. Krychs-luy.

ZYn Ros gevonden doodt, alhiir in deze heggen
(270) Dat hy niit ver en is, dat dind’-men wel te-zeggen.
Sa, vrinden schep-we mout, hiir mout hy zyn in ’t Bos:
Wat dinst oock aan den staat, te-krygen dezen vos.
Kry. Dit weten wy al wel; en dinen ook te-letten
Dat dezen fellen Leuw, ons eerst niit kompt verpletten.
(275) Di Rodolph overwon, het dint ’w hem gade-slaan.
He. Ick wil dan voor het eerst, den hertsten stoot uyt-staan.
En ghyli helpen zult, wanneer ick’ben in ’t stryden:
Maar doch wat is ’t wat ’k hoor, in genen brem verbyden!

VII. HANDELINGH

Henrike. Iodelet. Krychs-luy.

WI daar? Io. wat leelker vraach, zy komen my zo naar,
(280) Voor alles ’k antwoort had, behalven voor wi-daar.
He. Myn vrinden hiir wat schuylt, hiir imanden geborgen.
Io. Hiir vvord’ ick nu ontdeckt; zo ick niit eerst ga dorven;
Hou word’ ick nu gestreelt.

Iodelet staat op met ’t sweert inde handt.

[fol. A6r, p. 11]
Den eerste hiir niit dyns
By Hel zal in zyn bloudt. zy zyn vervaart dat ’k pyns.
(285) Zy staan nu verder af en ziin, dit kan niit deren;
En spreken oock te-zaam. Wy mouten weer aan ’t sweren.
Doodt zo maar imandt naackt.

He. Aan de Krychs-luy.

Gebruyken wy den list.
Hiir is geen twyfel aan, ’t is hy, ’t is niit gemist,
De vvapens tuygen dit. Waar-om ons dus te-drygen,
(290) Wy di u vrinden zyn, di naar u zyde zygen:
Io. Zy beven. By dit hooft! Doodt yndlyck al zyn winst.
He. Siit hiir wy zonder vveer, geheel tot uwen dinst.
Io. ’g En zyt dan niit van zin, in enich deel te-krencken?
He. In tegendeel gereet op uwe minste vvencken.
Io. (295) Noch hebdt ghy in het hart iit quaats? He. in’t minsten iit
Het-geen u hindren zal. Io. zo tiir ick dan om-niit.

Iodelet kompt naarder en steeck zyn sweert op.

He. Wy waren heel verbaast. Io. zet u uyt alle zorgen
Ziit hiir ick Holla stel, aan mynen zin verbolgen.
’m En mout vvat kennis doun, al-eer-men zich gewent.
He. (300) Maar ’t is ter-nouwer-noot, dat ghy ons half maar kent.

Henrick houwdt zyn sweert.

Io. Kanalli O! vervlouckt. He. hou hiir noch qualyck spreken?
Io. Neen, neen, ’t is quyt om quas; dit zyn maar erge treken.
Noot was ick min gezint, tot vechten als nu ben,
Nempt al dees kleren schoon, en gaat daar meden-hen.
He. (305) Neen neen, ghy mout oock me. Io. ’k wil’t alles weder-geven.
He. Sa, sa, ghy mout met ons, ’t hiir te-lang gebleven.
Io. Waar. He. waar ghy’t weten zult; en wyli dan ontslaan.
Io. So willen wy van-daach, te-zaam noch drinken gaan.

[fol. A6v, p. 12]

II. DEEL.

I. HANDELINGH

Iule. Laure.

MEvrouw bedaart den druck, en al dees niuwe zuchten,
(310) Dout door den vasten zin, des luck-vrouws weeckheyt vluchten.
Om Izabellens wil, het lot te-noumen vreet!
Sy die de zuster is, mout spreken van dit leet.
En ghy di troosten kompt, behoort niit eerst te-zuchten.
Oock zo ghy liifde draacht, di mout nu haast aan ’t vluchten
(315) VVanneer al hoop is wech. La. waar is het Oordeel gout
Het-geen zo wort verhaast, en hiir u missen dout.
O! Iuli dat ghy wist, myn droufhyt hiir verborgen
In een gevaar zo groot, het-geen is al myn sorgen.
Iu. Mevrouw geen zorgh hiir nut, den Moorder vvort vervolght
(320) En zo een jder meent. La. dit is ’t my meest verbolght.
VVant, dezen Moordenaar, verrader, aan het vluchten;
(Of zo ghy ’t hebben wildt) di dout myn zinnen duchten:
Door een verholen kracht, vermeestert mynen zin,
Al is hy verren af, hiir zit hy binnen in.
Iu. (325) Vergeeft my dan Me-vrouw, La. Tot straf van u misdaden
So luystert wat ick zech, en hou ick ben beladen,
En hoort myn kranckhyt aan. Misschiin het heucht u noch
Eens enen schilder quam (van wiin het zout bedroch
Aan my maar was bekent) met schone zelsam stucken
(330) Di hy aan my vertoont, en hiir (al oft ’t wouwd’ lucken)
Myn zelven vind’ ick oock. Ick siin den Schilder aan
Di met een diip gedacht, bleef langh heel stil oock staan.
[fol. A7r, p. 13]
’t En lesten zeet aldus. Dit stuck dat is bekomen
In ’t Ylandt van den Vorst, daar heb ick ’t eerst vernomen.
(335) O! Belt waar al mijn vreucht! van my nu ver gegaan;
(Seet dezen drouven Vorst) gesiin dat Mars kompt aan,
En tusschen Naples schoon Sicilien Oorloch rouren
Dees mijn verslenste hoop op wanhoops vleddren vouren:
Gaat keert van waar ghy quaampt; gesiin door dit gezicht.
(340) Der liifd’ noch dach aan dach, vermeerdert het gewicht.
Zo haast hy had gezeet, hy heeft het my gegeven,
En dat met hooch bevel, ’t te brengen by het leven.
(’T en minsten ’t drouve Lot dat waar in-deel noch zout
VVanneer hy wist dees daat, een rys u zuchten dout)
(345) Ick laat-het u Mevrouw, vaart-wel. Dus is geweken
Den schilder in al haast, en zonder meer te-spreken.
Maar doch hem zuchten hoor. Ick zach den schilder naar;
Doch zinde weer naar ’t Beldt, ziin, dat des schilders daar
In stede van het myn. En doun ick meer kon weten,
(350) Den schilder en den vorst di heeft myn bryn bezeten
Dit al maar énen was. VVat kan ick zeggen meer
Naar dezen drouven dach, hy mynen over-Heer.
In-stilt hy my bemindt, ick wouwd’ zyn liifde dragen,
Om mynen ’t vvil het is, hy alles oock ginck wagen.
(355) VVy leefden langen-tyt, met dat zo bitter-zout
Dat perst wel aan de min; doch dwinght noot rechten mout.
En nu ghy weet-het al. Rodolf, door waan geraden,
Die recht het Tilten op, en dus naar doodt mout baden;
Door Frederick hy sneeft, vol iver voor myn eer,
(360) Di ’t zegen dus bekompt, als Rodolf zonder weer.
O! laas waar is ’t my brenght, dit luck, vol ongelucken;
Gevangen is hy doodt! zo vlucht, het lot kompt rucken
Het leven van my vvech. Myn vrees di dryft hem voort
En liifd’ di houwdt hem hiir; ziit hou-men my nu port.
[fol. A7v, p. 14]
Iu. (365) Me-vrouw ick u beklaach, en in dees ongelucken,
Vergeven mach-men vry, de alderswaarste drucken.
En ’t een en ’t ander lot, ver-oorzaackt groten schroom,
En nergers ’t hiir en dint, te-houwden slack den toom.
Versmoren u gesucht, en uwe tranen kroppen,
(370) En zelver in u zelfs, te-hopen in ’t wanhopen.
Maar ziit den Koninck kompt.

II. HANDELINGH.

Den Koninck.Laure. Iule.*

HOort dochter goude tyngh;
Den Hemel stuurt aan ons, een ziinlyck mede-lyn;
Den moordenaar om niit, di vvilt zich noch bedecken;
Hiir énen van zyn volck, di mout ’t ons al vertrecken,
La. (375) wel Iuli hiir het is, ons veel gedult behouft.
Ko. Geziin ’g hiir deel in hebdt, zo was ick niit vernoucht
Te-weten dit alleen; noch hem gedooch te-spreken.
Ghy beter als ick zelfs, uyt-horen deze treken;
Wat hem doch heeft geport, te-storen dus het tilt?
La. (380) Waar-om en heeft het lot als-doun oock niit gewilt
Te-bergen énen Helt, di nu ick mout bewenen!
Met oock wat groter drift, had ick al hulp gaan lenen
Tot stutten ’t ongeval: Maar troost al ydel nu.
Ko. Vermeerdert niit myn pyn met ’t denken op de u.
(385) Dan hoort hem yndlyck aan, dat ghy oock moocht bevrouden
Rodolph den schuldgen stuurt, di schuldich onze rouden.
Hiir-tou ick zelver oock, word’ hoger aan-gevourt,
Geziin dit ongeval, noch meer den staat berourt.
De maar, Tinakrias vloot, aan ’t strang haar kompt vertonen.
(390) O! dat dit niuw gevaar het ander niit komt kronen;
[fol. A8r, p. 15]
Geziin wy nu berooft, van zulken énen Helt.
La. Zo ghy u zet in pyn, om het Siciils geweldt,
Waar-om veracht den pys, di licht oock te-bekomen?
Maar lust tot ydel vraack, di heeft u wech-genomen.
Ko. (395) Dat den gevangen komt. La. O! Hemel ’t is Octaaf.
Noch kan ick slaan myn oogh, myn Heer op deze slaaf.

III. HANDELINGH.

Den Koninck. Octavi. Sance, met wacht. Laure. Iuli.

HIir naardert, vreest de Kroon, waar voor-men niit kan vynsen;
En u behouwdenis, van waarhyt niit te-dynsen.
Spreekt wins’ dit quade hart, dat zo naar Doden dorst,
(400) Bekladden ’t zegen-praal, met ’t blout Rodolphi vorst;
En leert ons, wat voor zaack, tot ’t tilten hem gedreven:
Dus dwinght myn gouthyt dan, om u verlof te-geven.
Oc. o! Heer zo ’t onhyl wort voor quade daat geschelt,
Zo is u gramschap recht, ick lyden het geweldt.
(405) Maar door niuwschirichyt, ick herwarts aan-gedreven.
Tot meer gelegenthyt, zo heb ick my begeven
In onbekenden dinst. Ko. de pyn-banck. maar wat ist
Dat schrift ghy hebdt in handt. Oc. O! onhyl niit gegist!
Ko.* Aan ’t Kint Tinakrias. Rodolph door myne handen
(410) Di heeft gelaten ’t licht. En ick aan deze stranden
Diin ’t hebben meerder macht. Verliist dan genen tydt,
Maar kompt in spout met hulp, zo ghy noch haackt met vlyt
Naar Frederick. Ko. Hou dit! kan ick myn oogh geloven
Is Fredrick hiir in ’t Landt? O! zorch di gaat te-boven
(415) De andre altemaal! Den vyandt di ick haat
Het meeste van hun al. Dus myne macht versmaat!
[fol. A8v, p. 16]
Hy ’d oorzaak mynder druck: door hem Rodolf verslagen:
En hy hiir in myn Landt, te-leggen deze lagen!
Daar is geen ongeval, het-geen niit vleckt de eer
(420) Wanneer dit vvort gedaan, van énen vyandt-heer.
Al quam al onhyl op, my seffens oock verraschen
Zo is’t ick in zyn bloudt, dees schand vleck diin te vvaschen.
Oc. VVel-dan zo’t meer en dint, tot vvel-vaart mijnder Heer
Dat ick hiir ben bedeckt, zo doun u dit verkleer.
(425) Zo hy u heeft berooft, van hem ghy vvilt beklagen,
Zo dint oock me gezeet (en dit mout reên behagen)
Voor ider’t tilten vry; en dit vvas hooch gebot:
En Fredrick heeft geen schult; maar geeft di aan het lot.
Ko. Een zaack zo vol van schult, dees aan het lot te geven?
(430) Zo door een ander handt Rodolphe waar gebleven,
Dit te-vergeven waar; maar door den vyans list,
Hy schuldich aan den staat, en dit niit al gemist.
En zo den hemel wil, hem eens in handen zenden,
Zo vveet van nu-af-aan, vvaar-heen my dan mout vvenden.
La. (435) Myn Heer geeft min gehoor, aan dees u gramme vraack,
En ziit door myne pyn, het vvezen van de zaack.
’T is Frederick alleen, vvaar-om-men my ziit zuchten
Door hem des sterken vorst het leven quam aan’t vluchten.
Maar doch vvaar-om O! Heer te-wagen ’t luck en landt
(440) Waar dat Tinakrias vloot ’t Gaiette is aan strandt.

[fol. B1r, p. 17]

IV. HANDELINGH.

Hendrico. den Koninck.Laure. Sanche.Iuli. Octave.

MYn Heer een uyt-kompst gout, brenght ’t gheen ghy nu verwachten
Den moorder van Rodolph, is*hiir, waar ghy na trachten.
Ko. ’m en kond’ hem vangen dan? He. zy brengen hem hiir-aan.
La. Wat hoor ick O! wat druck! He. wy volghden rechte baan
(445) Gekomen by het wouwdt, waar dat het slot gelegen,
Zo vint-men ’t Ros als doodt, niit verren van de wegen
Di Kruysen groten wech; wanneer in ’t Bos ’m hem vindt
zo wonder-baar gestoort, en wonderlyck gesint;
En zonder dat den mout, door ons getal verflouwden,
(450) Zo wilt hy ’t even styf, en ’t staande blyven houwden.
Hy dryght, hy vlouckt, hy sweert, maar niit als énen vorst,
Al had hy veel gesnaps, het scheen hy ’t even dorst.
Doch met behendichyt heb ick doun vast gekregen
Den arm en oock het sweert, en dus is hy gebleven
(455) Gevangen daar ter-ste. Ko. Zo heb ick dan in handt
Den vyandt di my brocht veel onhyl in myn landt.
Den dinst alhiir gedaan, en wil ick niit vergeten
Di Frederick my brenght, en brydelt zyn vermeten.
He. Hou! Frederick den voorst? van ’t vruchtbaar vette landt
(460) Waar’t graan in overvlout, door Etna di daar brandt.
Ko. ’T is hy van wi den arm, den staat hiir quam beroven
Van énen heldt zo vroom. He. Hou kan-men dit geloven!
Oock’t is wel schynelyck, dat hy het zelver is,
Di door zo losen vont, kon decken dit gewis.
(465) Want tegen onzen list, zo ginck hy weer bedrigen;
En door een slecht gespreeck, zyn vorstlyckhyt beligen;
[fol. B1v, p. 18]
Men-meent hy’t niit en-is, maar énen armen geck
Di houwdt van Bachus nat, van zinnen heeft gebreck.
La. Staat tou dit myn vertreck, de-gene gaat verlisen
(470) Den minnaar zo getrouw, mout enichyt verkisen.

V. HANDELINGH.

Iodelet spreckt aan de Krychs-li. Den Koninck. Henriko. Sanche. Octave. Krijchs-li.

HIir ben ick uyt het bos; zo wel als op den Huvel
Slaapt wel en gouden nacht; en voort, loopt voor de Duvel.
Gewapent als ick ben, door muuth’ bekans vermoort,
’m En de my draven aan, voor-waar gelyck het hoort.
(475) Maar wacht, het kan geschiîn, ghy dit noch zult betalen,
Veel diirder als’m een maat, gebrandewyn gaat halen.
Rap; imandt énen stoul, ’k ben mou ’k en kan ni-meer.
Ko. Het is doch al om niit, dat ghy u deckt zo zeer;
O! vyandt koun en vriedt. men-kent u langh voor dezen.
Io. (480) Wat! wil-my dezen vent, als d’ander oock belezen.
He. Myn Heer ghy ziit-het nu. Oc. O! hemel steunt myn hoop.
Io. Kets’, dout my’t harnas af, wat is hiir al geloop.
’t Gewicht dat is zo swaar. Ko. Wel leert u beter kennen
O! voorst, als met dees schant, tot’t geckx-ampt u te-wennen
(485) Dat is te-liegh geleet, den mout en het geweldt,
Ghy di zo trotsen quampt, Rodolph in’t tilten veldt.
Io. Tot dat ’m en wyzer is, zo-langh zo mout-men swygen.
Vorst, geck, rolt in het velt, wat zyn dit groune vygen?
Wat meent ghy doch hiir-me? Ko. Het vynzen is om niit
(490) Men-kent Tinakrias vorst, den-geen-men voor ons ziit.
[fol. B2r, p. 19]
Io. Heb ick daar me te-doun! Ko. U Frederick te-heten
Dat is genouch gezeet. Oc. By’t suf hem heeft bezeten
Gaan vougen wy den list. O! meester ende vorst
Waar is’t dat ick u vindt. Ah! hou u nu verlost!
Io. (495) Wat pestelensi is dit! is dezen oock bezeten!
Ick meester ende vorst. Oc. Haar hoochyt dint te weten.
Io. Zo ick u bidden mach, laat al dees hoochyt staan
De winst wyckt voor de eer, en liver leger gaan
En zitten hiir vvat neer; noch kan ick my gevvennen
(500) Tot ’t staan zo langh. Oc. Maar Heer Octavi niit te-kennen!
Octaaf, Octaaf di eens van u oock vvirt bemindt.
Io. Wat is van dit Octaaf, ’t Octaaf dat slaat de quint.
Oc. O! Fredrick is vol mout; maar. Io. hou-ze my verkopen
Zy kaatsen-tou den bal, dat zonder ver te-lopen.
He. (505) Maar Heer. Io. den andren hiir. Ko. O! ’t is te-langh gebydt;
Laat hem met’ liege lot, het-geen niit veel bevrydt:
(He. Maar vorst! Io. Of ghy ziit scheel, of zant is in u ogen,
Of vvel door Cipers vrouvv, u zinnen vvat vervlogen.
Ko. VVeet ghy voor vvi ghy zyt? Io. Voor u’t en-naasten-by.
Ko. (510) Dan beeft. Io. vvaar-om, ben ick voor u, ghy zyt voor my.
He. Den Koninck’t is di spreekt. Io. hou kompt ghy dit te vveten
Geliift u anders niit? den Koninck is gezeten
Gemackelyck genouch, vvaar dat het tilt begint,
En daar ick henen vvil, en daar is’t dat’m hem vint.
Ko. (515) Zo dorst hy naar’t verraat, op dezer-vvys noch spreken?
Vergelden vvil ick dat, of ziin vvaar’t zal ontbreken.
Io. VVat lasen! vvat is dit! zo is’t ghy my beticht?
He. Ziit uwe kleding aan. zo kont ghy’t ziin zeer licht.
Io. O! heb ick’t niit gedocht! ghy allen zyt maar filen.
(520) VVat zal ick nu gaan doun, hou raack ick uyt dees vvilen.
Ko. Laat al dees trecken staan, en allen dit gevyns,
En rept weer uwen mout; vorst, voor de leste-rys.
[fol. B2v, p. 20]
Io. Vorst. Dit gaat wonder-wel! zo mout dit waar dan wezen
Oock zonder ick het weet? He. Dees trecken zo misprezen,
(525) In énen groten mout. Io. Ick weet ick ben Merquis
Maar vorst. Wel wat van dit, hiir aan is geen verliis.
Ko. Al-weer! Io. Neen neen ’t is wel, hiir is noch niit bedorven,
Tot u behagen dan, van ’s avons tot den morgen
Zo wil ick dit tou-staan. Ko. neen neen dout uwen zin
(530) Van een zo slecht bedroch, vervolght hiir van ’t begin.
Maar vvil tot dat den tydt meer klaarhyt ons zal langen
Dat ghy op deze Borcht zo langh hiir zyt gevangen.
Doch met al Eerbiit oock. verwittich Izabel
Ick stel hem in haar handt, en dit zy ons bevel.

VI. HANDELINGH

Iodelet. Henrik. Octave, Krychs-luy.

(535) VOor-waar hiir ben ick blindt. Sy doun wat dat-ze willen.
Of zyli, of wel ick, di zyn vol zotte grillen.
Noch oock bedrogen ben, ick tast al weer en wel,
Nochtans in dit gewaat, daar tast myn ygen vel.
Ia ’tasten is al niit, ick ben in ’t zelve vvezen
(540) Ick ben myn zelven noch, of was het noot voor dezen.
Doch laat my eens beziin. O! vvaar-om dit gezeet,
Men is vvel grotren Heer, zeer dickmaal eermen ’t vveet.
Wel laat ons dan eens ziin, herroupen ons gedachten.
He. Myn Heer. Io. ick ben t’dit s’waar een-jder gaat my achten.
(545) Want door u aller stem; doch steeck hiir van de vvalgh,
Zo’k heb vvat meerder macht, zo wacht u van de galgh.
He. O! dit vvaar tegen recht, en dit dat zouw vervelen.
Io. Wel-hou heeft énen vorst, geen hangelyck bevelen?
[fol. B3r, p. 21]
He. Door drift* en quade daat, zo kompt-men tot dees schandt;
(550) Maar wy van meerdren mout, myn Heer. Io. hoort mynen quant
Misschiin dit haacht u niit; Maar wat! ick hiir om-geven!
Di sterft voor zynen vorst, zal in kronyken leven,
Al is de eer zeer groun. Oc. Myn Heer houwdt beter staan
U groothyt en u deucht. Io. En ghy di flus quampt aan,
(555) En vvouwdt het meesterschap, met’t vorstendom gaan mengen
Wat! bothyt dit of ergh? Oc. O! vorst, met u gehengen,
Wel over twintich-Iaar, ick aan u hoochyt vvas.
Io. In vvat houdanichyt? Oc. het quam u doen te-pas
Ick vvas van u gehym. Io. by luck, of alle dagen.
Oc. (560) Oock imanden als ick en ginck u oot behagen.
Io. VVat blyck hebtdt ghy hiir-van dat ick ’t geloven mach.
Oc. Myn Heer het u gedenckt, dat eens op énen dach
’t En had geweest myn hulp, in ’t midden van het Iagen
Een swyn zeer vreet en vvildt, vvas ’t yndt van uwe dagen.
(565) En noch het u vvel heucht, dat u Heer-Vader dan.
Io. VVel zo dit my gedenckt, hiir heucht my luttel van.
Heb ick vvel eer bemindt, het grouwzaam swyn te-jagen?
Oc. Door eerbiit is ’t ick swygh. Io. dit gaat my vvel behagen.
Maar hou is mynen naam. Io. Heer Frederick. Io. En vorst?
(570) Van ’t schoon Sicilen. Io. daar is’t dat ick na dorst.
Nu ziit-men vvat het is, ’t geheugen kort te-hebben
VVat is doch ’s vverels eer, tut, niit als spinne vvebben.
He. Myn Heer staat-tou ick volgh ’t bevel des Koninckx ras
Io. Des Koninckx. He. twyfelen! of hy het zelver vvas.
Io. (575) Of hy den Koninck vvas, of dat dit vvaren treken
Dat is my even veel, zo ’m hiir niit gaat ontbreken
Gout viir en goude siir; vvant dit vvas zyn bevel
VVanneer’t tot voordeel is, dan heucht my vvonder vvel.
He. Myn Heer aan Izabel is dezen last gegeven
(580) Gedoocht ’m haar zent oock vvoort, dit dint niit lang gebleven,
[fol. B3v, p. 22]
Io. Wel dat het zy in haast, en dat-men my inhaal,
Gelyck Tinakrias vorst. en ghy-li altemaal
Kompt hiir met my gelyck dees grote woon doorsnufflen
En offer is oock ruympt, voor zo-veel grote bufflen.

III. DEEL.

I. HANDELINGH

Frederick. Izabelle.

(585) ME-vrouw door welken dinst of wat zo groten zoun.
Iz. Myn zelven ick betaal, als ick u dinst kan doun.
Fr. Maar énen vremdelingh, te-geven zo-veel giften!
Iz. Dit slot is in u macht, en zulckx is myn beliften.
Ick wil oock van-gelyck, dat ider op zyn plicht
(590) Gehoorsaampt dit gebodt, en voor u woorden swicht.
Fr. Myn dinsten zyn zo kleen, en myn geluck zo wonder,
Dat hiir niit zonder reên, ten-hoochsten my verwonder,
Wanneer ick overdenck, met wat een voordeel groot,
Door’t lot dat my verloor, ick kom hiir uyt den noot.
(595) ’t Geen uwen vromen moudt zo milt laat op my zygen;
Hiir door myn hart vol trouw, en drift kompt voor u nygen.
Ick liif myn ongeval, beminne mynen druck
Di openden den wech, tot dit zo groten luck.
Iz. Dees jonste di is kleen, den roum di gaat zich belgen
(600) Waar myne gunst maar spruyt, en noch maar klene telgen,
De gene ghy zo heft. Doch hiir niit meer van spreeckt
Of ick gehouwden blyf, door ’t geen dat hiir onbreeckt.
Gemerckt de rechte deucht, veel werck altyt kompt maken
Van’t geen-men voor haar dout, al zyn’t maar slechte zaken.
[fol. B4r, p. 23]
(605) Doch van wat groter prys, de zaack oock wezen kan,
De schult di wort betaalt, als dinst is aangenaam,
Fr. Geziin het u mishaacht, wat danghbaarhyt kan zeggen,
Zo mout door danghbaarhyt, de danghbaarhyt weerleggen,
En swygen dat ick acht, te-zyn myn grooste baat
(610) VVanneer om uwen dinst, het leven zelf verlaat:
Maar blyven heel verblindt, en zonder te-beminnen
Ontfangh al of verdiin, in myn gehoorzaam zinnen.
Iz. Dit’s qualyck my verstaan; en dat ick niit en zach
Zo vvaar ick eer onvveert, vvat hiir oock vast aan lach;
(615) Of my niit vvaar genouch het luck, te-konnen geven,
Doch vveet d’ondanghbaarhyt myn gunste kan doun sneven
Zo ver ick zelver lyd, dat ’k ander niit vvil doun.
Fr. Zo dan Mevrouvv zo dan, ghy geeft veel gunst en zoun;
En ick betrouvven mach, niit deed’ dat ginck mishagen
(620) Geziin u deucht en jonst gelyckelyken dragen
Ondanghbaarhyt en danck. Iz. Doch nu ick vvouvvde vvel
Het lest’m en my tou-stont, en zonder myn bevel.
Zo ver oock dat het hart by danghbaarhyt gebleven;
Oock diën di dat schenckt, en kan niit groters geven.
fr. (625) De opdracht van het myn, vveet dat hiir-tou den raat?
Iz. Ick lech myn spreken uyt, op dat-men my verstaat.
De gift van dit u hart, di zouvv my vvel behagen
Op dat ick kennen mocht, u vrinden en u magen.
U stadt, en uvven staat. Fr. De stadt Florensen is
(630) Den naem is Leonard’, myn onhyl vol vergis.
Iz. Laat ons zo ’t u behaacht alhiir vvat klaarder spreken.
VVanneer ghy naar my quampt, van andren vvech gevveken,
Door u beleefde taal, ’k zach anders inde zaack;
VVant énen slechten man, heeft nooit zo elen spraack.
Fr. (635) Mevrouvv. Iz. Neen staken vvy het gene kan mishagen
Zaacht ghy de schoon vorstin, hou quam u’t hof behagen
[fol. B4r, p. 24]
Fr. Noch heb haar niit geziin. Maar door de eer ontfaan
Van uwe grote deucht, door een bevel gedaan
Zo moust ick in al haast, den Koninck kome spreken.
(640) Doch hoop dat uwe gunst, my niit en zal ontbreken
Te-vvinnen di voor my by ’t enich Koninckx kint.
Zo ver als raackt myn ampt, van dezer borcht ’t bewint.
Iz. ’t Zouw vvezen noëloos, het-geen ick kon beginnen;
Met zo-veel deucht, en mout vvat kont ghy niit verwinnen.

II. HANDELINGH.

Henrike. Frederick. Izabelle.

(645) ME-vrouw, ’t en lesten dan, den Hemel oock gerackt,
Uwer ongeval zo groot, in deel u lyden stackt.
Ziit vvat een opdracht Eel, hy dout aan vraacke geven,
VVaar aan ghy vreken moocht, den Brouder om het leven.
Fr. VVat ben ick dan ontdeckt. Iz. Henrique spreckt my aan;
(650) Hou is hy dan bekent, hy di dit heeft gedaan?
He. ’t was Frederick Me-vrouw. Fr. O! schuylplaats vol gevaar!
Iz. VVat! zecht ghy Frederick. He. Tinakrias vorst aldaar.
Iz. O! vvonder oock vol hyl, zo kan ick hiir bekyken
Den vyandt van den staat, en mynen van-gelyken.
He. (655) Den Koninck is gezint oock tot de vraack te-gaan.
Fr. Met ogen vast en hert ziin vvy het onweer aan.
Den naam kan zyn bekent, oock zonder meer te-weten.
Iz. Hiir is het-geen in deel, myn onhyl dout vergeten.
Kompt kloucken vremdelingh, nempt deel in myne vreucht
(660) Ick loof al vvat geschiit door een oprechte deucht.
He. Me vrouw, vvi heeft het ampt om deze Borcht te-pramen?
En hiir door u bevel, zo mout ick met hem ramen.
[fol. B5r, p. 25]
Fr. Hiir is den lesten slach, di ons den Blixem zent.
He. Met eerbiit, dat hy mach aan my nu zyn bekent.
Fr. (665) Het hart heeft hy te-gout, om ’t bergen te-gehengen.
He. Zo vveet dan dezen last, ’t bevel dat ick mout brengen.
Fr. Ick vveet-men vvilt-het zo, dat Fredrick giltich is,
Ghy vveet vvi dat ick ben, vvanneer u geen vergis.
Dout vvat u staat te-doun, en ick het myn beginnen.
He. (670) Dit ras gesproken is. Oock kan ick niit verzinnen
Waar-om ghy my niit hoort? Fr. dat’t zy, dat ghy het weet.
Iz. ’t Bevel des Koninckx hoort. HE. op alles wel gelet.
Zo Frederick in haast, door vlucht het kost ontkomen
Doch is hy even-wel, ons handen niit ontnomen,
(675) Noch heeft-men hem. FR. in handt, als met veel bloudt en schandt.
Niit zonder wyz en list, IZ. Hou Frederick in handt?
He. Me-vrouw hiir in dit bos, daar heeft-men hem gekregen
Gewapent waar hy was, in brem ontrent de vvegen.
Fr. Wat ongehoorden zaack! wat hoor ick hiir al aan!
He. (680) En om de zaack in ’t kort, en beter te-verstaan;
Den Koninck heeft aan u, Mevrouw, de zorgh gegeven:
En dus op deze Borcht, tot noch tou hy mout leven
Met al wat hem behouft, met allen eer en pracht:
Zo diin te-spreken aan, hem di hiir van de wacht.
Iz. (685) Aan u O! Leonart, dout dit bevel zich open
Fr. Van myn getrouwichyt Me-vrouw wilt alles hopen.
He. Het schynt dat hem ’t gemout is rouw genouch en vreet
Tot luttel medelyn; voor imans hartsen leet.
Fr. Me-vrouw, het mach geschiin, den Koninck dint te letten
(690) Dat ick van myne plicht alleen ontfangh de vvetten.
En dat een ider een, myn Ordeel vry aanvaart
Dat ’t sluyten Frederix, myn zelven is bewaart.
He. Me-vrouw, hiir kompt hy aan. Iz. Hou! zal ick my nu dragen.
Fr. Wel hou! Octavi hiir! Octavi in dees lagen;

[fol. B5r, p. 26]

III. HANDELINGH.

Octavi. Izabel. Iodelet. Frederick. Henriko. Wacht.

(695) HOu! Heer alhiir ter-ste! Iz. Dit hart gaat my verwyten.
Io. Ruympt ruympt hiir énen voorst. dat ider zich komt quyten.
Den Bode afgericht, vvanneer den last gedaan,
Zo deed’ hy u de eer, van my hiir vvel t’onfaan;
En heeft u oock gezeet (wanneer ’t niit heeft vergeten)
(700) Myn schoon gevangen Vrouw, dat hiir oock is geseten
Gevangen geest en hart. Want van u ooch ’t bedryf
Dat vanght in mynen ziin, veel-meer het hart als ’t lyf.
Iz. Hou kan ick horen-aan, den vvaan van deze vvoorden!
Ghy kompt my kreten noch, het-geen daar ’t anders hoorden!
(705) En mynen Brouder doodt, u hart dat vveke hart
Souw loven niit gedaan, vvanneer ’t de Susters smert
Niit terghden tot-er Doodt? dryft aan met al zyn krachten
U slecht Barbaris Bryn, dout medelyn versmachten,
Van mynen druck en leet, mackt daar een Geckx-spel af,
(710) U hels en swert verraat, zal hebben zyne straf.
Io. Zo uwe vrindlyckhyt, op ’t hoochsten is gerezen;
zo zyt g’een vrouwlyck diir met een vervaarlyck vvezen.
VVanneer een Vrouw gestoort, dan vvyckt van haar de macht
zy over mannen heeft, en svvygent vvort veracht.
(715) Doch dit dat zy gezeet, oock zonder het vermindren
Van zeker liiflyckhyt, vvant dees vvil ick niit hindren.
Dit Blixemen om niit, ick heb daar van den ken;
VVaar dat een Leuwen hart, ick énen Luypaart ben.
Ontleuwdt dan eens het u, of tut al u vermeten.
Iz. (720) O! liegh O! slechste hart, oot in een borst gezeten.
[fol. B6r, p. 27]
Met wat een opzicht schelm. Io. en ghy met welken mont
Petulante femelle. dees woorden uytten kont.
Hoor, hoort maar mynen naam, en hoort myn qualityt
Dan sal al u grandeur, wel haast zyn neer-gelyt
(725) Parlez dan myn temoins, van mynen staat en macht.
He. Haar Hoochyt. Io. zide wel, of imandt my veracht.
En ick ben énen Prins van vele schone landen.
Iz. Ghy vorst! Io. In myn gebiit, en dees al in myn handen.
Iz. Om niit is’t dat ghy stouft, van al u macht en bloudt;
(730) U daat alhiir beliight, een vorstelyck gemoudt.
En ick den hemel tuych, dat ghy hiir van geweken.
Io. Versteken! vvet u toungh, niit kan als qualyck spreken.
Dees overtuygen gaan. Spreeckt mynen schilt-knaap fyn,
Hebdt ghy my niit bevryt, weel-eer van een vvildt swyn?
(735) En met surplus daar-by, zo kan ick oock gedenken
Dat myn Heer-vader dan, spreckt, winckt op myne vvenken
Is dit de vvaarhyt niit? Iz. Hou is my’t lot zo vreet!
Maar’t is genouch geleên, myn oogh wyckt van dit leet.
Ick heb het u gezeet. Hiir Leonart u plichten.
(740) Neempt dze ruympt daar-tou, gaat Koninkx woort berichten.
He. Zyn hechtenis zy vry, ten-minsten in den schyn,
By’d eerbiit zynder staat, dat daar veel ogen zyn.
Fr. Dan tot verzekeringh, dat deze krygs-li blyven.
He. Dit staan ick tou. Blyft hiir. Io. Maar hoort eens zonder kyven.
(745) Gevangen-voocht. den wyn, in deze Herbergh gout?
My dunckt het leven-voucht, bevouchtigen vvaar gout.
Fr. Myn Heer’m en dinen gaat. Io. dit zyn zeer goude woorden.
Dit bedt dat ick daar ziin, zyn ’t pluymen zo het hoorden?
Fr. Dit is u slaap-geriif. Io. Wel, hiir het my dan lust
(750) Dat tot het avont-maal, myn koten zyn gekust.
Want ick in veel gevaar myn leven dus te-vvagen!
Zo ben ick oock vvat mou, dit vvapentuych te dragen.
Fr. Gaat vvacht, wacht op den vorst.

[fol. B6r, p. 28]

IV. HANDELINGH.

Octavi. Frederick.

Oc. HEer zyn dit dromen dan;
Fr. Wat vverring is al-hiir; vvi quam u tasten aan?
Oc. (755) Doun ick met allen spout, het schrift aan uwen Brouder,
Het kint Tinakrias, te-zenden meenden voorder,
Naar luydt van u bevel, doun vvirt ick aangetast
Van hem di door zyn toungh, zo dubbel, my verrast
(Ick vont het spreeckwoort vvaar; dat’t zyn maar slechte trecken
(760) Di houden met de swingh, en byten met de becken)
En vvirt gevangen man, de oorzaack ick ben hiir,
VVel te-gen mynen dinst. Fr. Maar dit onreedlyck diir
Octaaf? Oc. Myn Heer ’t is hy, die hun al heeft bedrogen,
En zonder blinde hulp, myn hoop, vvaar langh vervlogen.
(765) U kleet u vvapentuych, dat heeft hy aangedaan;
En door de eer ’k hem de, gevout heb zynen vvaan,
Hun misverstant al-zo, wanneer ick hem begrouten
Als vorst en mynen Heer, en hem met vele mouten
’t En-lesten heb geport, dat dit de vvaarhyt is:
(770) Dat zelfs den Koninck oock, gelooft-het voor gewis.
Maar Heer in vvat een Borcht, kompt ghy u vryhyt zouken?
Fr. Octaaf, dit vvouwd’ het lot, ick quam aan deze houken.
En mynen vyandt zelfs, di ist di my betrouwdt.
’t Gout luck dat kompt in ’t lest, zo ’m op de deucht maar bouwdt.
(775) Te-langh vvaar dit verhaal, van ’t geen my is hervaren;
Genouch, gy ziit myn zelf ick hebbe te-bewaren.
Maar vvat van ’t Koninckx kint? vvat is t’ zy van my zeet?
Oc. Ick meen en dat zeer vast, hiir luttel noch af weet,
[fol. B7r, p. 29]
Onmogelyck het was, dat ick iit kon doun-weten
(780) En heb haar maar geziin, al waar den Thoon gezeten.
Fr. Zy meent ick verren wech? Oc. Zo haast dat zy verstont
Van uwe hechtenis, iit uyt Henrikes mont
Den druck haar meester wirt, zy is zo strax geweken.
Maar hoop, dat oock eer langh, haar hoochyt kan haar spreken.
(785) Den vvagen heb geziin, gereden op het slot,
Zy kompt in allen haast, en dat door hooch gebot
Het-geen den Koninck gaf, doch zonder iit te-weten
Van dezen valschen vorst. Fr. Hou myn gedachten meten
Den tyt van dit geluck. Maar ’k hoor Octaaf ’s is daar.

V. HANDELINGH.

Frederick. Laure. Octaaf. Iulie.

(790) ME-vrouw, is ’t mogelyck, naar allen dit gevaar,
Het lot bejegent my, te-ziin het licht myns ogen?
Gewent in duysterhyt, di ’t bryn had aangetogen;
Dit luck ben ongewoon. En dus den ziken gaat.
Zo haast hy kompt in lucht, al bevent over-straat.
La. (795) O! vorst ick ziin u deucht, di blyft altyt haar zelven.
Dus’t dadel-loof verdruck, spruyt in veel grouner telgen.
Verwacht dit niit van my, ’t is droufhyt ik verkiis
Geziin u di ick min, voor Euwich nu verliis.
Fr. O! lydt, Mevrouw, des lots ick danck de dweersche slagen,
(800) Waar-door ick merck myn trouw, en liifden u behagen.
Of zo ick klagen mach, in dezen zouten staat,
En belght u niit ick klaach, van u, di vresent schaat.
Vervaart voor ’t vveeck gevaar! waar my de liifd’ kompt lyden,
Dat is een zoute hoop, van meerder te-benyden.
[fol. B7r, p. 30]
(805) Want al myn bloudt gewaaght, onweerdich even-wel
Ick hopen uwe liifd’, en volgen u bevel.
Wi weerdich deze vlam, en kan-ze niit vergelden
Als met de doodt alleen. Me-vrouw. La. En vvilt niit melden
O! vorst het-geen my smert, te-meer ghy weerdich zyt,
(810) Te-meer is’t dat u deucht, ’m in druck en droufhyt lydt.
Doch hiir-om niit gelooft, dat ick my houw gequeten
Om dat hiir heb geklaacht, want oock met meer vermeten:
Onthels ick vast u lot, en maack daar af het myn;
En dat den Koninck weet wat hiir oock vast kan zyn.
(815) Van’d alderhoochste deucht, de alder-grootste wegen
Geen voorbelt ga-te-slaan, maar ’t zelve eerst te-geven.
Fr. Dat ick u langer liit, Me-vrouw, in’t mis verstandt,
Groot ongelyck ick deed’ aan trouw en minnen-brandt.
Dat vry den Koninck zy, op my op’t hoochts verbolgen,
(820) ’k Ben vry en waar’t u liift, Me-vrouw daar kan ick volgen.
La. O! Vorst wat is’t ghy zecht? Fr. Een ander in myn ste
Di vont’m en in het bos, en dus gevangen me,
En onder myn gewaat, den Koninck heeft bedrogen:
En dezen valschen vorst, van wi het bryn vervlogen,
(825) Bewaar ick op dit slot. La. O! helpt my dan uyt pyn,
Wanneer ghy vry hiir zyt, van’t weerlicht ziit den schyn
En’t donderen noch brult, van ’t onweer eerst verschenen.
Fr. Jck laten u Mevrouw! hou is’t ghy dit kont menen?
Hou kan ick van u zyn, waar alle myne vreucht!
(830) En waar een ryne liifd’ gekroont vvort van de deucht!
Dat vry dees swerte buy, my over’t hooft blyft hangen;
Een ander in myn ste, di is alhiir gevangen.
La. VVeet vry dat uwe liifd’, oock alles hopen mach;
En denckt of dit bedroch, ten-lesten imandt zach.
Oc. (835) Zo ’k dorfden spreken hiir. O! Vorst eer ’t kompt ontdecken,
Aan-dinen’t huwelyck? en zo dit kan verwecken
[fol. B8r, p. 31]
Des Koninckx gramschap oock; zo valt di op dees scha,
Di uwe wapens draacht, en helpen hem daar-na
Uyt allen ongeval, dat zyn zeer lichte zaken.
Fr. (840) Me-vrouw, staat ghy dit tou? La. ’Men dint veel werckx te-maken
Van dezen gouden raat. Maar wi dit dinen aan?
Fr. Ick zelver kan dit doun, en oock in uwen naam.
La. Gelyck my noch ontwoust, wat hiir meer voor-gevallen.
Fr. ’T geval is niit gemeen, maar’t allen te-verhalen
Zo dinden dat den tyt, aan my niit waar zo weert;
(845) Het dinden dat myn trouw.

VI. HANDELINGH

Iodelet. Frederick. Laure. Iulie. Octave. Wacht.

EEr ghy dit meer verweert,
Zo dint het wonder-wel, gemackelyck gezeten.
Maar zo het u beliift, dit mout ghy eersten weten;
Of ’m u hiir heeft gemackt, den hopman mynder wacht,
(850) Om als het u beliift, van hounger ick versmacht,
En sticken van den dorst; op dat ick ben eer langen
Gerymten, vel, en been, om in den wint te hangen?
Fr. Myn Heer, het Koninckx kint, zal stillen dezen mout
Dat u bezouken kompt. Zo ’t haacht en dunckt u gout.
Io. (855) Wat! de vorstin alhiir!*La. zy zelver is gekomen.
Io. Ghy ziit hiir énen vorst, di’t voutsel wort benomen
En zo u lodlyck oogh, niit voordert veel gena;
Zo blouyt het blote hart, en wacht de korst hiir-na:
Want hy te-degen ziick, van wi het hart aan ’t blouyen.
Fr. (860) Om veel nootzaacklyckhyt, wilt deze zaack bemouyen
[fol. B8v, p. 32]
Me-vrouw. La. O! vorst u deucht, in énen hellen dach,
Met veel stantvastichyt, des luck-vrouws loop aanzach.
Als oock door dit gewelt, de maar al-’t heen gevlogen,
Di stelden met veel vreucht, u daden voor myn ogen:
(865) Zo dat ick niit en kon, zo haast ick dit vernam,
Uyt-stellen myne kompst, maar doun’t geen u tou-quam.
Zo veel gevaar ontgaan, en zo veel kloucke daden.
Io. Ia ’k weter oock wat af, ick was zom-wyl beladen,
Ick ben zeer vreselyck; men-zeet, wel-eer-’t wildt swyn.
(870) Maar ’t spreken dezer zaack, en kan niit staatlyck zyn,
Kronyken sullen ’t doun; want zulken Vanteriës
By grote als ick ben, zyn maar forfanteries.
La. ’t Geen van u hoochyt kompt, en kan niit zyn besprydt*
Met énen vuylen mist, van waan, of ydelhydt.
(875) En énen vorst zo hel, waar alle deuchden blincken
Voor wi den dullen Mars, de wapenen laat zinken!
Hiir énen vorst volmackt, in leden en verstandt!
Io. Ha. Ha. het is genouch, kom geeft my eens de handt
Ick heb ’t u wel gezeet, myn Hart begint te-beven.
La. (880) Wel-dan zo is het tyt, ’t en dint hiir niit gebleven,
Vaart-wel. Io. hou seffens zo? La. denckt; ick om uwen ’t wil
Al-re veel heb gedaan, oock tegen Koninckx wil.
Io. O! breck-spel, breck-spel dit, wel kompt dan my besuken
Eens over-ander-dach; dit zyn ver-drayde lucken.

VII. HANDELINGH

Frederick. Iodelet. Octaaf. Wacht.

Fr. (885) MYn Heer wat dunck u doch. Io. zy is in mynen zin,
veel zouter in haar spraack, als ’d andere Leuwin.
[fol. C1r, p. 33]
Dit kan bevallen wel. Fr.*zo kan’s u wel behagen?
Io. En zal behagen oock; dit’s meer. Wat slechter vragen.
Maar zecht gevangen-voocht, in deze eeuw en tydt
(890) De vorsten minnen di, met zo veel drift en vlydt
Als ander menschen doun? ick wouwde wel beminnen
Zo als de pracht veryscht? Fr. zo dint-men te-beginnen
’T verzouck van hoger-handt, en naar den Koninck gaan
En door gezanten dan, de zaack te-dinen aan,
(895) Verzouken eerst den pys. Io. Is’t oorloogh dan? dat’s wonder!
Fr. Hou! uwen* sterken arm, gevreest als herden donder;
In ’t wapen ampt gewoon, heeft in het vlacke veldt
Behouwden dick den strydt, verslagen menich heldt.
Io. O! dat en twyfelt niit, ick had altyt behagen
(900) Als’k bloudt in’t vleeshuys zach, ick hebber veel verslagen.
Getuygen, ben ick niit gewapent hiir gebrocht:
Doun my den Koninck zach, hy wacker hem bedocht.
Fr. En vreesden van gelyck. Den leger-voocht doorsteken.
Io. Den leger-voocht is doodt? dat zyn zeer quade treken.
(905) Maar wi heeft dit gedaan? Fr. ghy zelver. Io. ick? Fr. O! ja.
Io. Ick énen moordenaar! dit gaat my veel te-na,
Verliist my’t aan-ziin niit. Fr. Vorst wilt u gramschap stillen,
Het was zeer wel gedaan; ’t was ’t lot dat ginck dit willen,
Zyn doodt dat is u eer, ’t en kon niit anders gaan.
Io. (910) Wel is hy wel vermoort, zo heb ick’t dan gedaan.
O, ja het heucht my nu, ’k en kon het niit gedencken,
Ick heb zo veel in’t hooft, dat is dat my kompt krencken.
Fr. Myn Heer dit is een zaack, van een zeer groot bewint;
En aangeziin ghy nu, dit Koninckx-kint bemint,
(915) En zy dees eer ontfanckt, zo waren’t goude zaken,
Te-zygen naar den Pys, en’t oorloch dus te-staken.
Io. Geen oorlooch, ’k wil den Pys. Doch dit verstaan hiir in
My niit vernederen in’t trouwen der vorstin.
[fol. C1v, p. 34]
Want ick ben frederick. fr. O! dit kan u gelyken.
Io. (920) Wel-dan ick staan dit tou. Hiir wil niit meer bekyken.
fr. Zo’t oock den Koninck wilt. Hy had het wonder noy.
Io. Sa, gaan wy drinken dan, à la santé du Roy.

IV. DEEL.

I. HANDELINGH.

Izabelle. Flore.

VErwonderen u niit, zyn mannelyke zeden,
Zo verren van’t gemeen; het dragen vande leden,
(925) Een open hel gezicht de vensters van het hart,
Het voor-hooft van-gelyck, waar deucht in grote weerdt,
De oorzaack ’t hem al luckt, wat dat hy wilt beginnen?
Fl. Van zo veel deucht te-saam, verwonderen myn zinnen.
Iz. Hou ziit ’m en’t vorstlyck hart, wanneer hy iit gebiit!
fl. (930) De eer niit zonder reên, en is hem dan geschiit,
Van’t ampt hy heeft ontfaan. Iz. Zecht eer hy di geboren
Met zo veel deucht te-zaam, hem hoger staten horen
En dat den Koninckx staf, dint in al-zulken handt;
En waar zo énen vorst, geluckick zulck een landt.
(935) Oock zelver in zyn klacht, zo mout ghy dan bekennen.
fl. Mevrouw,*ick tou staan ’t al waar dat ghy hiir wilt hennen,
En dit oock zonder praam; wanneer’m en u bewyst
Ghy tou-staat aan myn trouw, ’t u haaght wanneer ’m hem pryst.
Iz. Ist’t deuchtzaam aan de deucht, te-wygeren de weerden?
fl. (940) Neen dees haar komen tou, hou-wel zy’t noot begeerden.
Maar hiir’m oock dickmaal mist, en op den zelfsten dach
’m En rackt van weerd’ tot liifd’, di daar verborgen lach;
Hiir ist’ het blinde kint, ons blindelings kompt vangen,
[fol. C2r, p. 35]
En’t is al wat bemindt, naar ’t prysen te-verlangen.
Iz. (945) Voor énen vremdlingh dan, zo heb ick ’t hart gewondt?
fl. ’T en minsten zynen lof, gedurich in den mont.
Iz. Dit kan ick loochnen niit, dat altyt dees gedachten
Van zynen lof en eer, al andere versmachten;
En vvaar ick gaan of staan, ick heb geen rechte rust.
(950) Myn hart dat vvilt al voort, en staackt gewonen lust.
Het hanght aan dit gedacht, het vvilt dees smert beminnen,
En’t kompt vvel over-een, met ’t voor-belt inde zinnen.
En dus in dees onrust, alleen myn rust ick vindt;
Zo dit ghy liifde noumpt, ick loof myn hart bemindt.
fl. (955) Maar zo ghy zelver oock, naar deze min genegen
Zo denckt op al de smert, de-gene hiir gelegen.
Iz. Wat helpt doch dit gedacht, zo’t zelve myn verdriit?
En dat de Brouders vraack, hiir-doren van my vliit.
O! wonderlyken slach, des noot-lots wonderheden,
(960) Waar dat ick vreken moust, daar wort de vraack gebeden!
fl. Zo qualyck zyt’g hiir aan, dat zo’g-er noch op maalt,
Met énen zucht alleen ziin ick zyn doodt betaalt.
Maar ’t geen my meest noch deert, in deze ongevallen,
Zo ziin ick door dees liifd’, u weerdichyt gevallen.
(965) Is Leonart veel weert, is zyn geboorten dus?
Iz. Dees is my onbekent; maar als ick pynsden flus
Dat enich groot gehym, hem hiir aldus dout komen.
Wat of het jounger kint, Tinakrias hiir vernomen?
Hy dout Octavi gunst, alleen hy spreckt hem aan,
(970) Voor Frederick, ’t is hy, di treckt de zaken aan;
Zo ver dat tot den pys, en trouw de-deze nygen,
Hy weet door zyn belydt, des Koninckx gunst* te-krygen.
Fl. En voor Rodolphes Doodt? Iz. hiir weet-men genen raat.
Wat zaack oock van gewicht, wyckt niit voor’t wicht van staat.
(975) Maar Laure kompt hiir aan.

[fol. C2v, p. 36]

II. HANDELING.

Izabelle. Laure. Iulie. Flore.

ME-vrouw, wat niuwe maren;
Hou! wilt den Koninck nu, u met den vyandt paren?
En bevende zyn deucht, in scha van ’t ongeval
Beklaacht Rodolphes doodt, niit vrekende den val!
La. ’Tis waar den Koninck is in schijn hiir-tou genegen,
(980) Maar deze zaack di gaat, op andre kromme wegen.
Hy heeft my doun verstaan, dat dit alleen maer is
Te-krygen Fredrick zelfs, hiir in gehechtenis
Want hy niit zeker is, wat dit al wilt beduyen;
Of dezen Fredrick is, of hem dus laat verluyen.
Iz. (985) Zo ben ick dan verblindt, voor’t u meer, als myn gout;
Het’t zouw my mouylyck zyn, te-ziin myn brouders bloudt
Den zegel dezer Pys; maar noch wat drouve zaken,
Te-ziin u beter bloudt, al zyn genuchten staken
En zyn aan dezen vorst. La. Maar zo, myn liifd’ bedeckt.
(990) Van niit aan hem te-zyn, al myne smert verweckt?
Iz. Een liifde heel onweert, had dan u hart bevangen.
La. Maar zo ick bidden mack, O! nyght naar myn verlangen
Hou-vvel ghy zuster zydt, en voordert geen verdriit
Iz. Ghy kondt zeer veel op my; maar. La. maar en weet-men niit
(995) Dat allen deze mouyt, te-zeer zyn doodt vvilt vreken.
’G en vont hem anders niit, voor u als vol gebreken?
Iz. Zo hy my Brouder vreet, mout ick daar-om nu zyn
Een zuster zonder hart, niit vreken zyne pyn.
La. Neen. Maar zo ghy my mindt, door wat oock herte wetten
(1000) Vreckt ghy dit leet op my. Iz. Dit dout my voorder letten
Het-gene ghy nu zecht. La. Wat wilt ghy dat’men dout,
Het lot van’t ongeval, beweecht een eel gemout.
[fol. C3r, p. 37]
Al-re zo had de maar, gedragen voor myn ogen,
Den kloucken Frederich; noch zo ick met gedogen
(1005) Dit nam voor waarhyt aan, en was ick niit vergist
Want zyne waard’ door d’oogh, en is my niit gemist.
Hy toont in’t ongeluck, van’t welck hy trots de machten
De deucht van zynen stam, kroont Erix ouw geslachten,
Iz. Gy spreckt van dezen vorst, met zo oock grote vlydt
(1010) Dat ick myn oordeel zelfs, en’t tegendeel verwydt.
Doch voor een ider hiir, dees deuchden niit en schynen
En zo wanneer’m hem ziit, al kennissen verdwynen
Dat dit is énen vorst. La. Een ider gaat hiir slecht
In’t kennen Frederix, en kennen niit te-recht.
(1015) ’M en blyft oock dickmal vast, aan uyterlycke zaken;
Maar ’d oogh de-geen di mint, di weet wat hiir van maken:
Dan is’t dat zonder schandt, de ziil met goudt belydt,
Der zo bedrogen zin, het oordeel wederlydt.
Dus diën Frederick, den-geen ’m en ziit verachten;
(1020) Is niit den Frederick, den-genen my ’g hoort achten:
Maar hy van wi myn hart, beprouft de grote macht,
Den énigen alleen, di ick alleen maar acht.
Iz. Dees loosheyt uwer liifd’, die dout my zeer verwondren
Twe Frederix alhiir, en genen hiir bezondren!
(1025) Maar zonder acht te-slaan, op een gehym zo groot
Zecht, ’t genen dat behaacht, is altyt zonder noot
Van niit bemint te-zyn. La. maar waar-om doch dees zuchten?
Iz. Dit zelver ick gevoul. La. Ghy di naar buyten vluchten?
Iz. Ziit hou myn aanschyn haat, de wederspannichyt
(1030) Het-geen het hart noch dout. Niit dat dit is gezydt
Dat liifde’m overwint; maar dat myn vrye zinnen
Door vele deucht en vveerd’, hun laten overwinnen.
En door het lockent aas, vvaar-van ick vrees de vlucht,
Ick ken dat’t liifden is, vvaar-om ick heb gezucht.
[fol. C3v, p. 38]
La. (1035) Ghy moust. Iz. O! dit ick weet, wat dat ick hoor te-willen
Te-zuchten om hem doodt, en laten deze grillen;
Of zo ick niit en kost, vermeestren ’t gedacht
Te-schouwen het gezicht, en bidden meerder macht.
La. Flus ick berispten u, maar nu kom u beklagen.
(1040) La. O! zo ghy my beklaacht; en wilt niit voorder vragen,
Of weer berispen zult. O! den gevangen-voocht.
La. Wat is-het dat ick hoor, O! nimmer dit vermoocht.
Wat! zo den groten vorst, maar een-maal quam te-weten!
Ghy van zo hogen stam, zo verren u vergeten!
(1045) Te-hopen dit gedoogh, zyn zaken zonder hoop.
Iz. Maar denckt eens, waar u liifd’ vervoordert haren loop?
La. ’t zyn redenen zeer groot, doch dees men-gaat verwinnen
Door veel stantvastichyt; maar noot in myne zinnen
Een liifde met veel schant. Iz. zyn deucht is veel te-groot
(1050) Te-zyn van liech geslacht, hiir-voor heeft hy geen-noot;
Maar dat hy hem bedeckt. Doch hiir zo ziin hem komen.
La. Wel mach ick spreken dan, van wat ick heb vernomen
Iz. Me-vrouw O! La. ’t is genouch.

III. HANDELINGH.

Laure. Frederick. Iulie.

IS u geluck niit groot
’k Verzend’ di u oock mindt, te helpen my uyt noot
(1055) Van niit alleen te-zyn, wanneer ick u kan spreken;
Maar doch met herde wet; want zo zy is geweken,
Verbonden heb ick my, te-spreken tegen my
En doun haar gouden dinst. Want hiir O! weet dit vry,
Dat Izabel u mindt. Fr. zo dit alleen myn zorgen
(1060) Zo waar daar luttel mouyt, in myn geluck verborgen.
[fol. C4r, p. 39]
’k En waar niit in den noot, dat door bedeckten staat
Waar dat-men my nu ziit, te-zouken myne baat.
La. Haar liifde valt het in, en hiir zy nu bekenden
Dat zy het niit gelooft, maar u een ander meenden.
Fr. (1065) O! dit nu myne zorgh; want zo ghy zecht Me-vrouw
Den Koninck wilt myn doodt. La. O! vorst dit mynen rouw;
Blyft dan niit langer hiir, noch wilt zo licht niit wagen
Het bloudt van zulck een waardt, hiir’d ynde mynder dagen.
Fr. Hiir’t ynde van al hoop, wanneer ick my vertreck.
(1070) Waar-om doch dus gevreest, zo-langh als dezen geck
De zaack in twyfel stelt. Me-vrouw laat eens bemerken
Wat’t toustaan dezer trouw, ten-lesten kan uyt-werken,
Di nu den Koninck vynst; doch laat-het anders zyn,
Het luck van u te-ziin, verzout al myne pyn.
La. (1075) En onzen valschen vorst? Fr. Hy heeft my nu doun weten,
Of ghy niit eens belust, van hem te-ziin aan’t éten;
Naar’t geen ick heb bericht, en’t woort aan hem gedaan
Heeft geen mistrouwen meer. maar ziit hiir kompt hy aan.

IV. HANDELINGH

Iodelet. Laure. Frederick. Iulie. Octave. wacht.

DEes souwsen waren gout, en smakelyck; en voorder,
(1080) Dat voor de eerste rys, ick hebbe noch wat meerder.
Nu ben ick weer wat ront, Future Koningen
’K ben Prinslijck getrackteert, den wyn had kruymen in.
Ick fantleseerden daar, in’t vverck ick kom vermeren
Dit ambacht van luy volck, dat heb ick vvel gaan leren;
(1085) Wat dunck u is het waar? en had ick niit van-doun
Den ampt-man di dit vverck, my quam te-voren doun?
[fol. C4v, p. 40]
Maar als ick’t wel bedenck, te-wydt zouw moete gapen;
Doch waart’t wat moyelyck, ick kon ter-wylen slapen,
Wel staat u dit wel aan? al maackt-het my vvat mu
(1090) Wat zecht ghy? La. dat in als, o! vorst’k verwonder u!
Io. Dat keuteren der tandt? La. zyn vvonderlycke zaken,
Io. ’T er dinst van’t huwelyck, ick wilt’t deel-achtich maken.
La. Ick zet my by de vvacht, di my de reden steldt;
Maar als ick denck op pys, en dat al’t krychs geweldt,
(1095) Door’t huwelyck gewenst, zo zeffens zal verdwynen,
Dan kompt een helle zon, van vreucht ontrent my schynen,
En dat in goude vre, het hele landt bekyck
Dan is’t ick my verheuch. Io. ick ben zeer lydelyck:
Oock al dit krychs getuych, en kan my niit behagen;
(1100) Dit heb ick af gedaan, ’k vvas moude dat te-dragen.
Oock al dit yzer-vverck, en is in mynen zin,
Geen zake di behouft, tot onze niuwe min
Dat nu in rusten hiir, dees Kupidokens vligen.
Wat mynen rap-gezant; vvilt hy my niit bedrigen?
La. (1105) Het-geen hy voor u dout, is vol van trouw en deucht.
Io. Dit staat my vvonder aan, hiir-in myn hart verheucht.
Het ampt van kamerlinck, dat vvil ick hem oock geven.
Hiir schiltknaap hoort. Oc. Myn Heer. Io. wat kan vvel weerdich vvezen
Het ampt van kamerlingh, van’t kleen oft groot in’t jaar.
Fr. (1110) De eer van uwen dinst, voor alles di bewaar.
Io. Neen, ’k wil u maken groot. of’k zal de mouyt verlizen,
En noch, ick prys u oock, in myne gunst verkizen:
Al is’t het voor gewis; ’m en dicmaal vvel bevindt,
Dat’t prysen van den vorst, niit voort-brenght als wat windt.
(1115) Maar zo den schat-voocht hiir, gelyck hy is geweken,
Gaat, ick u prysen vvouwd’, meer als met vvel te-spreken.
Heb ick niit vvel gedaan, te-kisen dezen man?
La. Ten minsten hy verdint, al wat oock wezen kan.
[fol. C5r, p. 41]
Fr. Oock ick verzekert ben, een ider kan niit vveten
(1120) Hou uwe deughden groot, in Frederick gezeten
Van ’t alderswaarste lot, misachten het gewelt,
En om u gunste vvil, gedurich zyn verzelt
Met di hem doun de pyn; in dusende vvanhopen
Te-ziin den Pys hy vraacht gedurich van hem lopen.
(1125) Hiir maackt hy zyne praal, om door al deze smert
Te-vvinnen liifdes gunst, en raken eens u hart.
Io, ’T is vvaar. La. om dese deucht in-deel dan te-vergelden,*
Zo vvil aan Frederick, al myn gedachten melden,
Verzekeren hem hiir, dat geen onhyl zo groot
(1130) Jck denken kan of vvouwd’, met hem zyn in den noot.
En dat myn trouw. Io. genouch, betoveren myn oren!
Fr. Ia Frederick di dunckt, hy droompt als’t hy’t mach horen.
Van goudertirenthyt verrast, hiir ongewent,
In deze ze vol vruecht, dubdt of zyn-zelven* kent.
Io. (1135) Dit had ick al gezeet, zo’t bryn niit opgetogen.
fr. Zo dan Me-vrouw. Io. Wat dit! vvaar is het u vervlogen.
Als ick verneder my, de antwoort zelfs te doun,
Van spreken in myn vvoort, vvacht u te-zyn zo koun.
Wel-dan myn liif. La. U bryn kan hebben zyn vernougen
(1140) Ick heb zyn trouw in pandt, vvat kan hem meer behouven
Zo Fredrick heeft myn hart? Io. dat daatlyck. fr. O! Mevrouw
Io. Wel geckx-smeer wat is dit, vvat vvilt gy hebben nouw
Wat! is’t u niit genouch, of ick zal moute swygen!
fr. Voor u is dat ick spreeck! Io. Voor my vvouwdt ghy bedryven
(1145) Veel meer als* ick begeer. fr. zo hiir dan iit gebreckt
Hiir fredrick. Io. ’k zech u swyght, genouch gefrederickt
Wat meent ghy ick den naam, van frederick niit vveten?
fr. Me-vrouw al dit geluck, en kan hy niit vergeten.
En frederick vol hyl. Io. Hou Frederick alvveer
(1150) Ick zech u houvvdt doch op, myn hooft hiir af dout zeer
[fol. C5v, p. 42]
Fr. Ick zech dat ghy haar mint, en meen u te-behagen.
Io. En ick haar haten wil, om dat ghy’t zouwdt bevragen.
Wat is van dezen klap. Fr. De gaven zy bezit
Zo vvonderlyken groot. Io. Is dat u énich vvit?
(1155) Ick zech zy lelyck is, ’z is zot, zy heeft de leden
Gelyck een kraan gestelt, en dom in al de zeden
Besnot is haar verstant, ontheupt is haren ganck,
Leep oogh, pompounen neus, de knien scheef en manck,
Den mond. vergeeft het my, dat ick u gaan ververen
(1160) Myn Koningin ick gaan ontkamerlingizeren
Di my dus heeft vergrampt. Neen, neen, ghy staat my aan.
Fr. Myn Heer zyt niit vergrampt, gedoocht ick spreeck u aan.
Zulck-énen vorst als ghy, aan gene werels kanten
En handelt Echte-plicht, ten-zy door zyn gezanten.
Io. (1165) Verneder ick my dan, in kluchten uyt-te-slaan?
Fr. Ontwyffelycken dit, geen volck te-trecken aan
Stantvastich inden geest. Io. Wel-dan ter-dezer zaken
Zo vanght u reden aan; ick vvil myn klappen staken.
Maar niit van Frederick, ick haat lanckwylichyt.
(1170) Fr. Zo mach ick dan in’t lest, u dancken met al vlydt
Me-vrouw, van dit geluck, dat ick uyt alle zorgen
Van niit te-zyn bemindt, voor vvi tot hellen morgen
Myn hopen wacker zyn, ten-ynde dat u rust
Blyft inden zelfsten staat, al-zo’t u ’t haacht en lust.
(1175) Maar wat ick konde doun, of vvat ick kost verzinnen
Kan niit vergelden’t gout het-geen nu mach beminnen.
Door’t geen niit zeggen kan, en’t geen te-zeggen diin
Zo gaat door’t pryselyck, het prysen van my vliîn.
De grootheyt mynder liifd’, hou kan-men di uytspreken
(1180) Geziin volmackthyt zelfs, de deze quam ontsteken.
Zo dan zo mynen geest volmackthyt zo bemint
Volmackthyt inde spraack, is niit ’t geen liifde dint.
[fol. C6r, p. 43]
De liifd’ di werelt herst, gebiit daar zonder spreken
En waar dat dees ontbreckt, oock alles mout ontbreken
(1185) En hy di zyne liifd’ door woorden dout verstaan
En heeft geen helle vlam, maar smoock en rechte waan.
La. Ick vveet een groot gemout, en meent niit uyt-te-rechten
Zo voor de zaack bemint, zyn liifd’. Io. houwdt, zonder vechten;
Zo’t vvaar is zo’m en zeet, hiir dinden den gezant,
(1190) Zo dint een vrouwelyck gesant van haren kant.
’Ter-vvylen vvy alhiir gemackelyck gezeten
Zy spreken met den mont, vvy met de oogh aan’t meten.
Nu vvyckt dan vvat van een. En ghy, u tounge rourt
Iu. Hou! Heer. Io. wat! spreeckt zotin, en hiir u woorden snourt
Iu. (1195) Maar Heer. Io. Hou! vveet ghy niit, di my dorst tege-spreken
Ick zech. O! dees zotin al lachen is gevveken.
En ghy oock van gelyck, ver van vergrampt te-zyn.
Zy lachen altemaal, hou kan-men druckelyck zyn.
Hiir uyt ick augureer, wanneer wy samen leven
(1200) In huwelycken staat, in vreughden zulle sweven;
En ghy heel zonder gal, en ick van zacht gemout,
Ons kinderen geheel, van’t alderzachste blout:
En zo ick nu bevrouy, hiir gaan wat gouts uyt-rapen,
Dit Prinselyck geslacht zyn vande beste schapen.

V. HANDELINGH.

Henrique. Frederick. Laure. Iodelet. Octaaf. Iulie. Wacht.

(1205) DEn Koninck u verwacht, Me-vrouw. Io. Wel dat hy wacht
En ziit hou dat’men hiir, beminnen kan met pracht;
Ick hiir in mynen praal. Gezant begint te-spreken.
He. O! vorst het is genouch, hiir genen tyt van treken;
[fol. C6v, p. 44]
Ten-minsten vreest voor u, zo ghy ons vresen dout.
La. (1210) Henrike vvat onhyl is’t geen vveer niuw ontmout!
He. Het is met u Me-vrouw, den Koninck vvilt beraden.
Maar’t is doch al-om niit, te-zyn hiir langh beladen
Tot ’t decken vande zaack. Den vyandt is gelandt
En heeft Gayetten in, en leet op Napels strandt.
La. (1215) Een ongeluck zo niuvv, veryscht ock niuwe zorgen.
Ick gaan. Fr. Hou leet myn hoop hiir in dees zorch verborgen,
Octaaf. Io. O! dit vertreck bederft-het altemaal.
Fi van al dezen krych, fi, fi, tot duzent-maal,
Den vyandt vvi hy is, is énen onbedachten.
He. (1220) Hou! vorst’g en treckt niit aan, Siciliaansche machten?
En vynst te-vveten dit, al-zo den grammen mout!
Al oft’t u onbekent, vvat dat’m en voor u dout?
Io. Myn onderdanen al, vvat mogen zy aan-vangen?
He. Den pys te stoten-om. Io. O! ’k zal-ze al doun hangen.
He. (1225) U hechtenis ontdoun. Io. Dit doocht al niit-een-ziir
Wat gaat hun dit al aan, ick ben zeer-vvel al-hiir
Myn tafel zy gedeckt, altyt, gelyck zy heden;
En hiir myn leven langh, zo ben ick vvel-te-vreden.
He. Vorst denckt op deze zaack, u bloudt staat hiir voor in
(1230) Voor ’t geen als-nu gestort; bedenckt hiir van’t begin.
En oock ’t was u bevel dat ’t onweer heeft gedreven
En zo’t ghy niit en stilt, u hooft dat mout-er sneven
Ick spreeck uyt Koninckx naam. Io. myn hooft. O! wat noch meer,
Hy vorst zy di begeert, voor my’k en vvilt niit meer.
He. (1235) ’G en zyt dan genen vorst? en al u ygen pralen.
Io. Zo langh vorst als ghy vvilt, aan goude Avont-malen.
Maar vvat oock hiir aan-vast. van énen quaden stoot
Vaart-wel*al vorstlyckhyt, hiir voor heb ick geen noot.
Fr. VVanneer verbolgenthyt des Koninckx, u dout vresen
(1240) Vorst zent Octavi heen, hy kan eer langh oock vvezen
[fol. C7r, p. 45]
By uwen leger-voocht. Io. Ick genen leger heb
Of genen leger-voocht. He. Hiir van het kisen hebdt
U hooft of vvel den Pys. Io den Pys. O! vvilt ons helpen
Fr. Om deze grote vrees, ten-delen dan te stelpen
(1245) Gaat naar den leger heen, Octaaf en alles stilt,
En brenght de rust aldaar, geziin den vorst dit wildt.

V. DEEL.

I. HANDELINGH

Frederick. Octaaf.

HOu u voorzichtichyt geholpen heeft myn liifde
Octavi. Oct. ’k heb gedaan, het-geen dat u beliifde,
Myn Heer, ghelyck ick vveet’t verholen van u hart
(1250) Zo heb den pys gebrocht, di nu vvert aan-gevaart
Met allen vlydt by’d u, tot Gayet op de stranden.
’D hyer-vooghden alte-gaar, zyn re in ouwde handen
Te-leveren de stadt. Fr. Ontwyfelbaar dit vvert
(’T niuws van myn hyl en trouw) met vlydt oock aangeveert
Oc. (1255) Zy houwden hogen raat, om imand’ af te-zenden
En dinen’t huwlyck aan, hem naar den Koninck wenden
Gelijck aan u alzo. En oock’t heeft groten schyn
Het kint Tinakrias, dit zelfs vvel mochte zyn.
Fr. Hou! mynen brouder zelfs? Oc. Ia, zo ick kan oock gissen;
(1260) ’D eer van u dinst te-doun, zouw hy niit geren missen;
En dit alleen ick ziin, hy voor zyn zelf bewaart.
Fr. Maar’t hooft van’t hyer, zo licht zich stellen in gevaar!
Oc. Gayetten noch in handt, veriaacht al deze vrezen.
fr. Maar’t duyster myn gevaar, zo zinelyk te-lezen!
[fol. C7v, p. 46]
(1265) Van wiën had hy dit? Oc. Dit is, my vvonder geeft;
Dit my onmooghlyck was, van my hy ’t niit en heeft.
Fr. zo is’t hem onbekent (’tgeen meer oock kompt verdwelmen)
Hou hiir gevangen-voocht, gemackt ick van myn zelven.
Oc. Dit vveet hy niit myn Heer. fr. Ter-wyl ghy weder-quampt
(1270) Zo heb ick dezen zot, tot liifden aangeprampt,
En alles dit gaat voort; den geck met groot vermeten
Zyn zelven houwdt voor vorst, en vvilt niit anders weten;
Hy voudt hem met de hoop, van ’t gout my is belooft.
Oc. Dat hy zo-langh hy vvil, dit allen al gelooft;

Flore en Izabelle staan en luysteren aan ’t ynde van tonneel.

(1275) De luck-vrouw u belacht. Fl. Me-vrouw zy zyn te-samen.
Fr. O! dit de waarhyt is, ’t luck kompt het onhyl pramen
Den dach van zo veel hyl, di Frederick bekroont
Waar alle zyne pyn, en mouyt zal zyn geloont.
Fl. Zy hebben u geziin Me vrouw,

II. HANDELINGH.

Izabelle. Frederick. Flore. Octavio.

EN wilt niit denken,
(1280) Dat ick u hindren zal, of eregers in krenken.
En zo Tinakrias vorst, u Bouder heeft veel mout;
Het is vol vrome deucht, dat ’t kindt hiir voor hem dout.
fr. Me-vrouw. Iz. Ick heb al-re van ons vorstin geweten
Hou Fredrick hiir ter-ste, belommert zyn vermeten,
(1285) En vynst wat dat hy is, met schyn van luttel deucht;
Wat hiir ontbrack’k nu hoor, en dit ghy vveten meucht.
Niit zonder’t langh gevyns, het-geen u dus behaaghden,
Maar nu al noëloos, ’t geen uwe komst hiir waaghden,
[fol. C8r, p. 47]
’K had minder oock miskent, het kint Tinakrias
(1290) Noch had hem niit gemaackt, al quam’t hem vvel te-pas
Gevangen-voocht alhiir. Den groten mout gaat vliden
Het-geen hem onder stelt, heeft liver geen gebiden
Haacht zich in eenzamhyt, als by veel ydel vvaan,
Geziin hy naar de deucht, alleen’t gezicht laat gaan.
Fr. (1295) Dees onverhoude kompst, Me-vrouw, dit kon my geven
Al veel onsteltenis; mistrouwen oock het leven;
En had ick niit geziin, al over langen-tydt
Dat myne kompst u haacht. Al-hiir met allen vlydt
Zo ben om dinst te-doun, van avont tot den morgen
(1300) Hem di ick ben zeer naar, en dat met grote zorgen.
Oock dickmaal heeft myn hart, aan’t u dat dit veel aacht
Getwyfelt oft het vvouwd’, eens uytten zyne klacht.
Iz. Hou! vvas’t u mouyelyck, voor my het te-bedecken,
Het-geen ick nu met list, u uyt den mondt mout trecken?
Fr. (1305) Te grote trouw me-vrouw, dint di hiir niit gevliit?
Iz. Zo Fredrick schuldich is, den brouder is het niit?
Fr. Zijn zaken van-de myn, en waren noot verschyden.
Iz. Van éne grote ziil, men-alles mach verbyden.
Fr. zo oock Me-vrouw u deucht, di ick voor lydt-mans stel
(1310) Oock van myn ygen blout, kon krencken het bevel:
Van Frederick den vorst, men-wilt het leven raken
En ick hem helpen kan; maar doch ter-uwer zaken
Zo houwd’ ick dit geschorst; verhoop u deucht dit loont.
Iz. ’t is door een grote zaack, het grote hart zich toont.
Fr. (1315) Toont dan hiir door Me-vrouw, het u, zich laat bewegen,
En dat ick uwe gunst, voor fredrick, heb verkregen.
Zo hy de ooraack vvas, van ’t geen dat is geschiit
Geeft aan het lot de schult; en hem berooft hem niit
Van ’t geen hy zo veel acht, dat is hy mach verwerven
(1320) Den pys van uwen mont. Iz. van my hou kan hy derven
[fol. C18, p. 48]
Di my dus schelden-quam. fr. het vynsen heeft de schult
Maar eer hy zich ontdeckt, den pys zal zyn vervult.
En hindert doch dit niit, maar vvilt-het vvel bedencken
VVanneer’g hem hinder dout, zo is’t ghy my kompt krencken.
Iz. (1325) Geziin dan dat zyn lot, zo vast aan’t u oock kleeft;
Maar vveet, hy deze gunst, van u gekregen heeft,
Om uvven’t vvil alleen zo vvil ick dit vergeten.
fr. Me-vrouvv. Iz. den tyt di zal ons alles late-vveten
Maar nu den Koninck kompt. fr. Zo mach ick hopen dan.
Iz. (1330) Op my wilt dencken voorts, en nergers in belaân.

III. HANDELINGH.

Den Koninck. Izabelle. Flore. Sanche. Wacht.

VOrstin, ’t is my bekent, dat al u ongelucken
U perssen niit alleen, maar oock myn hart verdrucken.
Rodolphe had ick liif; oock had ick vast gestelt
Dat zyn vergoten blout, met’d ander waar verzelt.
(1335) Maar zo zyn drouve doodt, my porden tot het vreken,
’T gevaar waar in den staat, di kompt dit op-zet breken.
En al myn volck in vrees, verdedigen dit lot
My porren zonder spraack, te-volgen dit gebot.
Iz. Myn Heer, hou-wel alhiir, veel tranen diin te-geven,
(1340) En mynen Brouder dus, gekomen om het leven,
Zo mout ick evenwel, veel-meer aan’t vaderlandt
En sterven zelfs ick kon, verhouden quaden standt.
Ko. Neen ick ontfangh hiir niit den pys de-geen’m en melden,
"T en zy dat frederick, u smerte kompt vergelden.
(1345) Hy kan, en mout het doun; maar wilt ghy dit beleeft,
Hy uwen Brouder neempt, en énen minnaar geeft?
[fol. D1r, p. 49]
Hou-wel dat zyne daat, u gramschap kompt verdinen,
Dees bitterhyt verdwyndt, wanneer in uwe zinnen
Een Koninckryck ghy ziit. Iz. Al had ick’t hart zo liegh
(1350) Te-maken mynen vorst, di mynen Brouder sleech,
Het in-ziin van den staat, en zouw dit niit gedogen.
Genouch en al te-langh, wy ziin hiir voor ons ogen
Hou dat den fellen krych, dit landt in-stucken scheurt,
En hou’t verslegen blout, ’t bedruckte blout betreurt;
(1355) ’T is tydt den pys verblydt, en stelt hiir aan dees stranden,
’T onsprekelyck geluck, van alle-by de landen.
Maar tot den vastren’stant, en meer verzekering,
Zo dint dat Frederick, hiir trouwe de vorstin;
En dus voor langen-tyt, dees landen zyn gebonden
(1360) Met énen vasten bandt, oock op zeer goude gronden.
Ko. Sicilien midlertyt, dit vordeel hebben zal
Op u, dat’g hebt geleên, alleen dit ongeval.
En als’m en sluyten zal, ’t verbont van zulck vermogen,
Op’t geen’t u schuldich is, mout sluyten myne ogen.
Iz. (1365) Wel zo’t u reedlyck dunckt, dat hiir ick word’ voldaan;
Ick op’t Tinakrias kint, en wil de-myn maar slaan.
Wanneer het uwen wil, dat my hiir wort gegeven,
Voor mynen Brouder doodt, den Bruydegom in’t leven.
Ko. Het kint Tinakrias! wat is’t ick kan verstaan.
Iz. (1370) Ghy zelver kont door hem, tot deze kennis gaan.
’T en dinst van Frederick, verduystert hiir zyn wezen.
In ’t zelve des gesants, kont ghy de waarhyt lezen.
Misschiin zech ick te-veel, en schaampt di dout my gaan.
Ko. Ziit waar een ander lot, my tast al-weder aan.
(1375) Wanneer ick breken wil, een huwelyck ick vreesden,
Een ongeval weer niuw, is’t dat myn luck beleefden.
Ick ziin door’d opzet niuw, myn meningh weer om-ver.

[fol. D1v, p. 50]

IV. HANDELINGH.

Henrike. Koninck. Sanche. Wacht.

He. MYn* Heer, uyt ’t ylandts naam gezanten komen daar.
Ko. Dees komste dit gehym, ten-delen zal ontdecken.
(1380) Gaat-heen ontfanght hun al, en wat hiir kan ontbreken
Dat brenght al voor den dach. Henrik’ ick ben verraân
Zodanich is de zaack, waar voor ick was belaân.
Aan myne leste hoop, ’t gezantschap komp nu geven
Den lesten snick en stoot, di my noch was gebleven.
(1385) ’T is ’t kint Tinakrias, dat door verholen list,
Verderft nu allen hoop, waar-op ick had gegist;
Gayetten hy betrapt, hiir is hy noch gekomen
Onkenbaar in myn hof, en Izabel genomen
Van zyne liifd’ zo zeer; haar di ick trouwen wouw
(1390) Met Frederick; alleen wilt wezen zyne Vrouw,
Alleen zy hem bemint. He. Myn Heer dees niuwicheden
Di zyn te-groot te-zaam, om wel te-zyn te-vreden.
Maar wat den vyandt kan, dit al is in u handt;
Gesiin dat Frederick, aan u gevangen pant,
(1395) En dat hy alles heeft gestelt in uwe handen.
Ko. Den voor-val waar noch wel, en waar hy niit vol schanden;
Want voordren’t huwelyck, van énen vorst zo zot,
En waar niit vorstlyckx is, en énen man zo bot;
Dat dit gedurich blyft, in mynen zinnen hangen
(1400) Hy niit den rechten vorst, den-genen hiir gevangen.
He. ’T gevaar heeft hem onstelt, maar door den pys’t gelaat
Dat kan hersetten hem, in zynen ouwden staat.
Ko. In wat oock groot gevaaar, dat imanden getreden
Te-loochnen wat’m en is, en zyn geen moudicheden,
[fol. D2r, p. 51]
(1405) En noot aan groten mout, de deucht verwyt de daat
Zo verren. Maar alhiir zo kompt Tinakrias zaat
En eer’men iit besluyt, zo mout-men horen spreken.

V. HANDELINGH.

Eduaart. Den Koninck. Henrike. Sanche.

O! vorst, door goude hoop, ’t Siciils gewelt geweken;
Zo kompt uyt fredrix naam, van wiin ick houw de zy
(1410) Voorstellen Hylgen pys, met ’t hart vernouchten bly.
Ko. Oock met geen groter eer, kan hy ’t verbont voor-stellen,
Geziin Tinakrias kint, dit Zellever kompt mellen.
Ed. Geziin ick ben bekent, zo roum ick dit te-zyn
De eer my dit gebiit; aan alle di daar zyn
(1415) Zo dout zy van-gelyck. ko. O! van een wel gezeten
Hart hoge tuygenis. Ed. De deucht en wilt niit weten
Van iit dat is gevynst. ko. En waar-om van-gelyck
Houwdt Fredrick dit niit staan, zyn zelfs dus ongelyck!
Ed. Genouch is hy vernoucht; wanneer-men hiir vergeten
(1420) De scha door hem gedaan, en allen zyn vermeten
En dan zyn hechtenis, gebroken wort met ionst,
En dat den gouwden pys, weer eens zyn ryck begonst.
ko. Dat hiir den Vorst verschyn. En watter kan oock wezen
Door al dit vynsen groot, in mynen zin geresen
(1425) Dat wil wel overslaan, vergeten’t altemaal
Zyn zegens vol van list, noch hebben meer verhaal,
Hou-wel’ den vyandt is, de oorzaack mynder sneven
Zo wil ick dit geheel, vergeten en vergeven.
Maar zo hem voor altyt, tot een verwyt het dint,
(1430) Dat hiir zyn zyn hy vynst, met een zeer slecht bewint,
En door een ydel vrees, zo ver is wech genomen;
Hy logent zelfs de deucht, di zelfs hy had bekomen.
[fol. D2v, p. 52]
Waar-om dan Frederick, bedeckt noch zyn geboort,
Verklaart niit wat hy is, en dat hiir billich hoort?
(1435) VVant alles wat hy dout, verduystert door zyn leven,
Dat hem allenelyck den naam maar is gebleven.
En als ick zouck den vorst, zo vindt ick’t geen bedriicht
Eer énen guychelaar di dezen staat beliicht.
Ed. Myn Heer, of hiir de deucht, niit recht en wort gepresen,
(1440) Of uwen Frederick, en kan den vorst niit wesen.
VVant hiir dat zet ick vast, dat om wat ongeval
Den rechten Frederick, noot deught verlaten zal.
Ko. De deught hiir in myn hart, di is van zulck-er waarden
Dat ick noot vvyger recht, wat mensch oock op der aarden.
(1445) En mynen vyandt zelfs, mach vreken hiir zyn leedt;
VVanneer men haar verseldt, met dit gewaat bekleet.
Maar vvat van Fredrick is, dit zelver zult ghy rechten
En zo hy deughlyck is, dees deught met’d u bevechten.
Zyn daden vroom en vvys, di bonden my het hart
(1450) Al vvas hy vyandt hiir; maar nu lyd’ zelfs de smert,
Sinds dat hy mynen vrint, van’t geen ick kan bemerken.
VVant ’t hart dat docht my hooch is liegh in zyne vverken.
Ed. Zo Frederick dus ver, verduystert zynen schyn
Voor-zeker dezen niit, kan mynen brouder zyn.
(1455) En noot Tinakrias stam, vvaar zo veel kloucke vorsten,
Beloogh de vveerde deught, maar in ’t gevaar zy dorsten.
De deught is daar zo groot, dat noot vorst vvas zo koun,
Te-hebben eens het hart, van ongelijck te-doun.
Ko. Oock als ick heb geziin. Maar hiir zo ziit hem komen.
(1460) Ed. ’T is waar dit is hy zelfs ick heb hem al vernomen.
Io. En diën havickx neus. Is mynen Brouder’t kint?
Ko. Van vrees dat mynen staat, hem zynen mout verslint,
Zo gaan van hiir. Misschiin wanneer ick ben geweken
Met allen mynen stoot, met u hy vryer spreken.
[fol. D3r, p. 53]
(1465) Dat zich de wacht vertreckt, en ghy kom volght my oock.
Ed. Den Koninck roupt hem weer! wat is dit.

VI. HANDELINGH.

Iodelet. Eduart zijn wacht.

WAt gespoock.
Ghy zuckt my met de oogh, en dat en zyn geen vynsen;
Rap kint booght naar dees kni, en zonder meer bepynsen.
Al ist de oorlooch heeft (tot daar-tou schandelyck)
(1470) Gewaaght myn hooft alhiir, ter-nouwer-noot bevryt;
Zo is’t ick u vergeef; zendt-wech dees leger-vligen;
’K vergeeft ’k vergeet het al, gout-blout en kan niit-ligen.
Ed. Wat is dit al gezeet. Io. zo ghy niit scheel en ziit,
Zo ziit ghy eerlyck stuur, maar wat dit al bediit?
(1475) Ghy met een zeker oogh, zo kompt ghy my belouren
Dat zo ghy dit noch dout, zo wil ick u ontbrouren.
Ed. ’T gezantschap gaat-’m en dit, tot ’t guygel keren dan?
Io. Zo zonder uwe plicht, my eens te-biden aan,
’T ontvademen myn di, verwinnende dees armen;
(1480) Zo sta-de stock-staack stil. O! wilt ons al bescharmen!
Het schynt ghy acht-het niit, en slaat-het in den windt!
Wat dunckt u doch van dit! ghy kleen gevallen kindt,
Ed. Wat kende, kende my? Io. wel dit is te-verwondren
Den jounger-brouder wilt, den ouwdtsten nu bedondren.
(1485) Of ick u ken? zeer wel, maar hiir is luttel aan;
Ick weet vvat hiir aan vast, en vvaar ghy heen vvilt gaan.
Min weer-wolf-lyck ick wil in’t kort u doun bekomen.
Ed. Dees spraack zo ongewoon! Io. Wat is’t ghy hebdt* vernomen?
[fol. D3v, p. 54]
Hou! ongewoont, ziit-tou, ziit-tou, als wyli reeknen gaan,
(1490) ’T en quam of’t en geviil, ick aan u huyt en quaam.
En fredrick. Ed. frederick. Io. ’K haal’t niit uyt verre houcken
Hou! vindt ghy dezen naam, niit op u tafel-bouken?
Of onfraterniseren, zo vvouwdt ghy frederick?
Ha! ha! en wat van dit, wat dunck u. Ed. Wel was ick
(1495) Oock meerder. Io. Ho, ho, ho. Hiir valt niit veel te-sweren
Ja! kom beiegent my, myn hoochyt di zal leren
Zo ghy dit niit en dout, aan uwe liegheyt haast
Dat ghy niet geren hebdt, en dat u niit en past.
Ed. Maar. Io. Maar, en ghy hiir spreckt, misschiin tot ygen schade
(1500) Di my hiir niit en kent, is weert myn ongenade.
En zo ick spreeck een woort. Ed. Ghy mynen brouder zyt?
Io. Van myn Heer-vader zoon ja dat met gout belydt.
Ed En sins wanneer doch dit? is Fredrick dus vernomen?
Io. Den sinds-wanneer niit weert, zo ick hem heb bekomen
(1505) En ider-een dit zeet. Gelyck ick heb voor trouw
Een iders zeggen hiir, zo geck ick nu met iouw.
Ed. Wat onverwachten zaack. Io. En als het swyn quam dringen
Met zynen tant. O! ghy di gaat nu anders singen
In’t noumen van het swyn? Ed. Was ergers meerder geck.
(1510) Io. Hou! ghy my schelden kompt? myn wacht, Ho! tot ’t gebreck.

VII. HANDELINGH.

Iodelet. Koninck. Laure. wacht van Eduaart.

Wac. MYn* Heer. Io. Om dat ghy ’t kint, dit gaat u noch bevryen
Of anders zouwd’ ghy hiir, veel gespen moute lyen.
ko. Wel vorst? Io. Dit kint alhiir gekomen met de vloot
(Met oorloof van di gaapt) en deucht geen halve koot.
[fol. D4r, p. 55]
(1515) Voor luttel liifd’ hy toont, zo wil hem achterstellen.
Ed. Wat geckt’m en hiir met my. Io. Ho, ho, ghy wilt my quellen
Swyght stil. Ghy ziit alhiir o! myne schone bruyt
Hou dat myn gramschap stilt, zo haast ’k hoor u geluyt
Dit kint dat had myn blout, gaan’t onder-op-waars stellen
(1520) Maar nu veel zouter vvord’ zo haast, ’t u kom vertellen.
ko. Vorst, naar ghy hebdt gezein, dees een zo klyne ziil
Wat! dunck u niit te-recht, hy van den staat verviil?
Waart-zaken, zyne deucht met ’t blout zo hooch ontmouten
Zo vvouwd’ ick met al vreucht, dit huwelyck begrouten
(1525) En ziin een vrolyck ynd’, van dezen drouven krych.
Ed. Myn Heer, ghy zyt vergist, in dit zo vremdt bedryf.
Wat heeft den vorst gelyck, met dezen onbeleefden
Io. Men dout wech uyt my oogh, hy di zo blasphemeerden.
ko. En is dit Fredrick niit? Ed. Hy Fredrick! Io. ’k zelver me
(1530) Vervlouckten Renegaat van consanguinité.
Ed. Hou dezen zotten vent, berooft van al zyn zinnen
Di is hiir Frederick? Io. ziit eens, wat een beginnen!
Dees eters met de kat, zyn meestendeel niit weert.
En met den ouwsten snel, en fel altyt te-peert.
(1535) Ed. Hy toont zyn zottichyt, en ghy di gaat hem dragen?
Ko. In tegen-deel ’t is ghy, di vuyrden deze lagen.
Ghy waart di kenden hem? Ed. Den rechten Frederick
O! dat di weder kompt, ja diën kenden ick.
Ko. VVat andren Frederick, is hiir in myne machten.
(1540) Ed. zo ick hem heb geziin, zo gaan hem weer verwachten.
Ko. VVwaar Ed. hiir Ko. Vorst my gelooft. Ed. ick ziin hem weder Heer,
O! lydt ick hem begrout, dat zonder voorders meer.
Ko. VVat wonder! Io. Hedens daachs, ’m en kan zeer qualyck kennen
De li van deucht en eer, ’t gaat onders opwaars wennen.
(1545) VVat dat’m en lyden mout! vvat dat’m en al gedoocht!
Te-stellen in myn ste, myn Heer gevangen-voocht.
[fol. D4v, p. 56]

VIII. HANDELINGH

Frederick. Koningh. Edouardt. Laure. Henrique. Sanche. Octave. wacht.

MYn Heer, het vvaar te langh, zo ick noch zovw bedecken
Voor’d oogh der zulker troon, waar my het lot kompt trecken.
Kent hiir nu Frederick, en ziit of dezen dach
(1550) Zyn daden straffen zal, of liifde kronen mach.
Ko. En ghy zyt Frederick! Io. Hou! vvil hem dat vergelden.
fr. ’K en vvil voor vvaarhyt niit, als myn gezantschap melden.
Voor my’t vvas dat ick sprack. Io. zo vrees ick dan al-hiir
Ick was op énen dach, Caesar en niit-en-ziir.
(1555) Ko. En ghy zyt Frederick! O! zaack vol vvonderheden
Io. Dit allen voor myn ryck, verweckt veel swacke leden.
Fr. Ick vveet zeer vvel vvat hoop, dat nu myn hart begrout,
Doch weet hiir tegen-strydt, het vroom Rodolphi bloudt;
Maar zo wanneer dees doodt, u gramschap kan verwecken;
(1560) Ick dinden de vorstin, en dit dat mout voltrecken
Al vvat hiir dint gezeet. my docht te-grote vvaan
Zyn hart bevangen had, vvanneer hy houwden staan
Hy vveerdich maar alleen, van zulck-en grote lucken
Myn liifde vvouwd’ dit vvoort, of ’t leven van hem rucken.
(1565) Ghy vveet vvat is geschiit; den zegen, myne fyl
En vvat hy vveerdich vvas, en vvaar ick vont myn hyl.
Zo my gewygert vvort, het-geen alleen kan hopen,
Zo wil ick genen troost, gewillich vvil ick lopen
Naar’d ynd’ van mynen tyt. Ko. Neen neen dit niit veracht.
(1570) Houwel in mynen Geest, Rodolph heeft grote macht;
Dees vvettelycke hoop, en vvil ick niit vveerleggen.
’K vvouwd vreken zyne doodt, dit diin ick eerst te-zeggen,
[fol. D5r, p. 57]
Maar als ick nu bedenck, u liifd’ en uvve vveerdt
Zo vvort als een geluck, dit al van my aan-veert.
(1575) Fr. Myn heer het is te-veel. Ick hoop dit gaat behagen
Haar di dit tou-mout staan; en lydt, ick dit mach vragen.
Ko. Haar hart ziit met veel vreucht, het u in haar bewindt;
En’g hebdt te-grote liifd’, om niit te-zyn bemindt.
La. Myn Heer. Ko. Neen hiir ick vvil u schaampte zelf verborgen
(1580) En liifde vvat te-stouwdt; en’k staack al voorder zorgen.
Maar ghy di vorst vvouwdt zyn, en hiir nu midlertyt.
Io. Myn Heer, ick niit en deed’, als heb myn lyf bevrydt.
Ko. Dit kleet u overwint, van veel gevynsde zaken.
Io. ’T is een gevonden kleet, doun ’t Bos ick quam te-naken
(1585) En dit ’t geval my leent. Fr. ’T is’t geen ick liit in’t wouwdt
En hy’t gevonden heeft, verblydt met al dit gouwdt,
Hy volghden zynen drift. Ko maar my dus te-bedrigen?
Io. In waarhyt sonder ergh, hiir wil ick niit om ligen.
Want ider-een di vveet, hou dat ick heb vveer-leet
(1590) Het vorstendom altyt, en veel hiir om gezeet.
Het vrougen van gemout, dat heeft my oock bevangen
Maar als’m en vvouw, ick vvouw my hiir niit gaan omhangen
Om genen vorst te-zyn; ick mackten goude siir
Myn tafel wel gedeckt, verziin van vvyn en biir.
(1595) Fr. Wel zyt voort-aan aan my, ghy nimmer zult verlisen
Aan eten noch aan dranck, voor tyt-verdryf verkisen.
Maar denckent dat myn luck, zo hooch nu vvort gelydt;
O! vorst het is door u. Ed. O! deze danghbaarhyt
Voor énen klynen dinst, kompt hiir te-zeer vergelden.
(1600) En dit wil u alleen, van deze zake melden.
Weet dat ick hiir ter-ste al veel bespiders had
Di deden gouden dinst. Ko. Noch vvil ick vragen dat
Hou ’t mogelyken vvas, Gayetten, in u handen
En hou met allen haast, ghy quaampt aan deze stranden
[fol. D5v, p. 58]
(1605) ’K wil al vergeten nu, ter-liifden van den pys.
Fr. Maar eer ick voorder gaan, zo dint op deze rys
Oock Izabel voldaan. Ko. Maar nu ghy kont haar geven
Hiir énen brouder vveer. Ed. Myn Heer, hou dit bekleven?
Ko. zy liifde vveerdich is. Fr. Dit huwlyck van den pys
(1610) Meer sluyten kon den knoop. O! vorst gehenght ick pys
Hou ick haar mach voldoun. Ed. Ghy weet altyt ick achten
Het-geen ghy my beveelt; maar dit mout ick verwachten
Van’t ryck Tinakria. Ko. Ick weet hiir dint gehoort
VVat dat den Koninck vvilt, en vvat hiir oock behoort.
(1615) VVel ziin vvy vvat hiir dint. Dat ider met veel vreughden
Bekrone dezen dach, denckt op den loon der deughden.

[fol. D6r, p. 59]

Aan den onverdeelden Leser.

HIir wort u. E. gebeden te-wegen met ryp ordeel de redenen di my bewegen te-letten op mynder Mouder-taal de spellingh of Ortografie. De eerste di my (over eenighe jaren komende van uyt-hymsche Landen waar-’m en de Latynschen. A.B. volght) porden te-misachten (dat is het neder-duyts) het-geen nu niit alleen my wel bevalt, maar het zelve acht boven alle andere talen by geval op gestaan. Dit dan rypelyck ende langh overdenckende, bevonde dat de grootste fyl bestont inde uytspraack der letteren; nu op het latyns dan weder op het hooch-duytsch oft ouwdt quaat neder-duyts treckende (den klanck eender taals liiflyckhyt, bestaat in gewoonte; zo verren hersende in de zinnen van den mensch, dat het zelfs duckt in reden te bestaan, het-geen van de-zelve verschyden) zo heeft my gout gedocht den galm van den Hoogduytschen. A.B. gehelyck te verlaten ter-oorzaken wy overlangen verlaten hebbe de ouwde spraack (’t en zy de Kempen, den Bos, Toungeren, S. Truyen ende andere de-welke noch spreken naar de ouwde spellingh) oock om dat alle Landen die den Latynschen. A.B. volgen als Italien, Spanien, Vranckryck, de-zelve te-lichter leerden: en wy (O! of.) niit genootzackt meer en wirden, in ons yghen landt vremde taal te-spreken, met het onsprekelyck achter-deel dat wy lyden, met woor- [fol. D6v, p. 60] den overwonnen te-worden (want ter-wylen wy, om zo te-zeggen, naar de-zelve ter-jacht gaan) zo vanckt den vremdelingh (wiens taal wy naar-boutsen)* het wilt. Zo dunckt my billich den Latynschen. A.B. aantenemen (doch niit versmadende de letteren di denzelven niit en heeft als de k. w. &c.) zo veel-te-meer, dat in Hollandt, tot noch tou de eer heeft van het beste duyts te-spreken, den zelven in deel aangenomen wort (te-verwonderen, dat in Vrankeryck ende meer andere Konigryken; hou-wel ider Stad wel zyn verschyden gewoonten heeft, nochtans den Eeldom ende ’t beter volck overal een ghebruyck hebben, het-geen in nederlandt zo niit en is. in Luyck de gemeente wonderlyk spreeckt ende den Eeldom zeer gout Frans) houwel het Hollans met vele woorden spreeckt al of eenen Waal duyts spraack; van de-welke over hondert-jaren dat Landt swanger ginck. Want my dunckt het beter is gezeet. den donder, de doodt, den hont, dien man, als de Donder, den doodt, de hont, di man, ende menichvuldige diirgelycke. Om voort te-gaan zo diint men te bemerken datter ses galmende letteren zyn. Want waar-om de Y daar voren niit gehelyck aan-te-nemen aangeziin-men daar mede galmpt als hy, zy, ys, bly, ende veel meer andere. Nu alle de andere, neme dubbel, aan-geziin, in het woort, voor, het-zelve overlangen gedaan is, waar-om in daar niit van-gelyken ende zo voort. Imanden mochte zeggen het woort is niit Daar maar het is Daër, als de andere, Briëf, Siëckte, &c. zeer wel maar laat ons dan weer op zyn Kempens, of ouw- [fol. D7r, p. 61] de wyze spreken, welken galm wy overlangen verlaten hebben. Ten is niit lang geleden dat ick hoorden zeggen van luy uyt de kempen. Tegen énen dinaar, kompt eenen Briëf halen voor myn Hiër, ick docht wat het gezeet mocht wezen, niit denckende op énen Briif. Want het woort Brief, kompt uyt ’t Frans, willende zo veel als een verkortingh wezen. Aangande de O. en. U. de welke som-wylen oock genomen worden (maar zeer onredelyck) al of het een. A. ende u. waar gelyck au-liden, inste van. u. L. want dit is tegenstrydende. Oock men nempt de o. ende. e.voor. o. ende u. goet Hout, bonum lignum, ’t k zouwder eer eenen goten hout, concavum pileum uyt verstaan. my dunckt het beter is de u een u te-galmen als voor een au, ende te-spellen, gouwdt, aurum, gout, bonus, ende eenen bouck, unus liber en laten de. o. ende e. om het vlas te-boeken; De zielen voor de ossen, heffende onze Zilen, bevryt van hert-neckichyt ende nydt, hoger.

Bindt als met zielen vast, myn Ziil in dyn gedacht,
Dat noot een broos gepyns, myn bryn kompt overwinnen,
Iaacht ’t Helsche spoock van-daar, naar duyster Tarters nacht,
Leert my door dyne vrees, in vreden Dy te-minnen:
Dryft d’onrust uyt myn hart, di daar gedurich knaacht;
Waar wanhoop dickmaal woont, in rouw en druck verslonden:
Door dynen rynen geest, dees valsche vrees verjaacht;
En dat myn bryn tot vreucht, door deucht eens vvort ontbonden.

[fol. D7v, p. 62, fol. D8r, p. 63 en fol. D8v, p. 64 zijn blanco]

Tekstkritiek:

In deze uitgave zijn u en v, vv en VV niet genormaliseerd
vs. 179 hart er staat: hart.
vs. 202 hebdt er staat: behdt
voor vs. 371b Koninck. er staat: Koninck
voor vs. 409: de bij uitzondering niet-cursieve sprekersaanduiding
geeft aan dat de Koning de brief hardop leest. In 413
wordt hij opnieuw aangekondigd, nu met een zoals
gebruikelijk cursieve sprekersaanduiding, ten teken dat
hij met zijn eigen woorden voortgaat.
voor vs. 441 Koninck. er staat: Koninck
ibid. Laure. Sanche. er staat: Laure. Sanche. Laure.
vs. 442 is er staat: Is
voor vs. 510 Ko. er staat: Ks.
vs. 549 drift er staat: dift
vs. 855 alhiir! er staat: alhiit!
vs. 873 besprydt er staat: besprydt.
in vs. 887 staat de persoonsaanduiding Io. niet cursief
vs. 896 uwen er staat: uweu
vs. 936 Mevrouw, er staat: Mevronw,
vs. 972 gunst er staat: gust
vs. 1127 te-vergelden, er staat: te-vergelden.
vs. 1134 zyn-zelvener staat: zyu-zelven
vs. 1145 als er staat: al
vs. 1238 Vaart-wel er staat: Vaatt-wel
vs. 1378 He. MYn er staat: HE. Myn
vs. 1511 Wac. MYn er staat: Eac. Myn
vs. 1488 hebdt er staat: hehdt p. 60 naar-boutsen) het haakje-sluiten staat twee woorden verderop

DEN CONINCKVANNAPELSOFTEIN WANHOOP HOOP.

Speelwys verthoont op de Camer van de Gulde van S. LUCAS, die men noemt de Violiere binnen Antwerpen.

MEN VINDTSE TE KOOP,T’Antwerpen, by de Weduwe THIEULLIER, in deWolstraet, op den hoeck van de lieve Vrouwe straet.

I. DEEL.I. HANDELINGHFrederick. Octavi.

II. HANDELINGH.Izabel. Flore.

III. HANDELINGH.Frederick. Izabel. Flore.

IV. HANDELINGHIzabel. Frederick. Alfonce, Flore.

V. HANDELINGH.1odelet. Gewapent met het Tilt-tuych van Frederick. Paskal.

VI. HANDELINGH.Henricke. Krychs-luy.

VII. HANDELINGHHenrike. Iodelet. Krychs-luy.

II. DEEL.I. HANDELINGHIule. Laure.

II. HANDELINGH.Den Koninck.*Laure. Iule.

III. HANDELINGH.Den Koninck. Octavi. Sance, met wacht. Laure. Iuli.

IV. HANDELINGH.Hendrico. den Koninck.*Laure. Sanche.*Iuli. Octave.

V. HANDELINGH.Iodelet spreckt aan de Krychs-li. Den Koninck. Henriko. Sanche. Octave. Krijchs-li.

VI. HANDELINGHIodelet. Henrik. Octave, Krychs-luy.

II. HANDELINGH.Henrike. Frederick. Izabelle.

III. HANDELINGH.Octavi. Izabel. Iodelet. Frederick. Henriko. Wacht.

IV. HANDELINGH.Octavi. Frederick.

V. HANDELINGH.Frederick. Laure. Octaaf. Iulie.

VI. HANDELINGHIodelet. Frederick. Laure. Iulie. Octave. Wacht.

VII. HANDELINGHFrederick. Iodelet. Octaaf. Wacht.

II. HANDELING.Izabelle. Laure. Iulie. Flore.

III. HANDELINGH.Laure. Frederick. Iulie.

IV. HANDELINGHIodelet. Laure. Frederick. Iulie. Octave. wacht.

V. HANDELINGH.Henrique. Frederick. Laure. Iodelet. Octaaf. Iulie. Wacht.

V. DEEL.I. HANDELINGHFrederick. Octaaf.

II. HANDELINGH.Izabelle. Frederick. Flore. Octavio.

III. HANDELINGH.Den Koninck. Izabelle. Flore. Sanche. Wacht.

IV. HANDELINGH.Henrike. Koninck. Sanche. Wacht.

V. HANDELINGH.Eduaart. Den Koninck. Henrike. Sanche.

VI. HANDELINGH.Iodelet. Eduart zijn wacht.

VII. HANDELINGH.Iodelet. Koninck. Laure. wacht van Eduaart.

VIII. HANDELINGHFrederick. Koningh. Edouardt. Laure. Henrique. Sanche. Octave. wacht.