Desiderius Erasmus Roterodamus: Iphigenia in Aulide Euripidis. Eerste druk, Parijs (Jodocus Badius) 1506
Onderdeel van Erasmus’ vertaling van Hecuba en Iphigenia in Aulis.
Collatie: A4, B-D6, E4, F-M6; [134], [2] p. Facsimile bij Ursicula
In de pdf van Proquest: KBH 230 A 11 begint de paginatelling bij 12; voor de overeenkomstige paginering telt men dus steeds 11 bij het reële paginacijfer op.
Uitgegeven door Paula Koning.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Zie ook: Venetië: Aldus Manutius, 1507 — Basel 1524 — Parijs 1537— Erasmus Opera 1540 — Genève, 1567 (Tragoediae selectae Aeschyli, Sophoclis, Euripidis) — Leiden 1703 (Opera omnia, ed. Petrus van der Aa, deel I) — Euripidis Hecuba et Iphigenia latinae factae Erasmo interprete, ed. J.H. Waszink. In: Opera omnia, vol. I : 1 Amsterdam, 1969. (Open Access, p. 269- 359, pdf p. 291-381)
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk; hoofdlettergebruik en interpunctie zijn ongewijzigd overgenomen. Voor de versnummering wordt, ook als deze uitgave bij uitzondering een vers meer of minder heeft, die van J.H. Waszink in de ASD aangehouden.
Continue
[fol. A1r, p. 1]

 Euripidis Tragici poetae nobilissimi Hecuba et Iphigenia:
Latinae factae Erasmo Roterodamo interprete.
            De quibus Ascensius.
Loqui latine nesciebat antea
Tragoediarum scriptor excultissimus:
Qui nunc camoenis eloquens erasmicis
Varronianae certat eloquentiae.


[fol. A1v, p. 2: blanco]

[fol. F1r, p. 64]

ARGUMENTUM IPHIGENIAE IN AULIDE.
POstquam Graecorum duces omnes una cum classe reliquoque belli apparatu in Aulidem convenissent ut inde pariter ad Troiam evertendam navigarent: tanta consequuta est coeli tranquillitas: ut nullis flantibus ventis non esset navigandi facultas. Quare quum exercitus iam moleste ferret: se frustra tempus inibi terere: consultis extis Chalcas augur respondit: Dianae Aulidensi immolandam esse Iphigeniam Agamemnonis filiam. atque ita Graecos feliciter ad Ilium navigaturos. Itaque convocato exercitu Agamemnon persuasus a Menelao: patitur fieri decretum ut accersatur puella. Caeterum quo lubentius eam Clytemnestra mater mitteret: privatim fingunt titulum: quasi Achilli Graecorum principum optimo foret nuptura. Hoc commentum soli noverant Agamemnon: Menelaus: Chalcas: atque Ulysses. Atqui missis iam ad uxorem litteris Agamemnon: quum superioris consilii poeniteret: et filiae trucidationem ferre non posset: noctu clanculum alias ad uxorem litteras scribit: denuncians ne virginem mittat in Aulidem: in aliud enim tempus proferendas nuptias. Eas antelucano seni cuidam servo Argos perferendas committit exposito simul earum argumento. Verum hunc cum epistola Menelaus: dum et ipse ante lucem puellae adventum observat intercipit: et acriter cum fratre de consilii inconstantia expostulat. Interea e comitatu Clytemnestrae praecurrens quidam: Agamemnoni Menelao praesente nunciat: adesse in Aulide Iphigeniam: una cum matre et Oreste infante: neque eam rem clam esse exercitu. Ibi simul atque Menelaus sensit: illi iam non esse integrum filiam remittere: ficte fratri coepit suadere: ne virginem sua causa pateretur occidi. Dum haec inter illos versantur: Interim advecta est Clytemnestra cum filia: multisque modis exagitantur patris affectus: dum consilium de iu- [fol. F1v, p. 54] gulanda filia studet celare. Qua de re dum consulturus Chalcantem abiisset: interea accessit Achilles expostulaturus cum Agamemnone. Salutatur a Clytemnestra tanquam futurus gener. Achilles demiratur. Ibi servus senex: ille cui litterae secundae fuerant commissae rem profert: proditque consilium regis. Indignatus Achilles quod ad caedem virginis suo nomine essent abusi: in concilio defendit eam ne perimatur. sed vincitur suffragiis. Itaque auum res ad summum tumultum spectare videretur: reliquo exercitu postulante puellam: contra Achille cum universis depugnare parato: ipsa ultro mutata sententia: suadet matri satius esse speciosam oppetere mortem quam ob suam unius vitam aut tot res omitti. Ducta igitur ad aram deae: ipsa quidem sublata est in Tauricam regionem: at eius loco cerva supposita est. Sacro peracto navigant Graeci.*


Erasmus lectori. S.P.D.

Quoniam intelligebamus aliis alia placere: quo cunctis (quoadfieri posset) faceremus satis: simulque ipsi nihil non experiremur. in hac tragoedia vertenda: nonnihil de pristina illa religione remisimus. Pauloque maiorem habuimus rationem candoris et perspicuitatis. Praeterea in Choris imodicam metrorum variationem temperavimus: non nostris consulentes commodis: sed partim quod videremus tantam generum confusionem ab oratione soluta non multum abesse: partim quod intelligeremus et Senecam Tragicum ab eius rei imitatione abstinuisse.     Vale lector optime.*


Personae fabulae

Agamemnon.
Senex servus eius.
Chorus ex mulieribus chalcidensibus.
Menelaus frater Agamemnonis.
Clytemnestra uxor Agamemnonis.
Iphigenia filia Clytemnestrae et Agamemnonis.
Achilles dictus sponsus
Senex minister.
Nuntius.
Continue
[fol. F2r, p. 55

    Euripides Iphigenia in Aulide Graeco sermone in
Latinum traducta Erasmo Roterodamo interprete.

Praeloquitur Agamemnon.
HOrsum senior prodi tectis.
Senex
            Prodeo. Sed quid molire novi
            Rex Agamemnon?
Agame.   Mox cognoris
  Senex.   Ocyus appropero. mea namque est
            (5) Multum impigra vigilque senecta
            Sic: ut et ipsis constet et adsit
            Vigor atque acies sua luminibus.
Agame.   Ergo quod hoc age traiicit astrum?
  Senex.   Sirius ardens. qui Pleiadibus
            (10) Septemgeminis vicinus: adhuc
            Medio rapidus fertur coelo
Agame.   Hinc nulla strepit vox: non avium
            Sed nec Pelasgi: Taciti venti
            Tranquillum sternunt Euripum.
  Senex.   (15) At tu quid ita tecta relinquis?
            Rex agamemnon?
            Aulida adhuc habet hac alta quies:
            Nec muris cessere excubiae:
            Introeamus.
Agame.   Tu mihi sorte
            (20) Felice senex esse videris.
            Nam felicem censeo sane
            Ego mortalem: quisquis tutum
            Ignotus et inglorius aevum
            Transmisit: qui vero aetatem
            (25) Egerunt in honoribus: horum
            Sortem haud duco perinde beatam.
[fol. F2v, p. 56]
  Senex.   Atqui in istis decus est vitae.
Agame.   Sed decus istud: lubrica res est.
            Etenim votis dulce quidem ipsus
            (30) Est honos: ast ubi contigit idem
            Tum discruciat. modo religio
            Divum. non sat rite peracta
            Labefactam subvertit vitam:
            Modo rursum hominum mentes variae
            (35) Ac difficiles prorsus acerbant.
  Senex.   Haud ista viro in principe laudo:
            Non te sevit ad omnia laeta
            Agamemnon Atreus.
            Gaudere atque dolere necesse est:
            (40) Mortalis enim es. Sin tu nolis
            Tamen eveniet: sic diis placitum.
            At tu apposito Lumine taedae
            Scribis epistolium:
            Hoc quod manibus nunc quoque gestas.
            (45) Rursum deles: quicquid scriptum est.
            Atque obsignas: deinde resignas:
            Piceamque solo illidis: liquidas
            Fundens Lachrymas.
            Et sic anceps tecum varias:
            (50) Uti nil desit:
            Quo minus insanire puteris.
            Quid habes? Quid habes?
            Quae nova res. quae res nova quaeso
            Te rex agitat?
            (55) Quicquid age est: imperti nobis.
            Fido atque probo dixeris homini
            Nam tibi quondam dotis partem:
            Cum uxore tua me Tyndareus:
[fol. F3r, p. 57]
            Misit dignum sponsae comitem.
Agame.   (60) Ledae obtigerunt Thestiadi tres filiae:
            Phoebe: Clytemnestreque quam mihi duxi ego
            Heleneque: at huius nuptias multi proci
            Petiere. iuvenes Graeciae opulentissimi.
            Verum hinc minae truces coortae: et mutua
            (65) Caedes virum imminere visa non levis:
            Quisquis fuisset non potitus virgine:
            Ita ut haesitaret mente Tyndareus pater
            Utrum daret: an non daret: nimirum agens
            Sibi res ut ista cederet prosperrime.*
            (70) Atque interim illud venit in mentem viro:
            Uti coirent iureiurando proci:
            Atque inter ipsos iungerent dextras: ad haec
            Adolenda: divum ponerent aris sacra:
            Ac semetipsi astringerent: diris ad id
            (75) Caput obligantes imprecationibus:
            Ut quisquis esset ea potitus coniuge:
            Huic adessent vindicaturi simul
            Si quisquam eam per vim raperet ex aedibus
            Depellerentque possidentem a coniuge:
            (80) Belloque adorti: civitatem excinderent
            Armis: perinde pelasgicam atque barbaram.
            Ubi foedere autem sunt adacti: ac denique
            Astutus ex animi sui sententia
            Persuasit illis arte et ingenio senex:
            (85) Gnatae facit ius. uti procis ex omnibus:
            Deligeret unum quemlibet sibi virum:
            Quocumque grata ferret aura Cypridis.
            Menelaon illa deligit: et o si foret
            Nunquam potitus. dein profectus Ilio
            (90) Lacedaemona: ille qui arbiter pridem trium
[fol. F3v, p. 58]
            Fuerat dearum (vulgo ut homines dictitant)
            Insignis: ac nitens amictu florido:
            Auroque fulgens: barbarum videlicet
            Luxum atque cultum gentis ostentans suae:
            (95) Amans amantem fugit abreptam vehens
            Helenen. et Idae abduxit ad bubilia.*
            Menelaus itaque solus e graiis. gravi
            Ira furens. vetusta soceri foedera
            Testatus: esse ius et aequum praedicat:
            (100) Uti ferant iniuria laesis opem.
            Hic ergo Danaum turba: Marte percita
            Capessit arma. arctosque in Aulidis sinus
            Convenit huc: et ratibus: et scutis simul
            Instructa: equisque curribusque plurimis.
            (105) Hinc me ducem legere Menelai vice:
            Quia frater essem. Sed utinam loco mei
            Alii hoc honoris contigisset cuipiam.
            At nunc coactis undiquaque copiis:
            Hac ociosi desidemus Aulide:
            (110) Quod navigandi copiam venti negent.
            Chalcasque vates mussitans tacitus diu
            Respondit: Iphigeniam ego cui pater
            Divae immolandam huiusce praesidi loci.
            Ita navigandi Copiam Graiis fore:
            (115) Simulque Troiae diruenda moenia:
            Hanc si immolassent. Sin minus: tum non fore.
            At ego haec ut audio. Iubeo voce publica
            Dimittat omnem Talthybius exercitum:
            Utqui illud animo facinus haud unquam meo
            (120) Laturus essem: gnatam uti perimerem meam
            Totas ibi artes frater intentans mihi: ac
            Expertus omneis persuadendi vias:
[fol. F4r, p. 59]
            Tandem impulit me: atrox ut auderem nephas.
            Egoque litteris ad uxorem datis
            (125) Quo filiam huc transmittat impero. velut
            Nupturam Achilli: et dignitatem exaggerans
            Viri. negansque hunc velle iunctis copiis
            Cum classe Achivum solvere in Phrygas simul
            Nisi sponsa nostra detur in Phthiam domo
            (130) Commentus hanc persuasionem ad coniugem
            Meam: puellae obtexo falsas nuptias.
            At haec ut habeant: soli Achivum novimus:
            Menelaus: ego: Chalcas: Ulysses. Caeterum
            Quae tum parum bene statueram: nunc has bene
            (135) Recanto corrigoque per tabellulas:
            Quas me sub umbra videras noctis senex
            Revincientem: et colligantem denuo.
            Sed eia ad Argos hanc epistolam ferens
            Concede. Quicquid intus occultant rei
            (140) Caera silentibus exaratum litteris:
            Sermone id omne prorsus exponam tibi.
            Es enim fidelis coniugi ac domui meae.
            Has iterum tibi mitto tabellas
            Ledae germen.
  Senex.   (145) Fare. enarra: quo: voce: tuis
            Scriptis consentanea dicam.
Agame.   Ne gnatam horsum transmitte tuam:
            Ad sinuosam Euboiae rupem
            Aulin tacitam.
            (150) Siquidem taedas virginis aliud
            Nunc in tempus producemus.
  Senex.   At sponsa frustratus Achillis.
            Nonne minaces animos tollet:
            In te atque tuam simul uxorem?
[fol. F4v, p. 60]
            (155) Hinc etiam instat grave discrimen.*
cedo.cedo             Cedo. quid censes?
Agame.   Nomen non rem praebet Achilles:
            Neque cognovit de coniugio.
            Quodque dolo nos agimus: nescit.
            (160) Neque quod finxi gnatam thalamo
            Ipsi iuncturam esse iugali.
  Senex.   Dira parabas rex Agamemnon:
            Itane prolem nomine ficto
            Sponsae: fueras Danais produ-
            (165) cturus: ut esset victima divae?
Agame.   Hei misero mihi mente errabam.
            Eheu tristem trahor in luctum.
            Sed iam celeri procurre pede:
            Neque te quicquam tardet euntem
            (170) Serior aetas. SENEX. Rex accelero.
Agame.   Neve ad fontes arbore multa
            Nunc desideas lentus opacas:
            Neu te blandus subigat somnus.
  Senex.   Quin verba bona o rex eloquitor.
Agame.   (175) Undique sectam scrutare viam:
            Circum actis observans oculis:
            Ne qua fallat te mea coniunx:
            Curru praetervecta volucri:
            Gnatam rhedis huc deportans
            (180) Danaum ad classem.
  Senex.   Fiet. AGA. Iam te proripe septis.
            Nam si vecta occurrerit illa:
            Adversa domum frena reflectes:
            Ad Cyclopia moenia tendens.
  Senex.   (185) Atqui fiet. ut haec referenti
            Dicta: fidem mihi sint habiturae:
[fol. F5r, p. 61]
            Tum tua filia: tum tua coniunx?
Agame.   Symbolon hoc: quod in hisce tabellis
            Portas serva:
            (190) Fuge. Iam lux albescit: et aurora
            Ignea surgit:
            Ac phoebeae flamma quadrigae.
            Hanc operam mihi sume iuvando
            Nemo ex omni parte beatus:
            (195) Nunquam siquidem natus quisquam est:
            Cui nil fuerit quod cruciaret.
Chorus mulierum Chalcidensium
            Modo profecta Chalcide patria:
            Quae semper arcto tunditur aequore:
            Ubi marino interflua gurgiti
            (200) Arethusa: puro vitrea flumine:
            Rigat arva: veni littus ad Aulidis
            Euripicos emensa fluctus:
            Agmina graiugenum ut viderem:
            Classemque pelasgum
            (205) Semideum: quandoquidem
            Ad Phrygiae pergama Troiae
            Iam mille Graium navibus additi
            Nostri mariti: clarum Agamemnonem: et
            Flavicomum Menelaum
            (210) Comitantur: una ut Tyndaridem petant.
            Quam pastor Eurotae ad virentes
            Plurima arundine ripas
            Idaeus rapuit Paris.
            Praemia: quae Venus
            (215) Donarat illi: tunc ubi levium
            Ad fontium vivas scatebras:
            Cum Iunone Iovis coniuge maximi
[fol. F5v, p. 62]
            Et cum belligera Pallade principis
            De laude formae Cypria mollium
            (220) Mater blanda cupidinum
            Certaret. Atqui per Triviae nemus:
            Lucumque crebris perpetuo sacris
            Halantem venio. mi tenera interim
            Dum sic conspicior viris:
            (225) Repens obortus
            Suffundit ora purpureus pudor:
            Multiiugos clypeos aventi*
            Cernere: et armigerorum
            Ferrea castra pelasgum.
            (230) Bellaces item equos cernere: et acrium
            Agmina densa virum.
            Ac conspexi equidem duos
            Tentoriis in iisdem
            Aiaces. patris hunc germen Oilei
            (235) Hunc Telamone satum.
            Iuge decus Salaminiis.
            Necnon Protesilaum
            His pariter assidentem:
            Collusitantes tessararum
            (240) Iactibus omniiugis.
            Conspexi Palamedem
            Quem neptunia proles
            Produxit: nec non viribus ac manu
            Insignem Diomedem.
            (245) Oblectantem animos iactibus aenei
            Disci. Nec procul hoc Merionem: inclytam
            Gradivi sobolem patris.
            Miraculum mortalibus.
            Et laertiaden: profectum
[fol. F6r, p. 63]
            (250) Montuosa ab insula.
            Necnon Nirea: quo nemo pelasgica
            Inter pulchrior agmina.
            Tum cursu: et volucri pedum
            Ventis cum rapidis fuga
            (255) Decertare potentem
            Achillem. dea quem progenuit Thetis:
            Chiron finxit et educavit:
            Vidi littoreis in harenis
            Armis onustum currere.
            (260) Certabat autem cum citis quadrigis:
            Cursu volans pedestri.
            Et antevertens deproperat statae
            Laudem tollere palmae.
            Eumelus acris inter
            (265) Ista pheretiades
            Quadrigae moderator
            Exclamat. huic profecto
            Vidi equas pulcherrimas:
            Frenisque pictas aureis:
            (270) Stimulo incitante cursum
            Vastum celerare per aequor
            Partim arcuato suppositas iugo
            Albis terga notis devariantibus:
            Partim hinc et hinc aequalibus additas
            (275) Extra iugum catenis
            Obliquos glomerare flexus:
            Rufis conspicuas pilis.
            Porro cruribus imis:
            Qua talum premit ungula:
            (280) Diverso varias colore
            Iuxta has in armis Aeacides gradu
[fol. F6v, p. 64]
            Fertur cito. saepe volubili
            Canto propinquus. ferundoque
            Proximus axi.
            (285) Post haec numerosae
            Classis pervenio trabes:
            Spectaculum ingens: nec recitabile
            Quo mihi blanda voluptas
            Foemineos oculos
            (290) Gratissima tuendi
            Illecebra satiaret.
            Cornuque dextrum Myrmidonum manus:
            Quae Phthii ducis
            Militat auspiciis:
            (295) Quinquaginta agitans carinas:
            Pernices rapidasque tenebat:
            Porro in eminentium
            Puppium fastigiis
            Sculptiles auro: deae:
            (300) Aequoris: Nereides
            Stabant. nempe Achileiae
            Signa cohortis.
            Atque his ordine proxima:
            Paribus recincta remis
            (305) Classis stabat Achivum.
            Quos Mecistiades agebat
            Capaneoque satus
            Bellator Sthelenus. dehinc
            Proles inclyta Thesei
            (310) Quinquies denas agens
            Dite ex Atthide naves:
            Per seriem positas
            In statione: tenet.
[fol. G1r, p. 65]
            Harum in puppibus eminebat
            (315) Pallas diva: volucribus
            Nixa quadrigis:
            Signum bene ominatum
            Visuque faustum navitis.
            Boeotiorum bellicum*
            (320) Rursus apparatum
            Quinquies decem rates
            Vidi fluctisecas: citasque
            Adprobe decoratas
            Signis: quippe minacibus
            (325) Cadmus in rostris erat:
            Fulvum tenens draconem.
            At cohorti nauticae
            Terrigena praeerat
            Imperator Leitus:
            (330) Phocys cui patria tellus.
            Pone illos. totidem navibus e Locris
            Advectis sequitur gnatus Oilei:*
            Throniaca urbe profectus.
            Caeterum e Cyclopiis
            (335) Satus Atreo/ Mycenis
            Centum rates agebat:
            Denso refertas milite.
            Huic aderat pariter*
            Ductor Adrastus:
            (340) Nempe amicus amico
            Uti/ quae domo relicta
            Barbaras Phrygum
            Fuerat sequuta nuptias:
            Vindicaret Tyndarim.
            (345) Ad haec pylo profecti
[fol. G1v, p. 66]
            Nestoris Gerenii
            Vidi rateis. in puppibus arduis
            Insigni stabat vice: taurico
            Alpheus ore fictus:
            (350) Qui pylios celer:
            Dissecat agros.
            Bissenis aderant navibus insuper:
            Aenianorum cohors.
            His praefectus Iuneus.
            (355) Hos item sequuntur:
            Euryto duce:
            Optimates Elidis.
            Quos universa plebes
            Dicit Epeos.
            (360) Agmenque agebant albiremae
            Phyliaci manipli.
            His ductor praeerat Meges
            Quem miserant Echinae*
            Insulae: appellentibus
            (365) Periculosae navitis.
            Ast Aiax Salaminiae
            Urbis alumnus:
            Cornu iunxit utrumque:
            Dextrum atque levum: cominus admovens
            (370) Bissenas rates
            Praecipites: agilesque. et
            Ultimus agmina clausit.
            Sic ut inaudii.
            Nam classicam catervam
            (375) His ipsa vidi oculis.
            Adversus hancce barbaras
            Quicunque dux phalanges
[fol. G2r, p. 67]
            Committet: is salvus domum
            Nunquam est rediturus opinor.
            (380) Illic itaque navalium
            Audii vidique
            Agminum cohortes.
            Atque haec memor reporto
            Hinc ad meos penates
            (385) Percepta de pelasgum
            Convocatis copiis.
  Senex.   Menelae iam audes graviaque ac immania
            Audere quae te neutiquam licet aut decet.
Menela.   Abi: nimis profecto heris fidelis es.
  Senex.   (390) Mihi exprobrasti probrum honestum scilicet.*
Menela.   Iam vapulabis eiulans ac flens mihi:
            Quae te nefas patrare: si patraveris.
  Senex.   Te solvere tablas non decet: quas ego fero.
Menela.   Neque ferre Achivis te decet cunctis malum.
  Senex.   (395) Contendis haec frustra. has sed amittas mihi.
Menela.   Haud quaquam omittam. SEN. Sed nec ego remisero.
Menela.   Sceptro tuum tibi mox cruentabo caput.
  Senex.   At pulchrum heri, vel mortem obire gratia.
Menela.   Omitte. multa servus homo verba hic facis?
  Senex.   (400) Agamemnon here. vim patimur. hic epistolam
            Tuam manu violentus extorsit mea:
            Aequi nec ulla huic ratio constat nec boni.
Agame.   Hem quid tumulti in foribus aut convicii?
  Senex.   Meum potius atque huius est rem dicere.
Agame.   (405) Caeterum Menelae/ cum isthoc causa quae tibi incidit?
            Litis et contentionis: quurque vi trahis meum?
Menela.   Aspice in nos recta: ut hoc capiam loquendi exordium.
Agame.   Num verebor lumina in te tollere Atreosatus?
Menela.   Hasce num tabulas vides: scripti ministras pessimi?
[fol. G2v, p. 68]
Agame.   (410) Video. quamprimum sed istas manibus amittas tuis.
Menela.   Non prius: quam quicquid intus: aperiam cuncto agmini.
Agame.   Itane scis/ quae neutiquam te fas erat cognoscere?
            Idque refractis (opinor) epistolae signaculis?
Menela.   Aperiens videlicet quo te malorum denique
            (415) Pudeat ac pigescat horum. quae patrasti clanculum.
Agame.   Verum eas ubi nactus? O dii mentis impudentiam.
Menela.   Nempe dum cautus tuam servo: operiorque filiam:
            Nunquid Argis adveniret ad Pelasgum copias.
Agame.   Caeterum qui convenit: tu res ut observes meas?
            (420) Obsecro an non est viri isthuc impudentis et improbi?
Menela.   Sic enim tulit voluntas. Servus haud sum ego tibi.
Agame.   Ista non indigna: gravia: nec ferenda scilicet?
            Itane non sinar morari propriis in aedibus?
Menela.   (425) Varia sentis: nunc quidem illud: alia dudum: aliud statim.
Agame.   Dicta phaleras. est malum autem docta lingua pestilens.
Menela.   Varia mens iniqua res est. atque amicis abdita.
            Iamque te verbis revincam. tu per iracundiam
            Vera ne negato. non ego te admodum laudavero.
            (430) Scin creari ubi studebas: dux Achivum ad Ilium:
            Fronte sic specieque nolens: sed animo sane volens:
            Quam tum eras submissus: omnem prensitando dexteram:
            Ac fores habens patentes cuilibet popularium:
            Et salutans ordine omnes quisquis esset obvius:
            (435) Si quis etiam noluisset? hunc honorem quaeritans
            Emere: comitate morum a multitudine civium?
            Ast ut imperio es potitus: non es iisdem moribus
            Nec vicissim ut ante/ amicus iis manes: qui se tibi
            Praestitere dudum amicos. Sed aditu superbus ac
            (440) Fastuosus abditusque delites in aedibus.
            At suos mutare mores haud decet probum virum.
            Posteaquam splendidis donatus est honoribus.
[fol. G3r, p. 69]
            Maxime sed tunc amicis esse firmum convenit:
            Quando maxime iuvare iam potest felicior.
            (445) Haec tibi primum opprobravi: primum ubi experior malum.
            Deinde in Aulin ut appulisti: omnisque graium exercitus.
            Nullus es. sed abnegante prosperum cursum mari:
            Ilico fortuna quam dii miserant: te perditum
            Mente constravit. Pelasgi at inter haec dimittier
            (450) Flagitant classem: negantes esse consilii sibi:
            Ut diutius laborem frustra in Aulide trahant.
            Fama porro quam fuisset foeda et infelix tibi:
            Quanta item perplexitas animique consternatio:
            Mille quum praefectus esses imperator navibus:
            (455) Ni phrygum campos replesses bellicoso milite?
            Meque consulis quid ageres: quamve reperires viam:
            Ne tibi regno abdicato: famae et occideret decus.
            Hinc ubi inter sacra vates filiam edixit tuam
            Immolandam Artemidi Chalcas: utque ita Danais fore
            (460) Cursum ad Ilium sequundum: mente gavisus: lubens
            Te immolaturum puellam pollicebaris deae:
            Ac volens: non vi coactus (hoc caveto dixeris)
            Coniugi iubes: ut horsum filiam mittat tuam.
            Nomine hoc: quo tanquam Achilli sponsa nuberet viro.
            (465) Nunc repente versus: alias mittis immemor schedas:
            Filiae nec iam futurus dirus occisor tuae.
            Age: sed hic est ipsus aether testis atque conscius:
            Ista qui te pollicentem vidit atque exaudiit.
            Accidit nimirum idem isthuc plurimis mortalibus:
            (470) In capessendis negociis qui quidem enixe: quoad
            Assequantur elaborant: deinde foede deserunt.*
            Idque partim incogitanti civium vecordia:
            Partim item merito atque iure: quando non idonei
            Nempe reperiuntur ipsi: rem tueri publicam.
[fol. G3v, p. 70]
            (475) Ego potissimum inauspicatae Graeciae vicem gemo:
            Quae patrare insigne quiddam et gloriosum in barbaros
            Perditos conata dudum: iam tua causa: ac tuae
            Gnatae: eis risum movebit scilicet foedissimum.
            Neminem loci crearim praesidem: aut belli ducem:
            (480) Seu rei: seu dignitatis: officive gratia:
            Mente duntaxat sagaci oportet esse praeditum hunc
            Bellicam qui rem administret civitatis nomine.
            Quippe princeps ille: quisquis praeeminet prudentia.
Chorus.   Res dira verbis invicem altercarier:
            (485) Dictisque fratres dimicare mutuis:
            Si quando lis inciderit aut contentio.
Agame.   Bene tibi Menelae contra iam volo maledicere:
            Idque paucis: ne cui parum pudenter. ac nimis
            Inverecunde putemur agere: sed modestius
            (490) Tibi loquemur: quippe fratri: nam vir improbus quidem
            Is mihi videtur esse: qui vereri non solet.
            Cedo mihi: quid acerba spiras? sic cruento lumine?
            Quis nocet tibi? quid ve factum est? anne raptae coniugis
            Recipere praeclara sane concupis cubilia?
            (495) Non tibi hoc praestare nostrum est. nam tuorum tu tibi
            Ipsus author es malorum. deinde commissi obsecro
            Ipse quod nunquam patrarim: innoxius poenas luam?
            Anne honor te noster urit? at venustam coniugem
            Misso honesto aequo bonoque vis tenere amplexibus:
            (500) Nam viri mali improbique sunt voluptates malae.
            Ego quod antehac ista non perpenderim consultius:
            Sanus haud sum: an verius tu? quippe qui connubio
            Quum sies malo levatus: denuo repetas miser:
            Posteaquam diis sequundis: res bene obtigerit tibi.
            (505) Sed proci olim tibi Tyndarea deierarunt foedera:
            Improbi: nequam: et superbis imminentes nuptiis:
[fol. G4r, p. 71]
            Ista spes est. ast ego ipsos arbitror magis deos
            Illud effecisse: quam te vimve consilii tui.
            Quos agens bellum conspicare. nam reor fore: ut scias:
            (510) Mente vecordi inita prave: vique adacta foedera.
            Caeterum meos ego non liberos mactavero.*
            Ac tuo quidem arbitratu commodoque scilicet:
            Coniugis vindicta fiet: praeter aequum pessimae?
            Me dies noctesque moestis lachrymis confecerint:
            (515) Impia interim patrantem: et aequitati dissona:
            In meos quos ipse sevi sustulique liberos?
            Haec brevi tibi dicta sunto plana et expedita: sin
            Sapere recte tu recuses: mea bene statuam tamen.
Chorus.
            Diversa dictis ista superioribus
            (520) Relata sunt: at illud admonent probe:
            Vim propriis esse abstinendam a liberis.
Menela.   Proh habeo amicum neminem infelix. AGA. habes
            Qui sunt amici ni velis evertere.
Menela.   Ubi te arguis mihi patre communi satum?
Agame.   (525) At sapere tecum cupio non furere simul.
Menela.   Dolere amicos tamen oportet mutuum.
Agame.   Tum accerse: quum iuvare vis: non laedere.
Menela.   Censes in his non adiuvandam Graeciam?
Agame.   At ista tecum quopiam insanit deo.
Menela.   (530) Sceptris tumescis: fratre deserto tuo.
            Ego porro ad alias verto me artes quaspiam:
            Aliosque amicos:
NUNCIUS   Dux achivi exercitus
            Agamemnon: adsum filiae advector tuae:
            Pridem Iphigeniam quam vocasti in aedibus.
            (535) Comes ipsa venit virginis mater: tua
            Coniunx Clytemnestre, tuum una filium*
[fol. G4v, p. 72]
            Ducens Orestem. quo voluptatem tibi
            Conspectus horum pariat: ut qui iam diu
            Procul a tuis agas foris penatibus.
            (540) Sed quod viam longam confecerint: apud
            Lymphas nitentes fontis Euryti manent.
            Simul a viae labore respirant gravi
            Ipsae iugales: quas quidem dimisimus
            In pascuae virentis herbidum sinum:
            (545) Uti reficiant fessa pablo corpora.
            Ob haec ego tui praemonendi gratia
            Huc praecucurri. Quippe Graium exercitus
            Rescivit. alis fama pervolans citis:
            Iam dissipavit filiae adventum tuae:*             (550) Totusque cursu coetus ad spectaculum
            Effunditur quo filiam adspiciat tuam.
            Ut inter omnes nempe mortales solent
            Et inclyti esse semper et spectabiles:
            Quibus bonis fortuna flatibus favet.
            (555) Aiuntque nunquae nuptiae? vel quid rei
            Paratur? an desyderio gnatae suae
            Tactus Agamemnon: advocavit virginem?
            Atque his quidem de rebus haec habes here.
            Artemidi nunc initiant puellulam
            (560) Regnum obtinenti littoralis Aulidis.
            Verum quis illam ducet uxorem cedo?
            Sed interim haec omittimus: quod insuper
            Restat Coronam primus e Calatho cape.
            Vincito sertis tempora. et tu rex item
            (565) Menelae praebe te lubentem nuptiis.
            Et in aedibus numerosa resonet tibia:
            Solumque laeto perstrepat plausu pedum.
            Nam faustus iste virgini illuxit dies.
[fol. G5r, p. 73]
Agame.   Probe. Sed intro te recipito: caetera
            (570) Fato viam monstrante: succedent bene.
            Eheu miser quid dicam? (ut abste exordiar)
            Necessitatis heu quod incidimus iugum?
            Fortuna proh praevertit: imponens mihi.
            Suaque nostrum vicit astum astutia.
            (575) At generis ipsa obscuritas: ut quiddam habet
            Et commodum profecto: et exoptabile.
            Nam liberum illis lachrymas profundere:
            Querique misera. Stirpe illustri satis:
            Sunt haec negata. Sed arbitrum vitae levem
            (580) Populum obtinemus: atque multitudini
            Servimus. Etenim me vetat quidem pudor
            Genas rigare lachrymis. rursum pudet
            Miserum carere lachrymis: in maximas
            Clades redactum. At haec sinamus. Quid meae
            (585) Respondeam de rebus hisce coniugi?
            Qua fronte contra hanc obtuebor? aut quibus
            Modis recipiam? Quippe quae me perdidit:
            Ad ista quae nunc me premunt miserum mala:
            Iniussa veniens. attamen probabili
            (590) Causa huc profecta est. filiae comes suae:
            Quo nuptias celebret: et (quibus nihil
            Antiquius iucundiusque) ea collocet.
            Qua nos quidem in re depraehendet impios.
            Rursum misellae virginis (quid virginis
            (595) Quae mox opinor sponsa nubet inferis)
            Ut est misertum. Supplicabit haec mihi
            Ad hunc reor modum. O pater me occidere
            Paras? at istiusmodi connubia
            Veniant tibique et si quis est charus tibi.
            (600) Praesens Orestes haec mihi opplorabit. haud
[fol. G5v, p. 74]
            Scita: at scienter. quippe adhuc infantulus
            Ah: ut peremit me potitus nuptiis
            Helenes lacaenae Troico Priamo satus:
            Horum malorum: qui mihi est author: Paris.
Chorus.
            (605) Me quoque misertum est, hospitam siquidem decet
            Malis tyrannorum ingemiscere foeminam.
Menela.   Germane dextram da mihi ut tangam tuam
Agame.   Do. te penes victoria. ast ego miser.
Menela.   Per Pelopa iuro: qui mei pater patris
            (610) Tuique dictus: perque genitorem Atreum:
            Quod loquar aperte mentis ex sententia:
            Nihilque fucans. immo quicquid sentiam.
            Mihi te videnti oculos rigantem lachrymis:
            Fraterna pectus perculit miseratio.
            (615) Vicissim et ipsus ora tinxi lachrymis.
            Veteremque prorsus exui sententiam:
            Haud iam quidem infestus tibi adversarius:
            Sed facio tecum: stans tuis a partibus.
            Hortorque te: ne filiam perimas tuam.
            (620) Neu praeferas meum tuo negocium.
            Neque enim sit aequum: tristibus suspiriis
            Te macerari: me suaviter agere:
            Tuos mori: supera meos aura frui.
            Quid enim mihi volo? nunquid eminentia
            (625) Rursum queam nanciscier connubia:
            Connubiorum si trahar cupidine?
            Fratrem ne perdens (me quod haud quaquam decet)
            Helenam praeoptem: id est boni loco malum?
            Incogitans ac iuvenis antehac fui:
            (630) Sed propius atque fixius considerans
            Rem: video quale erat perimere liberos.
[fol. G6r, p. 75]
            Ad haec: puellae me subit miseratio:
            Dum reputo nimirum esse cognatam mihi.
            Quae misera nostri gratia connubii
            (635) Erat immolanda. at quid negocii aut rei
            Cum tyndaraea virgini est helena tuae?
            Dimissus abeat Aulide hinc exercitus:
            Tu frater oculos parce tingere lachrymis:
            Simulque nos in lachrymas impellere.
            (640) Iam te tua de filia: si quid movent
            Responsa: me nil moverint. tibi meas
            Transcribo parteis. Sed quod in contraria
            Mutatus abeo: nunc acerbam deserens
            Orationem: iure facio: si patre
            (645) Prognatum eodem caritate prosequens:
            Transgressus in diversam eo sententiam.
            Quando illud est non improbi munus viri:
            Ubique factu quod sit optimum: sequi.
Chorus.
            Generosa dixti: ac digna Tantalo: Iovis
            (650) Genere: et parentes neutiquam indecoras tuos.
Agame.   Collaudo te Menelae: quod praeter meam
            Opinionem: sic (uti te dignum erat)
            Orationem verteris recte tuam.
Menela.   Nonnullus olim ex cupiditate: fratribus
            (655) Oritur tumultus: et e domorum opulentia.
            Germanitatem at istiusmodi quidem:
            Fratrum inter ipsos: execror amarissimam.
Agame.   Nihilo minus nos illigat necessitas:
            Gnatam cruenta caede ut immolem meam.
Menela.   (660) Qui? te quis adiget: gnatam ut interimas tuam?
Agame.   Graium universim conglobatae copiae.
Menela.   Non. si remittas rursum ad Argos virginem.
[fol. G6v, p. 76]
Agame.   Fefellero hic: illic sed haud fefellero.
Menela.   Quid hoc? Timere non decet turbam nimis.
Agame.   (665) Chalchas achivis proferet vaticinia.
Menela.   Non. si ante pereat: idque fiet commode.
Agame.   Genus omne vatum gloriae est avidum malum.
Menela.   At nil habet: nec inutile: ut nec utile.
Agame.   Non metuis illud quod mihi in mentem venit?
Menela.   (670) Qui suspicer: quod cogitas: ni dixeris?
Agame.   Cuncta haec scelestum Sisyphi novit genus.
Menela.   Nihil est: Ulysses quod tibi aut mihi noceat.
Agame.   Vafer is quidem usque in concionibus fuit.*
Menela.   Ambitio nempe hunc: pestilens tenet malum.
Agame.   (675) Hunc proinde iam nunc inter argivos puta
            Astare medios: atque ibi eloqui palam:
            Quaecunque Chalcas dixit afflatus deo.
            Et ut Artemidi me victimam receperim
            Gnatam daturum: deinde promissum deae
            (680) Mendax negarim. ita concitatis copiis
            Ubi meque teque iam peremerint: dare
            Tum virginem suadebit Argivos neci.
            Quod si cita Argos me recepero fuga:
            Aderunt: et ipsis me simul cum moenibus
            (685) Cyclopiis: everterint. nec non solum
            Vastaverint. ad hunc modum infortunia
            Se nostra habent. heu miser et infelix. ut his
            Nunc per deos perplexus involvor malis.
            Unum hoc mihi Menelae serva: copias
            (690) Adiens Achivum: ne quid istius rei
            Resciscat uxor: antequam gnatam meam
            Mactatam ad orcum et inferos demisero:
            Quo lachrymis: quantum potest: paucissimis*
            Miser siem, at vos hospitae mihi foeminae
[fol. H1r, p. 77]
            (695) Silentio negocium celabitis.
Chorus.
            Felices quibus obtigit
            Sors nec summa: nec infima:
            Sed sane modica: et quibus*
            Castos annuit aurea
            (700) Nancisci thalamos Venus:
            Tranquillaque perenniter
            Consuetudine perfrui
            Quorum pectora mutuis
            Flagrant incita flammulis.
            (705) Postquam iam geminis trahens
            Spicla torquet ab arcubus:
            Tincta spicula Gratiis:
            Coma splendidus aurea:
            Cupido deus aliger:
            (710) Quorum haec dulce et amabile
            Aevum prospera conferunt:
            Vitae haec perniciem ferunt:
            Ac turbam: hunc equidem meis,
            Formosissima deprecor
            (715) Aversorque thoris Venus
            Sit modesta mihi precor:
            Formae gratia: sint mihi
            Amores liciti ac pii.
            Contingant mediocria
            (720) Blandae munera Cypridis.
            Porro ingentia deprecor.
            Humanis variantia
            Sunt discrimina mentibus:
            Sunt discrimina moribus:
            (725) At qui Rectus et integer:
[fol. H1v, p.78]
            Is semper similis sui.
            Quin probis rationibus
            Educi teneros ad huc:
            Momentum obtinet haud leve ad
            (730) Virtutem. Si quidem inserit
            Primum illud venerabilis
            Pectori sapientia:
            Foedum uti fugiat nefas.
            Dein fert hanc quoque gratiam
            (735) Mente ut cernere callida
            Quid facto sit opus: queat.
            Quae res conciliat suis
            Ignarum senii decus:
            Gloriamque perenniter
            (740) Quae nomen parit inclytum.
            Res est maxima quaepiam:
            Virtutis studium sequi.
            Quae praestanda domi probis
            Privatim mulieribus.
            (745) [ed. 1507: Sancta coniugii fide.]
            At palam decorans viros
            Inter densa frequentium
            Foro millia civium
            Rei commoda publicae.
            (750) Usque in maius adauxerit.
            Illinc Pari es profectus:
            Ubi alitus inter Idae
            Armenta laeta pastor.
            Ubi barbaras cicutis
            (755) Phrygiis canens solebas
            Sonare cantilenas.
            Olympicoque ritu
            Calamos liquente caera
[fol. H2r, p. 79]
            Adglutinare plureis
            (760) Boumque grex obesus
            Pascens virente passim
            Obambulabat arvo:
            Tua quum chorus dearum
            Arbitria flagitabat.
            (765) Ea causa te profectum
            In Graeciam vocavit.
            Haec hospitem recepit
            Tectis superba eburnis
            Oculis ubi petulcis
            (770) Contra intuens decoram
            Helenen amoris oestro
            Vehemente perculisti:
            Perculsus interim ipse
            Pari vicissim amore:
            (775) Hoc fonte nata lis est:
            Quae copias Pelasgum
            Cum classe tanta ad urbem
            Impellit Iliensem.
Chorus.
            [ed. 1507 Io, Io.]
            (780) Magni magnis florent opibus.
            Rege creatam genitore meam
            Cernite Iphigeniam reginam:
            Atque Clytemnestren Tyndarei
            Sanguine cretam
            (785) Ut magnis e stirpibus ortae:
            Utque ad summum sunt evectae
            Decus. ac fortunae splendorem.
            Porro divum numina: partim
            Opibus possunt plus humanis:
            (790) Partim quos sors urget iniqua:
[fol. H2v, p. 80]
            Hos felicibus ornant rebus.
            Consistamus grex Chalcidicae
            Indigena ac vernaculus urbis:
            Quo reginam procul a turba
            (795) Excipiamus: comiter Illi
            Porrectis manibus: placidaque
            Mente ac hylari vultu: uti certo
            In plana soli pede descendat.
            Ne quid pavitet generosa ducis
            (800) Gnata Agamemnonis. huc mihi primum
            Nunc adveniens Ne quid turbae:
            Attoniti ve pavoris temere
            Argivorum ex urbe profectis
            Moveamus hospitae hospitis.
Clytemnestra.
            (805) Auguria nos quidem ista consulimus boni:
            Certe quod ad te pertinet: felicia
            Tuaeque capimus fausta vocis omina.
            Nonnulla porro spes habet animum meum:
            Quod auspicatas pronuba huc ad nuptias
            (810) Advenerim: at vos quas ego horsum filiae
            Comites ab Argis duco dotales meae:
            E curribus feliciter descendite. et
            Rite ac decenter in atrium procedite.
            Dein tu quadrigas gnata Cautim iam mihi
            (815) Linquas equestres: membra sensim ac molliter*
            Et tenera simul et nubecillia promovens*
            Vos hanc in ulnas excipite Iuvenculae.
            Procul ac citis discedite a vectabulis.
            Mihi fulcientem porrigat aliquis manum:
            (820) Currus voluchres quo relinquam commode.
            At vos equinis stetis adversae iugis.
[fol. H3r, p. 81]
            Terrifica namque est Res: oculus equi ferox.
            Atque hunc Puellum Agamemnonis prolem: manu
            Corripite orestem: nempe adhuc infantulum.
            (825) Mi gnate dormis: vehiculi Iactamine
            Sopitus. expergiscere ad sororias
            Avibus secundis atque laetis nuptias.
            Siquidem ipse quum sis nobili natus loco
            Mox sortieris optimi ac summi viri
            (830) Affinitatem. principem Nereide
            Parente natum: par deis ipsis genus.
            Ex ordine huc age ad pedes propere meos
            Iuxta parentem gnata tete colloca.
            Ac proxime Iphigenia consistens mihi:
            (835) Huic hospitarum foeminarum me choro
            Ostende: quam sim te beata filia.
            Charo salutem mox face ut dicas patri.
Iphyge.   Ita mater: occurrens in amplexus (tua*
            Quod pace dicam: ne mihi succenseas)
            (840) Pectus paterno pectori adprimam meum.
Cly.        Agamemnon o Rex: ego cui vel maximam
            Mortalium uni debeo reverentiam:
            Adsum: tuis en obsequuta iussibus.
Iphige.    Sed et ipsa cupio longa iam post tempora
            (845) Admota genitor pectus amplecti tuum.
            Etenim tuis sitio frui conspectibus
            Id pace: si modo mihi liceat: tua.
Agame.   Age gnata fruere: quando iam pridem omnibus
            E liberis quos uxor edidit mihi:
            (850) Te una parentis nullus est amantior.
Iphige.    Te mihi pater laetaque lubensque conspicor:
            Post longa saecli spacia non visum mihi.
Agame.   Itidem pater te gnata: quodque ais modo:
[fol. H3v, p. 82]
            Ex aequo utrisque convenit nobis simul.
Iphige.    (855) Salve. quod autem huc iusseris me accersier:
            Amo te: et abste est optime factum pater.
Agame.   Atqui hoc quod es modo eloquuta filia
            Equidem haud reperio: qui vel aiam: vel negem.
Iphige.    Hei mihi quid hoc est? quod lubens quum videris:
            (860) Placido haud tamen nos intuere lumine?
Agame.   Regnum gerentem ac bellici agminis ducem:
            Permulta curis distinent negocia.
Iphige.    At nunc mihi te des: et in me unam tuum
            Animum a molestis avoces negociis.
Agame.   (865) At nunc quidem in te: aut aliubi mi filia
            Sum totus: omni dedicatus pectore.
Iphige.    Ergo supercilium remitte nubilum:
            Meaque frontem exporge gratia pater.
Agame.   Iam letor ecce: letor usque filia:
            (870) Donec tuis datur frui conspectibus.
Iphige.    Quid igitur isthuc. quid sibi vult obsecro:
            Quod tristibus genae madescunt lachrymis?
Agame.   Etenim hic dies praesens absentiam mihi
            Tibique pariet gnata quam longissimam:
Iphige.    (875) Istuc quidem quod dicis haud intellego: haud
            Intellego o parens mihi charissime.
Agame.   At tu quidem quanto loquere cordatius:
            Tanto gravius exhulceras animum mihi.
Iphige.    Insulsa potius atque stulta dixero:
            (880) Si tibi futura hoc sim voluptati modo.
Agame.   Pape. silere non fero ipse: nec queo:
            Collaudo vero te proboque filia.
Iphige.    Mane o parens: tuis domi cum liberis.
Agame.   Equidem volo. atqui quod volo: quia non licet:
            (885) Isthuc profecto pectus excruciat meum.
[fol. H4r, p. 83]
Iphige.    Infausta pereant tela et arma martia:
            Et inauspicata ac dira Menelai mala.
Agame.   Alios sed huius ante perdiderint mala:
            Quibus ipse dudum perditus teneor miser.
Iphige.    (890) Ut abfuisti temporis multum pater:
            In intima diu moratus aulide.
Agame.   Quin nunc idem me quiddam adhuc vetat rei:
            Ratibus per aequor copias traducere.
Iphige.    Gentem obsecro istam, quam phrigum vocant pater*
            (895) Ubi nam locorum sedem habere praedicant?
Agame.   Illic: ubi utinam proditum Priamo Parin
            Nullo obtigisset sedem habere tempore.*
Iphige.    Procul relicta me anveheris hinc parens?*
Agame.   Quin ipsa eodem gnata quo pater: venis.
Iphige.    (900) Oh.
            Utinam mihi tibique commodum siet:
            Cursus ut et me duceres comitem tui.
Agame.   Isthuc quid optas? navigabis tu quoque:
            Ut iam parentis gnata memineris tui.
Iphige.    Utrum ne dulci navigavero comes
            (905) Matri: an ne ego istam sola conficio viam?
Agame.   Sola profecto sola: semota procul
            Dulcique matre: pariter et charo patre.
Iphige.    Alias in aedes me videlicet pater
            Domumque peregrinam locare destinas?
Agame.   (910) Mitte haec. nefas enim ista scire virgines.
Iphige.    Propera mihi redire sospes ab ilio
            Rebus probe illic ordinatis mi pater.*
Agame.   Verum hoc mihi prius necessitas loco est
            Nonnullam ad aras immolare victimam.
Iphige.    (915) Isthoc proin spectare de negocio
            Quid fas piumque: cum sacris decet pater.
[fol. H4v, p. 84]
Agame.   Spectabis ipsa. Nam futurum est: uti sacris
            Adstes et adsis tu lavachris proxima.
Iphyge.   Ducemus aras num choros circum pater?
Agame.   (920) Feliciorem te atque memet autumo
            Nihil quod horum intelligas. Sed intro age
            In tecta gressum conferas: ac virginum
            Comitumque temet offeras conspectibus.
            At triste porrige osculum ac dextram mihi:
            (925) Longum a paternis abfutura vultibus:
            O pectus. o genae. o pares auro comae.
            Quantum heu dolorum Troia nobis attulit
            Pondus: Heleneque. Sed loqui iam desino
            Nam me quidem aestus corripit rapidus: genis
            (930) Repens obortus: simul ut ora basio
            Tua contigi. Sed hinc abi in penetralia.
            At illud abste postulo: ledae genus:
            Uti ne quid haec res pectus offendat tuum:
            Si mi nimius exhulcerat mentem dolor:
            (935) Mox gnatam Achilli collocaturo meam.
            Nam splendidae quidem et expetendae nuptiae:
            Tamen Parentis nonnihil mordet pios:
            Ubi in familiam liberos dulcis pater
            Tradit alienam: quos labore plurimo
            (940) Curisque summis aeducaverit diu.
Clytem.
            Equidem haud ita sum stulta: mentisque indiga.
            Quin hisce rebus sponte me potius mea
            Insuper et istam parituram existima:
            Ita ut nihil monitore te fuerit opus:
            (945) Quum rite mihi sit elocanda filia.
            Sed mos et ipsum tempus Ista postulat:
            Ac res utraeque nos secus facere vetant.
[fol. H5r, p. 85]
            Huius itaque cui destinasti filiam
            Nomen quidem ipsa teneo. Coeterum genus
            (950) Quod et unde ducat id cupio iam discere.
Agame.   Asopus Aeginam creavit filiam.
Cly.        Mortalium haec aut cui deorum nupserat?
Agame.   Iovi at Aeacon ille generat oenones Patrem.
Cly.        Sed Aeaci quae suscipit proles domum:
Agame.   (955) Peleus. at ille Nerei gnatam tulit.
Cly.        Deon volente? an Raptam et invitis deis?
Agame.   Despondet auctor Iuppiter locat pater.
Cly.        Ubi ducit illam. an in marinis fluctibus?
Agame.   Ubi celsa Chyron tecta Pelei colit.
Cly.        (960) Centauricon ubi mansitare aiunt genus?
Agame.   Ibi diis peracta Pelei connubia.
Cly.        Sed utrum Achillem nutriit Thetis an pater?
Agame.   Chiron. uti ne Rudibus annis improbos
            Mores malorum disceret mortalium.
Cly.        (965) Hem.
            Sapiens quidem aeducator at sapientior
            Fuit ille quisquis aeducandum tradidit.
Agame.   Atque is futurus filiae vir est tuae.
Cly.        Haud malus. ad urbem Graeciae cedo quam colit?
Agame.   Iuxta apidani fluenta Phthiae in finibus.
Cly.        (970) Illuc tuam meamque ducet filiam?
Agame.   Curae marito haec sunt futura virginis.
Cly.        Bene sit utrique. at quo precor ducet die?
Agame.   Simul atque lunae dexter orbis venerit.
Cly.        Sed quas oportet ante gnatae nuptias
            (975) Ferire: divae iam immolasti victimas?
Agame.   Mactabo. nam nunc agitur hoc negocii.
Cly.        Ac deinde celebraturus es connubia?
Agame.   Ubi solvero diis quas necesse est: victimas.*
[fol. H5v, p. 86]
Cly.        At nos ubi epulum foeminis parabimus?
Agame.   (980) Hic iuxta Achivae Classis aeratas Rates.
Cly.        Probe et ita necesse est: attamen communica.
Agame.   Scin ergo quid ages uxor? ac pare mihi.
Cly.        Rei quid hoc? parere nam soleo tibi.
Agame.   Nam nos quidem illic: sponsus ubi sese tenet:
Cly.        (985) Quur absque matre? vices ne obibitis meas?
Agame.   Gnatam elocabimus inter Argivos tuam.
Cly.        Nos interim manere quo iubes loco?
Agame.   Argos profecta virginum curam gere.
Cly.        Gnatamne linquens? ergo quis tollet facem?
Agame.   (990) Ipse exhibebo debitam sponso facem.
Cly.        Haud noris hoc: nec ista tu censes probe.
Agame.   Te in militum versarier turba haud decet.
Cly.        Matrem decet meos locare liberos:
Agame.   Decet et puellas nostra quas habet domus:
            (995) Haud sinere solas: CLY.  Hae quidem tutissimis
            Custodiuntur adprobe conclavibus.
Agame.   Pareto. CLY. Non per Numen Argivae deae.
            Quin tu foris quae sunt agas negocia:
            Curas ego tractavero domesticas.
            (1000) Et quid puellis competat nubentibus:
            Id est mearum pensitare partium.
Agame.   Hei mihi laboris sumpsi ego hoc inaniter
            Ac spe male frustratus excidi mea:
            Dum conor ablegare quopiam miser
            (1005) Uxorem ab oculis. astu at ecce callido
            Utor et in hos qui sunt mihi charissimi
            Intento technas: nil inexpertum doli
            Linquens: et undecunque vincor. attamen
            Iam vate cum Chalcante sciscitatum eo
[fol. H6r, p. 87]
            (1010) Oraculum: placitum quidem deo: at mihi
            Inauspicatum. Calamitatem Graeciae
            Porro viri illud esse prudentis puto:
            Frugi ut probamque coniugem in penatibus
            Nutricet: aut ne prorsus ullam nutriat.
Chorus.
            (1015) Ilicet sacrum Symoentis amnem
            Vitreo qui gurgite vorticosus:
            Impetu fertur phrygios per agros:
            Iam petet collecta cohors Achivum:
            Navibus cum veliferis et armis:
            (1020) Ilium infelix aditura troiae:
            Conditum flavi lyra et arte Phoebi
            Oppidum. Cassandram ubi fama narrat
            Aureos crines agitare vatem:
            Laureae semper viridantis. alma
            (1025) Diffluentem fronde comam ambiente.
            Numinis quum iam omniscio incitata
            Non sui compos agitatur oestro.
            Caeterum densa phrygii corona
            Pergama cingent.
            (1030) Tunc ubi mavors ferus atque ahenis
            Horridus scutis: properante pinu
            Fervidi emensus vada caeca ponti:
            Remige appellet Simoentis oras.
            Castoris raptam ut repetat sororem
            (1035) Atque pollucis: geminorum in astris
            Syderum vique a Priamo receptam
            Fortibus telis Clypeisque Graium
            Rursus in terram Referat Pelasgam.
            Moenium at quum pinniferas coronas
            (1040) Cinxerit teligera phalange:
[fol. H6v, p. 88]
            Cinxerit turres validas. et urbem ob-
            sederit bello phrygiam cruento:
            Funditus victor populans: et inde*
            Ense crudeli capita amputarit
            (1045) Civium cervice resecta dirus.
            Tum nurus Troiae tenerasque sponsas
            Quin et annosam Priami beati
            Regis uxorem: lachrymis acerbis
            Affatim implebit. miseroque planctu.
            (1050) Interim proles helenae tonantis
            Flebilis ibit:
            Deserens dulcis thalamos mariti.
            Ne precor ne vel mihi vel meorum
            Liberis unquam veniat nepotum
            (1055) Ista spes. qualis reor obtinebit
            Divites lydas miserasque troum
            Coniuges fusis simul assidentes
            Ac suis pensis querulae inter ipsas
            Talia dicent.
            (1060) Quis putas me mox miseram capillis
            Pertrahens certa mihi lege comptis:
            Patriae eversae simul atque captam
            Senserit flentem ferus hostis arcem
            Ultor extinguet feriens. tuaque id
            [ed.-1507: Polluet: victaeque decus pudoris
            (1065) Dulce decerpet violans: tuaque]
            Gratia nimirum Helene: cygno por-
            rectili cervice superbienti*
            Edite. Si vera ea fama: quondam
            Alitis ledam venerem tulisse:
            (1070) Ipso in hanc verso Iove. sive vatum
            Fabulis fictis potius Camoenae
            Dissiparunt haec hominum per ora.
Achilles. Ubi hic achivi ductor est exercitus:
[fol. J1r, p. 89]
            [ed.-1507: Quisnam e ministris ibit illi nuntius]
            (1075) Addesse Achillem Peleo satum Patre
            Pro foribus: ipsum convenire qui velit?
            Etenim diu iam sorte. nequaquam pari
            Frustra aestuosi operimur Euripi vada.
            Aliique nostrum liberi connubiis
            (1080) Relicta inani ac solicitaria domo:*
            Hoc ociosi desidemus littore.
            Alii iugati uxoribus: sed liberis
            Nondum creatis. Usque adeo impotens amor
            Ardorque novus haud absque divum numine
            (1085) Habet huius expeditionis Graeciam.
            Itaque quod ad me pertinet negocii:
            Id memetipsum expostulare convenit
            Porro alius itidem: si cui videbitur
            Pro se loquetur ipse. Namque pharsalo
            (1090) Patria relicta: ad hoc Parente Peleo:
            Tenuia pigri flamina: Euripi moror:
            Myrmidonas hic vel ociosos detinens:
            Qui me quidem urgent semper hisce vocibus
            Quid hic Achilles commoramur? aut quoad*
            (1095) Priameia ad huc ad Pergama traiectio*
            Sine fine lentis prorogabitur moris?
            Face: si quid es facturus: aut retro domum
            Unde huc profecte: copias reducito:
            Haud longa Atridarum operiens cunctamina.
Cly.        (1100) O gnate. Thetidis intus audito tuo
            Sermone: celeri prodii foras gradu.
Achilles  Sancte o pudor: quae nam ista tandem foemina:
            Quam conspicor forma decente Praeditam?
Cly.        Non est novum nos ante non visas tibi: haud
            (1105) Agnoscier: verum modestia tua
            Delector: ac pudore reverenti mei.
[fol. J1v, p. 90]
Achilles  Quae tandem es? aut quid Achivum in agmen foemina
            Virosque adisti: armis amictos martiis?
Cly.        Ego gnata ledae sum: Clytemnestra mihi
            (1110) Nomen: Agamemnon dux maritus est meus.
Achilles  Dixti probe. et compendio quod oportuit
            Mihi at indecorum est colloqui cum foeminis.*
Cly.        Heus quo fugis? quin dextrae dextram applica:
            Letum futuri initium connubii.
Achilles  (1115) Quid ais? Egon tibi dexteram? Atqui Agamemnonem
            Vereamur: horum si quid attigero manu:
            Quae neutiquam mihi fasve iusve tangere.
Cly.        Fas maxime. Quando meam tu filiam
            Duces: marinae germen o nereidis.
Achilles  (1120) Quas nuptias cedo praedicas? equidem mihi
            Nihil est quod his respondeam: nisi forsitan
            Tu rem quod istam perperam intellexeris:
            Nobis proinde fabulam adportas novam.
Cly.        Cunctis id incitum est: uti reverentia
            (1125) Capiantur ac pudore. Si quando novis
            Visis amicis audiant de nuptiis.
Achilles  Ego profecto mulier haud unquam tuae
            Connubia procus expetivi filiae.
            Nec ullus unquam mihi super connubiis
            (1130) Allatus est ex gente Atridum nuncius.
Cly.        Quid esse tandem possit hoc negocii?
            Orationem tu vicissim nunc meam
            Mirare. dicta nempe miror ego tua.
Achilles  Coniicito. Coniectare quid sibi haec velint
            (1135) Commune nobis. Quippe utrique forsitan
            Vera loquimur: nec fraude mentimur mala.
Cly.        An non novum mihi contumeliae genus
            Fit: quae quidem (ut videtur) nuptias
[fol. J2r, p. 91]
            Consilio falsas: me profecto horum pudet.
Achilles  (1140) Fors meque teque quispiam lusit dolo.
            Verum ista mittas: nec feras acerbius.
Cly.        Valeto: rectis non enim post hac queo
            Te oculis tueri: quando sum mendax tibi
            Reperta. meque indigna nimirum tuli.
Achilles  (1145) Totidem tibi verbis ego respondeo.
            Sed ut maritum (quem peto) quaeram tuum:
            In ista iam nunc tecta conferam pedem.
Servus.   Hospes Aeaci nepos maneto: namque appello te
            Editum dea parente: teque ledae filiam.
Achilles  (1150) Hem quis hic qui nos aperto iam vocavit ostio?
            Ore quam tumultuoso: vultu at attonito vocat.
Servus   Servus: hinc haud insolesco: sors enim haud sinit mea.
Achilles  Caeterum illud adde: cuius? neutiquam certe meus:
            Separatae enim meae res a bonis Agamemnonis.
Servus   (1155) Servus istarum: ante quas me stare caernis: aedium.
            Namque in hanc domum huius olim Tyndarius dedit pater.
Achilles  En resistimus: ergo fare: si quid eloqui velis:
            Quur gradum bene institutum iusseris me sistere.
Servus   Nam fores ad hasce soli vos duo consistitis?
Cly.        (1160) Imo solis quo locare. regiis ab aedibus
            Prodeas foras: et ad nos ipsus huc confer gradum.
Servus   O potens fortuna Rerum: meaque providentia:
            Obsecro: servate. salvos quos ego esse pervelim.
Achilles  Differetur (sicuti videtur) haec narratio:
            (1165) Praeque se profecto quiddam magnum et arduum gerit.
Cly.        De fide silentii tu nequid hesites senex:
            Neve conteris loqui: mihi si quid eloqui velis.
Senex.   Scis profecto quisquis essem quantulusque: in te tamen
            Benevolum fuisse semper: ac tuos in liberos.
Cly.        (1170) Scio. videlicet meorum iamdiu penatium
[fol. J2v, p. 92]
            Esse te veterem ministrum: ac familiae columen meae.
Senex.   Scis opinor et illud olim ut dotis in partem tuae
            Me receperit agamemnon dux Achivi exercitus.
Cly.        Argos es mecum profectus: additus sponsae comes
            (1175) Ac meus semper fuisti: et partibus studens meis.
Servus.  Sic habet res. Caeterum tibi sum quidem volens bene
            Hera: tuo verum marito non proinde sum favens.
Cly.        Ergo nunc aperito tandem: quae parabas dicere.
Servus.  Nempe filiam tuam: qui sevit ac genuit pater:
            (1180) Ipse mactare cruentus manibus apparat suis.
Cly.        Qui potest? orationem abominor senex tuam:
            Non enim mihi videris sapere sanum scilicet.
Servus.  Apparat cruentus inquam desecare ferreo
            Ense/ cervicem puellae candidam miserrimae.
Cly.        (1185) Hei mihi miserae an maritus obsecro insanit meus?
Servus.  Sanus is quidem: nisi in te coniugem: nec non suam
            Filiam. profecto parte hac ille nil sanum sapit.
Cly.        Gratia qua cedo? quis illum genius instigat malus?
Servus.  Numinum responsa cogunt: sic enim Chalcas ait
            (1190) Augur: ut danaum phalanges: classe sulcent aequora.
Cly.        Quo profectura est pelasgum classis? infoelix ego.
            Illa at infoelix magis: quam dirus occidet pater.
Servus.  Dardani ad sedes: sacraeque celsa Troiae pergama:
            Victor ut Menelaus helenam marte recipiat suam.
Cly.        (1195) Scilicet sic destinarant fata iniqua numinum:
            Ut rediret helena nobis gnatae in exitium meae.
Servus.  Rem tenes hera prorsus omnem. nanque dianae pater
            Mox tuam sacras ad aras: immolabat filiam.
Cly.        Quid sibi vult ergo quod praetexuere nuptias?
            (1200) Quae quidem me res meis huc evocavit aedibus.
Servus.  Quo volens lubensque gnatam adduceres horsum tuam:
            Quippe eam datura Achilli nuptum Achivum principi.
[fol. J3r, p. 93]
Cly.        Proh dolor miseranda gnata: quo perires: huc domo
            Atque in exitium es profecta. tuque egoque parens tua.
            (1205) Servus.  Miseraque et lachrymanda fertis utraeque quum sitis duae.
            Caeterum dira atque acerba ductor Agamemnon tulit.
Cly.        Heu dolor miseranda perii: nec mihi iam lumina
            Perferunt diutius: neque temperant a lachrymis.
Servus.  Si quidem grave esse possit: aut molestum: fundere
            (1210) Lachrymas: quae sit suis orbanda liberis parens.
Cly.        Tu sed ista senior. unde scire temet praedicas?
            Nunquid audisti: tibi renunciante quopiam?
Servus.  Missus iveram: tabellas adferens tibi alteras
            Praeter illam. quam prius receperas epistolam.
Cly.        (1215) Utrum ut interdiceres: an denuo nobis idem
            Nunciares: immolandam uti filiam deducerem?
Servus.  Immo uti denunciarem virginem ne adduceres.
            Nam tuus fors tum maritus coeperat resipiscere.
Cly.        Deinde qui factum est: ut ad me quas ferendas ceperas:
            (1220) Non eas pertuleris idem. manibus imponens meis?
Servus.  Vetuit id Menelaus: has qui manibus eripuit meis:
            Unus horum qui malorum causa et author extitit.
Cly.        Nate Peleo parente: germen O nereidis:
            Marte praepotens Achilles. haeccine audis obsecro?
Achilles (1225)   Audio mulier: videlicet esse te miserrimam:
            Caeterum laesum haud levi me contumelia puto.
Cly.        Filiam dare cruento destinant leto meam:
            Ad dolum tuarum abusi nuptiarum nomine.
Achilles  Quum et ipse tuo marito indignor ac succenseo:
            (1230) Nec negocium mihi hoc vulgaribus dolet modis.
Cly.        Me quidem haud quaquam pudebit genibus advolvi tuis:
            Quippe mortalem parente proditi in lucem dea.
            Quur enim nunc iactitem me. ac dignitatis sim memor:
            Cuius ego quaeso matrem deceat eniti magis:*
[fol. J3v, p. 94]
            (1235) Atque pro gnatae salute? proinde age o dea sate
            Opitulare: tum meis precor malis: tum virgini:
            Quae fuit tua dicta coniunx: hoc inaniter quidem
            Fateor: attamen hanc ego sertis revinctam frondeis
            Arbitrata tibi futuram coniugem adduxi domo.
            (1240) Caeterum ad caedem necemque virginem nunc adveho.
            Huius at facti probrum in te recidet atque infamia
            Ferre opem qui sis gravatus: licet enim non duxeris:
            Dulcis es miserae tamen dictus maritus virginis.
            Perque mentum perque dextram: perque genitricem deam
            (1245) Quando me solum profecto nomen extinxit tuum:
            Hoc oportet te tuerier: alia non superest mihi
            Ara quo refugere possim: genua praeterquam ad tua.
            Quippe cui non adsit ullus hic amicus: unde mi
            Adferendae opis aut salutis ulla spes arrideat.
            (1250) Id genus cuiusmodi audis facta sunt agamemnonis.
            Plenaque crudelitatis perditaeque audaciae.
            Adde ad haec quod (uti vides) ad nauticas et efferas
            Mulier adveni phalanges: turbam et effrenem virum
            Ad patranda scelera prompta praeditos audacia.
            (1255) Haec nisi si quando ita ipsis collubuerit: utiles.*
            Proinde tu si non gravabere dexteram mi obtendere:
            Vique nos tua tueri: scilicet salvae sumus:
            Sin secus: tum spes salutis nulla nobis reliqua fit.
Chorus.
                Res efficax peperisse. vimque maximam
            (1260) Amoris adfert omnibus communiter.
            Uti pro suis summe adlaborent liberis.
Achilles  Ingens mihi animus tollitur magis ac magis:
            Condidicit autem tum malis aegrescere:
            Tum prosperis gaudere. modice casibus.
Chorus.
[fol. J4r, p. 95]
            (1265) Huiusmodi quidem ratio mortalibus
            Recte instituta est: ut bene ac feliciter
            Rectrice vitam transigant sapientia.
Achilles  Est interim autem dulce non sapere admodum:
            Rursum interim homini sapere conducit magis.
            (1270) At ego educatus pridem in integerrimi
            Domo viri Chironis ac iustissimi:
vs. 1271 iustissimi er staat: instissimi
            Simplicibus uti consuevi moribus.
            Proin Atridis: si probi fuerint duces:
            Parebimus. sin improbi: haud parebimus.
            (1275) Sed tum loco hoc: tum Troiae ad urbis moenia:
            Ego liberum usque mentis ingenium meae
            Prae me ferens praestansque marti quatenus
            Ad me attinet: virtute condecoravero.
            At te quidem: quae misera fers et atrocia:
            (1280) Et ab iis: amici/ qui tibi sunt intimi:
            Atque ea patrantur cuncta nimirum viri
            Florentis aevo occasione ac nomine:
            Hoc quicquid est doloris: in me transferens:
            Meo his procellis eximam periculo:
            (1285) Tutoque statuam: nec patri unquam filia
            Tua perimetur: dicta quae fuerit mea.
            Nec enim viro permiserim segnis tuo:
            Uti me dolis misceat et involvat suis.
            Nam nomen etsi spicla non vibret meum:
            (1290) Ferrum ve. tamen id filiam occidet tuam.
            At sceleris author vir quidem fuerit tuus:
            Verum nec ipse vacavero piaculo.
            Si virgo per me perierit: nec non meas
            Per nuptias: nova nec ferenda sustinens:
            (1295) Violata miris simul et indignis modis.
            Equidem pelasgum vir fuero deterrimus:
[fol. J4v, p. 96]
            Nullius inquam sim rei precii ve ego:
            Menelaus autem habeatur in numero virum.
            Neque Peleo progenitus autumer patre:
            (1300) Sed pessimo ignavissimoque daemone:
            Si coniugi unquam nomen ad caedem tuo
            Inserviat meum. Liquenti gurgite
            Volubilem tibi deiero per Nerea:
            Thetidis parentem: quae mihi fuit parens:
            (1305) Haud filiam Rex tanget Agamemnon tuam:
            Nec vel manu summa: nec uti vel vestibus
            Digitum/ puellae: liceat admolirier.
            Aut hercle sipylus culta sedes barbaris.
            Urbs ea futura est: unde duxerint genus
            (1310) Clari gerendoque inclyti bello duces.
            At Phthia rursus: unde stirpem duxi ego:
            Obscura nullum nominis feret decus.
            Et acerba Calchas auferet libamina
            Augur. quis autem est augur? Is videlicet
            (1315) Qui vera pauca: falsa dicit plurima.
            Si fors ita ceciderit: atqui si minus
            Ita ceciderit: tum profecto disperit.
            Aut proinde nostros virginum milia decem
            Petant thoros. dixi: et rata est sententia.
            (1320) Quin ipsus etiam ductor Agamemnon gravi
            Nos afficit profecto contumelia:
            Nam ius et aequum fuerat: ut nomen meum
            Rogaret a me postulans: ad virginem
            Irretiendam. nam Clytemnestra mihi*
            (1325) Nuptum dedisset filiam potissimum:
            Atque hanc Pelasgum bellicosis copiis
            Forsan dedissem. Si quidem transmissio
            Pendebat ex hac diruendum ad Ilium.
[fol. J5r, p. 97]
            Neque enim gravarer publicis exercitus
            (1330) Consulere sane commodis. quicum mea
            Coniunxerim arma. Caeterum me nunc duces
            Nihili aestimant: reique momento levis
            Vel adiuvare: vel nocere forsitan
            Ferrum hoc mucroque noverit: quem stringere
            (1335) Dudum in Phrygas mihi destinatum barbaros:
            Macularo caede et sanguine inquinavero:
            Gnatam modo mihi si quis eripiat tuam.
            Sed ociosa iubeo sis. Siquidem tibi
            Ego deus extiti obtigique maximus.
            (1340) Nondum quidem hunc tibi praestiti: fateor: deum:
            In posterum sum praestiturus attamen.
Chorus.
              Et te locutus digna Pelei genus:
            Et aequoris Potente/ veneranda dea.
Cly.        Quibus obsecro te praedicavero modis:
            (1345) Ut ne nimis quid dixerim: nec item minus.
            Uti nec favorem et gratiam amittam loquens:
            Viri enim probi laudes ubi audiunt suas
            Quodam solent odisse laudantem modo:
            Si fors quis ipsos laudet immoderatius.
            (1350) Tum me profecto dispudet de propriis
            Peculiaribusque calamitatibus:
            Lachrymabilem/ sermone miserando queri:
            Quum tu meis sis prorsus alienus malis.
            Haud indecorum est attamen: Si vir probus
            (1355) Fortisque quamquam sit alienus: adiuvet
            Hos: quos acerba sors et aspera premit.
            Age itaque nostri te misereat. Si quidem
            Miseranda patimur. Primum ego generum mihi
            Rata te futurum spes inaneis ceperam.
[fol. J5v, p. 98]
            (1360) Dein haud scio sat: an meae mors filiae
            Tibi triste forsan omen aliquod adferat
            In posterum: Si quando duces coniugem:
            Quod ominis vitare te consultius.
            Verum probe elocutus ad huc initia:
            (1365) Idem probe perfeceris negocium.
            Mea nanque gnata. si voles: servabitur.
            Num genua vis hanc supplicem amplecti tua?
            Sunt haec quidem parum decora virgini:
            Si tu tamen ita censeas: quid sit decens
            (1370) Oblita: veniet: ac pudoris immemor.
[ed.-1507: Si tu tamen ita censeas: videlicet
                (1370) Mox huc pudoris liberalem venerit
                Suffusa vultum virginali purpura.]
            An potius illa absente. id abste quod peto
            Achilles exoraro: et impetravero?
Achilles  Maneat domi. pudicam enim decet pudor.
Cly.        (1375) Verum tamen pudere oportet eatenus:
            Qua res ferat. praesensque postulet status.
Achilles  Neque tu sub oculos filiam produxeris
            Meos tuam mulier. neque per inscitiam
            Famae probrum accersamus: ac vitae notam.
            (1380) Siquidem coacti turba densa exercitus
            Domesticarum. ac propriarum negligens
            Rerum: malignis gaudet obtrectatibus:
            Amans maledicas dissipare fabulas.
            At nullo ego hercule posuerim in discrimine: ac
            (1385) Tantumdem apud me prorsus hic effeceris:
            Seu supplices humilesque veneritis mihi:
            Seu neutiquam mihi supplicaris. nam meo
            Fixum stat animo viribus contendere
            Nixuque summo: vos ut eximam malis.
            (1390) Adeo sit unum hoc me tibi satis: semel
            Dixisse: neque enim vanus aut mendax ego
            Mihi crede fuerim. Si quid autem mentiar
[fol. J6r, p. 99]
            Dederoque verba: Seu dolis elusero:
            Emoriar. immo haud moriar: hanc si virginem
            (1395) Servaro. CLY. dii faveant precor ferenti opem
            Usque iis: acerbis qui laborant casibus.
Achilles  Audito nunc. uti res mihi haec habeat bene.
Cly.        Quur hoc aisti? te quidem audiam volens.
Achilles  Rursum patri persuadeamus virginis:
            (1400) Consilia quo iam saniora sumpserit.
Cly.        Ignavus est: ac timidus ille quispiam:
            Nimiaque pavitat copias formidine.
Achilles  Ratione at expugnata Ratio vincitur.
Cly.        Spes ista sane frigida. ac levis. tamen
            (1405) Eloquere tandem facere me quid oporteat.
Achilles  Primum quidem illi supplicabis. liberos
            Ne perimat. idque si recuset. tum tibi
            Fuerit necesse nos adire denuo.
            Nam si quod optas. sponte id annuit sua:
            (1410) Tum me quidem illum convenire nihil opus:
            Quando ipsa per se Res salutem conferet
            Ad hoc videbor erga amicum rectius
            Egisse. neque me copiae culpaverint:
            Ratione si rem potius ac prudentia:
            (1415) Quam vi manuque viribusque gessero.
            Tum porro amicis. rebus ex sententia
            Ipsis volentibus ut puta ac lubentibus:
            Probe peractis. vel operam citra meam:
            Tibique fors haec transigentur commode.
Cly.        (1420) Ut es probe locutus. itaque sic uti
            Censes agendum est. Caeterum ista si parum
            Successerint: mihi mentis ex sententia
            Ubi nam licebit postea te visere?
            Quonam loci venire me miseram iubes?
[fol. J6v, p. 100]
            (1425) Ubi liceat istam repperisse dexteram:
            Quae sola nostris praestat auxilium malis?
Achilles  Ipsi has tibi excubias agemus: teque ubi
            Res cunque postulabit: observabimus:
            Ne turbulentas per pelasgum copias
            (1430) Te cursitantem conspicetur quispiam
            Pavido ore. et attonitam. neque hoc tu dedecus
            Labemque eam domui Paternae adsperseris.
            Indignus etenim Tyndareus pater tuus
            Est: qui male audiat. utpote Graecanica
            (1435) In gente magnus: atque cum primis potens.
Cly.        Ita res habet. tu dux eris negocii:
            Me tibi vicissim gerere morem convenit.
            Quod si dei sunt quando tu vir es pius:
            Digna assequeris. Caeterum si numina
            (1440) Sunt nulla divum. quid necesse est nitier?
Chorus.
              Festus ut ille hymenaeus erat
            Loto ubi cum lybica pariter:
            Cunque suaviloquente Cheli
            Non sine multiforis calamis:
            (1445) Grata choris streperet cythara.
            Turba ubi candida pegasidum
            Mollibus irreligata comis
            Vertice Peliaco
            Coniugiale bonis epulum
            (1450) Diis celebrantibus. ad numerum
            Membra moveret. et aureolis
            Pelleret arva iugi soleis.
            Dum liquidis et amabilibus
            Dulcicanae modulis:
            (1455) Pelei ad inclita connubia
[fol. K1r, p. 101]
            Iret: et undivagam Thetidem
            Voce cieret: et Aeaciden
            Per iuga florida. rumor ubi est
            Nubigenas habitare viros
            (1460) Aeaciden per opaca canens
            Peliaci nemoris:
            At phrygius puer interea
            Deliciae iovis aetherei:
            Pocula miscet: et aureolis
            (1465) Nectareos latices*
            Temperat ac tribuit cyathis:
            Deinde per aequora candiduli
            Leveque per spacium sabuli
            Aequoreo sata turba sene:*
            (1470) Nexa sororibus e decies
            Quinque agitatque rotatque choros:
            Orbibus innumeris.
            Molliculo pede replicitis
            Connubium levibus
            (1475) Concelebrans choreis.
            Venit et undique nubigenum
            Numine percita turba virum:
            Tela ferens abiegna manu:
            Frondea vertice serta gerens:
            (1480) Cum superis simul ut Bromii
            Munera sumeret atque epulas
            Ibi Thessala turba puellae
            Sustollit in aethera vocem: o
            Nereia filia clamans:
            (1485) Lux inclyta coeligenarum:
            Certissimus Augur Apollo: et
            Cui mystica sacra sororum:
[fol. K1v, p. 102]
            Bene cognita Casthaliarum:
            Chiron pius: armipotentis
            (1490) Nomen reseravit Achillis:
            Fore vaticinatus: ut ille
            Cum Myrmidonum Clypeatis
            Priameia regna catervis:
            Devotaque pergama adortus:
            (1495) Flammis populantibus urat:
            Vulcania fulminis instar
            Quatiens trepidabilis arma:
            Thetidis pia dona parentis
            Siquidem hoc decus illa pelasgis
            (1500) Feliciter edidit alvo.
            Nereidos ergo sororum
            Primae ac ditione potentis
            Spaciosa hilares agitabant
            Connubia splendida divi:
            (1505) Peleique mariti hymeneum
            Id temporis ore ciebant.
            Porro tibi tempora flavis
            Crispisque decora capillis
            Mavortia turba Pelasgum
            (1510) Cinget viridante corona.
            Deinde haud secus atque iuvencam
            Teneramque rudemque: profectam
            Modo rupibus e specuosis
            Spectantis in aequora montis:
            (1515) Diro iugulaverit ense
            Ac lactea colla cruore: hu-
            mano (miserabile) tinget:
            Feriens: nec arundine agresti:
            Muscove virentibus antris
[fol. K2r, p. 103]
            (1520) Pastorum alitam: sed amicae
            Curaque domoque parentis
            Excultam: uti nupta Pelasgas
            Peteres feliciter aedes.
            Ubi nunc probitasve pudorve
            (1525) [ed.-1507: Faciesque ipsius honesti]
            Valeat: simul atque nefastum
            Scelus impietasque tyrannin
            Tetram/ obtinet undique porro
            Neglecta iacet: premiturque
            (1530) Post terga reiecta: scelestis
            Mortalibus inclyta virtus:
            Quumque undique legibus aequis
            Mores dominantur iniqui.
            Hominum generi ergo periclum
            (1535) Communiter imminet omni
            Ne qua ingruat ira deorum.
Cly.        Equidem e meis huc prodii penatibus
            Foras. maritum sicubi adspiciam meum.
            Qui iam diuque et lentus hinc abest: domo
            (1540) Penitus relicta. Gnata at interim mea
            In lachrymis versatur infelix: leves
            Fundens in auras omne lamenti genus
            Simul ac necem rescivit illa: quam pater
            Statuit paratque. Sed ex propinquo inaudii
            (1545) Strepitum: gradum ferentis huc Agamemnonis.
            Rubore cui mox ora tinxerit pudor:
            Quando ipsus adeo ferus et immanis pater
            In proprios nefaria patrat liberos.
Agame.   (1550) Ledaea proles: commodum egressam foras
            Offendo te: quo virgine absente procul
            Tibi dicta quaedam proferam: quae neutiquam
            Fuerit decorum audire nupturas viro.
[fol. K2v, p. 104]
Cly.        Quid est negocii. in quo tibi ista temporis
            (1555) Oblata commodavit opportunitas?
Agame.   Accerse gnatam: quo patri veniat comes.
            Adsunt enim parata rite piamina.
            Adsunt profundendis item lustralibus
            Pura manu ignibus: ac iuvencae: quas deae
            (1560) Dianae oportet cedere ante nuptias:
            Atri cruoris fervida exundamina.
Cly.        Verbotenus quidem locutus es probe:
            Tua facta porro nominare si velim:
            Equidem haud reperiam: quomodo eloquar probe.
            (1565) Verum age foras procede gnata. Nam pater
            Quicquid parat nosti ordine: ac fratrem sinu
            Gestans Orestem pariter adporta tuum.
            En illa adest hucusque morigerans tibi.
            At ipsa quae restant: et huius nomine
            (1570) Simul et meopte. mox tibi respondero.
Agame.   Quid gnata lachrymas? fronte quur hilari parum
            Terram intueris ora defigens solo?
            Vultumque moestum pallio obtento tegis?
Iphige.    Heu
            Quod nam mearum calamitatum exordium
            (1575) Possim capere? Cunctis enim mortalibus
            Datum est: uti tum prima tum novissima
            Tum media: quovis disserant negocio.
Agame.   Rei quid hoc est? Quidve sibi vult: quod mihi
            Omnes eodem sitis affectae modo:
            (1580) Et mente consternata et ore turbido?
Cly.        Quae sciscitabor: aperte et ingenue mihi
            Coniunx roganti quaeso uti respondeas.
Agame.   Nihil necessum est: hoc ut a me postules
            Quin ipsus ultro cupio iam rogarier.
[fol. K3r, p. 105]
Cly.        (1585) Gnatam necare paras: tuamque et item meam?
Agame.   Hem.
            Misera elocuta es quaeque neutiquam decet
            Te suspicari: suspicaris improba.
Cly.        Verum illud interim mihi respondeas.
Agame.   At tu profecto. Si quidem rogaveris
            (1590) Quae te decet rogare: quae decet audies.
Cly.        Equidem haud alia percontor. atqui tu mihi
            Itidem cavesis alia ne respondeas.
Agame.   O fors potens. O fata proh genius meus
Cly.        Et meus: et huius insuper Quando trium
            (1595) Idem est et unus genius infelicium.
Agame.   Qua tandem es in re laesa. CLY. at isthuc scilicet
            Tu me Rogas? verum astus hic astu vacat:
            Atque ista calliditas profecto incallida est.
Agame.   Perii. palam sunt facta: quae celaveram.
Cly.        (1600) Scio cuncta. didici cuncta: sane et audii:
            Quae tu sceleste in me patrare destinas:
            Quamquam sat ipso confitere silentio:
            Suspiriisque: plura ne tu dicere
            Conere frustra. Aga. En obticesco: quando me
            (1605) Mendacii convictum: et impudentiam
            Ipsi necessum est calamitati adiungere:
Cly.        Audito nunc iam: quippe aperte proloquar
            Neque flexuosa aenigmatum diutius
            Utemur ambage. neque dictis nubilis.
            (1610) Primum (tibi istuc primo ut obiiciam loco)
            Me non volentem vique raptam coniugem
            Duxti: necato Tantalo: cui nupseram
            Prius: ac puello sortis ex usu tuae
            Itidem perempto: quem quidem per vim meo
            (1615) Immitis ad necem revulseras sinu.
            At Iove creatus uterque germanus meus
[fol. K3v, p. 106]
            Quis et armis inclyti: suum tibi
            Bellum movebat. Caeterum senior parens
            Tyndareus hoc te exemit e discrimine.
            (1620) Iam supplicem ac versum ad preces: ita denique
            Meis per hunc potitus es connubiis.
            Dein ubi reconciliata sum tibi: et addita:
            In te simul: cura simul domestica/
            Ut foeminam inculpatam ego usque gesserim:
            (1625) Istuc et ipse conscius testabere.
            Pariterque casta: domumque commodis tuam
            Augens: ita ut sive introires. gaudio
            Fruerere tecum: sive prodires foras:
            Sortis beatae dicerent omnes virum.*
            (1630) Atqui hic profecto captus est rarissimus:
            Ut id genus quis sortiatur coniugem.
            Contra improbamque et frugis uxorem malae
            Nihil est negocii: ubilibet nanciscier.
            Porro puellis editis nixu tribus:
            (1635) Hunc insuper peperi tibi puellulum.
            Quo tu quidem me pignorum e numero: necans
            Unam pater miserabili orbabis modo.*
            At quispiam si te roget: qua gratia
            Istam necabis? cedo quid huic respondeas?
            (1640) An me tuo loqui necessum est nomine?
            Helenen uti Menelaus asserat suam.
            At nos honestum est ac decorum scilicet
            Nece liberorum foeminae precium malae
            Dependere? Iis quae possidemus optima
            (1645) Longeque nobis omnium charissima:
            Redimemus: haec invisa quae sunt maxime?
            Age siquidem hinc profectus in bellum iveris:
            Ibique fueris abfuturus longius:
[fol. K4r, p. 107]
            Domi relicta me: quid animi tum mihi
            (1650) Fore autumas: Sedem omnem ubi conspexero
            Vacantem: et hanc desyderantem filiam?
            Tum vacua cuncta virginum conclavia?
            Egoque sola sedero perennibus
            Confecta lachrymis: hancque lugens virginem?
            (1655) Ad huncce fors sine fine lamentans modum?
            Heu gnata qui te sevit: extinxit pater
            Ipsus necans: haud alius: haud alia manu:
            Eiusmodi linquens familiae praemium:
            Atque in suos exempla talia statuens.
            (1660) Nam deinde causa quaelibet suffecerit:
            Occasione tantum opus fuerit levi.
            Ut et ipsa: quique mihi supersunt liberi
            Te rursus accipiamus isthunc ad modum
            Quo te accipi par est et aequum scilicet.
            (1665) Sed per deos caveto: neu me adegeris:
            Uti talis in te fuero: qualem neutiquam
            Decet esse: neve Rursus id commiseris:
            Ut ipse talem temet exhibeas mihi:
            Qualem probum esse neutiquam decet virum.
            (1670) Verum esto sane: sacrificabis filiam.
            Sed interim illic vota quae facturus es?
            Quid tibi petes? nunquid boni? quum filiam
            Mactes pater? Reditum ne? nimirum malum
            Miserumque: quippe domo profectus turpiter.
            (1675) Sed me tibi boni precari quippiam
            Par fuerit: ac votis lacessere numina.
            At non et ipsos iudicarimus deos
            Stultos item esse: ut annuant eiusmodi
            Ut parricidis nos voluerimus bene: et
            (1680) Qui propria facinus patrarint dextera.
[fol. K4v, p. 108]
            An vero: ut Argos iam reversus: liberos
            Tuos reperias? Caeterum haud quaquam tibi
            Isthuc licebit. Quis vel aspectu obsecro
            Post e tuis dignabitur te liberis:
            (1685) Quum tu sciens necaris horum quempiam?
            Num denique haec sunt disputata: ac mutuis
            Rationibus tractata? An hoc tantum sat est
            Sceptris ferundis praeeminere: ac bellicum*
            Ducem vocari? quum tuum fuerit magis
            (1690) In Danaidum frequente multitudine
            Haec aequa quae sunt/ atque iusta: dicere.
            Vultis Pelasgi navigare ad Ilium?
            Igitur vicissim sorte ducta: quaerite:
            Cuius necari gnatam oporteat: hoc enim
            (1695) Ex aequo ad omneis pertinebat. Caeterum
            Haud par erat: te solum et unum ex omnibus
            Tuam Pelasgis immolandam filiam
            Praebere: Sive fratris illud erat magis
            Menelai. ut Hermionen neci daret: suae
            (1700) Causa parentis. Quippe ad illum proprie
            Res attinebat. Nunc ego autem quae tuis
            Sancte fidem servaverim connubiis:
            Gnata innocens orbabor: At contra soror
            Quae casta pacti iura deseruit thori:
            (1705) Felix aget: reducemque Spartae ad moenia
            Ducet puellam. Si quid horum perperam
            Dixi: refelle: Sin probe ac recte mihi haec
            Sunt dicta: ne tuam profecto filiam
            Meamque pariter impius dederis neci.
            (1710) Ita rectius consultiusque feceris.
Chorus.
            Pareto. nam profecto liberos decet
[fol. K5r, p. 109]
            Agamemnon incolumes tueri quemlibet.
            Nec ullus haec mortalium refellerit.
Iphigenia.
                Orphaea genitor Si mihi facundia
            (1715) Foret: ut liceret saxa cantu flectere:
            Comitesque post me voce petras ducere:
            Possemque delinire dictis pectora.
            Meamque trahere quos velim in sententiam:
            Nimirum ego istis experirer utier.
            (1720) Nunc (quae mihi una ars ac facultas suppetit)
            Praestabo lachrymas: Quando solum id possumus.
            Tuisque genibus corpus advolvo meum
            Supplex: quod haec tibi ventre progenuit suo.
            Ne me puellam: aevique maturam parum
            (1725) Extinxeris. nam dulce cunctis coelicam
            Adspicere lucem. Caeterum quae tartaro
            Tellus tegit: ne me videre adegeris.
            Ego prima te patrem vocavi: tuque item
            Primam inter omneis me vocasti filiam.
            (1730) Ego prima quondam genibus insidens tuis:
            Atque ea meo blande premens corpusculo:
            Gratas voluptates frequenter invicem: et
            Dedi et recepi: ac paria mentis gaudia.
            Tuaque haec: uti recordor: erat oratio.
            (1735) An est futurum gnata: ut olim te viri
            In aedibus nuptam beati ac divitis:
            Et sospitem videamus: et sic uti tuo
            Dignum est parente: commodis ac liberis
            In melius usque pullulantem? Ad haec ego
            (1740) Hanc tum vicissim orationem rettuli.
            Haerens tuo pendensque de mento: quod hac
            Mea prehensum rursus attingo manu.
[fol. K5v, p. 110]
            Quid? Anne ego te videro senem pater?
            An ego vicissim laeta te excipiam meos
            (1745) Intra penates: ac tibi invicem parens:
            Laboriosa nutriendi munera
            Aliquando referam: mutuum te nutriens?
            Sermonum ego horum sum memor: verum tibi in
            Oblivionem abiere: meque occidere
            (1750) Paras. at hoc ne feceris per Pelopa: per
            Cineres parentis obsecratus Atrei:
            Matrem per hanc: quae me labore plurimo
            Parturiit olim: ac denuo nunc parturit:
            Paribusque rursum tenditur doloribus.
            (1755) Rei quid est cum Paridis atque Helene mihi
            Connubiis? aut unde in exitium is meum:
            Venit parens? Oculos age horsum in me tuos
            Deflecte: et intuitum simulque basium*
            Largire ut isthuc pignus ac monumen tui
            (1760) Mihi ferre saltem fas siet. Si fors meis
            Flecti recuses obstinatus vocibus.
            Germane tu quidem pusillus: et impotens
            Tuis amicis es patronus: attamen
            Apud parentem: Supplicem lachrymis age.
            (1765) Tua ne soror detur neci. Nonnullus est
            Sensus malorum infantulis quoque inditus.
            En supplicat tibi hic silentio pater.
            Age flectere: ac miseresce respectu mei:
            Moveatque tete orbanda luce filia.
            (1770) En flagitant per mentum id abste supplices:
            Duo tibi chari atque amore proximi.
            Puer alter: at subolescit annis altera.
            Orationem in pauca conferam meam/ ac
            Summam rei verbo profabor unico.
[fol. K6r, p. 111]
            (1775) Aspectus huius lucis est mortalibus
            Dulcissimus: verum profunda manium
            Haud ullus est: qui concupiscat cernere:
            Neque mente sana est: quisquis exoptat mori.
            Male vivere autem satius: ac mori bene.
Sententia refellenda
Chorus.
            (1780)   Infausta: per te perque nuptias tuas
            Helene: heu dolor: miseranda prorsus incidit
            Clades Atridis atque Atridum liberis.
Agame.   Equidem scius sum: quatenus miserescere
            Convenit: et idem quatenus non convenit:
            (1785) Novi. meosque charitate liberos
            Prosequor amoque alias profecto insaniam.
            Verum patrare haec uxor arduum mihi:
            Et non patrare durum et arduum est item.
            Sed ad hoc agendum me trahit necessitas
            (1790) Quantus videtis adsit hic exercitus:
            Quae nauticorum armata turba militum:
            Quot bellicosi Graeciae magni duces:
            Quibus negata ad pergama Traiectio:
            Ni te immolavero (augur uti Chalcas ait)
            (1795) Novi nec aliter Ilii videlicet
            Populata dabitur marte tecta excindere.
            Porro tenet divinus ardor quispiam
            Omneis Achivum copias: ut quam potest
            Ocyssime: solvant rudentes littore: et
            (1800) Ad barbarorum classe navigent solum.
            Vetentque: ne post hac quis ausit coniuges
            Raptu procaci abducere Graecanicas.
            Argis at hi meas necabunt filias.
            Tum vos item et me: Si quidem fraudavero
            (1805) Oracla divae postulantis virginem.
[fol. K6v, p. 112]
            Neque mi necessitate Frater eripit
            Gnatam: nec huius me trahit sententia.
            Sed ipsa potius adigit horsum Graecia:
            Per quam necesse est: seu velim: seu non velim:
            (1810) Tete immolare. Parte at isthac vincimur
            Necessitate: nec licet resistere.
            Immo illa quantum in teque meque filia
            Statuenda libera: neque ferendum illud viris
            Graecis: uti per vim rapaces improbam
            (1815) Legitima temerent barbari connubia.
Cly.        Hei mihi gnata: proh dolor hospitae
            Heu me miseram: tui
            Caedes exanimat: pater
            Orco tradens te: fugit impius.
Iphi.    (1820) Hei mihi mater: mater: Si quidem
            Haec lugubris cantio nobis
            Sic fortunae visum: utrisque
            Competit: haud phoebeae posthac
            Munere lucis: neque vitali hac
            (1825) Vescimur aura?
            Proh proh tectae nivibus rupes:
            Atque idaei phrygiae montes:
            In quos olim Priamus tenerum
            Pater infantem exposuit: matre
            (1830) Procul amotum: uti morte periret:
            Paridem: quem quondam urbis Phrygiae
            Idaeum plaebes idaeum
            Dixit: dixit:
            Utinam nunquam hoc evenisset:
            (1835) Inter Paridem montana boum
            Enutritum armenta bubulcum:
            Pellucentes colere ad lymphas:
[fol. L1r, p. 113]
            Ubi nymphis gratissima sedes:
            Liquidi fontes: prata ubi vernant
            (1840) Passim et picti floribus agri:
            Murice tinctae ubi lucente rosae:
            Purpureique micant hyacinthi:
            Carpendi ungue trium divarum.
            Quoque accessit pridem Pallas:
            (1845) Gaudensque iocosa fraude Venus:
            Neque non Iuno: neque non volucer
            Iovis interpres maiae proles.
            Alite Cypris amore superba:
            Hasta pallas. Iuno marito
            (1850) Iove: qui sceptris divum potitur:
            Invisum ad certamen formae:
            Atque arbitrium triste profectae.
            Quod mihi acerbam peperit mortem:
            Quamquam ea rursum Danais pariet
            (1855) Aeternam famamque decusque:
            Dilecta o mihi turba puellae.
Chorus.
              Delegit aris praeferiri victimam
            Diana te: bello auspicando ad Ilium.
Iphige.    Hei mater mea: proh genitrix
            (1860) Qui me progenuit Pater
            Idem me male destitutam
            Perdit: proh ego tristibus
            Fatis nata: videns acerbam
            Infaustamque Helenen: necor:
            (1865) Diri conficior Parentis
            Dira cede: utinam mihi
            Portum classis in aulidensem
            Nunquam puppibus aerea: il-
[fol. L1v, p. 114]
            lidens rostra solo appulisset.
            (1870) Ventis o utinam secundis
            Recta cursus ad Ilium
            Vexisset celeres carinas.
            Transversis neque flatibus
            In terramque ferentibus
            (1875) Euripi exagitasset undas
            Iuppiter: auras aliis alias
            Placans: quo sua carbasa laeti
            Placitis videant distenta notis
            His immittere tristia suetus:
            (1880) Hos vi cohibens: aliis donans
            Solvere: cursumque tenere suum:
            Alios cogens proferre moras.
            An non satis profecto
            Calamitosum erat genus:
            (1885) Calamitosum erat parum:
            Per se genus mortalium.
            At quorsum erat necesse:
            Sibi pestilens ut ipsi
            Accerserent fatum viri?
Chorus.
            (1890) Eheu Pelasgis mala viris ingentia
            Luctus item ingentes parit sata Tyndaro.
            Certe misertum est me tui: cui talia
            Mala obtigerunt. prorsus indignae cui
            Tantum malorum sors iniqua impingeret.
Iphyge.  (1895) Mater heu virum catervam adesse video cominus.
Cly.        Nempe et ipsum conspicis parente progenitum dea
            Gnata: cuius huc ab argis es profecta nomine.
Iphyge.  Mihi fores aperite famulae: corpus ut coelem meum.
Cly.        Caeterum quo gnata refugis?
[fol. L2r, p. 115]
Iphyge.  Nempe me prohibet pudor
            (1900) Obtueri quisquis hic: quem Graii Achillem nominant.
Cly.        At quid hunc reverere tandem.
Iphige.    Calamitas facit mea
            Nuptiarum uti pudore tenear ac reverentia.
Cly.        Noli in his quae nunc geruntur gnata te negociis
            Agere delicatam: at hic maneto nobis: res enim haec
            (1905) Non pudorem postulat: nec exigit reverentiam:
            Si modo obtinere quovis (quod agitur) liceat modo.
Chorus.
            Mulier heu male fausta, ledae gnata.
Cly.        Vera praedicas.
Chorus.
            Inter Argivos tumultus gravis et ingens perstrepit.
Cly.        Quis tumultus indica mihi?
Chorus.
            Filia super tua.
Cly.        (1910) Omen haud laetum elocuta.
Chorus.
            Quod hanc necari oporteat.
Cly.        Nemo contradicit istis?
Achilles  Ipse ego videlicet
            In periclum veneram.
Cly.        Quod hospes in periculum?
Achilles  Nempe ne lapidarer.
Cly.        An ob id: quod meae tu filiae
            Tenderes servare vitam?
Achilles  At istud ipsum scilicet.
Cly.        (1915) Sed quis audeat tuum corpus manu contingere?
Achilles  Universa turba Graium.
Cly.        Caeterum nunquid tibi
            Fida myrmidonum manus suo aderat auxilio duci?
[fol. L2v, p. 116]
Achilles  Immo primi hi praebuere semet adversarios:
            Atque primi restitere.
Cly.        Occidimus eheu filia.
Achilles  (1920) Quippe qui de nuptiarum me refellunt lemmate.
[In ed.-1507 is dit vers door drie verzen vervangen:
Achilles  Meque dicebant amore vincier Connubi,
            Proin parum consulere graium copiarum commodis:
            Quippe privatis adactum: ac servientem affectibus:]
Cly.        Verum ad haec quid rettulisti?
Achilles  Nempe quae coniunx mihi
            Fuerit ante hac futura: non decere occidier.
Cly.        (1925) Idque recte es elocutus.
Achilles  Quamque iam fama mihi
            Genitor ipse dedicasset.
Cly.        Quin et Argis insuper
            Evocatam litteris huc advenire iusserit.
Achilles  Caeterum clamore victus abeo multitudinis.
Cly.        Nam malum isthuc impotens.
Achilles  Tibi opitulabimur tamen.
Cly.        (1930) Cumque multis dimicabis unus?
Achilles  Hosne conspicis
            Adferentes arma?
Cly.        Dii precor tibi adsint prosperi.
Achilles  Ii quidem sunt adfuturi.
Cly.        Proinde gnata iam haud cadet?
Achilles  Non profecto: me volente.
Cly.        Sed adfuturus quispiam:
            Qui manum iniiciat puelle?
Achilles  Iam aderit innumerabilis
            (1935) Militum caterva: porro dux Ulisses agminis.
Cly.        Sisyphi num nam propago?
Achilles  At ipsus ille scilicet.
Cly.        Num suapte authoritate isthaec agit? an ad munus hoc
            Militum iussu vocatus?
Achilles  Ipse sumpsit sibi volens.
Cly.        Munus assumpsit scelestum: caede cupiens pollui.
[fol. L3r, p. 117]
Achilles  (1940) Verum ego hunc prohibebo.
Cly.        Num nam ducet invitam: manu
            Vique raptam?
Achilles  Scilicet flaventibus tractam comis.
Cly.        Mihi quid inter haec agendum?
Achilles  Tu renitens filiam
            Viribus retinebis.
Cly.        Hanc quidem quod ad rem pertinet:
            Gnata non mactabitur.
Achilles  Res huc videlicet loci
            (1945) Veniet.
Iphyge.  At dictis meis iam mater aurem commoda.
            Quippe iam dudum absque causa nec merentem te tuum
            Video succensam in maritum: at illa quae fieri haud queant:
            Neutique proclive nobis sustinere ac vincere.
            Igitur huic prompto ac parato nos iuvare: gratia
            (1950) Est habenda et approbanda pectoris propensio.
            Caeterum tuum illud est videre: ne quid copias
            Tu quoque irrites: et hac ratione nihilo plus tamen
            Explicemus immo tute: sic tibi accersas malum.
            Quin magis quod cogitanti venit in mentem modo:
            (1955) Mater accipe. Nam mori mihi certa stat sententia.
            Verum idipsum fortiterque: cumque laude pervelim
            Facere: porro animo relegans malevolentiam meo.
            Nunc age hoc mecum parens communiter consydera.
            Nostra quam sit recta ratio: quam tibi iam proferam.
            (1960) Graeciae primum illa tellus: quae quidem est amplissima:
            Respicit me tota. et ex me mille cursus navium
            Pendet: ex me gentis una excidia penderit Iliae.
            Est situm in me: si quid olim fors nocere barbari
            Apparabunt vim ferentes foeminis nostratibus:
            (1965) Ne sinantur nobiles ditesque raptu abducere
            Coniuges e graecia: simul atque poenas penderit
[fol. L3v, p. 118]
            Troia Graiis debitas Helenes abactae nomine:
            Quam quidem priameius ille rapuit abductam Paris.
            Haec profecto cuncta redimam morte (si cadam) mea:
            (1970) Tum decusque et celebre nomen: hinc mihi parabitur.
            Quippe quae meopte capite liberarim Graeciam.
            Nec videlicet meae me convenit dispendio
            Admodum vitae moveri. Quando me communiter
            Omnibus peperisti Achivis: non tibi uni proprie.
            (1975) Deinde tot virorum in armis constituta milia:
            Totque milia classe tanta horsum profecta: nomine
            Patriae lesae haud ferenda/ praeter aequum iniuria
            Prompta sunt patrare sese dignum in hostes quippiam*
            Denique et pro vindicanda mortem obire Graecia.
            (1980) Unius mea vitae porro obsistet istis omnibus:
            Quo minus fiant. in hac re quaeso utrum sit aequius?
            Nunquid est adversus ista quod queamus dicere?
            Verum age hinc ad illa iam veniamus: huncce neutiquam
            Convenit: cunctis Achivis unius mulierculae
            (1985) Gratia: contendere armis: luceque privarier.
            Praestat unicus vir: estque lucis huius munere
            Dignior: quam multa sane foeminarum milia.
            Denique hoc Artemidi si fors visum ita: ut meum caput
            Postulet sibi vindicare: quaeso te numnam deae
            (1990) Ipsa mortalis manum fefellero aut suffugero?
            Id quidem sperare stultum: Dedo corpus hoc meum
            Graeciae: proin immolate: Marte Troiam exscindite.
            Haec enim monumenta vivent tempus in longum mei:
            Hique gnati: nuptiaeque: meique nominis decus.
            (1995) Denique aequuum est nos Achivos: imperare barbaris.
            Mater: haud contra Pelasgis imperare barbaros.
            Quippe nata est servituti barbarorum natio:
            Caeterum Graium genus natura statuit liberum.
[fol. L4r, p. 119]
Chorus.
              At te quidem quod attinet Iuvencula:
            (2000) Isthoc beata es tam virili pectore: at
            Ex parte sortis: ac deae felix parum.
Achilles  Agamemnonis generosa proles: coelitum
            Aliquis profecto me beatum fecerit:
            Si te mihi liceat potiri coniuge.
            (2005) Ac te simul felicem opinor Graeciam:
            Et te tua felicem opinor Graecia.
            Tua nam proba est. et gente digna oratio.
            Ut quae recusans cum deis luctarier:
            Id quod tuis scis esse maius viribus:
            (2010) Perpenderis: facto quid usus et simul
            Praesens quid ista postulet necessitas.
            At me tui magis: ac magis connubii
            Rapit cupido: mentis indolem tuae
            Dum specto: nam generosa es atque strennua.
            (2015) Ac tute tecum quid velis considera.
            Siquidem ipse de te bene mereri pervelim:
            Domumque ducere coniugem. ac pectus meum
            Male angat. ipsa testis est mihi Thetis:
            Nisi te neci subduxero: ac servavero:
            (2020) Danais resistens vi: manumque conserens.
            Haec confer: ingens mors et atrox est malum.
Iphyge.  Loquor haec profecto mentis ex sententia
            Nec ullius permota respectu viri.
            Bella ciet author: atque caedes Tyndaris
            (2025) Viris cruentas: corporis specie sui.
            Verum hospes: obsecro neu mea tu gratia
            Caesus cadas: neve trucides quempiam.
            Quin me sinas servare Graeciam precor:
            Modo id situm in me: et quolibet liceat modo.
[fol. L4v, p. 120]
Achilles  (2030) O mira rari pectoris praesentia.
            Nequeam profecto adversus ista dicere
            Diutius: quando haec tuo sententia
            Animo sedet: Siquidem mihi videtur et
            Generosa: et excellente digna stemmate
            (2035) Quid enim verebor: vera quae sunt proloqui?
            At fors futurum est mentem ut istam poenitens
            Mutes: proinde uti scias: quae dixerim
            Praestare promptum me: arma ad aras cominus
            Parata statuam: quo siet si forte opus
            (2040) Non te sinam: immo vi vetem necarier.
            Nostrisque fors utere tum sermonibus:
            Simul ac tuis conspexeris cervicibus
            Ferrum imminere. proinde nequaquam sinam
            Tua perire virgo te socordia.
            (2045) Quin hisce potius templa et aras numinis
            Armis adibo: tuamque ibi praesentiam
            Opperibor: adventum Puella manens tuum.
Iphyge.  Quid obtices o mater? ac silentio
            Manantibus genae rigantur lachrymis?
Cly.        (2050) Hei misera: causa sat mihi est idonea.
            Quur debeam dolere et excruciarier.
Iphyge.  Animum adde nobis potius et frangi veta:
            Ne pectoris minuito mi constantiam.
            Atque his mihi in rebus parens morem gere.
Cly.        (2055) Dic quando nullo filia in negocio
            Nos te precantem iusta defraudabimus.
Iphyge.  Ne tu capillis igitur evulsis comam
            Laniaris: aut pullos amictus sumpseris.
Cly.        Isthuc quid ais? O gnata quum pereas mihi?
Iphyge.  (2060) Minime profecto: Salva sum. Per me tibi
            Famae perennis veniet inclytum decus.
[fol. L5r, p. 121]
Cly.        Cuiusmodi hoc est quod mones? an obsecro
            Non convenit lugere mortem me tuam?
Iphyge.  Minime: Sepulchrum quando nec statuent mihi.
Cly.        (2065) Quid? an sepulchri non sat est occumbere?
Iphyge.  Etenim ipsa: divae maximo natae Iove:
            Mihi futura templa monimenti loco.
Cly.        Age gnata in istis nunc voluntati tuae
            Morem geram: quando ipsa dixisti probe.
Iphyge.   (2070) Utpote beata: ac bene merens de Graecia.
Cly.        Sed quid tuis renuncio sororibus?
Iphyge.  Ne quando pullis membra velent vestibus.
Cly.        Virginibus autem quod libenter audiant:
            Quid me tuo iubes referre nomine?
Iphyge.   (2075) Feliciter iubeas valere. Et hunc mihi
            Alas Orestem: ut exolescat in virum.
Cly.        Complectere: hoc visura postremum die.
Iphyge.  Germane cordi unus meo charissime:
            Nae tu profecto pro tuis viriculis
            (2080) Tuae sorori es opitulatus sedulo.
Cly.        Est aliud: Argis quod velis curarier:
            In quo queam tibi facere gratum filia?
Iphyge.  Meum parentem: coniugem genitrix tuum
            Ob ista quaeso facta ne quid oderis.
Cly.        (2085) Isti tua multum laborum gratia
            Exhauriendum: atrociaque certamina
            Subeunda.
Iphyge.  Verum invitus hic me perdidit:
            Consulere quaerens dignitati Graeciae.
Cly.        Atqui volens si faciat isthuc aut dolo:
            (2090) Et indecore faciat: et parum Atreo
            Dignum parente.
Iphige.    Me quis hinc deduxerit?
            Mihi priusquam tracta lanietur coma?
[fol. L5v, p. 122]
Cly.        Ego te sequar.
Iphyge.  Faxis cave: neque convenit.
Cly.        Tuis adhaerens vestibus.
Iphyge.  Mihi o parens*
            (2095) Obtempera: mane: decorum enim id magis
            Mihique tibique: Caeterum me quispiam
            Ex his ministris patris: in pratum deae:
            Artemidis hinc deducat: ubi mactabimur.
Cly.        Discedis eheu gnata.
Iphyge.  Scilicet: neque
            (2100) Reditura rursus abeo. CLY. matre videlicet
            Numnam relicta?
Iphyge.  Nempe: sic uti vides:
            Indigne et immerenter.
Cly.        Ah mane obsecro.
            Ne gnata ne me deseras.
Iphyge.  Haud te sinam
            Stillantibus vexare lachrymis genas.
            (2105) At vos puellae Artemidi filiae Iovis
            Paeana canite: de nece atque obitu mei
            Bene ominantes. Tum Pelasgis omnibus
            Precationes faustaque sonent omina.
            Ac primus aliquis auspicetur tollere
            (2110) E corbe frondes. Deinde puris ardeat
            Sacer ignis in prochytis: Pater porro meus
            Rite fragrantes teneat aras dextera.
            Etenim salutem pariter et victoriam
            Paritura cunctae: venio genti Graeciae.
Iphyge.  (2115) Ducitote me: Ilii
            Diruendis moenibus
            Phrygibusque perdomandis
            Destinatam victimam
[fol. L6r, p. 123]
            Serta texta porgite:
            (2120) Comisque vinciendis
            Ferte frondes: ac piis
            Irrigationibus:
            Fontibusque sacris:
            Devocate in aedem:
            (2125) Devocate in aram:
            Heram Artemin potentem:
            Artemin beatam.
            Uti meopte sanguine
            Capitisque caede nostri
            (2130) (Quando hoc ita est necesse)
            Fata placem numinum:
Chorus.
              O veneranda:
            Veneranda parens
            Quomodo tibi debitas
            (2135) Impartiemus lachrymas?
            Nam nephas: neque convenit
            Miscere sacra fletu.
Iphyge.  O sodalium
            Turba dulcis virginum:
            (2140) Artemin communibus
            Celebrate cantilenis
            Quae croco rubentia
            Carpenta: ducit urbi
            Adversa Chalcidensi.
            (2145) Fervent hastae ubi bellicae
            Nominis causa mei:
            Nempe hic reductis portuum
            Aulidis secessibus.
            Io parens tellus:
[fol. L6v, p. 124]
            (2150) O Pelasgica:
            Mycenaeque nostri altrices.
Chorus.
              Urbem vocasti persei
            Cyclopio labore
            Manibusque fabricatam.
Iphyge.   (2155) Profecto lumen ingens
            Edidistis Graeciae.
            Haud quidem abnuo mori.
Chorus.
            Tua nanque tete gloria
            Nullo relinquet tempore.
Iphyge.   (2160) Io Io
            Phoebea fax diurnae
            Vectrix amica lucis:
            O dulce lumen aetheris:
            Alterum mox alterum
            (2165) Exigemus aevum:
            Orbem alterum incolemus.
            O blanda lux iam mihi vale.
Chorus.
              Heus Heus
            Spectate euntem virginem:
            (2170) Troiana per quam pergama
            Devicta subruentur.
            En comante vertice
            Serta gestat frondea
            Iniecta militum manu.
            (2175) Mox viraginis deae
            Arae dicatum cespitem
            Sacra scatente lympha:
            Manantibusque rivis.
[fol. M1r, p. 125]
            Purpurante aspergine:
            (2180) Cruoris irrigabit.
            Candido de corpore
            Cervice quum resecta:
            Procumbet: ac feriet solum.
            Patria te manent sacra:
            (2185) Te manent Pelasgum
            Universae copiae:
            Classe quae desiderant
            Phrygios adire muros.
            Quod quidem ut feliciter
            (2190) Fausteque cedat illis:
            Agite prognatam Iove
            Invocemus Artemin.
            Semper colenda diva.
            Humana cui placent sacra.
            (2195) Da militi Pelasgo
            Appellere Phrygium in solum:
            Perfidaeque Troiae
            Sedes adire sacras.
            Da victorem Agamemnonem
            (2200) Victrice cum caterva:
            Pulcherrimum triumphum
            In Graeciam referre:
            Laeta vincientem
            Inclytae tibi tempora
            (2205) Victoriae corona.
            Laude parta nominis
            Quod usque vivat: et quod
            Nullis senescat unquam:
            Intercidatve saeculis.
Nuncius. (2210) Prodito tectis Patre Tyndareo sata
            Quo dicta cognoscas Clytemnestra mea.
[fol. M1v, p. 126]
Cly.        Audita me me vox excivit foras:
            Trepidamque misere: diro et attonitam metu:
            Num tu mihi aliquam calamitatem quampiam
            (2215) Adfers ad hanc quae nunc adest?
Nuncius. De filia
            Tua: stupenda nuntiabo iam tibi: et
            Portentuosa.
Clyte.    Proinde ne contere: Sed
            Expone rem quantum potes celerrime.
Nuncius. Quin o mihi regina dilectissima:
            (2220) Rem prorsus omnem luculenter audies.
            Ex ordine autem cuncta narrabo: nisi
            Si quid memoriae lapsus: errantem mihi
            Inter loquendum linguam item turbaverit.
            Ut igitur in lucum deae pervenimus
            (2225) Artemidis: atque in florulenta prata: ubi
            Aderant Achivum conglobatae copiae:
            Tuam catervis prosequentes filiam:
            Glomerata coiit ilico Argivum phalanx.
            Simulatque porro ductor Agamemnon videt
            (2230) Mox immolandam in lucum euntem virginem:
            Gemitum profundo ducit altum pectore
            Retroque flexo vultu: amaras lachrymas
            Profudit oculis. ora velis obtegens.
            At illa patri proxime assistens suo:
            (2235) Haec elocuta est. O parens adsum tibi
            Et hocce corpus pro salute patriae
            Proque universa Graecia trado volens.
            Ut immolandum hinc ad dicatas numinis
            Ducatis aras: Quando divum oracula
            (2240) Ita canunt. Prorsum quod ad me pertinet
            Et Rem geratis bellicam feliciter:
[fol. M2r, p. 127]
            Laetaeque vobis praemium victoriae
            Cedat: proinde illud precor ne clanculum
            Mihi Pelasgum quispiam admoveat manum.
            (2245) Nihil reluctans colla porrigam ac volens:
            Atque haec quidem est effata. Caeterum stupor
            Omneis capit: robur tuentes virginis:
            Et virginalis animi celsitudinem.
            Taltybius autem: cuius hae partes erant:
            (2250) Media Pelasgorum inter astans agmina:
            Bene ut ominentur copiis denunciat:
            Linguisque faveant: deinde fatidicus celer
            Chalcas in auro intermicantem sportulam
            Nudans et e loculis acutum proferens
            (2255) Imponit ensem: ac virginis flavum caput
            Sertis revincit frondeis: Tum Peleo
            Editus Achilles: sportulam gestans sacram
            Sacrasque pelves celere cursu: numinis
            Obibat aras: simul et haec precatus est.
            (2260) Artemi ferarum magna domitrix: ac Iovis
            Veneranda proles: quae nitentem luminis
            Blandi facem alto noctium silentio
            Vectare solita es: placida sume victimam hanc:
            Quam tibi damus. simul Pelasgum exercitus
            (2265) Simul et Agamemnon imperator agminum:
            Intaminatum sanguinem: qui virginis
            Pulcherrimae manabit e cervicibus.
            Ac dextra Classi prosperum cursum annue:
            Liceatque nobis Marte capere pergama.
            (2270) Stant inter haec fratres Atridae: omnisque item
            Exercitus: solo tenentes lumina.
            Atque ibi Sacerdos: ense correpto manu
            Rite est precatus. deinde dispicit locum:
[fol. M2v, p. 128]
            Qua commode iugulum feriret virginis.
            (2275) Mentem mihi haud exiguus occupat dolor
            Stabamque moestus ora defigens solo:
            Oculosque pronos. Caeterum subbito nova
            Visuque mira res ibi accidit: sonum
            Plagae per auras nemo non sensit palam:
            (2280) Porro puella: nescio quonam loci
            Evanuit subducta. Tum vocem stupens
            Tollit sacerdos: turba Graii exercitus
            Acclamat universa: dum quoddam videt
            Mirabile ostentum a deorum quopiam
            (2285) Conspectibus spem praeter obiectum suis.
            Quod credier nequibat. ac ne tum quidem
            Oculis ubi coram pateret testibus.
            Siquidem iacebat cerva palpitans humi
            Visenda vasti mole mira corporis:
            (2290) Specie decente insignis ac spectabilis.
            Cuius cruore imbuta numinis affatim
            Undabat ara. Proinde Chalcas interim
            Quantum putas gavisus: haec effatus est.
            Huius pelasgum principes exercitus
            (2295) Communis: hanc coram videtis hostiam:
            Altaribus quam diva supposuit suis:
            Cervam volucrem? En hancce virginis vice
            Amplectitur libentius: ne quid suas
            Commaculet aras nobilis virgunculae
            (2300) Caede cruenta: et hocce consulit volens
            Boni: accipitque: ac prosperos per aequora
            Undosa cursus annuit nobis: uti
            Priameia liceat Classe adire pergama:
            Quapropter omnes Classe vecti milites
            (2305) Animum bonum fiduciamque sumite:
[fol. M3r, p. 129]
            Ac petite naveis. hoc enim nobis die
            Curvis relictis portuum secessibus:
            Aulidis: aranda Aegaea ratibus aequora.
            Ut penitus autem victima est vulcaniis
            (2310) Exusta flammis: tum precatus prospera est
            Sacrificus: ut reditus sequundus ab Ilio
            Victricibus domum daretur copiis.
            At me tibi transmisit Agamemnon: uti
            Haec nunciarem: ac certiorem redderem:
            (2315) Ipsi deum quid accidisset numine.
            Et ut pararit sibi per omnem Graeciam
            Famae decus: quod nulla prorsus saecula
            Oblitterabunt. ast ego videlicet
            Quod ipse praesens his et oculis viderim:
            (2320) Id narro: proles ad deum consortia
            Tua subvolavit Proinde quod reliquum est: age
            Istam remittas mentis aegritudinem: ac
            Tuo marito desinas irascier.
            Inopina divum fata: Quosque diligunt
            (2325) Servant: hic unus filiam mulier tuam
            Et mortuam conspexit: et vivam dies.
Chorus.
              Ut ista volupe est: tibi ferentem nuncium
            Audire: porro coelitum in consortio
            Transigere. vitam pignus affirmat tuum.
Cly.        (2330) Quis te deorum gnata rapuit?
            Quin te compellabo rite?
            Quid dicam: aut quid suspicer? an ne hoc
            Mihi frustra blandirier his verbis?
            Tristi ut luctu tui desistam?
Chorus.
            (2335) At qui huc Agamemnon venit ductor
[fol. M3v, p. 130]
            Unde haec ipsa possis audire.
Agame.   Uxor: beati filiae causa sumus:
            Forsan futuri: Quippe certum est: coelitum
            Illam in deum manere contubernio.
            (2340) At tibi puello hoc pariter abducto: domus
            Repetenda. Siquidem ut navigare copiae
            Properent vides. Valeto. Colloquar diu
            Troia reversus: et interim tibi sit bene.
Chorus.
                Felix Atrida terram adi phrygiam
            (2345) Felix redito.
            Mihi pulcherrima abs Troia spolia huc reportans.

Finis Iphigeniae in Aulide.


                ¶ Gervasii Omenii Drocensis
                Ad lectorem Epigramma.

            Lector adest tragici mellita Euripidis: antehac
                Non nisi Cecropiis Musa locuta viris:
            Quae tibi romanum loquitur modo docta leporem:
                Dulciaque e latiis pocula fundit aquis.
            (5) IlIa novis adeo blanditur picta nitelis:
                Acticus ut latio cedat honore lepos.
            En tibi prothermes haec aurea tradit Erasmus
                Pignora: quae nullo sunt peritura die.
            Quanta igitur quaeso celebri debetur Erasmo
                (10) Gratia: qui tantas conciliavit opes?
            Eia age iam lector felicibus excipe fatis
                Munera: quippe ferent commoda summa: Vale.
Finis.
Continue

Tekstkritiek:

In deze tekst komt elf keer een slash (/) voor met de betekenis van een komma, bijvoorbeeld in vs. 335. Wij hebben deze slash laten staan.
fol. F1v perimatur er staat: perimatur
ibid. navigant er staat: navigaut
ibid. oratione er staat: orarione
vs. 67 res ut ista er staat: res ista
vs. 96 Helenen er staat: Helaenen
vs. 227 Multiiugos er staat: Multiuigos
vs. 319 Boeotiorum er staat: oeotiorum
vs. 332 sequitur er staat: equitur.
vs. 338 pariter er staat: paritert
vs. 363 Echinae er staat: Echidnae
vs. 390 probrum er staat: probrium
vs. 471 Assequantur er staat: Asseqnantur
vs. 511 ego non er staat: ego
vs. 536 Clytemnestre er staat: Clytemestre
vs. 549 dissipavit er staat: disipavit
vs. 673 quidem er staat: qnidem
vs. 693 paucissimis er staat: paucissimus
vs. 698 et er staat: ei
vs. 793 vernaculus*vernaculis
vs. 815 sensim er staat: sensum
vs. 816 imbecillia er staat: nubecillia
vs. 894 istam, er staat: istam.
vs. 897 tempore. er staat: tempore?
vs. 898 aveheris er staat: ancheris
vs. 912 probe er staat: prope
vs. 928 Heleneque lees: Helenaeque
vs 938 tua er staat: tua.
vs 939 succenseas er staat: succensces
vs. 978 solvero er staat: eo luero
vs. 1043 inde er staat: indae
vs. 1066sq por-//rectili er staat: por//Rectili
vs. 1080 solitaria er staat: solicitaria
vs. 1094 aut er staat: aud
vs. 1095 ad Pergama er staat: adpergama
vs. 1112 indecorum er staat: iudeorum
vs. 1177 perinde er staat: prcinde
vs. 1234 eniti er staat: eviti
vs. 1255 Nec er staat: Haec
vs. 1271 iustissimi er staat: instissimi
vs. 1324 Clytemnestra er staat: Clytemnestrae
vs. 1327 Forsan er staat: Forsam
vs. 1375 pudere er staat: pudore
vs. 1390 Adeo er staat: A deo
vs. 1465 latices er staat: lactices
vs. 1469 sene er staat: seue
vs. 1629 Sortis er staat: Sortes
vs. 1637 Unam er staat: Una
vs. 1688 praeeminere er staat: praeminere
vs. 1758 basium er staat: et basum
vs. 1901b mea er staat: mea.
vs. 1922 rettulisti er staat: rettuliisti
vs. 1978 Prompta er staat: Prumpta
vs. 2020 conserens sic, in ed.-1530 conferens
vóór vs. 2094 Iphyge. er staat: Ighype.
vs. 2107 ominantes er staat: ominanres
vs. 2249 Taltybius er staat: Taltybuis