Hendrik van de Gaete: De brassende diensmeiden. 1707.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton029970 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[p. 1]

DE BRASSENDE

DIENSTMEIDEN.

KLUCHTSPÉL.

Door H. VANDE GAETE.

[Gravure]

Geen Nyd noch Afgonst
  Weêrhoud de Dichtkonst.

Te AMSTERDAM,

By J. VERHEIDE, Boekverkooper in de
Hartestraat.   1707.


[p. 2: blanco]
[p. 3]

Aan den LEEZER.

MEn vind niet gemeender als het berispen: het welk niet kwaad is, indien het uit een gezond oordeel voortkoomd; maar het is te beklaagen, dat de wysheid zelf ten doel moet staan voor waanwyze laatdunkende gekken, die nevens hun oordeel de verdoemenis voegen, in de plaats van de feilen aan te toonen, of te verbeteren. Ik zal my gelukkig achten, indien ik zulken aan mag treffen, die my berispende leeren. Ik zeg tot de kwaadaardigen tot myn verschooning, dat zy believen aan te merken, dat dit het eerste Tooneelstukje is dat ik hebbe gemaakt, en dat ik meer hebbe gedoeld om de waarheid van dit geval ten toon te stellen, als den naam van Dichter te verkrygen. Leest onzydig, en vaar wel.

H. vande GAETE.


[p. 4]

VERTOONERS.

MARY,
KLAAR,		 } Dienstmeiden van Wolfert en Geertrui.
JAS, Snyers-knecht, Vryer van Mary.
HAAN, Schoenmaakers-knecht, Vryer van Klaar.
ROELOF, Knecht van Wolfert.
BELIE, een Konkel.
WOLFERT.
GEERTRUI.

    De geschiedenis van het Kluchtspél valt voor in het huis van WOLFERT, in de tyd waar in het vertoond kan worden.
Continue
[p. 5]

DE BRASSENDE

DIENSTMEIDEN.

KLUCHTSPÉL.
_________________________

EERSTE TOONEEL.

MARY, KLAAR.

MARY.
NU zyn de Turken van de kust.
Weg zyn ze! laat onz nu niet vreezen;
Maar zonder treuren vrolyk weezen!
Doch een ding maakt my ongerust.
KLAAR.
(5) Weg, weg, zottin! ’t is uit met treuren.
Wie zou van daag onz koomen steuren?
Te meer, nu Jufvrouw heeft belast
Om t’ avond niet gereed te maaken:
Want zy blyft met Sinjeur te gast
(10) By haar Mama.
MARY.
                                O schoone zaaken!
Zo Belie nu maar heeft besteld,
Dat onze Vryers spoedig koomen:
Dan zullen wy haar zonder geld
Eens braaf onthaalen buiten schroomen.
[p. 6]
KLAAR.
(15) Maar waar is Roel, onze oude Plaag?
MARY.
Die ’s naa Buiksloot naa de Olyslaager.
KLAAR.
Zo, zo, dat maakt myn lust noch graager.
MARY.
Ik meen nu zullen wy van daag....
KLAAR.
Ik heb gebraaden en gezooden
(20) Genoeg beschaard, hebt gy slegts wyn
Gekraakt, zo veel wy zyn van nooden:
Dan kunnen wy t’saam vrolyk zyn.
MARY.
Ik heb twee flessen beste Rynse,
En ook een bottel Florentynse,
(25) En noch een fles vol wyn de Graaf.
KLAAR.
Wel Moer, gy kund het poesten braaf.
O bloed hoe zullen wy rinkinken,
En smullen! hei! dat zal eerst gaan,
Dat slap is moet noch steevig staan;
(30) Al zou het naamaals drommel stinken.
En is myn Haantje dan zo groen,
Gelyk hy voormaal plag te weezen;
Dan zullen wy met zoen op zoen,
Onz’ minnesmerten t’zaam geneezen.
MARY.
(35) Myn Jasje zal ook als een Held,
Meê stryden in het minneveld.
Maar holla! zagt, daar word gebeld.
                        Zy gaat om open te doen.
KLAAR.
Myn hart begind me alreeds te jeuken.
Och! was myn Haantje voor de deur,
(40) Zo eindigde myn droef getreur.
[p. 7]
O my! ik voel de minnebeuken.
’t Gaat wel, het is myn Haan met Jas.


TWEEDE TOONEEL.

MARY, JAS, KLAAR, HAAN.

MARY.
NOoit kwaamd gy lui zo wel te pas.
Heeft Belitje jouw lui gesprooken?
JAS.
(45) Wy waaren bezig om te rooken
Een pypje van die krul-tabak,
Die gy van jou Patroon laast kraakte,
En stakze in stilte in myn zak.
Toen die onz op het lekkerst’ smaakte.
(50) Kwam Bely met een grooten haast
Aan onze slaapsteê, ’k stond verbaasd,
Niet weetende wat zy wouw zeggen:
Maar, och! hoe sprong myn hart van vreugd,
Als zy verblyd en gansch verheugd,
(55) Haar boodschap onz kwam voor te leggen.
Wy koomen dan, gelyk jy ziet,
Om onze dienst jou op te draagen;
Verwachten wat jy onz gebied:
Wat jy begeerd zal onz behaagen.
MARY.
(60) Ik weet wel dat uw dienstbaarheid
Tot onswaard altyd is bereid.
KLAAR.
O waar toe dus voor af te preeken,
Wy zyn alleenig naa onz zin.
JAS.
Ik kan van blydschap naauwlyks spreeken:
(65) Och! laat ik uit een reine Min,
[p. 8]
Eens vriendelyk jouw lippen kussen:
Het is een dag vyf zes geleên,
Dat ik jouw daar heb om gebeên,
Kom laat ik nu die lust eens blussen.
HAAN.
(70) Ei laat ik ook jouw Rooze-mond
Eens op het aldervriend’lykst’ drukken,
Zo kryg ik balsem voor myn wond,
Myn hartje danst van vreugd op krukken.
KLAAR.
Ei Jas gy maakt te veel gewoel,
(75) Rust wat, en zet jouw op die stoel.
MARY.
Ik zal het eeten klaar gaan maaken.
Ei Klaar dekt jy de Tafel vast,
Daar ginder leid het Tafel-laaken,
En ’t ander goed leid in de kast.
                                    Mary binnen.


DERDE TOONEEL.

HAAN, JAS, KLAAR.

                            Klaar dekt de Tafel.

HAAN.
(80) IK heb de halve week gezeeten
Te werken, maar ’k heb by Krispyn,
Steeds ouwde kaas met brood gegeeten,
En stuivers bier, ’k leed zulk een pyn
Steeds in myn maag, en in myn darmen,
(85) Dat my myn buik veel reizen bad,
Och Haantje, wild u doch ontfarmen.
Wat zouw ik doen myn Vriend? ik had
Geen Monni. O dat maandag maaken!
[p. 9]
Dat kan myn beurs te drommels kraaken.
(90) Maar bloed! hoe zal ik nouw myn kaaken
Gaan roeren, want myn buik verlangd,
En denkt dat reeds myn keel al hangd.
JAS.
O ik zal ook geen kleintje schransen!
Myn maag begind alreê te dansen:
(95) Jy hebt noch Koninglyk geteerd,
Ik heb niet half zo vet gesmeerd.
’k Heb scharrebier met drooge bollen
Noch nauwelyks genoeg gehad,
Myn buik is hol en leeg en plat:
(100) Myn kop geraakt my schier op ’t hollen.
Wat zal ik armen drommel doen?
’k Heb geen kredit en ook geen poen,
Myn slaapvrouw wil niet langer borgen,
Zy zeid, betaald het ouwde eerst of,
(105) Dan zal ik u weer wel bezorgen,
Uw rekening word al te grof:
Het werken word hoe langs hoe schraalder,
En by gevolg myn beurs ook kaalder.
Waar drommel zal ’t noch met my heen?
HAAN.
(110) Verbannen wy die zwaarigheên.
Laat onz nou om geen droefheid denken,
Wy teeren nu op vry gelag,
Het is van daag hier Hartjes-dag.
Kom Mary, wild onz eens beschenken,
(115) Want Bachus is een Medicyn,
Voor menschen die wat treurig zyn.
MARY.
Daar is een Fles met Rynsche wyn,
Verband uw zorgen door het drinken.
                                                        Mary binnen.


[p. 10]

VIERDE TOONEEL.

JAS, HAAN.

JAS.
KOm goede maat laat onz eens klinken:
(120) Sa vat het glas dan in jouw hand;
En drink met vreugde en met verstand.
                    Klaar komt van achteren met een
                        schotel, en zet die op de Tafel.


VYFDE TOONEEL.

KLAAR, HAAN, JAS.

KLAAR.
KOm Jongens laat onz lustig smullen,
Elk zet zig daadlyk aan den Dis,
’k Heb kouwdeschaal, en Vlees en Vis
(125) Genoeg, om onz vol op te vullen.
                    Mary van binnen, met noch een
                        schotel die zy op de Tafel zet;
                        Klaar achter.


ZESDE TOONEEL.

HAAN, JAS, MARY.

HAAN.
ZO Jasje, laat onz nu eens knappen,
Ik denk nouw om geen pik noch draad.
JAS.
Wel Haan, myn alderbraafste maat,
Ik denk nu om geen Hel met lappen,
[p. 11]
(130) Noch om ’t Schavot, noch schaar, noch naald:
Ik word hier ruim zo wel onthaald.
                    Klaar van binnen, met noch een
                        schotel die zy op de Tafel zet.


ZEVENDE TOONEEL.

MARY, HAAN, JAS, KLAAR.

MARY.
KOm Klaar, jy moet het Vlees eens snyden,*
Geeft elk een wakker stuk op ’t bord,
Eer dat het noch meer kouwder word.
(135) Maar zet die Vles zo lang ter zyden.
                              Klaar snyd het Vlees.
HAAN.
Nauw schraale buikje zet u schrap,
Het is bilo geen karnmelks pap.
                    Klaar geeft Haan een stuk Vlees
                        op zyn bord, en snyd noch een
                        stuk voor Jas.
Heb dank myn alderbeste Klaartje,
Ik kan jouw sweeren dat myn Vaartje,
(140) My zelden zulke stukken gaf.
Wel waarom niet het mager af?
                    Klaar geeft Jas ook een stuk Vlees.
JAS.
Wel Klaartje, is my ook vry gonstig,
Ook snyd zy ’t Vlees heel net en konstig.
                    Daar word sterk gebeld, Klaar
                        laat het mes uit haar hand vallen.
KLAAR.
O seldrement hier is ’t verbruid!
(145) Hier barst de gantsche bommel uit.
MARY.
Ik schrik en beef, wie mag het weezen?
[p. 12]
Kom al den brui moet aan een kant,
Een ieder neem wat in de hand,
Ik ben vol angst en schrik en vreezen.
KLAAR.
(150) Weg, weg, Zottin, laat my betien,
Ik zal eens door de Traly zien
Wie dat het is: blyft, blyft maar zitten,
En ondertussen t’zaam eens kitten,
Eet tusschen beiden noch een brok,
(155) En doet het nood, in ’t beuzem-hok.
MARY.
Daar zulje lui zo lang in moeten,
Dit zuur zal door ’t onthaal verzoeten.
KLAAR.
Is ’t aars niet, als die lompe loer.
MARY.
Wie was ’t?
KLAAR.
                    De malle Mellikboer.
MARY.
(160) Wel ja, wie zouw nouw Mellik vreeten,
Nu men gebraaden heeft te eeten.
                              Daar word sterk gebeld.
HAAN.
Gut Klaar, voor dit maal is ’t niet mis.
Dat schellen doet de muuren beeven.
KLAAR.
Och! ’k vrees het onze Roelof is:
MARY.
(165) Zo geeft het hier een drommels leeven.
In ’t hok, in ’t hok, tsa met ’er haast,
O my! ik ben geheel verbaasd.
                Haan en Jas loopen in ’t beuzem-hok.


[p. 13]

ACHTSTE TOONEEL.

MARY, KLAAR.

                    Zy neemen het goed van de Tafel,
                        en zetten het weg.
MARY.
WEl Klaar, hoe zullen wy dit maaken?
Dit zyn voor onz hier slegte zaaken.
KLAAR.
(170) Tut, tut, wy hebben noch geen nood.
En ’t gaa, hoe ’t gaa, men raakt niet dood.
                              Word weer sterker gebeld.
MARY.
Sa rept u Klaar, hoe zal ’t hier lukken?
Men trekt de Bel bynaa aan stukken.
                              Zy gaat om open te doen.


NEGENDE TOONEEL.

ROELOF, MARY, KLAAR.

ROELOF.
HOe drommel benje lui zo doof?
(175) Ik heb een uur twee drie staan bellen.
MARY.
Wel Nar, wie woud gy dat vertellen?
ROELOF.
Hoe nar je zo myn goeje sloov?
Kom wild jouw Roeltje liever zoenen:
Och smoddermuilen wy een reis,
(180) O! ’k ben van daag belust op vleis.
MARY.
Ik zal jouw strak de deur uit boenen.
[p. 14]
Jouw onbeschofte onbescheid.
ROELOF.
Wanneer is u die fynigheid
Doch aangewaaid, zeg fyne Zusje?
(185) Hoe dikmaals badje me om een kusje.
MARY.
Wat zegt gy onbeschaamden Guit?
ROELOF.
Nouw vaard zo heftig maar niet uit.
MARY.
O Schelm, ik zal u dat verleeren.
ROELOF.
Zagt, zagt, jy zouwd u weer bezeeren,
(190) Als in ’t aflaaten van de turf,
Doen ik jouw zelf noch hielp.
MARY.
                                            Hoe durf
Jy hangebast, my dat verwyten?
Ik zal jouw strak de neus af byten.
ROELOF.
Nu Klaartje, ei zwyg jy maar stil,
(195) Jy bent zo kwaad niet, krygt de bottel
Met Rynsche vocht: ik moet, ik wil
Eens helder drinken: krygt de Schottel
Daar uit de Kas, met bikkement;
Ik weet dat jy zo boos niet bent.
KLAAR.
(200) Wel Galligvogel pakje biezen,
Ik zeg, vertrek, bruid uit den huis.
ROELOF.
Wat dunkt u van dat vuil gespuis?
Ik zouw schier myn geduld verliezen.
MARY.
Kom talm niet, maar gaat aanstonds voort.
[p. 15]
KLAAR.
(205) Kom, kom, vertrekt maar zonder draalen.
ROELOF.
Zie Klaar, de drommel moet me haalen,
Indien jy my noch meer verstoord,
Doen ik jouw nooit geen vriendschap meer.
Het zal jouw al je leeven rouwen.
KLAAR.
(210) Wel Deugeniet, zoek jy myn eer
Ook te bevlekken? ’k zal je klouwen,
Dat jouw de Nikker haalen zal.
                    Zy loopt naa hem toe, om hem
                        te slaan.
ROELOF.
Wat schortje Vrouw-mensch? ben je mal?
Is dat in plaats van vriend’lyk streelen,
(215) En ’t kussen? ô hoe menigmaal
Heb jy my met een lief onthaal
Gekoesterd! wie zouw ’t niet verveelen!
MARY.
Zo Klaar, jy loopt hier meê niet mis.
KLAAR.
Je ziet wat Vagebond hy is.
ROELOF.
(220) Maar Klaartje, doe je eens in de keuken
My bezig vond aan ’t Stokvis beuken,
Myn braave Klaar, ging dat niet schoon?
KLAAR.
Je bent het liegen al gewoon.
ROELOF.
’t Is waar, jy hebt nu elk een Vryer.
(225) Dat maakt je lui zo trots en stout;
Maar als men hen te regt beschoud,
Is ’t eene maar een lompe Snyer,
En ’t andere is een Schoesters Knecht,
Ik ben je lui nouw veel te slecht.
            Hy hoord eenig gewoel in ’t beuzem-hok.
[p. 16]
(230) Maar ik moet om een boodschap loopen,
Voor my is doch geen troost te hoopen,
Ik gaa. Je bent my maar een walg.
MARY.
Brus heen, en loop vry aan de galg.
ROELOF, ter zyden.
,, In ’t beuzem-hok, ik zal ’t wel maaken,
(235) ,, Dat zy daar zo niet af geraaken.
MARY.
Wat preuteld hy daar in het gaan.
KLAAR.
Dat scheeld my niet, ’k heb ’t niet verstaan.


TIENDE TOONEEL.

KLAAR, HAAN, ROELOF, MARY.

KLAAR het beuzem-hok open doende.
WAt dunkt u van dat assurantje?
HAAN.
Ik vrees voor zulk een guitig kwantje.
JAS.
(240) Ik borst by naa van ongeduld.
MARY.
Maar ’t is al wat myn eigen schuld.
HAAN.
’t Is waar, gy had niet moeten schelden.
MARY.
’k Wier heftig kwaad, want nooit of zelden
Komt hy zo onverwacht weêr t’huis:
(245) Doch wy zyn nouw weêr van dat kruis
Ontslagen, laat onz zonder schroomen
Op nieuw beginnen. Kom den dis
Weêr voort gedekt.
[p. 17]
KLAAR.
                                O ja, men is
Nouw vry, hy kan niet eer weêr komen.
                              Zy dekken de Tafel.
JAS.
(250) Wat seldrementse vent is dat!
Het beefde al wat ik aan my had.
HAAN.
Hoe jy! die t’Uitrecht bent gebooren,
Geef jy zo licht de moed verlooren?
De wyngeest zat hem in het hoofd;
(255) Want als dien Gek wat heeft gedronken,
Is hy van zyn verstand beroofd.
KLAAR.
Dat heb je wel, hy was beschonken;
Want anders zit hy als een uil.
Hoe dikmaals heb ik met myn muil
(260) Hem afgedorst, dat hy moest smeeken
En bidden om vergiffenis.
MARY.
Ik zweer ik zal ’t hem doen berouwen,
Dat dronken varken als hy is.
KLAAR.
Wy zullen hem wat anders brouwen:
(265) Elk doe zyn best dat hy vertrek:
Zo raaken wy dien dronken gek
Voor altoos kwyt.
MARY.
                            Sa! weêr aan ’t eeten;
Al lang genoeg onz’ tyd versleeten
Met dezen aap: kom zet je neêr,
(270) En denken we om geen vulnis meer.
                    Zy gaan gelyk aan Tafel zitten.
HAAN.
Maar eerst in ’t ronde eens helder zoenen:
O Klaar, myn bloed kruipt in myn schoenen,
[p. 18]
En sparteld door het heele lyf.
JAS.
Ik vind geen zoeter tydverdryf,
(275) Als eeten, drinken, zoenen, streelen.
Wat mensch zou deeze vreugd verveelen?
HAAN.
Och! daar ’s niet zoeter als de min.
Myn lieve Klaartje, myn vriendin,
Och! wist gy eens hoe dat de liefde
(280) Myn hart op ’t alderfelst’ doorgriefde,
Je brande meê in minnevuur.
O ja, jouw hart zou straks ontfonken
Door myn blaauwe oogjes lieve lonken.
Och, waar je ook meê van myn natuur!
KLAAR.
(285) Wat kan die borst beminlyk praaten.
Ja wel, ik kan jou schier niet haaten;
Jouw tong bekoord my tot dat mal.
HAAN.
Myn liefste Klaartje Klouters, ’k zal
Eens weêr de vryigheid gebruiken
(290) Van jou te zoenen.... Och dat smaakt
Gelyk een neutje fris gekraakt:
Die zoetheid doet myn borst ontluiken.
JAS.
Dat is eerst lief; wie word niet groen
Door dat beschouwen? och! myn engel,
(295) Vergun dat ik myn armtjes strengel
Om jouw lief halsje met een zoen.
Denkt om de Klucht van ’t groot vermogen
Van Juffers oogen.
MARY.
Weg, weg, laat onz veel eer een glas
(300) Met lekk’re wyn eens uit gaan veegen.
HAAN.
Ik heb daar, by myn keel, niet teegen.
[p. 19]
Ik bragt het alzo haast aan Jas.
JAS.
Wel! Haan, gy zyt een groote zuiper,
En in ’t gewaad een rechte druiper.
HAAN.
(305) Wel Pronkepint, dat loof ik wel;
Ik heb geen lapton; ook geen hel,
Noch schaar om lappen door te haalen.
JAS.
Wild op geen hel noch lapton smaalen;
Maar klouwd eens op uw eigen zeer,
(310) En denk om het verdurven leêr,
Daar jy lui ’t volk meê gaat bedriegen.
HAAN.
O schobbejak! dat moet je liegen.
MARY.
Hoe nouw, hoe drommel zal ’t hier gaan?
Ik zal geen ruzi hier verstaan.
KLAAR.
(315) Haan heeft gelyk: de snyers bennen
Zo fyn niet; maar de menschen kennen
Haar loopjes al: ’t Is laatst gebeurd,
Dat onz’ Sinjeur een kleed liet maaken
By Meester Jan, die van het laaken
(320) Wat al te ryklyk had gescheurd,
Hy had het al te grof verkurven,
Het gantsche kleed dat was bedurven:
Waar op Sinjeur de deur uit vloog
Na ’t snyers huis, en tyd aan ’t raazen;
(325) Maar Jan zei, wild zo niet verbaazen,
Sinjeur, het kan wel in myn oog,
Al ’t geen ik daar heb afgenoomen;
Maar eind’lyk zag men wat een vroomen
En braaven man dat Jan Baas is;
(330) Maar ’t geen hy zeyde was niet mis:
Want doe Sinjeur hem kwam betrappen,
[p. 20]
Vond hy een gantsche ton met lappen,
Waar op een oog geschilderd stond.
MARY.
Nu Klaar, hoe roerje dus jouw mond?
(335) Weg met die praat, kom weêr aan ’t klinken,
Laat ons de kwestie af gaan drinken.
JAS.
Dat ’s goed, waar toe diend dat getier?
Het kyven geeft ons geen pleisier,
Ei laat ons van geen onrust droomen.
(340) Wy hebben noch meer druivenat.
HAAN.
Waar drommel zou men nouw voor schroomen,
Als zulk een vocht ons brein bespat?
Myn hart begint van vreugd te springen.
Zwyg stil, ik moet een deuntje zingen.

Hy zingt.

STEM: O doelwit van myn min!

1.
            (345) O Ed’le Rynsche wyn!
            Wie zou jou niet beminnen;
            Jy doet ons vrolyk zyn,
            En steeld ons droeve zinnen:
            Ons hart verkwikt van binnen
            (350) Door Bachus medicyn.
            Hei! wel aan dan noob’le baasje,
            Ei kom breng my eens dat glaasje,
            Dat men weêr,
            Dat men weêr die Nektar smaak,
            (355) Myn hart en myn ziels vermaak.
[p. 21]
2.
            Op jou gezondheid, Jas,
            Zal ik dit glaasje leegen.
                                        Hy drinkt het halv uit.
            Dat smaakt my, by den bras.
            Ik ben jou zo geneegen,
            (360) Hei! ’k zal ’t dan voort uitveegen,
            Dan kryg jy ’t ook van pas.
                                        Hy drinkt de rest uit.
            Help my Bachus deugden looven,
            Die het alles gaat te booven,
            Als men hem,
            (365) Als men hem gebruikt met lust,
            En als men ’t liefje kust.
                                        Daar word gebeld, Haan
                                            laat het glas vallen.
KLAAR.
Daar ’s Roel wis om ons weêr te plaagen.
MARY.
Zo krygt hy nou de huid vol slaagen.
KLAAR.
Kom, kom, in ’t hok weêr, goeje lui.
JAS.
(370) Sa weêr an, dat is niet een brui.
            Zy gaan zich weêr in ’t hok verschuilen.
HAAN.
Dien lompen hond komt ons wel kwellen.
MARY.
O wil jou naa de tyd slechs stellen.


[p. 22]

ELFDE TOONEEL.

KLAAR, MARY.

        Zy neemen de Tafel met grooten haast af.
KLAAR.
NIet weêr te schelden, wat je doet.
Maak dat j’ hem vriendelyk ontmoet,
(375) En aanspreekt, dan heeft hy geen reeden,
Dat hy zich op onz toond te onvreeden.
MARY.
Je hebt gelyk; want kwaad maakt kwaad.
Hy heeft geen reeden om te vloeken,
Indien wy ’t zelver maar niet zoeken.
(380) Je hebt gelyk, ik volg jouw raad.
                    Mary gaat om de deur open te doen.
KLAAR.
Wat zal dien hangebast doch maaken,
Dat hy zo haastig wederkeerd?
Wy zyn in ’t minste niet vereerd
Met zyn gezelschap; want wy haaken
(385) Na de eenzaamheid, daar ’t vrouwgeslacht
In diergelyk geval na tracht.
                              Mary doet de deur open.


TWAALFDE TOONEEL.

MARY, BELIE, KLAAR.

MARY.
WEest welkom, Belie, kom treê binnen,
Wy dachten dat het Roelof waar,
Dien ongeschoften kakelaar.
BELIE.
(390) Wat heeft hy nouw weêr gaan verzinnen?
[p. 23]
KLAAR.
Kom, kom, wy hebben nouw geen tyd
Om ’t jou in ’t breede te vertellen.
Wy denken maar om vrolykheid:
Ook mogten we onz te zeer ontstellen.
(395) In ’t kort hy is een deugeniet.
Hy doet onz veeltyds groot verdriet.
Kom Jas en Haantje uit de hoeken,
’t Is Belietje, die goede vrouw.
BELIE.
Het lykt hier, by myn keel, te spoeken.


DERTIENDE TOONEEL.

HAAN, MARY, JAS, KLAAR, BELIE.

HAAN.
(400) NU moet den aap weêr uit de mouw.
Sa rept u weêr aan ’t tafel dekken,
Op dat men na behooren eet,
Niet denkende om eenig leed.
Zulk taaf’len kan aptyt verwekken.
                                  Zy dekken de Tafel.
JAS.
(405) Dat dunkt my ook; want buik en maag
Die worden van zulk taaf’len graag.
HAAN.
Waar is de fles? ’k zal ondertussen
Den brand, die in myn keel is, blussen.
JAS.
Dat ’s wel verzonnen, groote maat,
(410) Op dat de vlam niet dieper slaat.
BELIE.
Zie zo den brui! gy leefd als heeren.
Dat ambacht kan men haastig leeren.
[p. 24]
HAAN.
Ha! Belietje, ’t is uw gezondheid,
En haar, die my in ’s harten grond leid.
KLAAR.
(415) Zacht, Haan, je maakt het weêr te grof.
HAAN.
Wel waarom niet? men heeft nu stof.
            Hy schenkt het glas vol, en geeft het aan Belie.
Daar, Belie, ’t moet u wel bekomen.
BELIE.
Je schenkt de glaasjes tot de zoomen.
MARY.
Zet jou al t’zaamen neêr in ’t rond.
                            Gaan alle aan Tafel zitten.
(420) Een ieder stoppe nu zyn mond
Met vlees en brood, kom eerst wat knappen,
Daar naa zal ’t tyd zyn om te snappen.
KLAAR.
Een ieder schaf zo veel hy lust,
En eet met smaak, en drink gerust;
(425) Wy gunnen ’t jou van gantscher harten.
Eet hartig, en vergeet de parten
Die Roel aan ons flus heeft gespeeld;
Hy zal ons nouw niet weêr verrassen;
Want hy moet op ons vollek passen
(430) Van avond, hoe ’t hem ook verveeld.
MARY.
Wy hebben niemand te verwachten,
Als Jannetje, onz Klaartjes nicht,
Daar ben ik vry wat aan verplicht;
Maar zy komt dikwils eerst by achten,
(435) En dan is ’t alles al gedaan,
En aan een kant; wie kan dan raân
Of ruiken wat ’er is bedreeven.
KLAAR.
Men stel hoe dat men ’t stel, ten zeeven
[p. 25]
Moet alles weg en aan een kant.
HAAN.
(440) Ik voel al weêr een groote brand
In myne keel op ’t felst’ ontfonken.
Hei! dat wy nouw een glaasje dronken.
BELIE.
’t Is maar van drinken en van eeten,
Al wat je spreekt, ô drooge bloeds!
(445) Jy doet de vrysters niet veel goeds,
En schynt de meisjes te vergeeten.
’k Had and’re vryers in myn jeugd.
O neen, daar is geen grooter vreugd,
Als kusjes krygen, en te geeven.
(450) Wat dochter kan zo droomig leeven.
MARY.
Neen, Belitje, de malle min
Heb ik verbannen uit myn zin.
’t Is ydelheid dat dartel mallen.
BELIE.
Ei veins maar niet: de meisjes vallen
(455) Zo fyn niet, of ’t is maar in schyn.
Wel Klaartje, ben jy ook zo fyn?
KLAAR.
Wat mensch kan vrouw natuur verand’ren?
Ik zweer jou, als wy met malkand’ren
Alleenig zyn, dan slacht ze my.
(460) Wy kwylen, als de vryery
Ons maar in ’t hoofd komt.
HAAN.
                                            Het genieten
Van dat beminnelyke zoet
Geeft blydschap aan een droev gemoed.
Het zal myn engel niet verdrieten,
(465) Dat ik haar schoonheid eens omhelz.
                                        Hy kust haar.
[p. 26]
JAS.
Geen klimop kan om olm of elz
Zo liev gestrengeld zyn. Dat voorbeeld
Diend naagevolgd.
                              Hy kust Mary.
BELIE.
                              Ik bid je, oordeeld
Nou eens, of dat niet hemels smaakt.
(470) Myn oude hart dat gloeid en blaakt:
Door dat beschouwen word ik jeugdig.
HAAN.
En ik ben uitermaaten vreugdig.
’k Zong flus een liedje van de wyn:
Nu zal ’t eens van de liefde zyn.

Zy zingen te gelyk.

STEM: Al wat men doet, men kan geen Jufvrouw winnen.

1.
(475) AL wat op aard eens leeven heeft ontfangen,
    Dat ziet men door de zoete minneband,
En door de liefdens keeting t’zaamen hangen,
    Wat in de stroomen leefd, of op het land.
            Het kleenste beesje
            (480) Dat voeld zyn geesje
            Door ’t minnepeesje
            Als geheel vermand.
2.
Waarom zou dan een Maagd haar niet begeeven
    Tot zoete min, waar door de waereld staat?
(485) Wie zou niet wenschen in de min te leeven?
    Het waar heel onbedacht en buiten raad.
            Laat dan het minnen
            Onz teed’re zinnen
            Ook meê verwinnen;
            (490) Want de min niet schaad.
[p. 27]
MARY.
Heeft ieder zyn bekomst gegeeten?
Zo moet de tafel aan een kant:
Want ziet, dit zul je moeten weeten,
Wy moeten eensjes hand aan hand*
(495) In ’t ronde springen.
KLAAR.
                                  Hei! wie lust ’er
Noch meer?
HAAN.
                    Myn hart is veel geruster,
Als voor een uur.
JAS.
                            En heeft myne is
Zo wel gesteld, als ik zou wenschen.
Nou bennen wy verheugde menschen.
(500) Weg met meer vlees, en brood, en vis:
Het wyntje kan ons maar behaagen.
                              Zy staan van de Tafel op.
MARY.
Ei, Klaar, geev Belietje een pot,
Op dat zy al het overschot
Van vlees en vet met haar mag draagen.
JAS.
(505) Maar, Haan, het spyt my noch te zeer,
Dat gy my flus hebt hieten liegen.
HAAN.
Wat zeg je? schender van myn eer.
Neen, Pochger, gy zult u bedriegen,
Zo gy my voor een blooden Haan
(510) Verslyt: ô neen: houw daar, dat ’s aan.
                              Haan geeft Jas een klap,
                                  waar op zy aan ’t vechten
                                  raaken. Word gebeld.
KLAAR.
Daar zal gewis nicht Janna weezen.
Geen nood, daar ’s veur haar niet te vreezen.
[p. 28]
Het is een meisje als een lam.
Maar zo ’er iemand anders kwam?
MARY.
(515) Tut, tut, wy hoeven niet te schroomen.
Wie zou zo vroeg onz stooren komen?
                              Zy gaat om open te doen.


VEERTIENDE TOONEEL.

WOLFERT, GEERTRUI, MARY, BELIE, KLAAR, JAS, HAAN, ROELOF.

    WOLFERT haastig binnen treedende.
DAt gaat hier wel! men speeld mooi weer!
GEERTRUI.
Wie heeft het ooit zyn leeven meer
Gedacht, dat zulk een stoutigheid....
MARY.
(520) Wy hebben t’zaam wat toegeleid
Om onze Neeven eens t’onthaalen.
Sinjeur, jy zult het niet betaalen.
WOLFERT.
Wat Neeven! kom, al dat gespuis
Moet zonder toeven uit den huis.
GEERTRUI.
(525) Wel, Belie, wat hebt gy bedreeven?
Of zyt gy ook een van die Neeven?
BELIE.
Och, Jufvrouw!
WOLFERT.
                        Jufvrouw! pak je voort,
Jou varken, eer ik uw vermoord.
En gy, schavuiten; spoed uw gangen,
(530) Of ’k zal u in myn deur doen hangen.
Roel, slaa die dieven arm, en been,
[p. 29]
En kop, en nek, op ’t felste, aan tween.
GEERTRUI ziende de Tafel, zegt,
Ho, ho! zyn dat der buuren honden,
Die onz gebraad zo lang verslonden?
(535) Zyn dat de katten, die de spys
Verdurven? en zyn dit de rotten,
Die ’t eeten sleepten uit de potten?
Wat maakten ze onz al loogens wys!
Zyn dit die schaadelyke muizen,
(540) Die ons tresoor zo dikwils luizen?
Dus word uw dievery ontdekt.
WOLFERT.
Zyn dit de schaadelyke gaaten,
Waar door de wyn uit onze vaten
Zo langen tyd is uitgelekt?
KLAAR.
(545) Och Jufvrouw! wild het onz vergeeven.
GEERTRUI.
Naa ’t spinhuis, bei voor al uw leeven.
MARY.
Och, och, Sinjeur! het is onz leed.
WOLFERT.
Ja galgen leed, dat ik wel weet.
Voort uit den huis, jou vuile pryen,
(550) Of ’k zal jou rechte straf doen lyen.
ROELOF.
Sinjeur, die sneuk’laars in onz buurt
Heb ik zo braaf de rug geschuurd,
Dat.....
WOLFERT.
        Roel, ’t is goed, ’k zal ’t niet vergeeten.
Maar leerd u aan hunne ellen meeten.
EINDE.
[p. 30: blanco]
Continue

Tekstkritiek:

vs. 41 en 260 weesrijm.
vs. 90 en 117 tripelrijm.
vs. 132 Klaar, er staat: klaar,
vs. 494 moeten er staat: woeten