J. de Groot - Dronke Beely

J. de Groot: Dronke Beely, anders het bedorven huishouden. Nijmegen, Isaac van Campen, 1779.
Uitgegeven door Eliëlle Geleynse en Rebecca Kerkvliet.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton C2746 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

[p. 1]

DRONKE

BEELY,

ANDERS

HET BEDORVEN

HUISHOUDEN.

KLUGTSPEL.

DOOR

J: DE GROOT.

[Typografisch ornament].

Te NYMEGEN
By ISAAC VAN CAMPEN, Boekdrukker
en Boekverkoper, 1779.

[p. 2]

VERTOONERS.

MEESTER WILLEM, een Kuiper.
DRONKE BEELY, zyn Huisvrouw.

CATRYN,
MARGO,

}

Dogters van Willem en Beely.

ZAULUS, een Hospes.
JANNETJE, een Buurvrouw.
CASPAR, een Buurman.
JEAN PIERRE, een Waal.
HANS DONDER, een Mof.
HEINTJE, een Buurjongen.

Het Tooneel verbeeldt een Kuipers-Winkel.

’t Spel begindt in de Voor-avond, en eindigdt te-
gens de Nacht.

[p. 3]

DRONKE
BEELY,
ANDERS
HET BEDORVEN
HUISHOUDEN.

Klugtspel.
____________________

EERSTE TOONEEL

MR. WILLEM zyn Gereedschap zoekende.

HOe kan ’t my steeds zo tegenloopen?
Geen duivel is zelvs zo geplaagt,
Het Wyv is wis weêr vol gezoopen,
En dan word alles uitgevaagt;
(5) Want niets weêrstaat ’er aan haar tieren,
Zo raast en scheldt die boose pry:
Myn Beely is een dier der dieren,
’k Wou zy den hals brak, g’looft my vry.
’k Moet om dit Vat de banden leggen,
[p. 4]
(10) Nu is ’t gereedschap weêr op hol;
Dat ’s daag’lyks zo, daar valdt geen zeggen,
Of ik myn kop zoek gek en dol;
Ik heb hoek in, hoek uit, doorkeeken:
Maar neen, de Dissel is niet t’huis,
(15) En ’t Dryvhout is ook weggestreeken;
’t Is by myn ziel een droevig kruis:
Daar leggen Duigen; daar weêr Banden:
Geen Christen mensch bedenkt het zo.
Niets staat ’er voor die Feeks haar handen;
(20) ô Die Narrin in Folio!
Wat drommel zal ik gaan beginnen?
Straks komt Jean Pierre om zyn Vat,
Nu ’k noch een stuiver dagt te winnen,
Heb ik geen hand ’er aan gehadt;
(25) Alléén, om dat myn dronke Sloren
De pypen in myn Winkel steldt;
Wat zou de Waereld wonder hooren,
Als ’t alles wierd regt uit verteldt,
Zo als alhier word omgesprongen,
(30) Niet meer als alle dagen maar
Daar wierden Liedjes van gezongen;
Ja, ja, dat ’s vast en zonneklaar.
Als ik het al niet moet misgelden,
Dan krygt het onze Dogter Kaat;
[p. 5]
(35) En als het Wyv die niet kan schelden,
Fluks heeft Margo het dan te quaadt.
Nooit kan dat Ondier rustig leven;
Neen, altoos is ’er wat te doen:
En wil men haar goê woorden geven,
(40) Dan barst zy los als een Claroen,
Of d’allergrofste Keeteltrommel.
Zy bromdt, gelyk de Noorden Wind,
Zo dat op haar vervloekt gerommel
De gantsche buurt by één haar vindt.
(45) De Jongens schieten toe by hoopen,
En lagchen luidkeels, dat het klinkt;
Men zou zich zelvs het vel afstroopen,
’t Is of men door de grond verzinkt;
Had ik myn beenen maar gebrooken,
(50) Doe ’k uitging om die dronke Slet.
Maar dat is nu vergeefs gesprooken,
Ik ben ’er mêe te scheep gezet,
En zal ze over moeten vaaren;
Doch ’t is een Rottekramers vragt,
(55) Het kan verandren by de jaaren;
Daar komt Jean Pier: wat nu bedagt?

[p. 6]

TWEEDE TOONEEL.

JEAN PIERRE, Mr. WILLEM.

JEAN PIERRE.
BOn jour Monsieur de Kupre Bazen,
Hum vraak is nou mon Vat kedaan?

Mr. WILLEM.
Neen Broertje lief! maar wilt niet razen,
(60) Ik denk ’er zo straks aan te gaan;
’t Is zelvs noch vaardig voor agt uuren,
Daar kundt gy van verzekert zyn.

JEAN PIERRE.
Ma foy, wen et nog lankre duuren,
Zo blyft jou niet de Vrind van myn;
(65) Jou hou my hop, die hiele weeke,
Moi loop niet lanker pour hum gek.
Pourquoi aujourdhui moi bespreeken,
Dat ik zou komen? wie ze sek.

Mr. WILLEM.
Om dat ik vast had voorgenomen,
(70) Dat het zou vaardig zyn en klaar;
Maar, daar is my iets voorgekomen,
Daar ’k juist niet op verdagt en waar.

JEAN PIERRE.
Myn Vrouw, zy mot de Vat kebruiken.
[p. 7]
En dat ’s parbleu de dritte keer,
(75) Dat ik ze kom. Moi bin kien Kuiken
Pour zo te courer ien en weêr.
De vraak is, of jou ’t wille maaken?
Wat duefle, moi ze worde boos.

Mr. WILLEM.
Ja, waarom niet?

JEAN PIERRE.
Jou bint ien snaaken,
(80) Jou zekke toujours ja haltoos;
Non non, ze moi non plus te kullen,
Om akt huur kom ik wieder hom ;
Maar ’k loven niet jou doen te zullen,
Haltoos Monsieur, zy lakt ’er om,
(85) Jou laten moi nok wel iens lopen.

Mr. WILLEM.
Neen, deezen avond om agt uur,
Zo zal het klaar zyn, wil ik hopen;
Daar is de hand ’er op, myn Buur.

JEAN PIERRE.
Nou jou de ante moi kom geeven,
(90) Mot ik jou kloven Wilme Baas.

Mr. WILLEM.
Ja, wilt daar maar gerust op leven,
Ik zal zo vlug zyn als een haas,
[p. 8]
Die d’agterloopers heeft gebrooken.
Kom Jean Buur, neem een pris Tabak.

JEAN PIERRE.
(95) Ma foi, zy ebben hierst kesprooken,
Moi had de ant al in mon zak.
Wy motten leven as die eeren,
Ik neem van jou, jou neem van myn;
Jou ik, ik jou, ze wil tracteeren
(100) Un pris Tabacq c’est Medicyn.

Mr. WILLEM.
Dat ’s waar, ’t veranderdt onze zinnen,
En ’t rooken vlydt by ’t kuipen niet.
Ter zyde.
Daar komt myn Beelytje* van binnen,
’t Is of je Bulooms Zusje ziet.
(105) Daar ’s weêr iets gaanden, ik kan ’t merken,
Zy heeft al ruim een halve roes,
Zo ras zy ’t hart zo gaat versterken,
Ziet zy ’er uit gelyk een droes.

DERDE TOONEEL.

BEELY, Mr. WILLEM, JEAN PIERRE.

BEELY.
JOu Luisoor, staa je weêr te snappen;
(110) Wat doet hy hier, die rotte Waal,
[p. 9]
Een ganschen dag is ’t niet als klappen,
Al lang verveeldt my dat gemaal.
’k Zal zien, of ik jou vlug kan maken;
Voort zeg ik, handen uit de mouw,
(115) Een braav man die past op zyn zaaken.

Mr. WILLEM.
Ja gy, gy zyt een brave Vrouw!
Daar weet de Buurt zelvs van te spreeken.
Swyg dronke Sloerie, blyv in huis,
Of ’k zal jou hals en beenen breeken.

BEELY.
(120) Wel naakte Plug, ik ben hier t’huis;
Wie durvdt my al voor dronken schelden?
Die maar zo’n puistebakkes ziet,
Die ziet één der Janever Helden.

JEAN PIERRE.
Madam! Madam! ei schelle niet,
(125) Jou mot jou Man mier respecteeren,
Hum is een brave Man... ik zek.

BEELY.
Wie duivel zal my hier noch leeren?
Swyg jy tog stil jou malle gek;
Valdt in myn stront, niet in myn reeden!
(130) Verstaa je dat, jou kromme Waal.

JEAN PIERRE.
Je suis François al lank keleeden,
[p. 10]
Entendez vous, Madam brutaal;
Jou zoud wol Ongd ont Katten byten.
Ma foi, dat is ien dueflelin.

Mr. WILLEM.
(135) Ja Jan-buur, meenig zou haar smyten,
Ik heb geen lust meer noch geen zin,
Dat komt haar van ’t Janever drinken,
Want daags is zy meest tweemaal vol:
En dan is ’t raazen en rinkinken,
(140) Zy maakt my hersenloos en dol.

BEELY.
Wat legt die Waal daar aangeleegen,
Zeg schandvlek van jou brave vrouw;
Wie drinkt ’er, Platluis? ’k zal uw veegen,
Kryg ik u straks eens by de mouw.
(145) Gy weet dat flauwtens my zo quellen,
En dat ik watrig ben om ’t hart.
Och! och! wat heeft een vrouw te stellen,
Die zo getrouwdt is.

Mr. WILLEM.
Ja wat smart;
Een man heeft, die aan zo’n spectakel
(150) Verbonden is, dat weet ik best.
En ’t zal noch zyn een groot mirakel,
Zo ik my niet verhang op ’t lest.

[p. 11]
BEELY.
Jou uitgeplukten schurfte Jonker,
Wat waardt gy, zeg? een kaale neet,
(155) Doe gy my vryde. Ziet zo’n pronker;
Myn ziel een kaerel als een scheet;
Geen nagel om je gat te klouwen
Bezat gy Bok. ’t Is al van ’t myn’.

Mr. WILLEM.
Waarachtig wyv; ik zal u touwen,
(160) Doch daar zal haast een eind aan zyn.
Myn lieve Jan-Buur, voor dat raazen
Zo weet ik raad, myn goeje man.

BEELY.
Jy, en die rotte Waal zyn baazen,
Doet gy maar beiden wat gy kan;
(165) Ik lap jou aan myn agterkamer.

JEAN PIERRE.
Parbleu, zy schelle niet te meer,
Je suis François, keen rotte Kramer;
Jou moi te traapen dans mon heer:
Was jou Madam kien wyv, hik sweere,
(170) Ze krieg jou haanstonds by de kop.

BEELY een Duig opneemende.
Kom aan, dat zal ik jou eerst leeren.
[p. 12]
Zy slaat Jean Pierre
Ziet zo Wallon.
En daar na Mr. Willem.
Daar Hoerendop,
Zo moet men zulke stoute gasten
Tot reeden brengen en tot plicht.

JEAN PIERRE.
(175) Pardi, zy durfte toe te tasten.

Mr. WILLEM.
Kom, gaan wy maar uit haar gezicht.
#160; Beiden binnen.

VIERDE TOONEEL.

BEELY alleen.

JA wilt vry voor den Duivel loopen,
Jou Wyven-tryter, daar je bent;
Al dronk ik daags, neem eens, twee stoopen;
(180) Wat raakt het aan die malle Vent,
My overal zo uit te maaken,
Of ik een dronke Sloerie ben,
Dat zal my aan de zinne raaken,
’t Is best dat my de Buurt wel ken.
(185) Zo ooit een Vrouw quam op te passen,
Zo is het Beely, ’k zeg het stout;
[p. 13]
En komt myn Uil my eens verrassen,
Als ik een drop neem, dan is ’t fout.
Fluks is de Duivel los gebonden;
(190) Die Kaalneet gundt my zelvs geen zier.
Ja, wat dat ik heb ondervonden,
Dat weet geen mensch, maar nu ik hier
Myn vryheid heb, zal ik eens proeven.
Zy haaldt een Fles met Drank uit de zak,
die zy kust; zeggende:
ô Trooster in myn ongeval!
(195) Gy beurdt my op, als ik een droeve
En zwakke bui heb. Gy zyt al,
Wat dat een mensch weêr kan verquikken,
Als ’t ongeluk zyn harssens queldt;
Gy zyt het, die de oogenblikken,
(200) Die guur en naar zyn, straks hersteldt;
U zal ik duizendmaalen kussen.
ô Toevlugt in myn eenzaamheid!
Zy drinkt driemaal telkens de Fles kussende.
Dit kan myn dorst noch niet eens blussen;
Dus eer u word vaarwel gezeid,
(205) Zal ik myn hartje noch eens laven.
Zy drinkt wederom driemaal als vooren.
Dat smaakt als Honing en Caneel.
Ach! lag ik onder u begraven,
Dan kreeg ik noch myn part en deel.

[p. 14]

VYFDE TOONEEL

HEINTJE om de hoek van de deur, BEELY.

HEINTJE roept.
KYk dronke Beely weêr eens tullen;
(210) Klok, klok, klok, klok, wat smaakt dat zoet!

BEELY.
Jou Schurk, quaê Jongen, schuim der Prullen!
Wat raakt het jou, zeg Honde-goed!
Wat doet gy hier in huis te kyken?

HEINTJE.
Hé dronke tobbe! komt maar hier,
(215) Klok, klok, het zal de borst wel stryken;
Klok, klok, klok, hé dronke Dier!

BEELY.
Hier Hondsvot! ik zal jou voeten maken;
Bruidt naar jou Moer, verstaa je dat?

HEINTJE.
Klok, klok, klok, klok, dat moet wel smaken;
(220) Jou dronke Sloerie! kust myn gat.
Hé Jongens... hier ’s wat raars hier binnen;
Hier ’s dronke Beely met haar Fles.

BEELY.
Jou Rekel! ’t gaat my aan myn zinnen.

HEINTJE.
Klok, klok, klok, klok, jy kendt je Les.
[p. 15]
(225) Dag Beely Buur! dag dronke Tobbe!
Klok, klok noch éénmaal Beely! toe
Jy kent dat Goed als water slobben;
Klok, klok, jy ziet wel hoe ik doe.
Heintje binnen.

ZESDE TOONEEL.

BEELY en CATRYN.

BEELY.
DAar zou men zinneloos om worden
(230) Om zo een stinkend Hoerekind.

CATRYN.
Wat is ’t Mama! is ’t niet in orden?
Gy blaast en poest gelyk de wind.
Wat hoorde ik daar voor geschatert;
’t Was of ik Jongens hoorde?

BEELY zich flauw veinzende.
Ja.
(235) Och Kind geev my wat Guldewater,
Ik word zo flauw: och! och!. ik ga;
Zie hoe my reeds de oogen draaijen,
Geev drank, geev drank, of ik raak weg.

CATRYN.
Ja, ja, eerst zal den Haan wel kraaijen,
[p. 16]
(240) Eer ik uw drank geev.

BEELY.
Och, ik zeg,
Geev drank, geev drank, of ik zal sterven;
Myn Kind! ’k ben tot de dood ontsteldt.

CATRYN.
Wie kon het met u zo verkerven?
Die u onthutst, dat is een Held,
(245) Want Moeder laat haar niet ligt plagen.

BEELY.
Och! och!. een onbeschoften Knaap
Quam my een doodschrik aan te jagen.
Geev drank, geev drank... dien vuilen Aap,
Ik zal zo aanstonds nederzinken.

CATRYN.
(250) Tut, tut ! geen nood myn lieve Moer!
Gy wilt maar aan ’t Janever drinken.

BEELY gelatende by te komen.
Dat wil ik ook Zoldaaten Hoer;
Ik zeg, gy zult op myn gebieden,
Zo aanstonds doen, wat ik u zeg.
(255) En dat ik wil, dat zal geschieden,
Dat ’k doe, legt niemand in de weg.
Gy zult my voort een Pintje halen
By Zaulus aan de Lange Poort;
[p. 17]
Ik zal de man zelvs wel betalen,
(260) Nu heeft Catryn myn wil gehoordt.

CATRYN.
Ja, ja! uw wil is my gebleeken,
Maar drank te halen, doe ik niet.
Zints Vader Zaulus heeft gaan spreeken,
Is daar niet meer te koop.

BEELY.
Ei ziet
(265) Dat Dier eens aan! hoe zal ’t hier weezen?
Doet fluks, dat ik u zeg, hoor Slons:
Of g’ hebt myn vuisten groot te vreezen.

CATRYN.
Geen nieuws, ik kryg wel meer een dons!
Den Hospes wil je niet meer borgen;
(270) ’t Is hem verboôn, dat weet gy wel.

BEELY.
’k Zal by hem komen, zegt, op morgen;
Haal fluks my drank, jou stinkend vel.

CATRYN.
’t Verschild my niet, of gy gaat schelden,
Dan of gy zoete woorden geevd.
(275) Straks dagt ik, dat g’u heel ontstelde;
En nu is ’t, of gy weder leevd.
Hoe kan zich Moeder zo verlopen,
Aan die vervloekte quaade drank.

[p. 18]
BEELY haar by de mouw grypende.
Voort zeg ik, gaat een Pintje kopen;
(280) Ik walg al van jou zot gejank.
Een Kleuter zal my wetten schryven;
z’* Is net een staaltje als de Vaar
’k Wil drank, of ’k zal geen Moeder blyven:
Indien ik u niet gryp by ’t hair.
(285) Jou Vod, jou Slet; Zoldaten Klungel!
Denkt gy, dat gy my drillen kan?
Dat kan jou Vaar noch niet, dien Slungel.

CATRYN.
Al wierd ge als Oly in de pan;
Ja, zelvs, al stond gy my te trappen.
(290) Ik haal geen drank, dat ’s eens vooral.

BEELY haar slaande.
Zo’n Voddemoer; die passen klappen.
Och my, ’t is of het ongeval
My altoos naarloopt! zulke Kinders
Die zyn zo’n goede Moer niet waard.
(295) Wat lyde ik arme Sloov al hinders;
’k Vervloek de uur, dat ’k ben gepaard.
Zy schreidt een wyl, daar na roept zy:
Margo!... Margo!... kom jy eens binnen.

[p. 19]

ZEVENDE TOONEEL.

MARGO, BEELY en CATRYN.

MARGO.
WAt is ’er Moeder? zeg, wat is ’t?

BEELY.
Och Kind lief! ’t gaat my aan de zinnen,
(300) Dat gy de ondeugenheid eens wist
Van uw Zus Ka; ik weet voorzeker.
Gy vloogt haar in haar Mottebek.
Zy schreidt, al zeggende:
Z’n Dier, zo’n Dier; och Kind! ik spreek ’er
Niet meerder van: zy maakt my gek.

MARGO.
(305) Wat heeft Catryn dan weêr bedreven?

CATRYN.
Wel wat, wel wat een schoonder scheet;
Ik wil ze maar geen Kortvoer geven,
Daar is ’t getier om en ’t gekreet

BEELY.
Margootje hoor, een stoute jongen
(310) Die stond daar flusjes voor de deur,
En had byna in huis gedrongen,
Voor zulke Schurken staat niet veur;
Maar ’k ben hem daar in voorgekomen.
[p. 20]
Zy schreidt.
Hy schold my voor een dronke Slet;
(315) En zei... dat ’k had te veel genomen...
Och, och; myn Kind, ik raak in ’t bed.
Myn eer,.. myn eer zo af te snyden;
’t Is voor een brave Vrouw te hard.
Jou Vaar, en deeze Teev.. die beiden
(320) Die maken my by elk een zwart.

MARGO.
Och Moeder draag uw leed verduldig,
En steur u aan die Klugtjes niet.

BEELY.
Ja, doet dat eens, en zyt onschuldig,
Dat schenden is my zo’n verdriet;
(325) ’k Verlangde dat zy drank zou halen,
Ik heb ze nodig; ’k ben ontsteld.
Fluks was die Straathoer buiten palen,
Zy maakt terstond een buurt-geweld;
Men zou voor zulk een moelwerk schrikken.
(330) Kom, haal jy my een Zoopje Kind,
Het zal myn droevheid wat verquikken.

CATRYN.
Fluks, fluks, Margo loopt als een wind,
Of Moeder mogt van hartweê sterven.
Mama, waar zal het Meisje gaan?
[p. 21]
(335) Om niet te lang die troost te derven;
In d’Roskam of de Moriaan?

MARGO.
Het past je niet de gek te steeken;
Met Moeder; weet je dat Catryn?

BEELY.
Ja Grietje lief, die Vod heeft streeken.
Zy huildt.
(340) Dat dier, dat dier; dat zwyn, dat zwyn;
Men zou zich om zo’n beest verhangen.

CATRYN.
Ja wis, zelvs aan een zyde-draad.
Die zulks een droevheid komt te prangen,
Is ’t best maar dat hy ’t leven laat.
Catryn binnen.

AGTSTE TOONEEL.

BEELY en MARGO.

BEELY.
(345) WEg is dat dier; is dat jou Zuster?
Neen: een gevreesde Duivelin.
Met u myn Kind leev ik geruster,
Gy zyt een Lam, een Engelin.
Nu vaardig om de drank gelopen,
[p. 22]
(350) Zegt dat de Waard u borgen moet
Tot morgen; ’k laat dan meer u kopen.
Ei! loopt wat ras dan zyt gy zoet.

MARGO.
Ik vrees dat hy my niet zal borgen.

BEELY.
Gaat doch maar heen, dat heeft een nood;
(355) Beloovd hem ’t geld voor vast op morgen,
Myn Reekening is daar niet groot.
Margo binnen.

NEGENDE TOONEEL.

BEELY alleen.

NU zal ’k my hartje noch eens laven,
Terwyl ik weder ben alleen.
Zy haaldt de Fles uit, die zy kust.
Hier is de Vriend;.. hier is dien braven..
(360) Myn Troost in wederwaardigheên.
Nu eens Poolshoogte ’er van genomen.
Zy beziet hem tegens het Licht.
Wat duivel.. hy ’s byna al lens,
Hoe of dat zo gezwind mag komen?
Wel, wel: kom ik hem aan de pens,
(365) Dan zal hy voort de geest gaan geven.
’t Is slegt dat het niet eeuwig duurdt;
[p. 23]
Was ’t zo, dan zou ik vreugdig leven.
Tut, tut, Margo is in de Buurt,
En recruteerd weêr vast een ander;
(370) Dus is ’er straks alweêr geen krimp.
Ik zal hem slaan trots Alexander;
Ik hiet ontsteld, dat geevd een glimp,
Om eens een brave slok te nemen.
Zy drinkt hartig.
Zyt welkom, groot vermogend nat;
(375) Ha, ha, dat smaakt.. noch eens.. geen teemen,
Daar is noch meeder in het Vat.
Naar dat zy wat adem heeft gehaaldt,
vervolgdt zy.
Dat was eerst regt een teug der teugen;
’k Begryp op al de waereld niet,
Hoe dat ’er zyn, die u niet meugen.
(380) Vergouden drank die my ’t verdriet.
Zo dikmaals van het hart komt dryven;
Och had ik een Poëetsche geest,
Ik zou uw Lof in ’t Goud beschryven.
Zaulus komt uit.
Maar ziet, daar komt een quaden Beest,
(385) Die zal my om betaling quellen;
Dat is myn lompen Bok zyn schuld.
Ik weet geen raad, hoe ’t nu te stellen?
Hem word niet ligt de kap gevuld.

[p. 24]

TIENDE TOONEEL.

BEELY en ZAULUS.

BEELY.
ZO Baas; zo Zaulus; Vrind der Vrinden!
(390) Dat treft gy weêr zeer slegt, goê man;
Myn man is om een Kuip te binden,
Zo dat ik u niet helpen kan.

ZAULUS.
Ja, ja; dat is my om het even,
Ik kom om ’t geld, en ’t moet ’er zyn.
(395) Gy zelvs beloovde ’t my te geven;
Is Willem uit, wat raakt dat myn.
Hoe dikwyls ben ik niet gekomen,
Dat gy my Kool verkogt voor geld?

BEELY.
De Sleutel heeft hy mêe genomen,
(400) Jou geld myn Vriend legt afgeteld;
’t Zal tot een duit toe u geworden:
Misschien komt Willem ras weêr t’huis.

ZAULUS.
Hoor Beely! Willem gaf my die orden,
Zo ras ik weêrquam hier aan huis,
(405) Dat gy my aanstonds moest betalen.
Nu vraag ik noch eens met fatzoen,
Of gy ’t nu dokken wil? geen dralen
Want anders zal ik ’t jou doen doen.

[p. 25]
BEELY.
Voor ditmaal kan het niet wel wezen,
(410) Gy hoord de reden immers wel?

ZAULUS.
Die gy verçierd. ’k Begin te vrezen;
Dat ik, de Duivel haald dat Vel,
Al wederom geen geld zal krygen;
Ik wil ’t, en zal ’t, verstaa je dat?

BEELY.
(415) Gy zult het hebben, wilt maar zwygen.
Hoor Zaulus Baas: en weet je wat;
Komt noch eens weder om agt uuren,
Dan is myn man t’huis, Hemelsvast;
’t Geevd maar een opspraak by de Buuren.
(420) Foei, foei! dat hy nu van de kast
De sleutel in zyn zak moest steeken;
Het moeidt my Baas, om uwent wil.

ZAULUS.
Hoe mooij kan ’t dronke Dier hier spreeken.
Ik houw my dan tot dien tyd stil.
(425) Maar komt gy my noch eens te foppen;
Mejufvrouw Sloerie g’loovd my vry
Dan zult gy my de bek niet stoppen
Neen, neen: al was de beul daar by,
Ik wil u dan tot agten groeten,
(430) Dan moet ’er geld zyn, ’t is gezegt.

[p. 26]

BEELY.
Mischien komt gy myn man t’ ontmoeten;
Dan koomt gy aanstonds wel te regt.
Zaulus binnen

ELFDE TOONEEL.

BEELY alleen.

WEg is dien Fun, dien menschen plager;
Wat doet de man een Vrouw al aan?
(435) Moest dan myn Plug, die Hoere-jager
Ook by den Hospes Zaules gaan,
En hem verbieden my te borgen?
’k Zal ’t hem betalen, ô dien Fiel!
Wanneer den dag maar komt van morgen,
(440) Dat zweer ik by myn lieve Ziel.
Ha; daar komt Grietje myn Getrouwe:
’k Verlang al naar een goede slok.
Wat zal ik hem het kopje krouwen;
Ik hoor niets liever, als klok klok.
(445) Wanneer een Bottel word ontkurrekt,
Dat klinkt voor my als een Viool;
En ’t hart legt my ’er na en schurrekt,
Gelyk een Vrek naar een Pistool.

[p. 27]

TWAALFDE TOONEEL.

BEELY en MARGO.

BEELY.
DAt hebt gy knapjes gaan verrichten,
(450) Kom Zusje geevd de Fles nu hier;
Ik wil hem eens ter dege lichten.
Zy krygt een ledige Fles.
Hoe wat is dit? ondeugend dier;
Hebt gy my noch geen drank gaan halen?

MARGO.
Ja Moeder in de Roskam, maar
(455) De Waard zei, ’k moest hem eerst betalen
Twee pinten, die g’ hem schuldig waar.

BEELY.
En wou hy my dan weder poffen?
Hoe zit het? waaröm spreekt gy niet?

MARGO.
Neen Moeder, neen

BEELY.
Zo’n Mof der Moffen
(460) Wil my niet borgen; ô verdriet!
Dat zweer ik u, dat zal hem rouwen.
Naar deezen dag krygt hy geen duit,
Die Vlegel zal my drank onthouwen:
[p. 28]
Goed, goed, ’t is wel; gaat noch eens uit,
(465) En ziet, by wie het ook mag wezen,
Dat gy een Pintje voor my krygt.

MARGO.
’t Zal zonder geld niet gaan.

BEELY.
Geen vrezen:
Hier heb ik iets; doch dat gy zwygt.
Daar zal men wel een pint voorgeeven,
(470) Zo denk ik wel, ziet wat een worst;
(Ik kan doch zonder drank niet leven)
Neem jy hem Kind, en zegt, een Vorst
Die mag van zulk een Metworst eeten,
Hy ’s goed en zindelyk gemaakt;
(475) En ’t Kruid is daar niet in vergeten,
Gy weet het dat hy lekker smaakt.
Nu doet uw best dan, als een Vryster,

MARGO.
Ik zal ’t probeeren, of het gaat.

BEELY.
Ja, gy kund klappen als een Lyster;
(480) Maar zwygt het voor uw Zuster Kaat.
Margo binnnen.

[p. 29]

DERTIENDE TOONEEL.

BEELY en HEINTJE
Om de hoek van de deur.

BEELY.
NU hoop ik zal het eens gelukken,
Die worst is ruim twee pinten waard.
Wat zal ik doen; my laten drukken:
Och neen, men zegt: al wat men spaard,
(485) Is voor de hond of voor de katten;
En daar myn Loboor my bekort,
Is ’t beter ’t Worst-vat aan te vatten,
Als dat een Vrouw beknibbeld word.
Ik zal myn Willem beter doeken,
(490) ’k Beloof het hem, voor deeze trek;
’k Zal ook de Boter pot bezoeken,
Zo brildt men best, dien Nar; dien Vrek!

HEINTJE roept.
Hé Beely... Beely van der Sletten.

BEELY.
Daar ’s dien vervloekte Jongen weêr;
(495) Hier Hondsvot ’k zal je dat beletten.

HEINTJE.
Sta vast. Klok klok. Doe jou geen zeer.

BEELY een hout opnemende:
’k Zal met dit hout jou rug eens meeten;
Jou Gauwdiev, pak je voort van hier.

[p. 30]

HEINTJE.
Daar ’s in jou meeten wat gedreeten;
(500) Klok, klok, klok, klok. Jou dronke dier,
Daar komt je Griet aan met een Borrel.

BEELY.
Goed Hoere-kind, het raakt je niet.

HEINTJE.
Hoord Beely gonzen als een horrel.
Dronke Tobben.. Buuren-verdriet.
Heintje binnen.

VEERTIENDE TOONEEL.

BEELY en MARGO.

BEELY.
(505) WEl Zusje is ’t ontzet gekomen?
Hoe is het, zeg? is ’t flesje dik?
En wie doch heeft de worst genomen?

MARGO.
De Weduw Vrouw.

BEELY.
’k Ben in myn schik,
Dat gy ’t by ’t Weeuwtje hebt getroffen.
(510) Het Wyv is waarlyk noch niet quaad.

MARGO.
’t Is waar, maar spreekt haar eens van poffen,
[p. 31]
Dan heeft zy liever, dat gy gaat
Ik was ’er eerst aan, en ’k wou borgen;
Maar holla Kok, straks vong ik bot.

BEELY.
(515) En wou zy dat niet doen tot morgen?

MARGO.
Al heel niet; neen.

BEELY.
Dan is zy zot.
Wat duivel of z’haar in mag beelden;
’k Ben meer van afkomst, dan wel zy.
Maar zy zit rondom in de weelden,
(520) Doch ’k zal ’t gedagtig zyn; die Pry!
Will my geen Pietje crediteeren,
’t Is by myn ziel een harde zaak.
De Fles... ik wil myn keel eens smeeren.
Zy drinkt heel hartig.
Dat worst-nat heeft een goede smaak.
(525) Noch eens, om regt ter gang te blyven.
Zy drinkt wederom.
De drommel; hé die drank heeft kracht,
Die zoude quade Lucht verdryven,
Noch een Scheeps-recht
Zy drinkt, en zegt daar na:
Dat is een vracht,
[p. 32]
Dat zou een mensch noch weêr doen leven.
Zy begindt te kooren.

MARGO.
(530) Wat scheeldt ’er Moeder? word gy vol?

BEELY, stotterende.
De Pot.. de Pot.. ’k moet.. overgeven,
Het draaid hier alles, als een Tol.

MARGO.
Och Moeder spouwdt maar in de krullen!
Ik heb geen Pot hier by de hand.
Margo geleidt Beely naar een hoop
met spaanders, daar zy in braakt
onderwyl komt Mr. Willem de
Winkel in.

VYFTIENDE TOONEEL.

Mr. WILLEM, BEELY, MARGO.

Mr. WILLEM.
(535) WAt duivel is het ernst of kullen;
Spouw je in de winkel? dronke Zant.
Bescheuw my eens dat dier der dieren,
z’ Is weêr zo kits vol als een beest.

MARGO.
Nou Vader lief! wilt zo niet tieren,
[p. 32 (= 33)]
(540) Terwyl dat gy zyt uit geweest,
Heeft Moeder het zo gauw gekregen.

BEELY.
Myn hoofd; myn hoofd; och my! Margo.
Zy braakt.
Myn Keurslyf diend wel wat ontregen.
Ba.. ba.. Och.. och.. het roerd.. my zo.

Mr. WILLEM tegen Margo.
(545) Waar hebt gy Vod die drank gaan halen?
Spreekt aanstonds, zeg ik, of gy krygt.

MARGO.
Myn Vader, ach! gy zyt aan ’t dwalen.
Ei! ziet eens hoe dat Moeder hygt;
Het lieve mensch is nu niet dronken.

Mr. WILLEM.
(550) ’k Zie dat wel beter vuile Swyn,
Daar is dan of daar ’s niet geschonken,
Straks zal Hans Donder hier wel zyn,
Die heb ik over ’t stuk gesproken;
Hy zal my redden van myn Kruis.
(555) Ei! ziet, ’t is of hy ’t heeft geroken,
Dat ’k van hem sprak, hy komt in huis.

[p. 33(= 34)]

ZESTIENDE TOONEEL.

HANS DONDER, Mr. WILLEM,
BEELY op de Spaanders, en MARGO.

Mr. WILLEM.
TReed binnen, als ’t u believd Heer Donder.
Waarachtig gy komt net van pas.

HANS.
Sein Diener Herr.. was neues jetzsonder.
(560) Wie gehet Freündschaff?

Beely op de Spaanders ziende, die noch
telkens koordt. Vervolgd HANS:
Ei wat spatz!
Madam.. Madam.. nur hör Madame;
Was Theibel liegt zie auf der grund?

Mr. WILLEM.
Zy moest zich voor Heer Donder schamen.
Quanswys dat Dier hiet ongezond;
(565) Zo durvd men my hier voor te liegen.
Wyzende op Margo.
Die Vod die naast u staat myn Heer,
Die zoekt my ook nog te bedriegen.
ô Droevig Kruis! ik zweer; ik zweer;
Ik zal haar in een Spinhuis steeken.

HANS.
(570) Zie haben recht da zu.. Madam!
[p. 34 (= 35)]
Nur hör einmahl.

BEELY.
Neen; ’k wil niet spreken,
Ik ben te ziek.

MARGO.
Myn Moeder nam
Daar straks iets in, om wat te rusten.
Ei! plaag haar niet, z’ is veels te krank.

Mr. WILLEM.
(575) Janever, ’t voorwerp van haar lusten;
Ik ruik het immers aan de stank.

HANS.
Madam, Madam. nur wohlt doch hören!
Was fehlt iht? zaget doch grad aus.

BEELY.
Loop, laat me leggen zonder steuren,
(580) Jou Moffe-kind. Jou halve Smous.
Al zat men in jou smoel te lappen,
Dan zou men noch jou niet verstaan.
Met die verdoemde Taal te snappen,
Gy kund maar na je Moer toe gaan,
(585) Ik heb geen Moffen hier van noden.

Mr. WILLEM.
Ondeugend Swyn. Wat zeg je Dier?
Ik heb myn Heer alhier ontboden,
[p. 35 (= 36)]
Die goeden man doet my plaisier;
Hy zal zyn wyze raad my geven.
(590) Houd dan je bek toe, dronke Slet.

BEELY.
Voor jou? zeg Plug; wie heeft zyn leven:
Wie of my hier de wet al zet?

Mr. WILLEM.
Ik Sloerie, ik... ik zeg wild zwygen
Of’ k geev je straks een oorvyg.

BEELY.
Jy?
(595) Kom ik jou by de kraag te krygen,
Al was de Mof ’er tienmaal by,
Dan zult gy van de Drommel dromen:
Verstaa je dat wel? Wyve Beul.
Zy grypt Willem aan.

Mr. WILLEM.
De drank heeft haar ’t verstand benomen.
(600) Hé dronke Slons! gy zegt te veel.

HANS haar van een scheidende:
Nur sachte, ohne weiter lermen.
Du Foesel-schweynin, da du bist.

Mr. WILLEM.
Myn Heer, dat zyn maar Zondags-termen;
Dat gy haar Spreukjes alle wist...
(605) Zy zou de Droes de Hel uitbannen.

[p. 36 (= 37)]
BEELY.
Wat zeg je Vagebond? jou Plug;
Platluis; Kaalneet; schuim der Mannen;
Geen rok had g’immers op je rug.
Ja voor geen penning zelvs vermogen,
(610) Doe gy my trouwde, Hoere-kind;
Jou Gauwdief; zeg is ’t dit gelogen?

Mr. WILLEM.
Ik sloeg jou daatlyk lam en blind,
Ja, brak je armen, hals en beenen;
Zo ik het om Heer Hans niet liet.

BEELY.
(615) Dien Vuilpook scheind het noch te meenen.
Jou Hoeren-loper, Vrouws verdriet.
Rabraak jou Klungels en jou Hoeren;
Men doet dat aan geen brave Vrouw.

Mr. WILLEM.
Dat Dier zal nooit de waffel snoeren;
(620) Wat zegt myn Heer: vegt zy niet trouw?
Heb ik wel iets ’er by gehangen?

HANS.
Gar nichts; zie haben wohl gezaght:
Man zwingt ein Pferd noch durch die stangen;
Doch gar kein Weib.

Mr. WILLEM.
Nu eens gevraagt:
(625) Hoe zal ik ’t met dit staaltje maken?
[p. 37 (= 38)]
Ei; raad my eens, wat ik moet doen.

BEELY.
Dat zyn voor deeze Mof geen zaaken,
Als gy wilt leven met fatzoen,
En over my den baas niet speelen,
(630) Noch ’t geld maar opsluit in de Kas:
Dan is het uit al ons krakeelen.

Mr. WILLEM.
Dat was het besten, dat ’er was;
Want, op myn ziel, gy kunt wel sparen.
Myn Heer, net in vier Maanden tyd,
(635) De Schyding zal het u verklaren,
Is zy drie honderd Guldens quyt;
Alléén verkonkeld en verzopen,
Behalven noch veel Meubels, die
Zy voor en na heeft gaan verkopen.

BEELY.
(640) Aan wie dan schurk, zeg, zeg aan wie?
Daar zult gy my ’t bewys van geven.

Mr. WILLEM.
Goed dronke Tod; is by de Smous
Jou Bed en Bulster niet gebleven?

HANS.
Dat Weibenzimmer mus heraus,
(645) Man werd ’s gedult da bey verlieren.
[p. 38 (= 39)]
Schreib, Schreib Herr Nachbar nachs Convent;
Dass ist der grötster aller Thieren,
Der mir bekandt ist.

BEELY.
Hoor die Vent,
Zo’n Mof will mêe myn Huis regeeren;
(650) Ik zal na ’t Klooster, hoor jy ’t Griet?

MARGO.
Och Moeder! dat zal wel verkeeren,
Myn Vader acht zulk praten niet,
’t Geschied maar om u wat te plagen.

Mr. WILLEM.
Wel hoe Karonje; spreekt gy ook?
(655) Ik zal u straks naar binnen jagen.

BEELY.
Wie wild gy jagen? jaagt dat Spook,
Dat Moffe-kind de deur uit, Lompert;
Die my hier wetten stellen wil,
Of ik geev hem noch wel een stompert,
(660) En met myn vuist een frissche pil.

Mr. WILLEM.
Wie wild gy pillen geven Slorie?
Men geevd geen pillen aan een Hoer.

BEELY.
Aan wie! ontbreekt jou de memorie,
[p. 39 (= 40)]
Aan deeze Mof; en jou noch meer,
(665) Om dat g’hem toelaat zo te snappen.
Nu weet gy ’t regt uit, Baviaan,

Mr. WILLEM.
Daar komt Jean Pier al weêr aanstappen,
En ’t Vat is noch al ongedaan.

ZEVENTIENDE TOONEEL.

HANS DONDER, BEELY, Mr. WILLEM,
MARGO en JEAN PIERRE.

JEAN PIERRE.
GOedne havond Sinjeur Ans Dondre;
(670) Meestre Willem; bon soir Madam:
Zy kome ier, hun zel verwondre,
Pour die Vate kedaan. Zy quam
Hin die voorhaafne hum ze vragen;
Zy bespreeke moi hom hakt huur.

Mr. WILLEM.
(675) Ja Janbuur, ’k dagt ook zorg te dragen,
Dat het gedaan was: maar die kuur
Van Beely Vriend, is noch niet over.
Dus zyn wy nu noch even na.

BEELY.
Wat kuur, wat kuur! zeg Jonker Pover.
[p. 40 (= 41)]
(680) Houd voort je bek toe, of ik sla
Die Waal en jou noch eens om de ooren.

JEAN PIERRE.
Madam, zy wil ze klop haltoos.

Mr. WILLEM.
Och man; ik moet zo veel versmoren,
z’Is als een Duivelin zo boos:
(685) Ik weet het langer niet te rooijen.

JEAN PIERRE.
Hik weete, wat kik zou doen,
Moi wil ze hum in ’t Kloostre kooijen.
Pardi ze lak om die fatsoen.

HANS.
Ze haben recht also zu snakken,
(690) Herr Nachbar, ick zag ebenfals.

BEELY.
En ik, ik raadt u weg te pakken,
Of straks kom ik u aan den hals.
Heer Mof, ga ju jou huis regeeren,
Daar hebt gy ryklyk tydverdryf.
(695) En jy Wallon, zo ’k u kon leeren,
Wat dat de vuist kan van een wyv,
Dan zult gy ’t u te laat beklagen.
Bruidt maar jou Fransche Mammesel,
En wild gy daar uw zorg voor dragen,
[p. 41 (= 42)]
(700) Dat die in ’t Klooster komt. ’t is wel;
Dat kund gy doen maar uw believen;
Maar ik, ik raak jou niet, hoor Waal!
Ik veeg myn gat aan Hans zyn brieven,
En aan jou Hottentotsche taal.

Mr. WILLEM een hout opnemende.
(705) Ik zeg noch eens, dat gy zult zwygen,
Of ’k stop jou ratel met een hout.

BEELY.
Hoe Zeepöor! durv gy my te drygen;
Wat duivel maakt u doch zo stout.
Zy neemd hem het hout af.
Hier rooije Gauwdiev, ’k zal jou leeren,
(710) Wat dat je plicht is; voel je ’t Broer.

Mr. WILLEM.
Verdoemde Hex, ik wil je zweeren,
Dat ’k u betalen zal; jou Hoer!

BEELY.
Wie; hoe jy? zeg: jou hoeren jager,
Noemd zo de Klungels, die gy kust;
(715) Jou Bul, jou brave Vrouwe-plager.
Ik zeg toch eens, laat my met rust.
Margo gaat gy met my naar binnen,
En laat de Narren hier alleen,
Dan kunnen zy de weg verzinnen,
[p. 42 (= 43)]
(720) Waar langs ik Kloosterwaards zal treên.
Beely en Margo binnen.

AGTTIENDE TOONEEL.

Mr. WILLEM, HANS DONDER en JEAN PIERRE.

Mr. WILLEM.
VErtrek, ja gaat vry uit myn oogen,
Ondeugend Dier; onrustig Swyn!
Die kuur, of ik moest zyn bedrogen,
Die zal gewis de laatste zyn.
(725) Hebt gy wel ooit een Wyv vernomen,
Heer Hans, zo vuil als Beely is?

HANS.
Nein Herr, kein ist mir vorgekomen;
Nur thut mein raht und gantz gewiss.
Zo werden zie nachher befinden,
(730) Dat ick zun besten ihres bin.

Mr. WILLEM.
Kost gy, myn Heer, een raad uitvinden,
Probatum om myn Duivelin
De bek te snoeren; ’k wil wel zweeren,
Dat ik het onder my niet liet.

JEAN PIERRE.
(735) Ja, ja mein Eer; zy wil hum leeren,
[p. 43 (= 44)]
Dat jou nog die plaisier aan ziet:
Hy is de hierste in de Statte,
Zy moet um respectier moi foi,
Of hy ze likste in de gatte,
(740) Hum zy representier le Roi.

HANS.
Gantz recht mein lieber Herren, keiner
Ist höher in der Stâdt, wie ick;
Ick bin hie Vice-Roi alleiner,
Ein jeder stehet unter mich.
(745) Ick nur allein hab zu befehlen
An jeder Hausrirth. Aber kein
Darfst mich ein ordre mit zu theilen,
Das wird ja lourre thorhied sein.

JEAN PIERRE.
’k Versta iel wel, mein eer de Donder,
(750) Um is Premier, die handre lest.
Parbleu hum zel moi hook verwondre,
Jaag zy de bores Frau in nest,
Zy eb jou wel gehaffrontieren,
Op mein honneur, hum schelle jou
(755) Pour Mof, zy mot jou respectieren;
Kloof hum, zy kryge nog die Frauw.

Mr. WILLEM.
Dat doet my ’t zeersten nog van allen,
[p. 44 (= 45)]
Dat zy myn Heer zo affronteerd;
Maar ’t is de drank die haar doet kallen,
(760) Myn Heer is veels te hoog geleerd,
Om ’t my op reening aan te tellen,
Dat gunt dat dronke Beely doet.
Ik kan my ysselyk ontstellen,
Als zy haar aansteld zo verwoed.
(765) Want dronken, byt zy, Reu en Teeven.
Zy schaamt zich voor geen mensch altoos.

JEAN PIERRE.
Mein Eer Hans Dondre, um kan leven,
Zy lakt, al is die Frauw iel boos,
Hun sreur um niet die bagatellen.

Mr. WILLEM.
(770) Dat is wel waar myn lieve man,
Doch ’t baard my daagelyks veel quellen;
Alschoon het my niet helpen kan.
Myn Heer hoe best hier raad te schaffen,
Op dat ik rust kryg in myn huis?

HANS.
(775) Man muss ein solchen Schynin straffen.

Mr. WILLEM.
Ja, maar de Droes legt by haar t’huis,
Zy is geen Kat om aan te tasten,
Zy krabt en byt, myn goeden Heer.
[p. 45 (= 46)]
Flus zag gy, hoe zy my vergasten,
(780) Dat ’s daaglyks zo. Ik zeg niet meer.

HANS.
Sie werde ja nach mir doch hören,
Ob ick weis was, ich hab zu thun.

JEAN PIERRE.
Pour vous, zy likt se haar van voren,
Die wet, om leve mit fazoen.
(785) Madam za wol jou hordonnance
Hook respectier. Ik klove vry,
Zy mot nar jou gespeul wol dance.

Mr. WILLEM.
Ja lieve Janbuur, zulks denkt gy,
Maar ik denk anders waarde Vrinden;
(790) Zy geevd om duivel noch om dood.
Myn Beely laat haar zo niet vinden,
Dat weet ik best.

HANS.
Kein noth; kein noth;
Auf mörgen werde ick wieder komen:
Lebt wohl.

Mr. WILLEM.
Ik bid u gaat niet heen;
(795) De moeiten die gy hebt genomen,
Verplicht my zeer: wilt binnen treên.
[p. 46 (= 47)]
Wy zullen eerst een glaasje drinken,
Op ’t goed succes van onze zaak.

NEGENTIENDE TOONEEL.

Mr. WILLEM, HANS DONDER, JEAN PIERRE
en BEELY uikomende met een Bezemstok op-
geheven om te slaan; zeggende:

HIer jou vermaledyde Vinken.
Zy slaat haar Man.
(800) Jou glaasjes drinker, proev je Snaak;
Hoe smaakt die wyn jou? wyve-plagen.
Zy slaat Hans, zeggende:
Daar ’s ook een glas, verdoemde mof.
Daar na Jean Pierre.
Hier kromme waal, jou hoeren-jager,
Daar hebt gy nu noch eens een dof.
(805) Dat ’s tweemaal dat gy proevd myn handen;
Nu wagt u, voor de derde keer.

HANS.
Du Theibelin.

Mr. WILLEM.
Meyn Heer, ’t is schande.

BEELY.
Swyg, zeg ik, hoe.. begin je weêr?
De deur uit Mof, en niet te toeven,
[p. 47 (= 48)]
(810) Of ik kryg jou noch by je pruik,
Dan zult gy bet myn handen proeven.
En gy, gy kromme waal van Luik,
Breng jy Hans Donder by zyn Grootje,
En zet jou beenen nooit weêr hier,
(815) Want tref ik noch eenmaal zo ’n zootje,
Dan zal het aanstonds op het vier.
’t Is goed om Katvisch op te koken;
Alôn, alôn, kom pak je voort.
Zy tildt de stok weder op, dreigende
te slaan. Hans Donder en Jean
Pierre sluipen schielyk de deur uit;
Mr. Willem meendt te volgen:
Maar zy grypt hem by de kladden,
zeggende in het

TWINTIGSTE TOONEEL.

Mr. WILLEM en BEELY.

BEELY, hem schuddende.
HOe, Schoelje! heb je lont geroken?
(820) Nou zult gy danssen, zo ’t behoord.
Ik heb den aanslag wel begrepen,
Die gy gemaakt hebt met de Mof.
Jou rooije Schelm, ik zal je zwepen,
En ’k waarschouw, maak het niet te grof,
[p. 49]
(825) Of gy zult van de duivel dromen.

Mr. WILLEM.
Ondier, by maakt my gek en dol,
Ik heb een vast besluit genomen,
Dat zo ik weêr uw tref zo vol,
Zo doe ik u in ’t Spinhuis zetten.

BEELY.
(830) Wat zeg je daar? zeg Baviaan!
In ’t Spinhuis zeg je; ’k zal ’t beletten,
Of nooit moet ik gezond hier staan.
In ’t Spinhuis, Spinhuis!.. hé Canalje!
Daar zet men Guiten in, als gy;
(835) En al zulk zoort van slegt Rapalje;
Onnutten in de Burgerey.
Dat is geen Huis voor brave Vouwen,
Maar voor jou Hoeren, Hoerendop!

Mr. WILLEM, haar aangrypende.
Ik zie ’t wel, ’k zal u moeten touwen,
(840) En wasschen eens je norsche kop.

BEELY stoot na een poos gewor-
steldt te hebben, Mr. Willem te
rug; daar na zegt zy:
Daar dagt gy, dat gy ’t had gewonnen,
Niet waar, jou Wyvenbeul? wel ja.
Neen Platluis, dat is onbegonnen:
Zo’n Gast daar vraag ik weinig na,
[p. 50]
(845) Die kan ik als een weegluis knippen.
Zy haaldt een Flesch uit.
Hier is de Fles noch, ziet by ’t Knaap;
Ik zal hem eens ter deegen wippen.
Zy drinkt en vervolgdt:
Wat zegt gy nu, gy kaalen Aap?
Noch eens een teug om regt te loopen,
(850) De Monnik gaat op een been niet.
Zy drinkt weder en vervolgdt:
Gaat dat niet wel Hans Halv-verzopen?
Wild g’ ook een bek vol? Vrouws verdriet!
Zo zullen wy de Pays weêr maken.

Mr. WILLEM, haar de Fles ontnemende:
Hier, hier de Fles, jou dronke Slet;
(855) ’k Wil ook eens proeven, hoe ’t zal smaaken.
Zo als Mr. Willem denkt te
drinken, ontneemdt hem Bee-
ly knap de Fles.

BEELY.
Dat weet gy Deugeniet heel net,
Onnodig dat gy ’t proevd jou Reeke;!
Gy lust dat nat wel, lieve Man!
En houdt genoeg het vleesch in ’t peekel.
(860) Hoe dikmaals zoop gy daags een kan?
Jou Kleeren hebt gy gaan verzuipen,
Gy had geen hembd meer aan jou gat,
[p. 51]
Noch hoepel om een vat te kuipen,
Vermids gy ’t al verzopen had.
(865) ’t En is my zo noch niet vergeten,
Dat ik geen Brood had in myn huis;
De Kinders liepen zonder eeten.
Woud gy nog praten? ô wat kruis
En droevheid heb ik niet geleden!
(870) Daar denkt by niet meer aan, Schavuit!
’k Heb u wel honderdmaal gebeden;
Maar neen, steeds moest de laatste duit,
Als gy noch al iets had gewonnen,
Verzopen, of gy had geen duur.
(875) En nu ik ook eens heb begonnen,
Te proeven, vald gy my zo zuur.
Maar Vriend, ik zal ’t ’er niet by laten.

Mr. WILLEM.
Goed Schendbrok, gaat gy maar uw gang;
Ik lach om al jou malle praten,
(880) En zweer u Heilig, dat ’k eerlang
Het eind zal maken van u zuipen.

BEELY.
’t Is van myn eigen Puiste-bek,
Bemoeij jy jou maar met het kuipen.
Wat denkt hy wel dien halve gek!
(885) Dien uitgedrooge Wynverlater
Ziet thans zo bars, als Schoppe-knegt.
[p. 52]

Mr. WILLEM.
Staak Hoddebek, staak dat gesnater,
Zo gy niet wild, dat ’k met u vegt.

BEELY.
Praat gy van vegten, ô jou Jongen!
(890) Dan komt gy veels te kort myn Sul.
En maakt my niet veel kromme sprongen,
Of ik gryp toe, verstaat gy ’t Prul.

Mr. WILLEM.
Wel hebt gy ’t hart om te beginnenG

BEELY, hem aanvliegende:
Dat heb ik zeer. Ziet gy Broer?
Zy worstelen een wyl tyds Mr.
Willem raakt onder, roe-
pende:

Mr. WILLEM.
(895) Myn rug.. myn rug.. help, help, daar binnen.
Laat los.. laat los verdoemde Hoer.
Catryn.. Margo.. komt helpt jou Vader.
Hé.. haastig.. of ik word vermoord.

BEELY, boven leggende;
’t En is zo laat noch niet, verrader.
(900) Komt haastig Kaa, jou Vaar die smoord;
Hy zal zyn broer aêrs noch beschyten.
[p. 53]

EEN-EN-TWINTIGSTE TOONEEL.

Mr. WILLEM, BEELY en CATRYN.

Mr. WILLEM.
ACh, ach, Catryn! komt helpt my ras.

CATRYN haar scheidende.
Al weêr aan ’tvegten een aan ’tsmyten!
’k Wou dat daar eens een eind aan was;
(905) ’tIs groote schanden voor de Buuren:
De Stad is vol van zulk geweld.

BEELY.
Daar is die hoer weêr met haar kuuren,
Ik zeg jou Vollemoer, je zelt
Jou voortaan wagten mêe te spreken,
(910) In iets, dat tusschen ons omgaat,
Of ’k zal jou hals en beenen breeken.
Ik stoor my niet, wat zy op straat,
Of in de Buurt van my al snappen:
’k Doe in myn huis al wat ik wil.
(915) En die zich stooren wil aan al ’t klappen
Heeft nooit gedaan.

CATRYN.
Hé dat ’s een gril!
Als Moeder eens als ik quam* hooren,
Hoe dat ons huis rold van de tong,
Zo zou zich zich ’er wel aan stooren,
[p. 54]
(920) ’tIs in de mond van oud en jong.

BEELY.
Ik zeg, het raakt jou niet jou Klungel!
’k Wil noch eens weêr aan.
Zy vliegd Mr. Willem aan.
Hier Papa,
Sta vast jou uitgeteerde Slungel;
Dat is ter eeren van jou Kaa.

Mr. WILLEM.
(925) Jou Hex. jou Slet. gy zult het laaten;
Wat Duivel hebt gy nooit geen rust?

BEELY.
Dat schreeuwen zal u weinig baten,
Myn vegtlust moet eerst zyn geblust;
Ik zal u leeren Vrouwen-plagen.

CATRYN haar Vader ontzettende.
(930) Maar Moeder! scheid doch eenmaal uit,
En wild met Vader u verdragen.

BEELY haar een vuist zettende.
En ik zal, kom ik aan jou huid,
U ook zo schoon de les opzeggen,
Dat gy my voor de derde keer,
(935) Wel op jou Vaar zult laten leggen;
Jou Vod. jou Sloerie. jou Commeer.

CATRYN.
Hé Moeder; weet gy geen meer naamen?
[p. 55]
Dat ’s eerst een schoone Litany.

BEELY.
Wat zeg je dier? ik moet my schamen,
(940) Dat ’k Moer ben van zo’n vuile Pry,
Bezield met zulke slngse streeken:
Gy zyt ’er een, met drielaag schut.

CATRYN.
Ja daaglyks hoor ik u zo preeken,
’k Maak Moeders Zeeden my ter nut.

BEELY.
(945) ’t Is lang genoeg de gek gestoken.
Zy vliegd Catryn aan.
Hier Konkel. Teev. Zoldaten hoer!
g’Hebt meer al, als te veel gesproken;
Houd fluks jou bek, jou Voddemoer.
Zy worstelen, en schoon Catryn
haar tragt te ontkomen, zo ge-
raakt zy echter op de vloer.

CATRYN.
Och Moeder.. och.. ’k breek hals en beenen,
(950) De ribben kraaken in myn lyf.
Ach Vader wild my hulp verleenen.

Mr. WILLEM toeschietende en Beel-
ly van Catryn willende halen,
zegt:

Op op; houd op. wat drommel wyf;
[p. 56]
Ik zeg, laat los. hoe zal ’t hier wezen?
Moet één van allen dan om hals?
(955) Er af, zeg ik. laat u beleezen,
Of anders raakt de kaart hier vals;
Gy zult haar worgen en verstikken.

CATRYN schreeuwende.
Helpt Buuren; helpt my uit de nood!

Mr. WILLEM noch al pogende haar
los te krygen, zegt:
Hee Beely; hé.. och is dat schrikken:
(960) ’t Kind ziet zo bleek al als de dood.

CATRYN schreeuwende.
Help!.. help!.. of ’k zal zo aanstonds sterven.
Och!.. is ’er iemand, die my hoord!
Zo moet ik hier myn leven derven.
Hé Buuren help!.. ik word vermoord.
Op dit geschreeuw komt Margo van
binnen, en Casper en Jannetje
de Winkel in stuiven.

[p. 57]

TWEE-EN-TWINTIGSTE TOONEEL.

Mr. WILLEM, BEELY en CATRYN
in de voorige Postuur,
MARGO, CASPER en JANNETJE.

CASPER.
(965) Hè! hoe is hier zo’n duivels leven;
Is ’t hier wêer onklaar Willem buur?
Zo Beely, zyt g’ aan ’tvuistlook geven?

Mr. WILLEM.
Och Casper, heel ter goeder uur
Zyt gy alhier in huis gekomen;
(970) Ik bid u, helpt ons, dat Catryn
Word onder haar van daan genomen,
Of ’t zal haar laatste uur wel zyn.

CATRYN erbarmelyk.
Myn lieve Casper hebt mêedogen.

CASPER Beely aangrypende.
Hé Beely! los.. ik zeg, laat los.

BEELY noch al vasthoudende.
(975) Al heel niet Man, gy zyt bedrogen;
Wat raakt het jou, zeg lompen os?

JANNETJE ook toeschietende.
Laat los Jufvrouw; je Kind zal smooren,
Zy ziet zo blaauw al als een ley.

[p. 58]
Mr. WILLEM, helpende.
Ei Vrouw! wild doch nu reeden horen,
(980) Wat zal het zyn, indien dat gy
Catryn zult ongelukkig maken?

BEELY noch vasthoudende.
Ong’lukkig zeg je Hottentot!
Dat zyn nyn boonen en myn zaaken,
Wild gy-lui wys zyn en niet zot,
(985) Laat Casper dan naar huis tot treeden.

MARGO, ook helpende.
Ik bid u lieve Moeder, laat
Voor deeze reis Catryn met vreeden;
Wat hebt g’ ’er aan, dat g’ haar zo slaat.

BEELY.
Ik wil niet, zeg ik, eens voor allen.
(990) Ondeugend dier, hoe is ’t hier jou?
Zult gy my ook al tegenvallen?
Ik zweer gy zult.
Beely raakt los.

JANNETJE.
Jufvrouw, Jufvrouw;
Ik bid u, laat die drigt bedaaren,
Beziet eens, hoe uw Dochter hygt.

BEELY.
(995) ’t Is goed, maar ik kom u verklaaren,
Dat myne wil is, dat gy zwygt.
[p. 59]
Bemoeij jou met uw eigen dingen,
G’ hebt met de myne niet van doen.

CASPER.
Nou Beely-buur wild u bedwingen,
(1000) Spreekt als een Jufvrouw met fatzoen.

JANNETJE.
Als zy de reeden plaats wil geven,
Dan word zy zekerlyk beschaamd.

BEELY.
Beschaamd, beschaamd! wie heeft zyn leven?

CASPER.
Wel Vrouw, gey spreekt meer als betaamd.

BEELY.
(1005) ’k Behoev voor niemand my te schamen;
Ik huis daar ben ik Meesteres.

CASPER.
Ik zeg dat, en, wy al te zamen,
Wy geven u alhier geen les,
Noch willen u het voorschrift schryven,
(1010) Waar naar gy leven zult; neen, neen:
Wy zeggen maar, dat uw bedryven
Veel pratens maakt by ieder een,
En hoopen u te doen begrypen,
Hoe overleelyk het u staat.

BEELY.
(1015) ’k Wil daar my harssens niet op slypen,
[p. 60]
En veeg myn gat aan zulk een praat.

Mr. WILLEM.
Foei Vrouw, speekt doch wat weer bescheiden,
De man spreekt immers tot uw best.

JANNETJE.
Maakt pays, maakt pays, eers met u beiden,
(1020) En straks zal volgen al de rest:
Kom geevd malkaar hier op de handen.

Mr. WILLEM zyn hand toestekende.
Ik ben bereid.

BEELY zyn hand wegslaande.
Weg Baviaan.
Als ik zulks doe, dat was eerst schanden:
Komt nooit met zulke dingen aan:
(1025) Want Plug, het zal u nooit gelukken.

CASPER.
Kom, kom.. de handen in malkaar.

Mr. WILLEM.
Myn lieve man, gy kend haar nukken,
In ’t minst noch niet; dat zie ik klaar.
Ik vrees g’u hier in zult bedriegen,
(1030) Die vreede gaat zo ligt niet deur.

BEELY.
Daar spreekt de Kuiper zonder liegen.
’t Is waar jou hallefblanks Sinjeur,
’k Wou liever hals en beenen breken,
[p. 61]
Als vreede maken met zo’n Guit,
(1035) Die straks my wou in ’t Spinhuis steeken.
Zy haaldt de Fles voor den dag,
zeggende:
Zie Schurk! de fles is noch niet uit,
Daar is noch leven in te vinden.
Zy drinkt daar na.
Hé, hé.. daar kreeg hy eerst een krak!
Tot spyt van jou en van jou Vrinden.
(1040) Noch eens getuld op myn gemak.
Terwyl Beely bezig is te drinken, ont-
neemdt Mr. Willem haar de fles.

Mr. WILLEM.
Dat ’s op myn beurt de haas geschoten.
Wat zeg je Beely, gong ’t niet knap?
BEELY. Terwyl Mr. Willem in de
fles* zien wil, of ’er noch in is,
ontneemdt hem dezelve, zeggende:
Dat is noch knapper; ô jou grooten
En gekken Jongen! malle Lap!
(1045) Laat gy de buit u zo ontdragen?
’t Is schade, dat het iemand ziet.
Zo’n Prul verdiend een huid vol slagen,
Want grooter Lompert zag ik niet.
Nu zal ik hem noch eenmaal lichten,
(1050) En pooijen hem ter grond toe leeg.
[p. 62]
Zy drinkt hartig en vervolgdt
dich heel stootende.
Wat zegje.. quam.. ik ’t goed.. verrigten,
Dat ’s op de.. bodem.. in.. een veeg.
Het smaakt.. als zoe..te loek.. en vygen.
De pot.. de pot..

CASPER.
Ei ziet hoe raar.
(1055) ’t Is, of het Beely beet zal krygen?

JANNETJE.
Ja Casper-buur, dat ’s al te waar.
Mr. Willem en Margo geleiden
Beely naar de hoop met spaan-
ders, daar ze in braakt, terwyl

JANNETJE vervolgdt
Ik zag nooit grooter dier myn leven.
Myn lieve Casper dat ’s een wyf;
Ik vrees, zy zal de geest nog geven:
(1060) De oogen staan haar reeds al styf.
Hoe gaat het nu met u Catryntje?
My dunkt, gy komt een weinig by?

CATRYN.
Ja wel Buurvrouw; maar ’k was geen kleintje
Daar straks ontsteld: geloofd my vry.
(1065) Nooit heeft zy my zo aangegrepen;
De oogen tuilden in myn hoofd.
[p. 63
]
CASPER.
Ja Dochter uw Mama heeft kneepen,
z’ Is gantsch van haar verstand beroovd.
Maar is zy waarlyk nu zo dronken?

JANNETJE vervolgdt
(1070) Ja voor een tyd lang Casper-buur.
Doch naar zy wat heeft leggen ronken,
En zich ontlast. Dan na een uur
Zo gaat het slimste wel wat over;
Maar dan zo byt zy groot en klein,
(1075) En steldt de pypen als een Rover.

BEELY op de spaanders.
Margriet.. Margriet.. geev Brandewyn,
Ik voel het.. om myn hart.. zo draaijen.
Ba.. ba.. daar legt het op de vloer.
Jou dier. gy word al mêe zo ’n fraaijen
(1080) En vuile Teev, gelyk die hoer,
Jou Zus Catryn, dat dier der dieren.

MARGO, ook helpende.
Maar Moeder, het is myn schuld niet.

BEELY.
Swyg Voddemoer, ’k versta geen tieren;
Haal Brandewyn, verstaa je Griet?
(1085) ’k Ben flauw.. want ik doe niet als gapen.

MARGO, ook helpende.
Goed Moeder, legt u zo wat neêr,
[p. 64]
En siet of gy terwyl kunt slapen,
’k Ben in een oogenslag hier weêr.
Beely raakt in de rust.

Mr. WILLEM.
Wat zegt gy Vrienden van die kuuren?
(1090) z’ Is weêr zo kitsvol als een ey:
’t Is immers schanden voor de Buuren.
Wat zal ik doen?

CASPER.
Was ik als gy,
Ik zou haar hemelsvast op sluiten;
Gylieden bouwdt zo maar de hel, (1095) Daar gy zo slyt het heel veel duiten.

JANNETJE.
Ja Casper-buur, gy spreekt zeer wel.
Als Willem Baas eens met goê woorden
Zyn Huisvrouw aansprak; zou ’t niet gaan?
Wie weet, of zy ’er niet nahoorde;
(1100) Men windt ’er meer mêe als met slaan:
Een goed woord heeft steeds plaats gevonden,
’tVindt immers ingang by elk een.

Mr. WILLEM.
’t Is waar; maar Beely slagt de honden:
Zy byt en keft in ’t algemeen,
(1105) En ziet noch Vrienden aan noch Maagen,
’t Is voor my een ellendig kruis.
[p. 65]
’k Zal tragten zorg ’er voor te dragen,
Want deeze onrust moet uit ’t huis,
Al zou zy in een Spinhuis spinnen,
(1110) Daar ’s aan dat dier doch niet verbeurt.

CASPER.
Doet alles doch met rype zinnen.

MARGO, ook helpende.
Myn Vader is wat ligt gesteurt,
En kan, geen één woord, zelvs verdragen,
En daar komt steeds veel onrust door.

Mr. WILLEM.
(1115) Swygt tod, tot ik u kom te vragen;
Waar moeid ge u mêe Madam van Goor?
Die slet kan als een bunsem stinken,
Zy zie ’er uit, ik weet niet hoe?
En helpt de Moer maar aan het drinken;
(1120) Is dat ook wel gedaan, zeg Koe?
Ik zeg, gy zult geen woord meer spreken,
Of ’k geev u straks een muilpeer, Teev!

JANNETJE.
Wel Baas, is dat manier van preken?
’t Loopt bry wat door de grove zeef.
(1125) Uw Dochter spreekt gezonde reden,
Gy zyt al vry wat haastig, Vaar;
Want die u op de voet komt treden,
Die vliegt gy aanstonds in het hair.
[p. 66]

Mr. WILLEM.
’k Wil ’t echter van die pry niet hooren,
(1130) Ik ben haar Vader, ’t past haar niet.

JANNETJE.
’k Beken ’t, maar wie kan altoos smooren,
Dat ongelyk dat hem geschied?
Uw dochter hangt wat aan de moeder,
’t Quam uit een gulheid Willem buur.

Mr. WILLEM.
(1135) Ja, maar zy brengt aan ’t beest het voeder,
Dan is z’ onhandelbaar en guur.

CASPER.
Dat zal hier na niet meer geschieden,
Niet waar Margo?

MARGO, ook helpende.
Gy vraagt zo veel;
Als Moeder ’t my dan komt gebieden,
(1140) Wat dan te doen?

Mr. WILLEM.
Zy krygt haar deel
Genoeg, schoon gy ’t haar niet komt schenken.
’k Versta niet, dat g’ haar ooit iets geevd:
Daar ’s Zaulus ook! ik kan wel denken,
Dat hy noch iets te vordren heeft.

[p. 67]

DRIE-EN-TWINTIGSTE TOONEEL.

Mr. WILLEM, BEELY slapende, CATRYN,
MARGO, CASPER, JANNETJE en ZAULUS.

ZAULUS.
(1145) GOeden avond Vriendne met u allen,
Zo heb ik ’t aller eerst gedaan.
’k Verlang of ’t Beely zal gevallen,
Dat wy nu eens aan ’t reeknen gaan.

Mr. WILLEM.
’k Wil u ook goeden avond zeggen.

CATRYN, MARGO, CASPER en JANNETJE.
(Gelyk.)
(1150) Wy alle Hospes doen zulks ook.

ZAULUS Beely beziende.
Wie zie ik op de spaanders leggen?
Is ’t Beely, of is het een spook?
Eén uur of twee noch maar geleden,
Doe was ik ook hier aan het huis;
(1155) Doe was zy wel, en sprak met reden:
Nu schyndt zy vol, ô wêe! ô kruis!

Mr. WILLEM.
Eén uur of twee; dat wil ’k geloven
Myn lieve Man! in één kwartier,
Ja minder wierd zy zo bestoven;
[p. 68]
(1160) Dat is geen nieuw aan ’t dronke dier.
Ik hoorde straks, zo dagt my, spreken
Van af te rekenen met dat Swyn,
Daar moet ge uw hoofd nu niet mee breken,
Van deezen avond kan ’t niet zyn.

ZAULUS.
(1165) z’ Heeft my belast wêer hier te komen,
En zei my, dat gy tot een duit
My zoud betalen.

Mr. WILLEM.
Dat zyn dromen,
Zt heeft u wat in ’t oor gefluit;
’k Verbood u immers haar te borgen,
(1170) En zei u duidelyk en klaar,
Dat ik voor ’t eersten wel zou zorgen;
Doch verder niet: is dat niet waar?

ZAULUS.
Daar kan ik gantsch niet tegenstryden;
Maar Man en Vrouw zyn die niet één,
(1175) Zo lang de boel niet is gescheiden?
Wat zeg je Baas?

Mr. WILLEM.
Ik zeg van neen.
Gy Hospes, g’ hebt haar drank gegeven,
Of liever, g’ hebt ze haar verkogt;
Niet waar? doch na myn tegenstreven,
[p. 69]
(1180) Uw geld moet dan by haar gezogt.

ZAULUS.
Gy wist ’er af, deed zy my weten;
Deed gy my niet die boodschap Griet?

Mr. WILLEM.
Dan heeft die Slet u braav bedreten;
’t Is slegt, en buiten my geschied.

ZAULUS.
(1185) Ik kon het van de huur aftrekken,
Liet zy my zeggen twee driemaal.
Zou dan jou Vrouw met my zo gekken?
Neen Willem! dat ’s maar kinder-mal.
’k Wil geld, of anders met u reeknen,
(1190) Ik laat my zo niet foppen Man!

Mr. WILLEM.
Laat Beely jou een handschrift teeknen,
Dan zyt gy immers boven jan.

ZAULUS.
Wel.. ben ik daar dan door geborgen?
Ik tel jou Beely’s schrift niet hoog.

Mr. WILLEM.
(1195) Ik laat de haalder daar voor zorgen.
Hy wyst op Margo.
Daar staat die Teev, die u bedroog,
Zy zal daar voor wel borg blyven,

[p. 70]
ZAULUS.
’k Heb met die borgtogt niet van noden;
Laat ons geen gekheid hier bedryven;
(1200) Maar spreken liever met fatzoen.
Wilt gy myn reekening aannemen?
Antwoord eens kort op deeze vraag;
Wy vorderen niet by al dat teemen.

Mr. WILLEM.
Gy zyt voor my een groote plaag;
(1205) Hier na, zo zullen wy ’t wel vinden,
Thans ziet gy, hoe ’t hier is gesteld.
’k Wou, dat gy iets met deeze Vrinden
Uitdenken kon, om van ’t geweld
Van Beely eenmaal af te weezen,
(1210) Ik gav noch wel een Anker wyn.

ZAULUS.
Myn lieve Broer! ik ben vol vrezen,
Dat daar geen middel toe zal zyn.

CASPER.
Het zal al vry wat moeite kosten,
Zo gy haar niet brengt agter ’t slot.

JANNETJE.
(1215) Ja Buurtjes dat zyn harde posten,
En buiten dat is zy niet zot;
Wanneer zy lont begindt te ruiken,
Dan loopt die voorslag glad te leur.

[p. 71]
Mr. WILLEM.
En ’t is zo ’n ongewassen kuiken,
(1220) De Buuren zagen straks wat geur,
Dat Beelytje weet aan te regten,
Ze is als een losgebroken hond.

JANNETJE.
’k Verzeker u, zy weet van vegten;
Dat zagen wy noch zo terstond,
(1225) Catryntje was haast om een lugtje,
Zo zy niet was bytyds ontzet.

CASPER.
De Buuren hebben daags zo ’n klugtje.

CATRYN.
’t Is waarlyk een bedroevde pret.

Mr. WILLEM.
Daar komt Jean Pierre weêr aantreden,
(1230) ’t Zal noch eens wezen om zyn vat;
Hy laat my ook geen uur met vreden.

CATRYN.
Ik wenschte dat de man het had.

[p. 72]

VIER-EN-TWINTIGSTE TOONEEL.

Mr. WILLEM, BEELY noch al slapende, CATRYN,
MARGO, CASPER, JANNETJE, ZAULUS en
JEAN PIERRE met een Deeken onder den arm
dragende.

JEAN PIERRE.
BOnsoir han al die koete Vrinden;
Parbleu zy drake dat hik sweet,
(1235) Hik kome vous nog einmaal vinden:
Kloof niet, de vate is kereet,
Mar ik ze motte ze dok aalen,
Mon Frauw hum wil zy heete nok.

Mr. WILLEM.
’t Zal morgen klaar zyn zonder faalen,
(1240) Zo niet myn Beely, zoete brok!
De pypen wederom gaat stellen,
Hebt dan één dag noch maar geduld.

JEAN PIERRE.
Voor my, mon cher Ami, hik zellen,
Wyl jou Madam, zy traak die schult.
Beely ziende, vervolgdt hy:
(1245) Hoe! likke zy wier hop die kronte,
Jou dronke weêr, ô dueflelin!
Cas.. per hum vekke nog haanstonte,
Moi lope ras die strate hin.

[p. 73]
CASPER.
’t En is niet nodig ’t ons te zeggen,
(1250) Wy zagen zelvs haar snood bedryv.
Beziet dat dronke dier daar leggen;
Weet gy geen raad voor zulk een wyf?

JEAN PIERRE.
Hik raad! hik zelle moi wel wakte,
Die Frauw zy kloppe moi twee maal.
(1255) Maar hik, zy eb wol wat bedakte,
Man mot zie nog tog iens betaal;
Laat hum, zie hin die dekke kooijen,
Zo hop en neêr, versta jou wel?

CASPER.
Wel dat was by myn swik een mooije
(1260) en raare klucht.

MARGO.
En ik, ik zal
Zo lang ik staan kan, dat beletten.

JANNETJE.
Wel Grietje, ’t was geen doodwond; kind!

Mr. WILLEM.
Ik zou my daar niet tegen zetten,
Zo Beely maar eens weêr begind.

CASPER.
(1265) Het heugd my, dat ik heb gelezen
Van zeker wyf, dat wierd gewiegt,
[p. 74]
Tot dat zy goed wierd. ’t Kon dan wezen,
Zo myn Historicus niet liegt,
Dat Beely ook daar door bekeerde,
(1270) Het best is eens de zaak beproevd.

JANNETJE.
Maar ’t moest niet zyn, dat g’ haar bezeerde.

Mr. WILLEM.
Daar is geen quaad by.

MARGO schreijende.
’k Ben bedroevd,
Dat Vader mêe zo raar kan praten,
Of dit aan Moeder helpen zou.

JEAN PIERRE.
(1275) Ja wol, ja wol, jou kan verlaten,
Zie elpe straks die dronke Vrou.
Parbleu, zy motte my niet kloven,
Probier einmaal, hik wed, zy zek:
Probatum est.

MARGO.
Dat moet gy g’loven;
(1280) Loop kromtong, Waal, jou halve gek.

Mr. WILLEM wat luid’.
Hoe beest! is dat een mensch bescheiden?
g’ Hebt mêe de bek net als jou Moer,
Maakt niet, dat ’k ga aan ’t leer bereiden,
Of ’t zal ’er stinken, vuile hoer.

[p. 75]
BEELY ontwakende.
(1285) Hoe is hier zo ’n vervloekt gesnater?
Hé laat me leggen, ’k ben zo krank,
Ik sweet puur, of ik leg in ’t water.
Geheel wakker wordende, ziet zy,
dat zy op de spaanders legt, daar
na vervolgdt zy:
Hoe leg ik hier maar op een plank?
Wie duivel lag my in de krullen,
(1290) Daar ’t stinkt, als of de kat ’er scheet.
De Vergadering ziende,
zegt zy verder:
Hè Hoerekinders, Pluggen, Prullen;
Wagt, wagt, ik ben tersond gereed,
Om hier eens weêr ruimbaan te maken.
Zy tragt op te staan, doch valdt weder.

Mr. WILLEM.
Ei Vrienden ziet dit spel eens aan!

BEELY schreeuwende.
(1295) ô Wêe! ô wêe! myn ribben kraken,
Catryn, Margo; hé Baviaan!
Gy staat daar net als domme beesten,
En ziet, dat ik haast hals en been
Gebroken heb, jou helsche Geesten,
(1300) Maar tot myn hulp en is ’er geen;
’k Wou, dat de duivel joului haalden,
[p. 76]
En my ontlaste van zulk pak.

CASPER ter zyde.
Dat wy haar nu maar eens betaalden.

JANNETJE ter zyde.
’t Was goed, maar alles met gemak.
(1305) Wat zegt de Baas? dat wy ’t eens deeden,
Den uitslag is misschien wel goed.

Mr. WILLEM ter zyde.
Voor my, ik ben ’er mee te vreeden.

CASPER ter zyde.
Hoor Janbuur, weet gy, wat gy doet,
Gy wilt uw deeken wel eens missen.

JEAN PIERRE.
(1310) Iel wol.

CASPER ter zyde.
Spreidt die dan op de grond.

JEAN PIERRE.
’k Versta, ’k versta.

Jean Pierre spreidt de dee-
ken geheel over het Tooneel.

ZAULUS ter zyde.
Nu kan ik gissen,
Dat dat men doen zal. Zo terstond
Zal Beelytje gehusselt worden,
Zo als men Sanche Panche deed.

[p. 77]
JEAN PIERRE ter zyde tegen
Casper.
(1315) Zie Buurman of zie bint hin orden.

CASPER ter zyde.
Ja Janbuur, ’t bed is nu gereed,
Nu zal ’t een kunst zyn, ’t zo te maken,
Dat Jufvrouw Beely ’t niet te bezefd;
Of anders staan wy met de zaaken.

JANNETJE ter zyde.
(1320) Dat zal wel gaan. Wat my betrefdt,
Ik vind ’t niet zwaar haar daar te krygen.

MARGO die geduurende deeze toe-
stel aan een hoek gestaan heeft,
zegt al schreijende:
Stemd Vader in dit slegt bedryv?

Mr. WILLEM.
Ja, ja, en ik zeg gy zult swygen,
Of anders kom ik u aan ’t lyf.

JANNETJE.
(1325) ’t Zal tot haar beterschap verstrekken.
Tegen Beely wat luid’
Hoe! is ’t niet wel? wat schort ’er sloov?

BEELY.
’t Is of gy wat met my wild gekken,
Jou Hoddebek, ik ben niet doov,
Gy schreeuwd zo hard.
[p. 78]

JANNETJE.
Inbeelding Jufver;
(1330) Uw harssens zyn misschien wat swak:
Als ’t hoofd niet wel is, is men duffer,
Gy legt hier ook niet op ’t gemak.

BEELY.
Wou gy my eens naar ’t bed toedragen?
Het gantsche huis draaidt als een tol.
Mr. WILLEM ter zyde.
(1335) De drank is in haar kop geslagen,
Ze is als een ey noch boorde vol.

JANNETJE.
Zeer graag Jufvrouw, dit was de reden,
Waarom dat ik u aansprak Moer,
Jannetje wenkt Zaulus, die
dan te zamen Beely opnemen
en op de deken nederleggen,
de anderen posteeren zich ter-
wyl, en nemen elk een hoek vast.

BEELY het merkende, zegt:
Canaljes hé.. laat my met vreden.
Zet Jannetje een vuist, zeggende:
(1340) ’k Zal ’t u betalen valsche hoer.
Met haar allen, uitgenomen Griet,
[p. 79]
gooijen zy Beely eenige maalen
op en neêr, onder het geroep van
Gloria. Een weinig ademhalende,
zegt

JEAN PIERRE.
Madam, hum kan wol mooije springen.

ZAULUS ter zyde.
’t Is niet gedaan myn lieve Jan.

JEAN PIERRE.
Dan wol hik hook die Deuntje zingen.

Mr. WILLEM.
Alôn noch eens van voren an.
Zy gooijen Beely andermaal in
de hoogten, onder ’t geroep Gloria.
Daar na

JEAN PIERRE zingt.
Op de Wys: Climeen.

Madam, Madam!
Hik eb die lust pour zingen,
Pour vous, jou hook ze springen,
Bon hop die maat,
Von diesse Deeken,
ô Cela gaat.
Ci vous voulez ze spreeken;
Très bien, Cameraat.

[p. 80]
De geheele Vergadering repeteerd Choors-wgijs,
terwyl Beely noch eens om hoog gesmeten word.

Bon hop die maar,
Von diesse Deeke;
ô Cela gaat!
Als Beelybuur kon spreken
Voor haar desperaat.

JANNETJE.
Nu vrienden moet het ’er by blyven,
’t Word anders gekken spel op ’t lest.

ZAULUS.
Ei! laat het ons noch eens bedryven,
Het spel dat word eerst op zyn best.

MARGO loopt ’er tusschen, zeggende:
Och neen, dan zal myn Moeder sterven,
Zy ziet ’er net uit als de dood.

JEAN PIERRE.
De Hosp, zy wil Madam bederven.

Mr. WILLEM.
Neen Janbaas, dat heeft noch geen nood,
Maar ’t is genoeg, z’is door dit schokken,
Geheel al buiten haar verstand.

CASPER.
Straks zou zy ook wel in haar rokken,
[p. 81]
Zo ietwes doen, en dat was schand.

JANNETJE.
’t Zal goed zyn, dat z’haar binnen dragen,
Of Janbuurs deeken loopt gevaar.

CATRYN.
Myn lieve Buurvrouw durft gy ’t wagen,
Zo leend mêe eens een hand aan haar.
Laat ons zien haar op ’t bed te krygen,
Thans weet zy van de Waereld niet.

MARGO.
Als Moeder sterft, zal ik niet swygen,
Wat hier van avond is geschied.

Mr. WILLEM.
Swyg Pry; voor sterven is geen vrezen:
Slaat mêe een hand maar aan je Moer,
Na ’t slapen zal zy beter wezen,
Dan raakt de zuipster an de vloer.

Catryn, Jannetje en Margo dragen
Beely, die geen de minste bezef toondt.
Binnen.

[p. 82]

VYF-EN-TWINTIGSTE TOONEEL.

Mr. WILLEM, ZAULUS, CASPER en J. PIERRE.

Mr. WILLEM.
Ik ben benieuwd, als z’ heeft geslapen,
Of z’ iets zal weten van die klugt.

CASPER.
En ik, hoe ’t hier zal zyn geschapen,
Wanneer zy daar van krygt de lugt.
Ik vrees, het zal ’er duivels stinken,
Dan mot de broek noch van je gat.

Mr. WILLEM.
Geen swarigheid, wil zy rinkinken,
Dan dryg ik haar maar weder, dat
Men haar van vooren aan zal hussen,
En zien dan, wat zy van haar geeft.

ZAULUS.
Uw vrouw is zo ligt niet te sussen,
’t Is een, die drie laag schut op heeft.

JEAN PIERRE.
Hum hou verduefle von die kloppen.

Mr. WILLEM.
Men moet dan zien, hoe het zal zyn.
[p. 83]
Kom laat ons eens een pyp gaan stoppen,
’k Tracteer van avond op de wyn,
Omdat gy u zu deftig weerde.

CASPER.
Voor my, ik sla die koop niet af.

ZAULUS.
Wie weet hoe Willem ons tracteerde;
Lag Beelytje zo wel in ’t graf.
’k Zal ’t echter nu stoutmoedig wagen,
En zien zulke hier eens in een schets,
Om dat hy ons zo gul komt vragen.

JEAN PIERRE.
Pour moi, zy lust hook wol die fles.

Mr. WILLEM.
Wel aan dan Vrienden! treed dan binnen,
De deur is open, maak doch gang.

CASPER.
’t Za Hospes laat ons maar beginnen,
Dat ’s een twee drie.

ZAULUS.
Ik wagt niet lang.

JEAN PIERRE.
Man wil zie nog die klukt von maken,
[p. 84]
Comment men dronker Wyf ier doet.
Messieurs um kan zo rekt ier raken,
Die huslarey hum is iel koet.
Eb jou besoin pour honre deeken,
Hou ken um pour demain bespreken.

EINDE.

Tekstkritiek:

vs. 103 Beelytje er staat: Beeltje
vs. 282 z’ er staat: ’z

Ceneton
Voorkeurenpagina Opleiding Nederlands

DRONKE BEELY, ANDERS HET BEDORVEN HUISHOUDEN. KLUGTSPEL. DOOR J: DE GROOT.

Te NYMEGEN By ISAAC VAN CAMPEN, Boekdrukker en Boekverkoper, 1779.

VERTOONERS.

DRONKEBEELY, ANDERSHET BEDORVENHUISHOUDEN.Klugtspel.____________________ EERSTE TOONEEL MR. WILLEM zyn Gereedschap zoekende.

TWEEDE TOONEEL. JEAN PIERRE, Mr. WILLEM.

DERDE TOONEEL. BEELY, Mr. WILLEM, JEAN PIERRE.

VIERDE TOONEEL. BEELY alleen.

VYFDE TOONEEL HEINTJE om de hoek van de deur, BEELY.

ZESDE TOONEEL. BEELY en CATRYN.

ZEVENDE TOONEEL. MARGO, BEELY en CATRYN.

AGTSTE TOONEEL. BEELY en MARGO.

NEGENDE TOONEEL. BEELY alleen.

TIENDE TOONEEL. BEELY en ZAULUS.

ELFDE TOONEEL. BEELY alleen.

TWAALFDE TOONEEL. BEELY en MARGO.

DERTIENDE TOONEEL. BEELY en HEINTJE Om de hoek van de deur.

VEERTIENDE TOONEEL. BEELY en MARGO.

VYFTIENDE TOONEEL. Mr. WILLEM, BEELY, MARGO.

ZESTIENDE TOONEEL. HANS DONDER, Mr. WILLEM, BEELY op de Spaanders, en MARGO.

ZEVENTIENDE TOONEEL. HANS DONDER, BEELY, Mr. WILLEM, MARGO en JEAN PIERRE.

AGTTIENDE TOONEEL. Mr. WILLEM, HANS DONDER en JEAN PIERRE.

NEGENTIENDE TOONEEL. Mr. WILLEM, HANS DONDER, JEAN PIERREen BEELY uikomende met een Bezemstok op-geheven om te slaan; zeggende:

TWINTIGSTE TOONEEL. Mr. WILLEM en BEELY.

EEN-EN-TWINTIGSTE TOONEEL. Mr. WILLEM, BEELY en CATRYN.

TWEE-EN-TWINTIGSTE TOONEEL. Mr. WILLEM, BEELY en CATRYN in de voorige Postuur, MARGO, CASPER en JANNETJE.

DRIE-EN-TWINTIGSTE TOONEEL. Mr. WILLEM, BEELY slapende, CATRYN, MARGO, CASPER, JANNETJE en ZAULUS.

VIER-EN-TWINTIGSTE TOONEEL. Mr. WILLEM, BEELY noch al slapende, CATRYN, MARGO, CASPER, JANNETJE, ZAULUS en JEAN PIERRE met een Deeken onder den armdragende.

VYF-EN-TWINTIGSTE TOONEEL. Mr. WILLEM, ZAULUS, CASPER en J. PIERRE.