P.C. Hooft: Granida. Amsterdam, 1615.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton038640Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[
fol. A1r]

P.C. HOOFTS

GRANIDA

SPEL.

[Vignet:Wapen van Amsterdam]

TOT AMSTERDAM,
______________________________

By Willem Iansz. op ’t water, inde vergulde Sonnewyser.
______________________________

ANNO M DCXV.



[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]

INHOUDT.

GRanida eenighe dochter, en erf-Princesse van Persia, op de Iacht afgedwaelt van haren sleep, komt ter plaetsen daer sy Daifilo Harder, met Dorilea die hy op minne vervolght, vindt koutende; de welcke haer niet en kunnende onderrechten van het spoor der voorghereden Iagers, van haer ghevraeght worden nae eenighe Fonteyne om den dorst te lesschen. Daifilo biedt de Princesse te drincken uyt een Schulp, met soo heussche ghenegenheydt, dat de selve gehulpen van soo wel te passe dienst, oock nae haer verscheyden van daer, der Princesse welgevallende naulijcx uyt den sinne gaet. Daifilo ter ander zijden besluyt sich ten Hove te begeven, om de teghenwoordicheyt, en diensten wille van so waerdige Prinssesse.
    Daifilo sich ghegeven hebbende in dienst van Tisiphernes, op hoope, dat die als een Prince van groote verdienste by de croon van Persia, bekomende het huwelijck van Granida, hy door dat middel aen haeren dienst mocht geraken, quyt hem soo, dat sijn Heer hem grootlijcx vertrouwende, hem seyndt aen de Princesse om haer jonste te hebben, int eyndelijck versoeck, dat hy nae so langh vervolch om haer ging doen aen haeren Vader: alwaer hy ontseydt wordt van sijn teghen-Vryer Ostrobas, Sone van den Koningh der Parthen, teghens de welcke hy aenneemt [fol. A2v] des anderen daechs te vechten. De Prinssesse soo bekommert over’t aenstaende huwelijck, als beweecht door het nieu sien van Daifilo, komt dien avondt aen de venster, op gheluck oft eenighe passerende Musijcke haer quellage wat versachten mochte, onder de welcke sy door’t glas siende, sonder ghesien te wesen, hem passeren, en hoorende versuchten, neemt het selve op voor teecken van waerachtighe liefde, haer daeromme beklaghende over d’onghelijckheydt der staten des Werelts.
    Daifilo verklaert aen sijn Heer zijn liefde, en d’oorsake waerom hy in sijnen dienst ghekomen is, hem biddende te lijden dat hy in zijn stede, ende met zijn wapenen bedeckt teghens den Parth moght strijden, tot het welcke hy hem met redenen beweecht. Daifilo verwint en verslaet Ostrobas. Tisiphernes besluyt des anderen daechs de Princesse te besoecken: Maer Daifilo noch dien avondt onder haer venster passerende, wordt door haer bevel gheroepen van haer Voester. Sy ontdecken elckander haer onderlinge liefde. Granida seydt gereedt om met hem te vertrecken, en een Harderinnen staet ghetroost te zijn: welcke aenbiedinge hy, nae dat hy haer de swaericheden van sulcx voorgehouden heeft, en verstaen de selve van haer al te voren overwoghen te zijn, met groote danckbaerheydt aenneemt.
    De Voester van Granida, op haer sijde gewonnen [fol. A3r] zijnde, komt verklaren voor den Koning, ende Tisiphernes, dat de Prinssesse met groot spoock, voor eenen Godt gheschaeckt is. Tisiphernes siende op’t schoonste zijn hoop te leur ghestelt, is om rasende te worden: Maer Daifilo, die haestich ten Hoof wedergekeert was, om quaet vermoeden voor te komen, hem onderrechtende, doet zijn ghemoedt wat bedaeren. Hy nochtans, walghende van de werelt, besluyt met luttel gheselschaps voortaen door’t Landt te reysen, en verklaerende Daifilo waerachtighe verwinner van Ostrobas te wesen, levert hem sijnen staet over, de welcke hy eerbiedelijck weygherende, belooft gaede te slaen, totter tijdt toe, dat ’sPrinssen ghemoedt wat besaedighe.
    De Gheest van Ostrobas verschijnt aen sijnen vriendt Artabanus, die met hem in Persia was ghekomen, hem opstutsende, om wrake te nemen op Daifilo, de welcke den eersten morghen-stondt op’t Landt met de Prinssesse sprekende, van hem ende sijn volck, beyde gevangen worden, om opgheoffert te zijn aen het graf van Ostrobas; maer Daifilo siende d’overlast van banden diemen de Prinssesse aendede, breeckt de sijne, te weere rakende teghens sijn vyanden; op welck gherucht Tisiphernes, die by gheval niet verre van daer sijnen wech volchde, de Gelieven komt ontsetten, de welcke bekent zijnde, beklaghen haer deerlijck dat d’eene ramp d’ander jaghende, het [fol. A3v] gheluck wel hardneckelijck scheen besloten te zijn tot haer bederf. Maer d’eedelhartige Prinsse, in plaets van hem tegens haer te verbitteren, verwondert sich over haer selsame liefde, en ghebiedende haer goeden moedt te hebben, belooft en vercrijcht haer haeren soen van den Koningh, diese beyde met blijen wellekoom onthaelende, te samen huwt.
________________________________________________

PERSONAGIEN.

                    Granida.
                    Daifilo.
                    Tisiphernes.
                    Dorilea.
                    Koningh.
                    Ostrobas.
                    Artabanus.
                    Voester.
                    Rey van Ioffrouwen.
                    Rey van Harderinnen.

Continue
[
fol. A4r]

GRANIDA

SPEL.

EERSTE DEEL.

Dorilea.

                HEt vinnich stralen van de Son
                Ontschuyl ick in’t Bosschage;
                Indien dit Bosje klappen kon,
                Wat melde ’t al vryage!
                    (5) Vryage? neen. vryage jae,
                Vryage sonder meenen;
                Van hondert Harders (ist niet schae?)
                Vindtm’er ghetrouw niet eenen.
                    Een wullepsch Knaepjen altijdt stuyrt
                (10) Nae nieuwe lust sijn sinnen:
                Niet langher als het weygheren duyrt,
                Niet langher duyrt het minnen.
                    Mijn hartje treckt my wel soo seer,
                Soo seer, dorst ick het waeghen,
                (15) Maer neen, ick waeg’ het nemmermeer,
                Haer minnen zijn maer vlaeghen.
                    Maer vlaeghen, die t’hans overgaen,
                En op een ander vallen;
                Nochtans ick sie mijn Vryer aen,
                (20) Voor trouste van haer allen.
                    Maer oft ’t u miste domme maeght,
                Ghy siet hem niet van binnen.
                Dan ’tschijnt wel die gheen rust en waeght,
                Kan qualijck lust ghewinnen.
                    (25) Oft ick hem oock lichtvaerdich von,
                En ’tbleef in dit Bosschage,
[fol. A4v]
                Indien dit Bosje klappen kon,
                Wat melde’t al boelage!
Dorilea.               Daifilo.
Dorilea.   Daer is hy. och hoe ben ick inde saeck beladen!
                (30) Best dat ick my versteeck onder de bruyne bladen,
                In’t diepste van het Bosch, al eer dat hy my siet.
                Best is het, best ist jae, maer vondt hy my dan niet?
                Weet ick wel wat ick wil? ick ben vervaert voor’t minnen,
                Ontschuyl mijn lief, en vrees dat hy my niet sal vinnen.
                (35) Neen, beter blijfdy hier dan of ghy verder gingt,
                Hier komt hy doch voorby; maer luyster wat hy singt.

Daifilo.   Die gheboden dienst versmaet,
                Wenscht’er wel om als ’t is te laet.
                    Windeken daer het Bosch af drilt,
                (40) Weest mijn Brack, doet op het Wilt
                Dat ick jaghe,
                Spreyt de haghen,
                En de telghen van elckaêr,
                Mogelijck schuilt mijn Nymphe daer.
                    (45) Nymphe soo ras als ghy vermoedt,
                Dat mijn gangh tot uwaerts spoedt,
                Loopt ghy schuylen,
                Inde Kuylen,
                En het diepste van het Woudt,
                (50) Daer ghy met rêen vervaert zijn soudt.
                    Vreesdy niet dat de Satyrs, daer
                U eens mochten nemen waer,
                En beknellen,
                ’T zijn ghesellen,
                (55) Die wel nemen t’uwer spijt
                ’T geen daer een Harder langh om vrijt,
                    Sonder te dencken, dat in’t kruydt,
                Dickwils Slanghen gladt van huydt,
[fol. B1r]
                Zijn verholen,
                (60) Loopt ghy dolen,
                Maer nochtans hoe seer ghy vliedt,
                Dat ghy mijn haet, en dunckt my niet.
                    Want doe wy laest van ’s avonts laet
                Songhen tot den dagheraet,
                (65) Met elck-ander,
                En uyt d’ander,
                Tot den dans ick u verkoos,
                Bloosden u wanghen als een roos.
                    Mompelen hoord’ ick op dat pas,
                (70) Dat dat gheen quaedt teecken was,
                En wanneer,, ick
                Heel begeerlijck
                Kussen quam uw mondtje teer,
                Repten uw lipges, dochtme, weer.
                    (75) ’T weygheren, en d’afkeericheydt,
                Voecht soo wel niet, alsmen seydt,
                Voor de Vrouwen,
                ’T kan haer rouwen,
                Die gheboden dienst versmaet,
                (80) Wenschter wel om als ’t is te laet.

                Sus, sus, wat of ick daer mach hooren
                Ritselen inde haghedooren?
                Is zy’t, zy sal my niet ontvlien.
                Neen, Dorilea, al ghesien.
                (85) Nu suldy hier met gheen een kusjen of,, raken.
Dorilea.   Daifilo seg ick, ghy sult het te grof,, maken.
                Daifilo, laet my staen.
                Daifilo, laet my gaen.
Daifilo.   Maer Dorilea, moochdy soo afkeerich,, zijn
                (90) Van’t gheen daer alle menschen nae begeerich,, zijn?
                En vlieden stuyrs van sin?
[fol. B1v]
Dorilea.   Wat doch?
Daifilo.                     De soete Min.
Dorilea.   Ghy noemt het soete Min, en segt dat gene lieden
                Behalven ick alleen, de soete Minne vlieden,
                (95) Voort hoor ick van de Min soo veel quaets, dat ick gruw,
                Van yder een, en die gheloof ick bet als u.
                Dus Daifilo, van nu,
                Laet my voortaen te vreden.
Daifilo.   Ach suldy dan dus schuw
                (100) Uw groene jeucht besteden?
                Dees teeder schoone leden
                En zijn u niet ghegunt,
                Dat ghyse sonder vrundt
                Afgunstich soudt verslijten,
                (105) En eens te laet bekrijten,
                Dat ghy, om niemandt jonst, of wellust te doen aen,
                Versuymelijcken hebt u selfs te kort ghedaen.
                Wilt rekeninghe maken,
                Dat dese roose-kaken,
                (110) En dese lippen varsch,
                Die gloeyen als een Kars,
                Die nu een yder wenscht te kussen en te stroocken,
                Sullen van ouderdom verwelcken, en verschroocken.
                Dit effen voorhooft net,
                (115) De diepe rimpels met
                Ter tijdt sullen ontslechten;
                En dees welighe vlechten,
                Die met veel strickjens gail, soo dertel zijn vertuyt,
                Sullen haer gouden rock allensgens trecken uyt;
                (120) En ’tgeen ghy voor fijn goudt moghelijck hielt voor desen,
                Suldy bevinden maer silver vergult te wesen.
                Dees wacker ooghen bly,
                Verleeren sullen zy
                Haer lodderlijcke treken,
[fol. B2r]
                (125) Die soo veel brandts ontsteken.
                Dees vlugghe gauwicheydt,
                Daer grijse’ aelwaricheydt,
                Gaet sonder reên op gnorten,
                Dien sal den ouderdoom
                (130) Die’t al maeckt suf, en loom,
                Zijn vleughels dapper korten.
                Dan compt onnut berouw, als betrens tijdt ontbreeckt.
Dorilea.   Daifilo ick weet niet van wiens schoonheydt dat ghy spreeckt.
                Nae dat ick kan bevijnen
                (135) En ist niet vande mijnen,
                Want onlanghs heb ick dien
                Inde Fonteyn ghesien;
                En ’t beelt in’t water stil, my op dat pas verscheenen,
                Quam met u segghen niet al te wel over eenen.
                (140) Maer siedy ’t groene woudt, hoe lustich dat het staet,
                Hoordy de Vogeltjens die voor den dageraet
                Danckbaerder zijnd’ als d’onvernoechelijcke menschen,
                De wellekome Son met sang goe morgen wenschen.
                Siedy dees heuvels blondt, en het begraesde dal
                (145) Met Bloempjes veelerley ghemarmort over al,
                ’T wellustighe banket van de ruyschende Bijen?
                Hoe vrolijck lacht het al in dese Somer-tijen?
                Maer als de guyren Herfst komt met zijn buyen aen,
                Sal desen dinghen al haer vrolijckheyt vergaen,
                (150) En dees bloeyende jeucht des Werelts, sal verkeeren
                In dorren ouderdom, en haer cieraet ontbeeren.
                Nochtans, indien dat al
                De Bouwliên spanden t’samen,
                En met groot gheschal,
                (155) De Goden bidden quamen,
                Dat Donder, Blixem, Windt, en Haghels groot gheweldt
                Mocht komen metter yl vrybuyten over ’t veldt,
                Beroven d’Aerde van haer ghespickelde rocken,
[fol. B2v]
                De Berghen van haer cruyn, de Boomen van haer locken,
                (160) Om dies wil, dat doch eens d’aenstaende Winter wreedt
                Het Aertrijck plaghen sou met dierghelijcken leedt;
                Soudy niet segghen, ’twas haer nutter dat zy baden
                Om redelijck verstandt?
Daifilo.                                           Iae, trouwen.
Dorilea.                                                               Soudy raden
                Dat ick door Min een buy met sonne-schijn vermomt,
                (165) Die lichtelijck vernielt, wie dat zy overkomt,
                Dan krencken sou mijn jeucht, om dies wil dat de jaren
                Dese schoonheden mijn (ghenomen datse waren
                Ghelijck als ghyse maeckt) my souden maken quijt?
                Soud’ ick de schae des tijdts gaen soecken voor de tijdt?
Daifilo.   (170) Dit doedy vast, want ick, o Dorilea, reken
                De leelickheyt soo goedt als schoonheyt onbekeken;
                En al bekeken, onbelonckt; en al belonckt
                Noch onghenoten van den Minnaer dien zy’ ontfonckt.
                Wat’s jeughde sonder Min vol onbeweechde coutheyt
                (175) Doch beter als versufte’ en stijf bevrosen oudtheyt?
                En dat de soete Min van u beschuldicht wort,
                Als die de schoonheydt krenckt, daer doedy hem te kort:
                Want noyt en sachmen hem het suyvere besmetten,
                Maer wel recht anders, ’t geen dat saluw was, blanketten,
                (180) En legghen blosend’ root op ’teedre wanghen bleeck,
                En ’t hayr vergulden, dat te vooren vael gheleeck:
                En geene sachmen oyt, het geen dat zy beminden,
                Leelijcker dan het was, maer wel veel schoonder vinden.
                Maer, segdy, yder een
                (185) Beklaecht hem met gheween,
                Over de Min vol swaerheydt?
                Sy spreken buyten waerheydt,
                Al wordt de Min bescheldt,
                ’T is Onmin die haer quelt,
                (190) Onmin van Lief verkoren,
[fol. B3r]
                Want quam haer Min te vooren
                Van haer bemindes zy,
                Sy wierden’t eens met my,
                En souden ras bekennen
                (195) Dat Minne niet kan schennen,
                Maer dat ghebreck van Min alleen den Minnaer krenckt,
                Die minnes honich soet met bittre galle mengt.
                Dus Dorilea, denckt
                Dat Min van beyde zijen,
                (200) Niet anders voort en brengt
                Als wellust en verblijen.
                Daerom in dese tijen,
                Schijnt dat de Werelt dus blygeestich opghepronckt
                In’t harte Min ghevoelt, en t’eenemael verjongt.
                (205) Den Hemel schijnt verlieft; de Visschen in de stroomen,
                De Dieren in het kruydt, ’t ghevogelt in de boomen,
                De Nymphen in het bosch, natuyren van de Min.
                Dat Vogeltjen, dat nu vliecht uyt den Dennen, in
                Den Boecke-boom, en schijnt onmoghelijck om vermacken,
                (210) Dan uyt den Boecke-boom weer inde Myrte-tacken,
                En hippelt quelende soo licht soo wilt, soo wuft,
                Waer ’t van natuyr begaeft met menschelijck vernuft,
                Het soud’ segghen ick brand’ van Min, ick brand’ van minnen,
                Tjilpende door het Woudt; maer wel brandt het van binnen,
                (215) En singt in sijne tael op lieffelijcke maet,
                Dat het zijn soete Lief, zijn lieve lust verstaet.
                En luyster, juyst of zy’t om u te leeren dede,
                Antwoordt zijn lieve lust; van minnen brand ick mede.
                De Min het al verwint,
                (220) Hemel en Aerde mint,
                Sal Dorileaes siel Mins krachten groot van waerden
                Alleene weder staen, in Hemel, en op Aerden?
                Neen; want een yder mensch wordt van de Min gheraeckt,
                En diese jongh ontgaet, bejaert zijn krachten smaeckt:
[fol. B3v]
                (225) De minne wil doch eens doen blijcken in ons harten
                Hoe veel dat hy vermach: dus vreest hem vry te tarten,
                En weet dat grooter smart noyt yemand overquam,
                Als jeuckeringh van Min in oude leden stram.
                Het jonck hart, dat hy quetst, gheneest de minne weder,
                (230) En hoop hellept het op, als ’t leyt van pijne neder:
                Maer d’oude Minnaer is gheplaecht met dobble rouw,
                Die willend niet en mach, en mogend niet en wouw.
                Drooch hout ontsteken, brandt feller als groene spruyten.
Dorilea.   Ghy ander Vryers kent dees praetjens al van buyten,
                (235) En brengt’er veel in’t net;
                Maer ick heb wel ghelet
                Op ’t geene dat ghy seyde,
                Dat als de Min van beyde
                De zijden is gheplant,
                (240) Soo valt het soeten brandt.
                Oft ick dat schoon toestonde,
                Verklaert my met wat vonde
                Soud’ ick doch kennen my
                Versekeren, dat dy
                (245) De vlammen t’harte blaecken,
                Die ghy my diets wilt maecken?
                Of als dat alsoo was,
                Dat ghy niet soudt, soo ras
                Ghy weer-mins jonst mocht voelen,
                (250) Verkeeren, of verkoelen?
                Ghelijck wy Vrouwen slecht
                Vaeck worden uytgherecht,
                Dewijl gheveynsde min, en lichte wispeltuyricheyt
                Ons troonen met het soet, en loonen met de suyricheyt.
Daifilo.    Granida.    Dorilea.
Daifilo.   (255) Nymphe, maer.
Granida.                                   Schoone Nymph’ en hebdy niet ghesien
                Met breydeloose ren, hier eenighe Edelliên
[fol. B4r]
                Vervolghen een wildt Swijn? weet ghy niet of zy ’t vinghen?
                Of werwaerts rêên sy op?
Daifilo.                                            Iaghers, noch Hovelinghen
                En hebben wy ghesien, maer wel ghehoort gherucht:
                (260) Dan ’tscheen soo ver van hier te wesen dat ick ducht,
                Edele Maeght, ghy sult haer swaerlijck rijden inne,
                Zijdy een aertsche Maecht, en anders geen Godinne,
                U aenschijn noch u stem geensins de menschen slacht.
Granida. Soo grooten eer voorwaer ick my niet waerdich acht.
                (265) Ick ben Granida’ indien’t ü liên bekent is, hoemen
                Ten Hove’ hoort de Princes des Conings dochter noemen.
                Dewijl ’s gheselschaps spoor u niet en is bekent,
                Soo bid ick, wijst my doch waer dat ick hier ontrent
                Om ’s heeten middachs brandt een weynich te verfresschen,
                (270) Wt koele Beeck, of Bron, mijn drooghe dorst mach lesschen,
                Dat Ceres u ghewas, en Pan u vee behoe.
Daifilo.   Het bidden laet voor ons, ’t ghebieden komt u toe,
                Alderheuste Princes, siet hier om u t’ontladen:
                Diana moe-ghejaecht, en soude niet versmaden
                (275) Dees suyvere Fonteyns cristallinighe vloedt.
                Al zijn wy Harders slecht, eenvoudich opghevoedt,
                Noch onse sorghen laech, door hoogher vlucht te kiesen,
                Ons aengheboren bosch uyt haer ghesicht verliesen:
                Wy weten lijckewel dat wy dees groene laen,
                (280) Dat wy de schaduw koel van dees dienstighe blaen,
                Dees vrolijcke heuvels, dit heldere waters vlieten,
                En al ons levens lust van ’s Conings handt ghenieten.
                ’T en waer die ’t wijsselijck al te versorghen wist,
                ’T verwoeste metter haest, door verquistende twist.
                (285) ’T is hy, die de begeerten van sijn Ondersaten
                Maticht bescheydelijck in soo verscheyden maten,
                Dat niemandts minders list zijn meerder yet ontruck.
                Dat niemandts meerders macht zijn minder en verdruck.
                ’T is hy die sorghe draecht alleene voor ons allen,
[fol. B4v]
                (290) Dat Vreemdelinghen wreedt ons niet en overvallen
                Met vernielende krijgh en schennen in een uyr
                De dracht van menich jaer, door ’t yser en het vuyr.
                Danckbaer behoortmen voor een aertschen Godt te eeren
                Dien ’t lust om anders lust zijn eyghen lust t’ontbeeren:
                (295) Maer ons eerbieden is te laech nae zijn waerdy.
Granida. Beleefden Harder, noyt eenighe Wijnen my
                Boven den frisschen dauw van dees Fonteyn ghevielen.
                Ach gheluckighe rust van licht-vernoechde sielen,
                Die nijt noch spijt des Hoofs versteurt haer soete vree!
                (300) Wiens sorghen wijder niet en weyden dan haer Vee.
                De lusten daer sich ’t Hof met moeyten om beslommert,
                Werpt u nature toe en is voor u bekommert.
                Ghy treckt door honger, en door dorst uyt dranck, en spijs,
                De lust van ’tHof ghelockt door soo veel leckernijs;
                (305) Het Hof door drincken dorst, en hongher soeckt door ’t eeten
                En jaecht de lusten voor, u zijnse toeghesmeten;
                ’T lustsoeckend Hof ontvliên de lusten daer ’t om slóóft;
                Ghy vollicht de natuyr, wy sien haer over ’thóóft.
                Eer sal dit lichaem in een duyster graf vernachten
                (310) Beleefden Harder, als my gaen uyt de ghedachten
                Uw weltepasse dienst, en oft ghebeurde, dat
                Mijn hulp u nut mocht zijn in ’t Hof, of inde stadt,
                Vertrout dat my geen saeck soo wichtich sal verletten,
                Of ick en salse’ om u wel aen een sijde setten.
                (315) Nu voecht my wederom te keeren, daer ick acht
                Dat my ’t gheselschap van mijn staet-dochters verwacht,
                Welck ick ghebood, van haer vermoeyde Tellen, neder
                Te sitten in het gras, tot dat ick keerden weder;
                Dewijl my niemandt van haer allen volghen mocht,
                (320) En my de lust des jachts niet te versuymen docht.
                Den hemel die bedauw uw jaren menichvuldich
                Met gheduyrighe rust.
Daifilo.                                       Wy zijn ’t u alle schuldich
[fol. C1r]
                Alwaerdighe Princes. helaes! hoe leedt is my
                Dat ons vermoghen min als ons begeerte zy!
                (325) Den Hemel wil uw staet in eeuwicheyt behouwen.
Granida. Vaert eeuwelijcken wel.
Daifilo.                                         Is onder d’aertsche Vrouwen
                Dan een, die waerdich is dat om haer dienst alleen
                Al d’ander men versweer?
Dorilea.                                             Hoe koel gaet hy daer heen,
                Sonder dat hy van my zijn afscheydt heeft ghenomen;
                (330) Best volghe ick hem, en sie wat hem mach overkomen.
Granida. Hoe vrolijck is de geen die danckbaerlijcken leeft
                By d’ondanckbare mensch die geen vernoegingh heeft!
                Dees Harder toont meer dancks voor not van bosch, en boomen
                Als menich Eelman voor gheschoncken Vorstendoomen,
                (335) Die vaeck sijn Prince danckt met oproer oft verraet,
                En acht maer elcke staet, een trap tot hoogher staet.
                Met welckeen yver komt my dees zijn dienste bieden?
                Al de dienstwillicheyt gheveynst der Edellieden
                Is my soo veel niet waert; want dese die betoont
                (340) Sijn heusheyt, niet uyt hoop van die te sien beloont:
                Ten Hoof op hoop van loon is ’t aenschijn vol ghenegenheyt,
                Maer het onheus ghemoet vol onwillighe tegenheyt.
                Ghy grootsche Princen, die door uw uytheemsche pracht
                Verwondringh soeckt by ’t volck, om van het hooch geslacht
                (345) Der Goden afghedaelt te schijnen, u cieraden,
                Uw Scepters, Croonen, en u purpere ghewaden,
                En maken u niet soo grootachtbaer aengesien,
                Als de natuyre* maeckt een laech-gheboren, dien
                ’T haer lust, om lieffelijck de Werelt te verbasen,
                (350) Een edel geest in ’t hart en in ’t ghesicht te blasen:
                En cieren het aenschijn vol vrolijckheden soet
                Met defticheyt ghemengt, van hoofde tot de voet
                Besprengend’ over al de welghemaeckte leden
                Met goddelijcker glans als princelijcke kleden.
[fol. C1v]
                (355) Ghelijck d’eerwaerde Son is by ons aertsche vuyr,
                Sulcx is by d’arme kunst, de kunst-rijcke natuyr.
                Wat handt heeft oyt haer soo vernuftich mercken laten,
                Dat zy, bootserende de Conincklijcke vaten,
                Vormde ’tghewrochte goudt in aerdigher manier,
                (360) Als de natuyr den Schulp, daer ick uyt dronck alhier?
                Dan ’t Hof en siet niet schoons in dinghen licht verkreghen,
                Natuyrs gheboden dienst is het onwaert en teghen;
                Maer ghy eenvoudich volck ontfangt haer gaven rijck
                Met open armen, en ghebruycktse danckbaerlijck.
Rey van Iofferen.
                    (365) Ghy lodderlijcke Nymphen soet,
                Die nauwelijcx een roosen-hoedt
                Om gouwen kroon soudt geven,
                Hoe wel lust u uw leven?
                    Uw lusten is u als een wet,
                (370) Uw loncken is een ty-gheset,
                Uw kouten is vryage,
                Uw minnen is boelage.
                De schaduw die de kuylen heelt,
                Waerin ghy uw genoechjens steelt,
                (375) En soudt ghy niet verwinssen,
                Om schaduthroons van Prinssen.
                    Wanneer ghy aen de reye gaet;
                En dat het schalcke Lietje raedt
                Het diepst van uw ghepeynsen,
                (380) Hoe qualijck kundt ghy veynsen.
                    Maer soo ’t uw lief niet beter kan,
                En toont u dat sijn harte, van
                Uw hartjen is ghedreven,
                Wat isser om te geven?
                    (385) Soo ruylden ghy dat deuntjen niet
[fol. C2r]
                Om avondt-spel, of morge-liedt,
                Dat voor Princessen deuren,
                Haer dunne slaep komt steuren.
                    Een appel, die met jonste groot
                (390) Uw boeltje werrept in uw schoot,
                Daerom soudt ghy versmaden
                ’S Hofs tafel-overdaden.
                    Als van u Lief ghemeldet wert,
                Zijn ’tuwaerts overgeven hart,
                (395) Soo zijt ghy bet te vreden,
                Als Prinssen aenghebeden.
                    ’T eenvoudich leven haylich, leydt
                Ghyliên in vreed’ en vaylicheydt,
                Uw vryheyt gaet te boven
                (400) De schijn-wellust der Hoven.
Rey.    Granida.
                Mijn Vrouw, God zy ghedanckt dat ghy ons hier ontmoet.
                ’T gheselschap is een deel te paerd, een deel te voet,
                Verstroyt om soecken naer u op bysond’re straten,
                En haer by-eenkomst is daer ghy ons hadt ghelaten,
                (405) In ’t naeste dal, en zijn in ’t keeren al misschien.
Granida. En ’t Wilt?
Rey.                           Ghevanghen is ’t, mijn Vrouw, en sult het sien.


Dorilea.    Daifilo.
Dorilea.   Daifilo, beydt wat, hoe?
                ’T en gaet ten hoof niet toe
                Ghelijck ghy u laet veurstaen.
                (410) En wilt soo licht niet deurgaen
                Met dat u wel ghevalt;
                Hoort hoe Palemon kalt,
                Die seydt dat hy verdoorde,
[fol. C2v]
                Doen hem de lust bekoorde
                (415) Van ’t Hof te volgen; hy
                Meende, ghelijck als ghy,
                Dat heusheyt soet van zede,
                Vrientschap, en weelde meede
                Daer was in overvloedt,
                (420) Gelijck de rijckdoom doet.
Daifilo.   En als hy ’t quam te proeven?
Dorilea.   Doe vandt hy met bedroeven,
                Dat daer die dinghen zijn
                Niet anders als in schijn.
                (425) Wat sneuvel (seyt hy) och wast voor mijn groene jaeren,
                Als ick mijn soete buyrt, en vryheyt liete vaeren!
                En dienen ghingh ten Hoof; ick meende ’t was al klaer -
                Goudt datter blonck, maer ’t is een momme-vollick daer;
                Het aenschijn vol sachtmoedicheyts,
                (430) ’Tghemoedt vol felle woedicheyts,
                Een minnelijck ghelaet,
                ’T hart vol van nijdt en haet;
                Saechdy de Visschers oyt, om lichst de visch te trecken,
                Den scharpen Angel-hoeck met lockend’ aes bedecken?
                (435) Recht gaet het soo ten Hoof. De dienstbaerheyt, die zy
                Soo mildt u bieden aen, is lockbedriegery;
                Haer dienst, en hullep streckt maer om u te verrassen
                Met onvermoede slach, en door uw val te wassen.
                Oprechte vrientschap, Godtsvrucht, onbevleckte trouw,
                (440) Veilige’ onnoselheyt, rechtuytheyt sonder vouw,
                Waerheyt van woorden, goedicheyt,
                Worden daer voor kleynmoedicheyt,
                Voor slechtheyt yl veracht,
                Beguychelt, en belacht.
                (445) ’T is al geveynst ten Hoof watmen’er siet vertoogen,
                Gheveynst is haer ghelaet, gheveynst haer mondt, haer oogen,
                Geveynst haer Godsvrucht, jonst, haer vrientschap en haer vree,
[fol. C3r]
                En g’lijck haer deuchden zijn, soo is haer weelde mee.
                Wanneer de Hovelinghen
                (450) Een vrolijck Liedtjen singhen,
                ’T en is van vreuchde niet,
                Maer ’t is, om het verdriet
                Daer ’t hart af wordt verbeten,
                Een weynich te vergeten.
                (455) Haer lachen is van spijt,
                Of ’t duyrt de korte tijdt
                Eens ogenblix, tot dat ’s ghemoedts staedige plaghen,
                Die ’t weeren uyt het hart, ’t oock uyt het aensicht jaeghen.
                Wat’s al des werelts lust
                (460) Als ’t hart niet is gherust?
                Hierom, Daifilo, staeckt uw opset voorghenomen,
                Ghy weet waer dat ghy zijt, maer niet waer ghy sult komen.
                Die wel is, blijf.
Daifilo.                              Iae, maer
                Of ick niet wel en waer,
                (465) Of of ick beter winste?
Dorilea.   Soo soudy doch ten minste
                Het Hof niet volghen, dan
                Slaet yet wat anders an
                Sonder het groene Woudt en dees Landouw’ te laten.
Daifilo.   (470) Iae Dorilea, ghy noch al Palemons praten,
                En sult my meer sijn raedt doen volghen dan sijn daedt.
Dorilea.   Soo mocht het u wel gaen ghelijck het hem nu gaet,
                Die nae ’t verdrach van soo veel slaverny en snóótheyt,
                Als hy verwachte ’t lóón van inghebeelde gróótheyt,
                (475) Is wijs gheworden dat sijn hoop niet was dan windt;
                En klaecht, nu ’t ommekomt, dat hy sich selven vindt
                In plaets van een jonck Hoveling
                Gheworden een oudt schoveling.

Continue

[
fol. C3v]

TWEEDE DEEL.

Daifilo.   HOe aengenaem is in een schoon lichaem de deucht!
                (480) Hoe lieflijck heusheyt in die geen die mach ghebieden!
                En ghy die ’t goedt doen lust, daer ghy wel quaet doen meucht,
                Hoe heerlijck is den strael des goetheyts in u lieden!
                Hoe veel schoonheden heeft de schoonheyt ’tsaem gheveucht,
                Eer s’haer vernoeghen liet aen ’tschoon van een Granide!
                (485) O schoone Son, als ghy verscheent in mijn ghedacht,
                Doe leerde my den dach dat ick in duystre nacht,
                Met vliesen overschaeuwt zijnde mijn ooghen beyde,
                By ’t rookrich licht eens lamps mijn dromich leven leyde.
                Want als begeerlijckheyt in eyghen lust verblindt,
                (490) Die schoonheyts lichaem meer als lichaems schoonheyt mindt,
                My tot vereenigingh van aertsch met aertsch dee póóghen
                Doen suyverde’ uwe glans de dickheyt van mijn óóghen,
                Optreckende’ haer ghesicht tot uwaerts, waer door mijn
                Siel kennende’ haer waerdy, poocht met haer een te zijn;
                (495) Al sou zy kleene mug, om in glans te verwanderen,
                Vliend’ in de Son met die vereenen door ’t veranderen.
                Maer belcht uw schoone siel haer dat mijn siele kleen
                Al te vermetel poocht met u te wesen een,
                Soo sal de wil mijns siels in als met d’uw ghemeen,, zijn.
                (500) Behalven in (dat sy niet kan) niet willen een,, zijn.
                Sy wil al willen dat ghy wilt, dat kan zy niet,
                Sonder haer eyghen doodt, soo langh ghy ’t haer verbiedt:
                Maer gaefdy haer verlof, en wilde ghy dat mede,
                Soo maeckten liefd, en weerliefd ons vereende vrede,
                (505) Dat sou de vrientschap zijn waer nae mijn liefde tracht,
                Dan vingh ick dat ick jaegh; doch alhoewel mijn jacht
                Is sonder hoop van vangst, nochtans my lust te talen,, van-
                Naeby te volgen ’t geen dat ick niet achterhalen,, kan.
                Hoe qualijck vat ick selfs mijn eyghen siels beroer!
                (510) Ick heb de waerheyt, maer ick heb haer aen een snoer,
[fol. C4r]
                En sy vliecht om end’om met haer snorrende vlerken,
                Toonende’ een ander zijde, eer ick wel d’een kan merken.
Tisiphernes.                   Daifilo.
                Houdt, Daifilo te hooch. maar siet hier komt mijn Heer.
                Hoe onbekent voor my was dese naem wel eer!
                (515) Maer om aen ’tgeen dat my behaecht weer te behaghen,
                Moet ickse leeren, met dienstbaerheyt te verdraghen.
                Een ander soeckt om winst te dienen, en ick ly
                Om gaerne dienst te doen ongaerne slaverny.
                Ick soeck geen ander loon van dienst, als dienst; mijn leven
                (520) Granide, tot u dienst ick over heb ghegeven:
                Dees Prins te dienen schijnt om daer te raken an
                Het naeste middel, want wort hy uw echte-man,
                Ick word’ uw staeghe slaef, en krijgh mijn hoop door desen;
                En mach ick u niet zijn, ick sal dan d’uwe wesen.
Tisipher.  (525) Siet hier de dienaer daer ick my best op vertrouw.
                Daifiló hoort hier.
Daifilo.                                 Mijn Heer.
Tisipher.                                                Gaet knielen voor mijn Vrouw
                Wt mijnen naem, en meldt, dat ick door ’t vier ghedreven
                ’T welck staech hoochaerdich klimt, en wallecht vanden dael,
                In dese borst ontfonckt van haere schoonheyts strael
                (530) De croon van Persen eysch voor my, om haer te geven
                Indien dat zy, dewijl ick eyndelijck bescheyt
                Op mijn versoeck verbid, van ’s Conings mogentheyt,
                Een windeken van jonst liet in haer harte waeyen
                Tot mywaerts, ’t waer een wenck voor ’s hemels Goden bly,
                (535) Waerop zy passende souden ’tgheluck tot my
                Van duysent aenghesichten ’t lachenste doen draeyen.
                Bidt haer ootmoedelijck, dat zy daer’t al aen staet,
                Van mijn vernedert hart haer dit ontsmeken laet.
                Gaet heen, ick gae ten Hoof terstondt de Coningh spreecken.
Daifilo.   (540) Aen mijn dienstwillicheyt mijn Heer sal ’t niet ghebreecken.
[fol. C4v]
Tisipher.  Mijn yverighe moedt, door moeyelijcke quel
                Van lang vertoef, is sadt van uytstel op uytstel;
                En mijn ghedachten, die ten top van eeren strecken,
                Kunnen uyt ydel hoop niet langher voetsel trecken;
                (545) Dat dese dach den draedt mijns hoops in stucken kort,
                Of my vergelde ’t bloedt met ruymte uytghestort
                In dienste van het rijck; voor soo veel swaricheden,
                Voor arbeydt, lijfs ghevaer, voor hoogh en laegh gheleden,
                My loonende (naer eysch van saken uytgherecht)
                (550) Met ’s Conings hoochste jonst, en de Prinsses ten echt;
                Op dat de Persen sien, wie, als des Conings daghen
                Verloopen sullen zijn, de groote croon sal draghen.
                De Raedt is al vergaert, ’t is tijdt om in te trêên.
Daifilo.   Ayme wat soeticheyt vloeyt my door al mijn lêen!
                (555) Mijn voorbarighe siel haer wentelt in’t verheughen,
                Al eer de sinnen haer dat mededeelen meughen,
                En loopt haer bôon voorby onlijdsaem van vertoef,
                Waer door ick vreuchd’ gheniet al eer dat ickse proef.
                Hemelsche Venus, drijft mijn tong door uwe goedicheyt,
                (560) Dat ick uytdrucken mach het minst van mijn ootmoedicheyt,*
                Van d’overgevenheyt mijns harts tot haer, en van
                D’eerbiedicheyt, die niet als haer verwondren kan.
Coningh.    Ostrobas.    Tisiphernes.
Coning.    Loflijcke Prinssen, tot noch toe heb ick ghelaeten
                Yemandt te noemen, die mijns dochters huwelijck
                (565) Waerdt zijnd’, aenvaerden mocht de breydel van dit Rijck,
                En heerschappie van soo veel verscheyden staeten;
                Om d’ ingheseten door voorsichtich kloeck beleyt
                Tegen uytheemsch ghewelt sorchvuldich te bewaeren,
                En voor my nae’t verloop van mijn slippende jaeren,
                (570) Te stieren met ontsich, en met lieftallicheyt.
                D’oorsaeck, o Tisiphernes, dat ghy niet en troude
                Te samen overlang, naer uw verdienst en wins,
[fol. D1r]
                Is niet dat ick ontken, mijn grootmoedighe Prins,
                Hoe veel dit Coninckrijck is in uw deucht ghehouden;
                (575) Maer ’t is dat Ostrobas van hooch verheven stam,
                Wiens vroomheyts lofgheklanck verdooft al ’s werelts kanten,
                Dit oock door brief op brief, Ghesanten op Ghesanten,
                Versocht heeft tot nu toe dat hy hier selve quam.
                Ons deucht-vruchtbare tijt, heeft, schijnt het, willen draeghen
                (580) Twee mannen even groot van achtbaerheyt by my,
                Den eenen in verdienst, den andren in waerdy,
                Den welcken even seer ick wensche te behaeghen;
                Maer dat en kan niet zijn; nochtans ick boven al
                Niet meer op d’eene zijd’, als d’ander zijd’ sal hellen,
                (585) Maer ick begeer dat ghy in ’t vrijen meeghesellen
                Komt overeen, wie dat den andren wijcken sal.
                Een yder doe den andren blijcken sijne reden,
                De bestgegrondste win, de swackste willich wijck,
                Of dat het lot u schey, zijn uwe rêên ghelijck;
                (590) Soo blijft binnen het rijck in rust, buyten in vreden.
Ostrobas. Hoe nu? Een Onderdaen, een Slaef dien de voochdy
                Van hoogher wetten dwingt, ghelijcktmen die by my?
                By ’t bloedt van Arsaces? wiens grootheyt hooch gheresen
                De Parthen ’s werelts vrees alleen ontsien en vresen;
                (595) De Prins voor wiens ghewelt, d’opgaende Sonne swicht,
                En nau zijn vrees ontslaet als hy sijn hielen licht.
                Den donder van mijn naem sal Persen die versmaden
                Tot dat het siet en voelt, de blixem van mijn daden?
                Ick wijcken? Iae soo wijckt de Nijl wanneer hy vliet
                (600) Met onbetoomde loop, noch letsel aen en siet
                Wat hy vindt inde weech, versleept boschagie’en dijcken.
                Puinberghen opghehoopt van uytgheroyde rijcken,
                Die sullen my den wech banen tot hoocheyts top,
                Daer mijn ghemoedt naestaet, en om te klimmen op
                (605) Den throon van mijn opset, sullen dat zijn de trappen.
                En of den Hemel viel? Ick salder overstappen,
[fol. D1v]
                Eer zijn ghetuymels drang mijn strenghe moedt verdruck:
                Hy spuw zijn krachten uyt, en ’t buldrende gheluck
                Klatre vry met sijn sweep, ’t sal my geen vrees in prenten;
                (610) Ick trotse sijn ghewelt, en puf sijn dreyghementen.
                Maer ghy o tedre Pers, wat stady nae mijn eisch?
                Die niet een senu taey hebt aen u weecke vleysch,
                Ghy halve-vrouw, laet mans d’oefning van’t heerschen houwen.
                Maer ’t is u om de vrouw: Ghy vindt wel ander vrouwen
                (615) Waer mee ghy oeffenen de troetel-kunste meucht.
                Daer ghy u op verstaet, en die ghy van uw jeucht
                Met geyle zeden leert bedampt van wijn en róósen.
                Sardanapalus komt en wil Atlas verpóósen,
                O Goden wacht uw hals! Ghelijck ’t onedel bloedt,
                (620) Sulck u hantering is. Maer ick ben opghevoedt
                Onder ’t ghekners van ’t stael, ’t gheberst van helm en swaerden,
                ’T gekrijs van ’t oorloochsvolck, en ’t briesschen van de paerden;
                De dulle trommel, en d’opstekende trompet
                Zijn mijn dertelste spel; d’hard’ aerd’, als ’t nauwt, mijn bedt.
                (625) Aensiet u swackheyt om u selven te verschoonen:
                Ghy ’t rijck van Persen? hoe? de last van soo veel croonen
                Kneusde’ u het beckeneel; het pack van sulck ghebiedt
                Druckte’ u de schouders in, gheeft u daer onder niet:
                De voorstandt van soo veel ’tsamenghegroeyde landen
                (630) Vereischt een kloecker borst, en klem van grover handen.
                Voorts die sich wil by my ghelijcken in waerdy
                Moet daer geen proef van doen door lot of pratery,
                Maer door de deucht alleen: Dat vroomheyt in het vechten
                Sich teghens vroomheyt stel, om ons gheschil te slechten,
                (635) Het Rijck en de Prinsses zy des verwinners prijs.
                Dan ghy sult, mijnen raet volghende, zydy wijs,
                (Hoewel een Onderdaen geen dienst soo menichvuldich
                Kan doen, of hy en blijft noch veel sijn Prinsse schuldich)
                U laten loons ghenoech voor u verdiensten zijn
                (640) Dat u de Koningh hier gheleken heeft by mijn.
[fol. D2r]
Tisipher.  Wanneer ’s moeds buyen dul des redens toom ontslippen,
                Ghelijck de storm, dien ghy blaest uyt verwaende lippen,
                Ist onbesuysde windt die vaeck het minste schaedt,
                Maer scheurt sijn eyghen kracht op onbeweechde klippen;
                (645) Soo doet uw rasery op Coning, my, en Raedt.
                De ry van Prinssen oudt, uyt welcker brave saedt
                Ghy u ghesproten roemt, en wort hier niet versmeten;
                Maer dat ghy d’eer van mijn doorluchtich huys versmaedt,
                Om dat een Oppervoocht is boven my gheseten,
                (650) Ick en dees Persen al u bittren ondanck weten.
                Want onse Coning valt ons niet soo wreedt en wrang,
                Noch wy den onsen, als ghy, die trots en vermeten
                U verblufte Ghemeent in slavernije strang
                Ondrachelijck verheert met hart ghewelt en dwangh:
                (655) Waer door uw moed verheft, dat ghy ’t met u braveren
                Den Goden, soo ghy waendt, des hemels maeckt te bang,
                Die, (lachens’ er niet om) ’t u ras sullen verleeren:
                Maer ons bysonder volck rechtvaerdich wy verheeren,
                En met bescheydenheyt de Coning ’t alghemeen:
                (660) Dees deuchden houden wy op ’t alderhoochst in eeren,
                Die ghy verkeert, vervreemt van alle recht en reên,
                Soo smadelijck ghewoon met voeten zijt te treên,
                En moedeloosheyt noemt een ondeucht inde helden:
                Waer door ten aensien van u overdwaelsche zeên
                (665) Ghy my en dese, komt voor halve Vrouwen schelden.
                Maer niet meer als uw dulle gramschaps yl ghewelden,
                Vrees ick sonder belul uw groove lichaems kracht;
                En ’t viel licht dat ghy noyt tot uwent nae vertelde
                De troetelinghen van dees halve vrouwen sacht.
                (670) Dan of ’t ghebeurde, dat ghy my al ommebracht,
                Soo souden u nochtans dees Persen kloeck, en moedich
                Niet kennen voor haer Prins, (ken ick haer) maer verwacht
                Van al het Rijck, en elck bysonder wrake bloedich:
                Want syliên nemmermeer sullen het heerschen woedich,
[fol. D2v]
                (675) En u uytheemsche trots lijden in plaets van my,
                Noch laten wraeck te doen over een Prinsse goedich,
                Van wiens verdiensten en loflijcke daden, zy
                Gunstigher oordelaers en kenners zijn als ghy.
Ostrobas. Een lecker trotst mijn kracht, (wat sal my noch ontmoeten?)
                (680) En hy leydt niet vertrêên aen mortel van mijn voeten?
                Ostrobas, wat u beurt? Ghy dreycht my met ghevaer
                Van uwe wraeck; ick tart de Persen allegaêr.
                Daer leydt den handtschoen, d’eerst van soo veel onvervaerden
                Tast sonder beven aen, en hef hem van der aerden.
                (685) Soo lang’er een sal zijn, die my darf tegenstaen
                Van allen, en sal ick niet weygeren te slaen.
                Ghy meucht u vry met keur van wapenen versorghen.
Tisipher.  Mijn is dan d’eerste beurt. Nu, dat dan teghen morghen
                Rechtvaerdich Coning, ons een plaetse werd bestelt,
                (690) Op dat de bleecke doodt in een besteken veldt,
                Een van ons beyden doe sijn stijf opset vergeten.
Coningh. Zijn u gramschappen op elckander soo ghebeten,
                Dat sachter middel niet kan eynden uw krackeel,
                Soo laet ten minsten u de roof van ’t afghereten
                (695) Harnas uws vyants, sonder hem te moorden heel,
                Volle verwinning zijn, en slechting van ’t verscheel.
Granida.
Granida. Wanneer het aertrijck van des ruwen winters plaghen,
                En zijn ontydich koudt omhelsen wort ontslaghen,
                Ghevoelt zy in haer hart oprekenen de schier
                (700) Heel uytgedoofde kracht van haer begraven vier;
                Door dien de Lenten soet, in zijn verliefde weecken,
                Haer streelt, en ondergaet met minnelijcker treken,
                Wanneer dat hy vernieuwt den outs-bekenden brandt;
                Levende ritseling doorkruypt haer ’t inghewant:
                (705) Alsoo ghevoel ick veel ghepeysen in my wecken
                Wt haren diepen slaep, en door mijn leden trecken,
[fol. D3r]
                Die oorspronck namen in mijn teer-beweechde geest,
                Als ick eerst wierd ghewaer het schoone, dat my meest
                Behaechde van al ’t gheen dat my oyt is verscheenen;
                (710) Want nae ’t verlies van dien, allensjens zy verdweenen,
                Met de ghedaente, die my in den sinne lach,
                En nu door dien ick ’t eens behaechde schoon hersach
                Met meerder hefticheyt sy op een nieu verrijsen,
                Om my de schoonheyt van een Harder aen te prijsen.
                (715) Maer sacht Granida, houdt op, houdt op, want waer toe dient
                Dus hooch te setten een dien ghy tot Heer, en Vriendt
                Geensins verkiesen meucht? maer leyden moet uw leven
                Met, dien u andren keur uyt weynighe sal geven.
                Wat leyder boodtschap, uyt wat aenghenaemer mondt
                (720) Helas! was, Daifilo, die ick van u verstondt?
                Ayme! wat vriendtschap in uw voorhooft stondt gheschreven?
                Helas! Het schijnt dat op de staten* hooch verheven
                Wy sitten met ghebiedt, maer die ’t wel ondertast,
                Vindt ons verheert verdruckt onder haer overlast.
                (725) Helas! Meer droefheyt vreest mijn hart dan ’t hoop verblyding:
                Ick gae vernemen doch nae de verlangde tyding.
Rey van Iofferen.
                Wat stort al gaven groot,
                Bewoonders vander aerden,
                Den hemel in u schoot,
                (730) Als ghys’ ondanckbaer snoodt
                Niet met de voet en stoot,
                Maer vorder sorghen doodt,
                Om ’t aengheboôn ’taenvaerden.
                    Maen, Starren, ’s nachts cieraet,
                (735) D’eerwaerde Sonne-straelen,
                ’t Aertrijck met vloedt doorwaedt,
                Daer kruydt, en boom beblaedt,
[fol. D3v]
                By blye Bloemkens staet,
                ’T schoon menschelijcke saedt
                (740) Met lust u ’t ooch onthaelen.
                    Het braef of soet ghespeel
                Van windt of tedre snaeren,
                Het lieffelijck ghequeel
                Van mensch of voghels keel,
                (745) Spel en sang-menging eel
                Door ’t oor, met lust, gheheel
                Ter sielen innevaeren.
                    De Wieroock, diemen met
                De Myrrhe plach te veughen,
                (750) Musc, Ambre, scharp Civet,
                Groen kruydt, en Bloemkens net,
                Roos, Lely, Violet
                Met reuken onbesmet
                Verstercken, en verheughen.
                    (755) Een vollen overvloedt
                Van veele dranck, en spijsen,
                Des menschen lichaem voedt
                Als hy met lusten soet
                Sijn graghen hongher boet;
                (760) Maer bruyckt hy ’s meer, daer moet
                Ghebreck, en last uytrijsen.
                    Van alle ’s werelts lust
                Is soete brandt van Minne
                Voor d’heftichste bewust,
                (765) Wanneer zy wordt gheblust
                Als lief by lieve rust;
                Daer aertsche mondt ghekust
                Voldoet voor een Godinne.
                    Dees lusten allegaer,
                (770) En duysent van ghelijcken,
                Als oefnen, aesmen maer,
[fol. D4r]
                En d’onghetelde schaer
                Van al ons handtghebaer,
                Voor Liefd’ oprecht, en waer,
                (775) Nochtans in vreuchde wijcken.
                    Sy doet dat vreuchd’ ontspring,
                In twee verbonden harten;
                En maeckt dat yder dingh
                Dubbele lust in bring,
                (780) Door haer vereeniging;
                Iae ’t draghen onderling
                Treckt soetheyt uyt de smarten.
                    Dees salighende deucht
                Op aerden kan doen smaken
                (785) Een goddelijcke vreucht,
                Die luttel liên verheucht,
                Want meest een yder veucht
                Sich omme sijn gheneucht
                Van leur, of niet te maken.
                    (790) Och hoe swaer ist te raken
                Aen vrientschap onbevleckt,
                Daer vrienden keur ontbreckt!
                Dien lust tot staet en eeren
                Boven de maet verheft,
                (795) Moet dese lust ontbeeren
                Die ’t alles overtreft.
                    Want onder luttel lieden
                Daer hy uyt kiesen gaet,
                Can ’t swaerelijck gheschieden,
                (800) Dat een hem annestaet.
                    Wat vrientschap vol van trouwen
                En van gheneuchten bly
                Kan Liefd’ en Minne bouwen,
                Daer geen behaghen zy?
                    (805) De nacht komt opter aerden
[fol. D4v]
                Ghevallen met haer schim,
                En met haer bruyne paerden
                Berijden onse kim.
                    Morghen ’t ghevecht sal maken
                (810) Mijns Vrouwen huwlijck klaer,
                En in soo grooten sake
                Kiest het gheluck voor haer.
Granida.    Daifilo.
Granida. Ach wat bekommeringhen
                Comen mijn siel bespringhen!
                (815) De nacht, die ’t al ontlast,
                Maeckt dat mijn sorghe wast.
                De swaricheyt ghenakende
                Houdt mijn ghedachten wakende:
                Villicht dat hier voorby
                (820) Koom sang of spel, om my
                Wat uyt den sin te stellen
                De sorghen die my quellen.
                Maer wie komt gins ghegaen
                By ’t schijnen van de Maen?
                (825) Wat soudt Daifilo zijn, ick sal de venster sluyten,
                Van binnen kan ick sien door ’tglas, hy niet van buyten.
Daifilo.   Kond ’t lichaem als de siel vervolghen daer ’t nae staet,
                ’T was nu by mijn Godin, en niet hier op de straet.
                Maer ’t soeckt, nae zijn vermeughen,
                (830) Sich, volghende te veughen
                Daer ’t van sijn leydtsman ’t hart
                Henen ghetrocken werdt.
                Ayme, Granida! doel van mijn ghenegentheyden,
                Hoe nood’ is liefde van haer lieve lief verscheyden?
                (835) Maer wat vertoeve ick langh? best ist dat ick vertreck,
                Eer yemandt my ghewaer hier wordende, begeck
                Mijn lieven als verwaent, en sonder grondt verheven
[fol. E1r]
                Kasteelen inde lucht. Dan ick ben niet ghedreven
                Door een begeerte van besit ghelijck als zy,
                (840) Nae dienst is dat ick tracht, en niet naer heerschappy.
                Iuppijn, Princesse waerdich,
                Zy voor u sorrechvaerdich,
                En ’t heyr van ’s hemels Goôn
                De wacht van u Persoon.
Granida. (845) Hoe menich klaecht van liefd’ een onbeproefde smarte?
                Dees openbaertse niet daer hyse voedt in ’t harte:
                Maer sy ontdeckt haer selfs, en ongheveynsde vlam
                Wierd noyt verborghen dat zy niet te voorschijn quam.
                O rechten sonder reên! O wetten sonder weten!
                (850) Met recht macht ’t opperst recht wel ’t opperst onrecht heten:
                Besit van staet, van landt, van gelts ontelbre som,
                Dat deylt ghy nae ’t gheluck, niet nae de reden om,
                Des vaeck, de slechste krijcht hier van de grootste winste,
                En die het meeste waert is lijdt hem met het minste:
                (855) Van d’erfgoên die natuyr ons achterliet ghemeen,
                Deyldy den eenen veel, den andren ganslijck geen.
                O rechten sonder reên!
                Verkeerder menschen lust, en snoode schelmerijen
                Hebben u voortghebracht; want in de gulden tijen,
                (860) Doen ’s werelts kintsheyt soet niet deed, dan sliep, of loech,
                Doe niemandt vorder als voor noodruft sorghe droech,
                En hadder niemandt veel, maer yder had ghenoech.
                Doe waerdy onbekent, maer nu, door boosheyts woeden,
                Zydy een noodich quaet, om quader te verhoeden.
                (865) Doe koos men Lief nae lust, nu dwingt het onderscheydt
                Van staten, vaken ons te maken lief van leydt:
                En d’overvloedt die maeckt den aldermeest van machten
                Behoeftich van het geen dat aldermeest is t’achten.
                Twee eyschen my tot Lief, de strijdt sal rechter zijn,
                (870) En wie dat wint, helas! ’t verlies is altoos mijn.
                Want wien my ’t blindt gheluck van beyden toe sal legghen
[fol. E1v]
                Het kost mijns leven rust. Soo luttel heeft te segghen
                Een Coningin, in saeck, die haer soo seer betreft.
                De spits is hooch, maer eng, daer ’t luck ons op verheft.

Continue

DARDE DEEL.

Tisiphernes.    Daifilo.

Tisipher.  (875) Ghy lieft Granidá, en hebt ten Hove dienst ghenomen
                Om haer te dienen?
Daifilo.                                   Iae, mijn Heer, en ben ghekomen
                In uwen dienst, op hoop, dat zy uw echte Vrouw,
                En door dat middel ick haer dienaer worden souw,
                Om te besteden, in alsulcken dienst, mijn jaren,
                (880) Daer alle menschen toe, docht my, gheschapen waren;
                Dat my de reden wijst, kan ick niet laten nae,
                Versuymen ’t anderliên haer eyghen schult en schae;
                Dies dat ick voor haer stry, jae sterve, dats mijn leven.
Tisipher.  Voorwaer, van edel Godt is uw ghemoedt ghedreven:
                (885) Dan dat ghy voor my vecht, mijn eere niet en lijdt.
Daifilo.   Maer wie sal weten, Heer, dat ghy het niet en zijdt?
                Wt een besloten helm sal ’t niemandt kunnen ramen.
Tisipher.  Ick selfs soudt weten, en my in mijn harte schamen.
Daifilo.   Men vecht hier om u Lief, en ’t Rijck, en niet om eer.
Tisipher.  (890) Dats waer.
Daifilo.                             Kiest, wijslijck, dan het sekerste mijn Heer.
Tisipher.  Maer of hy u versloech?
Daifilo.           Dat hy dan u verbeyde.
                Soo ’t u belieft.
Tisipher.                            Iae: want gans Persen hy ontseyde.
                Maer proev’ ick het soo goedt dan niet ten eersten?
Daifilo.                                                                                     Neen:
                Want hy lijdt meer ghevaers van twee liên, als van een.
                (895) En of de wreede Parth niet en was te vernielen,
[
fol. E2r]
                Als met den onderganck van bey de Vechters sielen;
                Wat kond ’t u baten dat ghy hem ter hellen sondt,
                Indien ghy (God behoets) bleeft dootelijck ghewondt?
                Maer soo dat my ghebeurt, wat isser aen gheleghen?
                (900) De vruchten van de winst door mijne doodt verkreghen
                En sullen niet met my verrotten in het graf,
                Maer erven ghy, mijn Heer, sult het ghenot daer af,
                En de Princesse, dien ’t veel saligher sal wesen
                Te leven met een Prins der Persen uytgelesen,
                (905) Als met een walscher raeu, en overdwaels Tyran.
Tisipher.  Daifiló uw reên zijn groot, doet dese wapens an.
                De Goden willen u en mijn het best verleenen.
Daifilo.   ’T is hoogh tijdt, mijn Heer, vaert wel, ick spoey my heenen.
                Op dat my niemandt ken van die ons vechten sien,
                (910) Soo sal ick sonder spraeck ’t gheselschap eere biên.
Ostrobas.    Daifilo.    Coningh.
Ostrobas. Waer blijft mijn vyandt? leydt hem ’thart in yle reden?
                Heeft hy berouw? of is het harnas noch te smeden;
                Om datter geen ghemaeckt in ’t heele Persen zy
                Daer hy sich in gherust vertrouwe teghens my?
                (915) Maer al beswoer ’t Vulcan met dubbel hardichede,
                Soo sal het wederstaen mijn punte, noch mijn snede.
                Die sorch verlet hem niet, dacht hy soo ver’ ick acht
                Veel eer dat hy sich bet sint gister heeft bedacht.
                Dan, soud’ hy daer wel zijn? soo wilt tot bloedich teecken
                (920) Van den aengaenden strijdt flucx de Trompette steecken.
Daifilo.   Eeuwighe Goden groot, verstreckt my nu de kracht,
                Waermede, doen ick noch was Harder, ommebracht
                De vreesselijckste van de wreede wilde dieren;
                Voor al Granida ghy, die my gaet herwaerts stieren,
                (925) Verdubbelt my den moedt, en krachten onder ’t slaen:
                Mijn vyandt wacht op my, daer gaet het teecken aen.
[fol. E2v]
Coningh. Persen, u Prinsse wint, verheucht mijn Ondersaten,
                Den Hemel vecht voor u. Ontslaeghen zijn mijn staten
                Van d’ysselijcke vrees, daer leyt de Parth ghevelt.
                (930) Dat Tisiphernes leef; gheluck grootmoedich helt,
                Den grooten Scepter ghy sult voeren nae mijn leven,
                En u ghewenschte Lief ick u ten echt sal geven.
                Ontwapent u terstont en nae de ruste tracht,
                Op dat u wonden, of vermoeytheyt zy versacht.
                (935) Laet ons de Goden gaen met danckbaerheyt vereeren,
                Die op des vyants hooft zijn dreygementen keeren.
Daifilo.   Opperste Goden, en ghy opperste Godin
                Granida, die u throon in ’t diepst hebt van mijn sin,
                U komt de zeghe toe, oock sult gh’er ’t nót af erven,
                (940) En my ist nóts ghenoech om u nót, nót te derven.
                Wat naeckt u blijde maer, O Tisiphernes, sal
                U siele cunnen wel de blijschap draeghen al?
                Het sal schier zijn van nood dat ick u die verberghe,
                Op dat haer hefticheyt niet al te veel en verge
                (945) U inghenomen hart met overighe feest,
                En haer omhelsen strengh verdelgh u swacke geest.
Rey van Iofferen.
                Lof goedertieren
                Goden, waert te vieren,
                Die, doen wy weenden,
                (950) Cracht, en moed verleenden
                Over ons zije,
                In het bitter strijen
                Om d’heerschappie.
                    Doen ’s werelts jaeren
                (955) Iongh, en onervaeren
                In boosheyts listen,
                Van geen eyghen wisten,
[fol. E3r]
                Kenden de lieden
                Dienen, noch ghebieden,
                (960) Wat het bedieden.
                    Ider behoefde
                Luttel, d’aerde proefde,
                Ploeghen noch delven,
                Willich, uyt haer selven,
                (965) Droechse de goeden,
                Die de menschen voeden
                In overvloeden.
                    Maer ’t overtreden
                Van nootdrufticheden,
                (970) Dat dompt’ een yder
                Inde sorghen wyder,
                Doende, met pijnen,
                ’T veele luttel schijnen,
                Hen quam het mijnen.
                    (975) Want, doen het vechten
                Daers’ haer eerst nae rechten,
                Haerlie beswaerde,
                Sy verdeelden d’Aerde:
                Graften en staeken
                (980) Sachmen doen eerst maeken,
                Muyren en daken.
                    Voorts met elckandren,
                Om met krijch den andren
                Niet meer te stooren,
                (985) Sy een Coningh kooren,
                Die haere twisten
                Met zijn oordeel slisten,
                Dats’ oprecht gisten:
                    Die haer oock teghen
                (990) Volcken by gheleghen,
                Die’r overvielen
[fol. E3v]
                Om haer te vernielen,
                Leyde ten strijde,
                Daer hy’t geenen tijde,
                (995) Sich selven mijde.
                    Dese rechtvaerdich
                Waeren ’t rijcke waerdich,
                Maer haer naesaten,
                Hebbende verlaten
                (1000) D’oprechte weghen,
                Lust int heerschen kreghen,
                En ’t ontucht pleghen.
                    Soo dat (daer d’ouden
                Liever dienen souden)
                (1005) Een Coningh heden
                Nauw en is te vreden
                Met sijne plecken,
                Om ’t ghebiedt te recken
                Haer sinnen strecken.
                    (1010) D’oude niet gaeren
                Heerschten, daerse waeren
                Daer toe ghebeden,
                Dese, niet te vreden
                Met die ’t haer bieden,
                (1015) Dwinghen oock die lieden
                Die voor haer vlieden.
                    Wat onghelucken
                Komen ’t Landt verdrucken
                ’T welleck moet lijen
                (1020) Vreemde tyrannijen!
                Nevens het plaghen
                Des Tyrans, ’t moet draghen
                Sijns vollix knaghen.
                    Lof goedertieren
                (1025) Goden waert te vieren,
[fol. E4r]
                Die, doen wy weenden,
                Kracht en moet verleenden
                Over ons zije,
                In het bitter strijen
                (1030) Om d’Heerschappije.
Daifilo.
                Al peynsend’ op sijn bed ick legghen vandt mijn Heer
                Ghemat van hoop, en vrees, door ’t trecken heen en weer.
                Mits hy my wiert ghewaer, vlooch op met heftich vraeghen,
                Wats d’uytgangh van den strijdt? uw vyandt is verslaeghen
                (1035) Seyd’ ick, waer op hy my omhelsend’ heeft gheseydt,
                Geen eeuw sou wisschen uyt sijn heete danckbaerheyt;
                Noch mijn ghetrouwe dienst uyt sijn ghedachten vlieden,
                Soo langh als in sijn siel Granida sou ghebieden;
                De welcke morghen hy te gaen besoecken dacht,
                (1040) Indien sijn blijschap hem liet leven dese nacht.
                Morghen dat waer te langh, indien sijn ingheboren
                Gheneychtheyt ’t’haerwaerts hem met aenhoudende sporen
                Prickeld’ als doet de mijn. De naere nacht verspreydt
                Haer schaduw over ’t kruydt, en d’eedel Sonne weydt
                (1045) Sijn afgheronnen jacht achter de steyle berghen;
                De sorghen, die des daechs het woelich vollick terghen,
                Die slapen met de mensch; ’t Ghevoghelt en het Vee
                Zijn stom, de Mane slaept, en licht Granida mee:
                Maer altijt leeft mijn liefd. Een treck om te vereenen
                (1050) Drijft my nae mijn Godin. zy drijft my herwaerts heenen
                Soo naer als ’t lichaem kan. Dit zijn de vensters dees,
                Daer, als de Son opging, de teghen-Son verrees,
                En joech hem schaemte aen. Wt dese vensters plach
                Te toghen mijn Godin haer aenschijn op den dach:
                (1055) Als op ’t onwaerde volck haer jonste zy laet regenen.
                En ’t haer belieft daermeed’ Hemel en Aerd te segenen.
                Ach, salich ick die ’t sie! soo salich niet misschien
[fol. E4v]
                Is die ’t ghenieten sal, en niet soo wel sal sien.
                Ay my! ick vocht, ick wan, een ander sal braveeren!
                (1060) Dats niet; maer die ’t sal zijn kan u niet vol waerdeeren.
Granida.    Voester.    Daifilo.
Granida. Hoe nu, Granida? kloeck, en vaerdichlijck besluyt.
                Voester.
Voester.                 Mijn Vrouw.
Granida.                                   Daer gaet Daifilo, treedt eens uyt,
                Om hem te roepen, ras, want ick uyt sijnen monde,
                Gaeren, de staet, waer in zijn Heer mach zijn verstonde.
Voester.   (1065) Dochter, ick vlie.
Granida.                                      Nu dan, dat swackheyt van ghemoe
                U niet het minst ghegrondt in reden kiesen doe,
                Siet dapperlijcken toe.
                Dat inghesoghen waen, die ’t merch en ’t hart soo naer,, leyt,
                Door dien van kintsheyt af zy ons wort ingheplant,
                (1070) Niet met haer nevel deck de klaere naeckte waerheyt,
                Die de natuyre prent in ’t redelijck verstandt.
                Voorgangh en overlegh met reden van ghewicht,
                En d’ondervindingh selfs heeft my wel onderricht
                Dat soeter lust en rust ghemeenlijck wort ghenoten
                (1075) In Hutten, als ten Hoof, of op beveste Sloten.
                Als dat al niet en waer, maer dat een Harders staet
                Was vol van arbeyt, moeyt, vol sorchs en kommers quaet,
                En ick daerinne mocht soo trouwe liefd bejaghen,
                Wat vreuchde soud ’t my zijn, daeromme smart te draghen?
Voester.   (1080) Daifilo. Hy keert.
Granida.                                      Hy keert. Ayme! Ayme! wat beswaer.
                Cond my quetsen by u, ten waer’t het uwe waer?
                Granida, dese tijdt is jonst van Godt verkreghen,
                Dient’er u van. Hy naert. Ick gae beneên hem teghen.
                Het swaerste meest moet weghen.
Daifilo.   (1085) Mijn Vrouwe, siet my hier tot uwen dienst bereyt,
[fol. F1r]
                Belieft u yet van my?
Voester.                                     Niet anders als bescheyt,
                Daifilo, van de wel of qualijckvaert uws heeren,
                Mijn vrouw komt sellefs of, en seyt dat zy begeeren
                Heeft, om uyt uwen mondt het selve te verstaen.
Granida. (1090) Voester, ’t believ’ u aen een zijde wat te gaen.
Daifilo.   Hooghe Prinsses ick bid den hooghen Prins der Goden,
                Dat hy u wenschen geev’ de kracht van zijn gheboden,
                En danck hem dat mijn dienst u yet wat komt te stae.
Granida. Ach, Daifilo!
Daifilo.                         Hoe mijn vrouw? Voester.
Granida.                                                               Neen, laet dat nae.
                (1095) Daifilo en hadt ghy my niet verre boven allen,
                Doen ick u eerstmael sach, verheucht en welbevallen,
                En u te passe dienst mijn hart gheneycht tot dy,
                Soo soud’ u heusheyt trouw ghepleecht ten Hoof, by my
                De jonst hebben verweckt die ick u droech te vooren,
                (1100) Nu heeftse die vermeert; maer in my is ghebooren
                Een lust om weten wat het zijn mach, dat u hier
                Dus in de naere nacht ontrent mijn vensters stier;
                Ontdeckt het vryelijck, en antwoordt op mijn vraeghen.
Daifilo.   Een oprecht hart, mijn Vrouw, derf van zijn grondt gewaegen.
                (1105) Princesse’ als my verscheen dat heylsaem aenschijn schóón,
                Dit seltsaem wesen, dat soo rijcklijk stelt ten tóón
                De grootheden uws siels, haer hooge’ en heussche goedicheyt,
                Haer ernst, oprechticheyt, bescheydenheyt, cloeckmoedicheyt,
                Had een vierighen Godt mijn hart doe niet gheleert,
                (1110) Dat u den hemel aen de werelt had vereert
                Op voorwaerde, dat al, die kenden u waerdije,
                Souden voor ’t hoochste goedt kiesen u slavernije,
                Soo moest ick van ’t gheslacht der eycken-boomen hardt,
                Of wel een rootse zijn, die niet beweecht en werdt.
                (1115) Grootachting uws persoons is voocht van al mijn sinnen.
                Die dreef my van het veldt, en deed my ’t hof beminnen,
[fol. F1v]
                Om de ghenegenheyt mijns siels te wt’ren; want
                Die soeckt haer aen het schoonst te geven dat sy vandt,
                En met dat een te zijn. Maer waerdste der Godinnen,
                (1120) Hoe wel ick daer nae wensch, ick hoop het niet te winnen;
                Soo waerdt en acht ick niet by een Godin een mensch:
                Om mijn ootmoedige’ hoop, verschoont mijn trotse wensch.
                Ick wensch het niet, maar sou daer wenschen aen te raeken,
                Mocht ick door wenschen eerst my self dies waerdich maeken.
                (1125) Dit doet, mijn vrouw, dat ick op ’t naest u by zijn soeck,
                En ver van u te zijn my valt de swaerste vloeck.
Granida. Ach Daifilo! Door ’t glas verstond ick de gheruchten
                Van u verliefde klacht, en ongheveynsde suchten:
                Noch ’t is nu d’eerstemael dat ick die heb verstaen,
                (1130) Noch ’t is nu d’eerstemael dat ick bespeurdt heb aen
                Uw uyterlijcke jonst, uw innerlijcke vlammen.
                ’K en acht geen beuseling van onderscheydt der stammen,
                De deucht maeckt eedel; u en overtreffet dan
                Ter werelt, dat ick weet, geen Prins noch Edelman.
                (1135) Daifiló ick heb u lief, en sal u liefd betaelen
                Het dierste dat ick kan. De tijdt verbiedt te draelen
                In ’t openbaeren van mijn onghemeten vier.
                Daifilo, dits mijn raedt, leydt my terstont van hier,
                Een Harderinnen kleedt, in plaets van goudt, en zijde,
                (1140) Ben ick vrolijck ghetroost: Indien ghy u kundt lijden
                Met my in sulcken staet, soo vliênwe’ eer dat het daecht.
Daifilo.   Ick kus d’aerde, mijn Vrouw, die uwe voeten draecht.
                Een hartseer doodt my, groot, maer lieflijck boven maeten,
                Dat ick soo grooten jonst moet onvergolden laten,
                (1145) Door dien my macht ghebreeckt. Maer overlegt mijn Vrouw,
                (Want liever als uw druck had ick mijn eyghen rouw)
                Van welcken hoocheyt ghy soudt climmen gansch beneden:
                Een Coninginne, niet geeert, maer aenghebeden,
                Haer geven tot een staet,
                (1150) Daer niemandt acht op slaet?
                Het braef, opsichtich, groots, en hemel-hooch verheven,
                Van duysenden ghewenscht voor salich-makend leven,
                Soudy verlaten, om een leven soet, en sacht,
[fol. F2r]
                Maer onghesien, en laech, slecht, nedrich, ongheacht,
                (1155) Het welck u mocht bedroeven,
                Wanneer ghy’t quaemt te proeven
                Men raeckt’er lichtlijck in, maer swaerelijcker uyt.
Granida. Daifiló en houdt het mijn voor geen verylt besluyt.
                Eer ick met dese saeck dus ver ben voortghetoghen,
                (1160) Heb ick in juyste schael de dinghen overwoghen.
                De Prinsselijcke staet veel nutheyts innebrengt.
                Maer (Goon!) wat teghenwicht is met dat nut ghemengt!
                Ach eenvoudige rust der Harders laech gheseten,
                Die luttel van ’tgheswint ramps overromplen weten!
                (1165) Ick sie nau, dat ick yet, o Daifilo, verloor,
                Indien dat ick die staet slechs om haer selven koor;
                Nu kies’ icks niet alleen om ’t schuwen der verdrieten,
                Die my naekende zijn, maer meer, om te ghenieten
                En te vergelden dier u liefd, die my verwan;
                (1170) De waerdste vreuchde, die den Hemel deelen kan:
                Om welcke’ in midden ’t vyer ick sou te leven dóógen.
                Maer wat ick doe ’t alree, ghy siet de proef voor óóghen.
                Wat last? Wat smarte? Wat quellagie soud’ op mijn
                Hart heften connen als ick een met u mocht zijn.
                (1175) Daifilo, hoe dus verbaest? heeft u dees maer verslaeghen?
Daifilo.   Verslagen? jae, mijn Vrouw, noyt droefheyt in mijn daegen
                Vermeesterde mijn hart met sulcken overlast,
                Ghelijck de blijschap nu dat heftich annetast.
                Wat eer? Wat lof? Wat danck can u de werelt geven?
                (1180) Mijn ghedacht is te cleyn. Ach lief, en salich leven
                Mijns ootmoedighe siels! Ach mocht mijn siel, van nu
                Eeuwelijck metter woon vaeren uyt my in u!
                En, in dees wooningh schoon uws siels, altijt nae desen
                Onscheydelijck, haar trouw-nechtige dienstboo wesen!
Granida. (1185) Daifiló, ons corte tijdt moet zijn ghenomen waer.
                Vindy mijn voorslach goedt?
Daifilo.                                                   Mijn Vrouwe, dat wy daer
                Niet langher op beraên. U voorsicht heeft veel verder,
                Prinsses, en bet ghesien, als uwen slechten Harder.
[fol. F2v]
                Wat u belief, gheschie.
Granida.                                      Nu Daifilo, dat wy
                (1190) Mijn Voester dan terstondt gaen winnen op ons zy,
                En onderrechten haer de sake te bestellen,
                Dat mijn verlies op ’t minst mach mijn Heer vader quellen.

Continue

VIERDE DEEL.

Daifilo.   ONder soo veel, soo veel cieraden eel en braef
                Van ’t vrouwelijck gheslacht, en ist de minste gaef
                (1195) Des hemels niet, dat sy schielijck een raedt versinnen,
                Die nae veel overleghs, een man, nau soude vinnen.
                Soo ras de Voester had haer teghen-reên gheseyt,
                Waerense van mijn vrouw wel crachtich wederleyt.
                Soo ras de Voester sach dat van verandring spreken
                (1200) In haer voornemen, was voor steene rootsen preken,
                En ons haer dienste bood, soo hadden zy om ’t stick
                Lichst uyt te voeren, in min als een oogenblick,
                Listighen raedt bedacht, om soo seer te verblenden
                Coning, en heele Hof, dat sy niet eens haer wenden
                (1205) Souden, om ondersoeck nae de Prinsses te doen.
                De saken sijn bestelt, en niemant sal vermoên
                Hebben op my. Neen, want in ’t west noch niet gedaen,, zijn,
                De bruyne grijnsen van des hemels vrolijck aenschijn;
                Scharp ’s uchtens gouden cruyn in ’t oosten schittert, mit
                (1210) Haer verschghevlochten krans van roosen roodt, en wit.
                Niemandt van ’t hofghesin is weet ick noch gheresen,
                En acht mijn Heer sal mee noch by sijn bedde wesen.
                Maer later diende ’t niet, siet, waer hy my ontmoet,
                De blijschap steurt den slaep meer dan de droefheyt doet.
Tisiphernes.    Daifilo.
Tisipher.  (1215) Spoeyt u eerwaerdich licht om op my uyt te spreyden
                ’T beginsel, en ’t vervul van mijn gheluckicheyden;
[
fol. F3r]
                O blosend’ Uchtent boet mijn onrustich ghewach,
                Voorloopster van de Son, Vroemoeder van den dach.
                En ghy glinstrende star deckt u verliefde stralen
                (1220) Wat eer als u ghewoont, en om weer te verhalen
                U tijtverlies, soo wilt u ’t’avondt liever spoên
                Wat vroegher, als u licht mijn beter dienst sal doen:
                Stelt u brageeren uyt soete Godin tot t’avondt,
                En neemt soo veel ghy nu te kort komt aen den avondt;
                (1225) Indien ick willich volch der minnen heete brandt,
                Noch Godtheyt boven d’uw verhef in mijn verstandt.
Daifilo.   Ich wensch mijn Heer van daech ’t hoochste gheluck te proeven.
Tisipher.  Daifilo, zydy daer? gaen wy ten Hoof vertoeven,
                Tot dat de Coning rijs’, om dan van stonden aen,
                (1230) Ghelijck besloten is, voort nae mijn Vrouw te gaen.
                Maer siet haer Voester. Wat of haer dus vroech mach quellen?
Daifilo.   Misschien, mijn Heer, ist om de staessy te bestellen,
                Die teghens uwe koomst moet heerlijck zijn bereêt.
Tisipher.  Roept haer; op dat ick yet vande Princesse weet,
Daifilo.    Voester.    Tisiphernes.
Daifilo.   (1235) Mijn Vrouw.
Voester.                                   O groote Goôn!
Daifilo.                                                             Mijn Heer soud’ u yet vragen.
Voester.   Waer is de Coning?
Tisipher.                               Wel? Voester, hoe dus verslaghen!
                Wats van Granida? he?
Voester.                                         O Goden wonderbaer!
                Waer is de Coning?
Tisipher.                                  Hoe, en ist niet wel met haer?
                De saeck betreft my mee, segt wat’er mach ghebreken.
Voester.   (1240) Datmen den Coning weck, ick moest den Coning spreken.
Tisipher.  Datmen den Coning weck. Maer geeft ons wat bescheyts,
                Ist qualijck of ist wel?
Voester.                                       Qualijck, en wel, van beydts.
[fol. F3v]
Tisipher.  Qualijck en wel? hoe soudmen hier bescheyt uyt mercken?
Voester.   O eeuwelijcke macht? o wonderlijcke wercken,
                (1245) Die d’aertsche sinnen, en vernuft te boven gaen?
Tisipher.  O Goôn, wat sal dit zijn?
Daifilo.                                           Terstont suldy ’t verstaen,
                Mijn Heer, de Coning is gheweckt, en voort gheresen.
Tisipher.  Siet of hy komt.
Daifilo.                             Mijn Heer, hy sal terstondt hier wesen.
Tisipher.  Daer is de Coning, nu u bootschap, Voester, doet.
Coningh.    Voester.    Tisiphernes.
Coning.   (1250) Voester wat brengdy ons dus schichtich? quaedt of goedt?
Voester.   ’T believe’ u Heer, uyt my te hooren de gheschiedenis,
                En selfs te oordlen of ’t voor quaet of goedt te dieden,, is.
                De Coning met ghedult aen hoore mijn vertreck.
Coning.   Spreeckt klaerlijck, niemandt en sal steuren u ghespreck.
Voester.   (1255) Hoewel een eedel hart van uytghenomen sinnen
                Alle’ eedel harten vroom, en deuchtsaem moet beminnen,
                Soo heeft natuyr nochtans ghehecht aen ons ghemoedt
                Een treck, die verre, d’een voor d’ander kiesen doet,
                Om door vereende liefd daer mee te zijn verbonden.
                (1260) Als sulcken wederpaer ghetreft wordt, of ghevonden,
                Wast liefd’ heftich en ras, soo datse naermen vijndt,
                Geen nieuwe vrientschap, maer vrientschaps vernieuwing schijnt:
                Recht oft die sielen met elckander onderlinghen
                Ghepaert hadden gheweest, al eer zy lijf ontfinghen.
                (1265) Des Tisiphernes sich niet belghe, dat mijn Vrouw,
                Als sy gistr’ avondt haer tot slapen geven souw,
                Om ’t aenstaend’ huwelijck was droevich en t’onvrede,
                Alsoo ’t aen haer ghemoedt niet ganschlijck en voldede.
                De treurighe Prinsses seer veel, en yvrich badt
                (1270) De groote Goden, haer te jonnen ’t geene dat
                Die beter dan zy selfs voor ’t best en schoonste kenden,
                En konden, was het haer Godlijck believen senden.
[fol. F4r]
                ’Twoelend ghedacht had nau van ’t bidden eyndt ghemaeckt,
                Als zy, en korts daer op, ick ben in slaep gheraeckt.
                (1275) Ick lach in diepe rust, mijn leden overgoten
                Met sachten slaep, en al mijn sinnen toeghesloten,
                Mijn siel ghedompelt in een grondeloos vergeet,
                Soo dat de droomen oock, die buytens tijdts met leedt
                En daechschen arrebeyt des lichaems, komen quellen,
                (1280) Met haer vernieuwingh niet vermochten die t’ontstellen;
                Wanneer een groot gheluyt schielijck mijn ooren sloech,
                En overklaere glans mijn vaeck uyt d’ooghen joech.
                Ick hoorde soo, en sach, (O Goden leert my segghen)
                Dat d’opghetooghen siel ’tlijf onbeweecht liet legghen.
                (1285) Siet daer, de kamer leeft, en tsiddert op de klanck,
                En lieffelijcke maet van hemelsch spel en sanck
                Der Godinnen ghekroont met groene lauren telghen.
                D’ontspronghen vensters op en kunnen niet verswelghen
                Het helle licht waer van de volle kamer blaeckt,
                (1290) Vloer, Want, Tapissery, het welfsel vlammen braeckt
                En alles sonder brandt, niet om vernielen móórdich,
                Maer tot erkentenis des Godtheyts teghenwóórdich.
                De Sangsters schicken haer int ronde, en midden in
                Den fraeyghevoechden ringh, verheft haer een Godin;
                (1295) Granid’ in als ghelijck; van welgheschickte leden,
                Van eerwaerdich ghelaet, van trony net besneden,
                Van oly-kleurt ghesicht, van dichte vlechten blondt,
                Van bleeckheyt des ghedaents, en roo coralen mondt.
                Het hooft, tot teecken van haer mannelijcke luymen,
                (1300) Dat deckt een blancken helm, en blickert door de pluymen.
                Haer voorsichtighen arm ghewapent schijnt te zijn
                Met eenen schilt van klaer doorsichtich cristallijn;
                Maer dat zy ’s wijslijck bruyckt, en niet en soeckt door desen
                Als soete vrede, blijckt aen haer besaedicht wesen,
                (1305) En den olyventack, een teghenteecken van ’t
                Crijchsduyend gras, die zy reyckt met haer rechterhandt.
[fol. F4v]
                Sy wendt haer tot Granid’ en goddelijcke zeden
                Ontsluyten haeren mondt, met dusdanighe reden;
                Welck goddelijcke kracht
                (1310) Diep druckt’ in mijn ghedacht.
                Granidá ontwaeckt, dat rust u buyten slaepe vinde,
                Siet hier Minerva die noch inde wiech u minde,
                En haer ghenaede sandt. Geen mensch valt u te lót,
                Maer in des hemels throon, de Liefd een eewich Gódt.
                (1315) U liefde tot de Liefd, doet Liefd in liefde blaken,
                Die kiest u tot sijn Lief; ick sal het huwlijck maken,
                Ghy sult de weerliefd zijn, sijn Bruydt, en sijn Godin,
                Een Vrouw van staeghe liefd, niet van de wulpsche Min.
                U vryer wacht om hooch, wy zijn u koomen haelen.
                (1320) Godinnen, voert haer mee, de doorschynighe saelen
                Des hemels sullen haer niet schaemen dit cieraet.
                Nieuwe Godin, u hart van aertsche last ontslaet.
                Wt hadse. mit ontsteeckt het wellustighe speelen
                Der neghen Sangsters, daer zy lieflijck onder queelen.

                  (1325) Nu ontslaet u d’Aertsche last,
                Beter past
                U de Godtheyt aen te trecken.
                Salighe Godinne, wy
                Voeren dy,
                (1330) Nae des hemels hoochste plecken,
                Plecken altijt hel en klaer,
                Plecken, daer
                Nemmer last kan lust bevlecken.

                Soo ras sy desen sanck met spelen heffen óp,
                (1335) Ontlascht* sich het Palays tot boven in den tóp
                Het gulde welfsel splijt, en de ghemetste dacken.
                Granida voerens’ op Olijf en Laurentacken,
                Dus singend’ hemelwaerts, al hooch, en hoogher heen,
                Vervolcht van mijn ghesicht, tot dats’er uyt verdween.
[fol. G1r]
                (1340) Doe voechden sich ’t ghebouw en alles in sijn stede,
                Bedaerend’ als ick mee ten langen lesten deede.
                Suffe verbaestheyt van mijn leên allensjens streeck,
                Ick rees’ en ’t geen ick wel besien had overkeeck.
                Granidaes leeghe Coets tuycht dat der oude vrouwen
                (1345) Ghesichten niet altijt voor droomen zijn te houwen.
                Hier is mijn geest af vol, dit coom ick dienen aen,
                De Coning oordeel nu nae dat hy ’t sal verstaen.
Coningh. Mijn Dienaers, gaet terstont wat’er af is bespooren.
Tisipher.  Mijn Heer, de Vrouwe raest.
Coningh.                                               Soo deed zy noyt te vooren.
Tisipher.  (1350) Voor seker raestse nu, al raesdse noyt misschien.
Voester.   Noch oyt, noch nu.
Coningh.                               ’K en weet.
Tisipher.                                                  Men salt haest cunnen sien.
                Ick spoey my derwaerts heen.
Coningh.                                                 Doet daer in u behaghen.
                En laet op ’t rascht aen ons de tyding herwaerts draghen.
Coningh. O Goden groot, soudt ghy my wel hebben ghespaert
                (1355) Tot ’t alderlaetste van den ouderdoom bejaert,
                Op dat ick troosteloos daerin soude versmachten,
                Berooft van ’tgeene dat alleen haer leedt kon sachten?
                Maer hoe? indien alsoo de saken zijn ghestelt,
                Als ons de Voester voor de waerheyt heeft vertelt,
                (1360) Soo loov’ ick dancbaerlijck uw goedtheyt hooch van waerden,
                Hoewel ick eensaem blijv’ en mis mijn lust op aerden.
                Want als ghy my onttrockt dit eenich pandt soo soet
                Door ongheval of doot, ghelijck misschien ghy doet,
                Soo soud’ ick teghens u en my misdoende dwalen,
                (1365) Indien ick op u wil, en wetenschap ging smalen,
                My steurende dat ghy quaemt wedereysschen, ’t geen
                Dat ick soo langh van u ghenoten had te leen:
                Recht of ick bet als ghy wat oorbaer was verstonde,
[fol. G1v]
                Recht of ick my en haer meer goets, als ghy ons, jonde.
                (1370) Men soeckt; en soomen haer noch doodt noch levend vindt,
                Soo neem ick ’t blijcklijcxt aen, en houd dat sy besint
                Van een verheven Godt ten hemel is ghevaeren:
                Want de bescheyden reên, en ’t deftighe verklaren
                Des Voesters brengen ’t mee, wiens troubevonden mondt
                (1375) Noyt spreken was ghewoon versuft of onghegrondt.
                Maer siet de Vrouwen daer, die brenghen nieuwicheden.
Rey van Iofferen.    Coningh.
Rey.         Grootachtbaer Heer het Slot, van boven tot beneden,
                Hebben wy heel doorsocht, en omghekeert ter vlucht,
                Granida’ is nieuwers, maer een lieffelijcke lucht,
                (1380) Met goddeliicke reuck vervult haer gansche camer.
Coning.    O gróóte Pallas, noyt was mensch u aenghenaemer
                Als Perseus door u jonst ghesegend wonderlijck;
                En noch ter tijdt op sijn naesaeten in het rijck
                ’T welck van hem naeme voert, Godinne wijs van raede,
                (1385) Ghy duyren laet u jonst, en anhoudt u ghenaede.
                Lof seechbare Godin, Lof hooch verheven Godt
                Eewighe liefde, die van aertsche bruyloft, tót
                Een hemels huwelijck Granida comt verheffen,
                Geen danckbaerheyt, geen lof u prijs can overtreffen.
Rey.             (1390) Lof, eewige Liefde, wy
                Geven dy,
                Die u hooghe goetheyts straelen,
                Door de dicke wolcken heen,
                Al beneên,
                (1395) Laet tot opter aerden daelen.
                    Die op uwe crachten let,
                Ende set
                Boven al op u het óóghe,
                Treckt u goetheyt overschoon
                (1400) Inden throon
[fol. G2r]
                Des besonden hemels hóóghe.
                    Heylich, goedertieren, eel
                Zydy heel,
                Die in uwe vlammen blaken,
                (1405) Cundy oock op aerden hier,
                Door uw vier,
                Met een hemel salich maken.
                    Soo, wie dat u lieven sal,
                Suldy al,
                (1410) Niet alleen Granida schaeken.
Tisiphernes.    Daifilo.    Coning.    Rey van Iofferen.
Tisipher.  Daer leydt mijn throon in d’asch, en de beloften mildt
                Van ’t schoonprachtich gheluck, en te vergheefs ghespilt
                Soo veel moeylijcke last, ter nauwer noot deurkroopen,
                Soo veel ghevaers, soo veel te leurghestelde hoopen,
                (1415) Soo veel anxstighe vrees en arbeyt uytghestaen,
                Soo veel treffende sorch, en soo veel weers ghedaen,
                Soo veel ghesochte ramps, soo veel verdriet gheleden,
                Soo veel verbeten smarts, soo veel vertwijfeltheden.
                Ay dul gheluck, ick ken u onbescheyden cracht!
Daifilo.   (1420) Maer op een vroom ghemoet, mijn Heer, heeft zy geen macht.
Tisipher.  Niet langher dan het selfs haer overlast wil lijen.
                Dit sal my ’t laeste sijn. Mijn handt sal my bevrijen,
                ’T is langh ghenoech gheleeft. Gaenwe. Mijn hart verstout
                U tot een cort verdrach.
Daifilo.                                         Mijn heer, besindt, u, houdt.
Coning.
                (1425) Houdt, Tisiphernes.
Rey.
                                                          Ach!
Daifilo.                                                     Heer geeft de reden plaetse.
Tisipher.  ’T gheluck en gheeft haer geen.
Daifilo.                                                       Iae ’t.
Coning.
                                                                            Hoe?
Daifilo.                                                                         Bedaert, en vaetse.
[fol. G2v]
Coningh. Hoe nu toe brave Prins?
Tisipher.                                        Ghelijck mijn ramp my jaecht.
Coningh. Is dit de liefde die ghy tot Granida draecht?
Tisipher.  Ick liefde’ haer niet, ten waer ick my ’t verlies liet rouwen.
Coningh. (1430) Niet haer verlies, maer’t uw, want zy is hooch behouwen.
Tisipher.  Soo spuwt het wreedt gheluck op my haer crachten uyt.
Daifilo.   ’Tgheluck en steurt u niet, maer dat ghy ’t qualijck duydt.
Coningh. Misjondy aen u lief Granid’ een hemels houwelijck?
Tisipher.  Neen, maer ick vlie de smert van mijn misvallen grouwelijck.
Daifilo.   (1435) Liefde ghy haer, mijn Heer, ’t geen dat u is gheschiedt,
                Soud u om haer gheluck, lief zijn, en rouwen niet.
Tisipher.  Haer ben ick quijt, en sie voort al mijn toelegh slechten.
Daifilo.   De Goden vinden ’t goet, wie sal haer onderrechten?
Tisipher.  Sy vinden ’t goedt; maer dat ick door het sterven my
                (1440) Bevry, dat sullen oock geensins beletten zy.
Daifilo.   Ghy kundt leven dat u ’t gheluck soo seer niet hinder.
Tisipher.  Het is te wanckelbaer, en licht.
Daifilo.                                                     Vertrouwt het minder.
Tisipher.  Vertrouwen? Ick vertrouwt nae desen nemmermeer.
                Ick sie wel ’t en verheft maer, om van boven neêr,
                (1445) Met ysselijcker slach ’t verhevene te smijten;
                Ghelijck den Arent trots, die niet in stucken rijten
                Den Schiltpad yserhardt met felle claeuwen kon,
                Hem strenghelijck om hooch, schier voert tot in de Son,
                Van waer zijn scharp ghesicht kennende berch en dallen,
                (1450) Hy dan op rootsen hardt, hem laet te berste vallen.
                My wallecht’ van de werlt; en sal ick nu voortaen
                Leven, soo sal ick my die levendich ontslaen.
                De last, en het ghebiedt van mijn beseten Landen,
                Daifilo, lever ick van nu af in u handen.
                (1455) Zijt ghy voortaen de Prins. Ick levers’ u, door dien
                Daermede niemandt can waerdigher zijn versien.
                U trouwe dienst is meer dan yemandt can versinnen;
                ’T heeft u belieft voor my u eyghen lief te winnen.
[fol. G3r]
                Dese versloegh den Parth, en gaf hem in ghevaer
                (1460) Des vreesselijcke doodts, willich om my en haer.
                Grootachtbaer Heer, wilt hem in mijnen staet bevesten.
Coningh. O wonderlijck beleydt! maer ’t is beleydt ten besten.
Tisipher.  Voor my, ick ben terstondt het Hof te laten, ree,
                Mijn peynsachtich ghemoedt wil geen blijvende stee;
                (1465) Maer mijn voorneemen is van d’eene tot den anderen,
                Met eensaem selschap cleyn te reysen en te wanderen.
                Ick bid om oorlof voorts, want hier vertoev’ick niet.
Daifilo.   Ick danck mijn Heer, die my soo grooten eere biedt.
                Een hooch en waerde gaef wordt my van hem ghegeven;
                (1470) Maer hy weet tot wat eyndt ick coos’ het hoofsche leven,
                Te weten om de dienst van de Prinsses, geensins
                Op hoop van voordeel, min van selfs te worden Prins,
                Welck pack voor mijnen hals zijnde te swaer om draghen,
                Een laghen Harders rust my beter doet behaghen.
                (1475) Maer wel sal ick, mijn Heer, blijvend’ u trouwe knecht,
                U dinghen gaede slaen nae mijn bequaemheyt slecht,
                Tot dat ghy wat ontlast van ’t schielijcke beswaeren,
                Met hulpe vanden tijt sult comen te bedaeren,
                Om met vernoeging weer te keeren tot den staet,
                (1480) Die ’t lusteloos ghemoedt door tegenheyt verlaet:
                Mijn Heer soeck het, ghelijck hy ’t goet vindt, te besadigen.
Coningh. Ach luttel wenschend hart! luttel can u beschadighen.
                Ach wat onttreckt ghy, met begeerlijckheyts verhoên,
                Het speelsiecke gheluck, al stofs om quaet te doen?
                (1485) Dats Prinslijck, Daifilo, geen prinslijckheyt begeeren.
Tisipher.  Ick bid u oorlof, Heer, om tot mijn reys te keeren.
Coningh. Vaert wel, mijn Prins, vaert wel, en zijt ghetroost.
Tisipher.                                                                                 Ick ty
                Van stonden aen op reys; Vaert wel mijn Heer, en ghy
                Daifiló wel.
Daifilo.                       Ick sal mijn Heer tot huys versellen,
                (1490) Om ’t reddeloos ghesin verbaest in rust te stellen.

Continue
[
fol. G3v]

VIIFDE DEEL.

Ostrobas.    Artabanus.
Ostrobas. ARtabanus, siet hier u Prins soo braef vernaemt,
                Maer, hey, geweest! met wien ghy hier in Persen quaemt,
                Wien, doen hy leefde, ghy ghetrouw pleecht aen te cleven,
                En nu versuymt sijn wraeck te nemen nae sijn leven.
                (1495) Artabanus siet hier u Prins soo braef wel eer
                Vernaemt, wiens hooghe roem nu leydt ghevelt ter neer,
                Ghevelt, niet van een Prins, (ay spijt! (en cundy slapen?)
                Maer van een Harder slecht vervalscht in Prinssen waepen.
                Hey laster! hey! flux rijst Artabanus, en boet
                (1500) Mijn wraeckrasenden dorst, ten minsten met sijn bloedt.
Artaban.  Wapen! Ick volch mijn Prins, ’t ghebodt dat ghy verclaerde,
                Ick volgh, mijn Prins, ick volgh, al waer’t tot inder aerde,
                Ghy zijt vertrocken, maer inwendich ick aenschouw
                Uw beeldt, en vast gheprent in mijn ghedachten houw
                (1505) U hayr ’t samen ghegroeyt met bloedt, u bleeckgheschonden
                Trony, u cranck ghesicht, en u gapende wonden.
                Hey wapen! wapen hey! mijn Prinsse roept om wraeck.
                Flux op Artabanus verhaelt terstondt de saeck
                Aen u gheselschap, en ontsteeckt haer met uw woorden,
                (1510) Om op gheleghen plaets den moorder te vermoorden.
Daifilo.
                Lang over middernacht ick ’t al te wesen gis,
                Het licht dwerrelt ghemengt onder de duysternis,
                De blonde dageraet met haer blosende kaeken,
                En d’uyr dat mijn Godin mijn coomst verwacht, ghenaken.
                (1515) Want, doen icks’ op het Landt ghebracht had, liet ick haer
                In het gheselschap van mijn trouwe suster daer,
                En soo de korte tijdt ons haestich dwongh te scheyden,
                Besloten wy, dat sy mijn weercoomst souw verbeyden,
                Eer dat de tweede Son soud’ aen den hemel staen.
[fol. G4r]
                (1520) Siet hier den naesten wech, dit dient my in te slaen.
Granida.
                Vaert wel scepters, vaert wel, vaert wel verheven thróónen,
                Verheven soo, dat my van uwe steylheyt yst,
                Vaert wel dwingend ghewaedt, en al te sware cróónen,
                Afgoden die met windt u ydle dienaers spijst.
                    (1525) Uw ydle dienaers ghy duysenderleye noot,, breyt,
                Door u beloften loos die ghy soo qualijck houdt,
                Want zy, besietmen ’t wel, verkleenen inde grootheyt,
                Slaven in d’heerschappy, verarmen in het goudt.
                    Een laegh’ en diepe rust my beter mach verquicken
                (1530) Die my te saemen smelt met een lief ander-ick;
                Ick laet u warrich Hof, en kies voor soo veel stricken,
                Een al veel strengher, maer och hoe veel soeter strick!
                    Bedauwde bloemkens versch, en ghy bloosende róósen
                Die uwen mantel groen nu effen open doet,
                (1535) Welcoom, en danck dat ghy verquickt mijn amelóósen,
                En afgepijnden geest, met uwen aesem soet.
                    Nu biggelt op het gras, en cruydtjens onbetreden,
                Mijn laeuwe traentjens die den dauw soo wel ghelijckt:
                Traentjens niet meer van smart, niet meer van bitterheden,
                (1540) Maer van een teêr ghemoedt, dat schier van vreucht beswijckt.
                    O boomen schaduw-mildt, ootmoedelijck laet daelen
                U nygend’ hooft, als ghy ’t eerwaerdich aenschijn siet,
                Leydstar en Morgenstar met weerlichtende straelen,
                Indien mijn blijschap slaept, waerom weckt ghy hem niet?
                    (1545) Vroliicke Vogeltjens die nu ’t begint te daeghen,
                Met uytghelaeten sangh het stille woudt ontrust,
                Ghy Nachtegael voor heen, vlied uyt de bootschap draeghen,
                Dat hy sich haest, ick wacht alhier mijn lieve lust.
Daifilo.    Granida.
Daifilo.   Ach! om mijn vlieghend hart snellijcker te doen spoeyen,
[fol. G4v]
                (1550) Hoeftmen geen Vogeltjens noch nieuwe boôn te moeyen,
                De liefde port dat staech, en drijft tot sijn Godin
                Mijn eerwaerdighe Vrouw.
Granida.                                            Uw dienstmaecht, uw slavin,
                Die ’t nemmermeer aen u te slaven sal verdrieten,
                Die om uw minste dienst haer leven souw vergieten,
                (1555) Handelt en leeft met my naer uw sin, hoe ghy doet,
                Vercoopt my, doodt me’, ick wil’t.
Daifilo.                                                           Mijn Vrouw, en al mijn goedt.
                Hoe onlangs noch soud’ ick niet hebben derven dencken
                De vreucht die ’t u belieft ghenadelijck te schencken
                Aen die ’s onwaerdich was, die niet en had verdient
                (1560) Uw dienst, ick swyghe uw ionst.
Granida.                                                                 Ayme, mijn groote vriendt,
                D’onwaerdeerlijcke prijs, en uytghenomen crachten
                Van uwe deuchden deên, dat noyt uyt mijn ghedachten
                O Daifilo’ u ghedaent van siel en lichaem ghingh,
                T’sint ick door ’s hemels ionst daer kennis af ontfing.
                (1565) Het sal voor u waerdy altyt te luttel vallen,
                Wat ick u geven can.
Daifilo.                                      En ick u niet met allen,
                Al’t mijn van recht en reên u toegheeygent wart.
                Ach mijn Godinne’ hoe vol is van u al mijn hart!
Granida. Mijns hartsen bloedt.
Daifilo.                                      Mijn Son die boven d’ander claer,, is,
                (1570) Ick houd’ u in mijn arm, en twyfel of het waer,, is.
                Mijn siel is soo beroert, (ayme!) dat ick daer van
                De grondloose vreuchd niet vol ghenieten can.
                Ick en gheloove nauw mijn staet dus hooch gheresen,
                En denck vast of ick wel Daifilo niet sou wesen.
Artabanus.    Granida.    Daifilo.
Artaban.  (1575) Nu toeghesellen, maer dat ghy niet dootlijck krenckt.
                Den valschen Moordenaer, die noch op boelen denckt;
[fol. H1r]
                Val aen ghelijck, en crijcht hem levendich in handen,
                Ghy zijt ghevanghen. Stae. knoopt hem in vaste banden.
Granida. Ach, ach!
Daifilo.                   Hoe nu toe? wat wort’er vereyscht op my?
Artaban.
                (1580) Het leven.
Granida.                             ’T leven? Och! Dat het geen onrecht zy.
                Draecht beter kennis van u vyandt, eer gh’u verder
                Vergrijpt.
Artaban.
                                Kennis ghenoech, het is de valschen Harder,
                De moorder van den Prins der Parthen wijt vermaerdt.
Daifilo.   Verwinner.
Granida.                  De Tyran was sulcken straffe waerdt.
Daifilo.   (1585) Wie eyscht mijn leven? Dat hy coom alleen en maeck,, strijdt.
Artaban.
                Dat’s Ostrobas, wiens bloedt, en bleecke schim om wraeck,, krijt.
                Wy sullen, hem voldoende’, u offren aen sijn graf.
Granida. Laet hem, hy heeft geen schult, en keert op my de straf.
                Siet hier Granide, om wien den Prinsse leyt verslaghen,
                (1590) Dees God heeft my gheschaeckt, en willich wech ghedraghen.
                Verschoont hem, woedt op my den oorspronck van het quaet.
Artaban.
                Granida? jae, Granidá. O wonderlijck verraet!
                Wij sullen, (wilt haer oock met banden vast belaeden)
                De Princelijcke siel met beyder bloedt versaeden.
Daifilo.   (1595) Daifilo, wat ghy siet, Granida lijdt, zy lijdt,
                En staet het aen een koordt dat ghy haer niet bevrijdt?
                Dat’s stucken. Goden nu, nu crachten, nu cloeckmoedicheyt.
                Nu arbey al wat mach.
Granida.                                     Och, ’t is vergeefsche woedicheyt!
Artaban.   Gef hem maer, ghef hem maer, doot beter als ontvloôn.
Granida. (1600) Och laet my voorgaen!
Tisiphernes.    Artabanus.    Granida.    Daifilo.
Tisipher.                                                  Houdt, houdt op wert u gheboôn,
                Houdt op, houdt op ’t ghekrijs, vechters, en scheydt u drangen.
Artaban.   Vlienwe, zy zijn ontset, vlienwe.
Tisipher.                                                        Ghy zijt ghevanghen.
[fol. H1v]
                Artabanus met wien ist dat ghy twistich zijt?
                Zijdt ghy hier, Daifilo? hebdy alleen den strijdt
                (1605) Teghen soo veel?
Artaban.                                         Verstaet, Prinsse de valsche treken,
                En wilt u onghelijck nevens het onse wreken.
Tisipher.  Hoe dat?
Daifilo.                 Ach, ramp op ramp! uyt d’een in d’ander last!
Granida. Och, ’t scheen ontset, maer las!
Daifilo.                                                      Een meerder vyant wast.
Granida. Ach hard ghelucx besluyt!
Artaban.                                            Prinsse ghy zijt bedroghen,
                (1610) Siet hier Granida’, en al des Voesters reden loghen.
                Siet hier den valschen Godt, van wien zy is gheschaeckt,
                En trouwheyt daer ghy soo veel wercks af hebt ghemaeckt.
                Sy kiest een Boer voor u, tot haer en uw verminderen,
                Een Boer den Adel hoont, en schaeckt der Prinssen kinderen.
                (1615) Ick quam om Ostrobas te wreken, wreeckt ghy nu,
                Op beyde, beyder leet van onsen Prins en u.
Tisipher.  Wat’s dit?
Daifilo.                   Ach, wilt u leet op my alleen vergelden!
Granida. Sijn trouw is onbevleckt, hem canmen niet beschelden;
                Maer u op my verhaelt, en koelt uw gramme moedt,
                (1620) Met wraecke, niet van ’t quaet dat u Granida doet,
                Maer van het welck, op dat de doot haer ’t ooch souw luycken,
                Den Goden ’t heeft belieft tot oorsaeck haer te bruycken.
Tisipher.  O liefde! O vreemt beloop! Daifilo segt my hoe
                De dinghen wonderlijck dus zijn ghecomen toe;
                (1625) Mijn geest en can ’t beleyt noch het vervolch niet vaten.
Daifilo.   Mijn Heer, den laesten nacht, passeerd’ ick by der straten
                Onder de venster van mijn Vrouw, ghelijck ghy weet,
                Dat ver van haer te zijn my was het meeste leedt,
                En om haer by zijn, ick ten Hove was ghecomen,
                (1630) En om haer dienst, van u ick hadde dienst ghenomen:
                Mijn Vrouwe stondt voor ’t glas, en soo sy my sach gaen,
[fol. H2r]
                Sondt zy haer Voester af, om my te roepen aen.
                Mijn Vrouw vernederde’ haer, en quam my selve vraeghen,
                Wat oorsaack inder nacht my daer ontrent mocht jaeghen;
                (1635) Ghevraeght heb ick ontdeckt van mijn ghemoedt de grondt,
                Waer op, o mijn Godin, ghy blijcken liet terstondt
                De jonst die ghy my droecht, door dien ghy van te veuren
                De róóck van mijne vlam wel hadt cunnen bespeuren.
                Te laten, boodse my haer Conincklijcke staet,
                (1640) Om met my naer het landt te trecken op ter daet;
                Onwaerdich kend’ ick’s my, en hiel de swaricheden
                Van sulck bestaen, haer voor: maer haer ghegronde reden
                Vertoochden my haer liefd’, en dat zy bet met mijn
                Soo cleenen staet, als met een Prins vernoecht souw zijn.
                (1645) Den Hemel zy ghetuigh van ’t gheen dat ick oorkonde,
                Dat ick, tot die tijdt toe, Granid’ aen niemant jonde,
                Als u, mijn Heer, want mijn ghedacht dus hóóch niet steegh.
                Maer, doen ick onderrecht van haer, ’t ghevoelen creech
                Dat dit haer best sou sijn, bestond ick het ten lesten,
                (1650) (De Goden weten’t) meer om haer, als mijnen besten.
                Maer, ach verblende mensch, hoe luttel kundy sien
                Of uwe wijste raedt tot schaed’ of voordeel dien!
Granida. Prinsse dus ist mijn schult, straft my ’t wert u ghebeden.
Daifilo.   Neen eedel Prins, maer zijdt met my alleen te vreden.
Tisipher.  (1655) O wonderlijck beloop! o raedt der Goden rijck!
                O liefde gansch volmaeckt, en sonder zijns ghelijck!
                Om haer ghetrouwe lief een groote Coninginne
                Verwisselt haeren staet, en wort een Harderinne.
                Een Harder weyghert, om sijn Lief te laten niet,
                (1660) Een Prinsselijcke staet diemen hem annebiedt,
                ’T geen om elckanders wil ghy zijt t’ontbeeren vaerdich,
                Bet met elckander ghy zijt te besitten waerdich.
                ’T is recht dat ghy gheniet, Daifilo, dat ghy wont,
                En ghy Granid’, u Lief dien ghy de waerdste vondt.
                (1665) Den hemel u vereent, den hemel deed bereyden
[fol. H2v]
                Den wech tot u gheluck. Neen ick en sal niet scheyden
                Het echste paer dat oyt ter werelt is ghesien.
                Ghelieven zijt ghetroost, u sal geen leet gheschien.
                Prinssesse rijst, en ghy Daifilo van der aerden.
Granida. (1670) Ach eedele ghemoedt!
Daifilo.                                           Ach heusheyt hooch van waerden!
Granida. Ach onverwachte troost! recht Prinslijck, eedel bloedt,
                Wie sal u dese deucht loonen, als uw ghemoedt?
                Dat sal u lof en loon nae deuchts waerdije geven.
Tisipher.  Dits niet ghenoech, dat ick u hier behoude ’t leven,
                (1675) Maer ick begeere dat de Coning selfs volvoer
                U lieden huwelijck, nae dien ’t den hemel swoer.
                En op dat hy daer toe sich lichtelijcker leyde,
                Soo schenck ick u noch eens den staet die ghy ontseyde.
                Ick weet ick sal van hem verwerven ülie vree,
                (1680) En dat hy u verhef tot swagher in mijn stee.
                Mijn vollick wilt voor heen u gangh nae ’t Hof versnellen,
                En aen den Coningh al dit vreemt beloop vertellen,
                En mijn begeerte mee; want valt het my niet swaer,
                Ick acht het min voor hem sal zijn een droeve maer;
                (1685) Dat mijn ghemoedt beweecht, sal sijn ghemoedt beweghen.
                Wij volgen sachtelijck.
Granida.                                       Ach groote troost! vercreghen
                Op ’t aldertroosteloost! lof Prince die ’t dus veucht.
Tisipher.  Het lust my dus te doen.
Daifilo.                                           Mijn Heer, u lust de deucht.
                Maer al verheft ghy my boven uw eyghen saken,
                (1690) Ghy sult my nemmermeer meer als uw dienaer maken.
Rey van Harderinnen.
                    Groote Goden, niet om raken
                Is de grondt van uw besluyt,
                ’T was u lust dit huwlijck maken,
[fol. H3r]
                Comt en voert de Bruyloft uyt.
                    (1695) Harder die in lasten druckich
                Van ’s ghelucx ghenae bestort,
                O gheluckich! overluckich!
                Hemel-hooch verheven wort!
                    Niet dat u een staf van gouwe
                (1700) Soeter voorstaet als een bloem,
                Maer dat ghy vereent in trouwe,
                Met u waerdich hartsen roem.
                    Liefd koos, doen ghy wiert ghebooren,
                U voor eygen uytghesocht,
                (1705) En den hemel, al te vooren,
                Had zijn jonst u toeghedocht.
                    Alsmen by u wiech quam queelen,
                Soo bevallijck, loecht gh’er in,
                Dat u, vaeck, om mee te speelen,
                (1710) Staelen watr’en bosgodin.
                    Corts daer nae begon te blijcken,
                (Want de tijdt haest henen vaert)
                Dat ghy van uw tijts-ghelijcken
                Meester, gheen ghelijck en waert.
                (1715) T’hans als d’eerste wol u kaeken
                Vanden baert beschaeuwen dee,
                Harderinnen en ontstaeken
                Niet alleen, maer Nymphen mee.
                    Duysent wenschten om uw paeren,
                (1720) Duysent quijnden om uw min,
                Maer den Hemel wild’ u spaeren,
                Voor een groote Coningin.
                    Groote Goden niet om raken
                Is de grondt van u besluyt,
                (1725) Lusten ’t u dit huwlijck maken?
                Voerdt met jonst de bruyloft uyt.
[fol. H3v]
Rey van Iofferen.
                    Liefd en Min aen een vertuyt,
                Beyde siel en lichaem-menghers,
                Heilighe’ oppervriendtschap strenghers
                (1730) Salicht Bruydegoom en Bruydt.
                    Boven de ghemeene maeten
                Wild’ hy sien een lievend paer,
                Des den hemel keurich, haer
                Las uyt soo verscheyen staeten.
                    (1735) Dat ghy twee vereenicht blijft
                Blijckt de Goden te begeeren,
                En de Coningh wil niet keeren
                ’T gheen den hemel mercklijck drijft.
                    Lang, al lang ghenoech gheleden,
                (1740) Blijcx ghenoech van vaste tróuw;
                Dat u overleden róuw
                Dien tot meerder vrolijckheden.
                    O gheluck, zijdt eenmael sadt,
                Van ellenden op ellenden,
                (1745) En ten laesten moe van wenden,
                Schut den loop hier van u radt.
                    God en Coning willen staeken
                Der ghelieven teghenspoedt,
                Liefd’ en Minne lof u gloedt,
                (1750) Die nu sonder smart sal blaeken.
                    Liefd’ en Min aen een vertuyt
                Beyde siel, en lichaem-menghers,
                Heylighe’ oppervrientschap-strenghers
                Salicht Bruydegoom en Bruydt.
Tisiphernes.    Granida.    Daifilo.    Coningh.
Rey van Iofferen.    Rey van Harderinnen.
Tisipher.  (1755) Verheucht, met bly ghelaet comt ons het Hof te moet.
[fol. H4r]
                Siet daer den Coningh selfs.
Granida.                                             Dat ick hem val te voet.
                Ach vader!
Coning.                     Wellekoom mijn Dochter, staeckt u vresen;
                En ghy die my voortaen een waerde Soon sult wesen;
                Der Goden wille volch ick.
Tisipher.                                             Heer, houdt dese voor
                (1760) De schoonste tempels, die de liefde sich verkoor
                Om eens voor al ten toon sijn heerlijckheyt te stellen.
                Gunt, Heer, dat eewelijck elckander sy versellen,
                En dat den hemel bindt, mijn Coningh, niet en scheydt.
                Dit loon eysch ick alleen van u grootachtbaerheydt,
                (1765) Voor al de diensten die mijn leven haer oyt dede.
Daifilo.   Ach eedel Prinsse!
Coning.                                Nu stelt u ghemoedt in vrede,
                Ach, twijfelt langher niet, mijn kindren! niet soo blindt
                En ben ick, of ick sie, dat sonderlingh bewindt
                Der Goden besich is met u te samen hechten.
Granida. (1770) Ach, onverdiende troost!
Coning.                                                       Dochter, u op wilt rechten,
                En ghy Daifilo rijst.
Daifilo.                                   Laet, Goden, het gheluck,
                In teghendeel van dit, met den voorgaenden druck
                Vernoeghen, oft, en ist daermee niet te betaelen,
                Laet het de rest op my, niet op mijn Lief verhaelen;
                (1775) Soo ’t zijn can dat ick smaeck het geen sy niet en smaeckt.
                Ach, Coningh!
Coning.
                                        Daifilo, mijn Dochter is gheschaeckt
                Van wijsheyt en versocht verstandt, die haer bereyden
                Den alderhoochsten wech, en tot de Liefde leyden.
                Sy liet om uwentwil het overladend rijck,
                (1780) Besit het nu met haer voortaen min commerlijck;
                Dits mijne, dits de wil der Goden wijs van rade.
Daifilo.   Cleen souw de danckbaerheyt, en lof van u ghenade
[fol. H4v]
                O Coningh by my zijn, indien dat ick verstondt
                Datse verclaerbaer waer met menschelijcke mondt:
                (1785) Des ick het minste niet bestaen mach uyt te spreken.
Coningh. Een soon van Persen can ’t aen genen staet ghebreken,
                Des, Tisiphernes, niet u heerschappij verlaet.
                Wy dancken u, dat ghy u selven, noch u staet
                Verschoont en hebt, om dees ghelieven ’t saem te veughen:
                (1790) Ghy hiellept int verdriet, nu hellept int verheughen.
                En ghy ghelieven comt, verquickt u van u moeyt.
Tisipher.  Ick sie mijn wensch. Den Parth ghevanghen, en gheboeyt
                Vergeeve’ ick sijn misdaet, wil ’t Daifilo vergeven.
Daifilo.   Sijn voorghenomen moordt ons diende tot het leven,
                (1795) Iae trouwen, ick vergeef’t; en Prinsse doet u sin.
Granida. Lof Goden wonderwijs!
Daifilo.                                           Lof groote Liefd en Min!
Rey van Iofferen.
                    Godt en Coningh willen staeken
                Der ghelieven teghenspoet,
                Liefd en Minne lof u gloedt
                (1800) Die zy sonder smarte smaeken!
Rey van Harderinnen.
                    Groote Goden, niet om raeken
                Is de grondt van uw besluyt,
                ’T was uw lust dit huwlijck maken,
                Voert met jonst de bruyloft uyt.
Rey van Iofferen.
                    (1805) Liefd en Min aen een vertuyt,
                Beyde siel en lichaem-menghers,
                Heylighe’ opper-vriendtschap-strenghers
                Salicht Bruydegoom, en Bruydt.

EYNDE.
Continue

Tekstkritiek:

vs. 348: natuyre er staat: uatuyre
vs. 560: ootmoedicheyt er staat: ootmoedich eyt
vs. 722: staten er staat: straten
vs. 1335: ontlascht er staat: ontlaskt, vergelijk de aanhaling in WNT, s.v. ontlasschen.