Klucht van de saus. 1679.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton116430 - Ursicula
Eerder uitgegeven in 1635 (Ursicula) en 1657 (Ursicula)
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue

[p. 1]

Boertige Klucht

Vande

SAUS.

Op ’t Spreeckwoort:

Natuur voor Leer.

Gespeelt op d’Amsterdamsche Schouwburg, Anno 1657.

[Vignet: Houtsnede].

t’AMSTERDAM,
__________________

By Michiel de Groot. Boeckverkooper op den Nieuwen
dijck, tusschen de Haerlemmer sluysen. 1679.


[p. 2]

Persoonagien.

                            Dorstich Hart.
                            Mager Harst.
                            Goosen.
                            Catrijntje.
                            Ritshart.


[p. 3]

Boertige Klucht,

Vande

SAUS.

Eerste Uytkomst.

Dorstigh Hart uyt, kael gekleedt.
HEy dat moet sijn gangh gaen sey Mieuwes, die wat het
    Die kan moy weer speelen, anders het mer niet of te bet,
    Dus heb ick al den dagh de Stadt miest deur geloopen
    Om sien offer niet was behendigh wat te koopen
    (5) In ’t after-om halen en betalen sonder gelt,
    Nou lustigh schaf op Boeren, of ick haelt met gewelt.
    Ja maer wat paster op, als ick dat gae bedencken,
    Se souwen op sen Engels speulen, Hachje die moet hencken,
    En ick hou daer niet of, dat is te groote malligheyt,
    (10) Die hem in sulcken perijkel wil stellen, ’tis geen bevalligheyt:
    Want boven elf oogen te werpen dat is geen kans,
    Maer een onder-riem of te knippen en gaender mee ten dans,
    Dat komt seer aerdigh; want dat goet is te gemeen,
    Wat hebbeser mee op ’t lijf te doen, se meugent gelt tot wat aers besteen,
    (15) En komen soo niet treen soo weyts om wat te koopen,
    Op de Vismarckt of in de Hal, kon icker maer ien stroopen,
    Ick binder niet te goet toe, ick speulde lustich op,
    En lietse toekijcken die soo gaen als een Kermis-Pop.
    Dan desen dagh heb ick mijn Macker niet vernomen,
    (20) Holla, tot mijn geluck soo sie ick hem daer komen.
    Ho Cameraet is de vanghst goet of hebje niet op edaen?
[p. 4]
Mager Harst uyt.
Mager. Ick mocht dat ick niet seggen wil, de buyt is mijn ontgaen.
    En noch ter nauwer noot soo ben ick ’t noch ontkomen,
    Hoe wel dat ick het had soo goet niet op enomen,
    (25) Se waren mijn after na.
Dorstich.                                  Wel hoe raecktejer van?
Mager. Ick koos het Hase-padt, en trock de Schoenen an
    Van een gezwinde Hindt, doen voort op het schremincken.
Dorstich. Die tot hangen geboren is die sal niet verdrincken.
    Maer seghtme waer ontrent dat dit doch is geschiet.
Mager. (30) By de Grimmenisse Sluys daer vil het mijn te hiet,
    Soo ick juyst leggen sagh een party Camerijcx Doecke,
    Ick namse daer van daen, en strack ginck ickse broecken,
    En peurde voort te run, een Buurman die dit sach,
    Die riep vast hout den Dief, hout Mannen watje mach.
    (35) Een Diender daer niet veer van daen quam voort gefartelt,*
    En riep Burgers hout vast, dat hyje niet ontspartelt,
    Ick ’t Mesjen in mijn hant: want die my vangen wou
    Die peurden ick eens slaeghs in ’t loopen na sijn Mouw;
    Mits komtmer twee te moet, d’een sey, ey laet hem loopen,
    (40) Raeckt hy in hechtenis se sullen hem op-knoopen,
    Dat was recht na mijn sin: mits komter een Soldaet
    Die vatme, en hy sprack geefje gevangen maet;
    O bloet docht ick wat raet, dees kans die is verkeecken,
    Och vrient, och houtme niet, ick hebber een doorsteecken
    (45) Of totter doot gewondt, hy liet me los en vry,
    Ick koos de Doele-brugh, de Poort in, want in ly
    En mocht ick niet langh zijn, dus liep ick inde sloppe
    Dicht by de Duyvemarckt, soo ontquam ick de soppe
    Van Water en van Broot, ick docht ’t is best in Stadt
    (50) By d’een of d’ander Trijn, als in een doncker gat,
    En soo ben ick den dans tot mijn geluck ontsprongen.
Dorstich. ’t Is beter in het wilt als in de kou gesongen.
[p. 5]
Mager. Dat denck ick seecker wel, daer toe ben ick niet graeg.
Dorstich. Mijn keel die smacht van dorst.
Mager.                                                    Ick krijg jeuckten in mijn Maeg:
    (55) Want ick hou lijdigh wel daer lecker wat te bicken,, is.
Dorstich. En ick daer d’eele vocht in overvloet te slicken,, is:
    Want lestent middernacht soo raeckten ick op een Schuyt
    Daer seer veel Wijn in lach, ick lapten in mijn huyt
    d’Een Roemer na den aer, soo dat ick moy bestoven
    (60) Bekruysten al de straet, ’t is waert om te gelooven,
    Want ’t minste dat ick dronck een pont was of een half,
    Soo dat ick zwangerde en baerde voort een Kalf,
    Het geen ick na de Marckt vergeten heb te stuuren.
Mager. O bloet, ick kan van honger niet veel langer duuren.
Dorstich. (65) En ick van de groote onlijdelijcke dorst.
Mager. Wat raet nu, Dorstigh Hart, hebje niet wat gemorst.
Dorstich. Ick heb goe middel om voor u de kost te krijgen.
Mager. Waer mee doch?
Dorstich.                        Wistje dat.
Mager.                                            Ey seght.
Dorstich.                                                        U kan ick niet verzwijgen,
    Hoort, also ick alle hoecken en straten meest heb deur egaen
    (70) Soo vondt ick after de Hal een party volcks staen,
    Waer onder dat ick sagh een ouwen saghlaer koopen
    Een hoope kleyn gebient, om moytjes te bedroopen,
    En beval de Drager wel dat hy sou haestigh gaen
    En brengent datelijck t’huys, en sijn Wijf doen verstaen
    (75) Op wat voor een manier hy ’t hebben wou gebraden,
    Op dat sy lecker haer daer mee souden verzaden,
    En dat sy daer een Saus welsmaeckend maeckt daer by,
    Ick hoorden ’t aen, en voeghde my onder sijn zy,
    En trock hem uyt sijn sack dit Mesjen met de schede,
    (80) Ick docht hier krijgen wy de vrye kost wel mede,
    Het welck geensins ons in ’t minst sal kunnen missen
    Als wy maer op ’t gety met drooge netten vissen,
    Voor negenen voor wis sal ’t ons niet mogen falen.
[p. 6]
Mager. Niet?
Dorstigh.       Neen.
Mager.                    Wel hey wilje de kost deur dit Mes halen?
    (85) Ick geloof wel eer hadmen een deel Hoenderen veur
    Datmense daer mee sou ontleden deur en deur,
    Maer de kost daer deur te krijgen dat en kan ick niet gelooven.
Dorst. Wel Mager Harst hoe dus, ’k loof niet je bint bestooven,
    Is jou verstant geheel en al wech vande Meule,, slach,
    (90) Het dunckt me soo vreemt of ick al je sinne speule,, sach:
    Want de spijs die sal hier door hem worden haest ontoogen.
Mager. Hoe dat?
Dorstich.            Met dat Mes wort de Vrou wel haest bedroogen.
    En we selle slicken en smullen dat ons de Kin druypt:
    Want wislijck sit hy by sijn lagenoots en suypt,
    (95) Ick meen wel dat hy hem door ’t selschap sal vergeten,
    Daerom dient by ons wel Kruys of Munt op-gesmeten
    Wie van ons beyen nu de kunst te werck stelt.
Mager. Kruys of Munt?
Dorstich.                        Ja Kruys of Munt.
Mager.                                                        Dats best, we hebbe verschiet van gelt.
    Ick weet rechtevoort niet of het ront of vier-kant,, is.
Dorstich. (100) En ick legger soo veel by, ick hebt soo veel dat het schant,, is.
    Nu dat overgeslagen, want’er moet een van ons beyen
    De Vrouw bepraten en behendigh om den thuyn leyen,
    Seggende dat haer Man is by een vrient te gast,
    En ons gesonden heeft, en wel expres belast
    (105) Datse het gebraen voort daetlijck mee moet geven,
    Om dat hy by ’t geselschap te vreughdiger mach leven.
    En of ’t gebeurde dat ons praet niet mocht verschoonen
    Soo salmen haer dit Mes stracks van haer Man dan toonen,
    Tot een gewisse saeck, en tot een seecker waer-teecken.
Mager. (110) Die raedt is goet, daer tegen en salse niet spreecken,
    Geef my ’t Mes, ick ga sonder daer om te looten,, heen.
[p. 7]
Dorstich. Ick neem de saeck aen.
Mager.                                          Neen ick sal ’t gaen afstooten,, heen,
    En met een kloeck gemoet gaen tyen op de beenen,
    En ick verseecker u, want ’t gaet niet buyten meenen
    (115) Dat ick ’t gebraet sal krijgen vlytigh en wacker.
Dorstich. Ick houdt met de Brouwer.
Mager.                                                En ick met de Backer.
    Ick heb, hoe ’t gaet, garen dat den Darm ront,, staet.
Dorstich. En ick heb garen dat de vocht-lepel in de Mont,, gaet,
    Ho Maet een nat zeyl doet wel aen de wint klemmen,
    (120) Als ick maer onder Water duycken mach en in ’t Bier zwemmen,
    Soo verheughtet al watter op en an,, is.
Mager. Neen bylo, den Darm rondt de kracht vande Man,, is,
    Gelijck het dickwils blijckt, nu en tot allen tyen.
    Doch veel daer af te verhalen en wil den tijdt niet lyen,
    (125) Wy souden onse kost dus doende wel verpraten.
Dorstich. Dat is alsoo Cameraet, dat ongeluck waer te haten,
    Ick vorder het Gebraen, wilt om een volle Kruyck,, sien,
    Waer uyt de Wijn sonder raecken sal in mijn buyck,, vlien.
Mager. Ick ga nu haestich voort, en past wel op u slicken.
Mager binnen.
Dorstich. (130) Ho dat lichte werck heb ick goet te beschicken,
    Sorght ghy maer voor de koele Wijn, ick sorgh voor de kost,
    Van honger en van dorst worden wy haest verlost:
    Want ick raecker van desen, sonder moeyten te keur,, aen.
    Holla, daer sien ick de Juffrou inde deur,, staen,
    (135) Welck ick voor alle werck beleefdelijck moet groeten,
    Dan ’t is noch wat te vroegh, ick sal wat wachten moeten.
Catrijntje. Dorstich Hart.
        Het Maentje lieflijck schijnt, dus is het beste weer
    Het geen men wenschen mach, was ick die geen wel eer
[p. 8]
    Die ick te vooren was eer dat ick quam te trouwen,
    (140) ’k Sou met een Jonghman my soo langh in Huys niet houwen,
    Maer wand’len hier en daer heel lustigh onder ’t groen,
    Al waer het menigh wel uyt vrientschap soude doen.
    Waer of den Grimmer blijft die hem nu wou versaden
    Met my dees avont van het leckere gebraden.
    (145) De kost die is nu gaer, se doet niet dan verdrooght,
    Was hy maer eens van Huys, ick was wel haest eens vooght,
    En liet tot mijn vermaeck mijn boeltje Ritshart halen.
Dorstich. Dit is de rechte slach, nu langer niet te dralen,
    De kost die is al gaer, ick voeghme voort by heur,
    (150) Terwijl dat sy noch staet alleenich voor de deur.
    Veel goeden avont Juffrouw, ick moet beleeft je groeten,
    Door dien ick een boodtschap van je Man heb aennemen moeten,
    Om het Gebraen te halen, het geen noch aen der speten,, is,
    Door dien hy by de beste en deftighste geseten,, is
    (155) Hier binnen Amsterdam, dus haest ick bidje dat.
Catrijntje. Het Gebraen?
Dorstich.                         Ja Juffrouw.
Catrijntje.                                           Wat haest heb ick, ontbeyt wat,
    Het Gebraen te halen denckt niet dat mijn verlangen,, is,
    Denckt vrient dat het quaet Vossen met Vossen te vangen,, is,
    Dat meen ick met hem self te kluyven, kijck toch hoe soet.
Dorstich. (160) Wat sal ick seggen? siet toe Juffrou watje doet.
    Mijn Heer en wil hem voor ’t geselschap niet beschamen,
    Voor soo een Juffrou alsje bint en soudt oock niet betamen
    De spijs te houwen waerom dat hy my heeft gesonden.
Catrijntje. U?
Dorstich.       Ja my.
Catrijntje.               Waer mach hy dusschen puyck toch hebben gevonden,
    (165) Dus moy ekleet met weynich Laken, ey siet eens hier,
    Wel Fijnman hebje ’t Jack an, of hebtje ’t gat vol Bier?
[p. 9]
    En warender anders geen boden als jou te krijgen?
    ’t Is onwaerachtigh.
Dorst.                         Juffrou ick bid wilt dat woort swijgen,
    Daer is niemant van sijn leven bedrogen geweest.
Catrijntje. (170) Soo wildy ’t nu doen.
Dorstich.                                     Dat seg ick niet, maer zijt nu onbevreest,
    Daer is u Mans Mes tot een seecker waer-teecken,
    Is dat sijn eygen niet?
Catrijntje.                     Ja Vrient, ick heb niet meer te spreecken,
    Dus neemtet mijn ten goeden dat ick u heb verdocht.
Dorstich. ’t Is een kleyne misdaet Juffrou dieder is gewrocht,
    (175) Rept je handen en haelt de spijs, se sitten en wachten.
Catrijntje. Ick sal.
Dorst.                 So most het luyen, nu sal haest mijn dorst versachten.
    Mijn Maegh die smart, waer blijftse, dus heb ick verlangen:
    Want mijn buyck meent dat mijn Keel is opgehangen.
    Holla, sy komt, ô bloedt nu dryve we haest in ’t vet.
Catrijntje. (180) Hou vrient, sie daer, maer siet datjer niet of besmet.
    Draeght het al sachjes op dat het soo mach op Tafel komen,
    Maer seght vry an mijn Man alleenich sonder schromen,
    Dat hy maer om mijn denckt wanneer als het hem wel,, ga.
Dorstich. Garen Juffrou, och hier wacht een graegh gesel,, na,
    (185) De spijs die ruyckt seer wel, maer beter salse smaecken,
    ’t Mach na mijn Macker gaen om goede cier te maecken.
Dorstich Hart binnen.
Catrijntje. Dat Wilt is mijn ontglipt, de moeyten is gedaen,
    Een ander (soo het schijnt) sal eeten van ’t gebraen,
    En ick sal hier in Huys in eenicheyt verwachten
    (190) Soo langh tot dat hy komt, misschien na midder-nachte.
    Had ick ’t geluck dat ick eens hoorden van sijn doot,
    Of dat hy sneuvelde in een gedrooghde Sloot,
    De blijdtste gingen veur, ’k en sou my niet bedroeven,
    Maer met een jonger quant de kunst der Minnen proeven.
    (195) Nu ’k mach verwachten hem soo langh tot dat hy komt,
    Hier inde Stoep, maer wie gaet wand’len daer vermomt?
[p. 10]
Ritshart, Catrijntje.
Ritshart. Vermaecklijck ist te gaen des somers na den eten,
    Daer ick te vooren was meest inde Kroegh geseten
    Tot na de midder-nacht, ick hou daer niet meer van:
    (200) Maer drinck noch altemets by borsten wel een Kan.
    ’t Optrecken is verdriet, vol ongesondigheden,
    Wanneer men nacht en dagh met drincken mat de leden,
    Dat hou ick niet voor goet; maer dit ist meest playsier,
    Wanneer men wand’len gaet, ’t een soet of ’t ander dier
    (205) Ontmoet je by de straet, dus schep ick meer vermaecke
    In sulcken tijdt-verdrijf als in ’t langhdurigh waecke:
    Want Cramer-goet is soet, het weyg’ren staet aen heur,
    En slaenset je niet of, soo gaeter vry me deur,
    Daer ghy u meeste vreught van haer hebt te verwachten.
Cat. (210) Ken ick die Jongman niet, och ja? want mijn gedachten
    Getuygen ’t is mijn Lief: wel Ritshart, wel te pas
    Soo komje hier, vermits ick om je denckent was.
    Nu geeft gelegentheyt mijn Lief. Ritsh. Hoe so Catrijntje?
Catrijntje. Mits Goosen is te gast en drinckt het koele Wijntje
    (215) In d’een of d’ander Kroegh: want flus quam hier een bood’,
    Als dat hy Vrienden op gebraden had genood’,
    Waer van ick sellever noch meenden van te bancken,
    Dan ’t schijnt den Grimmer heeft noch al sijn oude rancken.
    Fy dat ick heb getrout soo een verkleumden bloet,
    (220) Die nergens van en weet, noch nergens toe en doet,
    Die aen mijn groene zy niet doet dan snorcken, roncken,
    En dickwils met sijn Naers leyt in mijn schoot te proncken,
    Soo dat ick kiesen moet, om ’t vriendelijck gewoel,
    Een Jonghman na mijn hart, mijn Ritshart is mijn Boel,
    (225) Mijn Ritshart is mijn lust.
Ritshart.                                       Ick haeck om u by-wesen,
    Want als ick van u ben Catrijntje, ’t schijnt ick vrese
    Dat ick dan nimmer weder by u komen sel,
    Soo dat mijn geesje leeft mistroostigh en niet wel.
[p. 11]
Catrijntje. Soetert als ’t komt te pas sal ick u doen ontbieden,
    (230) Want Lief dat eens geschiet dat moet meermaels geschieden,
    Schreumt voor u Engel niet, want of ick worde swaer,
    Geen Ritshart heeft de wurp, maer Goosen is de Vaer:
    Want ick mijn groene tijdt verslijt niet by een bloetje,
    Dus als het spreekwoort seyt, men trout een Aep om ’tgoetje.
Ritshart. (235)’t Is waer mijn Engel, want’er menig wort getrout,
    Het geender naderhandt wel hondert-mael berout,
    En dat door ’t roode Gout, wiens aengesiende schijven
    Doet een jongh preutsich dier een loomen bloet gerijven;
    En wederom een oudt en afgesleten Meer
    (240) Verkrijght een Jonghman wel tot haer lust en begeer.
    Oock zijnder die haer soo op ’t aldermoyst blancketten
    Met Lack en Farmeljoen, op datmen niet sou letten
    Op ’t geel en vlackigh vel, ’t zijn Juffers na ’t gesicht,
    En dickwils als het blijckt zijn ’t Cortesanen licht,
    (245) Het geen ick vast geloof Catrijntje: want de sinnen
    Als ’t Poppen is gedaen, die strecken tot het minnen,
    Dan achtmen sulcx niet meer, dat jonge Kleuter-goet
    Soo wel, als meer wat vrouws, oock stadich Kooten moet.
    De Jeught sulcx al vermach, gelooft daer zijn veel Meysjes
    (250) Die niet al effen zijn, maer kreucken wel een reysjes
    Wanneer men doet haer wil: want som zijn soo doortrapt,
    Hoe nau men haer bewaert, haer suyverheydt ontsnapt.
    Maer of u Man quam t’huys, waer sou ick mijn versteecken,
    Op dat niet uyt en quam ons listelijcke treecken?
Catrijntje. (255) Laet mijn daer mee begaen, geen sorgh is op dit pas:
    Want ick u bergen sou in Kevi of in Kas,
    Maer ’k loof niet dat hy sal soo vroeg van ’t selschap scheyen.
Ritshart. Ach Montje waer uyt dat de soete woortjes vleyen,
    Mijn zieltje van mijn ziel, daer is geen oogenblick
    (260) Of ick naer het omhels van asems soetheyt snick.
    Als ick de Borsjes streel, twee wit Yvoore berghjes,
    Soo dunckt my dat ick voel de Min haer vlugge vlerghjes,
    Soo dunckt my dat ick voel een over-groote vreught,
    Waer door mijn zieltje wordt op ’t alderhooghst verheught.
[p. 12]
Catrijntje. (265) Ritshart Lief, mijn waerde Engel
                  Na wien dat ick stadich hengel,
                  Na wien dat ick heb gewacht
                  Menich ongeruste nacht,
                  Menich ongeruste uuren,
                  (270)’k Heb geseten by de buuren,
                  En gepraet van dit of dat
                  ’t Geen geschiet is in de Stadt;
                  Nu ick heb om lust versaden,
                  Acht ick niet meer op ’t gebraden
                  (275)’t Geen den Grimmer heeft ontboo’n,
                  Om sijn gasten op te noo’n;
                  ’k Heb genoech om te verkoelen,
                  ’k Heb genoech van streelen, voelen,
                  ’t Geen den ouwen suffen bloet
                  (280) Doet bedecken met sijn Hoet.
Ritshart.     ’k Wacht Catrijntje met verlangen,
                  Om te zijn van u gevangen
                  In de soete Minne-strick,
                  Vreughde voor een oogenblick,
                  (285) Ziels vermengel, soete lusjes,
                  Over-suycker soete kusjes,
                  Groot beweging door ’t gevoel
                  Van mijn over-schoone boel,
                  Door wiens lonckend’ bruyne Oogen
                  (290) Is mijn zieltjen op-getoogen:
                  Want als ick alleenich bin
                  Denck ick om de soete Min,
                  Denck ick om mijn Lief Catrijntje,
                  Als ick gae in ’t Mane-schijntje
                  (295) Wandelen voorby u Huys
                  Altijdt is den Grijsaert t’huys,
    Dus geeft het nimmer pas om by u te geraecken.
    Ey seght het eens, mijn Lief, kan hy u wat vermaecken
    Wanneer ghy samen zijt en rust u lieve leen
    (300) Neffens sijn dorre zy, tusschen gesponne kleen?
[p. 13]
Catrijntje. ’t Schijnt ’t is al uytgeput, sijn lust is haest te temmen,
    Wanneer het Visje maer in ’t Vyvertje mach zwemmen,
    Soo is hy wel te vreen: want sulcken Weymans goet
    Wort anders niet dan als met mangelen op-gevoet,
    (305) En dat ter nauwer noot: wat mocht ick soo een trouwen,
    Waer mee soo lang hy leeft ick huys moet met hem houwen,
    Die vroegh als hy ontwaeckt maer een oogh open doet.
    Ick ken wel hy is rijck en machtigh oock van goet,
    Maer wat ist, ’t is soo veel of ick hem staegh moet dienen,
    (310) Dus wil ick in mijn jeught mijn tijdt een aer verlienen,
    Die frisser is van leen en meer lust hebben sou.
Ritshart. ’k Moet lacchen, so verdient den Grimmer wel een jou.
Catrijntje. Liefste den avont valt, kom gaen wy ondertussen
    In onse binnen-haert, om onse Min te blussen. Binnen.

Tweede Uytkomst.

Mager Harst uyt met een Kan met Wijn.
    (315) Waer of mijn Macker blijft, of hy wel met de spijs
    Gants overladen is, en neemter van accijs,
    Dat most byloo niet zijn: want ick heb door ’t bedriegen
    Gekregen dese Kruyck met aerdighlijck te liegen,
    Seggende dat ick quam van een hem wel bekent,
    (320) Hem noemende de naem, en dicht daer by ontrent,
    Hy loofden ’t, door dien dat ick setten sulcken wesen,
    En door die vondt soo had ick hem wel haest belesen.
    Waer of mijn Macker blijft? wel hey na dat ick kijck
    Soo komt hy met gebraen, nou al ons leve rijck.
    (325) Ho Dorstich Hart hoe lecker wille wy nou smullen.
Dorstich Hart uyt.
Dorstich. Want Cameraet hier mee ons honger sal vervullen,
    Hoe raeckje aen dees Kruyck, ick bid verteltmen dit.
[p. 14]
    Ist niet genoech dat wy ’t hebben, kom eetewe, en sit,
    Nou dese leck’re buyt is in behouwen handen
Dorstich. (330) En dese Wijn neem ick alleen wel op mijn tanden.
Mager. Wel hey, waer is de Saus die hoorden by ’t gebraen?
Dorstich. Die is vergeten!
Mager.                             Dat is qualijcken gedaen,
    Hebt ghy door grooten haest de toe-spijs soo vergeten?
Dorstich. Ick hadse daer niet laten blijven had ick ’t geweten,
    (335) Ick souse wel mee gekregen hebben had ick ’t vermaent.
Mager. Het selfde padt weer op, de wegh is nu gebaent,
    Ick sal de Kost voor ons beyen soo langh wel bewaren.
Dorstich. Daer en hadjet niet linckert, je soutse wel alleen klaren,
    En oock mee soo kom icker terstont eerst van daen.
Mager. (340) Wil je niet doen, soo wil ick daer mee heen gaen,
    Gebraen sonder Saus is ongesont in-genomen.
Dorstich. Hoe na souse jou vrees je al te qualijck bekomen,
    Ick salse liever om uwent willen alleen op-snappen
Mager. ’t Sal niet willen vallen, ick wilder liever heen stappen,
    (345) De Saus die moet wesen voor al by het gebraen.
Dorstich. Fiat, laet ons dan eerst wat aen d’een zye gaen,
    En voor de luyden in een hoeck gaen sitten schuylen,
    En suypen en vretten dat ons de oogen puylen.

Derde Uytkomst.

Goosen uyt, met een Lap voor sijn oogh.
        Veel te langh soo heb ick daer de praet gemaeckt,
    (350) Het welck de nieuwe tijdingh heeft veroorsaeckt,
    Niet denckend’ op de spijs die ick heb t’huys doen brengen,
    Die ’k sorgh dat al te langh sal wesen aen het sengen,
    Vermits het over tijdt gelegen heeft aan ’t Spit,
    Dit is te qualijck toe gesien: want al mijn sorgh is dit,
    (355) Datmen Wijf op mijn wel haest begint te kijven,
    Dus wil ick op de straet nu niet meer langer blijven,
    Maer wandelen voort na huys en kloppen aen de deur.
[p. 15]
Ritshart. Catrijn. Goosen.
Ritshart. Wel wat geklop is dat?
Catrijn.                                       Mijn Man die is’er veur.
    [Fy dat den Sagghelaer ons juyst most over komen.]
Ritshart. (360) Segt Lief wat gaet ons aen als hy ons heeft vernomen?
Catrijntje. Geen sorgh op dit pas, want als ick hem laet in
    Soo staet after de deur, en let wel op de sin
    Van ’t geen ik seggen sal, so suljet wel ontsnappen. Hy klopt.
    Kom voort.
Ritshart.         Wel aen.
Goosen.                       De Duyvel mocht soo tappen,
    (365) ’t Schijnt daer is geen gehoor, wel hoe of dit sal gaen,
    ’kSel kloppen al sou ik den Ring aen stucken slaen. Hy klopt.
Catrijn. Wie daer?
Goosen.                 Al vrient, doet op.
Catrijn.                                               Wel Liefste hebje lange
    Hier voor de deur gestaen?
Goosen.                                 Was ick soo langh gehangen
    Ick was al stock-stijf doot.
Catrijn.                                 Ick was in sluymeringh,
    (370) En droomde voort een droom, een al te wonder dingh,
    Mijn docht Man dat ick sagh met onbevaeckte oogen
    ’t Geen mijn verblijden dee, maer nu ben ick bedrooghen.
Goosen. Wat was het Liefste, segh?
Catrijn.                                           Als dat mijn waerste sach
    Uyt dat geblinde oogh soo wel als uyt dat.
Ritshart loopt uyt het Huys terwijl sijn oog toe is.
Goosen.                                                         Ick lach
    (375) Vast om de praet, want droomen loogens binnen:
    Want kackt vry in je bedt je sult daer na wel vinnen,
    Dus stel ick geen geloof: want had ick dat geluck
    Ick gaf’er om dit Huys, met ’t alderbeste stuck
    Van Schildery die’k heb.
Ritshart.                             De Nicker mocht bedencken
[p. 16]
    (380) Wat dat een Vrouwe doet om d’eere niet te krencken.
    Nu ’k mach voort gaen naer Huys, en dencken om haer list:
    Want die niet op en doet die het sijn tijt verquist. binnen.
Catrijn. Hoe komt mijn Liefste dat gy zijt so vroeg gekomen?
Goosen. Om dat ick ben vergist, door tijdinge vernomen.
    (385) Hoe vaertet, is de Spijs en Tafel haest gereet?
Catrijntje. Wel Man datje met mijn geckt dat is mijn leet,
    Vraeghje of de Spijs gereet, en de Tafel gedeckt,, is?
Goosen. Wel ja, want mijn dunckt dat’et met mijn gegeckt,, is,
    Hoe, leytet noch aen ’t Spit?
Catrijntje.                                 Wel dit komt seker schoon,
    (390) Wel Lief hoe praetje soo, hebjet flus niet ontboon?
Goos. Hoe, spotje met mijn, voort ’t is hoog tijt om te bancken.
Catrijntje. Hoog tijt?
Goosen.                   Ja hoog tijt.
Catrijntje.                                 Van die beleeftheyt heb ikje te bedancken.
    Kost t’huys te senden, doen braen, en laten halen,
    Seecker de neste Vrou die sou daer op wel smalen.
    (395) Van onbeleefder werck en heb ick niet gehoort.
Goosen. Was’er een Roch in Zee die quam mijn nu aen boort,
    Hebjet gebraden, seght, dan met een aer gegeten,
    En wordt ick onverdient nu met het Spit gesmeten,
    Seght mijn wie heb ick om ’t gebraen te halen gehuurt?
Catrijntje. (400) Je hebter soo een als ick gesien heb om gestuurt,
    Die ick de Veeren niet sou derreven betrouwen.
Goosen. Ick?
Catrijntje.     Ja gy, kijckt toch hoe vreemt kan hy hem houwen,
    Eveleens of hy te Keulen had hooren donderen.
Goosen. Wat sal ick seggen, ick ben in groot verwonderen,
    (405) Soud’ ick hier yemandt stuuren, dat waer ’t eerst van mijn leven.
Catrijntje. Het eerst of laetste, daer en is niet aen bedreven,
    Kent ghy dat Mes wel daer deur dat ghy ’t liet halen?
Goosen. Dat Mes?
Catrijntje.              Ja dat Mes.
Goosen.                                   Daer speult de Nicker mee,
[p. 17]
    Dat is mijn eygen Mes, dit is mijn eygen Schee,
    (410) Ick zweer dat ick het sal dien Dief wel doen betalen,
    Dien schelm heeft het my uyt dese Sack getogen,
    En daer door u en my seer groflijck mee bedrogen,
    Na dat hy als een doortrapte boeve heeft gehoort
    Wat ick belaste aen de Drager woort van woort.
    (415) Waer is de Saus, Ansioves, Cappers, en Olyven?
Catrijntje. Die heeft hy hier deur groten haest laten blijven,
    Anders soo had hy die wel haestigh mee gedragen.
Goosen. Die veugel is gewent, en heeft meer van die slagen,
    Ick wou dat hy quam weer om de vergeten,, buyt,
    (420) Hy kreegh wel haest de rest op sijn beseten,, huyt.
    Holla wie komt daer loeren, siet daer Wijf, dus van veer?
Catrijntje. Sus sus Man, daer komt den selfden gauwdief weer,
    Ras om de hoeck en wilt een eyntjen houts gaen halen
    Om hem ’t Gebraet en de Saus te doen wel duur betalen.
    (425) Wel komdy dus alree weerom, wat schorter an?
Mager Harst. Catrijn. Goosen.
Mager. Juffrou mijn Kameraet die kreeg een grauw van je Man
    Om dat hy by ’t Gebraen de Saus niet mee en brocht,
    Aldus heeft hy om sulcks te doen op my versocht.
    Anders soo had ick Juffrou wel van hier gebleven,
    (430) Dus ras geeft my de Saus.
Catrijntje.                                  De Saus?
Mager.                                                  Ja Juffrou.
Goosen.                                                            Komt, die sal ick u geven.
Goosen smijt Mager Harst onder
de voet en slaet hem, hy roept.
    Hou daer sticke diefs, dus wertse op u ribben gehecht.
Mager. Och slaet mijn niet mijn Heer, je hebt voorwaer geen recht,
    Ick ben de Man niet, dus bid ick laet mijn gaen.
Goosen. Ofje raet hebt gegeven, of het werck gedaen,
    (435) Even diep soo benje in het lelijck feyt schuldigh,
[p. 18]
    Hou dat en dat.
Mager.                        Oy my, ay my, zijt mijns geduldigh,
    Ick sal de schuldige Man u inde handen stellen.
Goosen. Beloofje me dat?
Mager.                              Och ja ick.
Goosen.                                            Dus sal ick u niet meer knellen,
    Op die beloften schickt den Dief terstont in handen,
    (440) Of ick doe stracx de Schout u grijpen, tot u schanden,
    Flucx gaet en doet alsoo gelijck het geseyt,, is.
Mager. Ick sal.
Catrijntje.        Hoe listig Lief dat het by dese twee gedreyt,, is,
    Bequam elck een alsoo de leugenen te liegen
    Den een en sou den aer soo lichtlijck niet bedriegen,
    (445) Seecker die kreegh genoech tot een reys voor sijn deel.
Goosen. Krijgh ick den ander wis, hy krijght wel eens soo veel,
    Kom gaen wy aen een zy, en rusten onse leden,
    Om die met slaen ons tijdt dan beter te besteden. binnen.

Vierde Uytkomst.

Dorstich Hart.
    Waer Duyvel of den bloedt dus over langh mach blijven?
    (450) Sou hy wel met praten en snappen sijn tijdt verdrijven?
    Wel hoe dus, ick en versta mijn langer op dit spel,, niet.
    Daer komt hy selver aen ist dat ’t gesicht maer wel,, siet,
    Is hy ’t of is hy ’t niet? wel hey gaeje verkeerde gangen?
    Waer is de Saus?
Mager.                     Die loose Meer en wouse mijn niet langen,
    (455) Sy had op u te nau en vast het oogh genomen,
    En seyden die ’t gebraen haelden dat die most selver komen,
    Anders en mach de Saus van hier niet worden gelicht,
    Daer tegen heb ick haer wel duyd’lijck onderricht
    Als dat ick van haer Man last had om sulcx te doen,
    (460) Als datje niet kondt komen, dus hadse op mijn vermoen,
[p. 19]
    Somma sommarum duysent middelen had ick voorgewent.
Dorstich. Wat binje een slappen bloet en een loomen vent,
    Kondy du niet een Saus voort krijgen met schoon praten,
    Dat geeft mijn vreemt.
Mager.                           Wat sou ick doen? se wouse niet volgen laten,
    (465) Ick en kon se haer immers qualijck met gewelt benemen.
Dorstich. Vertreckt niet lange, ick en mach niet langh staen temen,
    Dats gangh op wech, om Cappers, Olyven, en Saus,
    Want sonder dat en heeft het Gebraen niet veel kaus.
Mager. Jae gaet heen, ick heb de proef van Koeck-Saus ongebraden,
    (470) Ick wed hy haest sal zijn van Stockspijs overladen.                binnen.
Dorstich Hart blijft.
        Wel te recht soo gaet het spreeckwoort vast,
    Dat geen boodtschap yemant ter werelt beter past
    Dan de Man selfs, het welck werdt haest bevonden;
    Oock seytmen gemeenlijck met vollen verstandt,
    (475) Sentmen een Kat van hier naar Londen in Engelandt,
    Se sal maeu seggen alsse wederom werdt gesonden,
    Dit listigh werck most door my aen werden gebonden
    Souden wy de rest van ’t gebraden in ’t lijf,, krijgen.
    Holla, daer komtse, het werck wert onderwonden,
    (480) Maer bet bedroch most ick voor dat Wijf,, zwijgen.
    Juffrou mijn Macker most in groot gekijf,, sijgen
    Dat hy de Saus niet by ’t gebraden en ontfingh,
    Most ick juyst selver komen, dit is te vreemden dingh,
    Geeft my de Saus Juffrou, want dit is u te raden.
Goosen met een stock en
slaet Dorstich Hart.
Goosen. (485) De Saus die sal ick u met Stocken op den hals laden,
    Hout dat, en dat, en dat, Olyven, en daer Cappers,
    Hout daer, en daer is Saus, en daer is noch wat dappers,
    Jou uytgeschudde fiel, most ghy mijn Sack betasten,
    En door mijn Mes ons spijs, ghy en u Maet vergasten,
    (490) Ick slae u hallef doot, want ghy hebt wel verdient.
[p. 20]
Dorstich. Ick bid vergeeftet mijn, gena mijn Heer en Vrient,
    Mijn leven dagen, zweer ick, sal ick het niet meer,, doen.
Goosen. Je moetter noch al bet an, al sou het noch so seer,, doen.
Catrijntje. O je bedrieger, schelm, rabout, en gauwedief,
    (495) Het Voolens Kerckhof booswicht dat heeft je lief,
    Houdt dat, en dat, en dat noch tot u overvloede.
Goosen. Alsoo Wijf, beuckter op, verkoelt u grammen moede,
    Hout doch niet op van slaen dat hem de leden kraecken,
    Soo doende sal hy aen de vrye Kost geraecken.
    (500) Van ’t selfde sop wilt nu u Macker deelen mee.
Dorstich. Hout op, hout op hout op, ick ben schier doot alree,
    Hebt doch medelijden Heer met my beroyde Ruyter.
Catrijntje. Deurtrapte sticke boefs en inlantse Vrybuyter,
    U geschiede recht met reen datmen u voort doot sloegh.
Goosen. (505) Hout op, holla hout op, laet staen Wijf, ’t is genoegh,
    Voor dees tijdt is de Saus voor hem suur op-gebroocken.
Catr. Wat meent ghy dat ick u ’t Gebraet sou vooren koocken?
    Ick segh u flucx van hier of ick scheur u van malkander.
Goosen. Gaet en vertellet nu u Cameraet den ander,
    (510) ’t Geen u weervaren is, onthout dit tot een leer,
    En soo jet hebt bevonden soo komt vry morgen weer.
Dorstich. Is dat de Saus naer het Hof?
Catrijntje.                                           wel dit gaet recht te degen,
    De Boeven krijgen Saus, en ick heb Saus gekregen
    Van Ritshart, ’tgeen mijn heeft veel meer aen ’t hart geraeckt
    (515) Als dese Saus die van Stocksuycker was gemaeckt,
    Saus ick gekregen heb, en saus heb ick gegeven:
    Want ick krijgh sober Saus van Goosen al mijn leven,
    Dus moet ick of ick wil: want Saus is al mijn lust,
    Dies ick my voegen wil by d’ oude Sul in rust.     Bey binnen.
Dorstich Hart blijft.
Dorstigh. (520) Is dat uytlichten met een Lantaren, gans felten,
    Daermen de Honden mee uytlicht, mijn dunckt ik ga op stelten
    Was dat de beste Kaes, veel liever ick at droogh Broot,
    Ick docht niet anders wis, dan hier slaense mijn doot,
    Hoe schendigh ben ick daer met slagen uyt-gestreecken.
[p. 21]
Mager Harst. Dorstich Hart.
Mager. (525) Wel Cameraet hoe ist, hoe ist, ist spel verkeecken?
    Hebje de Saus gekregen tot onser bey gerijf?
Dorstich. Ick mocht dat ick niet seggen wil, de pocken op u lijf,
    Die ’t u vergelden moeten speciael, verstaet ghy dat.
Mager. Mijn?
Dorstich.       Ja u.
Mager.                 Wenscht my niet meer, ick heb genoech gehadt.
    (530) De Lenden my noch wel veel meer dan half krom,, staen.
Dorst. De Nicker mocht met sulcken verrasser wederom,, gaen,
    Sou je mijn niet waerschouwen eer dat ik heen ginck stappen?
Mager. Waerschouwen?
Dorstich.                 Ja waerschouwen.
Mager.                                         Neen vrient, gelijcke Munnicke, gelijcke Kappen.
    Ick moeter noch om lacchen hoe qualijck het mijn lust,
    (535) Men seyt van oudts dat een gemeene slagh wel rust,
    Nu en behoeftet d’een den ander niet te wijten.
Dorstich. Spot gy noch, om een hayr sou ick je wel gaen smijten,
    Dat u sint Felten schen, past op mijn handen wel.
Mager. Nou vrient weest maer te vreen, je bint een goet gesel,
    (540) Ick weet wel datje dat soo haestigh niet sult pijnen.
Dorstich. Een Man hier voor de vuyst die sal u nu verschijnen,
    Isset inde ouwe Maen niet soo isset inde nuw.
Mager. Dats ’t alderbest, neemter dagh toe, dat prijs ick u,
    Dan ’t is veel beter Maet daer niet meer om te dincken.
Dorstich. (545)Wat sout.
Mager.                           Tut, tut, kom laten wy het of gaen drincken,
    En eten het Gebraen al is de Saus te suur,
    De Schotel die verstreckt ons Wijn en Bier by ’t vuur:
    Want blijven wy hier langh wy krijgen licht noch meer.
Dorstich. Mijn lust niet, want de Saus die doet mijn noch te seer.

FINIS.

[p. 22-24: blanco]

Continue

Tekstkritiek: vs. 35: gefartelt er staat: gesartelt
vs. 169: van mijn er staat: van
vs. 359: Toegevoegd naar de eerste druk
vs. 473 is een weesrijm.