Het gestoorde naaypartydje van Willem de Vde. Zurich 1786.
Uitgegeven door dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton02800 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[fol. A1r]

HET

GESTOORDE

NAAYPARTYDJE

VAN

WILLEM DE VDE.

KLUCHTSPEL.

In één Bedryf.

DOOR

HARMODIUS FRISO.

[Vignet: Wapen]

Te ZURICH,

By Orell, Gesner, in COMP. 1786.



[fol. A1v]

PERZOONEN.

WILLEM DE V, gekleed als een PRINS, doch met
                een vermomd kleed ’er over aan.

KLAARTJE, een Schoone Boerin.

ELSJE, Moeder van Klaartje.

GIERTJE, Meid van Elsje.

HOLLANDUS.

Het Tooneel verbeeld een Binnenvertrek in een Boeren
Wooning, waar in men met de eene deur naar de
Winkel gaat in welke getapt word, en de andere
deur naar de Stal gaat.
Continue
[fol. A2r]

HET GESTOORDE

NAAYPARTYDJE

VAN

WILLEM DE VDE.

KLUCHTSPEL.
_________________________

EERSTE TOONEEL.

KLAARTJE EN GIERTJE.

GIERTJE.
’k Heb in een dag of vier Prins Willem niet vernoomen.
Zou hem ook ongeval of ramp zyn overkomen?
Die goeje Willem is myn hert en oogenlust
Nooit zag ik beter Mensch, zo hy in de armen rust.
(5) En met U knikkebold wat kan hem dat vermaaken
En zo weet men door hem ook nier aan geld te raaken,
Het geel, dat schoone geld, dat doet al veel, niet waar?
My dunkt ik wierd om ’t Geld voor hem ook wel eens raar.
KLAARTJE.
Hy ’s zo onbillyk niet; een die Hem kan hanteeren
(10) Kan in een korten tyd by hem zyn beurs wel smeeren.
Wat hebt gy menig hand met Geld van hem gehad.
Dit tuigt uw kleedren zelf en ’t geen uw tasch bevat.
[fol. A2v]
GIERTJE.
Wat of ’er toch aan deert? ’k mag hem zo gaarne lyën.
KLAARTJE.
En om de mooije buit, geloof my, is myn vryën.
GIERTJE.
(15) Hy brengt u veel gewin als ik ’t uw zeggen mag.
En zo het blyft geheim en niet komt aan den dag
Dan zien ’k in korten tyd, daar durf ’k my op verlaten,
Ons koper geld vermunt in loutere Ducaaten,
Uw moeder schynt te vreên met deeze winst hier van
(20) En pryst hem overäl voor de allerbesten Man.
Maar ’k loof gy voor dat Geld hem ook wat moet vermaaken?
KLAARTJE.
Och! zo Hy met zyn hand myn Navel komt te raaken,
Dan is Hy byna dol verliefd als desperaat
Dan kent zyn liefde pyl noch eene vaste maat;
(25) Gy hebt Hem nooit gezien, dit meen ik wel te weten,
Dat Hy zo dol verliefd was aan myn zy gezeten;
Maar zo Hy wederkoomt en ’t moet alleenig zyn
Breng dan in moeders plaats een fles Bourgondsche Wyn,
Dan zult gy zien hoe zot Hy zig weet aan te stellen,
(30) Wat zotte sprookje hy half dronken zal vertellen,
Nooit zaagt gy grooter gek in ’t heelen Vaderland,
Die om zyn groote geld geleerd is van verstand
En zo Hy dronken word dan wil hy moorden, branden
En geeft zich uit voor ’t hoofd van al de Dwingelanden
(35) Maar zo ik hem laat zien het geen hier onder zit
Dan brengt hy voort zyn hand aan dat beschoten wit
En wil ’k hem dan met reên wat in zyn driften paaijen
[fol. A3r]
Hy laat my niet eer los voor dat ik Hem laat......
Gy weet wat ’k zeggen wil dan geef ik Hem gehoor!
(40) En hier kryg ik een zom, een Hand Ducaatjes voor.
GIERTJE.
Ik wou Hy ’t my wou doen; ik wil het Hem wel zweeren
Dat ik Hem binnen kort zo fraay zou naiën leeren
Als ooit een naaister hem in zeven jaar kan doen.
KLAARTJE.
Loop dit zou strydig zyn beneden zyn fatzoen.
(45) Komt hy maar eenmaal s’weeks wat brengt dat niet al schatten.
’k Wou dat ik Hem al weêr kon in myn armen vatten,
Die zoete lieve Prins, hoe gaat hy my aan ’t hart,
Daar Neêrlands Patriöt hem niets aars brouwt dan smart.

TWEEDE TOONEEL.

KLAARTJE, GIERTJE EN ELSJE.

ELSJE.
Ik heb Prins Willem reeds van verre doen vernomen.
(50) Ik twyffel niet of hy zal aanstonds binnen komen
Hy keek gestadig om.
KLAARTJE.
                                  Koom Giertje! toe nou Meid
Maak alles klaar en doe zo als ik heb gezeid
Hoe beter opgepast hoe meerder goude schyven,
’t Is zyn gewoonte niet om lang by ons te blyven
GIERTJE.
(55) Ik maak dan alles klaar het bed is reeds gereed.


[fol. A3v]

DERDE TOONEEL.

KLAARTJE en ELSJE.

ELSJE.
En ik ga aan een zyde en maak my wat gekleed.
KLAARTJE.
Ja moeder doe dit tog hy mogt ’er wat van zeggen,
Of houdt uw liever ziek en ga ter ruste leggen;
ELSJE.
Ja zeg dat pyn in ’t hoofd my thans zo yslyk kweld
(60) Dat door die zwaaren pyn my ’t lighaam is ontsteld.
KLAARTJE.
Nu spoeid u dan maar heen, want daadlyk komt hy binnen
En zo hy dus U zag wat woudt gy dan beginnen?
ELSJE.
Ik ga dan in de Stal, dit schynt het best te zyn
Zend my daar door de meid zomtyds een glaasje Wyn.
KLAARTJE.
(65) Ik zal voor U en my in alle deelen zorgen,
Al bleef hy hier by my tot aan den dag van morgen,
Verlaat U op myn woord hier kunt gy vast op aan;
Ik zeg ’t u binnenkort hoe dat de zaaken staan.


[fol. A4r]

VIERDE TOONEEL.

KLAARTJE (alleen.)

Was Willem nou maar hier wat zou ik hem weêr vleiën.
(70) En met zyn eigen wil om Venus tuintje leiën.
Sta vast nou buikje sta, sta nu ter deegen vast.
Gy draagt gewisselyk weêr eenen zwaaren last
Wan zo Hy dronken is,* ik moet het immers wagen,
Dan moet ik Hem geheel op dit myn lighaam dragen.
(75) Ach! ’t zy daar meè zo ’t wil, ’k wou dat Hy* hier al was
Hy zuipt gestadig door en vat altoos het glas.
Maar zoet, waar is myn schat.

VYFDE TOONEEL.

WILLEM DE V. EN KLAARTJE.

KLAARTJE.
                                          Myn lief, myn uitgelezen!
Ik hiet U wellekoom in myn vertrek te weezen.
WILLEM DE V.
Och Klaartje! houdt u stil; ’k ben byna disperaat
(80) En koom tot U om troost in myn verlegen staat.
[fol. A4v]
KLAARTJE.
Hoe Gy verlegen, die voor niemand hoeft te schroomen,
Maar zeg my Willem lief! wat is U overkomen?
WILLEM DE V.
Gy weet met welk een drift men my wil wederstaan
Maar ’t heb my weinig tyds, op myn besluit, verraên.
(85) Het Volk dat is op weg om my ten troon te voeren
Men zal my nu niet meêr in al myn doen beroeren*
KLAARTJE.
Wat scheeld U, Wimpje zeg? Kom, weez zo driftig niet
WILLEM DE V.
De Patriot zoekt my te brengen in ’t verdriet,
Maar Blizems! ’t zal niet gaan. ik zal hem wel verrassen,
(90) Men mag zo sterk men wil op myn bedryven passen.
Geef my een Fles met Wyn dat ik den druk verzet
Myn wil die ik begeer zy voor een elk een wet.
KLAARTJE.
ô Giertje breng een Fles. Ik wou dat ik door ’t blusschen
Zo wel uw heeten toorn als minnevlam kon kussen.
WILLEM DE V.
(95) Koom hier, myn lieve Klaar! zo blankjes en zo mals
Zo modersmoelig vet om uwe lieve hals
Dat ik, als ik u zie, moet in uw min verdwaalen
Ik weet geen edel schoon dat by uw schoon kan haalen
Koom kus me eer Giertje komt.
[fol. A5r]
KLAARTJE.
                                                ô Die is trouw als goud.
(100) Zy werd van ons zo goed als een van all’ vertrouwd.

ZESDE TOONEEL.

WILLEM DE V, KLAARTJE EN GIERTJE.

GIERTJE.
Myn Heer in U te zien, zie ik myn vreugd geboren.
WILLEM DE V.
Men wenschte wel dat ik en veelen ging verloren
Maar zy zyn duivels mis.
KLAARTJE.
                                      Zwyg van die zotheid stil.
Geev my maar rys een zoen, wyl ik die hebben wil.
WILLEM DE V.
(105) Dit ’s goed myn lieve Klaar! laat ik U eensjes pakken.
Geen Patriöt zal my in al myn doen verlakken.
Schenk eens een glaasje Wyn, toe Giertje! lustig voort.
Gy weet het immers wel hoe hier de zaak behoort?
Koom laat ik jou ook rys hier by jou plunje krygen
(110) Verdort maar eer ik ’t doe zo hiet ik jou te zwygen.
[fol. A5v]
GIERTJE.
Dat zal hier zoo niet gaan een heeft aan haar genoeg,
Zy lust het s’Avonds laat zo wel als s’morgens vroeg.
WILLEM DE V.
Wel nou! kom sotteklap! wat kan jou dit verscheelen.
GIERTJE.
Neen ’k laat voor weinig geld my zo myn eer niet steelen.
WILLEM DE V.
(115) Wel eisch maar wat gy wildt.
GIERTJE.
                                                      Ik eisch nu niet een zier
WILLEM DE V.
Een maget ik ’t bekent is een rampzalig dier.
Gy wildt niet dat ik u tot myne wil zal neigen.
Welaan! zie dit ’s voor U, maar gy behoort te zwygen.
GIERTJE.
Dat zal ik op myn woord. Ik dank U, braaf Mynheer!
(in ’t heen gaan.)
(120) ’k Gooi liever’t geld hier in,* dan voor den Prins voor myn’ eer.


[fol. A6r]

ZEVENDE TOONEEL.

WILLEM DE V. EN KLAARTJE.

KLAARTJE.
Die meid is zot, niet waar?
WILLEM DE V.
                                          De grootste der zottinnen
Heeft altoos nog een trek ten minsten tot het minnen,
Ik weet niet wat die meid voor gekheid deeren mag.
KLAARTJE.
Ik weet het ook niet Heer, maar zo is ze allen dag.
(125) Maar ik ben niet als zy; hou ’k hoef dat niet te zeggen
Men wil zyn schanden niet voor elk een openleggen
Maar ik, ik hou ’er van en dat ’s recht uit gezegt,
Ik ben niet blyër Prins als dat jy op my legt,
Dat is my ’t grootst vermaak dan weet ik niet wat waereld
(130) Myn hoofd heeft opgehuld en vol met Glans bepaereld.
WILLEM DE V.
Hoe meer ’k uw Borsjes zie, hoe meer myn brand genaakt
Myn borst als Etna brand en aan het woelen raakt.
Och! laat ik eens uw leên wat meêr ontbloot beschouwen;
Kan men op Giertje wel in ons bedryf vertrouwen!
[fol. A6v]
KLAARTJE.
(135) Zy is zo trouw als iets daar gaan ik vast op aan,
Zy al geen eenig mensch, wat hy ook doed, verraên.
WILLEM DE V.
Koom wil uw kleederen dan uittrekken voor myne oogen
(Terwyl Klaartje, zich geheel ontbloot.)
ô Goddelyk gezicht zo wonder van vermogen,
Wat baart gy aantrekkracht! wat is uw’ werking klaar
(140) En weegt my op het hart als lood zo plotsling zwaar.
ô Blank en zilver vel! wat minaar is bezweeken
Wanneer hem ’t fraaije schoon van min hem is gebleeken.
KLAARTJE.
Breng hier uw handje dan — ô dat doet my zo goed,
Dat ik verandring voel en hitten in myn bloed,
(145) Och Willem ’k ben zo raar, ik kan het u niet zeggen
Het is noodzaaklyk weêr om eens by my te leggen.
Maar laat ons eerst door Wyn versterken onze maag,
Ik weet gy ziet my toch zo als ik nu ben graag.
Avous! Bourgondsche Wyn kan ons het best versterken
(150) Hy schenkt de Mensch veel kragt, voornamenlyk by ’t werken.
Het kwikt de geesten op en maakt ze vlug en fyn.
WILLEM DE V.
Zo dit de waarheid is geef dan een glaasje wyn.
Wel ’t schynt of ’t geen gy zegt de waarheid wil verklaaren.
KLAARTJE.
De Wyn die is ten troost in veelerly gevaaren
WILLEM DE V.
(155) Zo iemand troost behoeft, ik heb het nodig, ja!
[fol. A7r]
Want in ons gantsche Land vind men geen wedergaê
KLAARTJE.
Zagt Prins gy drinkt te veel en dan zult gy niet kunnen
Ik wil de drank u niet in geenen deel misgunnen
Maar gy zyt dronken reeds; wat heeft men daar dan aan.
WILLEM DE V.
(160) Kom laat ons dan terstond een poos na bed toegaan.
KLAARTJE.
Als gy ’t zo hebben wil dan is het my om ’t eeven,
’k Wil om de keur der balk myn neus ’er niet opgeven.
WILLEM DE V.
Kom Klaartje lief! my dunkt nu ben ik dubbel klaar.
KLAARTJE.
En ik — dit gaat jou voor — maak voort — Probeer het maar.

ACHTSTE TOONEEL.

WILLEM DE V. EN KLAARTJE, GIERTJE, ELSJE EN HOLLANDUS.

HOLLANDUS.
(165) Hy! tapt hier niemand bier! hy! schielyk ’k moet wat drinken.
GIERTJE.
Wat raas jy zotte Vent wat moe je zo rinkinken?
Hier leggen zieken lui.
[fol. A7v]
HOLLANDUS.
                                    Neen dat geloof ik niet
Ten zy myn scherpziend oog het eerst te deegen ziet,
(Hy loopt en voelt op ’t Bed.)
Daar schuild hier waarlyk meêr
ELSJE.
                                                Hoe denk jy ’t hier te maken?
HOLLANDUS.
(170) Zo, dat ik weêr in ’t eind zal aan myn knechtje raaken
GIERTJE.
Hier is geen knecht van jou.
HOLLANDUS.
                                            Ik zeg hy is op ’t Bed.
(Hier springt Willem de V. van ’t Bed en vlucht
de Staldeur uit zonder om te zien)
Zie daar, daar vlucht hy al, o Hemel welken pret!
KLAARTJE. van ’t Bed.
Wat is dit voor rumoer, geen sterfling kan hier slaapen:
GIERTJE.
Dat doet die klant gewis om zig hier te vermaken,
HOLLANDUS.
(175) Neen Willem liep daar weg, myn lang verlooren knecht
[fol. A8r]
GIERTJE.
Dat lieg jy zevenmaal zo dikwerf als jy ’t zegt.
HOLLANDUS.
Wat lieg ik dat, ’t is goed, ik zal de waarheid toonen,
En zulk een Schobbejak, ook naar zyn werk beloonen.

NEGENDE TOONEEL.

KLAARTJE, GIERTJE en ELSJE.

KLAARTJE.
Wat gaat my lyder aan! ik ben het hagje kwyt.
GIERTJE.
(180) Ik had zo lang ik leef nog nimmer grooter spyt.
ELSJE.
Geduld is hier het best, want kwest men al zyn zinnen,
Men zal toch weinig met dit natedenken winnen.
KLAARTJE.
Wat baat my al hmyn goed? Wat baat my ’t hoerenloon,
Daar ik toch strafbaar ben, voor Menschen en voor Goôn.

Einde van de Klucht.

[fol. A8v: blanco]
Continue

Tekstkritiek

vs. 86: in het ex. KBH Pft. 21324a staat beroeten; in het ex. UBA Pft. S.O. 9** 1786 is dit (enigszins onhandig) op de pers gecorrigeerd tot beroeren