Adriaen Peys: Amphitrion. 1670.
Naar Amphitryon (1668) van Molière.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton072690 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[p. 1]

AMPHITRION

Bly-eynde-Spel.

In ’t Frans gestelt

DOOR

MOLLIERE.

Ende nu in ’t Nederlandts
vertaelt.

[Vignet: fontein met vogels]

ANNO 1670.


[p. 2]

PERSONAGES.

Mercurius.
De Nacht.
Jupiter, in de gedaante van Amphitrion.
Amphitrion, Generael van Thebe.
Alcmene, Vrou van Amphitrion.
Cleanthis, Juffrou van Alcmene en Vrou van Sosie.
Sosie, Knecht van Amphitrion.
Argatiphondidas.
Naucrates.
Polidas.
Posicles.		 }
} 		Overstens van Thebe.

    De Vertooninge geschiet binnen Thebe, in en ontrent
            het huys van Amphitrion.
Continue
[p. 3]

AMPHITRION

BLY-EYNDE-SPEL,

Voor-Rede.

MERCUER en de NACHT.

Mercuer sit op een Wolck. en de Nacht op een Wagen getrocken van twee Paerden.

MERCUER.
AL sachjes schoone Nacht, verhaest u niet soo seer,
Gy kont een grooten dienst aen Jupiter bewijsen,
            En ick kom hier seer spoedigh rijsen,
            Om U te seggen sijn begeer,
NACHT.
    (5) Ha, ha, zijt gy ’t mijn Heer Mercuer,
        Wie had U ooyt gedacht te sien in dat Postuer,
M. Ick sijnde vry vermoeyt, door al den grooten last,
        Die men op myne schouders past,
    Ginck sitten op dees Wolck, om Uwe komst te wachten,
N. (10) Gy lachtter mé Mercuer, of waer sijn U gedachten.
        Een Godt sou sijn vermoeyt, dat heb ick noyt gehoort
M. De Gôôn sijn die van Stael?
                                            N. Wel neen, maer men behoort,
    ’t Decorum van die Staet soo weynigh niet te achten,
                Veele woorden in het spreecken
                (15) Sijn van kleynicheyt een teecken,
                Daarom men die overslaet,
                En die voor de menschen laet.
M. Gy spreeckt op U gemack, en sit gelijck de Vrouwen,
    Die luy, en leegh, haer selfs doen slepen langs de straet,
    (20) Ick sou het oock daar mé wel houwen,
    En in dit ongeval soo wens ick alle quaet,
        Aen al die sotten van Poëten.
    Dat sy een yder Godt doen voeren na sijn Staet,
[p. 4]
        En hebben my alleen vergéten;
    (25) Ick die het rijden wel het meeste heb van node,
    Om te voldoen het geen dat my staegh wert gebode.
        Ick, die in Hemel, en op Aerd’,
        Jupijn sijn last alleen zy waert,
    Die loop gelijck een Ambachts-bóde.
N. (30) Dat volckje dat doet na haer sin,
    Wat wilt gy U daer veel aen stooren,
        Om eene sotheyt meer of min,
    Gy sulter noch soo veel van Hooren,
        Gy sout U oock te onrecht wreecken.
        (35) U vleugels tot haer voordeel spreecken:
M. Ja maer om dat men sich meer spoeyt,
    Wort men daerom te min vermoeyt?
N. Laeten wy daer van swijgen stil,
    Wat is, dat Jupiter nu wil?
M. (40) Hy wenste wel dat gy U Paerde
    Liet saghjes gaen, op dat de Aerde
        In duysternis wat langer bleef,
    En dat men van dees Nacht, de langste Nacht beleef,
                Die immermeer verscheen,
                (45) Terwijl hy by Alcmeén,
    Nu tegenwoordich leyt, om sijne min te blussen.
                Met duysenden van kussen,
                U is van outs bekent,
    Hoe dat die Grooten Godt den Hemel kan verlaeten,
    (50) Om met een aertsche Vrouw somwijlen wat te praeten,
                En oock soo sijt gy wel gewent,
                Te hooren hoe dat hy besteet sijn geesticheden,
        Om te geraecken aen ’t besit van Schoone leden
                Die hy op aerden vint.
                (55) Nu is het dat hy mint*
    Alcmeen, en wijl haer man in de Bêootse Velden
                Gaet strijden met sijn Helden,
                Heeft hy sijn wesen aengedaen
                En kan daer door sijn lust versaen,
[p. 5]
    (60) Sy sijn nu eerst getrout, en in haer eerste minne,
        De Kermiss is noch nieuw, de vreuchde die duert noch,
    Daerom kreegh dit Jupijn ten eersten in sijn sinne,
        En dient sich nu van dit bedroch,
    Dien raet die is seer goet daer hy sich nu aenhout,
        (65) By veele die al sijn een langen tijt getrout,
                Sou dat soo wel niet willen vallen,
                Ja ’t werck dat docht wel niet médallen,
                Voor die, die niet behagen kan,
                Als door het aensicht van de man.
N. (70) ’k Beken dat Jupiter heel raer is in sijn saecken!
                Hoe of hy in sijn sin mach krijgen soo een treck!
M. In alderhande Staet, wil hy sich wat vermaecken,
        En toont te sijn een Godt, die niet is al te Geck.
    Hoe hoogh hy van sich selfs sou mogen sijn verheven,
        (75) Soo sou hy ongeluckigh leven,
        Indien hy altijt wesen moet,
        Gelijck hy inden Hemel doet,
                In mijn sin is ’t onnoselheyt*
    Dat men sich selven soo laet aen sijn grootsheyt binden,
        (80) En dat men niet eens voor een tijt,
    Sich wederom daer uyt sou winden,
        Maer meest die geen, die sijn genegen,
    Tot liefde, en Haer tijt meest inde min besteen,
        Sijn met haer grooten Staet verlegen,
    (85) Want die komt met de min, in ’t minst niet over een.
    Jupijn die heel wel weet, hoe hy sich moet vermaecken,
        Kan voor die tijt sijn grootsheyt staecken,
    En als hy die wil leggen neer,
    Soo is hy Jupiter niet meer.
N. (90) Dat gaet daer noch mé heen, dat hy wil sijn een mens,
    En in die Staet begeert, al ’t geene dat men wens.
        Maer dat hy is een Swaen, of Stier,
        Of een Serpent, of ander Dier,
    Dat selfs wil de Natuer niet lijden,
        (95) En ick verwonder my dan niet,
[p. 6]
        Het geen soo menichmael geschiet,
    Dat hy moet op de tongh van al die menschen rijden.
M.            Men moet de menschen dat toelaeten,
                En sich niet stooren aen haer praeten,
                (100) Haer geest, en is niet wel soo fijn,
            Als die van onsen Godt Jupijn.
    Die weet best waer datmen ’t vermaek al uyt moet trecken
                    En geeft niet veel om sulcke gecken,
N. Wel wat kan ick nu hier in doen,
M. (105) Gy sult, gelijck ick segh, U selven niet seer spoen,
    En maeckt dees nacht de langste van de Nachten,
        Die men oyt sach met sijn gedachten,
    Op dat ons goede luy wat langer sijn by een,
    En in haer soete min wat meerder tijt besteen.
        (110) Want als de Son sal sijn geresen,
        Soo sal de man al weer t’huys wesen,
    Van wie dat Jupiter de plaets nu komt bekleen.
N. Men weet het seecker te bedecken,
        Al ’t geen datmen van my begeert,
    (115) En ick ben door dien dienst die men van my wil trecken
        In allen deelen seer vereert:
M. Voor een Godinne van U tijt,
    Dunckt my dat gy wat spijtigh zijt,
    Want sulck een saeck en is geen schande,
        (120) Als by het volck ten platten lande.
    Maer als men tot die staet, daer wy sijn is verheven,
        Is ’t al goet, datter wert bedreven,
    En op dat sich dat niemant schaem
        Al ’t geene dat wy doen, verandert strax van naem.
N. (125) Ick sal in dese saeck U oordeel dan gelooven,
    Dewijl dat U verstant, het myne gaet te boven,
M. Al soetjes wat Mevrou de Nacht,
    En wilt U selven soo niet prijsen,
    Men op de Aerde noyt en dacht,
    (130) Dat gy sout weesen sulck een vijse,
    Ick meen wel seecker dat men jou
[p. 7]
    Al fraeye dingen laet bekijcken;
    En als men recht op bieghten sou,
    Behoeft gy my niet veel te wijcken.
N. (135) Kom laet ons daar een spel by steecken,
    En gaen daer in niet verder voort,
    Men sou van ons wel quaelijck spreecken,
    Indien ’t van yemant wiert gehoort,
M. Ick gae om laegh, en doe den last,
    (140) Die my Jupijn heeft opgeleght,
    En sie hoe my het aensicht past,
    Van Heer Amphitruo sijn knecht,
N. Ick gae na boven met mijn donckere gesellen,
        En sal de saecke daer wel stellen,
M. (145) Het gaet U wel,
                                        N. U mée:

Mercuer gaet van sijn Wolck na benede, en de Nacht rijt voort met hare Wagen.
Continue
[p. 8]

Eerste Bedrijf. Eerste Uytkomst.

SOSIE.
ACh! wie is daer? mijn vrees vermeerdert ieder trée,
    Och ja, ick wil goet vrient met alle menschen wese,
                    Maer isser stouter saeck als dese,
                    Sijn leven wel bedacht,
    (150) Dat men sich geef op wech in ’t midden van de Nacht,
        Mijn wort hier wel een part gespeelt van mijnen Heer,
                Met alle sijn bevochten Eer,
    Hoe? op dat hy voldoe sijne genegentheden,
    Moet ick gaen loopen door dees naere duysterheden?
        (155) En om te seggen hoe ’t is in den slach gegaen,
        Moet dat van al de knechts juyst sijn door my gedaen?
            Nu schoon hy hadt die teere sorgen,
    Wel waerom niet gewacht tot op den dach van morgen?
        Sosie in wat slaverny,
        (160) Moet gy verslijten Uwe dagen,
        De Dienstbaerheyt, is lichter by
        ’t Gemene volck, als by de Groote te verdragen,
        Sy maecken noyt geen onderscheyt,
        In kouw, of wint, of weer, of tijt,
(165) Noch vraegen niet of men sich sal in prijkel steecken,
        Men dient te vliegen, als sy spreecken,
        Dienst van meer dan twintigh jaeren,
        Kan haer gonst noch niet bewaeren,
        En het minste dat niet sluyt,
        (170) Jaeght men ons ten huysen uyt,
Noch zyn wy soo versot, op al die ydele Eer,
Die uyterlijck tot haer, van yder wert gedraegen,
        Dat ’t minste goet gesicht dat op ons wert geslaegen,
        Al sijne wy al wech, soo komen wy strax weer,
        (175) ’t Schijnt het geflicker van haer oogen,
        Heeft op ons hert soo groot vermogen,
        Dat schoon, al of men wil of niet,
[p. 9]
        Men loopt van selfs in zyn verdriet,
        Maer soetjes heb ick geen Abuys,
        (180) Soo ben ick hier niet veer van Huys,
Dat stelt mijn hert gerust, en mindert mijne vresen,
    En op dat ick met eer mijn Booyn-broot winnen mach,
Soo dient hier voor Alcmeen een groot verhael te wesen,
    Van al het geene dat, geschiet is in de slach,
    (185) Hoe Droes? sal ick dat gaen beginnen,
        Want ick ben daer niet by geweest,
Tut, tut, ick sal wel wat versinnen,
    En praeten soo wat uyt de Geest.
Hoe veele spreeckender van tochten, en van slaegen,
                (190) Die sy haer leven niet en sagen,
    En na my dunckt, ick kan dat kunsje oock ten deel,
    Maer ’t best sal zijn dat ick mijn Rol hier eerst eens speel.
                Dit sal de Kamer zijn, daer ick kom ingetreen,
    Als iemant, die van veer seer spoedigh komt gereden,
                (195) En die Lantaërn is Alcméen,
    Aen wien ick spreecken sal dees Reden.
Hy spreeckt tegens de Lantaern
    Mevrou Amphitrüo, mijn Meester, en U man,
In sijn selve
                    Braef? dat begin is goet? doet my de Eere van,
    My onder al zyn Volck, voor af aen U te senden,
    (200) Op dat Gy weet ’t geluck van de Thebaense Benden.
        Maer meest Mevrou, dat Hy van U niet dueren kan.
Nu spreeckt hy voor Alcmeen,
        Ach waerelijcke mijn Sosie,
        Wanneer dat ick U sie soo moet ick my verblye,
Die eer, die is te groot Mevrouw,
    (205) Want ieder een, my dat geluck benyden sou.
Dat antwoort dat is goet? maer hoe vaert doch myn man?
    Mevrou gelijck als al de Helden,
Die oyt haer grooste Eer, in Krijgh, en Oorlogh stelden,
    Ja, meer als men verhaelen kan,
(210) Dat heb ick wel bedacht! maer wanneer sal hy weer,
    Tot mijne groote rust eens herwaerts doen een keer?
[p. 10]
Soo ras hy immers kan Mevrou het valt hem bange,
    Door dien zyn Liefde hem doet staegh na U verlange.
Wat doet? wat seyt mijn Man, verhaelt my in wat staet
    (215) Is hy? op dat ick nu heb nergens voor te duchten.
    Hy doet meer als hy seyt, Mevrou want daer hy gaet,
        Daer doet hy ’t alles voor hem vluchten.
Waer droes hael ick van daen al deese Hoofse streecken?
        Wat doet den vyant doch? verhaelt sijn ongeluck?
    (220) Mevrou men gingh met eenen ruck,
Dwers door zyn Leger heene breecken,
    Soo dat een ieder voor ons vloot,
    Haer Prince Pterelâes is doot,
De Stadt Thelebe is met stormen ingenomen,
    (225) Soo dat wy weet met vreucht zijn hier aen Lant gekomen,
        Och wat een groot geluck? wie hat dat oyt gedacht?
        Verhaelt my eens hoe dat dat werck al is volbracht?
Dat sal ick doen Mevrou, want sonder roem te spreecken,
            Sal niemant doen soo goet verhael,
            (230) Hoe dat het toegingh al te mael,
Hy wijst op sijn hant of op de aerde.
            Ick bid U, let doch op dit teecken
Op die Plaets denckt daer leyt Telebe,
Een Stadt niet wel soo groot als Thebe,
                De Rivier die is tussen by,
                (235) Wy laegen nu aen dese sy,
            Die plaetse, die gy noch siet, daer
            Daer was het dat den vyant waer,
En hier ontrent dat heele hooge,
    Haer Voet-volck hadt in haer vermoge
    (240) Benede wat aen dese sy,
    Stont alle haere Ruytery,
                Na dat men nu al hadt gebeden,
                En tot het slaen een teecken gaf,
Soo quaemen sy op eenen draf,
                (245) Tot driemael op ons aengereden,
Maer sy wierden wel haest weerom te rugh gedreven,
                Gelijck als gy terstont sult sien,
[p. 11]
    Daer stont de Avangarde, die haer wel haest dée beven,
                Daer ’s Konincks Lijfwacht, en wat Leger
                (250) Daer volghde doen het gros van ’t Leger,
Maer ’t Leger krijght een schrick, ’t en is daer niets te klaer,
    Mijn dunck ick hoor gerucht,
Men maeckt wat geruchts achter het Toneel.


Tweede Uytkomst.

MERCUER. SOSIE.

                                                      M. Ick sal onder zyn wesen,
    Gaen jaegen hier van daen dien Grooten Kaakelaer,
                Soo hebben onse luy die nu zyn by malkaer,
        (255) Voor niemant niet te vresen.
S. Myn hert is nu weer wat geresen;
        En nu daer niet en is, soo schrick ick gans niet meer.
    Maer of daer evenwel, noch ietwes quaets moght wesen,
    Is ’t best dat ick myn les in huys ter degen leer.
M. (260) Soo myn geen macht ontbreeckt, ’k wedt ickjer buyten keer.
S. Die Nacht is lang, of licht mijn Heer met al sijn sorgen
            Die nam, den Avondt, voor de Morgen,
        Of oock dat Phoebus wel magh sitten in de Wijn,
            En daerom niet en kan soo ras geresen zyn,
M. (265) Hoe spreeckt die schelm nu van de Gôôn,
            Maer hy sal krygen synen loon,
        En ick gae my met hem vermaecken,
    Terwijl ick hem sijn naem, en wesen sal ontschaecken.
S. Ach! ick hadt immers noch gelijck,
    (270) Het is met my gedaen, nu ben ick om het leven,
    My dunckt, ick voor ons huys daer kijck,
    Een vent, die my het hert doet beven,
Op dat voor hem myn vrees niet heel magh komen uyt,
            Is ’t best dat ick wat sing, of fluyt
Hy singht of fluyt wat
M.                     (275) Wat moghen hier al sijn voor guyten,
    Die my gestaegh aen ’t hooft dan singen, en dan fluyten,
        ’t Is tijt dat ’k met dees stock de rugge haer wat strijck,
[p. 12]
S. Die vent, na dat het blijckt, hout niet veel van Musijck:
M.                     Het is nu al een wijl gelêên,
                (280) Dat ick aen niemant heb gebroocken hals en bêên,
                        Myn arm sou in de rust verslappen,
            Soo ick niet iemant weer tot huspot en magh kappen,
S.                         De Drommel selfs spreeckt door sijn mont;
                Want niemant soo een vent oyt op de aerde vont.
(285) Ick schrick en beef van angst, maer ’t sou wel konnen wese,
    Dat hy voor my nu heeft al immers soo veel vrese,
            En dat geraes licht daer toe streckt,
            Dat hy voor my syn vrees bedeckt,
    Ick wil myn moet nu oock eens boven laeten komen,
            (290) En toonen hem gans niet te schroomen,
            Ben ick soo stout niet in der daet,
            Ick moet het wesen by gelaet;
    Ick ben alleen, ’k ben sterck, en dien een machtig Heer:
            En daer en boven, soo en is ons huys niet veer,
Dit spreeckt hy in sich selfs
M. (295) Wie daer? S. Ick. M. Wie? S. Ick, soo laet het daer niet by steecken.
M. Wat is U lot? S. Te zyn een mensch, en oock te spreecken.
M. Sijt gy meester, of knecht? S. Ja, al na dat ick ken,
M. Waer gaet gy so na toe? S. Daer ick noch niet en ben,
M. Ach dit staet my niet aen. S. Dat doet myn hert verblyen.
M. (300) ’t Sa schelm soo terstont, en sonder tegenstryen,
        Wat doet gy? waer gaet gy, eer dat den dagh op gaet?
        Van waer komt gy? en seght onder wien dat gy staet?
S. Ick doe het goet, en quaet, na dat ick dat begeer,
    Ick kom van daer, ’k gae daer en ick bedien mijn Heer,
M. (305) Die Guyt die toont verstandt, en oock veel slimme streecken,
    En sou als mijns gelijck, met my wel willen spreecken,
    ’t Is tijt, dat ick eens kennis maeck,
    En met een klap, die louter raeck,
[p. 13]
Hy slaet toe.
S. Aen myn? M. Nu sult gy ’t heugen mogen,
S. (310) Is dat een slagh? ick was veel liever noch bedrogen.
M.                 ’t Is van myn antwoort maer een teecken,
                        Voor al U dubbelsinnigh spreecken;
S.                 Sonder dat ick U heb misdaen?
                        Wat sackerlooten is dat slaen,
M.                 (315) Dat sijn noch maer gemeene klappen,
S.         Waer ick niet bloo, ô bloet, hoe ginckt hier op een kappen;
M.                 Dat gaet noch niet soo als ick meen.
                        Laeten wy ons tot rust begeven,
                        Gy siet wel haest een ander leven,
                        (320) Voltreckt maer U begonne rêên,
S.         Neen ick niet meer. M. Waer heen?
S.         Is jou daer ietwes aen gelegen?
    M. Segh.                                 Hy wordt vast gehouden.
                S. Na huys, wilt gy niet dat ick my sal bewegen?
M. (325) Ja soo gy oyt mooght sijn soo stout,
    Dat gy komt daer ontrent, soo sult gy slaegen krijgen,
S. Wat schort jou, denck ick, met jou drijgen?
    Dat gy my uyt ons huys, tegen mijn danck weer-hout.
M. Hoe uyt ons huys?
            S. (330) Ja. M. Schelm seght gy daer t’huys te horen?
S. Wel! Is Amphitrüo mijn Heer niet als te voren?
M. Wat meer? S. Ick ben sijn Knecht.
M. Knecht van Amphitrüo? S. Wel ja doch, wel te recht.
M. U naem? S. Sosie. M. Hou? S. Sosie. M. Wacht wat, hoor,
    (335) Weet gy wel, dat ick U soo daetelijck vermoor;
S. Waerom? wel wat voor quaet kan daer doch door geschie?
M. Maer wie maeckt U soo stout, dat gy U heet Sosie?
S. Ick geef die naem my niet, ick hadtse al mijn leven.
M. Gy durft Vagebont my soo een logen geven,
S. (340) Wel ja, mijn dunckt dat ick, dat wel kan houden staen.
    Want selfs der Goden macht die heeft my dat gedaen,
    En mijne macht die is soo verre noyt geresen,
[p. 14]
    Dat ick een ander, als myn selfs, sou konnen wesen.
                Mercuer die slaet
    M. Soo! duysent slagen sijn de prijs,
        (345) Van ’t geen dat gy my hier maeckt wijs.
S. Help Borgers help. M. Gy durft nog klaegen?
S. Sou ’k niet, gy hebt my lam geslagen,
M. Soo sal ick...
                        S. Het en deucht waerachtig niet een beet
    Dat gy my slaet, daer gy wel weet,
    (350) Dat ick geen hart heb om te vechten,
    En dat doen geen rechtschape Knechten,
    En het is oock voor U geen Eer,
    Te slaen, wanneer men doet geen weer;
    Ja ick mijn selven dat van Uwen ’t wegen schaem.
M. (355) Wel segh Sosie is nu noch al U naem?
S. Ick vind mijn selven nu niet anders als voor desen,
                En soo daer onderscheyt sou wesen,
                Soo is het dat van daegh,
            Sosie kreegh wat slaegh,
M. (360) Noch andermael?
                                S. Ey neen, kom maecken w’een bestant,
M. Dat kont gy van U selfs verkrijgen,
S. Ia ’k vin mijn selven overmant,
        En als gy wilt, moet ick wel swijgen.
            Ick schey daer dan veel liever uyt.
    (365) Want ’t minste dat ick segh, valt my strax op de Huyt.
M. Wel Fielt wat seght gy nu, zijt gy noch al Sosie?
                S. Och neen, ick ben die geene, dieje
                    Van my te maecken nu begeert,
                    Dewijl dat gy my overheert;
M. (370) U naem Sosie was, soo gy daer even seyt.
S. Ick meende dat ick sprack met groote seeckerheyt,
    U stock die heeft my nu geopent mijne oogen,
    En oock doen voelen dat ick louter ben bedrogen,
M. Ick ben Sosie selfs, gelijck heel Thebe weet,
    (375) Amphitruo niemant heeft, die meer als ick, soo heet.
S. Sijt gy Sosie?
[p. 15]
                            Ia, en die daer mé wil gecken,
                Die sal ick aen twee stucken trecken.
            Binnen ’s monts.
S. ’t Is U geluck dat ick juyst sulck een honsvot ben,
    Ick anders lichtelijck mijn handen aen U schen:
            (380) Want sonder dat! O duysent schanden!
M. Mijn dunckt gy prevelt noch iets tussen Uwe tanden.
S. Neen, maer soo gy na reden hoort,
        Verleent my doch een rustigh woort,
    Kom vrede tussen ons twee byde.
M. (385) Wel nou, dat wil ick noch wel lijde:
S. Hoe komt dat in U hooft doch glye,
    Dat gy wilt voeren mijne Naem,
    Waert gy de Duyvel selfs, soo waert gy niet bequaem
    Te maecken dat ick niet, ick niet sou zyn Sosie,
M. (390) Durft gy noch weer?
                                                S. Ey sacht,
        ’k Meende, gy op de Vrede dacht.
M. O Schelm, Reeckel, Fielt.
                                                S. Die woorden
        Seght my soo veel als gy begeert,
        Ick hou my of ’k se niet en hoorden,
        (395) My dat in ’t minste niet en deert.
M. Zijt gy Sosie?
                                S. Ia wel wat een sotte praet.
M. Sus, ick herroep mijn woort, en mijne vrée verlaet.
S. Sie daer ick wil mijn selfs om jou wil niet versaecken,
        Het is te sot gepraet, en buyten alle schijn,
        (400) Hoe! is het in mijn macht te maecken,
        Dat ick mijn selven niet sou zijn,
    Wie hoorde oyt, of oyt, van soo een saeck voor desen?
        Wie seyt, dan tegens iet, het geen dat blijckt soo klaer
Droom ik? of sou mijn hooft van vaek verwonnen wesen?
    (405) Wel dat ick wacker ben, dat is nu immers waer,
        Ick ben by mijn verstant, en weet wel dat mijn Heer,
            My in dees vroege morge-stonden,
        Heeft aen sijn lieve Vrou gesonden,
[p. 16]
    Op dat ick haer vertel al sijn bevochten Eer.
            (410) Ben ick het selver niet, die nu soo van de Haven
            Ten eersten aen kom draeven:
    Heb ’k dees Lantaërn niet, of is dat oock abuys,
            Vin ick U daer niet staen voor mijnes Heeren huys,
    En spreeck ick U niet aen, met seer beleefde reden,
            (415) Zijt gy niet stouter door al mijn slaphertigheden,
            Zijt gy ’t niet die my buyten keert,
                En met een stock de rugge smeert?
                Al dat is waer, dat weet ick wel,
            Wilt dan U selfs niet meer aen my besteden,
                (420) Maer laet my stil naer binnen treden,
                    Op dat ick af-legh mijn bevel.
M. Staé, so gy maer van hier de minste voet verset,
    Ick U de kop terstont tot morsele verplet;
    Want al dat gy daer segt, daer moet men mijn na vragen.
                (425) Niet uytgesondert, als de slaegen,
        Die sijn voor U: maer ick alleen
    Ben van Amphitruo gesonden tot Alcmeen;
    Om haer te seggen hoe dat in dit laeste strijden
    De Faem sijn lof en eer sal over al verbrijden.
        (430) Hoe dat Vorst Pterelaes is doot.
        Hoe voor ons ’s vyants Leger vloot:
    Ick ben Sosie, en weet U het te bewijsen,
        De Soon van Davus, Eerlijck man;
        Broer van Harpagus, die in ’t rijsen
        (435) Gebleven is, en vorder dan
        Getrout met Cleantis die vijse,
        Die my maeckt raesent met haer Eer,
        Die binnen Thebe oock wel eer
        Gegeselt ben, met groote vreucht,
        (440) Waer van ick noyt heb willen spreecken,
        En op mijn rugge draegh een teecken,
        Waer aen men kenne magh mijn deucht.
S. Hy heeft gelijck, want soo hy geen Sosie is,
    Weet hy dat immers niet, dats seecker en gewis,
[p. 17]
        (445) Want inder daet dit gaet vry alle dingh te boven,
        En ick sout ’t selver schier geloven.
    Wel ja, wanneer men hem ter degen eens bekijckt,
            Hoe dat hy my noch meer gelijckt,
            Van lanckte, dickte, en manier van lijf te draegen;
            (450) Maer een dinck moet ick hem noch vraegen,
                Eer dat ick kome tot besluyt,
            Wat kreegh Amphitruo voor buyt?
M.                 Vijf groote wel-gesleepe steenen,
        Die in een strick op ’t hooft van Pterelaes verscheenen.
S. (455) Voor wie is ’t, dat hy soo een groote scat wil spaeren?
M. Alcmene sal alleen verkrijgen sulck een Eer.
S. Waer in is ’t dat het is geleyt om te bewaeren?
M. In ’t Koffer, waer op staen de Wapens van mijn Heer.
S. Hy mist geen enckel woort, op al dat ick kan vraegen,
                (460) En brenght my vol swaermoedicheen,
        Hy is Sosie nu al door gewelt van slaegen,
                Hy kon het wel sijn door de reen,
    Ick ben mijn selven noch, en kan niet anders gissen,
                Of ick moet noch mijn selven zijn.
    (465) Waer hael ick iemant die my hier in niet doet missen,
                En die my helpen magh uyt desen valschen schijn.
        Het geen ick dée alleen, en niemant dorst vertrouwen,
                Dat moet ick hem te vooren slaen;
        En soo ick hem dat voor gae houwen,
                (470) Soo moet hy daer voor blijven staen.
Seght my, terwijl men vocht, wat deedt gy in de Tent?
M. Een Ham,
                S. Och ja. M. Die ick had onder d’Aerd’ geprent,
        Daer heb ick vry wat van gesnede;
    Maer dat was niet genoegh, ick nam de Kelder mede,
        (475) En kreegh de beste Fles met Wijn,
        En ginck wel lustigh vrolijck zijn,
    En sterckte soo mijn hert, om wel wat moets te gaeren
        Voor die, die al aen ’t vechten waeren,
S. Daer mée bewijst hy ’t al te mael,
[p. 18]
    (480) Die proef kan ick niet wederleggen,
        En weet nu gans niet meer te seggen,
    Terwijl ick hier geheel in dwael;
        Maer segh, wie sal ick sijn na desen?
        Want noch al moet ick iemant wesen.
M. (485) Als ick niet meer wil sijn Sosie,
        Weest gy ’t, dat wil ick dan wel lye;
        Maer soo gy ’t eerder wesen wilt,
        Soo wert gy levendigh gevilt.
S. Dat al te mael, dat doet my missen mijne sinnen;
            (490) Want het is tegen alle reen:
        ’t Is best dan, dat ick weer gae heen,
        En sie dat ick geraeck daer binnen.
Mercuer die slaet.
M. De slaegen staen U guyt dan wonderlijck wel aen.
S. O Gôôn, hy heeft my doodt geslaegen,
        (495) Mijn rugh heeft voor een maent genoegh daer aen te draegen,
    De Duyvel hael de vent, ’k magh na mijn meester gaen.
        En ’k heb mijn dingen hier niet qualijcke gedaen.
M.     Ick heb hem eyndelijck doen vluchten,
            Soo stoort hy niet Jupijns genuchten.
        (500) Mijn dunckt hy komt daer al beneen,
            En wert weer uytgeleyt van sijn bemind’ Alcmeen.


Derde Uytkomst.

JUPITER, ALCMEENE, CLEANTIS, MERCUER.

JUP. VErbie Mevrouw verbie, het naderen van ’t licht,
’t Is my een groot vermaeck te sien U schoon gesicht;
                Maer, dat sou hier mijn komst vermelden,
    (505) En waer voor sou men my, dan in het Leger schelden?
        Den aengenaeme Glans, van Uwe schoone Oogen,
            Die heeft mijn hert bewoogen,
                    In desen korten tijt,
[p. 19]
    Te geven U een proef, van mijn genegentheyt,
            (510) Die tijt, die ’k aen mijn Ampt ben schuldigh,
            Heb ick uyt Liefde onverduldigh,
        Tot dit Uer toe, aen U besteet,
    En wil dat gy alleen my daer den danck voor weet.
ALC. ’t Geluck dat gy bevocht in de Beôtse Velden,
                (515) En al die overgroote Eer,
        Die U in eenen dagh stelt nevens al de Helden,
                Die raeckt mijn aen het hert, mijn Heer.
    Maer wederom soo breeckt die Eer mijn hert aen stucken
        Als ick van U by-zijn, moet wesen heel berooft.
    (520) Ick schrick, als ick noch denck aen al de ongelucken,
            Die U noch hangen over ’t hooft,
        Ick wenste oock wel meenighmael,
    Dat gy van Thebe niet en waert den Generael,
    Ick vin in al die Eer wel overgroote vreughde,
        (525) Mijn hert sich daer wel in verheughde,
            Maer ’t ongeluck is half geschiet,
            In wat een angst en was ick niet!
    Doen ick van ’t vechten heb geweeten,
        Als mijn gedachten daer op gaen,
        (530) Komt my niets voor de oogen staen,
    Waer door ick soo een slagh, mijn leven sou vergeten.
        En schoon gy hebt altijt, ’t geluck van te verwinne,
        En tot den Hemel toe U naem verheven wert,
        Kan dat wel waerdigh zijn, die angste van mijn hert,
    (535) Dat staegh in sorge leeft, voor die, die ick beminne.
JUP. Ik voel mijn hert Mevrou noch meer tot U ontsteken
        Want het in U gesicht geen kleyne liefde vint.
    Hoe aengenaem is het soo grooten minne-teecken,
        Te krijgen van die geen, die men soo seer bemint,
                (540) Maer soo ick U sou durven seggen,
                En mijn gevoelen uyt gaen leggen,
    Ick wilde van U min (het dunckt U wonder licht)
    Genieten dat geluck, en niet van Uwe plicht,
        En al die overgroote vreughde,
[p. 20]
        (545) Die strax mijn hert soo seer verheughde,
    Had ick liefst; in de naeme van
        U minnaer, als U Echte man.
ALC. ’t Is in de naem van man, dat blijcken magh mijn minne,
    Ick weet niet, hoe dat U dat komt in Uwe sinne:
IUP. (550) Den Brandt van mijn genegentheydt,
        Die gaet, die van een man, oneyndelijck te boven,
        En gy en sout my niet geloven,
    Indien ick U eens seyd’ sijn groote treurigheydt,
        Gy denckt niet dat een hert vol min,
        (555) Krijght duysent dingen in den sin,
    En ’t kan syn selven heel ontrusten,
    In de maniere, hoe het raeckt aen sijne lusten.
    Gy siet in my Mevrou, een minnaer, en een man:
        De minnaer raeckt mijn hert, als ick ront uyt sal spreken,
    (560) En wat de man aengaet, dat kan ick wel ontbreecken,
        Die is ’t niet, die mijn hert geheel vermaecken kan,
    De minnaer die benijt de grootheyt van ’t geluck,
        En wenst dat hem U hart, alleen magh toebehooren.
            Ia ’t is hem by na als een druck,
        (565) Wanneer dat hem de man komt eenigsints te vooren.
            Hy wil een recht genot van Uwe teere minne,
                En dat uyt ’t binnenst’ van U hert,
        Niet ’t geen dat U geboden werdt,
    Door Uwe plicht aen hem te geven Uwe sinne;
            (570) In ’t korte soo gy dat wel scheyden kont van een,
    Ick wenste dat gy soo verdeelen wout U vreughden,
            Dat gy gaef aen U man U deughden;
    Maer aen U minnaer niet als Uwe min alleen.
ALC.            Ick bid U seght dat doch niet voort,
                    (575) Men lachte wel met U indien dat iemant hoort:
IUP.              Daer is meer reden als gy weet,
                    In ’t geen dat ick daer kom te seggen.
                    Ick magh daer niet meer overleggen;
[p. 21]
        En al mijn tijdt die is besteedt.
    (580) Goen dagh, ick moet nu van U scheyden,
        Men sou haest konnen sien, dat ick hier ben geweest,
    Alcmeene, soo gy eens gedenckt aen alle beyden,
            Denckt aen de minnaer aldermeest.
ALC. Ick schey niet ’t geene dat den Hemel heeft gepaert.
        (585) De minnaer en den man, die sijn mijn even waert.


Vierde Uytkomst.

CLEANTIS. MERCUER.

CL. O Hemel! wat is het een vreught,
Wanneer men sich soo seer siet van sijn man beminnen,
Mijn Rekel van een man, heeft nimmermeer die deught,
        En krijght noyt diergelijcke sinnen;
M.     (590) De Nacht magh nu wel gaen verdwijnen,
        En schuyven weerom op sijn donckere Gordijnen,
            Op dat de Son weer rijsen magh,
Hy wil heene gaen.
CL.   Wel seyt men my dan goeden dagh?
M. Hoe sal men het in alle saecken,
        (595) U noch een reys van passen maecken,
        En moet ick immers niet gaen volgen na mijn Heer,
CL. Met sulck een beestigheyt moetmen vertrecken weer,
        Segh schelm, sonder my een woortje toe te spreecken,
M. Waer Droes wilt gy dat ick sal haelen al die streecken,
        (600) ’k Ben vijftien jaer met U getrout,
        Wat dunckt U, is ’t niet tijt, dat het nu eens ophout,
CL.   Let op U meester, en onthou
    Wat liefde dat hy voor Alcmene heeft doen blijcken,
    En siet waer dat gy blijft staen kijcken,
        (605) In ’t geen dat gy toont aen U Vrou.
M.     Sy sijn Cleanthis nu noch in haer eerste min,
            En ’t spel dat heeft maer sijn begin,
            Den tijdt verslijt dat al te gaer,
[p. 22]
            Waer in sy scheppen haer genuchten,
        (610) Maer nu soo maeckte men wel kluchten,
            Indien men ons soo hoorde suchten,
                Wanneer dat wy sijn by malkaer.
CL.   Hoe ben ick soo veer al verlaeten,
          Dat men om mijnent wil geen suchje meer sou laten?
M.   (615) Neen, dat en moet gy soo niet in U hert gaen drucken,
    Maer tot die minlijckheyt ben ick nu veel te out,
CL.   Gy Fielt, en zyt niet waert te hebben die gelucken,
        Van met een Vrou van Eer te wesen oyt getrout,
M.   ’k Wouw dat gy soo veel Eer niet hadt,
        (620) Ick sie niet wat voor my daer al veel in kan steecken,
            Hebt vry wat minder, maer op dat
        Gy my het hooft niet meer sult breecken.
CL.   Hoe? dat ick eerlijck ben sult gy daer over klaegen?
M.     De sachtigheyt van een Vrou kan my alleen behaegen,
        (625) Daer gy my met U Eer geduerigh leght en quelt,
        En my gestaegh aen d’ooren lelt,
CL.   Ick wouw wel dat gy hadt soo een doortrapte Vrou.
    Die al doet wat sy kan om haer man te behagen,
    Die door een valsche schijn U min betoonen sou,
    (630) Om U met meer gemack U kroon te leeren draegen.
M.     Dat quaet bestaet maer in gedachten,
            En dat sijn Gecken, die dat achten,
                Het is altijdt geweest myn leer,
                Wat meerder Rust en minder Eer.
CL.   (635) Hoe? gy sout sien sonder verdriet,
            Dat ick my altemets verliet.
M.     Ja, soo gy van U selfs alleenigh kont verkrijgen,
            Dat gy maer van U Eer wilt swygen,
        ’k Sie liever noch een quaet met vreught,
        (640) Als soo een moeyelijcke deucht,
    Goen dagh Cleantis myn Beminde,
    ’k Moet sien dat ick mijn Heer kan vinde,
CL.   Waerom of ick my niet daer toe begeven ken?
                ’k Wort raesent dat ’k soo Eerlijck ben.
Eynde van ’t eerste Bedrijf.
Continue
[p. 23]

Tweede Bedrijf. Eerste Uytkomst.

AMPHITRION. SOSIE.

A.   (645) KOmt hier gy vagebont, komt hier gy galleghbrock,
Weet gy wel dat om U met slagen te vermoorden,
Ick reden heb genoegh, aen Uwe eyge woorden,
En dat mijn gramschap maer alleen wacht na een stock.
S.   Indien de saeck soo by U staet,
(650) Soo is het te vergeefs, al wat ick met U praet,
Gy hebt altijt gelijck, gelieft doch maer te spreecken,
A.   Gy wilt U logens my hier in de handen steecken.
S.   Gy zyt mijn Heer, en ick U knecht,
Ten sal niet anders zyn, als gy het selver seght,
A.   (655) Kom, ’k sal mijn selven wat bedaeren,
        En mijne gramschap laeten vaeren,
        En sien hoe dat U seggen past,
        Op ’t geen, dat ick U heb belast,
    Eer dat ick sie mijn Vrou, soo moet ick dat eerst weeten,
        (660) Op dat ick hier in niet en dwael,
    Scherpt nu wel U verstant, op dat niets wert vergeeten,
        En let op ’t geen gy seght, dat gy geen schant behael;
S.       Maer op dat het kom over een,
            Ick bit U seght my doch voor heen,
    (665) Hoe dat gy hebben wilt dat ick my sal gedraegen?
            Sal ’k seggen, soo als ’t is geschiet,
            Of als men by de Groote siet,
    En seggen maer alleen, het geen U kan behaegen.
A.   Neen, ’k wil dat gy van woort tot woort
    (670) My seght het geen gy saeght en hebt gehoort.
S.   Dat sal ick doen na wel behaegen,
    Gy hebt my maer te ondervraegen.
A.   Hoe hebt gy doch den last, die ick U gaf volbracht?
S.   ’k Vertrock terstont, maer in het midden van de nacht,
    (675) Most ick de wegh by doncker soecken,
    Waer over ick op U geen kleyntje en ginck vloecken.
[p. 24]
A.   Hou schelm.   S.   Wil mijn Heer dat ick hem dan bedrieg,
                    Ick veel gemackelijcker liegh.
A.   Siet hoe veel dat een knecht sal om sijn Meester geven,
    (680) Vaer voort, nu op de wech, wat is U daer ontmoet?
S.   Een schrick, dat my de doodt schier doet,
    Op ’t rislen van een blat, begon ick al te beven,
A.   O blooden Uyl.   S.   Natuer die heeft ons dat gedaen,
    Den een meent dat sijn eer, daer in heel kan bestaen,
        (685) Dat hy sijn leven niet wil spaeren,
    Ick vint seer aengenaem, het mijne te bewaeren.
A.   En komende voor ’t Huys.   S.   Soo wout ick voor de Poort,
        Eens by mijn selve met een woort,
        Een weynighje gaen overleggen,
    (690) Wat dat ick van de Krijgh, al weten sou te seggen.
A.   Hoe meer?   S.   Maer ick wiert daer, seer lelijcke gestoort,
A.   Van wie?   S.   Sosie, een ick, die gy een wijl voorheene,
        Gesonden had by U Alcmene,
        Die van ons saecken wist, mijn Heer, ten naesten by
        (695) Soo veel, als ick, of ghy.
A.   Hoe dat?   S.   ’t Is soo, want sonder groot gedruys,
    Soo was die ick, mijn Heer al lang voor mijn aen ’t huys:
    Ick sweer, ick was daer al voor heene,
    Al lang, eer ick daer was verscheene.
A.   (700) Wat wil dit seggen altemael?
    Wat is dit voor een sotte tael?
    Sout gy noch wel beschoncke wesen?
    Of is de vaeck, U noch niet uyt het hooft geresen?
S.   Het is de waerheyt, dat gy hoort,
    (705) Gy kont my immers wel gelooven by mijn woort,
    Ick meend’ alleen te zyn, doen ick flus van U scheyde,
    Maer heb nu leeren sien, dat ick ben met mijn beyde,
        Ja dat ick dubbelt ben, is seecker en gewis,
        Een ick is hier by U, een ander ick, t’huys is,
    (710) Dees ick, die gy hier siet, vemoeyt en afgeslooft,
    Die von de andre ick, seer rap in al sijn saecken,
        Hy sprack van breecken en van maecken,
[p. 25]
En dat was het alleen waer mé hy brack sijn hooft.
A.   ’k Beken men is wel goet,
(715) Dat men dat van een knecht, alsoo verdraegen moet.
S.   Ick sal niet verder gaen, soo gy U wilt verstooren,
En gy en sult van my dan niet metal meer hooren.
A.   Ick mijne gramschap nu geheel ter zyde legh,
Ick heb U dat belooft, maer gy doch selver segh,
(720) In het verhael, als mé u dat dede,
Sout gy wel vinden iet, dat lijcken sou na reden?
S.   Neen: daer in moet ick u geven groot gelijck,
Want dat gaet de natuer te boven,
Ja, niemant en sou dat gelooven,
(725) Ten zy men hem bracht klaerder blijck,
En selfs geloofde ick dat niet,
Maer evenwel mijn Heer, het is alsoo geschiet.
A.   Die geck of dol is, die sou dat geloven mogen.
S.   In ’t eerst (gelijck ick segh) dacht ick te zyn bedrogen,
(730) Ja schol mijn selve schier voor geck,
En meende dat het was de een, of d’andre treck;
Maer doen hy met sijn stock geopent had mijn oogen,
En dat ick hem ter deegh bekeeck,
Twee druppelen waeter noyt, d’een d’andre soo geleeck,
(735) Gelijck als hy my doet, van boven tot beneden,
En voort na alle leden,
Hy is fraey,* wel ter been, blont hayr, en wit van tanden;
En hy sijn lichaem heel wel draeght,
Maer hy valt vry wat swaer van handen,
(740) Dat is alleen dat my mishaeght.
A.   Och! hoe moet ick alhier mijn lijtsaemheyt besteeden!
Waerom en ginckt gy niet in huys?   S.   O Goon!
Heb ick wel immermeer, geluystert na de reden?
Heb ick mijn selve niet het ingaen wel verboon.
A.   (745) Hoe dat?   S.   Ja met een stock heb ick my soo geslagen,
Dat ick noch lang daer van sal klaegen.
A.   Men sloegh u?   S.   Ja.     A.   Wie?   S.   Ick.
A.   Gy u slaen?   S.   Wel so seer dat ick daer noch van schrick;
[p. 26]
Die ick niet, die gy hier nu siet voor uwe oogen,
(750) Maer die ick, die in huys my niet en wou gedoogen.
A.   Dat u de Duyvel hael, met al u malle praet.
S.   Mijn Heer ’t is seecker niet, ten is geen mal gelaet,
Die ick, die t’huys is, dat gy ’t weet,
Die heeft op dese ick, die gy alhier hoort spreecken,
(755) Geheel de overhandt, gelijck het is gebleecken.
Doe die verdoemde ick my soo geweldigh smeet.
A.   Wel saeght ghy niet mijn Vrou?   S.   Wel neen.
A.   Waerom?   S.   Had ick daer toe geen reén?
A.   Waerom hebt ghy dat in ’t werck niet konnen stellen?
S.   (760) Moet ick dan eene saeck, u duysent mael vertellen!
Ick segge ick , die ick, die stercker is als ick,
Die ick, die my de deur, ginck voor de neus toesluyten,
Die ick, die met gewelt my daer deé blyven buyten,
Die ick, die ick maer met een woort,
(765) Doen heb soo lydige verstoort,
Die ick, wiens hert hoogh is geresen,
Gelijck hy aen dees ick geen klijntje heeft bewesen,
Die ick, die ick voor ’t huys staen vont,
Die Duyvel van een ick, die sloegh my blaeu en blont.
A.   (770) Gy moet u met den dagh dan hebben vol gedroncken.
S.   Men hangh my op, soo my een dropper is geschoncken,
Gelooft my immers nu.
    A.   Het moet dan dat de vaeck,
U noch in d’oogen leyt, en dat die dese saeck,
U doet als in den droom verschijnen,
(775) Dat op den dach wel sal verdwijnen.
S.   Ick heb in ’t minste niet geslapen onderweegh,
Veel minder dat ick noch sou droomen,
Ick ben al slapende niet, gints, en weer gekomen:
Ick sweer, huymorgen dat ick wacker was ter deegh;
(780) En oock wel wacker was die ick,
Die my quam aendoen soo een schrick.
A.   Ick kan doch niet meer uyt u trecken,
En wil dat gy nu swijgen sult.
[p. 27]
In sijn selven.
S.   Seyt yemant van die groote Gecken,
(785) Men hoorde het wel met gedult,
Nu ick het segh en kant niet dooghen.
A.   Waer of wy meer na wachten mogen,
Ick sie Alcmeen, sy hadt voorseecker niet gewacht,
Dat ick alhier sal zyn in ’t uytgaen vande nacht.


Tweede Uytkomst.
ALCMENE. CLEANTHIS. AMPHITRION. SOSIE.

Alc. (790) KOm voort Cleanthis voort, kom gaene wy na boven -
                Om al de Goon te loven,
    En dancken voor mijn Man dat hy op desen dach,
    Voor Thebe kreegh ’t geluck te winnen soo een slach;
    O Goon! Am. Den Hemel die my doet dees eer beleven,
                (795) Die wil my vorder geven,
                Dat ick op desen dach,
    Met groote vreughden aen Alcmeen verschijnen mach,
                Dat ick by mijn beminde,
                Mach sulcke groote blijtschap vinde,
                (800) Als nu wel in mijn hert,
    Een groote minne-brant tot haer gevonden wert.
Alc. Hoe soo ras wederom? Am. Neen seecker,
    Is uwe tongh Mevrouw oock van u hert den spreecker?
    Ist dat het my al vreemt voor kom,
                (805) Te seggen, hoe soo ras weerom?
        Dat in de taele niet in die gelegentheden,
                Een hert het geen gestaegh bemint,
                Den tijdt altoos te lange vint,
        Al is het noch soo kort geleden;
    (810) Wanneer men yemants komst verwacht met groot verlange,
        Al was het schoon maer voor een uer,
    Dat uer, dat oogenblick, dat valt ons noch soo lange,
[p. 28]
            Dat het ons by na eeuwigh duer.
Alc. Ick sie niet! Am. Neen, ô neen, Alcmeen,
        (815) Daer toe gaf ick U noyt geen reen,
        Om my soo flaulijck te onthaelen:
        En yemant die weerom verwacht,
        Die geen, die hy de liefste acht,
        Die telt de ueren menigh maelen;
        (820) Ick wachte van U min, al heel een ander teecken,
        Al meer ontroeringh van U hert.
Alc. Ick weet niet wat het is dat U alsoo doet spreecken,
        En dat van my (na ’t schijnt) niet wel genomen wert:
        Wat reden dat gy hebt te klaegen,
        (825) Dat en begrijp* ick seecker niet:
    Kan men doch wel aen U een grooter Liefde draegen,
        Als gisteren van my, op U komst is geschiet,
    Wanneer gy by my quaemt, doen ick U minst verwachten;
                Gaf ick U niet uyt hert en sin,
    (830) Al ’t geen gy wenschen kont te hebben met gedachten,
                Van mijn oprechte min.
Am. Hoe! Alc. Deé ick doen niet voor U oogen,
        Al ’t geen men konde doen van vreught?
    Wiert ick van blijtschap niet tot in mijn Ziel bewogen?
        (835) Was ick door Uwe komst niet hertelijck verheught?
Am. Wat seght gy daer? Alc. Dat Uwe min
        Was rijckelijck voldaen van Mijne teere sorge;
        Ist wonder dan dat ick van morgen,
        U wederkomst wat seltsaem vin.
Am. (840) ’k Loof seecker dat gy in U droomen,
        Gedacht hebt op mijn wederkomen:
        En dat gy mogelijck nu acht,
        Genoegh te zyn het geen, gy my soo deed’ te nacht.
Alc. Ja mooglijck heeft een damp wel eer,
    (845) Al ’t geen gy hebt gedaen U aenstonts doen vergeeten,
    En daerom wilt gy nu van Uwe komst niet weeten;
    Om dat gy aen mijn min benemen wilt die Eer.
Am. Die damp daer gy my meé onthaelt,
[p. 29]
    En weet ick niet hoe dat van my moet zyn genomen.
Alc. (850) Gy kont die setten by de droomen,
        En daer meé zyt gy wel betaelt.
Am. Hoe kan ick sonder droom geloven,
    Al ’t geene dat gy daer brengt voort.
Alc. Wanneer dat in u hooft geen damp sou dryven boven,
    (855) Hoe kan ick nemen aen et geen men van U hoort.
Am. Alcméne ’k bit U laet die damp daer heene drijven.
Alc. Amphitruo laet dan U droomen oock wat blijven.
Am. Op ’t geene daer wy nu van spreecken,
    Soo brenght men altemet wel al te ver het spel.
Alc. (860) Dats waer, en tot een seecker teecken,
    Soo voel ick dat ick my ontstel.
Am. Of ist dat gy daer door wilt sien,
    Of gy versachten kont ’t onthael dat ’k my beklaege.
Alc. En gy wilt door die treeck misschien,
    (865) U selven oock maer wat behaegen.
Am. Ey scheyden wy daer uyt Alcmene mac het wesen,
        Op dat gy ernstich met my spreeckt.
Alc. Ey laet die boertery: want inder daet ick vrese,
        Dat voor ons daer geen goet in steeckt.
Am. (870) Hoe! sou men my dan durven seggen,
    Dat mijn voet voor dit uer, my heeft alhier gebracht!
Alc. Gy sout wel onbeschaemt, noch durven wederleggen
    Dat gy hier niet en zyt geweest van dese nacht.
Am. Ick hier... Alc. Och ja, eer dat de Son
        (875) Noch in ’t geheel in ’t Oosten ston.
Am. Gôôn! quam wel yemant sulcks te voor in al sijn leven?
        Wie sou niet voor die saeck verwondert blijven staen
    Sosie? S. ’k Sal mijn Heer aen haer wat nieskruyt geven,
    Want seeckerlijck het sal haer in de herssens slaen.
Am. (880) Ick bid U om de Goôn Alcmeen,
        Haelt weder U verloope sinnen,
        En let doch wel op uwe reen,
        Of ’t sou niet eyndigen, gelijck men ’t siet beginnen.
Alc. Ick weet heel wel wat dat ick segge;
[p. 30]
    (885) En al ons volck selfs dat heeft U wel gesien,
    En sal ’t getuygen, als het daer al by sal leggen:
    Maer segh my doch waerom dat dit al moet geschien?
    Want soo ick U dat moet bewijsen,
    En soo het moog’lijck is, dat U dat niet meer heught;
    (890) Wie bracht de tyding hier, waer in ick hoorde prijsen,
    In ’t alderlaest gevecht U seer manhafte deught?
        En wie sey my dat op de plaets,
        Gebleven was Vorst Pterelaes!
    Dat hy de steenen, die sijn Stormhoet soo vercierde,
    (895) Voor een heel groot geschenck aen U Beminde stierde.
Am. Hoe heb ick U al reé gegeven het gesteent,
    Dat my is voor mijn buyt verleent?
Alc. Ja seeckerlijck, ick salse toonen.
Am. Hoe doch? Alc. Sie daer, hoe kont gy dat verschonen.
Am. (900) Sosie... S. Dat doch niet en acht,
    Sy lachter meé, want ick heb die hier meé gebracht.
Am. Ist Zegel heel?
    Alc.                 Wel is het noch gelogen?
    Besietse eens ter deegh, soo zyt gy niet bedrogen.
Am. O Goôn! ô groote Goon!
    Alc.                             Wech, wech Amphitruo,
    (905) Van schaemte hoort gy u niet meer te houden soo:
    Gy lacht met my.
    Am.                 Kom doet my stracks dat open.
S. De plaets is waerachtigh leegh,
    Neen seecker dit is hier geen deegh:
    Of sou die strick van selfs wel by haer zyn geloopen,
    (910) Dewijl hy wist dat hy aen haer sou zyn besteet.
Am. O Goôn! die al de aertsche saecken
    Bestiert; wat sal ick hier van maecken?
    Ick sie niets daer ick niet veel swarigheyt in weet.
    S. Ist waer mijn Heer het geen dat sy ons komt vertellen,
    (915) Soo zyt gy dubbelt gelijck ick.
Am. Swijght. Alc. Wel wat geeft u sulck een schrick,
    Dat gy daer door u selfs soo heftigh gaet ontstellen?
[p. 31]
Am. O Goôn! wat wonder ist het geene dat men siet,
    Ick sie, het geen, dat selfs gaet de natuer te boven;
    (920) En mijne Eer sou schier gelooven,
    Maer mijn verstant begrijpt het niet.
Alc. Sout gy u komst in twijffel stellen
    Nu gy dees klaere preuve siet.
Am. Neen: maer wilt my doch eens vertellen,
    (925) Wat op mijn komst al is geschiet.
Alc. Kan U dat soo ras zyn vergeten?
Am. Ick wenste dat van U noch wel een reys te weeten.
Alc. Ick sal in ’t korten U daer van doen een verhael:
    Soo ras als ick U sach door Liefde opgetoogen,
    (930) Ben ick U om den hals gevloogen,
    En toonde U mijn min alsoo verscheyde mael.
In sijn selven.
Am. Ick had heel wel gemist soo vriendelijck onthael.
Alc. Die kostelijcke gift die kreegh ick van u handt,
    Die gy hebt in den Slagh verkreeghen,
    (935) En gy waert ongemeen geneegen,
    Te toonen uwen Minne-brant:
    ’t Geluck van my te sien, ’t verdriet van mijn afwesen,
    Die sorge en die vreesen,
    Die hertseer, en die pijn,
    (940) Die men gevoelt als men niet meer by een kan zijn,
    Waeren in u gesicht te lesen;
    En nimmermeer heeft my u liefde soo bekoort.
In siin selven.
Am. Isser wel yemant oyt op die manier vermoort?
Alc. Die teeckens van u teere minne,
    (945) (Gelijck gy dencken kunt) die hebben my verheught;
    Ja al mijn hert, en al mijn sinnen,
    Schepten in dat onthael een, uytermaete vreught.
Am. Hoe gingh dat voort?
    Alc. Wel duysent vraegen,
    Die menghde wy in onse reên,
    (950) Tot dat men ’t eeten op quam dragen,
[p. 32]
    En doen soo gingen wy allen
    Aen Taeffel, en daer na te bet.
Am. Wy met ons beyde?
    Alc. Ja, die vraegh die vin ick net.
Am. Ach isser grooter slagh als dese,
    (955) En hier voor had ick al mijn vrese.
Alc. Hoe, wort gy daerom doch soo root!
    Wel dat ick by u slaep, is dat voor u een schande?
Am. Neen, ick en was het niet die gy had onderhande,
    En dat ist dat dat my doet de doodt;
    (960) En al wie seyt, dat hy mijn sagh,
    Die lieght, al wat hy liegen magh.
Alc. Wel Man? Am. Trouloose.
    Alc. Wat is dit voor dulligheyt?
Am. Neen, neen, nu geen meer sachtigheyt,
    Al mijn stantvastigheyt moet hier in blijven steecken,
    (965) En ick wens anders niet dan my te mogen wreecken.
Alc. Op wien hebt gy het dus gelaen?
    Wie is het die u heeft misdaen?
Am. Ick weet niet, en dat doet my missen mijne sinne;
    Die dwaeling is genoegh om alles te beginne.
Alc. (970) Gaet dan onwaerde Man, de saeck sal selver spreecken,
    Ick schrick voor al die valsse streecken,
    Die gy dus langh nu hebt verdicht,
    En daer men mijne Eer, onschuldigh met beticht;
    Indien u gramschap soeckt een weynig schijn van reen
    (975) Om ’t Huwelijck, het geen ons beyde
    Aen een heght, wederom te scheyde,
    Gy hoeft niet soo veel spels, ick ben daer meé te vreên.
Am. Na die onwaerdigheyt, die ick van u moet lijden,
    Is dat het minst waer toe dat gy u komt berijden,
    (980) En licht dat ick ’t daer niet by en laet,
    Mijn onheyl is gewis, mijn oneer seecker gaet,
    Mijn Liefde wil het my noch te vergeefs bedecken,
    Ick sal het wel voort onderstaen,
    U Broer kan tot getuygen strecken,
[p. 33]
    (985) Dat ick de heele nacht niet van hem ben gegaen,
    ’k Sal hem doen komen hier, op dat hy selfs mag seggen,
    Wat daer is van de komst, die men my voor komt leggen,
    En dat hy dan vry schrick en beef,
    Die my tot gramschap reden geef.
S. (990) Mijn Heer. Am. Neen, neen, en volght my niet,
    Maer wacht tot dat gy my weer siet.
    CL. Magh ick. AL. Ick hoor nu na geen saecken,
    Dat men my laet alleen, dat kan my best vermaecken.


Derde Uytkomst.

CLEANTIS. SOSIE.

    CL. ’t IS inder daet wat vreemts dat haer wert voor gelecht;
    (995) Haer Broer die sal het stracx wel brengen weer te recht.
S. Neen seecker, dit is voor mijn Heer een harde saeck;
    Maer of ick het al beeter maack,
    Daer sou ick lydige voor schroomen;
    ’k Moet met een gauwigheyt, by haer daer after komen.
    CL. (1000) Komt hy wel eens by my gelijcken als gy siet,
    Maer wacht, ick segge noch al niet.
S. My dunckt ’t is geckelijck soo iets te onderstaen,
    Ick durf het haer by na niet vraegen,
    En als ick dat voor by liet gaen,
    (1005) Sou ’k niet met meerder rust verslijten mijne daegen?
    Neen, wat is daer oock aen gelegen,
    Want ick het doch niet laeten kan:
    De mensch (schijnt wel) die is genegen,
    En heeft altijdt de swackheyt van
    (1010) Te weten alle nieuwigheden,
    Al geeft het weynigh rust of vréden:
    Wel Vrouw, ick wens U goeden dagh.
    CL. Ha ha, het noch eens wesen magh,
    Dat gy sout willen by my komen.
S. (1015) ’k Geloof gy hebt het voorgenomen,
[p. 34]
    Dat gy om niet soud zyn verstoort.
    CL. Wat noemt gy niet, segh met een woort.
S. Niet, dan om U niet te verbloemen,
    Is dat sy niet in dicht, en oock in ondicht noemen,
    (1020) En niet dat is gelijck wy weet,
    Seer weynigh, of wel niet een beet.
    CL. Wat of van U te slaen, my noch magh wederhouwen,
    Op dat gy voelen moogt de gramschap van de Vrouwen.
S. Hoe! waerom wilt gy doch U selven soo ontgaen?
    CL. (1025) Gy noemt dan niet het geen, gy hebt te nacht gedaen.
S. Wat? CL. Hoe wilt gy dan daer oock noch wat tegen seggen?
    En even als U Heer U komst gaen wederleggen.
S. Dat ick hier ben geweest, dat wil ick heel wel weeten,
    Maer een seer stercke Wijn heeft my dat doen vergeten.
    CL. (1030) Nu draeyt hy sich daer uyt, en leyt het op de Wijn.
S. Neen seker; als ’k dat segh, dan magh men immer mijn
    Gelooven, eene damp is in mijn hooft geresen,
    Van al dat ick doen dée en heb ick nu geen wesen.
    CL. Gy weet niet wat gy deet te nacht,
    (1035) Doen gy hier van u Heer, de eerste tyding bracht.
S. Neen, gy moogt my dat wel ter degen uyt gaen leggen,
    En heb ick ongelijck, ick sal het selver seggen.
    CL. Hoe! doen Amphitruo, my had in ’t eerst belast,
    Dat ick op blijven sou, soo heb ick op gepast,
    (1040) Tot dat gy quaemt in huys, maer noch van al u leven,
    Hebt gy geen kleender proef van uwe min gegeven:
    Doen ick u kussen wou, soo gaeft gy my u oor.
S. Goet. CL. Waerom goet?
    S. Gy weet noch niet ter deeg waer voor
    Dat ick dat heb gedaen, gy sout my wel bedancken:
    (1045) Want seeckerlijcke van de loock,
    Mijn aesem niet heel wel en roock,
    En ick dée wel dat ick wou keeren sulcke stancke.
    CL. Ick zey u al dat ick in mijn gedachten von,
    Maer door mijn vriendelijck gequesel,
[p. 35]
    (1050) Ick niet meer van u trecken kon,
    Als van een doojen Eesel.
S. Courage. CL. En mijn min socht schoon u te vermaecken,
    ’t Kon op u staele hert niet raecken:
    Ja schelm, gy bedrooght mijn min in allen deel,
    (1055) Als ick u in mijn Bet een plaetsje wou berijden,
    Gelijck gy door den Trou, dat niet en moogt vermijden,
    Sloeght gy dat af in het geheel,
    En bleef by my niet meer, ja niet een oogenblick.
S. Sliep ick by u niet? CL. Neen.
    S. Hoe is dat mogelijck,
    (1060) Vivat Sosie. CL. Hoe mach u dat lachen voegen.
S. Wat heb ick in mijn selfs op heden groot genoegen.
    CL. Is dat nu het berouw het geen men mijn bewijs.
S. Ick dacht mijn leven niet dat ick soü zyn soo wijs.
    CL. O guyt! toont gy noch soo de vreughde in u wesen.
S. (1065) Om ’t geene dat gy laeckt, hoor ick te zyn gepresen,
    Want dat ik vrolijck ben, daer toe heb ick mijn reên,
    Ick deé geen beter daet, ja van mijn leven geen.
    CL. Gy lacht met my.
    S. Och neen, ick wil met ernst gaen spreecken
    In die staet, daer ick was, soo was ick wat belaen,
    (1070) Maer mijne vrees is wech, die ick daer in sagh steecken,
    Ick vreesde dat ’k met u had sottigheyt begaen.
    CL. Waerom, wel laet ick dat doch eerstelijck eens hooren.
S. Na het gevoelen der Doctoren
    Sijn in ’t gemeen de kinders geck,
    (1075) Of hebben eenigh groot gebreck,
    Wanneer de Vader is beschoncken,
    Of vry wat meer dan hallif droncken,
    Denckt, of ick my niet wel en weer,
    Dat ick dat onheyl van ons keer.
    CL. (1080) Ick lach met alle die Doctoren,
    En wil van haere praet niet hooren,
    Laeten sy na haer siecke sien,
    En niet na de gesonde lien,
[p. 36]
    Dat gaet ver boven haer verstande,
    (1085) Sy wilden onse min wel leggen aen haer bande,
    En als den Honts-dagh ons verlet,
    ’k Weet niet wat voor een malle wet,
    Ons oock niet al wert voor geschreven,
    En sulcke sotte klap, die sy voor waerheyt geven.
S. (1090) Al sachjes.
    CL. Ja ick segh dat het niet wel en sluyt,
    En dat komt seecker nergens uyt,
    Als uyt die hoofde sonder reeden,
    Die niet doen als haer tijt in suffery besteeden:
    Geen Wijn, noch tijt en kan ons schaên,
    (1095) Om onse lusten te versaên:
    En de Doctoren zyn maer beesten.
S. Men hout haer voor seer gauwe geesten,
    Gy zyt te onrecht soo verstoort.
    CL. Neen, gy en kont daer niet mée voort,
    (1100) En het en gelt doch niet al ’t geen dat gy mooght spreken,
    En ick sal my noch wel eens wreecken,
    Van al die hoon, en al die smaet,
    Waer mée dat gy my staegh komt quellen;
    ’k Sal niet licht uyt mijn sinnen stellen,
    (1105) Het geen dat ick te nacht gemerckt heb uyt u praet,
    En ick sal haest ’t gebruyck beginnen,
    Van dat gy my te nacht toeliet.
S. Wat? CL. Dat ick een ander sou beminnen.
S. Ey lieven een, doet dat doch niet,
    (1110) Wilt doch dat blaetje overslaen,
    Dat is soo niet geseyt, of ’t is niet wel verstaen.
    CL. Ja kon ick van mijn reyne minne,
    Die saeck maer eens ter deegh verwinne.
S. Hout op, en praet doch nu niet meer,
    (1115) Want na mijn dunckt komt daer mijn Heer.


[p. 37]

Vierde Uytkomst.

JUPITER. CLEANTHIS. SOSIE.

    I. ICk neem dees tijt weer waer, om te gaen sien Alcmene,
    Het doet my seer, dat sy moet weene,
    En ick sal gaen voldoen mijn lust,
    Wanneer ick haer weer stel gerust,
    (1120) Alcmeen is booven, is ’t niet waer?
    CL. Och ja mijn Heer, maer sy heeft daer
    Tot noch, alleenigh willen wesen:
    En heeft my wel belast te vresen,
    Soo ick maer yemant by haer laet.
Iu. (1125) Die last tot mijn persoon niet gaet.
    CL. Sijn gramschap na ick sie, die is al ras verdweenen.


Vijfde Uytkomst.

SOSIE. CLEANTHIS.

S. WAt seght gy Cleanthis hoe staet U dat al aen,
    Sy die ons flus soo grimmigh scheenen.
    CL. Dat het sou wesen wel gedaen,
    (1130) Indien wy al de mans aen Belsebuck vereerde.
S. Ick wed U gramschap haest verkeerde,
    Want gy zyt doch altemael,
    Tot de Mans te seer genegen,
    En sout wesen seer verlegen,
    (1135) Soo die al de Drommel hael.
CL. Ja doch...
    S. Maer wacht wilt nu wat swijgen.


Seste Uytkomst.

JUPITER. ALCMENE. CLEANTHIS. SOSIE.

Iu. KAn ick op U gemoet dan soo veel niet verkrijgen;
    Stae doch Alcmene stae.
[p. 38]
Alc. Van d’oorsaeck van mijn quaet, is ’t beter dat ick gae.
    IUP. (1140) Ick bidt...
    Alc. Laet my met vrede.
    IUP. Wat... Alc. Mijnen tijt alleen besteden.
    IUP. U klaegen raeckt mijn hert, U droefheyt doet my seer;
    Gunt my maer dat ick mach...
    Alc. Neen, volght my doch niet meer.
    IUP. Waer wilt gy heene gaen?
    Alc. Daer ick U niet sal vinden,
    IUP. (1145) Dat kan onmogelijck niet zijn.
    Mijn liefde my wel weet soo vast aen U te binden,
    Dat als ick U niet sie soo is het my een pijn;
    Ick volgh U over al Alcmene.
Alc. En ick sal vluchten voor U heene.
    IUP. (1150) Sijt gy nu soo voor my vervaert.
Alc. Ja, gy zyt mijn gesicht niet waert;
    Ick sal U voor een Monster houwen,
    Een Monster, dat van wreetheyt raest,
    En dat een yeder een verbaest,
    (1155) Op alle plaetse soeckt te schouwen:
    Mijn hert wanneer ick U maer sie,
    Dat is van spijt geheel verbolgen;
    En op de Aerd is niemant die,
    Ick met soo grooten lust, als U sou gaen vervolgen.
    IUP. (1160) My dunckt het is genoegh ’t geen ick hoor uyt u mont.
Alc. ’t Is ’t minste dat gy hebt te wachten:
    En ’t spijt my dat ick op dees stont,
    Niet seggen kan al ’t geen ick heb in gedachten.
    IUP. Wat deed ick U in al mijn daegen,
    (1165) Dat gy my als een Monster acht?
Alc. Is dat wel waerdigh om te vraegen?
    En sou men niet daer door verliesen al sijn kracht?
    IUP. Ach door een sachter sin gedreven...
Alc. Neen ick wil U niet sien, och neen voor al mijn leven.
    IUP. (1170) Mach dat wel van U hert, dat gy my soo onthaelt?
    Is dat die teere min, die ’k gisteren mocht genieten?
[p. 39]
    En die sich noyt en sou vernieten,
    Is die nu heel vergaen, wert my die soo betaelt.
    AL. Neen, neen, het is niet meer die vlam van mijne minne,
    (1175) Die gy noch gisteren genoot:
    Den laster, ende smaet van U vergramde sinne,
    Die hebben die al langh gedoot;
    Ick voel nu eerst hoe dat mijn hert,
    Door gramschap, en door spijt, aen tween getrocken wert;
    (1180) Ick voel een hert dat sich tot wanhoop heeft begeven,
    Dat U wel eertijts heeft bemint,
    Maer in die spijt, daer ’t sich in vint,
    U haeten sal voor al sijn leven.
    IUP. U liefde na dat ick kan hooren,
    (1185) Heeft noyt gehad een groote kracht:
    Aen soo een kluchtigheyt sou men sich soo verstooren,
    Dat had ick nimmermeer gedacht.
Alc. Dat is het dat my meest verstoort,
    En dat ick U minst kan vergeven,
    (1190) Want om een ander haestigh woort,
    Daer was soo veel niet aen bedreven:
    ’k Weet door een valschen schijn, dat men ons kan verrucken,
    Een Mensch die is vol achterdocht,
    En tot al diergelijcke stucken,
    (1195) Soo is de wijste Man, op aerde wel gebrocht,
    Een hert dat sich soo vint bedroogen,
    Dat brenght noch alles weer te recht,
    Door d’ oorsaeck van dat quaet soo werden wy bewogen,
    Al te gelooven wat men seght:
    (1200) Men kan dat noch wel over komen,
    Het geen in onse macht niet staet,
    Maer wanneer uyt vermaeck het quaet,
    Dat men ons doet, wert ondernomen,
    En dat men sonder recht of reen,
    (1205) Een Mensch op die manier komt treden op de teen,
    En wil alsoo ons eere schende,
    Dan wil ons hert tot wraeck sich wende;
[p. 40]
    Ach! ’t geen dat gy my deet, dat was wat ongemeen,
    En myne droefheyt sal noyt ende.
    IUP. (1210) Gy hebt gelijck Alcmeen, ick my moet over geven,
    Want ’t geen ick aen U heb misdreven,
    Dat is soo grooten quaet,
    Dat niemant niet en kan verschoonen mijn misdaet;
    Maer hoor, hoe dat ick dese saecke,
    (1215) Nu wederom sal goet gaen maecke,
    En wil gedoogen dat U hert,
    Voor dese reen geopent wert:
    U Man Alcmeen, U Man die is het, die in desen,
    Alleen sal schuldigh wesen,
    (1220) U Minnaer is sijn hert voorseecker veel te teer,
    Als dat hy U soo sou ontstellen,
    En hy sou U niet konnen quellen,
    Want sijne min U niet bewijsen kan dan Eer;
    U Man die moet gy dat danck weeten,
    (1225) Die heeft U al het quaet gedaen,
    En met sijn selven te misgaen,
    Sich heel en dal aen U vergeeten:
    Aen sijn manier van doen, soo kunt gy uwen Man,
    Hy meende door den trou, dat hy sou al vermogen,
    (1230) En dat gy alles most gedogen,
    Het geen men U maer doen en kan;
    Gy dan U haet aen hem besteet,
    Hy is ’t alleen die U misdeet,
    Ick ben daer heel wel meé te vrede,
    (1235) Maer wat ick bidden mach Alcmeen,
    Behout U Minnaer maer alleen,
    Die U noyt quaet en dede.
Alc. Ach! al die gaeuwigheyt, die is hier niet besteet,
    Ick daer geen onderscheyt in weet,
    (1240) En al die woorde zyn verlooren,
    Na al die sotte praet en wil ick niet meer hooren;
[p. 41]
    En in dit mijn verdrietigh lijden,
    Sal ickse haeten alle bijden,
    En sonder dat ick oordeel van
    (1245) Den Minnaer of den Echten Man,
    Soo wille ick in mijn gedachten,
    Den een niet meer als d’ander achten,
    En doen op ’t uyterste mijn best,
    Om haer te haeten als de pest.
    IUP. (1250) Dewijl dat gy ’t dan soo begeert,
    Sal ick mijn selven schuldigh achten:
    Gy hebt gelijck, dat U de gramschap overheert,
    En ick vin reden in U klachten;
    Gy kon niet minder doen, dan dat gy my veracht,
    (1255) En dat gy staegh wilt voor my vluchten,
    Terwijl dat ick U heb doen suchten,
    Soo is dat wel het minst, dat ick van U verwacht;
    Wat lof ick onbedachte mens,
    Op aerde nu sal gaen beginne,
    (1260) Terwijl ick heb misdaen, aen ’t oogwit van mijn wens,
    Aen ’t schoonste beelt dat ick beminne,
    Dees misdaet, ja die raeckt de Goôn,
    En alle mijn hertneckigheden,
    Die dwingen haere wraeck, te daelen na beneden,
    (1265) Om my te geven mijnen loon:
    Maer nu, ick bid U om genade,
    Op dat ick die verkrijgh, soo val ick op mijn knien,
    En gy sult my van liefde sien,
    Soo seer als immermeer beladen,
    (1270) En wilt my dees genae niet weygeren,
    Of anders sullen mijn gebeen,
    Tot aen den derden Hemel steygeren,
    En klagen daer, het geen ick lijde hier beneen;
    De doot die sal my dan noch schijde,
    (1275) Die ick my geven sal met mijnen eygen hant,
    Want ick onmooglijck niet kan lijden,
    Dat ick hier langer leef, met U in misverstant,
[p. 42]
    Ick die mijn leven langh U schoonheyt sal beminnen,
    Die van my aengebeden wert,
    (1280) Moet nu in desen staet schier missen mijne sinnen,
    Wanneer ick niet beweegh U hert:
    Ick voel van alle kant het mijne nu bestreden,
    Daer is niet datmen kan gelijcken by mijn pijn;
    En al het gene, dat van yemant wert geleden,
    (1285) Dat is daer by noch veel te klijn,
    En kan ick geen genae verhoopen,
    Soo sal ick stracx dit stael in mijnen boesem doopen;
    Mijn hert in U gesicht van my doorstoocken wert,
    Dat hert, dat schelmse hert, dat waerdigh is te sterven,
    (1290) Soo ’t Uwe gonst moet derven,
    En soo gy niet en wilt versachten mijne smert,
    Geluckigh soo ick mach, na ’t sterven achterlaeten,
    Een beeter heugenis van mijne minne vlam,
    En dat ick U noch eerst benam,
    (1295) De reden die gy hebt van my altijt te haeten,
    Dat is het voor het laest dat ick noch sal verwachten.
Alc. Ach! wreede Man.
    IUP. Ey spreeck, waer zyn doch U gedachten,
Alc. Moet ick met goetheyt zyn belaen,
    Wanneer gy my soo hebt misdaen.
    IUP. (1300) Ach! selfs op wat manier dat men ons kan verstooren,
    Soo isser noch genae, wanneer men toont berou.
Alc. Ja een verliefde ziel, sou liever gaen verlooren,
    Als quaet doen aen sijn Echte Vrou.
    IUP. En men vergeeft wel eer aen die in ’t herte staet.
Alc. (1305) Neen, seght niet meer, want gy verdient dat ick u haet.
    IUP. Gy haet my dan?
    Alc. Ick wens dat het my mach gelucken.
    Want heel beseeten door de spijt,
    Doë ick mijn best om met der tijt,
    Mijn haet in’t binnenst van mijn hert te mogen drucken.
    IUP. (1310) ’k Beloof aen uwe wraeck, mijn doodt, wat kont gy vreesen?
[p. 43]
    Spreeckt, en ick sal gehoorsaem wesen.
Alc. Die U niet haeten kan, kan die sien dat gy sterft?
    IUP. En die niet leven kan, soo hy U liefde derft,
    U gramschap, die my nu op soo veel hertseer stae,
    (1315) Die werpt my weer voor uwe voeten,
    En gy sult hier nu kiesen moeten,
    Of geven my mijn straf, of geven my genae.
Alc. Hoe dat ick dit gae over leggen,
    Mijn hert mijn teere hert, is’t dat my hier verraet,
    (1320) En wil men U niet klaer uyt seggen,
    Dat men U liefde draeght, wanneer men U niet haet.
    IUP. Ach alderschoonste beelt van mijn genegentheden...
Alc. Gaet ’k ben niet wel te vreen op mijn slaphertigheden.
    IUP. Sosie gaet gy aenstonts heen,
    (1325) Daer gy de Overstens by een,
    Op d’een of d’andre plaets sult weeten,
    Versoeck haer altemael dat sy hier komen eeten,
    Terwijl hy gaet sal hier Mercuer sijn plaets bewaren.


Sevende Uytkomst.

CLEANTHIS. SOSIE.

WAt dunckt U Cleanthis, dat sal niet qualijck gaen,
    (1330) Kom, willen wy in vreé nu oock weerom vergaeren,
    En leven even eens, als of niet was misdaen?
    CL. Om U schoon aensicht, ja meent gy dat dat geschiet.
S. Gy wilt niet. CL. Neen.
    S. En my verscheelt het oock dan niet.
    Te slimmer ist voor jou.
    CL. Nou, nou, dan kom al weer.
S. (1335) Ick heb den bras van jou, en wil nu oock een keer,
    In mijnen gramschap gaen volherden.
    CL. Gaet schelm, ick sal ’t eens moede werden,
    Te wesen soo een Vrouw van Eer.

Continue
[p. 44]

Derde Bedrijf. Eerste Uytkomst.

AMPHITRION.

Am. IA ick geloof dat hem ’t geluck nu gaet verbergen,
    (1340) Om mijn gedult te tergen,
    Want ’t is de harste saek, die men besoecken mach,
    Wanneer men niet en vint, die men wel gaeren sach;
    In wat voor holen, in wat hoecken,
    Dat ick mijn tijt nu heb besteet,
    (1345) Soo vont ick noyt die geen, die ick quam om te soecken,
    En die ick niet en soeck, die zyn altijt gereet;
    ’t Gaet wonderlijck in ’s werelts saecken;
    Veel menschen die ick noyt en sach,
    Die spreecken my stracx aen, en om my dol te maecken,
    (1350) Soo seggen sy veel fraeys van ’t winnen vande Slach;
    Het is al te vergeefs dat ick haer reen wil staecken,
    Haer vrientschap, my by na verdooft,
    En ick en kan van haer niet raecken,
    Al wenck ick met de hant, en knick ick met het hooft,
    (1355) Op dat ick op haer praet, mach geven eenigh teecken,
    Terwyl een yeder ’t sijn verhael,
    Hoort men my binnents monts oock altemets iet spreecken,
    Maer ick vervloeckse altemael:
    Hoe weynigh ist vermaeck dat my dees eer kan geven,
    (1360) Ick heb daer in nu geen meer lust,
    Hoe weynigh helpt die staet waer in men my siet leven,
    Terwyl myn hert is ongerust,
    Myn achterdocht, die is soo teer,
    Dat sy my daetelijck brenght weer
    (1365) Op ’t stuck van al myn ongenoegen,
    ’t Wegh zyn van het gesteent, my niet soo seer verstoort,
    De Zegels breeckt men op dat heb ick meer gehoort,
    En dat men die weer toe kan voegen;
[p. 45]
    Maer dat ick heb van dese nacht,
    (1370) Die steenen selver hier gebracht,
    Dat* spel en kan ick niet ontwinden;
    Men kan oock wel twee menschen vinden,
    Die als mense oock wel bekeeck,
    Den een, den andren wel geleeck;
    (1375) En daer oock wel een guyt sou altemet meé speelen,
    Maer ick verstae in geenen deelen,
    Dat yemant sich soo veynsen kan,
    Dat men hem houden sou selfs voor den Echten Man;
    Mijn dunckt dat men aen al sijn wercken,
    (1380) Dat schelmstuck wel seer licht sou mercken;
    En dat een Vrou in sulcke min,
    Al vry veranderinge vin:
    Men praet van Tovery, die veel geschiet in Swede,
    En ’t schynt wel dat een yeder een,
    (1385) Daer meé is wonder op de been,
    Ick heb altijt daer voor gestrede,
    En al wat dat men my voor bracht,
    Heb ick myn leven niet geacht:
    Hoe, sou den Hemel my van al ’t geluck beroven?
    (1390) Dat my in ’t midden van het Velt,
    Heeft op den top van Eer gestelt;
    Om nu tot myne schandt soo licht yets te geloven,
    Ick moet dat werck noch eens weer op een nieu beginnen,
    En soo verhoort sy myn gebeen,
    (1395) Soo hoope ick dat myn Alcmeen,
    Voor dese reys sal zyn berooft van haere sinnen.


Tweede Uytkomst.

MERCUER. AMPHITRION.

M. TErwyl de liefde my hier geen vermaeck kan geven,
    Moet ick om niet heel leegh te leven,
    Myn selven soecke eene vreught,
[p. 46]
    (1400) Die my soo wat het hert verheught;
    Ick moet Amphitruo eens reys soo boos gaen maecken,
    Dat hy sijn reusel uyt sal braecken:
    Ten is soo byster wel niet van een Godt gedaen;
    Maer daer leyt my seer weynigh aen,
    (1405) Want ick wel hebben wil dat yder een mach weten,
    Dat tot die snackery myn dryven myn Planeten.
Am. Wat doet die deur toe? wel dat is een schoon beschick.
M. Al soetjes, wie klopt daer? Am. Ick.
    M. En wie ick?
Mercuer spreeckt uyt een Venster.
Am. Doet op.
    M. Wel hoe doet op! en wie wilt gy doch wesen,
    (1410) Die spreeckt op sulck een toon als of men U most vresen.
Am. Hoe wie ick ben, ist dat gy dat noch niet en siet?
M. Neen, en soo veel te doen, dat en begeer ick niet:
    Wel zyn sy al dan geck, of sijn sy onbequaem?
Am. Sosie hoort gy niet?
    M. Wel ja, soo is myn naem.
    (1415) Vreest gy dat ick die sal vergeeten?
Am. Siet gy my wel?
    M. Wel ja, hoe zyt gy soo beseeten,
    Dat gy soo groot geraes komt maecken daer om laegh?
Am. O vagebont, is dat een vraegh.
M. Wat schort u, spreek ter deeg wilt gy dat men sal weten.
Am. (1420) Ick geef U met een stock wel haest een seker teecken,
    En sal U dan soo leren spreecken.
M. Sacht vriendt, wilt gy niet heenen gaen,
    So sent ick U een boô, die U niet aen sal staen.
Am. O Goôn! wie sach oyt van sijn daegen,
    (1425) Dat men dat van een knecht, een guyt noch moet verdraegen.
M. Wel hebt gy na U sin my nu genoegh doorlopen?
    Hoe wilt staet sijn gesicht! hoe spalckt hy d’oogen open?
    Indien men met de oogen eet,
    Hy slockt my op in eene beet.
[p. 47]
Am. (1430) Ick selfs by na voor U sou beven,
    Dat gy door onbedachtsaemheyt,
    Maeckt dat men U de huyt vol slaegen noch sal geven,
    En dat voor al U quaet bescheyt.
M. Hoor Vriendt U saecken zyn gedaen,
    (1435) Soo gy niet haest vertreckt, sal ick U lustigh slaen.
Am. O fielt! ick sal U haest gaen leeren,
    Wat dat het is sijn Heer te keeren.
M. Mijn Heer?
    Am. Ja schelm, gelijck gy siet.
M. Dat is Amphitruo en niemant anders niet.
Am. (1440) Wie sou Amphitruo behalven ick doch wesen?
M. Amphitruo? Am. Och ja.
    M. Wat sottigheyt is desen,
    Waer wast, ey seght gy my eens dat,
    Gy desen heelen nacht doch sat,
    Daer men U soo wel heeft beschoncken?
    (1445) Waer ist daer gy dus hebt gedroncken?
Am. Noch meer?
    M. Wast nieu of oude Wyn,
    Daer gy kont mede vrolijck zyn?
    De nieuwe soo gy my gelooft,
    Die treckt wat lichtelijck in ’t hooft,
    (1450) Maer neemt men daer te veel van binnen,
    Verliest men het gebruyck van sinnen.
Am. Ick sweere, dat ick U de mont sal komen stoppen.
M. Gaet, gaet, myn goede Vrint,
    Want om de Wyn, gy noch verschooningh vint,
    (1455) Ick anders daer dicht op sou kloppen,
    Laet gy Amphitruo genieten sijn vermaeck.
Am. Amphitruo is daer?
    M. Wel Hemel wat een saeck!
    Waer meent gy dat hy is, hy sit daer by Alcmeene,
    En proeft* van haere min de vreught,
    (1460) En vint sijn hert nu heel verheught,
    Terwijl hy met haer is soo vreetsaem als voor heene:
[p. 48]
    Wilt gy nu na myn woorden hooren,
    Soo wacht U wel ter deegh van haere vreught te stooren.


Derde Uytkomst.

AMPHITRUO.

    ACh wat een grooten slach my daer gegeven wert!
        (1465) Wat onrust brenght hy in myn hert;
        En soo, gelyck hy seyt, zyn in die staet myn saecken:
        Wat sal ick dan gaen maecken?
    Hoe sal dit gaen op’t lest?
    Ist spreecken nu voor my of ’t swygen alderbest?
    (1470) Sal ick bedecken of gaen brengen aen den dach,
    Het geen my strecken sal tot schanden;
    Wat raes ick? het is best dat ick aen myn vyanden,
    My met den eersten wreecken mach.


Vierde Uytkomst.

AMPHITRUO. NAUCRATES. POLIDAS. SOSIE.

S. MYn Heer, ick hebbe dese Heeren,
    (1475) Hier meé gebracht op U begeeren.
A. Ach! zyt gy daer?
    S. Mijn Heer.
    Am. O snooste die daer leeft!
S. Wat
    Am. ’k Sal U wysen...
    S. Wat of U daer toe reden geeft?
Am. Vraegt gy?
    S. Gy Heeren wilt doch met den eerste komen.
    Nauc. Och! hout doch op.
    S. Wel wat heb ick doch ondernomen?
Am. (1480) Gy vraeght dat guyt, en durft de geck noch met my steecken;
[p. 49]
    Och! laet ick hem de kop terstont aen stucken breecken.
S. Wanneer men ymant hanght, zyt men hem sijn misdaet.
    Nauc. Segh wat het is dat U maeckt soo uytsinnigh quaet.
S. Gy Heeren ’k bid U hout mijn woort.
Am. (1485) Heeft men sijn leven wel gehoort,
    Dat men sal voor sijn Heer de deuren toe gaen sluyten;
    En laeten hem staen kijcken buyten,
    En seggen hondert sottigheen:
    O guyt.
    S. ’k Ben doot.
    POL. Luystert doch wat na reen.
S. (1490) Myn Heeren. Nauc. Wat.
    S. Heeft hy my oock geslaegen?
Am. Ick wil dat hy sijn loon sal draegen,
    Van ’t geen hy my flus heeft gedaen.
S. Ach! hoe kan dat in reen bestaen,
    Indien ick alle bey dees Heeren,
    (1495) Gesocht heb over al, op dat sy U vereeren,
    Met haere tegenwoordigheyt,
    Ter plaetse daer het mael al voor haer is bereyt.
    POL. ’t Is waer hy quam die bootschap brengen,
    En dat wy van hem gaen, en wouw hy noyt gehengen.
Am. (1500) En wie gaf U die last? S. Gy.
    Am. En wanneer?
S. Doen gy met U Alcmene weer de Vrede hebt gesloten,
    En van haer teere min de soete vreught genooten.
Am. O Goôn! elck uer, elck oogenblick,
    Komt my weer op een nieu ontstellen;
    (1505) En noch en weet ick niet wat ick,
    Van al dit spel sal na vertellen.
    Nauc. Al ’t geen dat hy ons heeft verhaelt,
    Gaet de natuer soo ver te booven,
    Soo men ’t niet wel doorsoeckt soo is het te gelooven,
    (1510) Dat men daer lichtelijck in dwaelt.
Am. Gaen wy gy kont my hulpsaem zyn,
    Den Hemel heeft U hier gesonden;
[p. 50]
    Kom, laeten wy het al doorgronden,
    Al was het selfs voor my een doodelijcke pyn.


Vijfde Uytkomst.

JUPITER. AMPHITRUO. NAUCRATES. POLIDAS. SOSIE.

    Iup. (1515) WIe* maeckt hier sulck geraes?
    En daer ick my bevin, wie speelt hier dus den Baes?
Am. O Goôn!
    Nauc. Wat wil het lot ons hier bestoocken?
    Dit lijckent wonder wel na spoocken;
    Hoe! ick sie twee Amphitruons,
    (1520) Die sich vertoonen hier voor ons.
Am. Myn lijtsaemheyt is uyt, myn hert voelt sich beklemt,
    Soo ick myn oogen moet gelooven,
    Soo gaet dit alles noch te booven,
    En ick ben nu heel overstemt.
    POL. (1525) Hoe ick haer meerder gae bekijcken,
    Hoe sy malkander meer gelijcken.
S. Neen seecker dits myn rechten Heer,
    Den ander is een guyt, die hem ontsteelt sijn Eer.
Am. Laet my...
    Nauc. O Goôn! siet wat gy doet.
Am. (1530) Myn moet verkoelen in sijn bloet.
    Iup. Al sacht, die gramschap is alhier maer tijt verlooren,
    En als men sich soo ras gaet stooren,
    Soo is het in ’t gemeen een blijck,
    Dat men heeft ’t grootste ongelijck.
S. (1535) Die schelm, die doet sich soo gelijcken,
    Om dat hy door bedrog myn Meester door sou strijcken;
    ’k Sal U stracx lustigh slaen voor die onnutte praet.
    Iup. Waer aen dat gy toont Uwe gaeve.
S. Myn Meester dat is oock een braeve,
    (1540) En sal niet laeten toe, dat men sijn volck soo slaet.
[p. 51]
Am. Ick bid dat gy my toelaet,
    Dat ick myn selven nu mach wreecken.
    Nauc. ’t Is reden dat men tegen gaet,
    Dat hier Amphitruo sijn selven doot sou steecken.
Am. (1545) Hoe! sult gy lyden dat myn Eer,
    Door soo een fielt, sal zyn geschonden?
    De handen zyn die my gebonden,
    Door die geen, die voor my most stellen sich ter weer.
    POL. Wat wilt gy dat wy gaen bedrijven,
    (1555) Terwijl dat twee Amphitruons,
    Die sich vertoonen hier voor ons,
    Ons oordeel doen in twijffel blijven,
    Indien wy U ons hulp aen bien,
    Soo mochten wy misschien wel dwaelen;
    (1560) Niet, dat wy in U niet en sien
    Amphitruo, die men sach soo veel Eers behaelen,
    Doen hy heeft in den slach voor Thebe vroom gestrede,
    Maer die gelijckenis die sien wy in hem mede,
    Soo dat in die gelegentheyt,
    (1565) Wy tusschen U en hem niet weten onderscheyt:
    Wy weten heel wel wat, dat hier in dient gedaen,
    En die geen die ons wil bedriegen,
    Maeck staet tot loon van al sijn liegen,
    Dat men hem onder ons geen kleyntje af sal slaen:
    (1570) Maer dat te doen soo by de gis,
    Dat wil niet zyn, maer kan ons yemant dit uytleggen,
    Soo hout voor seecker en gewis,
    Dat men ons niet meer hoef te seggen.
    Iup. Het geen dat gy daer seght bestaet in goede reen,
    (1575) Ons wesen komt soo over een,
    Dat ick seer lichtelijck U twijffel kan verschoonen,
    Ick ben daer over niet gestoort,
    Noch spreeck niet een uytsinnigh woort,
    Ick sal myn selven niet dus uyt gelaeten toonen,
    (1580) ’k Maeck geen geraes, noch geen gebeer,
    Noch slae myn handen aen ’t geweer,
[p. 52]
    Dat is geen middel om ons hier van een te scheyden,
    Ick sal der U wel een bereyden,
    Waer door dat men in alle min,
    (1585) De uytkomst van dees saecke vin:
    Een van ons twee is sonder spreecken;
    Amphitruo, die hier nu staet,
    En die ons hebben wel bekeecken,
    Die vinden dat het haer verstant te boven gaet;
    (1590) Ick sal dan zyn die dese saecken,
    Sal brengen tot een seecker ent,
    En maecken my soo wel bekent,
    Dat niemant my en sal versaecken:
    Maer op dat niemant my geloove al te licht,
    (1595) Wil ick dat doen in het gesicht
    Van al die binnen Thebe woonen,
    De saeck die is dat oock wel waert,
    Dat die omstandigheyt daer aen niet wert gespaert,
    En soo kan ick oock best Alcmene gaen verschoonen:
    (1600) Ick hoor alreê met ongenucht,
    Dat men doet loopen een gerucht,
    Als of sy dapper had misdreven;
    En daerom ist dat ick begeer,
    Dat door dit teecken haere Eer,
    (1605) In alle deelen sal herleven;
    Op dat ’t een yeder van U weet,
    Heb ick U altemael ontbooden,
    En door Sosie hier doen nooden,
    Op dat men eerst een maeltijt eet.
S. (1610) Myn Heeren, seecker ’t is alsoo,
    Dat heb ick altijt wel geweeten,
    Want de oprechte Amphitruo,
    Die is Amphitruo, daer men wat sal gaen eeten.
Am. O Hemel! kan ick my wel meerder sien verklijnen?
    (1615) En moet ick dan noch tot myn pijn,
    Hier selfs in myn gesicht die guyt noch sien verschijnen?
    En myne gramschap moet die noch weerhouden zijn?
[p. 53]
    Nauc. Het is alsonder reen, het geen men U hoort spreken;
    Wacht maer wat na het teecken,
    (1620) Wilt soo uytsinnigh niet opvliegen,
    Wy wachten oock vast na dat blijck:
    En ick en weet niet wel of hy ons sal bedriegen,
    Maer hy spreeckt van de saeck als of hy had gelijck.
Am. Gaet slappe vrinden, gaet, ’k wil my aen U niet binden.
    (1625) Gaet, hout het met dien vagebont;
    ’k Sal binnen Thebe wel terstont,
    Gaen andre luy als gy zyt vinden.
    Iup. ’t Is goet, ick salse hier verwachten,
    Ick sal haer klaerlijck dan doen blijcken dese saeck.
Am. (1630) O schelm! hoe na sout gy wel trachten,
    Door soo een treck t’ontgaen myn wraeck.
    Iup. Ick en begeer my niet te stooren,
    Aen al het geene dat gy seght,
    My lust de moeyte niet van daer eens na te hooren,
    (1635) Want het terstont van my sal wesen wederleght.
Am. De heele Werlt U niet voor my verbergen sel,
    Ick volch U over al, ja selfs tot in de hel.
    Iup. Ten is niet noodigh, dat gy maeckt soo veel gerucht,
    Want men wel haest sal sien dat ick niet voor U vlucht.
Am. (1640) Kom laet ick soecken myne Vrinden,
    Die my bystaen in dese noot,
    Soo krijght hy (kan ick hem maer vinden)
    Noch hondert steecken na sijn doot.
    Iup. Ach sonder meer fatsoen, laet ons maer gaen na binnen.
    POL. (1645) ’k Beken, ick kan dit niet versinnen.
S. Myn Heeren, laet nu maer al dat verwondren staen,
    En wilt maer ras aen Taeffel gaen:
    Ick wou wel dat ick oock daer aen al was geseten,
    O bloet! als dat eens wesen mach,
    (1650) ’k Salt dan wel seggen, hoe het toegingh in den slach:
    Maer eerst soo moet ick lustigh eeten.


[p. 54]

Seste Uytkomst.

MERCUER en SOSIE.

M. HOu! stae! gy komt hier aen op dese soete reucke,
    En steeckt U neus hier in de keucke.
S. Ach! soetjes wat.
    M. Gy komt hier weer;
    (1655) ’t Is tijt dat ’k u de rugh wat smeer.
S. Ach Edelmoedich Ick, wilt myn dat niet verbië,
    Laet my maer stil na binnen gaen
    Sosië, spaert doch wat Sosië,
    En wilt niet op U selven slaen.
M. (1660) Wie maeckt U doch so stout dat gy noch durft bestaen,
    U selven weer alsoo te heeten?
    Of is het U alreê vergeten,
    Indien gy dat maer dacht, dat ick U doot sal slaen.
S. Wy konnen onder eenen Heer,
    (1665) Die naem wel voeren met ons bijde,
    Men kende my alsoo wel eer,
    En dat gy die meé voert, dat mach ick heel wel lijde,
    Laet die oneenigheyt aen bey d’Amphitrions:
    Maer my dunckt seecker onder ons,
    (1670) Is daer soo veel niet aen bedreven,
    Wat, laten wy in vreé de twee Sosies leven.
M. Neen, het is my genoegh aen een,
    En ick begeerder anders geen.
S. Ick sal U noch de voorganck geven,
    (1675) Gy sult de ouste zyn en ick de jongste Soon.
M. O neen, dat ben ick ongewoon,
    ’k Wil zyn een eenigh kint soo langh als ick sal leven.
S. O wreet en onbeweeghlijck hert;
    Lijt dan dat ick U schadu wert.
M. (1680) Gants niet.
    S. Och! luystert doch na reen;
[p. 55]
    Soo ick U schadu ben, sal ’k soo gedienstigh wesen,
    Dat ick sal zyn gepresen,
    En dat gy selver sult van my zyn wel te vreen.
M. Neen, ick en ben niet te versetten,
    (1685) Soo gy daer binnen komt sal ick U ’t hooft verpletten.
S. Helaes! wat grooter ongeval,
    Sosie komt gy te beleven.
M. O guyt, U mont die durft noch al,
    Die naem weer aen U selven geven.
S. (1690) Ick ben het niet dat gy ’t verstaet,
    Die dat heb oyt weer onder nomen,
    En die Sosie daer ’k van praet,
    Daer ben ick eertijts van gekomen:
    Hy wast die tot verdriet en kruys,
    (1695) Recht op het middagh-mael gejaeght wiert uyt den huys.
M. Ja past daer oock wel op te dencken,
    Of ’t sou U aen U leven krencken.
In sijn selven.
S. Had ick maer moets genoegh, wat sloegh ick U niet of;
    O dubbelt hoere kint, die my speelt sulck een spel.
M. (1700) Wat seght gy?
    S. Niet.
    M. Soo tuyten my myn ooren.
S. Vraeght.
    M. Seecker hoere kint, dat quam my noch te voren.
S. Een seecker Perroquet die mach U door sijn klap.
M. Ha daer, gy mooght dan door die lap,
    Soo U meer lust my vinden leeren.
S. (1705) Wat valt dat eetens uer my langh!
    Ja seecker, en het valt my bangh,
    Dat men my op dees tijt dus uyt den huys komt keeren;
    Ick mach my dan in desen druck,
    Gaen troosten in myn ongeluck;
    (1710) Ick mach my selven oock wel by mijn Heer gaen stellen:
    Maer saght, ick sie hem daer met andere gesellen.


[p. 56]

Sevende Uytkomst.

AMPHITRION. ARGATIPHONDIDAS. POSICLES. SOSIE.

Am. ICk bid Gy Heeren volght van veer,
    En wilt by my niet komen eer
    Het tijt is om daer te verschynen.
    Pos. (1715) Het is de grootste pyn dunck my van alle pynen.
Am. Het is aen alle kant, dat ick vin myn verdriet,
    Myn min die heeft soo veel als myne eer te lijden.
    Pos. Is dees gelijckenis soo groot als men my zyde?
    Beschuldigh ick Alcmene niet...
Am. (1720) Neen seeckerlijck in soo een saeck,
    Die eenighsints ons eere raeck,
    Daer ist al schuldigh ’t geen geen onschult kan betoonen,
    En hoe dat men dat went of keert,
    Het minste ’t geene dat ons deert,
    (1725) De Eer, en kan niet, schoon ’t de rede wouw verschonen.
    Arg. Ick mach myn hooft niet eens met sulcke dingen breecken;
    En weet myn Heeren niet, waer dat gy noch na wacht?
    Want die manier van doen heb ick altijt veracht,
    En al die braeve luy, die sullent tegen spreecken,
    (1730) Soo gy met lijf en ziel niet dienen wilt U vrient,
    Soo moet gy weeten van te vooren,
    Argatiphondidas hier gans niet by en dient,
    Die mach van soo een guyt al dat gepraet niet hooren,
    Een eerlijck man sal dat niet doen,
    (1735) Die haet al dat ontydigh klappen,
    Maer sal tot een begin, en sonder meer fatsoen,
    Syn vyant stracx aen stucken kappen,
    Die dat doet, die doet na myn sin,
    Argatiphondidas die hackt daer maer op in,
    (1740) En is daer toe alleen genegen:
[p. 57]
    En gy myn Heeren zyt gebeen,
    Dat desen schelm van my alleen,
    Met dese klingh mach zyn dwers door het hert geregen.
Am. Gaen wy.
    S. Ick kom hier vallen op myn knien,
    (1745) En wil nu niet wes meer ontsien;
    Schopt, smijt, slaet vry, al sout gy willen,
    My levendigh de huyt af villen,
    ’k Verdien het wel, en gy niet hoort,
    Dat ick U seggen sal een woort.
Am. (1750) Wat ist staet op?
    S. Men heeft my weer gesmeeten,
    Soo als ick met het volck wouw gaen om wat te eeten,
    Liet ick noyt myn gedachten gaen,
    Dat men my daer soo af sou slaen,
    Dat andre ick, de knecht van d’andre gy, die heeft
    (1755) Een leven van den droes begonnen,
    Soo dat myn hert in ’t lijf noch beeft;
    En ick myn Heer die geeft in ’t lesten oock gewonnen,
    Wy zyn nu bijde in den druck,
    En ick beklaegh ons ongeluck,
    (1760) Wy zyn gelijck in allen deelen,
    En sy gaen mynen naem, soo wel als d’uwe steelen.
Am. Volght my.
    S. Maer dient daer eerst niet wel te zyn vernomen,
    Of daer oock niemant en verschijn.


Achtste Uytkomst.

AMPHITRUO. NAUCRATES. POLIDAS. ARGATIPHONDIDAS. POSICLES. CLEANTHIS. SOSIE.

    CL. O Goôn!
    Am. Wat mach haer overkomen,
[p. 58]
    (1765) Sou sy wel meé krancksinnigh zyn?
    CL. Gy zyt om hoogh, en nu sie ick U hier benede.
    Nauc. Verhaest U doch soo niet maer siet eens hoe dat hier,
    Gy werden sult verlicht in alle duysterheden,
    En denckt niet dat ick het versier,
    (1770) Sy sullent U klaer uyt gaen leggen,
    En soo sy my de waerheyt seggen,
    Soo sout gy hebben gants geen reen,
    Van dat gy nimmermeer sout qualijck zyn te vreen.


Negende Uytkomst.

MERCUER. AMPHITRUO. NAUCRATES. POLIDAS. ARGATIPHONDIDAS.* POSICLES. CLEANTHIS. SOSIE.

Mercuer sit op een Wolck.
M. IA het sal in ’t gesicht van yeder een geschien,
    (1775) En dit segh ick U vast voorhenen,
    Dat het is Jupiter die gy hier hebt gesien,
    Die is in ’t wesen van Amphitruo verschenen,
    Sijn liefde tot de schoon Alcmeen,
    Die deé hem komen hier beneen.
    (1780) Ick ben Mercuer, die niet wel ledigh en kan leven,
    En heb Sosie uyt vermaeck wat slaegh gegeven,
    Ick denck niet dat hy sich daer over veel beklaeght,
    Want slaegen van een God doen Eer aen diese draeght.
S. Neen seecker Heer Mercuer, voor al die groote Eer,
    (1785) Bedanck ick U niet seer,
    ’k Had liever dat ick dat niet en had sien geschië.
M. Ick geef U nu verlof dat gy moogh zyn Sosië,
    Want het geen God heel langh behaeght,
[p. 59]
    Dat hy soo sotten backes draeght.
Hy verdwijnt.
    (1790) Ick macht gaen wassen af met suyvre Ambrosië...
S. Den Hemel geef op myn begeer,
    Dat gy hier noyt mooght komen weer,
    Want ick heb noyt geen God bekeecken,
    Die soo wel na de Droes, als gy doet heeft geleecken.


Tiende Uytkomst.

JUPITER. AMPHITRUO. NAUCRATES. POLIDAS.* ARGATIPHONDIDAS. POSICLES. CLEANTHIS. SOSIE.

Sittende in een Wolck
Iup. (1795) KOmt hier Amphitruo en siet nu voor U oogen,
    Wie dat U heeft bedroogen,
    En siet hier komen in U schijn,
    Den grooten God Jupijn;
    Het is nu immers aen dit teecken,
    (1800) Wie dat ick ben seer klaer gebleecken:
    Dat nu U gramschap zy geblust,
    En leeft nu in U huys, in vrede en in rust:
    Myn naem die over al, in Hemel en op Aerde,
    Gehouden wert van groote waerde;
    (1805) Herstelt nu rijckelijcke weer,
    Het geen men seggen kan, tot nadeel van U Eer,
    Ja het en kan U niet dan een groot voordeel geven,
    Dat gy in Uwe min zyt nevens my verheven;
    En ick hoe grooten God dat ick sou mogen zyn,
    (1810) En sie niet sonder smert en pijn.
    Hoe dat den brant van Uwe minne,
    Soo seer is by Alcmeen gewortelt in haer sinne:
    En ick bent, die sich heeft ten hooghste te beklaegen,
    Dat ick van hare min geen vreught genieten kan,
[p. 60]
    (1815) Of moest eerst om haer te behagen,
    Myn selven trecken aen, het aensicht van haer Man;
    Het moet met groote vreught nu komen tot U ooren,
    Dat gy van myn moet hooren,
    Dat al wat door bedrogh van haer genooten wert,
    (1820) Dat sy dat geeft aen U, in ’t binnenst van haer hert.
S. Die Signor Jupiter kan ’t pilletje vergulden.
    Iup. Laet dan U gramschap hier in nemen sijn gedulden,
    Herstelt weerom de Vreê, soo daer noch iets aen schort,
    Want ick sal maecken dat in ’t kort,
    (1825) Een Soon voor U sal sijn gebooren:
    Een Hercules, wiens naem men over al sal hooren;
    Die door sijn groote dapperheyt,
    De Aerde van al ’t quaet kloeckmoedigh sal bevrijde,
    Soo dat in die gelegentheyt,
    (1830) Men U geluck noch sal benijden:
    Gy hoeft hier van geen meer bescheyt,
    En ick en geef geen klaerder teecken,
    Want al dat Jupiter U seyt,
Hy verdwijnt.
    Dat en mach niemant tegen spreecken....
    Nauc. (1835) Ick ben verblijt...
    S. Myn Heer wilt gy doen na myn raet,
    Soo laet het daer vry blijven steecken,
    Want soo gy noch wat veerder gaet,
    Soo sult gy blijven in gebreecken;
    Want soo men daer aen sou beginnen,
    (1840) Soo zyt verseeckert dat in dees gelegentheyt,
    Het maer in groote sottigheyt,
    Al ’t geene dat men kan versinnen,
    En hoe dat ick dat wen of keer,
    Myn dunckt dat Jupiter ons doet een groote Eer:
    (1845) Een Soon, die sal ons zyn gebooren,
    Men sal seer verre van hem hooren;
    Dat gaet niet qualijck na myn sin,
    Ick vin daer groot genoegen in:
[p. 61]
    En laeten wy het daer by laeten,
    (1850) Dat yeder gae naer huys, en scheyt voor uyt sijn praeten.
    Daer soo de saecken zyn gegaen,
    Die ’t minste seyt, heeft best gedaen.

EYNDE.

[p. 62-p. 64: blanco]
Continue

Tekstkritiek:

vs. 55 mint er staat: mint.
vs. 78 onnoselheyt er staat: onnoselheyt.
vs. 737: fraey, er staat: faey,
vs. 825: begrijp er staat: bëgrijp
vs. 1371: Dat er staat: D t , want de a (of i) is niet doorgedrukt.
vs. 1459: proeft er staat: proef
vs. 1515: Wie De grote initiaal aan het begin ontbreekt (alleen hier).
bij vs. 1774: ARGATIPHONDIDAS er staat: ARGATIPONDIDAS
bij vs. 1795: POLIDAS er staat: POLICAS