Adriaan Peys - Klucht van George Dandin - 1672

Adriaan Peys: Klucht van George Dandin. Uyt het Frans getranslateert door M.M.
Gecalculeert naer den hedendaegschen Meridiaen. 1672.
Uitgegeven door A. Muller.
Redactie dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
072781
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

[p. 1]

KLUCHT

VAN

GEORGE DANDIN

Uyt het Frans getranslateert

Door M.M.

Gecannoniseerden Doctor Theologiae,

Gecalculeert naer den hedendaegschen

MEREDIAEN

[Vignet: Fleuron].

ANNO M.DC.LXXII.

[p. 2]

NAMEN

DER

PERSONAGIEN.

George Dandin. Rijken Boer.
Angeletje sijn Wijf.

Meester Gekskap.
Madame Maloote.

}

Angeletjes Ouders.

Clitander Galand van Angeletje.
Lubbert den Knecht van Clitander.
Claudietje Angeletjes Meyt.
Pietjen Spreeu, Knecht van George Dandin.

EERSTE
UYTKOMST.

George Dandin, met Pietje sijn Knecht.

DE mensch is met een Wijf elendigh aengeslagen,
Soo sy den tytel wil van Adel Juffrouw dragen;
En yder een kan sien uyt dees mijn Houwlijks bant,
Wat dat het seggen wil een Wijf uyt Amstel-lant.
(5) De Staet-sucht is een ding dat veel de kop doet krouwen.
Wanneer een Land-Man wil een Adel Juffrouw trouwen.
Heeft Angeletjen oyt in George sin gehadt?
’t Was om sijn Ducatons en niet om ’t Boere-gadt.
Had ik niet best getrouwt een aerdig Boere-Meysje,
(10) Als dat ik dese vrouw nam om haer poesligh vleysje?
Patientie ’k ben gekroont mijn kop is vol Chagrijn,
’k Wil liever in de kroeg alls in mijn wooning zijn.
Loop Pietjen spreeu loop ras en segt eens aen de vrinden,
Dat s’ in de kroeg hier by nu strakskens sullen vinden.
Pietje. (15) Maer wie al Heer, du Leeu, Ian Pankoek en wie noch?
George. En ik dat ’s al genoeg.
Pietje. Recht soo, drie aen een troch,
Die houwent tot ten nacht ten vieren by malkander;
Al weer goet saey saysoen voor Jonkertjen Clitander.

TWEEDE UYTKOMST.

Lubbert, George Dandin.

G. Dand. Wie duyvel komt sijn kop daer uyt mijn deur te steeken.
Lubbert. (20) Mijn Heer gy saegt my aen ’k dacht datje my wou spreken.
Georg. D. De gek en kent me niet,
Lubbert. Daer maelt wat in sijn kop.
Georg. D. De sot en groet me niet wat bruyt me dese fop
Lubb. Ik vrees dat dese vent aen yder een sal klappen
Dat hy my uit het huys van George heeft sien stappen.
George D. (25) Goên avont Kameraed.
Lubbert. Jou van ’s gelijk Singeur.
George D. Maer seg eens Kameraed komje niet uyt die deur?
[p. 4]
Lubb. Ja’k, maer ’k versoek dat gy de saek niet wilt ontdekken,
Want onsen Hospes is een van de malle gekken;
Die meent dat als sijn Wijf maer met een ander spreekt,
(30) Dat sy terstont den bant van d’echte trouw verbreekt.
George D. Hoe praet die malle gek, ik sal de saek wel swijgen,
Want anders vrees ik licht wat op mijn bast te krijgen.
Lubb. ’k Heb daer in huys een brief gebragt van een Galant,
Die sich verwondert over die Madams verstant:
(35) En is op haer vernuft en Hoffelijke kueren
Soo wonderlijk verlieft dat hy niet meer kan dueren.
George D. Waerachtig Cameraed,
Lubbert. Dien Heer gaf me den Brief
Met order dat ik moest sekreet zijn als een dief.
En daerom is ’t alleen dat ik soo seer bevreest ben
(40) Dat yemand merken sal dat ik in huys geweest ben;
George D. Ik sal ’t wel swijgen maer hoe hietje dien Galant?
Lubb. ’t Is Monsieur Monsieur ding een Keirel van verstant;
Ik kanje by mijn ziel sijn naem nu qualijk noemen
My dunkt ik niet veel mag op mijn malmory roemen:
(45) Clitander is sijn naem hy siet soo naer sijn Oom;
George D. Die daer woont op het land daer by dien hogen boom.
Lubbert, Ja ’t is dien Heer al selfs,
George D. De duyvel mag hem halen
Heb ik het niet gedacht dat hy daerom quam dwalen
Soo dikwils om mijn huys, en nam sijn logement
(50) Niet verre van mijn deur oft daer of daer ontrent.
Lubb. Het is een loffelijk Heer en liberael int leven
Hy stakme maer alleen om desen Brief te geven
Dry stukken gelt in d’hant is dat geen eerlijk man;
Ik werk een heele week eer ik dat winnen kan.
George D. (55) Wel hebje dan den Brief bestelt in eygen handen,
Lubb. ’k Gafse slechts aen de Meijt die sey dat s’alderhanden
Bootschappen voor Madam van die nature doet.
George D.* De duyvel hael de Meijt,
Lubbert. Ey ’t Meysje is soo soet,
’t Is sulken aerdigh dier ’t is sulken soeten prijtjen
(60) Ik kreegh haer daetlijk lief haer naem die is Claudijtjen.
Sy sey me dat dien Heer, daer ik den brief van had,
Mevrouw quam spreken, als mijn Heer was uyt de stad.
[p. 5]
George D. apart. Sou Angeletjen wel een ander gunst verleene,
Ik hou mijn Angelet nochtans voor my aleene.
Lubb. (65) Dat sal heel snaekig zijn, de Man weet nergens van,
Terwijl Mevrou discours heeft met een ander man.
George D. Dat is waerachtig waer,
Lubb. Maer ’k wil voor ’t lest noch wenschen
Dat gy dit stuk niet sult ontdecken aen de menschen,
George D. Neen weest daer in gerust.
Lubb. Ik heb mijn last gedaen
(70) En daer meê bruy ik heen en laetje alleene staen. Binnen.

DERDE UYTKOMST.
George Dandin, met Pietje sijn Knecht.

Wel arme George wel hoe sitje nu te kacken,
Jou vroutje doet je moet schier in je schoenen sacken,
Je word van je Madam wel loffelijk geloont,
En met een Koppeltje gelijk een Hert gekroont.
(75) Ik waerschou al de Mans in Mars en Venus name,
Dat niemand van je grouwt een dertele Madame:
Die trouwt met eenigh Wijf die op haer adel staet,
Is strakx geruineert, soo hy maer ’t werk’ eens slaet.
Die trouwt met sijns gelijk, die kan sijn hert op-halen,
(80) En d’hoorens aen sijn Wijf met vuyst en stok betalen:
Maer die krijgt menig mensch van d’Adel tot sijn loon,
Had ik een Boere Meyt mijn trouw noch aengeboon:
Want kroonde die mijn hooft, ik toondese mijn knuysten,
En spoogs’ in ’t aengesicht en droogde se met vuysten.
(85) Nu valter niet te doen, ik ben daer louter an.
Pietje. Ja slecht genoeg mijn Heer men singt ’er lietjens van .
’k Had gisteren voor de deur geen weynigjen te leyen.
Ik stond daer onder al de Duyvels van Lakeyen;
Daer sey den een wel Piet jou Heer den horen-beest
(90) Hoe vaert hy? d’ander sey, O dats hy lang geweest!
Men siet de takken van sijn horens soo al tekenen
Dat men sijn ouderdom daer nu al aen kan rekenen:
Maer sy de derde wat voor raet hy hier voor doet,
Hy draegt sy die doe weer paciekoos storrem hoet:
(95) En soo had elk sijn vraeg en weer sijn antwoort veerdig:
Op ’t lest soo sey ’er een jou Heer in ’t heel wel weerdig,
[p. 6]
Want seyd hy, want hy seyd’, soo seyd hy,
George. Wel nou Piet
Wat seyd hy....
Pietje. ey men Heer,
George. Neen komt verswijgt me ’t niet:
Wat seyd hy?
Pietje. Wel hy sey dat komter van langh preken
(100) Die gek heeft eerst den gek met ider een gesteken,
En nu sit selfs den Uyl te pronken op de krik,
En daer by gaf hy ons Madam noch groot gelik.
Hoe seyd’ hy moet een Vrou dien voor haer man dan houwen,
Daer sy onwillig is gedwongen met te trouwen?
(105) En was dit houwelijk van eersten af haer leet,
Doen Geoge Jonk was doen hy sich had fraey gekleet,
En doen hy dansten en haer vierden als een Vryer,
Wat is ’t dan nu, nu Leyn gelijk een Osseweyer,
Gaet homplen op een stok en by dat brave Wijf,
(110) Komt vallen met dat vuyl mismaekt en stinkent lijf?
Foey foey het is een walg voor sulke soete Engels,
Soo onbeschoften beest met sijn verttote tengels
Te voelen aen haer vleysch, soo ging die vent al an,
Georg. Wel hadseme noyt lief waerom verkleeds ’er dan
(115) Is onse Meyr haer kleet, doense nu lest beducht was,
Datter te Padûa een Meyt by mijn bevrucht was:
Soo liefde Jalosy datn not haer makker heyt*
Soo hadse my doen leif.
Pietje. Dat heb ik ook geseyt,
En noch al meer daer toe, maer ’t holp niet al mijn seggen,
(120) De fielen wisten dat heel anders uyt te leggen;
Want seyde sy jou vrouw heeft doen dat maer gedaen
Om datn te vryer oo kdien selven wegh te gaen;
En dat was wijslijk en het is de Vrouw te prijsen,
Datset met soo een sot niet sitten wil verknijsen;
(125) ’k Sweer seyd hy, en dien guyt wiert hanig en het scheen,
Dat die verbruyden vent wel ook eens wou dat been.
Maer ’k hope al evenwel, dat immers van Lakeyen
Onse Madam haer noyt en sal laten verleyen.
George. Ja als ’t gedaen moe sijn wat scheelt het wie’t dan deê;
(130) Pietje. Soo, soo, ik presenteer mijn dienst dan wel een meê;
[p. 7]
Wel nou mijn Heer wil ’k sorg voor d’achter poort gaen dragen.
George. Ha Pietje,
Pietje. Wel mijn Heer,
George. Ik sal ’t Mompeer gaen klagen,
Op dat hy eens mag sien hoe het tot onsent gaet,
My dunkt ik siense daer op ’t midden van de straet. Binnen.

VIERDE UYTKOMST.

Mons. Gekskap. M. Malote. G. Dandin.

M. Gekskap. (135) Hoe gaet het schoonsoon, wel je siet me wat verslagen?
George D. Ik hebber reden toe.
M. Malote. Ik heb mijn leven dagen
Geen botter mensch gesien; wel licht ten minst jen hoet,
’t Is reed’lijk dat den een den and’ren mensche groet.
George D. Wel Schoonmoer swijgt doch stil ik heb wat meer te denken.
M. Maloote. (140) Wel moetje dan alweer mijn reputatie krenken;
Hebje dan geen verstant of hebje geen beleyt,
Hoe dat men leven moet met Luy van qualiteyt?
George D. Wel doch segt me dat eens;
M. Maloote. Je moet jou malle streken
Verlaten van aen my so familjaer te spreken;
(145) Maer spreken met respect en hieten me Mevrou.
George D. Wat duyvel als gy my u schoonsoon noemen wou,
Doen moet ik u ten minst wel weder Schoonmoer noemen.
M. Maloote. Men moet de sake soo een weynigjen verbloemen:
Het is niet even eens, daer is een onderscheydt
(150) Tusschen u Boers geslacht en onse Adelheydt:
Al zijt gy schoon getrouwt aen ons vermaert geslachte,
Daerom moet gy u selfs met ons geslacht niet achte;
Maer geven ons respect, want al heeft sijn waerom,
En wy staen altijt stip op onsen Adeldom.
M. Gekskap. (155) Nu liefste dat ’s genoeg.
M. Maloote. Gy kont wel veel verdragen:
Wel hoe mijn Heer mijn Man, indien ’t de menschen sagen,
[p. 8]
Dat raekt aen ons respect gy zijt voorwaer te goet,
En let niet op ’t respect dat me je geven moet.
M. Gekskap. Excusaets voor dat, gy sult my dat niet leeren,
(160) Ik weet wel hoe ik met de menschen moet verkeeren:
Ik heb genoeg getoont op veelderley fatsoen,
Dat ik de werelt ken en weet wat me moet doen.
’k Sou niet een stroobreet voor eens andren Adel wijken:
Maer dat is nu genoeg dat je hem eens laten kijken
(165) Wat dat den Adel is; maer maekt ons nu bekent
Mijn Schoonsoon wat het is, waerom je treurig bent.
George D. Dewijl ik dan de saek in ’t kort u af moet meten;
Soo seg ik dan voor eerst moet myn Heer Gekskap weten,
Dat ik vry reden heb,
M. Gekskap Ey soetjes wat mijn Soon,
(170) En leert dit eerst van mijn datmen, met is gewoon
De Luyden van fatsoen te noemen by haer namen:
Men segt alleen mijn Heer en voegt het noyt te samen
Den naem en den mijn Heer, als met een Adel trek,
Wanneer m’ het tweemaal segt mijn Heer mijn Heer de Gek.
George D. (175) Wel nu mijn Heer mijn Heer, als ’t doch mijn Heer moet wesen,
Ik seg je dan mijn Heer, dat ik mijn Vrou mits desen.
M. Gekskap. Ey sachtjes leert doch eerst dat je met segt mijn Vrouw,
Als je by iemant van mijn Dochter spreken sou.
George D. Wel maer is dan mijn Vrouw mijn Vrouw niet meer gebleven?
M. Gekskap. (180) Ja Soon ’t is wel je Vrouw, maer gy moet anders leven:
Had je een Boerin getrout dan kon je seggen Wijf;
Maer siet den Adel heeft wat ander om het lijf.
George D. Wel George, wel Dandin, waer hebje j’ingesteken?
Ik mag met dit gebruy mijn kop niet langer breken:
(150) Ik bidde set je me eens den Adel aen een kant,
En laet me spreken op de mode van het Lant:
Ik heb den bruy van dat mijn Heeren en me Vrouwen,
Dat Adelijk gespuys doet my de kop maer krouwen:
Ik seg je dan mijn Heer ’t mag gaen gelijk het gaet
(190) Dat ’t houlijk van mijn Wijf my gansch niet aen en staet.
[p. 9]
M. Gekskap. Wel Schoonsoon segt waerom? gy moet ons reden geven.
M. Maloote Wat onbeschaemde praet; heb ik noch van mijn leven
Geen grooter beest gesien, spreekt gy soo onbeleeft,
Van ’t Houlijk dat u soo veel eer en voordeel geeft.
George D. (195) Wat voordeel doch Mevrou, als ’t doch Mevrouw moet wesen?
Door mijn gelt is u huys weer uyt den gront verresen,
Sonder mijn Ducatons waer gy der sober an,
En mijn Heer Gekskap was een kalen Edelman.
Wat voordeel heb ik doch van u geslacht genooten,
(200) Als dat den Adeldom mijn naem wat doet vergrooten:
Maer ik meen dat het vry wat na bedenken geeft,
Dat die veel namen draegt, ook al veel Vaders heeft,
Gelijk als den signor don Gusman de Nichea,
De don de bon de Bir de bar de berse Bea,
(205) De sience d’Eleon en diergelijk gesnols,
Dat is niet op sijn Frans, maer op sijn Espagnols.
’k Was eerst George Dandin nu wilt men my vereeren
Den tijtel van mijn Heer van de la Dandinieren.
M. Gekskap. Acht gy dan niet dat u mijn Dochter heeft gebracht
(210) Door ’t houwelijk in dat groot en wijt vermaert geslacht
Van Gekskap:
M. Maloote. En in dat der Edele Malooten
Die selfs van ’s Moeders zy den Adeldom vergrooten;
Soo dat wanneer u Vrou maer eens met kind geraekt,
Soo heb je, al wasje absent, een Edel-man gemaekt.
(215) Dat is in ons geslaecht een wonder Privilesy,
Dat iemant trout een Boer en nochtans sonder lesy
Van onsen Adeldom.
George D. Wel dat is wel geseyd,
Mijn oft mijn Vrouwens kint sal hebben d’Adelheyd.
Wat voordeel geeft dat my als ik ben hooren-drager?
M. Gekskap. (220) Dan slachtjer veel en zijt van al de wereld swager;
Maer weetjet schoon-soon brengt tem minsten reden voort.
George D. Mijn Vrouw en draegt haer niet gelijk een Vrouw behoort;
[p. 10]
Sy leeft niet als een Vrou met eer behoort te leven,
En laet op mijn getou somtijds een ander weven.
M. Maloote. (225) Wel sacht wat, schoon-soon weet je wel wat dat je segt?
Weet dat den Adel d’eer te naer aen ’t herte legt.
Mijn Dochter is geteelt uyt sulk een goed geslachte,
Dat altijt d’eerbaerheid meer als haer leven achte.
Siet het vermaerd geslacht van de Malooten aen,
(230) Daer niemand sich in d’eer te buyten heeft gegaen;
Gy sult bevinden dat in hondert duysent weken
Niet een Maloote van haer eer heeft laten spreken.
M. Gekskap. En van ’t beroemt geslacht van Gekskap word geseyd,
Dat daer een yeder man munt uyt in dapperheyd.
(235) Gelijk een yder Vrouw in d’eerbaerheyd en zeden;
Dat’s eygen aen die ras veel duysent jaer geleden.
M. Maloote. Wy hadd’ in ons geslacht een weynig tijd geleên
Een Jacquelijn Maloot die schier wierd aengebeên
Van d’Heer le Maistre, ik seg Monsieur le Grand,
(240) Don Aschare, de minste en grootste van het Land,
Van Hertog Tyrentay die ’t gantsche land regeerde,
Die had ’t geluk niet eens dat s’ hem een kus vereerde,
Als eens na lang vervolg dat hy haer op het bedt
En kusje gaf en ’t wierd hem noch bykans beledt.
(245) En Vry-Heer Prompenburg met als sijn tour de goulen,
Had het geluk niet eens van aen haer arm te voelen,
M. Gekskap. Marijtje Gekskap refuseerd in goed contant
Tien duysent gulden aen de grootste van ons lant.
Die maer met haer versocht een woordeken te spreken,
(250) Soo stond sy op haer eer noyt heeft men die gebreken
Aen ons geslacht gesien. Die Juffrou was soo kuys,
Dats’ al de wereld door haer kuysheid miek confuys.
Sy had in d’eerbaerheyd soo wonder groot behagen,
Datse geen Snyers gad dorst in haer rok meer dragen,
(255) Uyt vrees dat yemand mogt haer eerbaerheyd verspien,
Oft door het Snijers gad maer op haer hemde sien.
George D. U Dochter is dan niet soo schappelijk als haer vrienden,
Want sy heeft haer getoont wat wulpser als se diende;
En tegen de galans vertoont s’ haer noyt soo gram,
(260) Maer staet voor yeder een soo mak gelijk een lam.
[p. 11]
M. Gekskap. Wat duyvel spreekt recht uyt in dien gy kont bewijsen,
Dat onse Dochter in haer eer is te misprijsen,
Hoe sal mijn Vrou en ik een sulk oneerlijk feyt
Op ’t hoogste straffen na de tijds gelegentheyd.
M. Maloote. (265) Nu raillerye apart, ’k verstae hier geen railleere
Daer is geen teerder saek als die raekt Vrouwe eere.
Niemand heeft oyt van haer het minste quaet gedacht;
Elk weet dat wy ons kind soo nau hebb’ opgebracht.
George D. Het is dan soo als ’t is, ik kan niet anders seggen
(270) Als dat hier een Galand komt op haer lagen leggen,
Die gy luy selfs wel kent. Dat staet my weynig aen,
Dat hy sijn haring op mijn rooster soude braen,
Op hoop dat sy hem sal in dese saek gerieven,
Soo sent hy aen haer huys noch dagelijks minne-brieven,
(275) En sy schrijft wederom. ’k Heb ’t niet alleen gehoort,
Maer ik heb de brieven selfs gesien van woord tot woort.
M. Maloote. Wie dacht sijn leven dat ons eerlijk Angeletje
Haer oyt bemoeyen sou met schrijven van pouletje.
Ik sweer by mijn geslacht soo ik haer niet verleer,
(280) Want het is afgaen van haer lieve Moeders eer.
M. Gekskap. De duyvel haelse wel soo ik haer bey kan krijgen
Sal ik haer en haer lief aen desen degen rijgen;
Soo ik door minste blijk van gunst kan wijsen aen,
Dat sy haer in haer eer te buyten heeft gegaen.
George D. (285) Ik hebje nu ontdekt u Dochters dertel leven,
Op hoop datje hier van sult satisfacty geven.
M. Gekskap. Soo ras als ’t je gelieft weest daer in vry gerust,
’k Sal satisfacty doen van beyde soo ’tje lust.
Ik sweer soo ik de saek maer half kan waer bevinden,
(290) Dat ik aen dien Galant de broek haest op sal binden;
Maar sijtjer seker van, weetje de saek oock wel,
Soo send ik hem terstont mijn Knecht met een quartel.
George D. ’k Weet het maer al te wel,
M. Gekskap. Wilt het wel overleggen:
Want onder Edel-Luy moet men niet licht yet seggen
(295) Want dat gaet dadelijk de reputacy aen;
En ’k wou niet geern voor een Poltron te boeke staen.
George D. Ik segje dan noch eens dat dese sake klaer leyd,
En ’k heb je niet gesegt als dat is enkel waerheyd.
[p. 12]
M. Gekskap. Gaet liefste gaet en dient dit stuk u Dochter aen,
(300) ’t Wijl ik met Schoonsoon sal na de Galant toe gaen.
M. Maloote. Wel sou mijn Dochter wel soo ver van d’eere wijken,
Die qualijk in haar jeugt een man mensch aen dorst kijken.
Hoe kan dat mogelijk sijn, is sy dan soo verkeert?
’k Verseker dat sy dat van my niet heeft geleert.
(305) Ik heb haer opgevoedt in deugden en in eeren,
En liet haer altijd met het fijnste volk verkeeren.
Want sy mogt nergens gaen of daer moest een bagijn
Of een schijnheyligen Tartuffe by haer sijn.
En om dat sy haer sou tot stilligheyd gewennen,
(310) Was sy meest alle daeg by Juffrou flodder-bennen,
Die haer berichte hoe sy moest by Luy van eer
Inwaerts gehoorsaem sijn maer uytwaerts weder fiêer,
Op datse nimmermeer van d’eerbaerheyd sou dwalen:
Want by het fijnste volk en geeft me noyt schandalen.
(315) Daerom al watje wilt doet dat vry in’t secreet,
Want dat’s geen quaet meer als ’t de wereld niet en weet.
Men kan wel in plaisier met ander Vrouwen leven,
Maer noyt eenig schandael moet m’aen de mannen geven.
Als me met dit excus het saekje wat verblomt,
(320) Dat Jonker by Mevrou maer om een praetjen komt.
M. Gekskap. Komt Soon wy sullen saem de sake gaen ontdekken,
Gy sult eens sien terstond wat strengen dat wy trekken;
En cas van affront hoe ons de mutse staet,
En wat den Adel is als ’t op een wreeken gaet.
(325) Wie onsen Adel raekt, die moet sonder ontfermen
Terstont geleerd sijn aen wat vyer dat wy ons wermen;
Of ’t druypt hem op de teê daer hy sijn hoed opdraegt.
George D. Maer siet eens ginder komt de man daerje na vraegt. Binnen.

VYFDE UYTKOMST.

M. Gekskap, Clitander, George Dandin.

CLITANDER SINGT.

1. De Liefde is vol van geuren,
(330) Als me treft een soete Vrouw,
[p. 13]
Blydtschap volght veeltijdts op rou,
’t Magh gebeuren dat w’ eens treuren
Als me vrolijk wesen sou.
2. Die wat aerdigs wilt beminnen
(330) Moet geen tegenspoet aensien,
Als de Man ons wilt verspien;
Dan beginnen eerst ons sinnen
Het vermaek van ’t werk te sien.
3. Want de min daer wy naer hijgen
(340) Is ons altijdt aengenaem
’t Is al speelwerk in ons kraem:
Die ’t kan krijgen moet maer swijgen
En dan wordje noyt infaem.
4. Maer ik ben te ras verraden
(345) Door mijn Angeletjes min,
Ik socht slechts mijn wulpse sin
Te versaeden, maer mijn paden
Achterhaelt George Dandin.
5. Doch al is nu George klager,
(350) Soo seg ik dat leugen is,
En dat hy de saek vat mis,
Want mijn swager horendrager
Weet geen eenig ding gewis.
6. Maer hy heeft een hant vol vliegen
(355) Als hy dat bewijsen sou,
Want sijn wel doortrapte Vrou,
Sal bedriegen en ook liegen
Dats’ hem oyt soo kroonen wou.
7. Want al legt hy duysent laagen
(360) Soo bedriegtse d’armen bloet
Die doch horens dragen moet,
Wiltse dragen sonder klagen
En bedekken met sijn Hoet.
M. Gekskap. Mijn Heer hebt gy ’t geluk van mijn persoon te kennen,
Clitander. (365) Niet dat ik weet mijn Heer,
M. Gekskap. ’k Sal seggen wie wy bennen
Mijn naem is Gekskap en mijn tijtel is Baron.
Clitander. Wat bruyt my wie gy zijt, ’k wou dat ik u niet kon.
[p. 14]
M. Gekskap. Mijn naem is wel bekent ten Hove by de grooten;
’k Dorst van mijn Jonkheyt af wel dapper van my stooten;
(370) En diende voor Soldaet onder een braef Capteyn,
Een Capteyn Padding van Nancy ’t was een Loreyn.
Clitander. Ik ben bly dat ik het weet;
M. Gekskap. ’k Seg dat mijn Heer mijn Vader
Jan Gillis Gekskap overtrof ons alle gader
In ’t velt voor Montauban, daer vocht hy met Pierheyn,
(375) Die hem verweten had dat sijn Rappier was kleyn.
Hy was ’er op verhit en vocht met kleyn en grooten:
Men noemt hem over al den schrik der Hugenooten.
Clitander. Wel wat raekt my dat heu,
M. Gekskap. Mijn Grootvaer was een Man,
Wiens deugden ik in ’t lang nu niet verhalen kan.
(380) Bertrant van Gekskap was sijn naem, hy kon verkeeren
En tictakken, dat noyt een mensch kon beter leeren.
Hy was een braef Soldaet daer wat te plonderen viel,
Hy scheen een Mars, om dat hy veel van Venus hiel;
En fin hy hielt seer veel van speelwerk en van stroopen:
(385) Op ’t laest moest hy sijn goet noch genereus verkoopen,
En voer naer over-Zee, daer deed hy menig feyt,
Daer hy sijn Adeldom seer mê verbetert heyt.
Clitander. Wel ik geloof dat ook
M. Gekskap. Mijn Heer, ik hoorden seggen,
Dat gy hier op een Vrou met list komt lagen leggen,
(390) En dat gy haer bemint en dat gy wel eens sou,
Gy weet wel wat ik meen, in dien sy maer en wou,
Weet het mijn Dochter is, dat ik ’er voor sou vechten;
En dese is haer man die om haer eer sou rechten:
Al kosten het proces hem hondert duysent pont,
(395) Want hy bemint sijn liefste Wijf uyt ’s herten gront.
Clitander. Wie duyvel of dat segt,
M. Gekskap. ’k ben bly met u te spreken,
Op dat ik weten mach wat hier mach achter steken,
En oft de saek ook is gelijk mense vertelt:
Want ik sweerje dat het vry mijn leven wat ontstelt.
Clit. (400) Wie of dit laster stuk te grabbel heeft gesmeten,
M. Gekskap. ’t Is een die dese saek wel seker meent te weten:
Clitand. Hy liegt het als een schelm, ik ben een eerlijk man,
[p. 15]
Die sulken lacheteyt by gord niet denken kan.
Ik heb te wel aen ’t Hof geleert, hoe men moet hand’len
(405) En hoe een Edelman moet sans reproche wand’len.
Ik hier een jonge Vrou beminnen dat is mis,
En die de Dochter noch van mijn Heer Gekskap is.
Ik estimeer u hoog en sou niet derven denken
Door sulken lacheteyt u Adeldom te krenken.
(410) Ik ben u dienaer Heer, wel acht my niet soo bot.
Om sulks te doen, die ’t segt, by gord dat is een sot.
M. Geks. Kom gaen we Schoonsoon kom.
George D. Hoe laet je me in de pekel?
Clit. Het is een Hontsfot, ’t is een Schelm en ’t is een rekel.
M. Gekskap. Wel antwoort Schoonsoon.
George D. Neen Heer Vader antwoort gy.
Clit. (415) Kon ik den Hontsfot, ’k sou terwijljer selfs zijt by
Mijn opgehisten toorn aen dat Cannaille wreken,
En hem met dit Rappier dwars door de lenden steken.
M. Gekskap. Hou staende dan de saek,
George D. Sy staet maer al te klaer,
En ’t geen dat ik je seg, dat is waerachtig waer.
Clitander. (420) Wel is ’t u Schoonsoon die van my die klap durf dragen:
M. Geks. Ja ’t is mijn Schoonsoon die de saek aen my komt klagen.
Cilt. Gelukkig dat hy is aen u geslacht getrout;
Want anders was hem lang die leugen tael berout,
Ik sou hem toonen wat het is te discoureren
(425) Van Luy van qualiteyt als ik van staet en eeren.
Ik riep hem in duwel eer morgen dat ’s gewis;
Maer nu laet ik de saek om dat u Schoonsoon is.
Binn

DE SESDE UYTKOMST.

Mons. Gekskap. Mad. Maloote. Angletje. Clitander.
George Dandin. Claudietje.

M. Maloote. ’k Seg dat de Jalosy is een tyran der mensche
En al die trouwen wil mag wel van herten wenschen,
(430) Dat hem die droeve key in d’hersens niet verselt,
Want dat is ’t dat in huys den vrede of oorlog stelt.
[p. 16]
Is iemand maer jalours, sijn kop geraekt op hollen,
Hy beeld sich in dat t’huys is opgepropt met pollen.
Al siet hy niet een mensch, soo meent hy dat sijn Vrou
(435) Haer door een ander Man laet tasten in de mou.
Ik breng mijn Dochter hier om u al t’saem te toonen,
Dat sy noyt heeft gedacht haer leven Man te kroonen.
Uyt ’t eerbaer aengesicht kan al de werelt sien
Dat het niet sijn geweest als pure Jalousien.
Clit. (440) Waert gy dat dan Mevrou die aen u Man geliefde
Te seggen dat mijn liefd verliefd was op u liefde,
En dat mijn hert sich socht te wikk’len in u sin,
En dat mijn min laveert na uwe weder-min.
Angeletje. Soo ongebonde praet sou wel mijn eere krenken,
(445) Heb ik oyt wel verdient dat yemand dit kan denken.
Seg ik dat gy my mint, seg ik dat aen mijn man,
Hoe kan dat mooglijk sijn wel is ’er dan yet van?
Ik wou datj’ eens begon ’k meen dat ik haest sou leeren,
Dat Angeletje net Galantjen af kan keeren.
(450) Neemt dan maer eens de proef toon je maer eens soo koen,
Gy sult bevinden wat mijn gramschap weer sal doen.
Ik sou ’t u selver raen proeft vry op alle toeren,
Of gy my eenigsints kont tot u min vervoeren.
Beproeft eens in plaisier gy sult terstond wel sien,
(455) Hoe ik my wreken kan aen die mijn eer bespien.
Sent vry u Koppelaers, sent vry u minne-booden,
Sent vry Pouletjes om my tot u min te nooden.
Verspied maer vry den tijd dat George buyten gaet;
Verwacht vry dat ik kom spanseren langs de straet,
(460) Om met my van u min in ’t wand’len te spreken;
Ik sweer dat ik u al die valsche minne-treken
Seer haest verleeren sal; gy sult ’er welkom sijn,
Als in een Jooden huys een vet gemeste swijn.
Clit. Wel, wel Mevrou, wel hoe al soetjes en al sachtjes,
(465) Ontstelt u selven niet heb ik oyt minne klachtjes
Aen u gedaen ik heb u lessen niet van noon;
Wie segt dat ik u oyt mijn liefd heb aengeboon,
Scandaliseert je niet, had ik oyt de gedachten
Van u te minnen heu? wie doet u sulke klachten?
(470) Wie segt dat ik u min?
Angel. Weet ik ’t wie dat het segt!
[p. 17]
Weet ik van dese saek daer van gy m’ onderecht.
Clit. Men seg al wat me wil, Mevrou kan seker weten,
Of ik my in mijn plicht heb ontrent u vergeten,
Of ik u heb protest oyt van mijn min gedaen
(475) Terwijl ik heb ’t geluk van by Mevrou te staen.
Angel. ’k Wou dat je maer begon, dat is mijn herts verlangen,
Spreekt gy maer eens van min, ’k meen datje bot sult vangen.
Clit. Ik heb te veel respect, Mevrou weest maer gerust,
Dat ik oyt spreken sal van min oft minne lust;
(480) ’k Ben al t’eerlyke Man om Dames te bedroeven,
Of om een schoone Vrou op d’eerbaerheyt te proeven:
Ik estimeer te veel u Adel en geslacht;
Ik sweer Mevrou dat ik u gunst te weerdig acht,
En my te veel verplicht vind’ aen mijn Heer u Vader,
(485) En d’Adel van Mevrou u Moeder gaet my nader
Aen ’t hert als dat ik sou maer dencken op u min;
Vergun dat ik u draeg respect als een vriendin.
M. Maloote. Wat segt mijn Schoonsoon nu, heb je noch yet te klagen,
’k Hoop dat je nu verlicht sijt in u oude dagen.
M. Geks. (490) Wat seg je had je noch in ’t eerste stil gestaen,
’k Hoop immers dat je nu ten volle sijt voldaan.
Wat seg je van de saek?
George D. Ik stae hier wel te gapen,
Dit sijn al praetjes, om al staende, schier te slapen,
Of praetjes voor de vaek soo me gemeenlijk seyt,
(495) De duyvel hael de vent die dat soo wel beleyt:
Ik weet wel wat ik weet, en als ik ’t moet verkonden,
Soo heeft haer dees Galand van daeg een brief gesonden:
Of hy die praetjes soo al lacchende vertelt,
Een Boo heeft noch terstont een brief aen haer bestelt.
Angel. (500) Aen wie hebt gy een Bood’ hier met een brief gevonden?
Clit. Was ik dat karel heu! heb ik een Brief gesonden?
Angel. Clauditje is dat soo?
Clit. Seg vrijster is dat waer?
Claud. Wat schrikelijk bedrog wat leugens hoor ik daer:
Georg. D. Houd gy jou bakhuys toe Caronje ’k weet jou treken,
[p. 18]
(505) Heb ik u selve met den Bode niet sien spreken?
Claud. Mijn! ik weet nergens af:
Georg. D. Ja jou, jou lelijk vel,
Set vry u bakhuys pruym de werelt kent u wel.
Claud. Elaes! wat is de mensch verargert in Godloosheyt;
De werelt is vervult en opgepropt met boosheyt;
(510) Ik ben d’onnoselheyt selfs: hoe dat een mensch ook leeft,
Het schijnt dat hy altijdt noch sijn vervolgers heeft.
Georg. D. Snoer gy u Tong wat in, gy sijt een schoon stuk eeten,
Ik heb al over lang u min practijcq geweten,
Ik seg j’ een Verken sijt, maekt hier niet veel rumoer,
(515) Gy sijt een afgerecht en uytgereden hoer
Claud. Mijn Vrou heb ik wel oyt,
Georg. D. Ik seg dat gy sult swijgen
Oft gy sult eer j’ het wacht een vuyst in ’t bakhuys krygen;
Ik trapje strak soo plat als een gedroogden Vis,
Weet gy wel dat jou Vaer geen Edelman en is.
Angel. (520) Wat gruwelijk bedrog, wat opgeraepte vonden,
Wat valsche leugentael, wat schrikkelijke sonden:
Dit treft my soo aen ’t hert, dit raekt mijn ziel soo seer,
Dat ik niet magtig ben tot voorstant van mijn eer,
Op al dees leugentael replycq te konnen geven:
(525) Is ’t niet een schriklijk ding dat my wort aengewreven
Een wulpse dertelheyt een misdaet van een man,
Die ik soo seer bemin als ik beminnen kan.
Helaes! ik ben alleen in een ding te misprijse,
Dat is dat ik mijn Man te veel mijn min bewijse,
(530) En hy meent dat ik min een ander in sijn plaets,
Hy haet m’ om dat ik hem te veel bemin helaes!
Claud. Dat is voorseker waer,
Angel. Wel krenkt dat dan mijn eere,
Dat ik mijn Man alleen te veel considereere:
Wort dan een yder Vrou soo seer als ik geplaegt,
(535) Die al te veel respect tot haer beminden draegt.
Ik wenste dat het dan den Hemel moght behagen,
Dat ik galantery van andre kon verdragen.
Maer laes om dat ik ben d’onnoselste van al,
Geraek ik door de drift mijns Mans tot ongeval.
(540) Adieu ik gae van hier, ik kan niet langer lyden,
[p. 19]
Dat me mijn eerbaerheyt op dees wijs komt bestrijden.
M. Maloote. Gaet, gaet, gy sijt niet waert dat je door d’echte trou,
Voor u verkregen hebt soo eerelijken Vrou.
Claud. Waerachtig hy verdient dat se hem doet waerheyt spreeken,
(545) Was ik maer in haer plaets ’k sweer dat ik my sou wreken:
En om sijn siels profijt plant ik hem op het hooft,
Om leugentael t’ontgaen ’t geen dat hy selfs gelooft.
Want soo een Man gelooft dat hy van horens swaer is,
Soo lieght hy in sijn hert indien de saek niet waers is.
(550) En ’t hangt maer aen sijn wijf dat dit sijn ziel niet krenkt,
Want die kan maken dat het waer is dat hy denkt.
Ik sal van nu voortaen mijn plicht niet meer vergeten,
Want of ik ’t doe of niet ’t wort m’ evenwel verweten;
Daerom al die nu wel met mijn Meestres wil staen,
(555) Begint maer u amours en spreekt Clauditjen aen.
M. Gekskap. Wel Schoonsoon gy verdient dat men u soo beloone,
U Wijf en stelt niet u maer gy u selfs ten toone;
’t Is niet als dat gy sijt met Jalousy vervult,
En dat me van u spreekt dat is u eygen schult.
M. Maloote. (560) Loop loop en leert het eerst hoe dat me na behooren,
Sig dragen moet ontrent een Dame wel gebooren.
Gy meriteert het niet soo soeten Vrou te sien,
Loop loop en komt niet meer met visevaserien.
George D. Waer duker wil dit heen, wie sach oyt van sijn leven,
(565) Ik klaegh hier van mijn Wijf en worde selfs bekeven.
Ik raes van ongedult ik heb de grootste blijk,
En even wel ik krijg van yder ongelijk.
Clit. Mijn Heer gy siet, hoe dat sonder de minste reden,
Ik hier beschuldigt ben ik heb het al geleden.
(570) Gy zyt een Edelman, Baron, en weet gewis,
Wat dat het point d’honneur ontrent den Adel is:
Ik sweerje dat u Soon geen half quartier sal leven,
Soo hy my niet terstont wil satisfacty geven
Van ’t schrikkelijk affront dat my is aengedaen,
(575) Ik roep hem in duel ’k wil op mijn Adel staen.
[p. 20]
M. Gekskap. ’t Is in ons landt de wijs om wel te Procedeeren,
By luyden van verstant van Adel en van eeren,
Dat eerme met Rappier de saken nederlegt,
Dat m’ eerst met reedlijkheyt malkandren onderrecht.
(580) ’t Is reedlijk dat mijn Soon die u heeft derven hoonen,
U om vergifnis bid en sijn berouw betoonen.
’t Is reedlijk dat ik u dees satisfacty geef.
George D. Hoe satisfacty? ik sal niet soo lang ik leef.
M. Gekskap. O ja gy moet terstont hem satisfacty geven,
(585) In dese saek bestaet den regel van wél leven.
’t Is reedlijk dat j’ het doet, want om dat gy mijn Heer,
T’onrecht beschuldigt hebt soo raekt het aen sijn eer.
George. D. Dat loochen ik expres, en werd schier onverduldig,
’k Seg dat ik hem te recht en niet onrecht beschuldig:
(590) Ik weet wat ik denk,
M. Gekskap. Dat is al malle spraek:
Wat dat gy denkt of niet dat doet niet tot de saek.
Mijn Heer die loochent het, en gy moet u gewennen,
Altijt te vreen te zijn als ’t yemandt wilt ontkennen.
George. D. Wat duker als ik een vond leggen met mijn Vrou,
(595) Sou dat niet waer zijn, als sy ’t maer ontkennen wou.
M. Gekskap. Weg weg met sulken praet, gy maekt maer vele rusi,
Ik seg versoekt terstont aen desen Heer excusi.
George D. Ik noch excusi doen naer dat hy met mijn Wijf,
M. Gekskap. Kom kom maekt niet veel praet dits onnut tijdt verdrijf.
(600) Kom bidt mijn Heer pardon, niet lang te balanceeren,
J’ hebt hier by gord te doen met Edelluy van eeren.
Ik sal niet sien dat oyt iemandt den Adel kreng;
Vreest niet te veel te doen als ik u daer toe breng.
George D. ’k Kan ’t even wel niet doen,
M. Gekskap. Wat duyker wilt dat spooken,
(605) Ik segje Schoonsoon soo gy my de Gal doet kooken,
Soo raek ik in coleer en vatje daedlijk an,
En setme tegen u met desen Edelman;
En daerom vraeg terstont perdon laet ik u leeren,
Hoe Luyden van fatsoen te saem moeten verkeeren.
[p. 21]
George D. (610) Helaes George Dandin gy sijt ’er louter an.
M. Gekskap. Nu fraey den hoed in d’hand mijn Heer is Edelman,
En gy sijt maer een boer.
George D. ’k Wou m’op my selfs wel wreken.
M. Gekskap. Kom fraey seg my maer na dat ikje voor sal spreken:
Seg eerst mijn Heer,
G. Dandin. Mijn Heer,
M. Gekskap. ’k Bid datje my vergeeft.
George wil niet spreken.
(615) Wat duyvel spreekt of schijt dan weetme datje leeft.
George D. ’k Bid datje my vergeeft!
M. Gekskap. Dat ik had de gedachten,
Dat gy begeerden by mijn Wijfje te vernachten
George D. soetjes. Ik wou dat het waer was, dat ik had de gedachten,
Dat gy begeerden by mijn Vrouwtjen te vernachten.
M. Gekskap. (620) Gelooft dat d’oorsaek is dat ik noyt had de eer
Van u te kennen of gekent te sijn mijn Heer.
George D. Gelooft dat d’oorsaek is dat ik u noyt had de d’eer
Van u te kennen of van u gekent te sijn mijn Heer.
M. Gekskap. Ik bid dat je gelooft;
George D. Ik bid wilt doch geloven,
M. Gekskap. (625) Dat ik u dienaer ben,
George D. Dat wil ik niet beloven.
Hoe duiker kan ik sijn een dienaer van een man
Die soekt mijn Vroutjes gunst om my te maken Jan?
M. Geks. Wat raserny is dit?
Clit. Mijn Heer ik ben tevreden.
M. Geks. In ’t minsten niet mijn Heer, ô neen bestaet in reden:
(630) ’t Moet al sijn na fatsoen, ik wil dat hy beken;
Nu fraey seg aen mijn Heer, dat ik u dienaar ben.
George D. Dat ik u dienaer ben?
Clit. Mijn Heer ik van ’s gelijken,
En dat van gantscher hert; ’k sal nimmer laten blijken,
Dat ik meer denk om ’t geen datj’ alle bey wel weet.
(635) Ik wensch u goeden dag mijn Heer, maer ’t is my leet,
Dat dese moeylijkheyd by ons is voorgevallen.
[p. 22]
M. Geks. Ik kus u handen Heer, nu dat is niet met allen?
’k Weet dat gy my daerom geen hair te minder acht;
Wy moeten ons eens t’saem vermaeken met de jacht.
Clit. (640) Gy tracht met groote gunst u dienaer te beloonen.
M. Geks. Wel Schoonsoon sieje wel hoe dat me moet betoonen,
Dat me de sake meent. Nu siet gy dat gy sijt
Gekomen aen een huys, dat noyt affronten lijt.
Dat altijd voor sal staen u eer en reputacy,
(645) En nimmer lyden of gedulden, dat disgracy
Aen u persoon geschied; maer ’t wreken sal terstont,
Want soo gevoelig is den Adel van affront. Binnen.

George Dandin. Pietje Spreeu.

George D. Nou Piet wat segje nou, nou sietjet selfs geschien,
Pietje. Geschien! waerachtig ’t is een schande voor de lien.
Georg. D. (650) Maer siejet niet?
Pietje. Perfect ’k sie ’t net hoe dat s’er voegen,
En watse doen en al, hoor, hoort’er eensjes swoegen;
’k Loof datmen haest, soo doend, een wakker sweetjen heyt,
De mensche-makery is al goên arrebeyt.
’k Wou om vier schellingen daegs geen heelen dag soo werken.
(655) Maer doch mijn Heer hoe quamj’er achter, dat dat verken
Soo vande nacht noch sou gaen bruyen aen de wint?
George D. Gist’ren dien heelen dag dronk ik maer eene pint,
Ik quam ten neeg’nen t’huys en ’k hielme doen heel dronken;
Ik kroop na bed en ’k viel quansuys straks braef aen ’t ronken.
(660) Daer op soo stierden sy Clauditjen daedlijk uyt,
En die karonjen had ’t Clitander straks beduyt.
Elk gink na bed en ’k hoord’ aen ’t venster tweemael fluyten,
Doe gink de deur op die ’k weer sachjes hoorde sluyten.
Doen volgd’ ik, na dat ik jou noch wel drymael riep.
Pietje, (665) Ik was haest wakker, maer ik kleedemen, en liep
In donker telkens tegen deuren, muer en posten.
George. Sa, dat moet nu den schelm en hoer het leven kosten,
[p. 23]
Dat gaet ’er recht op toe, komt wakker volgt maer ras.
Pietje. Maer hoor men Heer, gy hebt rapier noch kortelas,
(670) En nu is juyst de Vent in ’t midden van sijn furie,
En sooje hem steurt dat is een specie van injurie,
Datje soo valt in een geselschap ongevraegt,
Dus siet wat datje doet als gy jou selfs soo waegt.
Hy is nu in ’t gebruyk dat siet gy, en de grooten
(675) En laten haar soo licht niet uyt dat recht verstooten:
Dan trouwens doetje sin.
George, Wel maer ’t is immers best,
Datwe de veugels bey betrappen op het nest.
Pietje. Dat ’s waer, maer houds’ eens vast se sellenje ontvliegen,
En wy sullen dan dat noch all’bey moeten liegen.
(680) ’k Ben jonk, maer dat’s ook waer dat ’k al veersiende ben,
En ’t is toch nu soo slim, als ’t immers worden ken.
’t Is noch al eerbaer, datse dat soo doen in ’t donker,
En buyten uyt jou huys. Daer was hier lest een jonker,
Die had den bruy daer af, die peurdender op an
(685) By klaren dag op ’t eygen bedde van de man.
’t Is waer hy stelden eerst de heele mart ov’r ende,
Maer eyndling wast dat sy hem fraey daer toe gewende.
’t Wijf riep noch ô jou fun! siet hier dien dronken beer,
Sijn knuysten slaen aen sulken eerlijken Heer.
(690) Die man sag ’t ook, maer had daer slechts een hand vol wind aen,
Hy moest het liegen en noch voor Vader van ’t kint staen;
En daerom.....
George. Segt dan kort wat dat je me soud raen?
Pietje. Hoort eens mijn Heer, gy most jou best na huys toe gaen,
En grendelen de deur van binn’ en doen niet open,
(695) Terwijl sal ik geswind na men Heer Gekskap loopen,
En als die komt en vind haer voor de deure staen,
Laet sy dan seggen waer sy komt soo laet van daen:
Wy sullen al dit werk als uyt een boekjen lesen,
Dan hebj’er overspel soo naekt en klaer bewesen;
(700) Datjer soo licht kont van, alsjer bent aengehegt.
Trout dan aen een Boerin, gelijkje dikwils segt,
Dan hebje jou gemak, dan leefje veel geruster;
[p. 24]
Mijn Heer ik heb byloo noch sulk een hupse Suster,
Die swynglen, dorssen en de beesten melken kan.
(705) Sy sou ’t jou ook wel doen, ik twijffel daer niet an.
Daer waar je mêe gedient. Nou seg men Heer hoe wilje?
Seg wilje gaan of niet, ay seg waerom verspilje
Dien kostelijken tijd?
George. Ja maer ik overleg,
Of dat al seeker gaet?
Pietje. Soo seker als ik ’t seg.
(710) Maer in ’t gevegt te treen dat is geheel onseker:
Want alsje hebt te doen met sulken ool’ken steeker,
Die soo wel schermen kan, dan raekje licht gequest.
George. Kom Pietje gaan we dan, ’t is doch soo, ’t is al best
Nou win ik sonder dat ik yets behoef te vresen.
Pietje. (715) Soo ist.
George. Ey loopt gy maer
Pietje. Ik salder wel haest wesen.
Mijn Heer maekt doch de voor en achter deur wel toe.
Binnen.

Clitander, Angeletjen, en Clauditje achter haer.

Ang. O ja Clitander ik ben dat dronken beest soo moe;
Dat ik geen beenen meer kan by hem ondersteken:
’k Wensch duysentmael en meer dat hy den hals mag breken.
(720) Me dacht, ô foy, dat men de doot by na quam aen,
Doe ’k lestmael by dat swijn me voelde swanger gaen.
Wat was ’t Claudietje al, wat mengdew’ al niet samen,
’k Hadd’ anders by de vent gewislijk moeten kramen.
Clit. Watte dien lamgat hadd’ die ’t noch soo ver gebrocht,
(725) Maer hartje dat ’er groeyt van dees ons minne-tocht,
’k Wil hoopen datje doch dat niet en sal mishagen.
Ang. Geensints mijn lief, ik sal dat soo sorgvuldig dragen,
Dat lompe George ’t voor syn eygen kust en lekt,
En schoon hy beter weet dat het een derde trekt
(730) Uyt al zyn goederen, en ’k sal het kind doen sogen
Met ’t schoonste knechtjes sog dat yemand sag met oogen.
Ik heb die kosten al voor George vast geset;
En eer ik ley dat hy oyt weer komt in mijn bed,
Sal ’k liever moeder naekt te venster uyt weer springen,
[p. 25]
(735) Gelyk doen hy nu lest my tot syn lust wou dwingen.
Wip seyd ik ’t venster uyt, ’k pareerde net de steek,
En George stond ’er voor gelijk een gek en keek.
Neen, seyd’ ik, dat is mis, ’k heb daar genoeg mijn meug of,
Mijn niet, maer lustje wat? soo kust den boer sijn seug of,
(740) Dat is jouw rechte slag, en juyst was die doen heet;
Want ’t was op ’t hof te doen, hier buyten, datje ’t weet;
Soo datje wel kond sien, hoe seer het is verschillig,
’t Geen men uyt liefde doet, of ’t geen men ongewillig
Gedwongen lyden moet; vaert wel Clitander lief.
Clit. (745) Vaert wel mijn Engel,
Ang. ’k Sal Clauditjen met een brief
Op d’ordinaire plaets tot Robert Leunis senden.
Clitander. Genacht myn lief.
Ang. Genacht;
Clitander Binnen.
Claud. Wel hoe ik ’t draey of wenden;
Ten wil niet op....
Ang. Laet sien, wel hoe, het slot dat draeyt;
Claud. Maer ’t is van binnen toe,
Ang. Ay my, dan is ’t bekaeyt!
(750) Clauditjen och wat raet, wat doen we ’k ben verlooren?
Claud. Och laes! Mevrou wat raet, sou Piet ons wel niet hooren?
Ang. ’k Loof ja, hy slaept toch maer hier recht boven de vloer.
Piet, Pietje.
George uyt de Venster. Hâ caronje! hâ vuyle infame Hoer!
Nachtloopster, ritse Teef, die helsch van geylheyt blakert,
(755) Die in de Hel gebroeyt, in ’t Paddemoes gebakert,
En in de Leepelstraet voorseker sijt gequeekt.
Ang. Claudyt wat raet?
Claud. Dat ghy hem weer soo stout toe spreekt:
Ang. Dat ’s best, want hier moet van noot de deugt gemaekt zijn;
’k Loof dat jou sinnen weer van jalosy geraekt zijn:
(760) Wat schort ’er weer, seg Beest: wat is ’er weer geschiet,
Segt grimmer, dronken sot, seg swyn, seg Vrous verdriet?
Doet open ’k heb soo veel als ghy daer in te seggen.
George. Gy ik wou dat gy my dat eens uyt wou leggen:
[p. 26]
Maer siet doch eens die Hoer, dat Schotbeest, siet die Hex,
(765) Die heeft al eevenwel noch al het meeste bex.
Och ja s’heeft noch gelijk, maer ik sweer....
Ang. Ik segh doet open
George. Gy sult dien Hoeren tocht vry dierder nu bekoopen.
Siet eens die broetse hen, die haer soo licht laet treen,
Ang. Om dat men met jou Neef daer ginder soo wat heen,
(770) Een uurtjen of een half versmachtend’ van de swoelte
Van sulk een heeten dag vermaeklijk inde koelte
Eens s’avonts wand’len gaet, wel wat een groote saek!
George. Ia wand’len ook en in de koelten om vermaek:
Wel nouw Madam Madam putaine j’ hebt gewandelt,
(775) ’k Loof datje menigh schoon discours hebt afgehandelt:
’t Is recht koel wandeling je hebt dat wel bedacht,
Want ’t is een uur of dry omtrent naer midder nacht:
’t Is apparent, jy hebt dat treflijk wel gevonden.
’k Meen dat jou Vader daer ik Piet heb om gesonden
(780) Dat anders sal verstaen.
Ang. Clauditje wel wat nouw?
Claud. Mevrou spreekt nu eens schoon, of licht de gek eens wouw
Daer meer naer luysteren
Ang. Ey George laet eens loopen
Al jou quaen achter docht en doet de deur toch open,
Want seker ’t is al heus en eerlijk toe gegaen,
(785) Mijn Heer jou Neef heeft my in ’t minst geen quaet gedaen.
’t Is maer jou suffery die jou dat ingebeelt heyt.
George. Ia ’k heb dat wel gesien, dat jou dat niet verveelt heyt.
O Angelet! ik heb gesien al jou gebruy
En daerom heb ik om die eerlijke Luy
(790) Jou Vader en Mevrouw jou eerb’re Moer gesonden.
Ang. Och George wel dan ben ik immer glat geschonden;
Soo jy mijn eer bemint soo bid ik laet my in,
Ik sweer dat ikje noyt in onse echte min
Van wie ’t ook is weer sal verongelijken laten
George. (795) Wel soo bekenje dan, dat ’er wat meer als praten
[p. 27]
By jou is om gegaen:
Ang. Maer ’t sal niet meer geschien;
George. Maer een maekt alsoo wel een Hooren beest als tien;
Wat bruyt het my nu offer vijftigh komen veteren.
Ang. Och George laet my in ik sal me seker beteren,
George. (800) Iy, ja jou beteren j’y,
Ang. Ia by den Hont zyn ziel.
George. Ie leven niet jou Swijn, je bent te kort van hiel.
Ang. Ey George doet om mijn eerelijke Ouwers.
George. Als zatje schrylings op een Fransche Kok sijn schouwers,
En datje schoonder als een jongen Exster song,
(805) En datje als een Vloy op heete kolen sprong,
Soo sulje my soo zot niet in de keuvel preken.
Ang. Wel boosen Duyvel ’k gae my selven dan doorsteken;
Ik wil niet overtuygt voor Vaer en Moeder staen.
En datje meent jou Fiel datje dan vry sult gaen:
(810) O neen, want elk die weet hoeje met me geleeft hebt;
En hoeje selver eerst de Hoeren aengekleeft hebt;
En soo hebje my eerst tot dese val gebrocht,
Dan sal mijn Heer de Schouts gerechten achter docht,
Dees moort alleen op jou, en niemand anders houwen;
(815) Daar dat’s de hant aen ’t werk ik sal ’er ’t Mes indouwen.
O George, ach!
Angelet en Claudit gaen achter de posten staen.
George. Ay my, hoor, hoor eens Angelet,
Hoor seg ik hoor eens hoor, wel souw dat Wijf by get
Soo los haer eygen selfs den bek wel wesen vagen?
Ey, ey, ik loof dat niet, sy sal ’t niet derven wagen,
(820) Of souwse ’t loop al vry sijn hazaert, by mijn keel,
Het is een boose pry, de boosheyt doet al veel:
En heeft men niet gesien nu onlangs noch gebeuren
Een postsemakers Wijf de Navel quam te scheuren,
Om dat de Man haer hadt maer eensjes gram gemaekt,
(825) Wat doet een Vrou dan niet die m’ in haer eere raekt;
Sy sal ’t waerentelijk maer eens gaen wesen kuyssen,
Och armen George, ’k heb het bloet al hooren ruyssen,
En ’t is al of de Schout al was achter myn gat.
Och Angeletje och, ey lieve wacht doch wat,
(830) Hoor laet ik, laet ik toch een woortje tot je spreken;
[p. 28]
Ay my sy antwoort niet ’k loof s’ heyter al doorsteken.
Och! kom maer by men ’k ben soo wel met jou te vreen;
Ang. Pas op je stuk Claudyt den Nar komt na beneen,
Soo ras hy buyten is soo moeten wy der binne;
(835) Daer komt hy,
George uytkomende segt. Wel waer sal ik Angeletje vinne?
’k Ben in mijn hert om ’t Wijf soo schriklijk ongerust,
Och komt maer Angelet en doet al watje lust,
Al wouje m’ alle daag in bey mijn sakken pissen,
Want hoeje bent oft niet ik kanje doch niet missen:
(840) Hoorje niet Angelet waer benje heen gebruyt?

Angeletje en Clauditje uyt de venster spreekt.

Ang. Wel dronken Rekel, Fielt, Nachtlooper, Dobb’laer, Guyt,
Is ’t nu eerst tijt om uyt de Kroeg na huys te komen,
j’Hebt den drank braef weer in jou penssak ingenomen.
Hoor eens dat vuyle beest wat maekt hy al gebaer:
George. (845) Wel, wel, wel, hoe was dit hoe duyvel komje daer.
Ang. Hoor eens, ay hoor dog eens, het Verk’ is vol gesopen,
Claud. Och ja hy is weer sat,
George. Claudyt jou Hoer doet open:
Claud. Men opend noch geen deur het is te volle vroeg,
Ang. Je balg die schommelt noch bruydt noch eens na de Kroeg;
(850) En brengt het verdre van den nacht met suypen over.
George. Caronje.

Gekskap. Madam Maloote ende Pietje spreeu met den
Lantaren.

Gekskap. Was s’hier gaens?
Ang. Och Heer dien eere rover
Die fielt, die dronke Lap, dien Sot, dien Vrouwen beul,
Dats nacht op nacht te doen, dats al ’t vermaek en heul,
De Kroeg is ’t die hy weet alleenig maer te handelen.
Maloote. (855) Maer wat is ’t dat hier schort?
George. Jou Dochter diet gaet wandelen,
Maloote. Jou Dochter hoort eens jou,
George. Ik meen Mevrou, Mevrou
Die die.
Ang. Die doet gy staeg vergaen van herten rou.
[p. 29]
En k’sal noch op het lest van enkele droefheyt stikken,
Jou wijnbalg ô jou Schelm ’t is onverdragelikken
(860) Wat dat ik lyden moet, waer dat men is geweest,
De fielt denkt altijdt quaadt, foey beest, beest, beest, beest, beest.
Verrotten Robbesak, onnutte Vrouweplager,
Je maekt alleen je selfs tot eenen Horendrager.
Maloote. Je bent een schantvlek in ons eerelijk geslacht.
Ang. (865) Mama daer heeft de guyt nu weer de gantsche nacht
Met schellemen van sijn soort sich vol en sat geswolgen,
Nu komt hy maer eerst ’t huys, soo boos en soo verbolghen:
En raest en schreeut en vloekt soo Godloos als hy mach,
En rost de Meijsjes, en dat duurt soo dag op dag.
(870) ’t Is voor een vrou niet wel meer uyt te staen dat leven,
Och datje my aen soo een vuyl beest hebt gegeven,
Soo doet nu weer soo veel en helptme van hem of.
M. Gekskap. O George dit bedrijf dat sien ick gaet te grof:
k’Sal u den naem van Soon van nu af aen ontneemen,
George. (875) Mijn Heer maer laet ick jou,
Ang. Ey hoort de Gek eens reemen
De tong vout in sijn bek hy weet niet wat hy seyt,
George. Ik weet het wel mijn Heer jou dochter die, die heyt
De heelen nacht,
Gekskap. Wel wat, wat seytse
Ang. Een bedt gaen drogen
Dat gy voorlede nacht heel onder hebt gespogen.
(880) Wat heeft hy vaek soo sat dat hy het selfs niet wist,
In sijn smoordronken slaep, my tegen ’t lijf gepist.
Jae hy doet dagelijks niet als suypen en als freten,
En ’t best dat van hem komt sijn niet als stront en scheten
Daer mê hy telkens het gansche huys perfuymt,
(885) Wat heb ik menig reys sijn schijtpot niet geruymt,
En ’t beest sijn gat gevaegt als hy hem niet kon helpen.
Maloote. Nu staekt dit klagen kint en wilt jou tranen stelpen
Jou klunten sulje soo een eerlijke Matroon,
Verknijsen in haer jeugt en duysent reysen doon.
(890) Mijn Heer mijn man, ik kan dit langer niet verdragen
Geks. En mijne gramschap swelt, daer kinkel ’k moet met slagen
Jou dwingen tot jou plicht en leeren hoe j’een Vrou,
Van Adelijk geslacht moet dienen in haer trou.
[p. 30]
George. Maer ’k bid, hou op Monpeer en hoorme noch eens spreken,
Maloote. (895) Neen buffel als je bent,
Gekskap. ’k Sal u de beenen breken:
Maloote. Voort Rekel flux van hier,
Gekskap Bruyt weg,
George Ik ga ik ga.
Maloote. Slae doot dien lompen schelm, dien guytsak, raek wat sla.

George Dandin alleen

Wel George, George, wel gy sijt int groote gilde,
Wat segje nu Dandin gy wilde maer gy wilde.
(900) Gy wilde sulken Vrou, het Doelwit van u min
Most een Madame sijn gy wilde geen boerin.
Dat staetje wonder schoon, ’t gaet mijn verstant te boven,
Ik ben by gord gekroont en ’k mag ’t noch niet gelooven.
Een ander komt in huys en weeft op mijn getou,
(905) En nochtans is mijn Wijf een eerlijke Vrou.
Sy segt al watse doet dat moet ik altijt prijsen,
Wat duker sal ik doen ik kan ’t haer niet bewijsen;
Want als ’er een Galant heeft in mijn huys geweest,
Daer uyt besluyt ik wel dat ik ben hoorenbeest.
(910) Maer sy segt dat het is alleen om wat te praten
En nochtans loopt ’t gerucht hier daeglijx langs de straten,
Dat ik van dien Galand Galand met hoorens word belaen
En dat hy met mijn Wijf een kunsjen heeft gedaen
Een ding doet my alleen al mijn gedult vergeten,
(915) Dat ik veel makkers heb die ’t alsoo weynig weten
Als ik, en die nochtans met takken sijn vereert,
Maer ’t spreekwoort segt dat niet en weet dat niet en deert.
Ik raed de Jongmans die hier sijn om aen te schouwen,
Soo gy genegen sijt om oyt een wijf te trouwen;
(920) Soo soektse niet te goet en soekts’ ook niet te boos,
Ook niet t’onnosel, maer soekts’ ook niet al te loos.
Niet al te kleyn noch ook niet al te lang van taille,*
Niet van te groot geslacht, niet van te kleyn Kanaille.
Niet al te schoon van lijf, niet al te veel mismaekt,
(925) Niet te verdragent ook niet al te ras geraekt.
Niet al te glorieus ook niet van slechte seden,
Niet al te kerks gesint ook niet vol ydelheden,
Niet al te sober ook, niet al te veel bewijnt;
[p. 31]
Geen ledig sitster ook niet al te veel betwijnt;
(930) Geen stille sitster ook geen al te grooten gaetster;
Geen Stomme swijgster ook geen al te grooten praetster;
Geen opgepronkte pop ook geen verscheurde sloof;
Geen sonder onderbroek noch minder met een stoof;
Geen al te gierig ook geen al te lyberalen;
(935) Geen al t’onwetent geen van al te vele talen;
Geen die niet eens een duyt in ’t spel op tafel set;
Geen die haer gelt verbruyt met dobbelen en piquet.
Waer vint men sulken Wijf in al des werelts houken,
Soo gyder een begeert gy moetse selve souken:
(940) Ik leer je maer hoe ’t hoort en segje voor het lest,
De middelbare soort is altijdt alderbest. Binnen.

FINIS

Aen het wijt beroemt en vermaert
geslacht en Adel der Gekskappen
en Mallooten

GEeft reverentelijk te kenne
Alletjen Baltens flodderbenne,
Hoe dat sy sestien jaer geleên
(God betert!) is in Echt getreên
(5) Met George de la Dandigneere;
En dat sy, als een vrou met eere,
Soodanig heeft dien staet bekleet,
Gelijk sy dan niet beter weet,
Dats’ uyt een groote vehementie
(10) Van liefden in sijn impotentie,
Wanneer hy hand noch voet beweegt,
Hem dikwils heeft sijn naers geveegt.
En of mits dien de suppliante
Met yemand van haer bloed-verwante,
(15) Naer al de wetten der natuur,
Ten minsten wel een hallef uur
In stilligheyd staet vry te praten;
Wanneer sy dat maer komt te laten,
Gelijk sy dat ook trouw’lijk doet
(20) Met hier een vreemden Wael of Knoet,
[p. 32]
Een Pedro Sanche of Duc de Lorge,
Soo is’t dat den voorschreven George
Van alle reden schier vervreemt,
Daer op gantsch geen reflecty neemt;
(25) Maer in sijn vrouwen-dwank wil hebben,
Of dat sy sit aen’t spinne-webben,
Of sonder naelden soo wat breyt
Aen ’t gat, daer sy geen sicht op heyt;
Maer dat hy George selfs moet dichten,
(30) Of door een ander doen verrichten
Al ’t geen sy dan wel lijden mag,
Al was het morgen aen den dag.
Al om hem George te genoegen,
Terwijl hy self niet dan kroegen
(35) En suypt de plaeg sich op sijn vel,
Soo dat de suppliante wel
Gerechtigt is alleen hieromme
Met hem tot scheydinge te komme,
Immers van tafel en van bet,
(40) Dan noch de suppliante let
Op haer familie en eygen kinderen
Soo veel, dat al dit niet kan hinderen,
Of dat sy gaern noch by hem bleef.
Maer aengesien sy met haer Neef,
(45) Gelijk dan dat geseyt voorheen is,
En negen maenden schier geleên is;
Soo hier en daer wat heeft gepraet,
Soo is’t nu dats’ op ’t uyterst gaet.
En dat hy George schier wil seggen,
(50) Wanneer sy komen sal te leggen,
’t Welk is het arrigste van al,
Dat hy het kind niet heffen sal,
Noch Vader sijn, eer en alvooren
De suppliante heeft geswooren,
(55) Wie dat ’er meer is by geweest;
En by gevolg een hoorenbeest
Soekt van sijn eygen self te maken,
Al ’t welke sijnde sulke saken,
Die niemand doch niet lijden souw,
(60) Veel min soo een eerlijke vrouw,
[p. 33]
Soo vind sy noodig eed’le Heeren
Haer tot u achtbaerheên te keeren;
Ten eynde dat haer werd vergunt
Een staender als een stale punt,
(65) Die vlytig mag haer recht beschermen,
En uyt diens huys-tyran sijn ermen
De goede suppliante trekt;
Op dat de vrucht, aen haer verwekt,
Geen letsel krijg van slaen en kijven,
(70) Als hy dien neef wil ’t huys uytdrijven
Met sulk onstuymigen gebaer,
Of hy weêr Commissaris waer.
En dat hy werd gelast te kennen
Alletjen Baltens flodderbenne
(75) Voor sijn gerechte en echte vrou,
En voor soo veel der yetwes sou
De suppliante noch obsteeren:
Haer doch daer van te releveeren
Uyt insicht dat haer man bekent,
(80) Dat hy als doen was impotent;
En als een dronken verken knorden;
Mits als hy weer sal wijser worden,
Sy hem weêr aenneemt in gena;
Al ’t welke doende, & caetera.

Aen het wijt beroemt en vermaert
geslacht en Adel der Gekskappen
en Mallooten.

SEer waerdige edele en achtbare Heeren,
By George de la Dandignere
Sijnde gesien net herten rou
De supplicatie, die sijn vrou
(5) Vol leugens en soo onfatsoenlijk
Heeft ingedient, om (was ’t doenlijk)
Dat werk t’ontkennen, dat gewis
Nu al notoir en kenbaer is,
[p. 34]
Selfs aen de Kourtsy van Tabagen,
(10) En daer sy selfs noch by durft klagen,
Dat haer veel leeds werd aengedaen;
Soo vind hy t’eenemael geraen
Sich voor sijn recht hier in te laten.
’t Is sulks dan, dat uyt enkel praten
(15) Dien staet der questy niet en rees;
Maer wel om dat sy lang voor dees
Al wonderlijk faciel en licht was
In ’t rekenen, dat sy yeders nicht was,
Al was ’t seer twijfflijk van outs her,
(20) En dan dat nichtschap noch soo ver,
En soo omstandig extendeerde,
Dat sy met neef steeds converseerde,
Veel meer lichaemlijk (soo men vreest,)
Als het wel geest’lijk is geweest.
(25) Dan noch al schoon dit viel penibel,
Terwijl het evenwel paisibel,
E mear bybgissing was bekent;
En dat den armen Rescribent
Sijn stramme leedjens ook eens wikte,
(30) En somtijds aen een kantje likte;
Soo ging dat keven noch soo heen:
Maer sedert sy, niet lang geleen,
Nu opentlijk en sonder scromen
In ’t nichtschap is met heu gekomen,
(35) Getrout met Antje de Fortuyn;
Soo heeft den Rescribent sijn kruyn
Soo merklijk sien in hoogte wassen,
Dat al de brakken op hem bassen,
En dat het vry al loopt gevaer,
(40) Of hy op de aenkomst van het jaer
Een vrye burg of busch sal vinden
Voor al Aeteons Hasewinden.
Dit is de rechte saek, waer aen
Hy soo ellendig licht verraen,
(45) Daer’t nu geleen omtrent drie jaer is.
Dat hy was Heer en Commissaris:
Moet hy daerom soo sijn geloont?
Dat men hem staeg met hoorens kroont.
[p. 35]
Want als hy ’t gaet al wel versinne,
(50) Soo heeft die schoone Mart-waerdinne
Van doen af al op hem geloert,
En eynd’lijk ’t werkjen uytgevoert.
Men vleyde my met dees inventy,
Dat neef uyt ’t rechtboek de sententy
(55) Sou rukken tot des Rechters spot.
Dit lag (eylaes) den armen sot
Altoos en speelde in gedachten,
Terwijl dien neef by nicht vernachten.
Voorts is den grondslag van’t geschil
(60) Dien derden Sondag in April,
Die wonderbaerlijke conjunctie
Van twee Planeten in haer functie,
Die sijn de oorsaek van veel quaets.
Doen heeft den Rescribent die kaets
(65) Ontrent die kuyl soo wel getekent,
Dat als hy ’t na sijn swakheyt rekent,
Hy overtuygt is, en noch meer,
Van interruptie in sijn eer.
Doch om sijn huys niet straks t’onteeren,
(70) Soo heeft hy willen eerst probeeren,
Of sy niet door de Geestlijkheyd
Daer van kon worden afgeleyd.
Maer Paep Klaes die hy employeerde,
Scheen met sijn vrou ook consenteerde,
(75) En aen haer neef sijn hulp toebracht,
Dies hy geen Papen nu meer acht;
Noch self Sant Jacob met sijn schelpen;
Want al haer preken sou niet helpen,
Wijl sy verlieft en obstinaet,
(80) Haer neef maer volgt in raed en daed.
Dit was niet langer te verdragen;
Waer kon den Rescribent gaen klagen,
Dat and’re schoeyden op sijn leest.
Wat moet een eerlijk Hoorenbeest,
(85) Die sich in sijn beroep wil quijten,
Niet op sijn selven al verbijten:
Op straet is hy een yederes hoon,
En by gebrek van goeden toon
[p. 36]
En werd hy niet gehoort in rechten,
(90) En om met neef te gaen uyt vechten,
Dat deed den Rescribent heel noo.
Dus socht hy dan teste du veaux.
Een man die van hem dependeerde,
Die hy daerom dees saek fieerde;
(95) Een kerel dapper, kloek en sterk,
En seer bequaem tot sulken werk.
Den desen heeft hy op doen passen,
Om neef noch eenmael te verrassen
Met eenen ongebranden stok
(100) Gewapent onder sijnen rok;
Die hy dees swager sou doen proeven,
Als sijnde ’t rechte loon der boeven.
Waer op neef heu, (die dit niet dacht)
Na dat hem kondschap was gebracht,
(105) Sich straks by nicht heeft vinden laten,
Om’t oude praetjen weer te praten,
Gelijk hy meermeels had gedaen;
Doen heeft men hem braef of doen slaen.
Hier op soo liepen de geruchten,
(110) Dat Jonker heu had moeten vluchten,
Gelijk een nacht-uyl door de stad;
Ja dat het haentjen was gevat,
’t Geen dagelijks by die broedsche henne,
Alletjen Baltens flodderbenne
(115) Quam slepen met sijn vlerk en staert;
Gantsch felten! hoe was hy vervaert,
Doen men hem met die knuyst’ge handen
Deed leuteren sijn key en tanden.
Maer dat men nu verhalen sou,
(120) Hoe kloek den Rescribent sijn vrou
Den lieven Neef socht te beschermen,
En t’overdekken met haer ermen,
Gelijk een Hin haer Kiekens doet,
Met sulk een Amasonen moet;
(125) Maer echter moest sijn Pruyk daer stuyven,
Doen sag de Gek gelijk de Duyven
Noch sonder Pluymen in haer nest,
Of als een kaeloor Mennonest;
[p. 37]
Dat ’s waer hy leg dat vry in kennis,
(130) Te lichten straf voor sulken schennis;
Te meer, daer Tichon Ibrahit
In Aletjen Baltens sondig lit
Lest met een Thubis heeft gekeken,
Of ’t Kind den Rescribent wat leken.
(135) Maer siet hy vond het swart van haer,
Soo dat de fout is openbaer.
Terwijl den Rescribent sijn haren
Schoon blond in sijne jonkheyd waren,
Gelijk der andren kindren haer,
(140) Daer van hy hoopt te sijn de Vaer.
Dies sou hy dan wel resolveren,
Van al dees g’rieven t’appelleren
Aen ’t hoog gerechte van Parijs
Om daer met luyden oud en wijs,
(145) De saek wat beter te poucheren;
Maer nu sijn Wijf doet presenteeren
Requesten aen u achtbaerheên,
Soo was den Rescribent tevreên,
Sijn Intrest ook eens voor te dragen.
(150) Ey neemt doch acht dan op sijn klagen,
En werpt te rugh al ’t geen sijn Vrouw,
By haer requeste seggen wou;
En dat sy spreekt van releveeren,
Daer op sal hy haer presenteeren,
(155) Te lijden alles wat hy kan,
Behoudens d’eere van een man:
Mits dat men ’t hem niet sal verwijten,
Of ergens in de hoorens bijten;
En dat sy d’oorsaek van ’t dispuyt,
(160) Haer lieven Neef ten huys uyt sluyt:
Dan sal hy al contribueren,
Om haer Gramschap t’appaiseeren,
En toonen haer sijn vriendelijkheên;
En soo sy noch niet was te vreên,
(165) Om den allarm van voor’ge dagen,
Belooft hy haer pardon te vragen;
En’t geen van haer kant is geschiet,
Sijn leven te gedenken niet:
[p. 38]
En fijn, hy sal al doen en seggen,
(170) Dat m’ hem sal komen op te leggen,
En toonen dat hy is een Man,
Die lijden en verdragen kan.
Hier op den Edele, Achtbare Heeren,
Soo sou den Rescribent begeeren,
(175) Dat hy althans nu mach volstaen,
Met d’overgift by hem gedaen:
En meer als bil’ke presentatie,
Daer meê de gantsche contestatie:
En ’t staenderschap wert afgedankt,
(180) En wat het verder noch belankt,
Dat hem wert toegestaen concessie,
Om in de deugd’lijke possessie,
Vel quasi immers weer te treên;
Van daer hy nu een tijt geleên
(185) Door indracht van sijn Heeren neven
Is successiv’lijk uyt gedreven,
Op alles ’t welk hy hopen wil,
Een favorabel Appostil.

JAN AAGEL.

Een schoon

JACHT-LIEDEKEN,

Van een Grof, Lomp, Plomp, Dik, Vet, Knuystig
Hooren-beest G. L.

1.
George steekt de babbe nu uyt,
En haelt de Wijnkrans binnen,
Nu datje doch de herbergh sluyt,
En’t Mothuys gaet beginnen;
(5) Want George jou Liefje jou Teveken,
Die speelde lest fraey met haer Neveken
Fafalderaleyn;
Het Neveken lag op het Teveken,
Wie salder nu Vader van zijn?

[p. 39]
2.
(10) George sag de kraem vast aen,
En hoorde sijn Teveken kermen;
Doen quam dien armen kreupelen man,
En vattet in bey sijn ermen;
Och Liefje sey George mijn Teveken,
(15) Al speelde gy laest met Neveken
Fafalderaleyn:
Maer Neveken, ’k sal om mijn Teveken,
Noch echter de Vader zijn.

3.
Het was voor ’t laest ter storm geluyt,
(20) Elk pastender op sijn saken;
Doe quam de wurp met ’t hooftje voor uyt,
Soo swart als een Diaken:
Och Liefje sey George mijn Teveke,
Het lijkter waerachtig ons Neveke,
(25) Fafalderaleyn;
Spijt Neveke, ’k sal om mijn Teveke
Noch echter de Vader zijn.

4.
Oorlof die op het Teveke wacht,
Het sal der in korte dagen,
(30) Al weer bequaem zijn tot de jacht:
En wilder dan yemant meê jagen;
Soo je maer slechts de vangst verklaert
Voor George den kreupelen Kochelwaert;
Fafalderaleyn:
(35) Het Teveke sal voor dat Neveke
Gereet om te jagen zijn.

DOOPLIEDEKEN.

GY Mannen van machten,
Van ’t Hooren geslachte,
Die vol van Patienty zijn;
Siet George Dandijn
(5) Die komt’er hier heffen
Een kindeken kleyn,
Hy moet’er al sonder veel keffen
Papaetje van zijn.

TOE-GIFT.

LAvasse die leyt in de Kraem,
Hoe sal nu wesen het Kindekens Naem;
Sal’t wesen Tour de Goule,
Of Hertogh Tierentaey;
Den eersten deed niet dan voele,
(5) Maer d’ander die ...... fraey.

Viva Speelwerk.

[Vignet: Fleuron]

Andries Peys: George Dandin. Eerste druk 1662

Voorkeurenpagina Opleiding Nederlands