Anoniem, naar het Frans van Jean Baptiste Poquelin Molière: Poursionak, trouw-list ofte bedrogen Fransman. ’s-Hertogenbosch / Dendermonde, ca. 1735.
Uitgegeven door drs. J. Breunesse
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton114850 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk. De Opera die in het spel is toegevoegd heeft in prinipe een opbouw van zesregelige strofen (AbAbCCb). Het rijmschema is zo onregelmatig dat versnummering niet mogelijk is.

Continue
[p. 1]

POURSIONAK,

TROUW-LIST

OFTE

BEDROGEN

FRANSMAN.

KLUCHT-SPEL.

EERSTEN DRUK.

[Vignet: fleuron]

Tot ’s HERTOGEN-BOSCH

*****************************
En zyn te bekomen tot Dendermonde by J: du Caju.


[p. 2]

PERSONAGIEN.

Pamphilus, eenen Heer Minnaer van Rosalina.
Druso, synen Knecht.
Grimaldo, eenen Fransman Mede-minnaer van Rosalina.
3. Dienaers van Pamphilus.
2. Doctors.
2. Koopmans.
Don Chio, Vader van Rosalina ryken Heer.
Rosalina.
2. Officiers.
__________________________________

Word vertoont in ’t huys van Pamphilus
                      en op straet.
Continue
[p. 3]

EERSTE DEEL.

PAMPHILUS, DRUSO.

PAMPHILUS.

’T GEbeurt gemeynelyk gelyk men kan bemerken,
Dat die het minste vryd, die leyd de Bruid ter kerke:
Dit valt my wat te hard, naer dien dat ik moet zien,
Dat Rosalien haer trouw een Fransman toe gaet biên.
(5) Is ’t mogelyk dat ik dees blauwe schenen loope,
En myn getrouwe Min met afkeer moet bekoopen,
En myne liefd veracht! ja ’t meeste noch daer van;
Dat sy een vremdeling neemt voor haer echten man:
ô Smert! dit dunken my voorwaer te vremde ranken.
Druso.
(10) Wat duyvel meester, hoe, gy zyt zoo vroeg aen ’t janken.
Pamphilus.
Zwygt.                 Druso.             Gy ook
        Pamphilus.       Spreekt gy uw meester zoo cappoen?
    Druso. Wat had ik doch met dat gejank van doen?
Pamphilus. Ik zeg u haud u stil!
                        Druso.         Wel nu Mynheer ’k zal zwygen.
Pamphilus.
Zoo zyt gy niet in nood van slagen meer te krygen.
(15) ô Zeyl-steen van myn hert, wat baert gy nu al pyn!
Dat gy een ander trouwt, dat zal myn dood noch zyn.
Druso tot ’t Volk
Wat droes wat hoor ik daer! wat gaet myn meester sterven!
Dat hy maer op en past, ik zal het alles erven:
En is’t niet waer, Mynheer, zoo haest als gy zyt dood?
Pamphilus. (20) Wat zegt gy?
            Druso.         Waer dat gy liggen wilt?
                        Pamphilus.                   Daer ’s geen nood...
[p. 4]
Zwygt, zwygt, ik peys noch raed: kost ik door listigheden,
Wanneer hy morgen komt tot deze plaets getreden,
(Bestemt op syne trouw) hem ergens houden staen,
Dan zoude syne trouw niet voorder konnen gaen.
(25) Den raed is wonder goed, ik moet het zoo beleggen;
Hoort Druso..     Druso.       Wel Mynheer.
                    Pamphilus.       Ik heb u wat te zeggen.
Druso. Wel dat gy nu eens zweegt ’t en waer geen wonder Heer,
Want g’hebt genoeg geraest.
      Pamphilus.                 En spreekt daer van niet meer:
Ik heb uw hulp van doen, uw hulp kan my behaegen.
Druso.
(30) à Gerreni, Mynheer, g’ en spreekt nu van geen slagen!
Pamphilus.
Ik bid u laet dat daer, dat is lang gepasseert.
Druso.
Wel zegt my dan waerom dat gy zoo exclameert?
Pamphilus.
Myn droefheyd spruyt alleen uyt enkel min.
                                    Druso.                 Uyt min?
Mynheer, met uw verlof, daer schyt ik wel eens in.
(35) ’k En weet niet navenant dat gy zoo wys wilt wezen,
Dat gy u daer mé moeyt... Wie is die uyt-gelezen?
Pamphilus.
’t Is Rosalina vriend.
                                    Druso.             Dat verken Rosalien,
Sy heeft u sterk bemint dat kost men zeer wel zien,
Wanneer gy heel bedrest en nat naer huys moest stryken.
Pamphilus.
(40) Daerom en gaf ik niet, ’k liet haer myn liefde blyken:
Hoe meer sy my verlaet, myn liefde neemt meer toe;
Verlaet my Rosalien, ik ben myn leven moe.
Druso.
Zekerlyk Heer, sy was zoo vol van uwe liefde,
Dat sy ’er u met heel pispotten van geriefde.
Pamphilus.
(45) Hoort Druso, groot geklap en maekt het niet gedaen;
[p. 5]
Want morgen zekerlyk zal haere trouw voord gaen.
Druso.
ô Neen, want al de min, die nu de Dochters draegen,
En hebben uer nog tyd, verand’ren alle dagen:
Sy maeken van hun hert een gasthuys of een nest,
(50) Sy draên met alle wind en ’t lest behaegt hun best.
Pamphilus.
Hoort Druso, ’k heb bedacht om die trouw te beletten,
Hem, zoo hy komt in ’t stad, door loosheyd om te zetten:
Of dat men hem verleyd waer door hy laet syn trouw,
Aldus kan sy op ’t lest noch worden myne vrouw.
Druso.
(55) Heerschap zegt my niet voord, laet gy my maer beteyen,
Ik zal hem dat zoo schoon en nettekens palleyen;
Dat hy wel ongetrouwt zal keeren naer syn huys.
Pamphilus.
Komt laet ons binnen gaen, en maekt doch geen gedruys:
’t Is tyd dat men alreeds waer aen den disch gezeten.
Druso.
(60) Wel zoo, dat gaet noch wel, als ge noch spreekt van eten:
Mynheer, ik ben bereyd, ik volg u op de feest,
Waer dat men lustig brast, daer ben ik altyd eerst.    Binnen.
Druso, Pamphilus aen een tafel, den Fransman Grimaldo
gelaeden met eenen reyszak.     Druso in de venster.
Grimaldo.
Voyla don que je suis kekom dan cette ville.
Druso.
” Zoo haest den Wael maer spreekt, sy zwygen al die willen.
Grimaldo.
(65) Dans quelle que je m’en vai aujourdhui marié
Avec une Fille fort riche, de la quel je suis aimé:
Enfin & pourquoi pas, je suis d’une grande nobles.
Druso.
Dat hy een Ridder op syn hemd geslaegen es.
Grimaldo.
Enfin das ik di dok wil trou gae sonder kel,
[p. 6]
(70) Si leeg van staet parbleu se parreteer heel wel;
Ses om te toon, pardi, se wil haer mentenere,
Met my nobles & tous avec amour vereere:
Et pourquoi pas se ben van edele stam keboor,
Mon Pere, myn Grootpaer, & plus encor van te voor.
(75) Den een was Admirael, den and se was Cornel,
En ik...        Druso. ” Een zotte beest dat weet een ieder wel.
Grimaldo.
Enfin se kan toon se ben van krooten huyse.
Druso.
” ’t Is waer hy is Cornel van ’t leger van de luysen.
Grimaldo.
Parbleu se ben daer in myn Grand-peêr niet keweek,
(80) Om dat te commandeur, me moet daer van niet spreek:
Een id se weet dat ik was mannelyk en kloek.
Druso.
” Dees neerslag is geschied in ’t midden van syn broek.
” En dikwils in syn hemd ziet dezen zot eens aen.
(Slaet de venster toe al lachende a, a, a.)
Grimaldo.
Parbleu, gerni was dat wat heb se daer verstaen,
(85) Me semble se lag me uyt. (Men lacht van binnen a a a a)
                                                Was da voor een kespuys?
Die woon dans cette ville? (Men roept van binnen naer ’t dul huys)
Parbleu lae my me vré ky onbeleefde fiel,
Eer dat ik me my zweir tout alle-mael verniel...
(Men roept van binnen hy is beroest a a a.)
Comman, parbleu, gerni da speyt my in den bloed.
(Trekt synen beroesten degen uyt)
Druso.
(90) Wat droes, holla, Mynheer, ziet toe wat dat gy doet.
Grimaldo.
Ce n’est pa pour souffrir, dasse zoo een eerlyk man
Uytlak in volle straet. (Men lacht al gelyk van binnen a a a)
                                      Druso.         Hy heeft gelyk daer van.
Tets jongens houd u stil, laet dezen eerelyken
En deugdelyken man syn gangen henen stryken.
[p. 7]
Grimaldo.
(95) Ha vous avez raison daer hebde g’eer van vrien?
Druso.
Wel ja want als men hem ter deeg wilt wel bezien
’k En vinde niet waerom dat men den man bespot,
Hy is zoo wonder niet.
        Men roept van binnen: Ja, ja, ’t is eenen zot, a, a, a.
Druso.
Wel vluggen als g’het zyt: ik zeg u houd den bek.
Grimaldo.
(100) Wat dasse zeg?
        Druso.               Heer Wael, wel dat gy zyt ne gek.
Ik zeg gy liegt’er aen.
                Grimaldo.         Vous avez wel kesproke.
Druso, tot het volk.
” ’t Is niet lang leen dat hy uyt ’t dulhuys is gebroke.”
Wel inder waerheyd, ’t is heel onbeleeft gedaen.
Grimaldo.
S’es wel keluk parbleu, das ka daer quam kegaen,
(105) Se had so dra, so vier dwers door de pens kedouwe.
Druso, tot het volk.
Ja Vorssen dat is waer; ’t is zekerlyk, ’k en houwe
Niet noodig, dat hy van syn daeden doet verhael,
Zoo sy maer loopen hy verwintse al-te-mael.
Grimaldo.
Ma dunk de schelm zyn wek... wat duef de ras woon hier,
(110) Das niemand par la vil mak nemen syn plaisier:
Of ze wor dadelyk, en das in volle straete,
Keschel voor eene gek.
                                      Druso.     Ik kwam u ook te baete
Zoo ik dees schelding zag, het gong my al te na.
Grimaldo.
Je suis bien obligé, ze ben verplik aen ha.
(115) Ze zal ha doen daer veur tot kroot Nobles keraeke,
Quand je veu ze kan ha Souvreyn van Vranryk maeke:
Op Graefschap of op Marquisaetschap, s’wil niet denk,
Ze ben capab iemand païs couquu te schenk.
Ze zal ha toon myn vrien wa dasse ik vermak,
[p. 8]
(120) Ze zal ha veel dink, doen brenke voor de dak;
Kom ga me my te feest, ik benne al te zeer
Aen u verobligeer.
                            Druso.         Ik heb voor u noch meer:
Maer zegt my met verlof met wie dat gy gaet trouwen.
Grimaldo.
S’es Rosalin kenoem.
                Druso.         Dat is een beeld der vrouwen;
(125) Wanneer?        Grimaldo.         Dumain.
        Druso.                 Gy meriteert ’k zien g’ hebt verstand;
Maer Heer eer dat gy gaet, en wilt hier in passant
U wat ververschen.
            Grimaldo.             Non, den tyd ze is voor by,
En da nog mees van al de Bruyt ze wak nae my.
Druso.
Myn Meester Pamphilus heeft my tot u gezonden,
(130) Zoo hy u zag in stad, dat ik u zoud verkonden:
Dat hy u spreken moet, ik bid u, volgt my naer.
Grimaldo.
Ze mak ni zyn.
              Druso.       Het moet: wy zyn niet ver van daer.
Want ziet, hier is het huys, en zoo ik kan bespeuren,
Myn Meester die is daer...     ” Nu gaet het op een sleuren.
Pamphilus, uytkomende.
(135) Mynheer zyt willekom: de eer van uw presentie
Die is my lief.
          Druso.         ” En maekt van zottigheyd geen mentie,
Want s’ is elk een bekent...
                    Pamphilus.         Ontlast Mynheer van ’t pak,
En haelt hem eenen stoel, dat hy neemt syn gemak.
Druso.
Heerschap, ik zal het doen.
                    Grimaldo.             Monsieur verexcuseer,
(140) Myne vallét zal meyn, dasse al lank ben kepasseer:
Want s’ hebbe ik myn knek op deze plaets doen wak,
Et ma Caros ze moet al lank zyn veur den dak.
Pamphilus.
Zyt maer gerust, Mynheer, men doet naer u behaegen.
[p. 9]
Druso. Hy heeft zoo vele knechts, dat hy syn pak moet draegen.
Grimaldo. (145) Hoe zal ik u beloon l’ honneur da ge my doet.
Pamphilus. Ons oude vriendschap wilt, dat het zoo wezen moet:
Zet uwen stoel wat by, Myn heer, nemt uw gemakke.
Grimaldo. Se doen ik na uw wil.
            Druso.                             En krygt gy grooten kakke
Ik zal u het secreet dan weyzen M’her den Wael.
Pamphilus. (150) Sa Dienaers schenkt ons wyn in een vergulde schael.
Grimaldo. Monsieur excusez moi.
            Pamphilus.                         Op uw gezondheyd Heer.
Grimaldo. Monsieur fort obligé.
          Pamphilus.                       Komt schenkt ons nog een keer.
Grimaldo. Se dank u zeer.
            Druso.                 Wel dat gaet zekerlyk hier fraey,
Ik en bedank ik niet, ’k en kryg hier niet een braey.
Pamphilus. (155) Monsieur a votre santé.
                                    Grimaldo.     Se weet u dank Myn heer.
Druso. Weet al, en op het lest, voor my niet eenen keer.
Pamphilus.
Gaet Druso, ziet terwyl, waer dat myn knechten steken.
Grimaldo.   Pourquoi?
Pamphilus.   Op dat gy krygt het geen u komt ontbreken.
Grimaldo.   S’es ni met al van noy, se gaen ik zoo vertrek.
1. Dienaer van Pamphilus (uytkomende.)
(160) Myn heer en stoort u niet, dat ik uw hoofd ontdek.
Grimaldo. Men hoof ewel waerom?
                1. Dienaer.               De slaep-muts of bonet
Word tot commoditeyt u in de plaets gezet.
Grimal. Que diable veut tu faire, ’t is nok keen tyd van slaep!
Pamphilus. Wel hoe, Myn heer, gy droomt!
                1. Dienaer.               Hy speelt met ons den aep.
Pamphilus. (165) Het is lang slaepens tyd, of dat gy ’t niet en weet?
Grimaldo. Commant s’es geen half uer dak hier hebbe geseet!
Pamphilus. ’t Is langer leên, gy dwaelt.
                                 Grimaldo.   Ge suf hoe kan da zyn?
Zie daer s’es ook klaer dak. Pamph.   Heer dat is Maene-schyn.

[p. 10]
2. Dienaer (uytkomende.)
Myn heer en stoort u niet zoo ik ontgesp uw schoen.
Grimaldo. (170) Me semble se ben keval in d’ hand van de capoen.
Pamphilus. Myn heer, met uw verlof, den dag is over stiel,
’t Is wel dry uren leên, dat ons den avond viel.
Grimaldo. Ik sek ky likter aen, en alle dees sotties
Se pas ma niet en sier.   2. Dienaer.   Den vent die klapt wel vies.
Pamphilus. (175) Ik bid Heer, zyt gestilt.
                        Grimaldo.                 Wel laes ma gaen me vré!
Pamphilus. Gelyk het u gelieft.
        3. Dienaer (uytkomende.)         Myn Heer, ik bid een bé,
Op dat gy uw gemak te beter zoud genieten,
Geeft hier uw kleed, ’k zal u een nacht-robe aenschieten.
Grimaldo. Es den avond al keval?
                        3. Dienaer.         ’t En is geen gekkerny.
Grimaldo. (180) De schelmen zekerlyk se scheir de zot me my!
Ha foutu chien, parbleu wilse ky bren my kleer,
Se moet ik zoo vertrek.   Pamphilus.   Hoe spreekt gy zoo Mynheer?
Stelt u gerust; en waer ’t niet onbeleeft gedaen,
Dat ik u met den nacht op straet zou laeten gaen?
(185) Daer gy in deze stad geenzints bekent en zyt?
Grimaldo. Se moet ik gaen trouw, pardi s’es meer as tyd:
Mon kleer of wel se steek, myn zweer dwees deur ha derm.
Pamphilus. Komt gaen wy, zoo my dunkt het is hier al te werm.
Alle binnen.
Grimaldo. Allez, allez, Cannail, va t’en bougre de ras!
(190) Was ik maer weer in stae, als ik van vore was;
Das ik aen myne Bruyt forbien zou konnen b’haege.
Druso (op hem uytgietende een pispot.)
Heer, zoo gy slaepen gaet, dat konde mede draegen.
Grimaldo. Wat duef es da na weer, zek waer da zyn myn kleer?
Druso. Van al dat gy my vraegt en weet ik niet Myn heer:
(195) Gy zyt uw kleeders quyt, wel wie heeft dat gedaen?
Maer zegt Myn heer, * zyn ’t die? daer komt’er twee daer aen.
(* Twee Doctors uyt)
1. Doctor. Ziet toe, dat gy u houd wel prompt in alle dinge.
Grimaldo. Ha voyla se keloof dat ga myn kleere bringe.
1. Doctor. Myn heer houd u van my ten uytersten gegroet.
[p. 11]
Grimaldo. (200) Waer blyf de kleer?
1. Doctor. Gy vaert nog wel? Grimaldo. Ne pas sa, das k’heb moet
2. Doctor. Gy zyt nog wel te pas?
                        Grimaldo.         Wel wa zyn d’ou affair?
1. Doctor. Gy maekt ons heel bestaen, zet u eens neer Mynheer.
Grimaldo. Haelse ky maer myn kleer.
                    1. Doctor.               Dat zal u niet ontbreken;
Maer stilt u dog een wyl en hoort ons maer eens spreken?
Grimaldo. (205) Allons... 1.     Doctor.   Eet gy nog wel?
                  Grimaldo.                   Se drink encor plus, was dat?
Druso. Dat’s waer; want flus bruyde hy de bouteille in syn gat.
Grimaldo. Que diable zal da zyn?
                    2. Doctor.               Is uw kamergang nog goed?
Druso. Dat hy ’er somtyds plant zoo groot als eenen hoed.
Grimaldo. Que bougre de ras sont sa, wek met da bagatelle.
1. Doctor. (210) ’t Is dat wy zyn bezorgt om u gezond te stellen.
Grimaldo. Se bense ik ni sik.
                    2. Doctor.       Dat meld ons uw gezicht,
En ’t gene dat wy doen, daer zyn wy aen verplicht:
want noscitur colore morbus.    Druso.   Zoo is ’t, zoo is ’t;
Dat is in ’t duytsch gezeyd, Myn heer hebt g’ u bepist:
(215) Wyt het my niet want ik heb den pispot bestelt.
2. Doctor. Hoort ons remedie dan, en doet zoo men u meld.
Grimaldo. Parbleu se ben ni sik, se vraeg of ky wil gaen
Hale myn kleer of niet?    Druso.   Daer gaet het spel weer aen.
1. Doctor. Wel vraegt het dezen vriend hoe dat uw wezen staet?
(220) Zoud gy misschien van hem volbrengen dezen raed?
Grimaldo. Parbleu wel dae self heeft my nok veurkestaen;
Zoo alse deze dak kwam in de stad kegaen,
Ba ja, se zal nok eer keloof nok hem als ka.
2. Doctor. Syn oordeel en het myn zal zyn al even na.
1. Doctor. (225) Ey vriend ik bid u tog beantwoord syn gezeg.
Grimaldo. Of hy in ma kesich iet speur of uyt kan leg.
Druso. Ba ja, ik zal daer van wel zeggen iet of wat.
Grimaldo. Allons.
            Druso.   Voor eerst dat gy maer hebt een Moeder g’had,
En raekende uw Vaêr ’k en weet daer niet veel van:
(230) Want g’ hebt’er g’had zoo veel dakse niet noemen kan.
[p. 12]
Grimaldo. Le diable de capon!    Druso.   Mynheer daer is nog iet,
Dat ge liever een vrouw in ’themd als een man in ’t harnas ziet.
Alle binnen al lachende.
Grimaldo.
à Gerni de canail;... va t’en se zal ha leer,
Hier nok te lak me my en my kesteel de kleer:
(235) Se zweir das ik ha von, se maek de schelm da wys,
d’ Een s’es keafflixeer in gek, den and in prys,
Den een se spot, den and c’est ne kroote janfout:
Parbleu se ’k heb dy schelm kegeef te veel accout.
Vier Doctors uyt met spuyten, de welke Grimaldo in ’t danzen van een BALLET bespuyten.

Continue

TWEEDE DEEL.

DON CHIO, ROSALINA.

DON CHIO.
’K En kan op geen manier of middel overleggen,
(240) Wat het weg-blyven van Grimaldo ons wilt zeggen;
Daer syn bestemde Trouw van daeg moet zyn volbrogt
Met Rosalien myn Kind, gelyk hy heeft verzogt:
’k En weet niet, waer hy blyft of ergens zoude steken.
Rosalien. Ik ducht of hy syn Trouw en syn beloft zou breken;
(245) Maer neen, het gong te vast: zoud eenig ongeluk
Hem overkomen zyn?... dees zaek zoud grooten druk
En droefheyd aen het hert van Rosalina baeren.
De Goden willen hem van ongeval bewaeren!
’k Weet niet wat pyzen... maer, ach myn getrouwe min
(250) Die is vol achterdocht... die vrees brengt in den zin
Altyd het grootste kwaed! zegt wie dat wy daer hooren.
1. Koopm. Indien dat het zoo is men moet ons geensins stooren
Maer gaen recht naer syn huys, den man die is bekwaem
Te tellen deze Som.  2. Koopman. Maer kent gy synen naem?
1. Koopman. (255) Don Chio.
              Chio. Dat ben ik, wat is van uw begeiren?
2. Koopman. Zyt gy het zelf, gy komt ons net te pas.
[p. 13]
                                          1. Koopman. d’affairen,
Waarom dat men u zoekt, die dienen u verklaert:
Uw Dochter, zoo men zegt, die is van daeg gepaert
Met eenen Fransman.    Chio. wel...
                            2. Koopman. Zoo dient u voorgehouwen,
(260) Terwyl sy is getrouwt, of wel van daeg gaet trouwen,
Dat hy ons schuldig is wel zestig duyzend pond.
Rosalien. ô Hemel, staet my by!
                                Chio. Wel dat’s een groot affront.
Raekt my dan syne schuld, geeft my daer van de reden.
1. Koopman. Dat gy den Vaêr nu zyt: ’t is lang genoeg geleden,
(265) Dat dit geborgt is.    Rosalien. Ach! myn liefd is nu gedaen,
En neem weer Pamphilus voor mynen Minnaer aen.
1. Koopman.
’k En weet ik geenen raed, als hem in d’hand te stellen
Der Rechters, ten waer dat gy woud de Somme tellen:
Op dat hy zoude zyn bevryd van het schandael,
(270) Het geen hy lyden zal.    Chio. Dat hem den nikker hael.
En heb ik belooft myn Kind ten Trouw te schenken,
Sy word hem nu ontzeyd.
                            2. Koopman. Sa, hier geen lang bedenken:
Gaen wy hem datelyk doen stellen in een kot,
Vaert wel.    Chio. Gy desgelyks en dank u.
                                            Rosalien.     Droevig lot!
(275) Ach! had ik diën Fiel van my doen henen jaegen!
Ach! had ik Pamphilus getrouwe liefd gedraegen!
’t Is best dat ik nu gaen nemen de pen in d’hand,
En schryf hem eenen brief, hoe dat myn herte brand
In syne zoete min: dat myn geveynsde treken
(280) Nu zyn ten eynd geraekt, en dat ik hem moet spreken
Van onze Houwlyks Feest; wel aen ’k zal het bestaen.
Chio. Wacht eens eer dat gy gaet: wie komt daer aen gegaen?
Druso (uytkomende met eenen korf.)
Ik gaen myn Meesters zaek geheel in ’t voordeel bringen,
En ’k zal Myn heer den Wael een ander voys doen zingen.
Chio. (285) Komt laet ons naderen, op dat men kan verstaen
Wat voor bedriegerey Grimald ons heeft gedaen.
[p. 14]
Myn vriend wat hebt gy nieuws?
                                        Druso. Wel zaeken en affairen,
’k Wou dat Myn heer den Wael wou voor den donder jeiren,
Kent gy Don Chio niet?    Chio. ik ben het zelver al
Druso. (290) Myn heer, my dunkt, ’t geluk my altyd volgen zal.
Ik heb van daeg de merkt wel drymael afgeloopen,
Om volgens het verzoek wat specery te koopen;
Gelyk Myn heer Grimald gewoon te baffen is,
Hy houd niet veel van vleesch, nog van den verschen visch.
(295) Charlotten, look, ajuyn, en diergelyke dingen,
Dat is al dat Myn heer tot appetyt kan bringen:
’t Is waer, ’t is waelen kost, ’k heb hier een quantiteyt,
Gelyk hy heeft verzocht, in mynen korf geleyt
Ziet eens Myn heer wat schoons,... daer heb ik om geloopen
(300) Eer da’kse vinden kost,... ’k hebse nog moeten koopen
Tegen dry oorden ’t stuk: daer is nu nog wat look:
Wat viezen appetyt, voor zoo een donders spook.
Hy heeft ook een manier van ’t koken mé gegeven,
Hoe dat men is gewoon daer in syn land te leven,
(305) Op dat stuksken papier: voor eerst ajuyn en visch,
Veel look in het gebraed... Wat donder hy is mis.
Wat wilt dien rotten Wael met al dien look gaen maeken?
Dien kost is al te heet:... maer ziet eens al die zaeken,
Die daer beschreven staen.
                                        Chio. Myn vriend en gaet niet voord,
(310) Spreekt van Grimaldus niet, ’k ben al te veel gestoort
Op dat verraeders hert. Ach wat bedriegers treken!
Wat valsch en slim bedrog, dat in het herte steken
Van zoo een vremd gezel!
                                    Druso. Wat droes wat toon is dat?
’k Meynde, dat Heer Grimald uw Dochters woord al had,
(315) Om t’zaem als Man en Vrouw in ’t Echt verbond te leven.
Rosalien. ’t Is aen Heer Pamphilus dat ik myn woord wil geven.
’t Is waer, ’k hiel my geveynst als hy my spraek verzocht;
Maer ’t veynzen is ten eynd: het was tot proef van tocht
Dat ik hem had gedaen. Grimald met al syn vleyen,
(320) Kan zoeken daer hy ’t vind; ’k en laet my niet verleyen
Van zoo een vremde ras: zoo ’t scheen, had geld en goed
[p. 15]
(Gelyk hy heeft gezeyd) in vollen overvloed:
Maer, ô Hemel! zy gedankt, dat ik nu beter wete.
Druso.
En trouwt dan eens een Wael, ’k geloof ’t was meer om t’eten
(325) Als om de Vrouw gedaen... Niet dat ik daer mé zeg,
Dat ’s altemael zoo zyn; maer ’t is den rechten weg
Om naer de poort te gaen.
                        Rosalien. Gaet draegt Grimald syn zaeken,
En dat hy naer syn zin een soep daer van kan maeken
Gelyk hy eten wilt... De rest myns levens tyd
(330) Word nu aen Pamphilus in liefde toegezeyd.
Druso.
’k Zal hem de boodschap doen, maer zult g’u niet bepeyzen;
Adieu dan armen Wael, hy zal zoo donders gryzen
Als hy dit hooren zal: is ’er dan geen remis?
Het gaet met my ook naer... My dunkt ’k kryg grooten pis
(335) Als ik het overpeys.    Rosalien. En maekt geen bagatellen,
’k En kan met diën vent myn herssens niet meer kwellen,
Gaet doet ’t geen ik u zeg... * Het wachten doet my pyn;
* (Druso binnen)
Ik wou, dat onze zaek van daeg ten eynd kost zyn.
Ik voel een nieuwe liefd in mynen boezem branden;
(340) Aen Pamphilus, myn lief, geef ik myn ziel te pande
Voor syn verstoote min... Sa ’k neem de pen in d’hand,
En ’k gaen hem kennis doen, hoe myne liefde brand.
Chio. Doet zoo gy hebt gezeyt, het zal my wel behaegen.
Rosalina. Ik gaen met uw verlof... ô Hemel! ach wat plaegen!
(345) Wie komt daer in syn hemd zoo naekt getreden aen?
Grimaldo (in syn hemd uytkomende.)
Le canaillie de schelm, waer zynse na kegaen?
Dat ik a vond.    Rosalien. ’t Is hy, zoo droevig op het loopen.
Grimaldo. Se zweir das ik a von, se zou dat dier bekoopen.
Mon Pere verexcuseer... ô lieve Rosalien,
(350) Se was daer zoo kesleur om dane schelmse lien.
Chio. Om dat m’ u pakken wou voor al uw schulden zeg;
Vertrekt van hier.    Grimaldo. Pourquoi?
                                    Chio. Gaet vry, of ’k jaeg u weg.
Rosalien. Vertrekt uyt myn gezicht.
[p. 16]
                                    Grimaldo. Verexcuseer ky ma.
S’es de schul van de schelm, dasse nie ben ketra.
Rosalien. (355) Ziet eens wat slimmen zin: vertrekt met deze treken,
Gaet heen; want ik en wil u niet meer hooren spreken.
Grimaldo. Keloof ky dan de schelm?
                                        Chio. Wy weten ’t al te wel,
Daerom maekt u van hier.    Grimaldo. Wel die a da vertel,
Se ben ne krooten dief.    Chio. Vertrekt, want ’t is nog tyd;
(360) Den heelen aenslag is op uwen hals geleyt.
Grimaldo. Wat duef wie kan ma deir; ’k zien na wel dat de fil
Niet and als schelm en zyn, met zoo te lieg moet-wil.
Rosalien. Vader vertrekken wy; want zeker ’t is hoog tyd,
Dat wy hem maeken kwyt.    Chio. ’t Is waer, ’t is zottigheyd
(365) Hier lang te staen, adieu.    Grimaldo. Monpere nok een vraeg,
Zoo esse myne Tra dan ook al af-keslaeg?
Chio. My is geen overschot om eenen kaelen jonker,
Die ieder schuldig is, te lossen uyt het donker.
Alle twee binnen.
Grimald (al sprekende hun volgende) binnen.
Monpere s’en heb ni schul se bid verexcuseer:
(370) Myn lieve Rosalien se bid my accepteer.
Pamphilus uyt.
Is ’t werk zoo wel gelukt, gelyk het is besteken,
Zoo is voor my nog hoop; maer ’k moet eerst hooren spreken
Myn knecht, ik weet dat hem den list niet en ontbrekt,
Ik heb hem al gezocht; maer weet niet waer hy stekt...
(375) Druso... Druso... Wat pest, wat mag den schelm maeken,
Druso... Druso... à Guyt! kost ik by u geraeken:
Waer blyft gy dan zoo lang?
                        Druso. Maer Heerschap hoort m’eens aen:
Uw zaeken staen zoo wel... t’en kan niet beter gaen.
De liefde tot Grimald, die is geheel verschoven:
(380) Want als ik haer bezag, sy was gelyk gekloven
Van spyt en van chagrin... Den Vaêr, dien goeden man,
Die was ’k en weet niet hoe... dat ik ’t niet zeggen kan...
Gelyk n’en simpelen.
              Pamphilus. Wilt s’hem geen liefd meer draegen?
Noyt hoord’ ik blyder dag van al myn leven dagen.
[p. 17]
(385) Als dees die gy my brengt... Ha lieve Rosalien!
Vind ik nog troost by u, zegt, waer ik het verdien!
Druso. Wat droes, Mynheer, al zoet, gy moet u middeleren.
Pamphilus.
Hoort Druso als myn vriend, gy moet my niet tenteren;
Laet my hier wat alleen.    Druso. Wat duyvel word gy zot?
(390) Zoo gy zoo voorder gaet, ik jeir u ook in ’t kot.
Hoort eens ’t geen ik u zeg: uw Lief die doet u groeten;
Sy wenschte wel ’t geluk, van u eens te ontmoeten
Op een bestemde plaets.
                        Pamphilus. Zegt waer die plaets moet zyn?
Misschien ontrent de merkt?    Druso. Verkoopense daer wyn?
Pamphilus. (395) Wel waerom vraegt gy zulks?
                        Druso. Wat droes, ik moet eens drinken,
Om daer zoo droog te staen, den donder dat zou stinken:
’k En gaen liever niet mé.    Pamphilus. G’en zult u niet beklaegen.
Druso. Ja dat’s den ouden praet, ik hoor dit alle dagen.
Pamphilus. Betrouwt u maer op my en stelt u in geen pyn.
Druso. (400) Ziet ik en gaen niet mé, of daer moet drank by zyn.
Pamphilus. Neemt daer stelt u te vré. Laet ons nu lustig stappen.
Druso. Ik gaen zoo met dat geld in d’herberg eerst doen tappen.
Binnen.

Continue

DERDE DEEL.

GRIMALDO.
DE duef s’hael al dy schelm, se ben myn kleere kwyt,
En na myn Bruyt aussi, parbleu se bes van spyt:
(405) Ha da foutu canail & da foutu coion,
Se ben in een vrem lan wa zalse na kaen doen!
Want al de mensch se wak, se zal ma ondervraeg,
Das ik zoo ben kestel: das nok de meeste plaeg.
Wel waerom daer keloop? à à s’es dat de man
(410) Van flus, se gaense vraeg, of se my helpen kan.
Druso uyt, loopt den Wael om ver.
Ik zoek... holla Mynheer... den droes vergeeft het my,
[p. 18]
’k En had u niet gezien.    Grimaldo. He bien waer gaetse gy?
Druso. Mynheer, ik meynde zoo naer Treuren berg te gaen,
Om te zien waer g’al waert; want zoo ik had verstaen,
(415) Gy waert ’er al lang op.    Grimaldo. Pourquoi.
                                            Druso. My is vertelt,
Als dat gy schuldig zyt een groote somme geld.
Grimaldo. De duef haele de ras.
                            Druso. Blyft gy nog langer zwieren,
Sy zullen u terstond met twee Laqueys vercieren.
Grimaldo. Hoe raek ik uyt de vil?
                                Druso. Wel hoort zoo gy den raed
(420) Wilt volgen die ik weet, en vreest dan voor geen kwaed.
Grimaldo. Allons je suis content: se ben daer me te vré;
Maer accommodeer ma wel.    Druso. “Beschyten dat gaet mé.”
Hoort Heer, ik zal u eens gaen kleeden in ’t gewaed
Van eene vrouw; gewis, in diergelyken staet
(425) En kent u niemand niet: gy zult’er toe gelyken,
Dat weet ik van te voor, zoo zult gy buyten stryken:
Sa sa dit is gedaen, verwacht my en verbeyd,
Ik kome zoo wed’rom.            Binnen.
                                Grimaldo. S’es als kenoek kezeyd;
Maer mynen lieven vrien s’en es nok nie kedaen,
(430) Hoe zalse dane zaek met my nok al vergaen?
Druso uyt met een Vrouw-gewaed.
Ziet daer is al ’t gerief, het gene dat gy wilt,
Mynheer, trekmuts, habis cupari, weest gestilt,
Wy trekken u dat aen... Sa voegt u wat naer my.
Grimaldo. Me semble se zal nok pas.
                                        Druso. Keert u op d’ander zy.
(435) Maer ziet eens, dat komt u zoo nettekens te passen,
Of dat men ’t u van jongs aen ’t lyf had laeten wassen:
Sa dan nu nog al voords, het hoofd nu opgezet...
De Trekmuts aengedaen... Wel dat gaet ook al net,
Laet zien of dat men u wel kent in dat gewaed?...
(440) ’t Is wel... maer daer’s nog iet, het geen u sterk misstaet,
’k Geloof aen uwen baerd, dat sy u zullen kennen;
Hy komt zoo schroomelyk uw aengezicht te schennen.
Grimaldo. Das waer gy hebt kelyk, se vrees ik nok daer veur;
[p. 19]
Maer gy se weet geen raed, se ben in kroot malheur:
(445) Das ik eens wit beklap.    Druso. Mynheer in plaets van scheiren,
Wacht wat, ik zal u eens gaen net accommodéren
In syn pomad de frans; ’k kom zoo Mynheer den Wael.     binnen.
Grimaldo. Voor al das ka ma doet, se zal ha wel betael.
Druso uyt, maekt syn aanzicht wit.
ô Bloed! ’t zal gaen... Ziet daer: den duyvel mogt nu weten
(450) Wie dat gy zyt... voor my, ’k heb ’t zelfs al half vergeten.
Grimaldo. Wat duef, wat hebse ga daer in myn bak kevreef?
Druso. En stelt u in geen pyn; want al, dat ik u geef,
Is op myn ziel heel goed.    Grimaldo. Kom laetse ons na kaen.
Druso. Gans bloed niet al te gauw, ten is nog niet gedaen.
Grimaldo. (455) Wa wil ky dasse doen?
                                Druso. Uw spraek en gang verand’ren,
Spraek, gang, van man en vrouw verschillen van malkand’ren.
Ziet dat gaet u voor.    Grimaldo. Comsa?
                                Druso. Den duyvel zyn dat stappen!
Gy schreyd gelyk een koey.    Grimaldo. Se zal da wel betrappen,
Comsa Mynheer?    Druso. Gerni, dat schryën gaet niet mé,
(460) Gaet stil en heel modest... dat ’s weer ne waele schré:
Daer by de spraek is mis... Hoort ’k weet een beter vond,
’k Zien gy de vrouw party niet wel ageren kont:
Op dat wy in de zaek geensints en zouden faelen,
Wacht wat, ik zal voor eerst gaen eene mande haelen
(465) En steken u daer in; en ’k zal in boeren-schyn
U nemen op den rug, gy zult de eyers zyn:
Zoo dat ik zeggen zal, dakse naer huys toe draege.     binnen.
Grimaldo. Myn vrin dat es zeer goe, den von ma wel behaege.
Morbleu, waer blyf de vent... ô droes! waer zalse loop!
(470) Se kom daer d’Officier... se moet dat dier bekoop.
( 2. Officiers uyt)
Wie is een gat om in te kruyp, wa zal ik doen?
1. Officier. Waer zullen wy hem best betrappen den cappoen;
Maer zeg wie zien ik daer met vreeze zoo verbeyd?
Grimaldo. ô duef! das na kedaen, se ben de leef nu quyt.
1. Offi (475) Daer is geen twyffel aen, ’t is hy, daer wy naer zoeken:
Laet ons hem grypen aen. Grimald. Se schyt al in de broeke,
Das ik zoo ben benouwt.    2. Offi. Sa schelm ik zeg blyft* staen,
[p. 20]
Of ’k steek u door uw derm zoo gy wilt loopen gaen.
Grimald. Gy zyse g’abbuseer, se zweir ik op de ziel,
(480) Dat ik da niet en ben.    1. Offi. Gy zyt den zelven fiel,
Die in ons laste staet; nu zyt gy in ons netten.
Grimald. Wa wilse me ma doen?    1. Offi. Op treurenberg gaen zetten.
Of wel op steen poort schelm, voor al uw groote schuld.
2. Offi. Sa bint hem d’ermen vast.    Grim. Se bid das heb geduld
(485) Me ma, se ben onnoos.    2. Offi. Daer valt geen tegenstellen.
Grimald. Se zal ha datelyk dry stoop te drink gaen tellen.
1. Offi. Dry stoopen bier, das niet, maer zoo gy los wilt gaen
Geeft ons uw heele bors: en daer me is t’ gedaen.
Sa gauw niet lang verzint.    Grimaldo. Ma bours, ò duef wa pyn
(490) Prenez Monsieur, prenez, als s’anders nie kan zyn:
Maer laetse ma iet of wa.    2. Offi. Daer valt hier niet te laeten!
Sa, sa vertrekken wy? daer valt niet meer te praeten.
Al lachende beyde binnen.
Grimaldo. Vat-en dan foutu chien, de duef hael ’s altemael.
Alle 2. d’Offi. Adieu, adieu adieu, adieu myn heer den wael.
Grimaldo. (495) Adieu canail, adieu, kos ik ma wek na gaen
Uyt die vervloekte vil? den duef kom dae na aen.
(Druso uyt)
Siet daer ik heb op ’t lest dees mande noch gevonden,
’K wierd van Herodes naer Pilatus schier gezonden:
Wat duyvel wat is dat? hoe staet gy zoo en siet?
(500) Als ik u wel besien g’lykt gy u zelven niet.
Wel wat is u misdreven?    Grimald. Of ky dat niet en wis!
Druso. Hebt gy ievers denk ik gezeten aen den dis?
Grimaldo. Jae aen de galg.    Druso. De galg... wie heeft u dat gedaen?
Grimaldo. Se wou my daer terston op treurenberg doen gaen.
(505) En ik om dane groot schandaele te ontkoope;
Se gaf terstond ma bours, de schelm s’es wek keloope.
Druso. Gansch bloed zoo is dat zoo! ik kom u te verstaen,
Nu zyn wy schoon gestelt om zaem te bal te gaen!
Grimaldo. Jae ik kelyk ne vrau* en ky kelyk ne pagter,
Druso (510) Sleet by spleet, is hy ook, die stelt syn vuerbroek achter:
Sa sa niet lang geklapt, kruypt in en maekt gedaen.
Grimaldo. Hoe zal zig inkeraek, de mand s’es al te klaen.
Dru. Myn heer ’k weet het gemaekt, ik breek u erm en beene
[p. 21]
Dan raekt’er zeker in.    Grimald. Me ’k kruyper in alleene.
Hy kruypt in de Mande. Druso neémt hem op.
Druso. (515) Wat is dat voor een beest ’k g’loof hy een koy heeft g’eten.
Grimaldo. Se zweir, myn ziel das ik van daek niet heb onbete.
Druso. Wel hoe het is of niet gy valt my veel te straf,
Arra daer leyt den bruy ik geef den jeir daer af.
Grimaldo.
Ach draegse my maer uyt!    Druso. Hier op geen tyd versleeten;
(520) Dat is een macht! daer heb ik zeker my bescheten.
Laet de Mande vallen.
Grimaldo. Ey my!
                Druso. ’t is nog al wel, ’k meynde dat ’t erger was.
Grimaldo. Ha foutu jeanfoutre, foutu bougre de ras.
Druso. Zwygt eer dat m’alle twee hier worden opgeleyd.
Grimaldo. Doese pardi het keen, das ka s’hebbe keseyt.
Druso. (525) Wat wilt gy dat ik doen?
                            Grimaldo. Vraeg ga ma nok dat?
Das ka ma heb beloof.    Druso. Mynheer lekt gy my gat.
Gy valt my al te zwaer, ’k ken kan ik u niet draegen;
Maer wacht hier in dit huys, daer zal ik eens gaen vraegen,
Of dat iemand de mand my helpen draegen wau.
(Maekt de mande vast, en terwyl hy dit volgende zeyt,
word de zelve opgetrokken. Sy maeken hem nat met spuyten.)
(530) ’k Zal aenstonds weder zyn, garde l’eau, garde l’eau.
(Als de mande opgetrokken is komt weder uyt.)
Gans bloed! ’t is heel verbruyd, ’k en vinde niemand daer,
Die helpen draegen wilt... Wat word ik hier gewaer?
De mande die is weg! wel dat zyn vremde zaeken,
Zou hy door tooverkonst wel uyt de stad geraeken?
(535) Wel dat is hier een spook... Mynheer den Wael ey spreekt.
Grimaldo. das ik maer af en kos, se brak a zoo den nek:
Das ha de duef wek-hael.    Druso. Wel wie heeft dat bestaen?
Grimaldo. Wel ka janfoutre ka, hebse me da kedaen.
Druso. Neen op myn ziel das mis... Gy hangt daer zeker fraey,
(540) Gy zoud gelyken nu voor musch of papegaey.
Grimaldo. Ach laetse ma dok af: car se zet hier zoo nat.
Druso. Laet zien, de mande leekt; wat duyvel wat is dat?
Grimaldo. Ja, ja, al of ik had in de revier kezete.
[p. 22]
Druso. Wel heeft, denk ik, den Wael de mande vol gescheten?
Grimaldo. (545) Ach laetse ma maer af, se zal ha wel beloon.
Druso. Aflaeten, wel Mynheer, voorzeker dat waer schoon.
En dat men u met my eens naer het Steen-poort leyd;
Neen, droogt daer liever wat als gy begoten zyt.
Men roept van binnen:
’k En mag ik dat niet doen. Wie komt ons hier te stooren!
Druso. (550) Wat donder wat is dat? wie kom ik daer te hooren?
’t Zyn zekerlyk d’Absjaers.
Men roept van binnen: Wie daer, wie daer, wardouw?
Druso. Het is Mynheer den Wael, hy speelt den bittebouw.
Grimaldo. Gerni laetse ma af.    Druso. Wel wat remedie na!
Ik weet Mynheer, uw broek en is maer een pasta,
(555) Door alle dezen angst... Kom ’k zal de mand los snyden;
Dan valt gy op de straet, arra dan zonder beyden.
Snyd de mande los, Grimaldo valt’er uyt. Druso binnen.
Grimaldo. Ey, ey, mon Dieu, ey my; alwaer bense ik hier?
Se was flus in de hel, en na in vakevier.
à Schelm, coion, janfout, se zal da nok bekoop,
(560) ô Duef! das al de ras, das daer kom aen-keloop.
Alle de Vertoonders uyt.

Continue

OPERA OFTE GEZANG.

Druso. WAt dunkt u van dit Apen-spel,
              Waer was Mynheer gebleven?
              Den Vent geleek Mahomet wel,
              Was als een God verheven:
              (5) ’t Was geen zotterny, dat den Vogel my
              Peï couqui wou geven.
Alle.      ’t Was geen zotterny &c.
1. Doctor.  Ey vrienden let eens wel en merkt,
              Wie had dit oyt geweten:
              Het scheen, dat ons Clisteri werkt,
              (10) Sy drupte door de spleten.
Druso. ’k Meynde, dat de Wael
              Had de gansche bael
              Of mande vol gescheten.
[p. 23]
Alle.      ’k Meinde dat &c.
Pamphilus. Mynheer, ’k bid houd u niet gehoont,
              Zoo wy daer complimenteerden,
              (15) Komt weder zyt met my verzoent,
              ’k Zal u accommoderen:
              Was ons vriendschap kleyn,
              Sy zal haest grooter zyn:
              Liefd moet list practiseren.
Alle.      Was ons vriendschap &c.
Chio.     Neen jonker hier geen geschil,
              Gy zult myn Dochter trouwen,
              En schoon dat s’anders was van wil,
              Haer Trouw zou my berouwen,
              Gaen wy naer binnen toe,
              Laeten ’t schuym der rabauwen.
Grimaldo. Wel gae maer aen en loop,
              Se ben twee keer kedoop,
              Eens man, en na eens vrouwe.
Rosal.    Ach liefde die myn leven spyt
              In myn bedroefde dagen,
              Ik bid u zyt met my verblyd
              Geëyndigt is ons klaegen.
              Ach geeft my uw hand,
              T’wyl myn herte brand
              Tot heel myn behaegen.
Pamph.  Ach myn Rosalien
              Gy zult eeuwig zien,
              Dat ik u liefd zal draegen.
Grimal. De duef s’hael die schelm en dief,
              Parbleu se zal ha leeren,
              Ma bours en daer by quyt myn Lief,
              En ma kesteel myn kleeren;
              Bruy altemael van hier,
              Waer ik in myn quartier,
              Se zou niet lik weerkeeren.
Alle.      Uwe zottigheyd
              Tot uw leet en spyt
              Moesten wy u afkeeren.

DANS.

Continue
[p. 24]

By J: du Caju zyn te bekomen de
naervolgende Klucht-spelen.
NEgen verschyde Klucht-spelen door Ogiers,
met kopere Plaeten, te weten: op de zeven
Hoofd-zonden, den Spaenschen Sterre-kyker,
en Boeren-gek.
    Den bedrogen Grysaerd.
    Grand-Cas.
    Gedwongen Huwelyk.
    Dispuet tusschen Jaques en Griet.
    De dry Gebroeders Mede-minnaers.
    De Stiefmoer.
    De vryende en smeirende Dienst-meyden.
    Den verloren Schildwacht.
    ’t Wyn-vaetjen.
    Den gewaenden Blinden.
    Den gemaekten Rouw.
    Lemmen met syn Neus.
    Den Boeren-Edelman.
    Quinten Quak.
    Bon Jan en Sanderyn.
    Den dolenden Pelgrim.
    De Meyt Joufvrouw &c.

Als mede verscheyde Commedie-en-Tragedie-Spelen.
Continue
vs. 477: blyft er staat: b yft
vs. 509: er staat: vrar — mogelijk is “vrau” bedoeld