Cornelis van Ryssen - ’t Ondekte verraad - 1708

Cornelis van Ryssen. ’t Ondekte verraad. Amsterdam, 1708.
In: Gedigten. Twee delen, Amsterdam 1704-1708.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton078431 — UB Leiden (Google Books)
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

’t ONDEKTE

VERRAAD.
_____________

EERSTE BEDRYF.

Octavia, Horatius.

MYn waardste ’k bid vertoef

Mevrouw, God Phebus bruyd
Drijft zelf’ de logge slaap de vaak ten oogen uyt.
De stad is vol gejuig, en antwoord op het roepen
Dat Oldiades leef, die d’Africaanse troupen
(5) De snêe van ’t Roomse swaard deed voelen, en vol glans
Nu op zyn Zeegen-koets praald met de Lauwre-krans.
’t Zal nut en noodig zyn my derwaarts te begeeven,
Op dat de Vorst u broe’r, door achterdocht gedreeven,
(Vermits myn afzyn) niet de reeden naarvors, en
(10) Ontdek, en zo de drift zyns wraakzugts volle ren
Geef, en het vuur zyns toorns en gramschap op ons storrem,
En ’t heim’lyk huw’lyks bed niet in een graf hervorrem,
’t Welk wis te wagten stond zo onze minne-vlam
Tot nog bedekt, ontdekt, hem maar ter ooren kwam.
(15) Want hy noit dulden zal, dat zy die hem tot swaagers,
En haar tot bed-genoods, gevreesde scepter-draagers,
Ontzei, nu (door de min vervoerd) geeft deeze gaaf
My (’k zwyg de naam van lief) onwaard den naam van slaaf.
[p. 93]

Uw zelf te laaken is myn oordeel kwaad te doeme,
(20) Mits gy onwaardig acht dien ik my waardig noeme:
Gy zy alleenig waard ’t genot van mynen schoot
Waar voor zo meenig Vorst zyn kroon en scepter boodt,
Doch zo myn broeder deez’ myn keur voor kwaad gekeurd hiel,
En zo in vriendschaps plaats zyn gramschap ons te beurt viel,
(25) Zoud ik met u verzeld, myn trooster en myn stut,
Het hof verwis’len voor een strooje herders hut,
En ’t vorstlyk çieraad, dat de naam alleen vereeld heeft,
Voor scepter, kroon, die roos en haazelaar geteeld heeft.
En zittend op een troon met bloem-tapyt bevacht,
(30) ’t Welk ’s morgens God Apol met open mond toelagt,
Regeeren ’t heir van dikgedoste onderdaanen,
Die nimmer ’t nedrig hert tot staatzugt voelen maanen,
Noit tragten ’s heers gebied te wringen uyt de hant,
Of door vergiftig sap te helpen aan een kant;
(35) Maar (heel verkeerd van het verkeerde hof-gebroedzel),*
Geeft hem zyn vagt tot dek, en voed hem met zyn voedzel.
Daar ’t weyf’lend hof (verlokt door eygenbaat) hun Vorst
Vaak scepter, kroon en ryk, ja leeven rooven dorst.

O Goddelyk Autaar, waar op ’k myn ziel ten offer
(40) Door een verliefde kus, (dus ’t waarde ziele koffer
Ontrukt) vaak heb gestort, als uw beleefde mond
My door een weder-kus die weêr te rugge zond,
Ik kus u andermaal, en heylig uw orakels,
Waar meê gy herten (als met Gordiaanse schakels)
(45) Kunt hegten aan uw wil, uw dienaar (door uw reên
Verwonnen) walgt van ’t hof en wenst met u te treên
In ’t herderlyk gebied, waar uyt ons Vorsten kroonen,
Nog ryke Ryken, nog de Troonen zullen troonen.
Want leeft men min gevleyd zo leeft men meer gerust,
(50) En meer vernoegd.

En min vernoegt, met lust
[p. 94]
Te plegen tragt Myn hert, myn waarde,

Ziels voogdesse;
Maar zagt ik hoor gerugt, treê binnen myn Princesse,
Op dat geen nyd, die staag des minnaars heyl belaagd,
Ons vroege t’zamenkomst bespie en overdraagd.

(55) U past gebieden, my gehoorzaamheyd, myn waarde
Ik gaa, vaar wel.

Myn eenigst’ al op aarde
Vaar wel.

Nog andermaal, vaar wel, myn vreugde-bron.

Maar wanneer keerd myn lief.

Myn ziel voor d’avond-zon.

Horatius ter zyde.

Zy naderen, ’k zal my wat ter schuyl verborgen houwen
(60) Op dat zy my niet zien, mag ik myn oog vertrouwen?
Zo is het Marius? hy is’t , de Keyzerin
Verzeld hem, zonder stoet, dit heeft wat wonders in.

Marius en Domitia, (Horatius ter zyden.)

Zo d’aanslag ons mislukt?

Waar toe ’t onnodig preeken?
Zo most het aan myn list, of aan uw magt ontbreeken.

(65) Of aan zyn wil.

Die is, door d’eeden die hy swoer,
[p. 95]
Te vast aan my verknogt.

Het onsterk eeden-snoer,
Waar in een linxen gast, vaak ’t minzaam hert bekoorde,
Verbreekt als rach, wat zyn de eeden meer als woorden?
En woorden meer als wind, zo hy deez’ eeden breekt,

(70) Zulx laat de min niet toe die hy in ’t herte kweekt.

Zo hy zulx van u dagt zou hy zig niet bedriegen?

Zyn hert spreekt door zynd oog, ’t gezigt en kan niet liegen.

Het oog altyd van ’t hert geen wisse blyken gaf.

Door minne-brand tot my, hielp hy zyn vrouw in ’t graf.

(75) Groot blyk van kleine min, en schoon hy u beminden,
De weêr-haan van de min die draayt met alle winden.

’k Veragt zyn min, de myn’ strek hem maar tot een net
Waar in hy zig verstrik.

Ligt voor u zelf gezet,
Zo hy dit net ontweek en u daar in bekipte?

(80) En zo Japetus zoon de wereld eens ontslipte,
Wat noodeloozer vrees, heeft blooheid u vermand?
Ben ik niet ’s Keyzers helft, en gy zyn regterhand?
En gy de stut van ’t Ryk, steun op uw eigen kragten.
Wat magt is magtig te bemagtigen uw magten?
(85) Maar ’t schynt de Veldheer nu Domitia veracht:
Haar min, wel eer zo waard by hem geacht, veracht;
Of deist voor haar en ’t Ryk deez’ kleyne kans te waagen;
Of vind zyn nek te swak, om’t Roomse Ryk te schraagen.
[p. 96]

Marius (zagt.)

Ik dien my van uw list, maar walg van uwe min.

(90) Wat preeveld gy?

Vergeef m’ ô Edele Vorstin,
Ik veinsd’ alleen om uw standvastigheyd te gronden,
Die ik niet vrouwelyk, maar man’lyk heb bevonden.
Zo ’k straffens waardig ben, zie hier uw slaaf bereid,
De straf te draagen door uw heusheid opgeleid,
(95) Al waar ’t de dood.

Ay rys, laat onderdaanen knielen.
’t Gebouw is veel te laag voor hoog-geboorne zielen,
En luyster, zo u ’t hert oit trek tot heerschen gaf,
Hoe ’k bouwen gaa uw ryk op Oldiades graf.

Myn hert haakt om ’t verhaal te hooren.

Horatius (zagt.)

’t Myn niet minder.

(100) Maar zyn w’ ook veylig hier.

Wy zyn hier zonder hinder.
Hier is geen sterflyk mens omtrent.

Horatius (zagt.)

So ben ’k gerust.

Gy weet hoe d’Overst’ der Siciliaanse kust,
Oldiadus, geraakt door minnelonken dronken,
(Ligt door myn gunstig oog te mild hem toegeschonken)
(105) Door brieven vol gesmeek, door traanen en gebeên
Myn hert, tot hemwaard hard, getragt heeft murw’ te kneên.
Gy weet hoe ’k om zyn min te houden in den teugel,
Die noit van wiek ontfnuykt’ of gaf te ruymen vleugel,
[p. 97]
Noit heb door hoop gevoed, noit heb van hoop ontbloot,
(110) Tot ’k eyndlyk door uw raad deez’ antwoord hem aanbood.
Zo gy verwinnaar keerd, op uwen zeegen waagen,
En d’Africaanse nek het Roomse Juk doet draagen,
De myn het Juk ontschuyv’ eens magteloozen mans,
Hem heym’lyk doodende met list, zo is ’er kans,
(115) Beyd’ om op’s Keyzers dons, myn zyde te bekleeden,
En om als Wereld-god, op Romens Troon te treeden,
Want als de raad en’t volk zig vinden zal ontkruynt,
En Famas Lof-Trompet uw Heldendaân bazuynt,
Zo zal gewillyk elk als Cesar u begroeten.
(120) De Veldheer Marius (u meend ik) aan uw voeten
Geboogen voor u Troon, ’t gebied aan uwe hand
Op-offren, ik de trouw daar Junoos fakkel brand,
Voor Venus hoog Autaar, kies nu hier doen of weyg’ren?
Die onder and’ren staat zal noit myn koets besteyg’ren.
(125) ’k Had naulyx door deez’ reên hem ’t minnend hert gestreeld
Of’t lag door deeze hoop al dobbrend’ in de weeld.*
Wel zey hy, waarde Vrouw, by Vader Mars, ik sweere
Zo ’k geen verwinnaar keer, ’k zal noit verwonnen keeren.
Een overwinning, of een onverwonne dood,
(130) Zy ’t eynde van myn pyn, uw schoot of d’aarden schoot*
Zal myne rust-plaats zyn, dit zeggend’ en gedreeven
Door deeze yd’le hoop heeft aanstonts zig begeeven
Op God Neptunis kruyn, kruyst den Euxyn, en Land
In Africa, daar hy de Roomse Standaards plant.
(135) ’t Verhaalen van den stryd, hoe hy de zeeg’ behaalde,
En ’t Africaans gemuyt, met Roomse munt betaalde.
Sweeft nu op yders tong, hy keerd dan met Laurier,
Als Zeegenheer gekroond, doch slaaf van ’t Minnevier.
Deez brief op deezen dag, door hem aan my geschreeven,
(140) Kan van zyn losse min, u vaste blyken geeven.
[p. 98]
Zie daar zyn eygen hand, waar by hy my belooft
’t Ontkeet’nen van een band, die my myn vryheyd rooft,
Nu staat het in uw magt, beyd om die zo vermeet’len
Te schoppen, en u zelf op Romas Troon te zeet’len.
(145) Verhaalt dan maar zyn val, de kans die lacht ons toe,
Ik heb zyn dood bestemt zoek’t beste middel hoe.

O tweeden Phaëton ik zie u suyzebollen,
Als d’eerst uyt Phebus Koets uyt Romas Troon u rollen.
My dunkt ik hoor uw ziel als z’over ’t spraaklidt glydt,
(150) En afscheyd neemt van ’t lyf tot nog zyn huyswaart, wyt.
Zyn oogen d’oorzaak van zyn val, mits die hem troonen,
En Sceptren, als wat groots en heerlyks gingen toonen.
Ik hoor, hoe hy vervloekt zyn ooren die zo vals,
Hun Heer verkoften, en hen rieden om den hals.
(155) Vermits die eerst verleyd door looze vrouwe listen.
Hem troonden tot den Troon, die hy zo deerlyk misten,
’k Zie hoe een van myn volk, die ’t draalen niet geviel,
Hem nog een deur maakt voor zyn lasterende ziel.
Die om deez’ pyn t’ontgaan, uytschud ’t bespiert gebeente,
(160) En stapt d’oneynd’ge pyn te moet, ’k zie de gemeente,
Bespotten ’t Zielloos rif, en sleepent met veel schand,
En eyndelyk ’k zie uw graf in ’s Tybers ingewand.
Mevrouw als heden gy met Oldiades saamen,
Ter tyt en plaats bestemd, om tyd en plaats te raamen.
(165) Waar in men’t stuk volvoer, verschynt. Laat Gaributh
Een Man de loosheyd zelf, en tot ons aanslag nut,*
Gelyk Silanus beyd getrouw uw raadsluy strekken,
’k Zal onderwyl het hert myns legers op gaan wekken
Tot achterdogt, als of de wichlary voorzey,
(170) Dat Oldiades ’t ryk bedekte laagen ley.

’t Is wel van u bedacht.
[p. 99]

Op dat daar na den hoorder,
Van ’t feyt, als ’t is volvoerd, niet twyffel aan den moorder.
Zo raakt hy aan zyn end, en ik aan ’t ryk.

Horatius zagt.

Ha! snoon,
Verrader denkt gy dan te steygren op den Troon,
(175) Langs trappen slibbrig van ’t geplengde bloed! en zonder,
Een yselyke val uw hoogmoed kroon. ’t Is wonder
Dat niemand van de Goồn de handen aan u schend,
Of meend gy snoode dat gy haar ontwassen bent?
Of zegt misschien uw hert, de Goden worden ouder.
(180) Haar ooren worden doof, haar kragten worden kouder.
Haar oogen worden blind, zy zien nog hooren niet,
Veel minder straffen ’t kwaad dat hier beneên geschied.
Ja terg de Godheên vry. Zy zullen (schoon zy draalen)
U d’hooftzom en ’t verloop (geloof my vry) betaalen.
(185) En gy ontaarde Vrouw die ’t heylig dons ontwyd,
Zult deelen deeze schat met die uw koets beschryd.

Beveel deer’zorg aan my, en zo myn list het padt mist
Zo zeg den Hemel valt,

O aller deugden schatkist.

Horatius zagt.

O aller boosheyds poel,

Nu naakt de blyden tyd,

Horatius zagt.

(190) Ja van uw ondergang,

Waar in ik spyt de nyd,
[p. 100]
Bezitten zal het schoon van uw verborge schatten,
Tot nog met bitterheyd gemengd,

Dat ’k u omvatte,
Myn dapp’ren Oorlogs God.

Myn Cipresse Godin.

Myn Vader van de Kryg.

Myn Moeder van de Min:

(195) Myn moed aan ’t hollen, schopt geduld en breekt zyn teugels,
En stapt zyn wraak te moed, als had zyn wreeklust vleugels.
Wel aan trouwlooze twee ontvang uw loon, maar wagt*
Hoe kunt gy na hun dood ’t verraad doen blyken.

zagt:
My dunkt ik hoor een stem,

Ach wat komt ons beroeren,

(200) Hy zy wie ’t zy dit staal zal hem de tong doen snoeren.

Ik ben ontdekt, wat nu, wil ’k hun te gemoet gaan? Ja
Dat ’s gang.

Wy zyn verraân,

Dat hem de donder slaa.
Het is Horatius, wat maakt gy in deez hoeken!

En wat maakt gy ’er Hê?

Spreek op wat kwamt g’hier zoeken.
[p. 101]

(205) Die ’k vind niet maar de trouw,

Wat wil dit naakt geweer?

Al daar ’t niet veylig is beschermt het zynen Heer.

Wis tragt hy na uw lyf.

Ha trouwloozen verrader.

Spaar uwe tytels want zy zyn den Veld-Heer nader,
Dan my, dieze veragt en nimmer heb verdiend.

(210) Hy spot nog met my,

Of besteed die aan uw Vriend,
De trouwe Gaributh by u zo hoog gepreezen.

Weet gy wel wien ik ben!

Wel wien gy waart voor deezen.

Ik was en ben die geen die ’t montstuk van de Faam,
Vervulden met den lof van myn roemwaarden naam.
(215) Wanneer ik Vorsten die op kragt van Troonen stoften,
Hun Ryk verschudden, dat zy voor m’ in ’t voetzand ploften.
Als ik hun steden trots op hooge toornen kruyn,
In heuvelen her-schiep van stof en smookent puyn.
Dat d’andre wereld daar z’ hun voeten tegen d’onze
(220) Aanzetten, schrikten voor het yslyk dreunend bonzen,
En zeyden ’k loof Jupyn met zynen blixem daald,
Weêr bergen omkeerd, en het reuzen zaad vermaald.
En gy onwaard’gen slaaf, die ’t blixmen van myn tooren.
Is magtig om gelyk een Typhon te doen smooren.
[p. 102]
(225) (Dog die het Godlyk vuur myns gramschaps zyt onwaard)
Wat opgeblaazenheid heeft uwen aart ontaart,
Uw blooheit stout gemaakt met schimp my aan te randen!
Bood oyt de laffe Das de felle Leeuw de tanden?
Was oyt den Adelaar den Aaxter tot een spot,
(230) Of leerd hun voorbeeld u gehoorzaamheid?

Wat zot.
En overdwaalse klap, meend gy door opgeblaaze,
Hoogmoed’ge snorkery my ’t herte te verbaaze?
Zo zyt gy verr van huis, die glants vol Majesteit,
Die in een Heylgen toorn trad voor uw dapperheit.
(235) Gelyk de blixem treed voor ’t yslyk donderkraaken,
En vaak de zielen trof, eer ’t staal kwam ’t rif te raaken.
Als g’uw gevreesde kling door ’s vyands benden joeg.
Is met de trouw verhuysd, verraad en ontrouw sloeg,
Hun leger in die stee, en staat nu waar voor deezen,
(240) Uw deugd te leezen stond, uw schelmery te leezen.
De lafsten van hun al, die eertyds in het vlien,
U bood de rug, zou nu vol moeds u ’t aanzigt bien.
En vinden herts genoeg om voor uw schellemstukken,
’s Doods zegel met de punt op ’t herte-blad te drukken.
(245) Want die verraad straft heeft den hemel aan zyn zy,
Dus denk niet uw gesnork, of trotzig roemen my
Verbaasd, of d’armen bind. O neen! alleen deez reden,
Weêrhoud my, ’k wil myn staal niet schenden aan de leden.
Het Autaar toegewyd eens beuls.

Hou Arlandyn,
Arlandyn.
(250) ’k En herberg geen verraad, ik moet ten Hoove zyn,
binnen.

Niet met het lichaam, wagt, ik zal uw ziel daar zenden.
[p. 103]

O spyt, o smaad, o ramp, o droefheyd, o elenden,
Ach wie had dit gedagt! fy Alardyn zo vals.

De schelm is my ontsnapt,

Zo zyn wy wis om hals.

(255) Geen noodt Mevrouw, schep moet al dreygden al de plaagen,
Van Hel en Hemel my, ik zal de uytkomst waagen,
Ten koste van myn hooft, waar ’s nu die dappere vrouw,
Die straks met manne moed my ’t hert opwekken wouw?
Is stoutheid nu verhuysd, leyt nu de moet in d’asse!
(260) ’k Zie kans, verban de vrees, ik zal de schelm verrassen.
En dien my van een list en voeg my voort ten hoof,
Al was ik schoon ontdekt, zyn woord kryght geen geloof
Omtrent de Vorst, ik ga, zo iemand u door vonden,
Van listig onderzoek, zou tragten’t hert te gronden:
(265) Speel maar d’onwetende.

’k Zal, maar’t gewisse tuygt:

Het moet ’er nu meê deur, en bersten wat niet buygt.
beyde binnen.

Horatius alleen.

Vervloekt geval, en myn nieuwsgierig onderwinden.
Kon ik geen and’re weg tot myn ellende vinden?
Verswyg ik het verraad, zo word de vorst verrast,
(270) En zo ik het ontdek zo lyd myn leven last.
Myn woord krygt geen geloof, het zaamgespan is magtig.
En by de Vorst te groot ’k ben raadeloos.

Granio (uyt.)

Hoe pragtig.
[p. 104]
Zit Vorst Oldiades op zynen zeegen-koets?
En naardert Capitool, omcingeld met veel stoets.
(275) Zo zag men voortyds God Augustus zeegenpraalen,
Maar wie zie ’k ginder, hoe? wat doet myn vriend dus draalen.
In treurig’ eenzaamheyd! daar al de stad crioelt,
En elk met juychen toond de blydschap dien hy voelt.
Dit ben ik ongewoon, gy zugt. Wat ’s dit? dit weezen,
(280) En staat niet als het plagh, gy swygt, heb ik voor deezen
U o Horatius myn hertstogt oit geheeld?
Of heb ik u’t geheym myns herten meêgedeeld?
U neem ick tot getuyg, gy schreyd: zyn ’t minnevonken,
Heeft een Latynse schoont’ u ’t herte doen ontvonken?
(285) En dat uw trouwe min niet op haar stuursheyd wint
Haat zy uw klagten, slaa haar schoonheyd in de wind.
Lacht met den Minnegod.

Zoud ik dien God verstooren?
Die ’k my onmagtig ken te dancken naar behooren.
Ik min, ’t is waar, maar ach die my het hert ontoog,
(290) Heeft my zo lief, en waard, als d’appel van haar oog.
Min baard myn kwelling niet. Vaar wel.

’k Besweer u heden.
By d’oude vriendschap die tot nog onovertreeden,
En als onkreukbaar stond, dat gy uw krop ontsluyt
Stort doch voor uwen vriend ’t geheym uw’s herten uyt,
(295) Of is ons vriendschap nu geraakt op losse schroeven?

Vergeefm’ o waarden vriend deez reden my bedroeven.
Ons waarde vriendschaps band is aan myn ziel gehecht
De Goôn verhoede dat die breeke, dit bevecht.
Myn droef gemoet noch meer; ay tragt doch niet t’ontbinden,
(300) Een snoer waar in g’ uw zelf hier na verward zult vinden.
[p. 105]
Ik heel ’t voor u met smert, want zo ’k myn ongeval
Ontdek, ’k weet dat ik dan uw vriendschap derven zal.
Dat dit u dan voldoe.

’t doet my maar meer verlangen,
Myn vriendschap derven, hoe: heb ik veelligt myn gangen.
(305) Niet als ’t behoord bestierd en u myn vriend gehoond?
Myn onkund heeft dan schuld, dies bid ik my verschoond,
Of straf myn misdaad, of leg my myn feyl te vooren.

Gy zyt onschuldig Heer, en kund my niet verstooren,
Maar dat ’k ondekken zou de oorzaak van myn pyn,
(310) Vergeef dit andermaal, het mag, het kan niet zyn.

Zo wilt gy dan u kwaal door ’t swygen nog verswaaren!

Dat ook niet, neen, ik zal, ik moet het openbaaren.
Of trouwloos zyn, maar u heel ik met leet myn smert,
Op dat myn vriend my niet myn grootste vyand werd.

(315) Verdorven Eeuw op wien zal men nu naarmaals bouwen?
Na dat den eenen vriend, den and’ren gaat mistrouwen.
Gy heelt uw vriend u kwaal, mits gy zyn vriendschap mind,
Geen schyn van reden, ik in uwe reden vind.
Want zo het my betreft, wien zou gy ’t openbaaren,
(320) Dan my?, en raakt het u. Aan wien zou gy ’t verklaaren.
[p. 106]
Als aan uw vriend! en die zyn vriend zulx niet vertrouwt,
Is dwaas en dwaazer die op zo een vriend nog bouwt.
Ik gaa, wild uw geheym aan trouwer vrienden uyten,
Dan my,

Ay blyf, vertoef, ’k zal u myn hert ontsluyten.
(325) Ah was uw oor nu doof of my myn spraaklid stom,

Kom tree maar tot de zaak, wat gaat gy wegen om.

Uw Zuster in haar jeugt het pronkbeeld aller Maagden,
Die schoonheid daar wel eer gants Latium van waagden.
En ’s Vorsten keurig hert zo zengden door haar min,
(330) Dat hy haar hief ten Troon tot zyne Keyserin.
Die door haar glants die macht heeft op zyn ziel bekomen,
Dat zy de Vorst regeerd’, gelyk hy ons en Romen.
Deez’ Zuster, die de Hoop gaf aan uw oud gelagt,
Dat haarer lendens vrugt, ten Troon mogt zien gebragt.
(335) Die Zuster, die uw tong noit lofs genoeg kon geven.

Myn Zuster dan, vaar voord, ik hoop z’ is nog in ’t leven.

Vrees vry het geen gy hoopt, uw Zuster dan ontaard,
Van haar aal-oude Stam, zo lofryk en vermaard.
Niet min door helse list als helse lust geprikkeld,
(340) Heeft Vorst, en Ryk, en ons, in een verderf gewikkeld,
[p. 107]
Heeft ’s Keysers moord bestemt, en ’t smetten van haar schoot,
En kiest den Moordenaar tot haaren bedgenood.
Op dat hy daar tot loon van zyn roemwaarde daaden,
Op ’s Vorsten huw’lyx bedd’ zyn lusten mag verzaaden.
(345) In d’armen van zyn lief, die dorstig is naar ’t bloed
Van haaren Vorst en Heer.

Zwyg, gy tergd myn gemoet.

Den Veldheer Marius...

Swyg, eer de Goôn u schenden.

Is uw geduld ten end, zo zyn myn reên ten enden.

O gruw’lyk schelmstuk door uw heylloos breyn bedagt,

(350) Myn Heer,

Wat toorn, of spyt, heeft u hier toegebragt.

Had ik nu reden u myns herten smert te heelen?

Had gy nu reden myn geslagt de faam t’ontsteelen?
En met uw helse gal, my nog tot meerder spyt,
Te spuwen in ’t gezigt.

Myn vriend al uw verwyt
(355) Baard meed’lyd in myn ziel (gy zyt te onverduldig,)
’k Verdraag van u deez smaat, geduldig, als onschuldig.
Maar geef de reden plaats, hoord eer gy vonnis veld.

En heb ik niet gehoord de last’ren die gy meld?
Wilt gy nog andermaal uw valsheên my herhaalen?
[p. 108]
(360) Hoor my, trek uw geweer.

Za zonder draalen.

Verweer u, of gy sneuveld.

Geen van tweên,
’k wil my niet weeren, nog zult gy my dooden, neen.

’k En zie geen yslykheid in u die ’t my kan letten.

Uw eer en lyd niet die zo schand’lyk te besmetten.
(365) Met zo een slaafse daad, te laf zelf voor een vrouw.

Door lafheid rekt gy tyd, is ’t dat ik u weerhouw?
Verzaagde,

Eygenroem noit mynen mond bevlekte,
Men vraag den Got, en Scyt, of ik een bloodaart strekte.
Hun deed ik ’t voelen, en dat ’k niet en ben ontaard,
(370) Zoud gy haast proeven zo gy mynen vyand waart,
Dat ’k vegten durf staat in het voorhooft my geschreeven,
Maar uwe vriendschap acht ik waarder als myn leeven.
’k Wil voor u sterven, maar niet met u stryden,

Zo,
Wel sterf dan niet voor my, maar om uw vuyl en snoo
(375) Verdigte valsheid, als doodwaardig door myn handen,
En naar uw dood, zal ik doen leeven uwe schanden.
Zo dat men eeuwen u verfoejen zal,
[p. 109]

Jupyn.
Wie kan dit dulden en niet ongevoelig zyn?
Gy kend myn hert o Goôn, en onschuld, ik verklaare,
(380) ’k Stry om myn ecr, niet om myn leeven te bewaaren.
’k En ly niet dat myn naam, werd door myn dood gekrenkt.
Wel aan dan ’k ben gereed, o Granio, maar denkt
Hoe schandelyk g’uw eer en woord hier gaat bevlekken.
Heb ik aan u getragt myn hertenleed t’ontdekken?
(385) Of heb ’k voor u bedekt myn swaar en lastig pak,
Als gy t’ontdekken zogt, wat my in ’t herte stak.
Gy bood (als vriend) u aan, myn last te helpen draagen,
Ik wist die was te swaar voor u te konnen schraagen.
Dies als gy my beswoer, by ons verbonde trouw,
(390) Dat ick myn hertenleet aan u ontdekken zou.
Heb ik u niet gebeên uw onderzoek te staaken?
Mits ik daar door het eynd ons vriendschaps zag te naaken.
Maar al vergeefs, geen vriend, nog reden, wierd gelooft.
’k most het ontdekken, of was van uw gunst berooft.
(395) Schoon die te moet zag te verliesen door het uyten,
Geen zeggen golter, ’k most voor u myn hert ontsluyten,
g’Ontwrong my uyt de tong ’t geheym, beslooten niet
t’Ontdekken, dan alleen aan ’t opperste gebied.
Door loos, en vals medoog, gy myn gemoet verkragten.
(400) Nu blykt hoe groot uw trouw en vriendschap was te agten.
Zyt gy die my uw hulp ja zelf uw leeven bood!
Die nu myn eer, met schand, wilt smetten na myn dood.
Mits ik een valse hoer uw Susters schand ontdekke.
Doch op dat ik voor u niet schyne tyd te rekken,
(405) Zo proef myn lafheid, hoe gy schynt terug te treên,
Beswykt of dut gy?

O Horatius met reên.
[p. 110]
’k Voel my verwonnen, en wil voor myn misdaad boeten*
Daar leyd het staal. Ik hier als slaaf voor uwe voeten.
Myn dood, en leeven, Heer, staet nu hier in uw hand,
(410) Uw vriendschap, of myn dood, het leeven acht ik schand
Ten zy ’k uw gunst geniet, ik vervloek myn vals vermoeden.
De zugt tot myn geslagt, deed m’onbezonnen woeden,
Ik was.

Gy zyt myn vriend, rys Granio.

Rys op dat ’k u omhels, of ly dat ’k my verneer. . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Continue

Tekstkritiek:

vs. 35 hof-gebroedzel), er staat: hof-gebroedzel,
vs. 126 deeze er staat: dceze
vs. 130 schoot er staat: schoot.
vs. 166 nut, er staat: nut.
vs. 197 trouwlooze er staat: tronwlooze
vs. 407 boeten er staat: boette