Jezuïeten van Roermond: Trebellius koninck van Bulgarien. Luik 1617.
Uitgegeven door dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton053610 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk. De tekst is grotendeels gezet in fraktuur. In deze uitgave is de romein in een aparte kleur weergegeven.
De intrige is ontleend aan Hieronymus Platus ex Societate Iesu, De bono status religiosi libri III. Trier 1590 (BSB 4° Asc 806), p. 386; Trier 1593 (UBL 511 F 20), p. 399; Trier 1612 (BSB 4° Asc 708) p. 395.

Continue

[fol. A1r]

TRAGICOMEDIE.

TREBELLIUS

KONINCK VAN BULGARIEN.

Door de Ionckheyt der Societeyt IESU binnen
Ruremundt, den             Sept. 1617.

[Vignet: IHS]

TOT LUYCK,
By JAN OUWERX, Gheswooren Boeck-drucker,
woonende by de PP. der Societeyt IESU.
__________________
M. DC. XVII.


[fol. A1v]
DE preysen sullen uytghedeylt worden deur de liberaelheyt van den Hooghgheboren Ionk-heer ALBERTUS vanden BERGHE, (die t’samen de persoone van Albertus ionghsten soone des Konincks Trebellii in die selvighe Tragicomedie vertoont heeft.) soone van de doorluchtighsten Heer Graeff FREDERICK van den BERGHE, Ridder des gulden Vliesch, Gouverneur ende Capiteyn General van Ghelderlandt &c.


[fol. A2r]

ARGUMENT.

TRebellius Konick van Bulgarien, naer dat hy int Iaer 862 door toe doen des Paus Nicolaus primus het Christen geloove met alle viericheydt aengenomen* hadde, heeft den Hoofketter Photinus terstont uyt syn Ryck gedreven; ende daer naer het Ryck synen soone overgevende; is naer de wildernisse ghetrocken, om Godt aldaer gerustelyck te dienen. Maer soo hy korts daer naer verstondt dat synen soone wederom gekeert was tot syn oude ongodlickheyt ende Ketterye, door den letter des Katholijcks gheloove ghedreven synde, heeft de wildernisse verlaeten, ende het Ryck wederom tot sich nemende, synen soone naer dat hy hem in de handen hadde, beyde syn oogen uytgesteken, ende in eeuwighe ghevanghenisse ghestelt. Daer naer heeft hy dat Ryck Alberto synen Ioncksten soone met saelige vermaeninghe in de handen ghelevert, ende is wederom naer de wildernisse ghekeert. Platus lib. 2. de bon. Stat. Relig. c. 26.

Continue
[fol. A2v]

HET EERSTE VERTOOCH.
Den eersten uytganck.
TREBELLIUS met sijn gheheel hof verheucht* sich over het geluck sijns Rycks ende principaelyck dat hy het waerachtigh Christen geloove ontfangen heeft. De Katholycke Religie vermaent hem dat hy uyt sijn Ryck de Ketterye met den Hoof-Ketter Photinum ende de Idolatrie soude veriagen: het welck hy seer loffelyck doet.


Den Tweeden uytganck.
    Het Konincks ghebodt vercondicht sijnde, worden de geusche-boeken ende de Afgoden ghebroken. De Heresie, Photinus Idololatrie ende Tyrannie, hier van verbaest synde,vergaederen de gebroken geusche-boeken ende Afgoden. Worden hierom van het volck begeckt, ende met vuylicheyt geworpen; ende van de godt-vruchtighe edelmans ghevanghen.


Den derden uytganck.
    De Katholycke Religie, met Iustitia, Clementia, Spes ende Pietas, verblyden sich van de God-vruchticheyt des Konicks, die de ketterye met haere medegesellen te niet heeft ghedaen. Begecken de gebroken afgoden, ende de gescheurde geusche-boecken, de selfde oock verbrandende.


Den vierden uytganck.
    Trebellius brenght de Heresie met haere mede-gesellen ghevanghen voor de Religie; d’welcke feestelyck triumpheert over dese monsters; worden daer naer in ballingschap gesonden.


Den vyfden uytganck.
    Heydensche, ende Kettersche Edelmans, soecken verholen plaetsen, om haer valsch gheloof niet te moeten afgaen.


Den sesden uytganck.
    De Politie verborcht ende bedeckt onder haeren mantel dese goddeloose Edelmans, ende leert haer hoe sy de Princen ende alle de Werelt door hunne dobbelheyt moeten bedriegen.


Den sevensten uytganck.
    Trebellius, woort grootelycks beweecht door de vier uytterste, die hem in den Theater worden voor gehalden, ende t’wyfelachtich wesende wat hy doen soude, wordt van de Engel vermaent, syn Ryck te verlaten; het welck hy belooft te doen.


[fol. A3r]
Den achsten uytganck.
    De Heresie, Photinus, Idololatrie, ende de Tyrannie ballinck wesende, beklaegen haere miserien ende gaen een guychelaer te raeden, om te weten oft sy haest in Bulgarien sullen wederom-komen; welcke alle goedt voorseyt.


Den negensten uytganck.
    Trebellius geeft syn voornemen van het Koninckryck te verlaeten aen de Ridders des Rycks te kennen; de welcke hem te voet vallen om hem te verbidden maer te vergheefs.


Den thiensten uytganck.
    Trebellius doet syne twee soonen voor sich komen; ende aen synen eerstgeboren, het Ryck overgheeft. Hy leyde syne purpure kleederen af met synen schepter; in deser plaetse nemt kleederen van penitentie. Vermaent daer en boven den nieuwen Koninck, het Katolyck gheloof neerstelyck te beschermen.


Den Choor.
    De Woestyne vergeselschap met de hope, ende Godt-vruchticheyt ende oock met twee Heylige Exempten; kompt Trebellio te gemoet, ende leyde hem tot in de wildernisse.
Continue
HET TWEEDE VERTOOCH.
Den eersten uytganck.
    Misanthropus (dat is den Haeter der menschen) houdt raedt met de Helsche medecynen hoe sy de Ketterye, die nu op haer sterven was, gesondt souden maken, ende wederom in Bulgarien brengen. Sy sluyten dat dit moet geschieden door Luxus, Libertas, ende Politia.


Den Tweeden uytganck.
    Den Jonge Koninck, soone van Trebellius, verweckt sich tot alle genuchte, door den raet van syne Jongen edelmans. Hier geschieden verscheyde vertoogen van tornoyen, etc.


Den derden uytganck.
    De Religie met Iustitia, Clementia, Spes, ende Pietas beclagen sich datse van den nieuwen Koninck verlaaten worden.


[fol. A3v]
Den vierden uytganck.
    De Heresie met haere gesellen, noch ballinck wesende, ende met ketenen gebonden; worden van Luxus, Libertas ende Politia ontbonden. De Heresie triumpheert op eenen draeck; de Heylge beelden, ende boecken worden gebroken.


Den vyfden uytganck.
    Albertus den Joncksten soone van Trebellius, bedroeft sich met de andere Godt-vruchtige vorsten des Rycks, over de ongoddeloosheyt syns broeders. De Religie vermaent haer, datse Trebellium in het Ryck souden weder roepen.


Den sesden uytganck.
    Den Koninck wort van Luxus, Libertas ende Politia geleert tot alle ydelheyt: ende door haeren raet, roept tot sich de Heresie, het den Hoof-ketter Photinus ende andere haer medegesellen.


Den sevensten uytganck.
    Hier over straft de Religie den Koninck; welcke haer uyt syn Ryck doet vertrecken. Hy gheef oorlof aen de Heresie, om haer venyn door syn Koninckryck te strooyen.


Den achsten uytganck.
    Trebellius verheucht sich in het eenich leven ende in syn armoede. Hy wort vermackt in den woestyene door het spel van sommige Fauni oft wilde menschen.


Den negensten uytganck.
    De Ghesanten der Religie, bidden Trebellium te willen in syn Ryck wederkeeren, om de Heresie wederom te veriagen, die synen soone in het Ryck geroepen hadde; het welcke, eerste weygerende, daer naer consenteert, ende nempt afscheyt van de woesteyne.


Den Choor.
    Fauni bedroeft van het vertreck Trebellii beslaeghen sich met verscheyden teekenen of gesten.


Continue
[fol. A4r]

HET DERDE VERTOOCH.
Den eersten uytganck.
    Den wellustigen soone van Trebellius, kompt dansende in den Theater, geleydt wesende van Luxus ende Libertas; welcke hem met syde banden vastmaken. De Heresie gheeft hem sekeren dranck in, om de schrifure te mogen verstaen. De Politie gheeft hem eenen brill, om hier door de schrifture naer synen eygen wil te konnen lesen.


Den tweden uytganck.
    Hier en tusschen wort den Koninck vermaent dat synen Vader wederom het Ryck komt besitten. De Ketterye met Photinus etc. verwecken den soone tegen synen Vader; welcke doet de trompette slaen, ende soldaten op schryven.


Den derden uytganck.
    Albertus met de vermaerste Ridders des Rycks gaen Trebellium te gemoet; ende toonen hem de Religie seer mismaeckt; welcke haer rouw-kleederen doet afleggen ende kostelycke aendoen ende stelse in synen Throon.


Den vierden uytganck.
    Den soone van Trebellius twyfelt oft hy* sich wilt het leven benemen. De vreese ende droefheyt, met die desperatie, als oock den Strop, ende Sweert souden hem hier toe gheern brenghen.


Den vyfden uytganck.
    Trebellius kompt gewaepent in den Theater, synen soone valt hem te voete; welcke hy de oogen doet uytsteken, ende in den Kercker stooten.


Den sesden uytganck.
    De Religie kompt met haere maeghden om Albertum den Joncksten soone van Trebellius konick te maecken; het welck met eenen grooten triumphe van haer ende Trebellius geschiet.


Den sevensten uytganck.
    Trebellius nempt synen afscheyt* van Albertus, als oock van de Religie; ende keert weder naer de wildernisse; ende nu van synen soone vertrocken wesende, doet eene korte vermaninghe tot het volck van de ydelheyt des werelts.


Ad maiorem Dei gloriam.


[fol. A4v: blanco]
Continue