G.C. van Santen: Snappende Siitgen. Leiden, 1620.
Uitgegeven door Marti Roos.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton081870 — UB Leiden
De fractuurletter is in een aparte kleur weergegeven.
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Continue
[fol. A1r]

G. C. van SANTENS

SNAPPENDE

SIITGEN

Op t’spreeckvvoord’:

Die veel kalt
Veel ontvalt

[Typografisch ornament]

TOT LEYDEN,

Voor Bartholomeus vander Bild,*
In de Hengst pegasus 1620.

[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]

Inhoud,

SNappende Sijtghen nae de marct ghaende ontmoet Klaesgen Kals en besiet haer butter die zy ghecocht hadde, ende vvatte kleyne dagh huyre datter om ghaen, ooc mede de onbarmherticheyt van sommige Rijcke luyden, door dien dat daer sulcken grooten Armoede gheleden vvort by verscheyden eerlijcke hartjes die gheen onderhoud kennen bekomen, en van ghebreck sitten verghaen, Voort vermaent elck van zijn Kinderen, hoe het haer al gaet inden houvvelijcken staet, soo Soonen als Dochteren, Svvaghers als snaeren, de eene gaet het vvel, d’andere halff en halff (ghelijckmen de Leeuvvtjes scheert) en de derde qualijck, door dien het een kostelijcke tijd en daer niet te vvinnen is, vvant alle Ambachten slap zijn, en dat alle neeringhen dubbelt ghedaen vvorden, segghende dat het vvonder is dat daer noch soo veel volckx trouvven in sulcken ongheleghentheyt van tijdt, vrees hebbende of het verboden mocht vverden, vertellende onder anderen van sommighe die den Bier-bos seer uyt steecken als sy trouvven, en niet en dencken datse ouders heb- [fol. A2v] ben die vande goe luyden vvorden onderhouvven, hoe zy haer kleeren, die te borch ghecocht vvaeren, versetten en verkoopen soo ty als de Bruyloft ghedaen is, t’ghelletje door de billen brenghen ende op snappen in overdadighe gulsicheyt met haer slempbroers en sorgheloose. Ende datse (int eynde met kack-hielen loopen) noch vanden Bedel sack leven, vry sijnde van het vvercken; daer toe ghecomen zijnde, evenvvel niet kennen laeten als zy eenigh ghelt vanden eenen ofte anderen ghecreghen hebben, t’selve gaen verdrincken inde Brandevvijn, Toback, ofte Bier, en soo een heyloos leven leyden.* Voorder haeken sy eenighe luy in haer affvvesen (door haer praeten) over den hekel, segghende, dat spijtighe Trijn gheseyt hadde dat sy (snappende Sijtghen;) diefachtigh vvas, t’vvelck by haer ten hoochsten ghelochent ende ontkent vvort, seyt daerenteghen dat spijtighe Trijn selfs diefachtigh is, verhaelende veel stuckjes die sy sou hebben ghedaen, Klaesghen Kals dat noyt ghehoort hebbende vervvondert haer daer over, neemt aen de Vrijer van spijtige Trijn te vvaerschouvven datse soo is, door dien hy van haer maeghschap vvas, dus praetende, comt labbighe Lijntghen by haer, die om een bootschap soude ghaen, en vertelt haer hoe dat heur broer gheva- [fol. A3r] ren is, met dat bastaertje t’Huys te crijghen, dat hy de Meyt uyt ghecocht heeft, Klaesghen Kals verhaelt mede dat het haer broer oock eens ghebeurt is, en hoe dat haer Vader hem*daer in ontstelde, door dit blijven staen praten, versuympt snappende Sijtgen haer marct-ganck, ende labbighe Lijntghen haer bootschap die zy te doen hadde, ondertusschen slaet de klock tvvaelff uyren, soo scheyden zy van malkanderen, Klaesghen Kals tvvijffelende, gaet daer nae vernemen tot den Backer off her vvaer is of niet, t’gheen snappende Sijtghen, van spijtighe Trijn gheseyt hadde.
    Leughenachtighe May een dienst-maecht uyt haer huyr ghecomen zijnde, is seer verblijt datse ontslaghen is van die Vrou, vvenscht om t’gheselschap van een vryer die haer eertijts vvat hadde ghevrijt, seyt hoe datse verlieft hadde gevveest op een, vvat voor last dat liefde is, en hoe qualijc dat sy daer aen vvas, met sampt haer vrou seer verachtende daer zy by ghevvoont heeft,*verhaelende alle de lelijcke, vuyle ende ongheregelde seden ende quaet leven, van haer int langh en breedt uyt beelende. Tervvijl leughenachtighe May dus alleen staet, gheraeckt Pleuntgen Praets by haer, claeght haer hoe datse soo achter heur rugghe beloghen is, van volck die selfs gheen [fol. A3v] puyck zijn en niet dooghen, vvaer over leughenachtighe May haer raed dat sy dat volck by avondt sou af laeten smeeren, schijnende dat Pleuntgen Praets daer vvel na luysteren sou, vertellende malkanderen voort van leughenen die haer vvel naeghegeven vvaeren, ghaen daer nae t’samen tot die besteetster om te segghen dat leughenachtighe May haest in haer huyr sal comen. Meyns bemoeyal, verstoort vvesende over de onbeleeftheyt van haer nieuvve ghehuyrde meyt, datse so langh achter blijft, gaet ende verneemt vvar de oorsaeck is.
    Spijtighe Trijn, seer verstoort ende onstelt zijnde, alsoo haer ter ooren ghecomen is vvat snappende Sijtghen van haer gheseyt heeft, en dat met valsche-versierde-leughenen, seyt dat snappende Sijtghen een dievegh en een huyckevaeck is, dat sij’t sal bevvijsen, verhaelende veele lelijcke dingen van heur, hoe datse plecht te gaen troggelen voor de schamele luy, als sy vvat kreeg dat zij’t selfs hiel, oock hoe hantgaeu datse vvas, doense uyt kraem-bevvaeren gingh, tvvelcke heur noch niet vergheten en is, om dan de groote leugenen te niet te doen en met sulcken huyck niet te Kercken te gaen, soo gaet spijtighe Trijn tot snappende Sijtghen, haer afvraghende ofsy sulcx gheseyt heeft, vvaer op snappende Sijtgen [fol. A4r] antvvoort (ende t’selfde loochent) seggende dat het Klaesgen Kals lieght en al diet haer na geven, SpijtigeTrijn dit hoorende, vvel beter vvetende, en genoech kan bevvijsen dat sy het geseyt heeft, meent uyt haer vel te springen, luyt haer schrickelijck uyt en ontdect haer vvandel, voor alle de bueren, soo dat het met vervvonderingh vvort gehoort, vvant niemant (in de vverelt) de daden van snappende Sijtghen beter vveet dan spijtige Triin, snappende Siitghen dit hoorende, spreect vveer soo slim als sy immers ken, en seyt dat het al leugens ziin, smiit de deur voor spiitige Triin haer hooft toe, en laet heur staen kiicken, dit geschiet siinde, gaet spiitige Triin daer van daen en comt by Pleuntgen Praets, de vvelcke zy vertelt vvat haer van snappende Siitgen is vvedervaren, die haer ter neder stelt en radende is dat syse voor recht sou roepen, tvvelc spiitige Triin seyt te sullen doen, vragende naar een goet Procureur, die Pleuntghen Praets vvel vveet vvaer daer een vvoont en haer vviisen sal.
    Meyns bemoeyal belast haer meyt leugenachtige May op etteliicke plaetsen te gaen om te vragen na eenige dingen daer sy haer selven mede becommert, die haer nochtans int minste niet aen en gaen, daer na comt Pleuntgen Praets (by haer) al krijtende, om datter veel goedt ontstolen is, sy [fol. A4v] geeft haer raedt om by een waersegster te gaen genaemt deur trapte Els, waer op Pleuntghen Praets antwoort, niet te durven doen, dan Meyns bemoeyal gelooft haer datse heur dienstmeyt daer toe verwilligen sal, en scheyden van malkander, leughenachtighe May haer bootschappen ondervvijlen gedaen hebbende, spot met sommighe menschen die alte seer ondieft zijn, en seyt tot wat een ondieftigen vrou datse gheweeft heyt.
    Pleuntghen Praets gaet om te vraghen of de meydt van Meyns bemoeyal daer al geweest heeft, en wat zy voor bescheyt heyt gecregen; leughenachtige May comt om daer nae toe te gaen, is seer bly, want het heel wel te pas comt door dien zy wat van haer selven mee vragen moet van vier vryers die sy heeft, of sy daer van een van allen trouwen sal, gaet tot door-trapte Elsen krijght antwoort, vraeght mede van’t goet dat Pleuntgen Praets ontstolen is: waerom sy met door-trapte Els in haer kamer gaet, spijtigeTrijn comt wt, wel gemoet zijnde over het vangen van snappende Sijtgen, is belust om te weten wat men haer leeren sal, seyt welcke Ouders sy gehadt heeft, van wat geslacht sy gecomen is, ende hoe haer man was. Daer na comt leughenachtige May weder uyt de camer van [fol. B1r] deurtrapte Els, en verhaelt met een verwondering wat dat sy al ghesien heeft, uytbeeldende de heylloose zeden vande ongoddelijcke Waersegsters, en de middelen die sy daer toe ghebruyckende sijn, gaet bescheyt brenghen waer ’tgoedt is en wie dat het heeft, dat Pleuntgen Praets ontstolen is: Eyndelijck comt spijtighe Trijn en Meyns bemoey-al, seggende tegen malkanderen hoe dat Pleuntgen Praets haer goedt weer krijghen sal, en dat de Vrou groote tegenspoet heeft in veel dingen, soo int op-voeden van haer Kinderen als anders, Meyns bemoey-al vraecht haer Suster spijtighe Trijn, of snappende Sijtgen inde kamer ghegeesselt is, waer op spijtighe Trijn antwoort jae, ende seyt datse noch thien jaer uyt de Stadt gebannen sal werden, twelck Meyns bemoeyal gaen sien wil, ende haer Suster daer toe aenspreeckt, die mede gaet. Vermanende int wegh gaen wat voor een ondeucht dat de nijdighe achter-clap is, oock mede dat daer veel onheyl door ontstaet, daer en teghen wat een deucht dat swijghen is, en hoe datter groote swaricheden mede verhindert en voorcomen worden.


[fol. B1v]

PERSONAGIEN.

    Snappende Sijtgen.
Klaesgen Kals.
Labbige Lijntgen.
Pleuntgen Praets.
Meyns Bemoey-al.
Spijtige Trijn.
Leugenachtighe May, een Dienstmeydt.
Deurtrapte Els, een VVaer-segster.

Continue
[fol. B2r]

EERSTE DEEL.

Snappende Sijtgen, Klaesgen Kals.

  GOen dagh Claesgen, goen dagh moer, waer comje van daen?
  K. K. Ick heb aende mart geweest. S. S. en ick souwer na toegaen
            Jees’ dat ’s wel schoone butter, sy is als een gout so geel
            Wat geeffje voor ’t pont wel? K. K. vier en oortje min. S. S. dat’s niet te veel
            (5) Dijnsdach verleen betaelde ickse wel neghen groot
            Maer twas oock butter, jae’t seker! soet van smaeck, moy roodt
            En niet sout, Heer hoe dier is oock alle ding tis wattet is
            Erreten, boonen, gort, meel, peen, en kool, vlees, en vis
            Men weet niet huydensdaegs wat datmen coopen sal
            (10) Die kleyne dag-huyren wint raeckt altemael op sijn achter-stal
            ’Tcomter op an die een huys vol kinderen heyt
            Alle ding is kostelijck, daer is niet goe cooper dan den Arrebeyt
            Hy doet al veel die sijn kinderen van de goe luy haer deuren hout
            En die der comen crijghen weynich ghenoech de rijcke luy haer liefde is al verkout
            (15) Hoe veel sijnder die haer geldt inde aerde bedelven
            En voor een arm mensch niet en hebben, tis elck voor hem selven
            Tis Sinte Marcus dach dat durvense noch wel segghen
            Maer onbarmhertige denck niet dat ghyt hier naemaels soo sult of leggen
            En datje met een praetje ons lieven Heer sult payen
            (20) ’Tselder soo niet te doen sijn, je selt hem gheen vlasschen baert an nayen
            Beeld jou dat niet in of je sout u bedrieghen
            En van u godloose ghedachten in slaep laten wieghen
            Wat deusen rijcken bruts, wat laetje u voorstaen door u hoochmoet
            ’Tsijn mee menschen en soo goedt als ghy van vleys en bloedt
            (25) En dicmael degelijcker, al ist somwijl een armen bloed ofte een slechte sleur.
  K. K. Nou, nou, Sijtjen, houtje gherust, steltje te vreen, je clopt voor een dooffmans deur
            ’Tsel even veel wesen sy gheven dat sy quyt willen sijn
            Daer is by ’tmijnent tot Mancke-Maertgen en blonde Boudewijn
            Wort sulcken armoe gheleden, ’tis niet om segghen.
    S. S. (30) En ick ken een Kraem-Vrou die op stroo moet legghen
            Arme moer! sy heyt ses cleyne kruypertgens sonder Vaer
            Men souse onder een kevij stolpen allegaer
            Sy sijn naeckt en bloot, s’hebben om noch an onder noch over.
  K. K. En ick weet twee ouwe degelijcke Luytges daer ist soo pover
            (35) Datse de knol-schillen, en kools-blaen hebben gegeten uyt het vullens vat
[fol. B2v]
            In ses daghen haddens’ vier noch vlam an ghehadt
            Sy sitten in groote benautheyd van honger, en commer vergaen
    S. S. Jae en dan tot ghebreckelijcke Barent achter de Closbaen.
            Hy heyt mee drie kinderen en gheen moer daer toe
            (40) Sy gaen sonder hemt, barrevoets, en lijen groote arremoe
            Daer is te eten, noch te breecken, sy sijn swart van hongher.
  K. K. Wel daer is de Weeuw van Domme Dancker de Bonger
            Arm hartje, k’weet niet hoe sijt can maken, sy lijdt sulck gebreck
            En sy durft het noch niet te kennen geven. S. S. soo isse mijn te geck.
  K. K. (45) Sy heyt over haer hemt een ouwe-dunne-verslete schort.
    S. S. Hoe ist met u snaer doch die lichte Lou heyt sy was inghestort
            Isse al uyt de kraem Klaesgen? of hout sy ’tbed noch?
  K. K. Die mackelijcke moer? die sachte butter? die soete soch?
            Een rechte mocke-deinen, sy maeckt van een scheet een donderslach
            (50) Sy isser heel wel an, doen ick eertijts in de kraem lach
            Ick worde soo niet ghekostert, mijn ghemackje worde soo niet ghedaen, nerghens nae,
            Tis met heur, hartje wat lustje? mongetje wat begeerje? S. S. en ’t worter al ghehaelt? K. K. och jae
            En ick plecht somwijl gheen halff pont suycker te hebben in mijn kram*
            Met een lutgen kruyts, ick stelde mijn te vreen, ick was soo lijdsaem
            (55) Den dorden dagh ging mijn bewaerster ghemeenlijck wech.
    S. S. Ist meughelijck Klaesgen? K. K. ’t is waer dat ick jou segh
            Wat wou icker om doen? niet te hebben doet wel sparen.
    S. S. Tis de waerheydt, ick heb daer mee sulcke twee mackelijcke snaren
            Sy vresen datse haer handen in kout water sullen steken
            (60) Ick verstaetme niet, wat mach heur meer dan mijn ontbreken,
            Ick doe noch watter te doen is, en ik ben een vrou ontrent tsestich jaer.
  K. K. Sy nement soetjes op, sy pijnent soo niet ghelijck wy allegaer
            Wacht, wacht, sy hebben noch geen ses, seven kinderen om heur ooren.
    S. S. Dan bleven syder in steken sy souwen in heur werk smooren
            (65) Arme krack-scheeten, wat mogense met een man doen? een roe om ’tgat
            Het eene is maer een kleuter, een weerdeegh, en ’t ander een ascat
            ’Tsijn sulcke peem-galghen asser noch uyt kennen kommen.
  K. K. Maer jou eyghen dochter die Joris Blaeck heyt dat is een goe lommen
            Hoe gaet het met die al? beginnen sijt nu reelijck te maken?
    S. S. (70) Soo heen, met vallen, met opstaen, sie ick datse an ’t kosje raken
            S’ hebben veel bracks, als de ien een kous heyt, ontbreect d’ander een schoe.
  K. K. Sy sijn nochtans allebey neerstich, en doender ghenoech toe
            Smerghens vroech, en s’avonts laet, sy latent heur niet ontsueren.
    S. S. Hy is heel weeckelijck, veel sieck, swackjes van natueren
            (75) Anders, ’tis een degelijck Man, die voor sijn Wijf en Kinderen veel doet
            De deucht selfs, suynich, deun, en nuchteren, gheen droncke bloet
            En dat, dat niet waer, sy mochten met kack-hielen loopen
            De vrou sel nu mee een winckeltgen op setten en cramery vercoopen
            Om oock een stuver te winnen ’thelpt soo veel alst mach
[fol. B3r]
            (80) Dat sijn hantwerck soo goet was, als het voor desen wel plach
            Sy sout niet doen, jae niet eens dencken te beginnen
            Wat ist? alle Ambachten sijn slap daer is niet te winnen
            En de luy trouwen noch meugense trouwen van boven neer
            Tsel verbo’on werden moetense dencken, daer is de seun van Pier Moy-weer
            (85) Die sel Pop-hillens-broers-wijfs-susters-dochter trouwen
            Ick hoor men selder al een moye bruyloft houwen
            Laet sijt vry breedt maecken, sy sijn met de rijcke luy tsamen
            Lecht het niet te kort an, maer foey je hoort u te schamen
            Denckt dat jou Vaer en Moer vande goeluy onderhouwen wort
            (90) En datmen haer noch daeg’lijcx handtreicking doet, asser wat schort
            Doen de aere dochter trouden met Hein-slock en broer scheele Jan*
            Die had een gheliende huyck op, met een ghehuyrde rock an,
            En haer buer wijfs muylen, daer gingse mee sloffen heen
            Met een paer swarte linde koussen, daer de hielen deur hingen, an heur been,
            (95) Hy had een mantel, met een pack kleeren, op weeck gelt ghekocht
            Soo ras de bruyloft over was, worden die inde Lombaert gebrocht
            Om ’doncosten mee te betalen die daer waeren ghedaen
            Acht daghen daer nae, vercoftense de lombaert briefjes, an heur buerman Aerjaen
            En van’t overschot, gingense weer goed chier maken,
            (100) Hy nooden sijn slemp-broers, sy haer heucke-vaecken
            T’was kermis in Goylant, t’mocht sijn leven gheen Saterdach worden,
            Daer quam Grietgen sonder achterdocht, en gulsige Jorden:
            Trijn snap-op, en Joost hael meer, met natgierige Tijs
            Aeltgen gans gheen sorch, onguyren Krijn, en droncke lijs
            (105) Goosen smul, wilde Willem, slettige Hans,
            Onvoorsichtighe Bruyn, en kaele Pier, met Claes verdurft den dans,
            Volckje die heur niet dan tot drincken en clincken wennen
            Men souder wel een buys mee verteeren eermen der een boot mee sou winnen kennen,
            Tis heur dagelijcx werck hier en daer te loopen schuymen,
            (110) En te maken datter sommighe door heur doen de Stadt moeten ruymen
            Maer hier was weynich ten besten, ’twasser haest ten enden
            Daer loopt hy nu ghelijck een guyt, sy als lary sleeplenden
            En moeten vanden bedelsack leven, K. K. daer setten sijt op an ghelijcker meer doen,
            Ick kender, k’souse niet durven noemen, men souter niet op vermoen
            (115) Asmen heur wat brengt, sy sellent niet weerom stieren,
            En sy souwent niet willen weten in geenderley manieren
            Sy gaen noch soo preuts langes straet ofse duysenden hadden te verteeren
            Wat roert het heur? ten raeckt niet eens an heur kouwe kleeren
            Daer was, May-minckels-moers-meyts-meuy die hadder den hoy van
            (120) Met Lange-lompe-luye-Dirck heur schijn-deugende Man
            Die worden allebey vande Kerck onderhouwen
[fol. B3v]
            Sy hadden niet een veer in heur nest, of een naghel om heur gat to clouwen
            Even wel was hy alle mergen met sijn neus in de brandewijn
            Dan om een toebackje, daer nae om een Pharootje, tot uytsuypende Stijn
            (125) ’Tgou hem de wagehuyr, hy hadder den bruts of, en kreegh so de kost
            Hy hielder zijn luye gat op, en was van t’werck verlost
            Sijn Dochter droeg jnkernaten kousen, en klickers met ses koorden
            Seije yedt teghen de moer, zy gaffje een quaet backus met vuyle woorden
            Ten roert jou niet, mijn Dochter wint het met heur eyghen handen,
            (130) Sy heitet gecoft en betaelt, dat en isser gheen schanden
            Al gaetse wat moy, wat heefter yemant mee te doen? niemant niet.
    S. S. T’is een onhebbelijcke bley, een lelijcke pry, zy seyt yder zijn verdriet
            Men mach grouwen die aen heur kans comt, t’is een uytghelaten meer.
  K. K. Sy geefter niet om, watse seydt, zy is gans sonder eer
            (135) ’Kloof niet of zy moet uyt ’t voorborcht van de helle ghecomen zijn
            Daer is onwetende Ursel, kribbige Neeltje, ende onbescheyden Maertijn,
            Dat zijnder noch engeltjes by, sulcken mont-raveel ist
            Waerse comt daer vermaecktse de luy of zy rockent twist
    S. S. Bey mijn ouwe Buer-vriesters kennen het oock wel
            (140) Meyns bemoey-al, en spijtigen Trijn, dat lelijcke vel
            Had lestent gaen seggen van mijn, dat doen ick uyt kraem bewaren ging*
            Tot het volck daer ick quam, die ontstal ick alle ding,
            Wat ick kon krijgen, de boter uyt de ton, ’t vlees uyt de kuyp
            De worst uyt de schoorstien, en dan brocht ickt savonts thuys ter sluyp
            (145) ’K weet niet wat al leugen datse hadde versonnen?
            Hat ickse kennen vinden, ick had heur by gans wonnen
            De kap van ’thooft getrocken en een blaeu backus ghesmeten
            Al had op de volle mart geweest, soo was ik op heur ghebeten
            Maer wacht, ick selt heur te pas brengen, al wast over seven jaer
            (150) Sy is selfs diefachtich, ’t is een yder schier bekent, en genoech ruchtbaer,
            Eergisteren acht dagen so kochtse een dubbelde stuvers-brood tot Jan Doe
            En zy stalder vijfgroot an soete-melck-koeckjes toe
            Tot de Kruyenier haeldense een oortje an peper, en een neute muscaet,
            Daer namse ghebacke suycker met een half pont viersaet
            (155) Heur sack vol pruymen, met suyckerde-letters-deegh,
            Dat brochtet uyt, want in ’deurgaen, soo ontvielter onder weegh
            Door een gat dat dit lieve troosje hadde in heur sack
            Sulcken volck, souwen noch een mensch, soo een vuyle lack
            Op leggen, connen sijder toecomen verbruyden hoop,
            (160) ’T is een goe Schout, die sijn boeten verwachten kan, alle loopen hebben heur weer loop.
  K. K. Doch warre Sijtgen, maer ist sulcken volck dat heb ick mijn leven noyt gehoort,
            Dat dat heur Vrijer wist een-loopende-Willeboort
            Hy souse voorseecker den beyer man schencken
            Asmen immers wil, ist beter in een schoone sloot, dan in een vuyle te verdrenken
[fol. B4r]
            (165) ’K wil hem waerschouwen, ’t is noch van mijn vrundschap, wy sijn noch Nichten en Neven,
    S. S. Daer om bleeff ’thylick achter over ’twee jaer van heur en ver-siende Steven,
            Waerschout hem vry, maer k’wil van mijn geen vermaen hebben, je sel wel doen, jaeje doch.


Labbige Lijntgen.
   L. L. Hoe bedriegelijck sijn de menschen, de werelt is vol bedroch,
            Ic sen mijn kint om een sleepje oly, en zy geven heur met dan walvis-traen
            (170) K’wil gaen loopen brengen tweerom, en wat ras gaen
            Want tis op slach van twaelff uyren, k’moet noch vis koocken.
    S. S. Wel Lijntgen? L. L. wel, heb ick jou alle bey hier? so hoof ick jou op een aer plaets niet te soocken
  K. K. Hoe looptje dus nechtich? wilje ergers jemant verlacken?
   L. L. Neen, ick moet gaen doen een bootschap, S. S. dat is kacken
            (175) Maer seg een reys, hoeje lest met de moeyten voer
            Tusschen goelijcke-Direkje, Doe-doomen Dochter en jou Broer
            Sel hy ’tkint houwen? of heeft hyse uytgecocht? hoe hebjet al gemaeckt?
   L. L. Ick selt jou seggen, hy isser noch wel of gheraeckt,
            Beter als ick docht, hy en selse niet trouwen,
            (180) ’Twaleff pont heytse voor haer eer, en ’t kint halff en halff te houwen,
            Doch voor de kraem moet hyse acht guldens toe leggen.
    S. S. Soo, soo, wel ick heb noch gisteren hooren seggen,
            Datje met makander in recht stont, en niet cost over een comen.
   L. L. Dat is niet waer, wy hadden elcx twee goe mannen genomen
            (185) En wy mosten te vreden sijn datse seyden, want wy bleventer klacx an.
  K. K. Daer comt hy beter of, (dat scheelt te veel) dan onbeschofte Jan,
            Die moet onachtsaeme-Oede, voor heur eer te beteren, twee hondert gulden gheven
            De kraem altemael uyt te houwen, en ’tkint soo lange het comt te leven.
   L. L. Dats een suyren dieff, insonderheyt voor Arbeytslien
            (190) Mijn Broer heyt die doorn, wel uyt sijn voet getre’en, op een aer tijd mach hy voor hem sien
            Dat het weer beurden, mijn Vaer joeg hem ten huysen uyt,
            Hy sou hem in geen ghenaed’ willen nemen, al liep hy achter lant voor schavuyt
            Men mach de kinderen winnen, maer men kanse niet sinnen. K. K. tis waer
            Mijn broer kreegh eens een bastaertje thuys, doch ’tsturf, hoe tierde mijn Vaer.
            (195) Hoe raesde dat mensch, wat maeckte hy bohay?
            Hy baerde, hy rammelde, en die ontrent hem quam kreeg licht een labay
            Ick docht dat de man een popelsy sou hebben gekreghen.
   L. L. Ouwe luy, sijn haest gheraeckt, zy sijn ras op heur paert, zy meugender niet teghen
[fol. B4v]
            En dan ontsetten sijder heur soo in, dat het niet is om uyt spreken,
            (200) Wat? beter een kint ghemaeckt, dan een Man dood gesteken
            Men moet alle ding soo swaer niet wegen, en soo hooch niet wicken
            Ast gheschiet is, moetment inde beste vou schicken.
    S. S. Sy sijnder wel an, het is goed die’t soo doen kennen
            Sommige ist onmogelijck ’tis qualijck de Natuer te verwennen
            (205) Wanneer men soo is, soo moetmen soo versleten zijn.
   L. L. Is dat twaelff uyren? K. K. jaet. L. L. k’mach gaen na huys sy souwen droes segghen, en meenen mijn.
            ’Tachter noen sel ick de bootschap wel doen, k’wil mijn best gaen loopen weer omme
            En hanghen het vis water over, mijn volck sel van ’twerck commen.
    S. S. K’gae mee, k’heb mijn mart-gang versuymt door die soete praet
            (210) Ick docht eerst dat het elf was, wel hoe comt het soo laet?
            De tijd is wegh, ick weet niet waerse ghebleven is,
            Comje vlusjes niet eens uyt, K. K. ick kentje niet segghen voor ghewis
            K’moet op een plaets wesen, k’sel sien hoe haecx, en steecx staet, S. S. dats een doeckje voor ’tbloen,
  K. K. Goen dagh jou beyen, maeckt wat harts, S. S. je me, L. L. ick hoop ’t te doen
binnen.


Klaesgen Kals,
  K. K.     (215) Sou dat waer wesen van spijtighe Trijn? ick kent niet geloven
            K’hoop neen, ick sou mijn van heurent wegen noch bedroven
            I gat ist leughen, en dat die dinghen van Trijntges worden vernomen
            ’Tsel heur ten nagelen uyt sweeren, hoe selse van de koekoeck dromen
            Eerst wil ick het gaen vraghen (oft soo is) tot den Backer Jan Doe
            (220) Soo mach ickt voorseecker na seggen, dat isser regel-recht na toe.
binnen.
Continue
[fol. C1r]

TWEEDE DEEL.

Leugenachtige May,

            T’Regent en de Sonne schijnt, tis kormis in de hel.
            Heer, hoe bly sy ick, dat ick ontslagen ben, van mijn Vrou die vuyle morsebel
            K’ben over acht daghen uyt mijn huyr ghegaen, as ick op spring soo waecht het al
            Ick ben nou mijn eyghen voocht, k’gever niet meer om, dan een ouwen bal
            (225) Wat ick doe, k’moet mijn hartje met een mouwe-spelt wat ophalen,
            Datter nou een Vrier quam, die ick weet, k’wou noch wel een stoop wijns voor hem betalen,
            Hy heyt mijn eens ghevrijd, en had mijn soo lieff, hy kon schier niet van mijn deuren
            Tien-mael, jae meer, liep hy op een dag verby ons huys, soo dat het de bueren
            Begonnen te mercken, en de honden begosten kennis te draghen,
            (230) Ick bekent, ick had hem weer-lieff, maer ick hebber noch een liever ghehadt van mijn daghen
            As ick die sagh, soo sloech mijn hart, en polssen ghelijck een vuyl ey,
            Ick star-oogde hem nae, schier sonder eenich beswey
            En keeck ghelijk een, die sijn ghesicht is ghebroocken,
            Mijn hart springt mijn noch int lijff, alser of wort ghesproken,
            (235) Doch de haestichste sijn al berecht, k’ben de snot-liefd’ al deur
            Maer, wat had ick moeyte, en spul, eer ick daer deur quam, van gesucht, en ghetreur,
            Gesteen, en gekraeck, gekerm en geclaech, dan wast pijn in mijn tanden
            Ick trock het hair uyt mijn kop, en wrong van mistroosticheyd mijn handen,
            Of twas pijn in t’hooft, voor mijn hart, of in mijn sy, en van bangicheyd ter aerde storten
            (240) Dan wast dit, dan wast dat, maer twas op een aer plaets daer ’t mijn schorten
            D’eerbaerheyd heeft veel te lijen, niemant weet het beter dan die ’t heyt beprooft
            Kinderen die minnen, die hebbe geen sinnen, sy hebben so veel muyse nesten int hooft
            Dat mal seer de’e, sy behoefde wel een pleyster over heur heele lijff,
            Toch dats nou even-veel, dat ick dus lang onghetrout blijff
            (245) Als ick de waerheyd sal seggen, ’tis mijn leet-genoech
            Mijn Vrou is de schuld, k’had aers al een Man gehad, sy wast die t’hylick afsloech,
            K’denck sy had hem liever selver gehad, dan daer ben ik nou vry van
[fol. C1v]
            Want daer ick nou comen sal, crijgen de meysjes ras een Vrier, en raeken licht an een Man
            Dat’s een saeck die mijn dient, ’tis lustich volck, sy houwen veel van brassen
            (250) Ick selder de solen uyt haer schoenen dienen, en wel op den dienst passen,
            Sy hebben soo een vreemden naem in de wandeling, ick stootme daer niet an, dat ick dat dee, waer ik mal,
            D’een hiet spijtige Trijn en d’aere Meyns bemoey-al,
            Maer mijn Vrou daer ick nou van daen ben ghegaen, was uyter maten quaet,
            Men konder mee eggen, noch eeren, ’twas te heet of te kout, te vroech, of te laet,
            (255) Sy was achtloos, snoopachtig, morsig, en hiel ongeregelt huys
            Heur man die sturff oock van hart-seer, want het was hem een kruys
            Alleen lietse hem sitten eeten, sy liep by heur smockel moeren rinkelroyen
            Nergens stackse een hand nau an,veel was ze uyt klackoyen
            En liet feus wentelen, onder hinghen heur de vlenteren by,
            (260) Men spelde de lijsten ор de keurs, de onder rock stonck vande pis ghelijck een pry,
            Asse op een stooff kwam te sitten, mochtmen daer niet by bancken
            Sy verging schier in heur vuylicheyd, s’had sulcke rancken
            Saterdaegs smergens wiesch sy een kraeg uyt, en steefse snachts die dee sy Sonnendaegs aen
            En droogdense over tvier datse sach soo dick as een planck en geel gelijck een taen
            (265) De nood en d’wonger heur niet toe, maer ’twas heur achteloosheyds schuld,
            Somwylen soo was sy in acht of tien daghen niet ghehult
            Om de Maent of ses Weecken wiesch sy heur aensicht dese luye Flaers
            En sy kemde heur hooft maer eens of twee mael s’jaers
            Een paer Maenden droegse een hemd (daer sy nochtans linde had te kust en te keur)
            (270) As sijt dan uyt trock, wast onder d’ocxelen verrot, en op de schoeren deur,
            Heur muylen gingse opt kulck, met de teen daer deur, en de hielen op de aerd
            Dan wou syse laten lappen, en sy waeren geen twee blancken waert
            Ses weecken lang, lagh heur bed ongemaeckt, dat was heur sin
            Soo sy daer smergens uyt quam, soo croopser savonts weer in
            (275) Duysent sulcke dinghen sou ick jou vertrecken dat je jou sout verfoeyen
            Daer een aer in vergaen sou daer kost sy speck in groeyen:
            God sy ghelooft, dat ick van heur ben ontsleghen
            K’heb mijn hemd moeten verbranden, soo veel luysen had ick van heur ghekreghen
            Mijn kleren most ick ontarnen, en ick heb de naen moeten uyt schrappen,
            (280) Het wasser soo vol onghediert, datmense schier sach weyen over de vloer en op de trappen,
            Dat icker an ghelaten heb dat selder een aer an vinnen
[fol. C2r]
            Ick heb een go’en Engel ghedient, k’sel nou mackelijcker huyr hebben, en meer gelt winnen,
            Behalven tverval, daer comen veel Vriers, die gheven somwijl oock wat.
Pleuntgen Praets.
    P. P. Tis sijn leven niet gebeurt, dien verbruden Jan-gangse-gat
            (285) Een rechten schrobber, wil hy wat seggen? laet hy ’t doen daer ick by ben
            Op ast mijn te na gaet dat ick mijn verantwoorden ken
            Sulcken volck ist, schoon voor oogen en valsch achter den reggen
            Asse by jou bennen weten zy niet te seggen
            En in jou af-wesen soo schieten sy heur fenijn.
  L. M. (290) Hoo! Pleuntgen op wiens hebjet dus quaet? k’denck immers niet op mijn.
    P. P. Bent ghy daer May? Neen ick doch, ’tis op een aer die mijn te cort heyt gesproocken
            K’wou dat ick hem int diepste van de Zee cost vloocken
            Dien guyt, die On-Christ, laet hy hem selven besien,
            Hy sel genoech te doen hebben, of ick sel hem voor mijn Heeren ontbien,
            (295) Hy seggen dat ick een Hoer ben, hy selt niet bewijsen, sijn leven daghen
            Neen by goo! Soo vromen Kint heyt sijn Moer noyt ghedraghen
            Dien Nacht-looper, dien Lichte-plavier, dien Moed-williger, dien Teuterquaet
            T’beurt ghemeenelijck hoe lelijcker luy, hoe meerder ghelaet
            Weet hy wel, wat hy is? dien eervergeten-schelm, dat beest,
            (300) Hy is vande goe-luy op ghebrocht, tis een vondelingh gheweest
            Men sey dat de Beul sijn Vaer was, en een lelijc-pockig varcken sijn Moer.
  L. M. Ick weet nou, ick weet nou, wieje meent, alverdurve-Jan sijn Wijf is een allemans Hoer,
            Eer hy smergens op staet, heeftse al een dach-huyr verdient
            ’Tis een liefje Teunis, die heur bocksen wel laet lappen, en heur kous wel uyt lient
            (305) Toch heur neus die wijst het hoe langer, hoe meerder, uyt,
            Sy is schier een voet diep in ghevallen, ’tis volck dat niet en stuyt,
            Hy is t’verhemelt uyt sijn mont quijt, dat sijn de pocken niet? wat neent, ouwe ballen
            Sy sijn maer eens van Sint-Jobs-trappen ghevallen
            Al willen sijt niet weten, dat waer te grooten oneer,
            (310) ’Tis onmogelijck dat een Bedelaer luysen heeft, want hy havent hem al te seer,
            En wilje noch dat volck achten soo comje te werck
            Dat moetje verby laten gaen, sonder eenich op merck
            ’Tis mijn even veel, of mijn een Hoer prijst, of een Dief laeckt,
            Of hem wel heugt, dat sijn Wijffs-Vaer is gheraebraeckt
            (315) En de Oom ghehangen, met sijn Vrouws Broer ghevierendeelt?
    P. P. Dat is sijn lang vergeten, dit liefelijcke beeldt
[fol. C2v]
            Sy hebben bey een corte memorie, in sonderheyd van dingen die heur tegen gaen,
            Dat men heur dat eens sey, tis te vorde daer van daen,
            Hoe souwenser houwen, of heur een kray in t’gat quam picken,
            (320) Fray paertje om ’tvolck te bekrayen, en de luy te verklicken
            En dingen te segghen, die heur voor de mont comen,
            Om de goeden met leughenen te bekladden, en met onwaerheyd te belasten den vromen
            Sijn Swagher kreegh ’tjarent een brand-merck om sijn groot ghewelt en schelms moedwil
            Sulcx mostense vertellen, en swijghen van mijn en een aer stil
            (325) Dan souwense soo veel vyandschap onder de menschen niet verwecken,
            Maer sy slachten den Aep sy kennen heur eyghen gat niet decken
            Dese lieve liefjes willender noch met al de werelt bemoeyen,
            Dat ick soo was, as sy, ick sou mijn selven schier verfoeyen
            En mijn hooft niet eens by de luy durven steken.
  L. M. (330) Tut, tut, sy souwen een yegelijck de huyfde wel van’t hooft spreken
            Dien kaelen hoop, sy weten niet waerse heur van schuld sullen wennen of keeren,
            Ick souse eens by avond lustich of laten smeeren
            Met onghebrande asch soo stuyft het heur inde oogen niet.
    P. P. T’ken beuren, daer is wel vreemder ding gheschiet
            (335) Sy moghen het mijn soo grof maken, ick sout wel lichtelijck laten doen
            De minste mensch sou op mijn niet dencken, of hebben eenich vermo’en
            K’moet heur eens door laten strijcken dattet heur heucht, tworter van veel wel ghegunt
            Soo sel de ondeucht betaelt worden, met behoorlijcke munt.
  L. M. Ic ben ooc een ongeluckich mensch, altijt hebben de luy mijn int ooch, altijt!
            (340) (Daer ick mijn met niemant en moey) ’tis een groote spijt
            Te Paesschen ging ick tot mijn Meutgen eyer-broot eten
            En sy had een Jong-man te gast, sijn naem is mijn nou vergeten,
            Wat hadden de luy te seggen, ick worde schier uyt mijn sinnen
            K’was by hem swaer, seydense, ’twas een kloentgen ’tsou hem selfs ontwinnen,
            (345) As ick uyt de kraem quam, en mijn kerck-gang had ghedaen
            Dan souwe wy trouwen, de bocht sou dan an gaen
            Een Groffgreyne vlieger met armesye slippen, sou hy mijn maken
            Met twee tabbaertjes t’eene van heere say, ende t’ander van laken
            Een swarte-sije-satijne-borst met steeckjes, niet gepickeert of yet daer veur
            (350) Met twee kaffe borsten, d’eene swart, en d’andere van donckere kleur,
            Dan mocht ik blompjes na mijn sin nemen, en best behaghen
            Maer ick most ongeployde doecken, met neer leggende kanten draghen
            Want sijn Ouwers waren Manist, en wat schijn-heylig, maer hy was een geest:
            Ick verclaerje daer heyt sijn leven, niet, niemendal aen gheweest
            (355) Dan niet, kenmen niet seggen, seytmen, tbeurt evenwel, men siet het genoech gheschien,
[fol. C3r]
            Ick weet niet dat ick de knecht mijn leven drie mael heb ghesien
            En niet meer dan eens ghesproken, dat beurde doen ick tot mijn Meutgen was te gast.
    P. P. K’hadt oock ghehoort, t’worde mijn voor voorseker vertelt, ’tging vast
            Over een vierendeel jaers worden mijn oock een schoone klanck (schoer over) na ghegheven
            (360) Dan doen ick’t vernam wie het was, heb ickt heur wel uyt ghedreven
            Tot onsent quam een vrou met een huyck, en vraegde of icker sin in hadde
            Om te coopen, dat sagh een van mijn Buerwijfs, een vuyle-spijtige-kladde
            Datter een uyt-draegster een huyck tot mijnent brocht
            Sy gaff mijn na dat ick ghestolen goed had gecocht
            (365) En dat ickt wel meer ghepleecht hadde, ’t was mijn eerste niet,
            Daerom asmen wat doet machmer wel op letten wie dat het siet,
            Of asmen praet, sien wie daer ontrent is, oft den eene kalle-vaer of kalle-moer hoorden,
            Want draeyt ghy jou maer eens om, soo veranderen de sommighe jou woorden,
            Men moet huydensdaegs wel letten, en sien teghen wie datmen spreeckt
            (370) Ende woorden wel beleggen, op dat het een niet suyr op en breeckt
            Ick kender al die al veel hebben moeten geven dan mont-geld.
  L. M. Die hem minst met sulcx moeyt sijnder best an en vreedsamichts ghestelt
            Daer comt niemant in swaricheyd of hy helpt hem sefs* daer in,
            Com wilje mee ick moet gaen tot de besteetster, Kniertje Kevel-Kin
            (375) Segghen heur dat ick over-morghen in mijn huyr sal comen datfe de bootschap wil bestellen,
    P. P. Segme doch, segme doch, waer selje woonen? L. M. laet ons gaen ick selt jou dan vertellen.
binnen.


Meyns Bemoey-al.
  M. B.     As men de Meysjes een vinger geeft soo nemen sy t’heele lijff
            Over acht daghen isse ginder al van daen ghegaen ons nieuwe ghehuyrde Jongwijff
            En noch isse niet ghecomen, waer machse blijven?
            (380) Sy hadde nochtans ghelooft datse sou (om ons te gherijven)
            Terstont in heur huyr comen, soo ras asse ginder van daen ging,
            Ick ken mijn niet ghenoech verwonderen, ’tis een vremd dingh
            Wat machger inde weeg ghecomen wesen dat heur daer toe port
            K’sel gaen na de besteetster, en sien eens watter schort.                         binnen.
Continue
[fol. C3v]

DERDE DEEL.

Spijtige Trijn.

            (385) WEl wat laet heur die Meer dencken? wat sel een mensch hier noch beuren?
            Krijgh ik heur uyt heur huys, ick selse met mijn tanden van een scheuren
            Sijtgen sout ghy dat segghen, dat ick diefachtich ben! ghy dat segghen!
            Daer mach gheen olijcker pry of slimmer dievegghen
            Uyt komen, als sy is, ick selt bewijsen, en waer maken
            (390) Laetse den beck snoeren of zy sou licht boven raken
            En sonder schandael, niet of comen, soo veel heytse gestolen, en ’tvolck trouloos ontlient
            Die diefachtige teeff, zy heyd de galch wel dubbelt verdient,
            ’Swinters gingse voor tschaemel-volck, om wat te halen tot de rijcke luy
            Al watse kreeg dat hielse selfs en brocht het tot heurent dese lelijcke-truy
            (395) Dan quamse met het hooft op schoer bidden voor een Kraem-vrou
            Daer sulck gebreck was, de Kinderen verginghen schier van honger en van kou,
            Sy hadden niet te eeten noch te branden, dan gaven haer de luy yedt daer voor
            En soo doende kreegh sy t’gheld in de beurs, brandingh op solder, en eeten in tresoor
            Sulck volck ontstelent den rechten armen, hoe veel isser die somwij1 nae een goet beetje haecken
            (400) Daer sijt in onnutticheyd door brenghen en moy weer op maken,
            Dan quamse voor een Man die van t’schreusel ghesne’en sou worden, daer niet ten besten was
            T’gheen sy kreeg behielse en stack het in heur tas
            Of sy quam voor een sieck-mensch om een potje-bieren-brood die daer lust na had
            As sijt dan hadde gingser mee na huys en laptent in heur eyghen gat,
            (405) Sy wist duysent middelen om yedt te crijgen daer sy was om verleghen
            Huysraet, en al wat datse heyt, dat heeftse soo ghecreghen
            In heur fleur wast een Bewaerster, en ging uyt Kraem bewaeren
            Doen hadse een aere vond, en wist het op dees’ manier te claeren
            Alse de kleeren te bleyck brocht, speelden zy haer personagie en lietet nimmermeer
            (410) Daer bleef altijt wat achter en watmen verloor daer quam noyt yedt weer
            Dan wasser een luyr in sloot ghewayt, of een veytel ghesoncken inden uytslach
            Dat eens vermist worden quam zijn leven niet weer voor den dach,
            ’Twas wech en het bleeff wech, daer was gheen kijcken nae
[fol. C4r]
            Sy brocht den Turff van t’solder tot heurent, en de kaersen namse uyt de kaers-lae,
            (415) Heur sacken vol taruw, de erreten droegse in heur slippen
            Watse achter hant cost krijghen, dat ontstal se een, by neus en by lippen,
            Tot de eene buer namt sijt geld, asse de ghelegentheyd sach open
            En tot de andere ging zy daer t’een of t’aer om coopen
            Sy slacht mischien heur Man, die sey, ick hael daer ’t is, en brengh daer ’thoort
            (420) Dat plach hy voor een jelletje te hebben, en voor een gemeen spreeck-woort
            Hy had menich Coopman (die na de Franckfoorder mis ging) vande huyh ghelicht,
            ’Twas een doordrapte Schelm en een afgherechten Boos-wicht,
            Doch hy heydt zijn loon al ghekreghen, ast is ghebleken,
            Hy worden van een Beutelaer, op een boere kermis dood ghesteken,
            (425) Een kruyck die gaet soo lang te water, tot datse eens breeckt
            En ’tbeurt somwijl dat de eene godloosheyd de ander wreeckt
            Ick gae daer nou na toe, ick selder thuysje soo opschicken
            Dat al dieder ontrent woonen, sullen uyt comen kicken,
            Soo sel ick de buert gaen stellen over ende,
            (430) En maeken ken-baer al heur fraye legende
            Die ick te vooren wel sou hebben ghesweghen
            Had zy mijn in mijn rust ghelaten zy hadme noyt aenden hals ghekreghen,
            Maer nou sel ick het spul soo uyt speelen dat sij’t heughen mach
            En maecken met mijn woorden dat ick krijch ontsach,
            (435) Hier is het, waer benje hier? wel hey! doet op! of ick begin.
    S. S. Wacht wat, al soetjes an, je benter noch niet in.
    S. T. Doet de deur op slet-vinck, of ick loopse op de vloer.
Snappende Sijtgen doet de boven deur op.
    S. S. Wel Trijntgen, hoe raesje dus? benje uytsinnich moer?
    S. T. Neen ick leugenaerster, lebbighe pry, vuyle dievegghen
            (440) Wat hebje lestent teghen Klaesjes gaen segghen
            Dat ick diefachtich ben? seg afghere'en vercken,
            Comt uyt jou huis pockige meer, ick selje soo mercken
            Datmen jou wel sel kennen, al wasje onder duysent menschen,
            Had ick jou hier, ick trapten de stront uyt jou darmen en penschen
            (445) Het is int cort of int lang ick selt jou doen besueren.
    S. S. Hoor wat Trijntgen, hoor wat, spreeckt wat soet om de Bueren.
    S. T. Ick wil niet karonje, hantgaeuwe, en trauweloose sack,
            Had jou beck eerst toe gehouwen soo hadje vry geweest van dit ongemack,
            Maer je sout gaeren jou vuyl, met een ander bedecken
            (450) K’moet nou wat van jou eerloose daden vertrecken.
    S. S. Klaesje liechtet, ick heb niemendal van jou gheseyt
            Of heb ick yedt ghepraet ’tis gheschiet door een drollicheyd.
[fol. C4v]
    S. T. Schoone drollicheyd, te seggen datmen diefachtich is, ’traeckt de eer, ’tis te groff,
            ’K weet datjet gheseyt hebt k’hebber goe versekertheydt of,
            (455) En noch soo veel te meer datter een hylick om achter is ghebleven,
            (Jou leughenachtighe Clappey) van my en versiende-Steven
            Schaem jou, jou Smuyck-hoer, jou Troggel-sack, van sulcke loghen.
    S. S. K’segh noch iens, Klaesgen liechtet! dat heytse uyt heur poot ghesoghen
            Sulcke dingen te segghen, dat sel ick mijn wel wachten.
    S. T. (460) Je liechtet selfs, foy jou, foy jou, hoe na denckje dat ik jou sou slachten
            Asje een Kraem-vrou gaet vanden jou diefachtige labbe-kaeck
            Soo kenje wel een sulveren-onder-riem steelen en een schort-haeck
            T’onder-sieltje vant Kind, twee slabbetjes, met een swachtel
            En doenje woonde in het huys van moedige Machtel
            (465) Stalje naest jou deur het gaeren vanden haspel, en een hand-doeck
            Drie snees ghedroogde scharren met de voering van een broeck,
            Tot jou aere buerwijff, namje eens de nastelinghen uyt heur Mans kolder
            En by nacht haelde ghy de vuyle kleeren van t’solder
            Door een dack-veynster quamjer op, jou leelycke Hoer
            (470) Dan namje noch eens een spick-spelder-nieuwe-rock tot mijn halve Broer
            Met een kruyck en een wijn pint vant kanne bort
            Een paer kousen vande Meyt, met heur honschoten schort
            En je sout noch meer gestolen hebben, maer daer quam volck die’t beletten.
    S. S. ’Tis leughen, ’tis leughen, k’machger mijn mond niet om op doen, of eens teghen setten.
    S. T. (475) Wat segje pry, lelijcke bley, haeltse mijn over, helle-veeg
            ’Tis noch gheen Maent ghele’en soo stalje over tmijnent inde steech
            Tot Claes-klinck, de luyr-mande met al ’tgoet, ’savonts te seven uyren
            Flepjes hulletjes, mutsjes, borstrockjes, en hemmetjes, veytelen en lueren
            Met meer andere dinghen, niet een poppe-slet behielse, zy was al ’thooptje quijt,
            (480) K’beclaegde de Vrou, want zy ging op’t uyterste, en had uyr noch tijd
            Jou huycke-vaeck, jou moer smockels, ’tis een lelijck ghebreck
            Niet te kennen sien ’tgheen een ander hoort, jou raffel-beck,
            Soo benje uyt om deeghelijcke luy te bederven,
            Je selt jou hemt noch op jou rugge bleycken, en van Beuls handen sterven
            (485) Dan salt eylacy och armen wesen, ick bender van een aer toe gebrocht.
    S. S. Weg, hier van mijn deur, dit onbehabben gedrocht!
            Of ick helper jou of, dattet al de wereld siet.
    S. T. Van jou deur helpen, ick wou ickt eens sach, dat hart hebje niet,
            Spijt jou backus ick wilder soo lang staen ast mijn lust
            (490) En segghen al wat me ghelieft, van ’tgheen my is bewust
            Ick selt jou bang ghenoech maken, en rijen jou den rugghe soo moe.
    S. S. Loop met jou leugens in abbe-gat, loop inde pomp, en haelt de klap na jou toe.
    S. T. Leughens, leughens, dat loof ick jou, ick selter niet by laten,
            Tis waer! maer ’tis onwarachtigh datje van mijn hebt gaen praten
[fol. D1r]
            (495) Je sult de woorden in jou hals halen, seggen dat het soo niet en is
            En vallen op jou knien, bidden mijn om vergiffenis.
Snappende Sijtgen doet haer deur hart toe,
ende Spijtige Trijn gaet wech.
            Soo, dats fraey! de deur voor een mensch zijn hooft toe te lappen
            K’wou mijn liever met huyt en met hayr op comen happen,
            Wat meenjer mee? je selt dat dier ghenoech becoopen
            (500) Ick selje een recht-dach doen leggen en voor recht roopen
            En maken jou troggel-achtige diefverie bekent
            Soo salmen weeten, watje voor een brockje bent
            Een yder mach hem wachten, zy zijn dan ghewaerschout den vromen,
            K’selt gheen varckens seggen, op dat mijn menschen te moet comen
            (505) ’Tsel heur beuren, zy denckt niet dat ick’t doen sal durven.
Pleuntgen Praets.
    P. P. Maer Trijntgen soo verbaest, hoe benje dus besturven?
            Je sijt gheweldigh ontset, hoe comje dus te beven?
            Hebje teghen yemand woorden ghehad? of met een ghekeven?
            Daer moet yed schuylen, je sieter seer verstoort uyt,
   S. T. (510) Ick heb tot Snappende Sijtgen gheweest, die heb ick wat uyt gheluyt
            Over die vuyle clapperny die sy van mijn hadde gheseyt,
            Klaesje liechtet seyse, en zy liechtet selfs, ick heb al te goe verseeckertheyd
            Ick weet dat het waer is, zy is leugenachtich en heyt meer ghebreecken
            Al soutme k’weet niet hoe veel costen, soo sal ick mijn leedt wreecken
            (515) Ick sweert by mijn siel, zy selder tijng van hooren
            De cloot en leyt noch niet. P.P. Je moet jou soo niet verstooren
            Ick souse boor recht roepen dat ick in jou schijn waer
            Daer souwer veel in heur vuyst lachen, insonderheyt oprechte-warrenaer,
            Sy maecktet al wat te bont, heur sou spuls-recht gheschien.
    S. T. (520) Dat heb ick oock int sin, ick wil na een goet Procureur gaen sien
            En stieren haer de Boo om een dagh van rechten te doen legghen,
            Hoe sel heur gat popolen? P. P. dat soumen segghen
            Men souder wel een ey in braen, soo heet salt sijn
            Wie sullen jou tuyghen wesen. S. T. Klaesgen Kals, en Weelige Catelijn
            (525) Al wou icker aen elcke vinger een hebben, ick souse binnen
            K’ben soo boos op heur, ick souse wel berslinnen
            De heylighen sellen noch om heur was comen, soo vals!
            Te segghen wat men wil, en ast tot we’er-segghen comt, dan haeltmen de woorden in sijn hals
            Maer ick selt met gheen ien, maer wel met ses bewijsen,
            (530) Ick selt by gat uyt voeren, wat dunckje? soujet mijn niet prijsen?
[fol. D1v]
    P. P. Wel jae’k, watte dinghen sijn dat, je hebt dubbelde re’en.
    S. T. Wijst mijn tot een goed Procureur. P. P. Gaeren, com ick weter een
            Wy moeten al recht uyt gaen, tot dat wy an gheene brugghe comme
            Dan ist het tweede huys, op die sye, de rechter hand omme.            binnen.
Continue

VIERDE DEEL.

Meyns Bemoey-al. Leugenachtige May.

  M. B. (535) COm hier May, je moet gaen tot stick-siende-Niesje, en vernemen
            Of lodderlijcke Bely, de Bruydt sal wesen, met Roelant van Bremen
            Waer mach het Meysje heur sinnen sijn, ’tisser ien
            Al stontse op de nieuw-Kercks-toorn, so machser ongheluck niet over sien,
            Isser oock niemant niet die heur wat ten besten raed?
            (540) Men sout hem niet an segghen, ’tis sulcken schoon-praet,*
            Sijn eerste Vroutje had altijd by hem gheen goe-daghen
            Ick hebse soo dickmael vande Bueren hooren beclaghen,
            Hy sloegse wel twee-mael op een dagh, arme Moer!
            En sleeptense somwijl met de tuyten langes de vloer,
            (545) Onnoosel-schaep, sulck een te trouwen, wat selje an gaen?
            Den dach sal heur rouwen, soo lang haer oogen open-staen,
            Ick had noch liever de seun gehadt uyt den Haeswind
            Wat was daer aen gheleghen? al was sijn Vaer stee-kind,
            Hem hing we’er veel goed over ’thooft, dat hy sou erven
            (550) Wanner de Stad af-lijvich worden, en datse quam te sterven
            Op sulcke en dierghelijcke dinghen moetmen so nau niet vitten,
            Doch brantser gat sy moet selfs op de blaeren sitten,
            Sy sou altoos een degelijcke Mans-Moer hebben ghehad
            Die wel huys houwen kost, tart yemant in Stad
            (555) En is sparigh daer by, sy liet mijn sien, nou noch lest
            Twee moye aerde potten, een panne, met een vergiet-test
            Die heur ouwers wel twintich jaer gebesicht hadden. L. M. Dat en beurt niet veel.
            M. B.*En zy ontrent thien, en waren noch gans en gaer, in sijn gheheel,
            Noch sagh ick van heur eersten huysraet een witte-kruyck, en een geele pispot
            (560) Met een fraye-verglaesde-comme, die was so out as heur soon Ot
            Sulcken sunighen Vrou, en wasser niet in seven Heeren-Landen,
[fol. D2r]
            Asje dan daer gheweest hebt, so gaet in Abrams Offerhanden
            Tot May Schoffels, vraegt hoe’t met heur Kind is, en ofse wel ’tsuyghen heyt
            Segt mijn Vrou heeft dat beschickt datjer lestmael had gheseyd,
            (565) ’Tis so ghelijckse sey, de Knecht is aende Vrijster verlooft
            En hy wilse niet trouwen; nou is sy so bedrooft
            Dat het schier aen heur sinnen gaet, maer seght, men sal hem goe luy aen sennen,
            Dan sou ick jou noch een bootschap belasten, sout ghyse wel onthouwen kennen?
  L. M.*Jae’ck Vrou, sonder twijffel, al waster noch acht of thien.
  M. B. (570) So benje een Meyt die mijn dient, hoor! je selt sien
            Ofje Heyl-verneem-kleed, niet te spraeck kent comen,
            Vraeght heur (maer alleen) ofse nier heeft vernomen
            Wanneer men tbly-mael geven sal, van onbesuyste Nel,
            Weet sy’t niet, dat syt mijn dan past te segghen asment doen sel
            (575) Of de roe sou inde pis legghen, wan syt niet en dee,
            Segter met eene, dat tandeloose Stijn, de ouwe quee
            Sal trouwen met jongh-Jaep-Jan- inden-Romer
            ’Trechte paertje, salt wesen, de winter met de Somer
            Hy is een fray quant van sesentwintich, en sy een ouwe tab van tseventich jaer.
  L. M. (580) Ghelieft jou nou yedt meer? M. B. neen, gaet wat ras, en segtse go’en dach allegaer.
Pleungte Praets, uyt opt andere end van’t Toneel al
krijtende, door dien heur veel goed ontstolen is.
    P. P. Watte dinghen? watte dinghen? mijn goet ghestolen?
            Ick gae maer om een leest naest mijn deur om mijn kousen te versolen,
            Ik ben so benauwt! ick ben so benauwt! myn goed quijt?
            Och Heer? ’tis wonder, dat ick mijn ooghen niet uyt en krijt
            (585) Wat selme noch over comen? k’ben al mijn leven bedurven,
            Tis schier al dat ick inde werelt heb, en dan noch dien rock, die mijn lest is besturven
            Die ick van mijn Oud-Meuy heb ghe-erft, dat doetme seer
            Wat! wat! wat! wat! jees’! jees’! jees’! jees’! och! och! och! och! lieven Heer!
Meyns Bemoey-al comt na heur toe.
  M. B. Jemeni dingetje, waeper moort! amy och armen!
            (590) Datje navel niet uyt en gaet, wat hebje al stronts in jou darmen
            Set jou muts vast, daer comt onweer, ’tsel noch meer wayen
[fol. D2v]
            Hebjet graveel in jou voorhooft, hoe beginje dus te drayen
            ’Tschort jou (dunckt mijn) daer men de Ossen bolt, wel wat machje letten
            Of leutert het jou inde groote tee, daer de Boeren heur hoet op setten
            (595) Hoe ist met jou? ist quader alst plach? of willen wyder eens na lesen?
            Daer is gheen onghesonder ding, dan sieck te wesen,
            Hebje pijn achter voor jou hart? ontrent jou hielen? of jou elleboghen?
            Hoe onghedaen siejer uyt, je hebt sulcke ringhen om jou ooghen,
            Benje stom? hebje spraeck gheleyd? waerom wilje niet spreecken?
    P. P. (600) Tis goe dingh met jou, weetje aers niet te doen, dan de spot met mijn te steecken?
            Soo meugje wel swijghen, ick bender qualijck ghenoech an.
  M. B. Wat schortje? men sou den druck uyt jou aensicht scheppen, segt het dan,
            Men kenje niet helpen, voor datmen jou ghebreck weet.
    P. P. Daer heyt een dief tot mijnent gheweest, M.B. dats mijn van harten leedt
            (605) Heyt hy veel ghestolen? of heeftet niet te beduyen? datje vermist?
    P. P. Al mijn sonnendaegse kleeren uyt de Oostersche-kist
            Met den rock die ick van mijn ouwe Meuy heb, datter den element schen!
            En noch iens, en aers, k’weet noch niet wat ick quijt ben,
            ’Tmoet een bekenden dief wesen, of een bekende dieveg,
            (610) K’ga maer naest mijn deur gins en weer, en as ick weerom com, ist goed wech,
            ’Tis onmoghelijck, soumen segghen, dat het so ras kan gheschien
            Of syder hadde na staen wachten. M. B. Dats qualijck toe gesien
            Laeter op een aer tijd een by de deur, wilje wel doen,
            ’Thuys is altijt een Harder waert. P. P. Wie sou hem voor dat gat kennen hoen?
            (615) Sulcken cleynen tijd, ick wil inde Lombaert gaen senden onse Francoys.
  M. B. Stelt dat vry uyt jou sin, ’tis een naelde in een voer hoys
            Denckje dat sijt hier in de eyghen Stad sellen versetten?
            Neen sy seker, wat meenje datse daer niet op en letten
            Op een aer plaets, of sy vercoopent aen heur heelders en huycke-vaecken.
    P. P. (620) Jae wel wat raet dan Meynsje? hoe sel ick het dan maecken
            K’ben t’enne-raed, seg eens hoe sel ickt best an legghen?
  M. B. Hoor Pleuntgen, ick weet een Vrou die ken waer-segghen,
            Wiljet jou wat laeten kosten, zy seltje seggen wie dattet heeft,
            ’Tis so arghen-ervaren-Wijf inde cunst asser leeft,
            (625) Door-trapte Els, je kentse wel, zy heyt een aensicht as een wind-hond so rond.
    P. P. K’hebse eens ghesien, maer ick souse niet kennen al wast datse voor mijn stond,
            Gaet de cunst vast? ist so asmen seyt? hebjet wel versocht?
  M. B. Meer as iens, zy selt jou wijsen waer het is ghebrocht
            Mijn was eens wat ontstolen, uyt ons voor-huys van een Hoer
            (630) Ick gincker heen, com sey zy, siet inde spiegel over mijn slincker schoer
            En dieje daer siet, die heeftet, strijt het die an, soeckt daer jou verhael,
            Ick deed, het was so, ick kreeg mijn goetje we’erom altemael,
[fol. D3r]
            Ick hebt wel tien-mael (al sey ick meer, ick sout niet lieghen) ghedaen.
    P. P. Om al ’tgoet vande werelt sou icker niet durven gaen
            (635) Jees’-God-segent-ons, ick sou in swijm vallen, k’mot mijn selfs kennen.
  M. B. Wiljet hebben? ik sel sien of icker onse Meyt voor jou ken sennen
            Die is stout en onversaecht, zy selder niet na vraghen.
    P. P. Jae’k ick wilder noch wel een schelling, twee, drie aen waghen
            Om iens te sien, of ick wat we’er krijghen sal of niet.
  M. B. (640) Het besoecken ist naeust, daer was achteloose Griet*
            Die hadde heur goed wel quijdt gheweest over ’thalf jaer,
            Sy gingker mee na toe, so seyse, die heeft het, en ’tis daer
            Je selt het bevinden, gelijck ick jou seg, stelt op de cunst gheen wantrou,
            Wel sey Griet, ’tis sulcken deghelijcken Man en geschickte Vrou
            (645) Die je mjjn noemt, hebjet wel? jae’k sey Els, gaet ghyder op an
            Tis ’trechtschoghen volck, datje daer niet en vindt staet tot Oom Jan
            Soo nau noemtse jou Man en paert, en ten mist schier nimmermeer.
    P. P. Heb ick mijn leven. M. B. Onse Meyt is nu uyt, comt eens we’er
            Ick selt heur vermanen en sien eens of syt doen wil
            (650) Sy selt niet weygeren meen ick wel, s’is al te gaeren opten tril,
            Maer ’tlappen vande schoenen moet betaelt zijn dat isse ghewoon.
    P. P. In re’en Meynsje, dat verstaet sich selfs, tot arrebeyt staet loon.
  M. B. K’vertroutje wel toe, ick laet dat staen op jou beleeftheyd.
    P. P. Ick gae dan we’er heen, ick sel we’er comen om bescheyd.
  M. B. (655) Doet dat Pleuntgen, so doeje asje heb gheseyt.*            binnen.
Leugenachtige May
  L. M. Daer ben ick we’er, k’heb mijn bootschappen al ghedaen, en mijn saecken verrecht,
            Maer ick hadd’ niet ghedacht dat sticksiende Niesje soo deun sach
            Waer dat ic quam in heur huys, bene’en ofte boven, over al het eve net lach
            By sulcken ondieften Vrou, sou ick niet willen woonen
            (660) Of zy sou mijn eens so veel moeten gheven en dubbelt loonen
            Soo bescheten te wesen, dat stinckt, tis al tee!
            Ij, noch sy, middelbaer inde werelt, ’twaer beter datse dat dee
            Dan souse veel gelts sparen, datse nou nood’loos ’tsoecken maeckt
            Sulcken overdadighe ondiefticheyd wort van veele ghelaeckt,
            (665) Dat licken en loyen, schueren en wassen, had nimmermeer een end
            ’T moet met heur zijn gang hebben, sy is dat so ghewend,
            Ick quam voor de trappen, en meenden boven te comen, ’twas blijft daer staen,
            Wou ick by heur wesen, k’most mijn schoenen uyt trecken, en op mijn kousen gaen
            Ick soude daer aers vuyle voeten op hebben gheset
            (670) Want zy glompen gelijck een spiegel, ick docht of men hier de trappen oock blancket
[fol. D3v]
            Soo warense gheboent, inde keucken was niet een kantje omghetre’en
            En de kamer lag op zijn elf-en-dorchtichsten, wat meer as ghemeen*
            Ick sach mij selven schier sot, en blindt, so sinnelijck, dat en mach niet dueren
            ’Tis sonden en schanden, k’weet niet hoe dickmael, ter Weeck, datmen de vaeten moeten schueren,
            (675) Al ist datse niet ghebesicht zijn, zy begeert het so, men moet het doen,
            Je saecht jou leven gheen drolligers Wijf of vremder fatsoen*
            Alle daegh mostmen de kelder schrobben, met de gang en ’tvoorhuys uyt veghen
            En stroyen schoon-sant met dubbelde kanten of het was niet te deghen,
            Men most het coper en ’thout-werck alle merghen met een wrijff-lap of wrijven
            (680) Indien men het eens onnosel vergat, so begost zy te kijven
            De Meyt die heeft het mijn verscheyden mael gheclaecht
            Datse schier nimmer rust hadde, so wordenser gheplaecht
            Tot sulcken volck te woonen, men souder voor schromen
            Sy souwen wel maken, datje vande nachte-merry niet en sout dromen,
            (685) Op sodanighe plaetsen, hebbent de bo'on te onghenadelijcke quaet
            Soetjes an, so machmen’t harden, maet hout staet, onmaet die vergaet.
binnen.

Continue
[fol. D4r]

VIIFDE DEEL.

Pleuntgen Praets.

            WAt selt nou wesen? Een witten hond, met een swarten,
            Blijft mijn goet achter, het sal mijn gheweldich smarten,
            Ick heb noch al hoop dat ik het weerom sal crijghen,
            (690) Ick mach gaen hooren een reys wat tijding vande vijgen.
binnen.


Leugenachtige May.
  L. M. ’Tcomt heel wel te pas, dat ick tot deur-trapte Els moet gaen
            Nou sel ick van mijn dinghen met heur wat beraetslaen
            ’k Ben van dese weeck driemael versocht ten hylick, van daeg, dats de vierde reys,
            Ick mach op mijn billen smijten en segghen: wil op bemìnt vleys!
            (695) En in gheen van vieren heb ick sin, daer heb ick noch van de eene een minnebrieff,
            Hy noemt mijn zijn vreucht, zijn troost, zijn Nijmph, zijn hart, zijn lievelieff,
            Zijn leyd-star, zijn Goddin, en duysent dierghelijcke dinghen
            ’Tsijn sulcke woortjes, doen ick den brief las, begon mijn neus te ontspringhen,
            Hy maeckter veel cromme spronghen in en so veel mal ghelaet
            (700) Hy heyt het wel hart voor sijn scheenen als hy de trappen op gaet,
            Watte last is liefde, ’tis wonder hoe hyt harden mach, goe knecht
            Dat hy in gheen teering raeckt, niet langh gele’en heeft hy noch om een Vrijster gherecht,
            Hy sey datse an hem verlooft was, watte bloen?
            Willen zy een Dochter teghen heur sin trouwen? dats qualyck te doen,
            (705) Doch wil Hanneken niet, Lìjsje Wil gaeren, ’tsel noch iens locken mach hy hoopen
            By mijn heeft hy oock al een-endortigh, mает ik veyns, ick geef hem de mompen en laet hem loopen,
            Dan daer isser een, Heer so frayen quant, daer ick op verlieft ben
            En hy weet het niet, k’moet deur-trapte Els vraghen ofse daer gheen raed voor ken
            Dat hy mijn oock lief krijgt, ’tis dan met dit, of dat, of yedt, in te gheven
            (710) As ick hem niet twee, driemael daegs en sie, so ken ick schier niet leven
            Mijn hart meent te borsten (so benaut ben ick dan) van bangicheyd
            Ick mach hier an cloppen, en hooren, wat ick crijg voor bescheyd
            Stae vast buyr-kerck, nou selt an gaen op een schaep-scheeren.
[fol. D4v]
Deur-trapte Els
            Ben je in, Elsje? seg moer, ben je in? Els. Jae’k, wat’s jou begheeren?
  L. M. (715) Kinderen! wat een backus! men souder meê gaen uyt mommen
            ’Tis een aensicht as een dool-hof, asmer in is kenmer niet uyt komen**
            Wat een neus? men souder met vier vingheren ор klouwen, zy hoort heur te blancketten
            ’Trechte fatsoen om ор ееn Apteeckers venster te setten.
            Maer Elsje ick com hier om wat raed, ick selje myn nood claghen
            (720) Daer sijn vier Vrijers die mijn vryen, nou sou ick jou vraghen
            Of icker een van trouwen sel van die vier, of niet?
  D. E.  Gheef mijn een reys jou hand, ick saltje segghen. L. M. Sie daer besied.
Deur-trapte Els, besiet Leugenachtighe May in heur
hand, kruyst en segent haer, al mompelende
binnens monts
  D. E.  Neenje, kint, je selt gheen van vieren trouwen, daer sal niet of vallen.
  L. M. Dat is goed, ick hebber oock niet eeen lief van heur allen
            (725) Maer daer isser een, die heb ick so lief, as men een mensch hebben mach
            De Werelt is mijn te naeu as ick hem niet ensie in een dagh
            En hy weet het niet, noch hy heeft mijn oock niet lief, seg nou?
            Sou je wel kenne maken, dat hy op mijn verlieven sou,
            (Deeghelijcke deeg) en comen mijn dan vryen?
            (730)

  D. E.  Jae’k, dat weet ick te weeg te brengen dat binnen drie daghen sal geschien.
  L. M. En souwe wy malkaer trouwen? D. E. Dat most ick in jou bloed sien.
  L. M. Stelt ghy’t int werck, ick salt u wel betalen, hoorje wel?
  D. E.*Jae’k ick ben met jou wel te vre’en, k’sal maken dat het beuren sel.
  L. M. (735) Maer nou heb ick noch een bootschap, die mijn is bevolen
            Souje wel kenne segghen wie Pleuntgen Praets goed heyd ghestolen?
  D. E.  Wel Jae’k. com gaet metme gins en we’er in mijn kamer, com binnen
            Ick saltje datelijck segghen wie’t ghestolen heeft, en waerjet sult vinnen.
binnen.


Spijtighe Trijn
    S. T. So moetense varen die selfs niet dooghen, en leughenen van eerlijcke luy segghen
            (740) Datse van mijn gheswegen hadde, Snappende Sijtgen sou nou niet boven legghen
            Door mijn ist uyt ghecomen al heur dievery diese heeft bedreven
            Sy heyt meer ghestolen asse om gootselen heyt ghegheven
[fol. E1r]
            Wat of men haer leeren sal? daer lang te legghen is gheen broers prooven
            Hoe verwart moet haer hooft staen? hoe qualijck moet zy haer belooven?
            (745) Gister-avond rieptse van’t Stad-huys, ick hebber al na vernomen
            Ick weet al wie’t mijn doet, ick sweert ick sal’t te pas brengen, bey laet ick uyt comen,
            Daer pochtense van heur gheslacht, datse sulcke deeghelijcke Ouwers hadde ghehadt
            Heel treffelijcke luy vande beste van ’t Stad.
            ’Tsijn groote leughen, heur Vaer hiete scheele Reyer
            (750) Een droncke bloetje, dat niet en steuten, hy was Dief-leyer
            En heur Beste-vaer, heeft Beuls knecht geweest, wel seg, of seven Jaer,
            Haer Swager was op de Galey gebannen, en an een block sat heur Snaer
            Wat haer Man voor een gheweest heeft, dat is ghenoech bekent
            Die was niet anders dan ruyten en roven ghewent
            (755) En dat had hy meer als twintich Jaer ghepleecht
            Meenich eerlijck Coopman ’tzijn ontnomen, en den beck gheveecht
            Laetse vry van haer volck beroemen, ’tis een Vrou met kleeren
            Hoe ’t haer afloopen sal, dat moet de tijd leeren
            Sy meenden een put te graven voor een ander, door haer kallen
            (760) En nou is syder juyst selver inghevallen
            Daerom mach een yder voor hem sien, wat hy doet, en hoe hy hem draecht
            Op dat hy daer na zijn voorgaende daden niet en beclaecht
            Ick sach het gemaeckt, waer ’t saeck datmen met schoone woorden daer uyt kost drayen
            Maer neen, ’tsel nou op haer eyghen vleys an-wayen
            (765) Dat comt van’t lang preken, haer lelijcke dievery, en vuyle achter-clap
            As zy der uyt is, sel zy haer beteren, as verschaelt scharre-bier op den tap
            Tis met geen seggen te doen, ick acht dat flicke-floyen niet en moy praeten
            ’Tis verlooren, den Exter en sal zijn leven het hippelen niet laten.
binnen.


Leugenachtighe May
  L. M. Ick slae een gat inden Hemel, wat heb ick daer al ghesien!
            (770) Dinghen diemen sou segghen, dat onmoghelijck zijn om te gheschien
            Het wasser so naar, dat ick schier van angst viel uyter weet
            Ick lilde, ick trilde, ick citterde, ick beefde, an elck hayr hing wel een droppel sweet
            Sy sette een huyfde op haer hooft van klitte-blaen
            En een rock van a Soetermeers-groff-greyn die trockse aen                   a. Swart linde.
            (775) Gheboort met b Ouwerschies Passement, besmeert met fenijn     b. Stro.
            En zy deede een schorte-kleet voor van c Pynaeckers Armesijn             c. Bollekraen.
            Een kraeg hingse om haer hals van levende Swaene veeren
            En sloeg een schoer-manteltje om, van onghetoude leeren
            Doen namse een stock in heur hant, en trock een O, om heur heele lijf
            (780) Daer schreeffse een 1. daer een 8. daer een 6. daer een 4. en daer een vijf
[fol. E1v]
            Doen begostse te kruysen, en te vaenen, te moffelen,en te prevelen,
            Te recken, en te strecken, te vloecken en te evelen,
            Sy bestreeck heur aensicht, en handen, met de hersenen van een Ezel
            En bond aen haer voeten, de voorste pooten van een Wesel
            (785) Doen sloegse een Boeck op, altemael van Maegde-parkement
            (Geschreven met bloed van Vleermuysen, in een spraeck mijn onbekent
            Seer vremd om sien) en begon besweeringhe te lesen
            Sy sey teghen mijn blijft daer sitten, je behooft niet te vresen
            Jou en sal niet misschien, mit quam daer voor den dach
            (790) Een fatsoen (so raar ast immers wesen mach)
            Sonder hooft, de mont en ooghen inde borst, gheen handen
            Heel voete-loos, ’tging op stompen, en het hadde tanden
            Die uyt zijn mond tot over de navel staken
            ’Twas moeder-naeckt, ’thad maer om een lelijck-vuyl-laken:
            (795) Com seyse, luystert in mijn oor, ’twort u door dese teyckenen bevolen
            Wie dattet goed heeft, waer het is, dat Pleuntgen Praets is ontstolen
            Mit neygdense ’tsaem naer malkander, en hadden wat gheluyster
            Ter wyl datse dat de’en, worde de kamer helle duyster
            En ’tdeurde een halff quartier uyrs, ick verstond niet van heur ghesech
            (800) ’Tis wel seyse, vaert heen, doen worden het we’er licht, en de Gheest was wech:
            Wel seyse, wasje daer niet in gheweldighe bangicheyd, doenje gheen licht en saecht?
            Ick docht seker datje al van jou selven in onmacht laecht,
            Neen ick, sey ick, ick ben al een hartigh Maetje
            Soumen so knap ontset worden, wat een praetje?
            (805) Van een kleyn gheruchtje, wort ick niet vervaert
            Kenje mijn aers niet, ’twas niet de pijne waert
            Maer by gut, ick me’en dat ick bang was, dan ick sweeg stil
            Men moet somwijl een leughen lieghen, om beters wil:
            Hoort seyse: ’Tgoed dat heeft gestolen wrevelachtige Wouter van Bre-voort
            (810) Daer sal zijt altemael vinden, gheeft haer dat voor antwoort,
            ’Tis wel Elsje, sey ick, sie daer benje te vre’en? dat heb tok u toeghedocht:
            Jae’ck Moer, jae’k seyse, k’ben tot uwen besten by daeg en by nacht,
            Ick moetje wat vraghen, sey ick doen, maer seg de waerheyd je most niet met mijn spotten,
            Wat doeje met al die Glaesen en Flesschen, Kruycken, Pannen en potten,
            (815) Al die Olyen, Wateren, Salven en Groente, wat wil dat beduyen?
            Och Kind sey zy, daer recht ick al mijn cunst me’e uyt, dat zijn krachtige-kruyen:
            Daer hinghen de vleughelen van een Draeck, met het vel van een Kater
            De klaeuwen van een Grieff-foen, de oogen van een Wolff, en een fles met Mey-water
            Daer stont een houte Backus, dat sag daer uyt ghelijck een die geeuwde
            (820) Met een potje Mensche-vet, op een stooff-test, dat stonck datmen schier bekeuwde
[fol. E2r]
            Noch sach ick een Helm, daer de Kinderen me’e worden ghebooren
            En Serpents tonghen, hoofden van Quartelen, met Honde ooren
            De strop van een Dief, borstelen van een Egel, een Koe-long, en een Ossen-hart
            Den steen vanden Arents nest, met-Bocx-bloed, Uyls-veeren, en sulcke snuyster-mart
            (825) Met veel Bloemen die op sint Jans nacht gheplockt waeren,
            Ghesponnen Honde-darmen hinghen daer, met een groote streen garen:
            Wel seg mijn doch een reys, sey ick, wat doeje met die Oly zy siet as bloed?
            En ick wees op een vles: sat sal ick jou segghen seyse, die is goed
            Om te sien of een Meysje maecht is ofte niet,
            (830) En dan dien Oly dieder so gras-groen uyt siet:
            Die (seyse) beneemt de Luy de wackerheyd, en doetse inde boonen weunen
            Strijckt jou hooft daer me’e, ja selt vier daghen slapen, en roncken dat den Tooren sal dreunen:
            En dat sey ick: als dat jou kleeren raeckt, seyse, is de hane-voed ghebreyd:
            So vraegde ick voor’t, en zy deed mijn goed bescheyd
            (835) Ick moet somwijl tot heurent gaen, en sien of ick wat kan leeren van heur
            Go’en dach, go’en dach, ick mach mijn volck antwoord brenghen en gaen deur.
binnen.


Spijtige Trijn, Meyns Bemoey-al
    S. T. Nou sal Pleuntgen haer goed we’er krijghen want zy weet waer’t is.
  M. B. As zy doet
            Dat Mensch heeft hier inde Werelt veel teghenspoet
            Sy heyt altijt een ruyg of een bloodt, ’tis nimmermeer te deeg
            (840) Heur is altoos wat gheschiet, of het beurt haer noch, of ’tis op comende weeg
            Wat een hart-seer doen haer de kinderen oock an
            Diese hadde behylickt met heur leste Man
            Sy speulen altemael de buyen int wilt, de staert inde lucht.
    S. T. Niet waer? so wel Meysens als Knechts, zy isser in beducht
            (845) Niemant wil een hand an werck steken, en ’tsal verlang lucken
            Sy hebben een groot ghebreck, zy moghen haer eyghen sweet niet rucken
            Ick sacht ghemaeckt was daer een Baes die haer kost leeren rentenieren
            ’Tsou haer wel dienen, zy zijn wat mackelijck van haer selven dese lieve Dieren.
  M. B. Daer sie ick heur verlang toe te komen, wat en veest
            (850) Hadmen die cunst sonder moeyt kennen vinnen, zy had al lang int werck ghestelt gheweest,
            Het wil noch op een quaed end uyt loopen gaense so voort
            ’Tsel op heur backus an-wayen, doense niet soo’t hoort
            De ponjaert met de gaeten hebben zy dagh an dagh op ’tgat
            En loopen by quaet gheselschap, voor al hoorense te schouwen dat
            (855) Hier by een Licht-vinck, daer by een Leghe-waghen
[fol. E2v]
            Siense niet voor heur, so sellent zijt beclaeghen
            Maer sus, ist waer dat Snappende Sijtgen inde Kamer ghegheselt is?
    S. T. Jae’t, daer brack alle daeg meer en meer op tot haer beswaerenis
            Sy sel oock thien Jaer uyt Stad ghebannen worden, ’tsal vlus gheschien.
  M. B. (860) Het is qualijck toe ghekeken, com laet het ons gaen sien.
    S. T. ’Tis heur leet ghenoech, i gat! en wel teghen haer sin
            Niemant comt in swaericheyd of hy helpt hem self daer in
            Daerom, Die veel kalt, Veel ontvalt, Tis fray die tot swijgen is genegen
            Beter ghesweghen, dan van spreken hinder ghecreghen
            (865) Doet dat me’e allegaer dan heeftmen in jou ommeganck vermaeck en lust
            Soo blijft ghy in jou eer, je leeft onghemoeyt, vreedsamich en gherust.
binnen.
FINIS
Continue

Tekstkritiek:

fol. A1r: Bartholomeus er staat: Bartholimeus
fol. A2v Toback er staat: Tobach
fol. A3r hem er staat: hen
ibid. ghevvont = ghevvoont (volgens Crena de Iongh p. 51 kan het ook een dialectvorm zijn)
vs. 53 krem er staat: kraem
vs. 91 slock en of slocken
vs. 141 seggen er staat: srggen
vs. 373 selfs er staat: sefs
vs. 540 hem volgens Crena de Iongh heur
vóór vs. 569 L. M. er staat: M. L.
vóór vs. 558 M. B. er staat: B. M.
vs. 640 de persoonsaanduiding M. B. ontbreekt
vs. 655 Crena de Iongh heeft hier ghesecht er staat: gheseyt ghesecht klopt met het volgende rijm. De ed.-1624 heeft ook geseyt, waardoor een drielingvers en een weesvers ontstaat)
vs. 672 elf-en-dorchtichsten volgens Crena de Iongh dortichsten
vs. 676 drolligers volgens Crena de Iongh drolliger
vs. 716 komen sic, in verband met het rijm verwacht men kommen
vs. 743 D. E. er staat: D. D.