Klucht van Pieter Soet-Vleys door Gerr. Severins van Cuilla. ’s-Gravenhage, Isaac Burghoorn, 1632. Ceneton084550. Uitgegeven door dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden. In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk. De zetter maakte gebruik van een bovenpunt, die hier als dubbele punt getranscribeerd is. Het lied (vs. 141-182) is genummerd alsof het refein uitgeschreven was. De melodie is te vinden in de Nederlandse Liederenbank.

[fol. A1r]

G. SEVERINS van CUILLA KLUCHT van Pieter Soet-vleys. Al zijn de Dochters wonder fel, De hooge Bergen daelen wel. [Typografisch ornament.] In ’s Graven-Hage, ________________________ By ISAAC BURCHOORN, Boeckdrucker, M D C XXXII.

---

[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]
                            Personagien:
                Pieter Soet-vleys Vryer,
                Neeltjen Claes sijn moer,
                Ariaentje Smeerte-borst Vrijster,
                Leentje Barents heur moer.

P.    O ganse bloet! och, och! ey siet me moer iens blasen,
        De Nicker houdt de kaers soo sel dat varken rasen,
        Om dat ick heb verteert twie blancken juyst aen gelt,
        O bloet! hoe wort ien mens oock van ien wijf e quelt!
        (5) Neen, keysers, keysers, neen, ick sellet angders klaeren,
        Ick selme, by gans bloet, oock mit ien meysje paeren.
N.    Segh Pieter Hang-gat segh, wie maeckt jou guyt soo stout
        Dat jy mijn mooye gelt alsoo verslempe soudt?
        Dat jou gans dit en dat, gans pocken moetje plagen!
P.    (10) Ey moer, ey lieve moer, ick ben e noegh e slagen,
        Ick sel me leve daegh niet meer uyt suypen gaen.
        Hou op, ey lieve moer, hou op, hou op mit slaen.
N.    Wel Soet-vleys nouje bidt, ick sellet jou vergeven
        Maer doetet nummer weer van al jou gangtse leven;
        (15) In sooje, Pieter, mient te houwen sucken staet,
        Soo segh ick iens voor al, als datje vamme gaet.
        Of soeckt ien Vrijster ’sjaers met hongdert kroon’ ten besten,
        Maer laet Jut Hangh-lip gaen, kael vleugels kale nesten.
P.    Gort segen, moertje, ongs, se is soo moyen meyt!
        (20) En wietje, Susje, niet wat Peet-oom heyt e seyt,
        Dat sy de sinlickst’ is dat niet en is te vinnen,
        En ist van buyten soo, hoe ist dan wel van binnen!
N.    Ick seghje, Pieter, noch dat jy den strongt-muyl snoert,
        Of ick betoonje haest hoe dat ick mit jou boert,
        (25) In sooje vryen wilt, gaet nae ien rijcker meysje,
        Laet Jut die loose pry, dien drommel, noch ien reysje.
P.    Maer moer, me dunckt je raest, of hebje gangs gien schaemt
        Dat jy soo moyen meyt soo schangdelicken blaemt?
        Ick wieter angders gien, waer sou ick dan toch vryen?
N.    (30) Jou after swagers kint, daer selje wel bedyen,
        Dat isset sinlickst’ schaep dat oyt sijn pelsje vroegh.
P.    Jae moer die wilme niet, ick ben niet rijck e noegh.
[fol. A2v]
N.    Al ben je niet soo rijck, jy bent een geestich quangtje,
        Ty slechts nae ’t meysjen uyt, sa, wacker as ien mangtje;
        (35) Seght datse schooner is as selfs de schoonicheyt,
        Dat al heur wijs beleyt in ’t kleynste toontje leyt.
        Segt dat heur kruysde hayr as kinder-strongt soo geel is,
        Dat gien sacks-pijp geluyt te lijken bij heur keel is,
        En datje stadigh bent op heur soo in e lijft
        (40) Dat jou de ziel en ’thert schier uyttet lichaem drijft.
P.    Gort segen moertje my! hoe wietje dat te seggen!
N.    Jae luystert, vaertje, toe, ick selt al vorder leggen:
        Segt datse is soo hel, soo klaer, soo blank, soo wit
        Gelijck ons buyr-wijfs kat, die dickwils after sit.
        (45) Segt datse is de kloeckst’ die in de werlt sel komen,
        Daerom Cupid’ jou hart e vangen heyt e nomen.
P.    Mer Moertje, watten deun, mer hoe versinje dat?
        Dat jy ien Vryer waert jy wongt de heel stadt.
N.    Jae vaer, soo moetet zijn, jy moet al lustigh quelen,
        (50) En savonts altemet iens opje Cijter speelen,
        En keumtse dan maar uyt: Hoe vaert men heunig-mongt?
        En loopen al af an gelick ien jongen hongt.
P.    Wel mortje, datsen raet, die sel ick volge moeten:
        Dat koster dan nae toe om opsen frangs te groeten.
        (55) En keum ick heur dan by, eens sien hoe icket klaer.
N.    Wel doet soo as ien knecht. ick gae. genavent vaer.         Binnen.
P.    O bloet, O ganse bloet! sou dit ien mens niet spijten,
        Dat my die ouwe heer soo deerlick gaet beschyten?
        Ick wed of my die hoer alsoo sel touwen meer
        (60) O bloet, mijn rugh, mijn rugh, die doet my noch soo seer;
        Mer of ick klaegh of niet noch isset niet te rechten:
        Soo wil ick nae de meyt iens lustigh toe gaen vlechten:
        Dat gelter dan nae toe. wel siet op geene zy
        Daer staetse veur de deur: Wel nou kom icker by:
        (65) O neen, ’ken durff oock niet, mijn hart dat gaet soo kloppen:
        E wech soo wil ick gaen, e wech wil ick me stoppen.
        Wat? neen waeromme dat? sy siet me vrientlick an:
        En waerom souse niet? ick ben ien rustigh man.
        Al weer an, weder moet: ick sel heur an gaen spreken,
        (70) En voeren soo mijn vlagh, dat daer niet sel ombreken:
        Genavent Soete Lief, hoe vaert men Susjen al?
A.    Wel reutelt jou de key? of sijn de gecken mal?
P.    Neen, neen, mijn Beckje, neen, sel jy me soo bescheyen?
        Ick keum om jou soo soet, as meugelick te vleyen:
        (75) Je bentet soetste Lam dat soete-mellick dronk;
        Ick sweer gien stem soo hel gelijck jou keeltje klonck.
        En datje schooner bent as oyt de schoonheyt giste,
        Als Jans kint, schooner noch, die sich daer dan bepiste.
[fol. A3r]
        En ick ben oock soo mooy, soo’n braven fraeyen quangt,
        (80) De wijste vande stadt, de kloeckste vannet langt,
        ’k heb sucken soeten lijf, ick bidje voel ien reysje ,
        En daerom hiet ick oock Mons: Pieter Soete-vleysje.
A.    ’Ken denck weerentich niet dat jy Neef Soet-fleys zijt?
P.    O jae men nicht, ick bent, jou dienaer alle tijt.
A.    (85) Wel Pieter Neeff, hoe komt dat jy alree gaet vryen?
P.    Men Nicht dat komt alsoo, ick kent niet langer lyen,
        Oock seyt men moertje selfs, dat ick soo groot al ben,
        Dat ickme songder wijf niet meer behelpen ken.
A.    Wel, ben je dus verhitst? Jut selje wel genesen.
P.    (90) Wat sou Jut Hang-lip doch: Jy sel me Liefste wesen:
        En om de waerheyt oock, Jut krijgt niet ien goet woort
        Om dat je bent men Lief, en jy mijn toe-behoort.
A.    Wat? deuse mellick-muyl, sou ickje toe-behooren?
        Dit ken ick langer niet verdregen aende ooren.         Binnen.
P.    (95) Wel, wel, wel, wel, ey Lieff’ Siet deus verbrutste Meer:
        Het vryen ben ick moe. nae huys soo wil ick weer
        Deus fraeye vryery men mortje gaen vertellen,
        En noch ben ick niet vry, al bet sel sy me quellen.

                                      Sijn moer komt hem tegen.

N.    Wel Pieter seun, wel segh, hoe ist met jou vergaen?
P.    (100) Soo wijs as icker gingh keum icker weer van daen:
        En wat ick sey of niet ick kost heur niet bewegen,
        Wist ick de spijcker maer, sy wist et gat daer tegen.
        O moer, ick segget jou, die teef die sach soo stuyr,
        Sy glom van bosicheyt, gelijck een kat van vuyr.
N.    (105) Al sietse noch soo stuyr, dat moet je al niet achten,
        Soo licht gelijck ien pluym zijn alle heur gedachten,
        Je moetje houwen braef, je moetje houwen fris,
        En storremen soo langh de stadt e wonnen is,
        Dan sel je met genugt je pijn weer meuge boeten,
        (110) En dan met vrolickheyt jou arrebeyt versoeten.
P.    Jae moer, wiert dat gedaen soo drae gelijck geseyt,
        Soo had ick wel de brads van die besuckte meyt,
        Ick sou heur dan niet meer soo jammerlicken smeecken,
        Maer as ien weeligh paert mit spooren lustigh steecken:
        (115) Maer dit of dat e seyt, ten is soo niet e daen,
        Daerom ick wil niet meer nae Smeer-borst langer gaen.
N.    Wat souje seggen dat? jy datelicken flouwen?
        Neen, neen gelick een man, je moetje wacker houwen
        Ten sel niet lyen langh dats’ ander sinnen krijgt.
        (120) Je kent de meyssens niet, hoe drae de groenheyt stijgt.
        En asje dat maer siet dan moetje geensins schromen,
        Dan waegtet lustigh an al souwer wat van komen.
[fol. A3v]
P.    O moer, je maecktme graegh, men hart staat soo en klopt,
        Ick willer dan noch sien, al waeret huys gestopt.
N.    (125) Doet soo gelicken knecht, en tiert jou iens wat wijslick,
        En sooje heur bepraet dat sel voor jou zijn prijslick.
        Maer Pieter, hoor en reys; om heur te locken uyt
        Soo neemt jou Cijter mee, wangt asse dat geluyt
        Maer Vooret venster hoort, dan selse keume kicken,
        (130) Daer vangje heur dan mee as d’hasen mette stricken.
P.    Byget dat is al waer, daer docht ick niet iens om.
                Hy haelt sijn Cijter, en komt weder.
        Ick speel bygort soo langh tot icker noch by kom.
N.    Wel Pieter wacker an, en toonje nou iens lustigh:
        Laet sien hoe gaeu jy bent, hoe dapper en hoe rustigh:
P.    (135) Nou daer, ick gae nae huys, wilt jou ien beetje spoen.        Binnen.
        En surrigt daer niet voor, ick selt al fraetjes doen.
        Wel hey, dit is heur deur! dat gelter op ien grommen,
        Ien Lietjen van men Lieff, sel icker onder brommen,
        Men Cijtter is e stelt, O Heer, se luyt soo soet,
        (140) Maer wat ien mens oock niet om soo ien schijt-gat doet.

Hy singt ende speelt, Stemme: Ionge dochters vol van jeugden.

Ariaentje, wiljet weten, Jy bent sucken moyen dier, Jy kent proncken as ien stier; ’Kmach jou wel men schijt-gat heten. (145) ’Ksweert jou by ongs Trijntjes hiel, En ons buyr-wijfs Spinne-wiel. Je hebt suck suycker-oogen, Jy hebt sucken lieven neus, En ien kintjen op sen geus, (150) Sucke mooye elle-boogen. ’Ksweert jou, &c. Jy hebt sucke kruyfde haertjes En wanneer je ien reys singt (155) Jou stem noch veul heller klingt As ’tgeluyt van al men snaertjes. ’Ksweert jou, &c. Dus men Beckje wilme trouwen, (160) ’Ksel jou hebben alsoo waert Ofje ien Godinne waert,

’Kselje voor men schijt-gat houwen, ’Ksweert jou by ongs Trijntjes hiel, En ongs buyr-wijfs Spinne-wiel (165) En noch angder fraeyigheden Hebje hongdert duysent meer, Daerom min ick u soo seer, En heb sucken brangt e leden. ’Ksweert jou, &c. ’Kselje dienen dach en nachten, ’Kselje eeren assen Prins, ’Ksel all’ dingh doen nae je wins, ’Kselje assen schijt-hongt wachten. (175) ’Ksweert jou, &c. ’Kheb veul gouts, men erreff buyten, Hongdert kroonen noch aen gelt Lestemael op rent’ e stelt, (180) Die sel jy allien op-sluyten. ’Ksweert jou by ongs Trijntjes hiel, En ongs buyr-wijfs Spinnewiel

        Men Lietjen dat is uyt, en numment sie ick komen,
        ’Kdenck, by men soolen, niet dats’ al sou sitten droomen!
        (185) En offet soo iens waer! Maer neen, ick hoor geluyt.
        Ha, Ha! daer is men sangt, se kijckt te venster uyt.
A.    Wel keyers watten spul! Heer watte soetigheden!
        Wie mach sijn groene jeugt dus loffelick besteden?
[fol. A4r]
        Het gaet wel dubbelt soet, heel deftigh in sen werck.
        (190) Maer lieve, laet iens sien, wat isset voor ien klerck?
P.    ’Tis Soet-fleys u Cosijn, die jou soo gaet beminnen
        Dat hy is schier berooft van alle dry sijn sinnen,
        Oock lijt hy sucken smart, en sucken bitt’ren quael,
        Sen hart dat is verbrangt veel swarter as ien hael.
        (195) Ick segh jou suycker-Lief, ick ken niet langer dueren
        Soo quelt my Cruypind’o met al sen wongder kueren,
        Oock komt my deuse plaegh te met soo heftigh aen,
        Dat my niet angders dunckt men sinnen wangd’len gaen;
        En sooje my gien raet daer voor en weet te geven,
        (200) Soo scheyt men ziel van hier, en gaet nae’t angder leven,
        Wangt seker, Kint, g’en weet hoe ick men sinnen krenck,
        En dit is elcke reys as ’kom je hielen denck.
A.    Neen, neen, men Neefje, neen, jy knecht soo haestigh sterven?
        De wurrelt mach noch niet jou groote wijsheyt derven,
        (205) Van Jutjes wegen oock en hoop ick dat noch niet:
        Maer man, me dunckt je noch soo wesentlicken siet!
P.    Ick segje, Ariaen, jy meugtje mongt wel houwen,
        Wangt sooje Jut meer noemd’ ’ksou schier men lever spouwen,
        Ick sweerje by men Oom, dats doch soo veul e seyt
        (210) Dat numment meer as jy my inde kuten leyt.
A.    Beginje dan alweer, men soete vaer, de dasen?
        Wat blaest de vent al roock! wat is de man aen’t rasen?
        Wangt Pieter neeff ick weet, je liegt al watje segt,
        Daer is gien beter raet, as datj’ jou slapen legt.
        (215) Sie daer, ick sweer by Gordt, dat is soo hoogh e sworen,
        Betracht ick niet men eedt men ziel die is verlooren.
        Al gaf ick nou geloof dat jy daer hebt e seyt,
        Soo souwet my doch gaen gelijck ons buyt-wijfs mept,
        Was dat niet ien sottin? die liet sich soo bepraten
        (220) Dat sy een jongen knecht ginck inde kelder laten,
        Die heyt haer inde nacht, ’ken weet niet wat e leert,
        En is des oghtens vroegh weerom nae huys e keert,
        Daer wist al niemant van, nu isset uytte komen,
        De vent is deur e gaen, en heur de eerbenomen.
P.    (225) Ick jou dat doen mijn Lieff? ey denckt dat niet en reys,
        Wangt ick mijn leve daegh om gien bedrogh en peys:
        En eer ick dat sou doen, of dencken of an-fangen,
        Ick soume liever niet van selleven verhangen.
L.    Wat doet daer, Ariaen, soo langh dat venster op?
        (230) En was ick boveu maer, je kreegt wat om de kop,
        Dit is soo staegh te doen met alle dit geflater,
        My dunckt je hebt jou neus by-nae in alle gates
        Ick segje noch en reys dat iy te bedde gaet,
        Der is iens lang e noegh e keeken inde straet.
A.    (235) Ick gae: Neeff, hoorje wel? wy moeten daedlick scheyen,
        Maer morgen avond weer dan sel ick jou verbeyen.
[fol. A4v]
P.    Neen, men Nichie, neen, wat, wat, ’tis noch niet laet.
A.    Wat souw ick angders doen? kom geefme beter raet.
P.    Wel as jou moertje slaept my soetjes binne laten.
        (240) Den avent is noch langh, dan selle wy wat praten.
A.    Dats seker wel bedocht, alsoo sel icket doen.         (Het venster toe.
P.    Maer keyers denck ien reys! hoe is die pry soo groen?
        Nou lustigh, eve gaeuw ick moetet vorder klaren’
        Men moer heyt in die zee al vry wat meer e varen’
        (245) Beget se weter van, ick haddet niet e docht,
        ’Khad onder moertjes pels die streken niet e socht’
        Maer laet ien reysie sien, hoe sel ick dat noch maken
        Dat ick op’t best’ met haer te bedde mach geraecken?
        Iae, iae, ick weet al raet, ick heb men al besint
        (250) Hoe icket maecken sel met dat verbrangste Kint,
        Kom icker maer in huys: men seyt het is goet snuyst’ren
        Ast numment meer en siet, besongder inden duyst’ren.
        Maer Heer ick ben soo graegh, ick ben soo seer verblijt,
        Me dunckt noch aers noch aers mijn ziel te kurmis rijt.
        (255) Lest wasser een Hoogduyts die sey: Ich werds wol machen’
        Maer ast me mortjen hoort, hoe wil dat varcken lachen?
        Sus sus ien reysje sus, me dunckt ick hoor de Meyt’
        Heur mortje (soo ick denck) die heyt sich vast e leyt.
        Weest welle-keum men Lieff, en reys moet ickje kussen.
A.    (260) Maer knecht, je bent te graegh om jouwen brangt te blussen.
P.    Maer kint, ick doe gien quaet, ick hietje welle-kom.
A.    Ten is gien wijsheyt al dat ick nou byje kom’
        Al dee ick datje woudt, al liet ick jou mee binnen
        Je soume (soo ick denck) van avont wel beminnen,
        (265) Maer morgen avent weer gaen loopen nae ien aer,
        En dat en dienme niet, ick segh genavent vaer.
P.    Neen seker, neen men Lieff, soo langh as ick sel leven
        (Dat sweer ick by men keel) ick selje niet begeven.
A.    Dat is noch niet enoegh, daer pas ick al niet op.
P.    (270) Gort segen ongs men Lieff’ By Jan-Ooms grijse kop’
        Ick bidje noch en reys’ ey wilje doch bedaren’
        Sie daer, ick sweer noch iens by Klaes-Ooms grijse haren.
A.    Wel Pieter houje woort, en doet gelijck ien wijff.
        Kom laet ons binne gaen en soecken tijt-verdrijff.
P.    (275) Wel kom, mijn schellem kom, nae binnen toe te stappen’
        Maer luytjes hoorje wat je moetme niet beklappen.
A.    Nu deusen Dreutel-Jan, wat staeje dan soo langh?
P.    Soo seer ben ick verblijt’ Sie daer, dat is en gangh.
        Maer Vrienden noch ien woort, ien woort dat komme vooren,
        (280) En dat ick van me moer wel eermaels plach te hooren:
                            Al zijn de Dochters wonder fel
                            De hooge Bergen daelen wel.
                                                            Post nubila Phoebus.

• Ceneton
  
• Voorkeurenpagina Opleiding Nederlands