Vijftien rederijkersteksten zonder titelpagina: UBA OK 06-1217
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.

p. 3 Cornelis Crul: Tafel-spel van een dronkaert die by hemselven spreect meynende dat hy wonder siet (Ceneton021830)
p. 11 Een tafel-spel, om vrijers te vercoopen (Ceneton119971)
p. 16 Een tafel-spel van een lants-knecht die teghen zijn eyghen schaduwe vocht (Ceneton117741)
p. 24 Bruyloft-spel van Soet en Suer (Ceneton039780)
p. 30 Bruyloft-spel van twee personen, uyt welcke verclaert werden thien excelentien vanden houwelijcken staet (Ceneton118121)
p. 40 Een bruyloft-spel van twee personagien, om over eender bruyts tafel te spelen. D’eene is ghecleet ghelijck eenen sot, ende heet Gauweloos wtslach. De ander is gecleet ghelijck een gestadich man, ende heet Deuchdelijck ingheuen, ende sy brenghen de bruyt presenten tegen dat t’kint gemaeckt is, te weten, luyers, pappe ende een wieghe (Ceneton105162)
p. 47 Tafel-spel van twee persoonen, met namen Blijden Wille, een fraeye Dochter, Sotte Cout, Boerdich (Ceneton105165)
p. 58 Tafel-spel van drie Personen. Den loopenden tijt. By na tleste. De leste (Ceneton111991)
p. 63 Schoon Coninck-spel voor den minnaers, waer inne vele schoone gheraetselen (Ceneton116610)
p. 74 Een seer schoon Tafel-speelken van drie personagien, seer ghenuchelijck om lesen. Ongherustich Sin. Gheveynst Herte. Redene (Ceneton114451)
p. 84 Spel van vijf personagien, te weten Ian sonder Arch. Onverstant. Quaet Willeken. Kalleken goet hert. Rechte Iustitie (Ceneton085970)
p. 98 Factie. Personagien. Tghoetwillch herte. Heyn Corsel. Peer Dulcop. Ghijs Corthoot. Lijs quaetbeck. Griet suermuyl. Truy spijtighe. Meester Ian goet bloet (Ceneton105160)
p. 102 Hier volcht de Legende van Sinte Haringus.
p. 107 Testament van Minnen (Ceneton117960)
p. 138 Cornelis Crul: Absurda dat is, Vremt bescheet. Twee doove personagien, wt Colloquia Erasmi Roterodammi (Ceneton021780)
Continue
[fol. A1r en A1v ontbreken]
[fol. A2r]

Tafel-spel van een Dronkaert die by hemselven spreect meynende dat hy wonder siet.
HOu, sal ick vallen aenmerckt my doch ditte
Ick en sie nau waer ick gae oft sitte,
Ick sterre al keeck ick deur de nevele
Godt gheve de straten t’vallen devele
(5) Sy zijn soo vol putten ende kuylen
Twaer om te vallen twee oft dry buylen
Die droncken ware, ick meyne ter meer becoopt:
Ou siedy niet waer ghy henen loopt
Ick steeck u op u pensen ghy sulter af hijghen,
(10) Ay-my dit gaen sou my dorst doen crijghen
Mijn biersnare is my van dorst ontsoncken
Siet dit volck staen tateren al waert al droncken
Snaerman isser in, wat macht al callen,
Wacht, wacht, dien muer sal op my vallen
(15) En dien boom, ontbeyt waer reysick
Sou ick oock verdoolt zijn peysick
Dat moest ick weten by gans peert,
Ou dats waer t’was naer Hemelrijck weert
Ons Heere heeft my ter Kermisse ontboyen
(20) Hy heeft soo goeden bier ghesoyen
Dat hayr sal hebben op zijnen muyle,
Ay-my daer trede ick weder in eenen cuyle
Desen wech sou een mensch ter neder legghen
Maer hoet is ick hebt wel hooren segghen
(25) Den wech van Hemelrijc en mach niemant verswaren
Ou dats waer ick moeste eens snaren
Tis beste dat ick eens drincke eer ickt vergate
Lijfgaten oft ick nu voor de poorte sate
So soude ick weten alle die practijcken
(30) Ick soude deur tsleutelgat ligghen kijcken
Saech icker niet drincken wat mijns gheschiet
Ons Heer en creech my in Hemelrijck niet,
[fol. A2v]
Maer twaer tijt dat ick te gaen begonste
Helpe oft ick nu wijt treden conste.
(35) Ick soude zijn eer langhe wijle
My dunckt ick ben wel ter halver mijle
Ick meyne ick Hemelrijck schier sal sien,
Ou ghy vrienden wilter yemant yet ontbien
Aen zijne huysvrouwe oft aen zijne maghen
(40) Ick sal die bootschap gheren draghen
Aen Sinte Peeter oft aen Sinte Michiel,
Bijder doot haddick nu de ziel
Van mijnen wijve hoe blije ick ware
Ick droechse in Hemelrijck met huyt met hare
(45) Ick wouse Sinte Peeter hadde ghegrabbelt
Want sy en doet niet dan sy kijft en knabbelt
En cruyst, en vaent, vloeckt en notelt,
Ick wouse te nobis waer gheschotelt,
Nochtans en drinck ick maer eens ter weke
(50) Nu wilter yemant me die spreke
Ick sal hem gheselschap houden gheerne
Ick sal hem vertoeven aen gheen taverne
Daer sal ick doen een pintken meten:
Ou dats waer ick soude drinckens vergheten,
(55) Helpe darmen dats edelen traen
Nu wil ick voorts naer Hemelrijck gaen
Ick comer wel ter schoteltijt ick meyne,
Wadou desen wech valt my herde cleyne
Ick moeter nochtans al waer hy noch soo hooghe
(60) Och longheren hadde ick nu noch een ooghe
Achter mijn voorhooft, mocht dat gheschien,
Want ick en sals niet half connen ghesien
Met twee ooghen tisser soo frisch,
Wadou ick en sie nieuwers gheenen wisch
(65) Ben ick noch vande taverne verre,
Hola, daer valt by na een sterre
Van boven neder is dat goet spel,
[fol. A3r]
Ha ick salder volcken wesen dat sie ick wel
Ick sach daer een keersse soo my dochte
(70) Tjan ick de wel dat ick dit drincken brochte
Ick en sie noch gheen taverne wijt noch breet
Ick meyne tot deser Kermisse luttel volcx geet,
Nochtans ick dencke daer is veel wijns
Maer niet voor t’ Aken oft Sinte Carijns
(75) Daer maecktmen eerst de beste ciere
Daer taptmen daechs wel hondert vaten met biere
Hy, desen wech maeckt my erre,, saen
Soude ick al clappende yet te verre,, gaen
Dat mocht ghebeuren wel gheringhe
(80) En oft ick oock yewers ter zijen ghinghe,
Tis best ick hier toeve en gaen wat rusten
Dats waer ic moest eens drincken oft ic sou verdursten
Ay-my zielgaten dat is een eel nat
Wil ick noch wat opwaerts treden wat
(85) Ja ick in trouwen ick en ben nu niet verre
Ay-my ick stiet my daer aen een sterre
Daer moet ick by gans bloet af hijghen
Soudick veel sulcke stooten crijghen
Ick en quamer niet naerder een stroo
(90) Vyanen, daer viel ick by na hola hoo,
Goey ick wil my gaen te ruste stellen
Hier op dees wolcke daer wil ick my vellen
En netten mijn kele sy is soo drooghe
Helpe, soo en sat ick noyt soo hooghe
(95) Wat sie ick al wonders my dunckt ick droome
Ou, siet waer ghinder Aken staet en Roome,
Keulen, Tricht, Gendt en Dermonde,
Parijs, Orliens, heel de Werelt int ronde
Ick sie my selven scheel en losch,
(100) Hou siet ghinder achter ghenen bosch
Daer comt volck van wapenen wien willen sy erch
En siet doch ghinder achter ghenen berch,
[fol. A3v]
Daer comter noch op een ander zije,
By der doot dat is heur weder partije,
(105) Helpen darmen, hoe salmen nu schermutsen
Ick wedde sy en sullen my hier niet blutsen
Want ick ben uyter peerden voeten gheseten,
Wie sal den strijt winnen ick woudt wel weten
Daer moeter doot blijven van beyden zijden,
(110) Byder doot sy laten malcanderen lijden
Salmen hier niet vechten dat doet my failleren,
Gans lijf sy gaen de dorpen pilleren
En fortseren de vrouwen ist quaet behoet
En dander hebben daer eenen ermen bloet
(115) Eenen arbeyder vanden dorpe ghevanghen
Die sullen sy inde palen gaen hanghen
Ende breken hem ermen en beenen
Aylacen de onnoosele ontgheldent alleenen
Sy verraeyen die sy schuldich waren by te staen:
(120) Ou siet ghinder loopt eenen Vos met eenen haen
En de vrouwe comt hem naer gheloopen
Loopt necker loopt, goy hy ist ontloopen
Hy salder gaen met verheughen zijn kinderen:
Ontbeyt wat connen gene twee Clercken verminderen
(125) Sy zijn seer beswaert met heur condicien,
Gans doot sy vercoopen malcanderen heur beneficien
Daer Symon daer, helpt sacrelegie den stier af bijten,
Ou siet gheen wijf heuren man staen smijten
Ick wou ghy by waert dat ghijt saecht
(130) Hy staet en siet al waer hy ghecraecht,
Ke weert u Godt gheve u blame en lachtere
Ay goy hy en derf, goy, Jan hinnen tastere
Ghy sout u tot heuren tuyten rassen,
Wacharmen sy doet hem de schotelen wassen
(135) Oft anders saechdy noch vremde cluyten,
Hou siet my ghenen casse-boeve staen stuyten
Godt geve hem ramp in zijnen quinckele
[fol. A4r]
Hy heeft daer twee tanden van een scheminckele
En beenen van peerden met grooter sommen
(140) Hy seyt tzijn al goede heylichdommen
Want sy en kennent daer niet, hy spreect al walsch:
Siet dien hont loopen metten pot aenden hals
Die heeft in vrou vuylens keuken ghekeken
En daer heeft hy zijn hooft in den pot ghesteken
(145) Seker dats een seer vremde cluyte
En zijn hooft en cander niet weder uyte
Dies een colatie aerdich en puer,
En daer loopt hy metten hoofde teghen de muer
En hy gaet loopen al waer hy sot
(150) Daer leghet smout met den hutspot
Hem dunckt hem is dlijf nu verschenen,
Ontbeyt waer loopt gheen volck al henen
Dat moet ick weeten by gans peert
Ou men leyter twee ter ghalghen weert
(155) Den eenen ken ick tis een transoneerder
Een boeve, een straet-roover, de meeste pillerder
Die hier int lant mach wesen onverholen,
En den anderen en heeft maer eenen kese ghestolen
Dats een erme diefte voor allen lien,
(160) Ontbeyt wat sal ghinder gheschien
Daer comter twee harde seer ghereden,
By der doot sy hebben den boeve verbeden
Dats groote schaye by gans roock,
Ke Heere bidt voor den anderen oock
(165) Dat dien armen bloet mach uyt t’verstranghen,, zijn
Neen, neen, hy moet ghehanghen,, zijn
Om eenen salighen kese die hy heeft ghestolen
Ke loopt alle ten necker bevolen
Ghy sterckt den boeve in zijn malicie
(170) T’was eens Heeren knecht daer bleeck justicie,
Dus gaet hy quyte sonder hindere
Hou siet my ghenen molder ghindere
[fol. A4v]
In den sack staen scheppen al waer hy sot
Dats een, dats twee, dats drye, hout hoeresone hot
(175) Daer sal uwen coniam int peck om blaken,
Ontbeyt wat mach ghenen man daer maken
Tis een Testamenteur van cleynen bederve
Hy vercoopt der weesen goet en erve
En Testament sleypt hy onder zijn loye,
(180) En de kinderen gaen achter strate om goye
Si en hebben niemant diese bevrijen,
Ou, siet my ghinder Huyben staen vrijen
Voor Labsoetens venster, met zijnder quenen
Goy sy hevet gehoort, daer gaet sy henen
(185) En comt ter venster en gheeft hem de hant
En hy staet daer buyten en clippertant
Van couwen meynt hem den sin beswijcken:
Ou, siet my ghenen munick gaen strijcken
Met dier vrouwen by avent spaeye
(190) Goy hy gaetse daer achter bichten waeye
Hy salse gaen clopsolveren schier,
Siet ghenen hoeresoon tapper met gheen bier
Godt gheve datmen op zijn beenen moet fluyten
Hy ghiet twee ghelten waters in een vat kuyten
(195) Godt gheve hem schande en onghevoech,
Hout necker hout, ist noch niet ghenoech
Waer ick ons Heere ick en liets niet gheschien
Help wat moet ick al wonders sien
Tis wonder hoe ick my kan ghepaeyen,
(200) Ou siet eenen man met eenen calve gelaeyen
Waer gaet hy henen soo ick versinne
Soo gaet hy tot eens Wethouwers inne
Nu sal hem wel goet recht aencleven
Maer dander die niet en hebben te gheven
(205) Al hebben sy goet recht ten baet gheen treuren
Seer qualijck sal hem zijn recht ghebeuren
Christoffel houden sy in grooter weerde,
[fol. A5r]
Ou siet daer valt eenen munick vanden peerde
En zijnen pels slaet hem over zijn hoot
(210) Nu leyt hy achter metter keukenen bloot
De kinderen staen met hem en ghecken
Ja hy staet oppe en gaet hem decken
Hy en weet nau waer hy sal onderduycken
On beit, waer gaet gheen vrouwe metter huyken
(215) Goy tot des rijckmans neffens de tralie
Siet hy leent haer ghelt op een falie
Sonder woeker te gheven na noch voren
Maer brengt zijt tghelt niet de falie blijft verloren,
Dats groote vrientschap wiet hoort oft siet
(220) Dat en is gheen woeker, ke neent toch niet
Maer tien werf anders sonder gabben,
Ou siet geen twee verckens staen slabben
Sy werden op malcanderen erre,
Gans doot daer stooten zijt al om verre
(225) Waer sullen sy nu heur sturgat me laven?
Ou siet my ghenen munick draven
Met zijn pansier onder zijn cappe,
Ick verghete te drincken met mijnen clappe
Hout oppe ghy en doet niet dan ghy stout.
(230) Y daer is een ghehout man die een meysken hout
Wist dat u wijf dat soudy becoopen,
Ou siet my gheenen Meyer om zijn settingen loopen
Daer, daer, vercoopt der lieden koeyen en bedden
Tis voor den Heere, maer ick sou wel wedden
(235) Het blijfter half eert uyt zijn handen sprinckt
Ou siet ghinder sit eenen Advocaet en drinckt
En raet zijnder wederpartijen,
Soo manneken soo, nemet ghelt van beyde zijen
Daer sal uwen coniam noch om versinghelen,
(240) Ou siet ghenen dorpman zijn coren staen minghelen
Vol dravicx, vol saets, by gans vacht
Daer mede sal hy betalen zijn pacht
[fol. A5v]
Ten waer geen wonder dat hem zijn meester stoorde
Ou siet mijn jonckvrouwe metten breen boorde
(245) Sy gaet al pronckende al waert eenen priem
Wat langher sleyp wat frisscher riem
En heur moeder gaet naulicx om broot:
Ou siet my gheen twee wijven byder doot
Die vechten om eenen lollepot
(250) Soo toe malcanderen, och Heere Godt
Ghy meuchter om lachen, dat ghy sout hucken,
Byder doot daer gaet den lollepot ontstucken
Op malcanderens herssebecken: goy, goy,
En daer vlieghen de doecken bey vanden hoy,
(255) Soo en sach ick mijn dagen noyt vremder schollen,
Byder doot ’t zijn twee gheschoren bollen
Ick moeter om lachen dat ick sou roncken:
Wadou ick en hebbe in langhen niet ghedroncken
Ghiet oppe, ick en doe niet dan ick stuyte
(260) Wat sal ick nu seggen mijn bier is uyte,
En noch en kan ick gheen taveerne bespien
Helpe wat moet ick al wonders sien,
Ja, heer domine, ja wie soude u dat optijghen
Ick siet wel, maer ick wilt nu swijghen,
(265) Want ick en hebbe niet meer te buysen
Aygoy ick wil nu gaen van hier verhuysen
En vullen mijnen bierpot, dat meen ick,
Wil ick voorts naer Hemelrijck, ke neen ick
Com’ icker naerder dat gheeft my wonder
(270) Oft ick ontmoette den blauwen donder,
Een stalkerse, oft een sterre metten steerte
Ick en comer niet, tis quaet gheveerte
My splete van dorste liever mijn biersnare
Ick wou ick weder daer beneden ware
(275) Inden cruyswaghen oft inde crauwels
Al quame my halen Sinte Pauwels
Ick en quamer niet naerder dan hier:
[fol. A6r]
Adieu ons Heere drinckt selve u bier
Ick wil gaen beneden by mijn ghesellen
(280) Dien wil ick vanden biersteker vertellen
Ick gheloove hy sal noch slaghen ghenieten
Men sal hem leeren water int bier ghieten
Dat sal hem ghebeuren by gans peert
Adieu ick gae ter herberghen weert.
Continue
Een Tafel-spel, om Vrijers te vercoopen.

De Cramer.
HOubollige luy hebben houbollighe grillen
Dus lang heb ic een Cramer geweest van brillen
Maer het brillen vercoopen ben ick al moe
Want over al gaf ick die huyskens toe
(5) Nu heb icker maer een vanden hoop behouwen
Die wil ick op mijn nues setten en aenschouwen
Wat ick hier al voor volck heb, eer ick beghin.
Ho ho dits t’ rechte volck van mijnen sin
Hier sal mijn bachuys noch waerachtich te gast gaen
(10) Dus wil ic mijn cramery voort halen om te vercoopen
Ick wil mijn tafel hier voort neder slaen
Goe meyskens ick breng hier vrijers by hoopen
Ghy en wilter niet om loopen,, dus breng icse u tuys
Met brillen verkopen verdiend’ ick niet een cruys
(15) Dus coom ick met wat nieus op de baen
Ick heb hier elck zijn gading wilt ghijder slechts aen
Ick geeft u wel te verstaen en salt oock doen blijcken
In Cuelen heb ick met mijn cramery al ghegaen
Nu coom ick t’ Amsterdam by die rijcken
(20) Maer om dat ghyse altesamen niet en cont deurkijken
So sal ick u die metten gloos gaen verclaren
Daer heb ic een goet knecht die en bijtse geen blaren
Hy sou wel bewaren die gorten inde pot
Een jonc kints neers veegen, of als zijn nues is besnot
[fol. A6v]
(25) Niet dat hy is sot,, maer tis een recht goet bloet
Wel wat biedt ghy daer veur oft hebdy geen moet
Hy is nochtans soo soet,, als koeck en Vijgen
Ick sie wel ic moet een ander bijt hooft gaen crijgen
Ghy doet een goet swijgen tot dees edel geest.
(30) Hier heb ick een die is over al de meest
Niewers isser een feest, of hy isser voor mom ofte dans
Hy spreeckt zijn Italiaens, zijn spaens, en zijn frans,
So net als een gans dus sijt ghy daer wel me bewaert
Hy is over al voor een groot Joncker vermaert
(35) Hy can reyn te peert,, schermen steken, en schranssen
Hy can domineren vrouweren heel meesterlijc danssen
By groote hanssen,, is hy altijt geeert
Daer heeft hy meest al zijn gelt om verteert
Dus is hy wel weert, met gout op te weghen
(40) Wel wilt ghy daer niet aen? dats niet te deghen
Sulck volck die plegen,, seer zijn geacht.
Hier heb ic dan een pronckert daer elck een om lacht
Hy is over al zijn leetgens so sacht
Als een popken soo fier en soo net
(45) Hy draecht ghebreyde hosen met zijn lobbekens geset
En is altemet als een graef uytgedost
Daer leyt hy meest al zijn tijt aen te cost
Dus verlost,, my doch van dese man
Wel goe liefkens wil daer niemant an?
(50) Hoe sal ickt u dan,, noch malen op een trap
Wilt ghy dese Joncker niet met flueel onder zijn cap
So mach ic hem knap, gaen steken in een hoeck,, dan
Maer saecht ghijt wel? hy had een fluweelen broec,, an
Maer mijn dunct hy can,, u oock niet behagen
(55) Ick moeter al een ander me gaen plaghen
Want zijn magen waren hem geeren quijt
Hy sout wel maken in corten tijt
Dat zijn vrienden om t’goet niet en sullen kijven
Non fors ick sal u met een ander gerijven
[fol. A7r]
(60) Die keur van vijven hebt ghy om niet met allen
Hier heb icker dan een die sal dien baers gallen,
Want hy kan callen, als Coec-koecken of Uylen
Maer hy drinckt so droncken dat zijn oogen puylen,
So sal zijn maeg’ niet vervuylen,, dat weet hy so juyst
(65) Daerom is sijn neus so root, en sijn kin so bepuyst,
En dat so onbesuyst, dattet lijcken robijnen schier:
Want geen water drinct hy so geern als wijn en bier
Dus wilt hem mijnen hier, oft hy wort u ontsnapt:
Hy can verkeeren, en tictacken, dat het clapt:
(70) Te wijl die Weert tapt,, so en gater geen tijt verloren
Wel sout ghy daer oock niet na willen hooren?
Soo ist verloren, dat ick u daer mee quel:
Men seyt ymmers een dronckaert is een fray ghesel,
Hy betaelt wel, al drinckt hy een kan.
(75) Hier heb ick dan een Venus kint een recht vrouwen man
Daer wilt ghy doch aen,, dat weet ick ongevraecht
Want hy liet zijn leven niet een hoerken maecht
Dese die behaecht,, u dat weet ick alle gaer
En dat hy die vrouwen bemint weet ick is waer,
(80) Want hy heeft om haer,, wel S. Jops trappen getelt
Wilt ghy daer niet aen, so ist qualijck gestelt?
Of geeft ghy een gelt, om met vrijers te leven?
Hoe nae meent ghy datmen u gelt toe sal geven?
Noyt mijn leven,, heb ick ws ghelijck ghesien
(85) Cont ghy geen pap eten, alsment u wil bien?
Ghy crijchter u leven gien, wilt ghy geen ja segghen
Ic sie wel ic mach dese geest wel weer inde lae leggen,
En crijgen een ander, die u beter behagen, sal
Hier heb icker een daer elck nae vragen,, sal,
(90) Met slagen sal,, hy zijn wijfs tabbert wel voeren
Hy can dobbelen spelen en die ellenbooch roeren:
Hy weetse te loeren met vier blaetkens in de hant
Tis oock een Retorijcker een aerdich quant,
Hy heeft goet verstant van een wijf te smijten
[fol. A7v]
(95) Sou ick dan geen gelt maken, dat sou my spijten?
Ick salt u verwijten so daer niemant wil mijnen
En wilt ghy geen vrijers hebben so wort allegaer bagijnen
Het sou schier schijnen of u niemant en behaecht
Hout u so statich niet alsment u vraecht:
(100) Mijn dunckt ghy placht, al eer te wesen ree.
Daer is dan een vremt haenken op een ander stee
Hy can wel mee, blasen en branden zijn mont niet
Met pochen en snorcken is hy terstont riet,
Een pont bier,, hy eer voor een Wagen
(105) Dan hy zijn lieve Wijf selver sou dragen,
Die hem crijcht is gheburgen claer
Als of hy sonder biecht ghestorven waer
Want zijn Vaer, is een dapper coopman int gros
Dat blijckt wel so fraey is hy inden dos
(110) Gaet vry met hem tuys dat ghy zijn rijckdom besiet
Daer sult ghy vinden een schoone overdecte silvere niet
Ey siet toch siet hoe sidt dit volck dus verveert?
Ghy zijt niet eene mijt vrijerachtich om uw hert
Sot dat is een man op peert, had hy slechts noch een paer sporen
(115) Hy is so wel nues- wijs, van achteren als voren:
Sou u die niet becooren dat sou mijn moeyen?
Want hy is soo wijs als seven dolle koeyen
Oft als die beste bock die onse jaep, het
En al dat hy seyt en weet, dat geen paep bet
(120) So net gaet zijn mont open als hy begint te gapen
Is die vrijer niet excelent om by te slapen?
Ick seurch die apen,, sullen my die af vrijen
Wat Duyvel goe mannen ick kan hier niet bedijen
Niet te vercoopen dats ymmers te snoot?
(125) Men slaet ymmer in die krijch soo veel vrijers doot,
Ende daer zijn geen cloosters daer de vrijers in loopen,
Dus meende ick mijn vrijers heel dier te vercoopen,
Maer tis al vant vercken men tapt hier suer bier
[fol. A8r]
Hier heb ick noch een schots coopman een aventuerier
(130) Die met malle coopmanschappen dick is behangen
Hy soude de duyvel wel in een strick gaen vangen
Oft een hant vol vlieghen grijpen metter vlucht
Oft op een Esel rijen seven mijlen hooch inde lucht
Sulcken clucht, leyt hem altijt int hooft
(135) Daer geeft hy al mint oft u isser slegts jemant die hem belooft
Voor een penning seven, dats groote quint,
Isser yemant die dese coopman bemint
Als hy eens wint, is hijer boven op
En verliest hijt, so sit hy met zijn wijf op een schop
(140) En heeft altoos een pop om mee te spelen
Biet gelt wy sullen om den prijs niet schelen
Ick salse om deelen om een cleyn gelt
Isser yemant lustich die mijn tien stuyvers telt
Voor dese fraye helt ick slaese hem toe op den hoop
(145) En dese hoer- jager is om seven stuyvers te coop
Die lust die plock die best wt mijn meers
Geef ick om twee stuyvers ick bense schier weers
Van vers mach ickse, Wonder gaere aenschouwen
Gans macht dese gasten costen veel te houwen
(150) Een mens mach grouwen diet al sou betalen
Dat sulcke acht of tien in haer gat souwen halen
Ontbeyt ick moet dwalen, hoe prijs ic dus mijn waer
Ick hael mijn woorden in mijn hals, dats claer
Elck is wt voorwaer, om gelt te winnen
(155) Ick beginse seker schier te beminnen
So fray alst schrijven, van eten en drincken
Nu tsa maechden biet een groot bot laet geldt clincken
Ghy zijt te droog men sou geen vet wt u perssen
Biet gelt seg ic u oft ic lap u die vrijers voor u herssen
(160) Zijn die vrijers geen gelt waerdich dat geeft my wonder
Ick prijs u dees quanten aen elck bijsonder
Isser niet een onder die waert is verkocht
Gans macht ick heb oock geen rijcke vrijers me gebrocht
[fol. A8v]
Dats qualijc bedocht die souwen voorseker voort gaen
(165) Men wil hier geen slechte Heylighen te woort staen
Nu bevind’ ic eerst waer dattet mijn aen mach feylen
Ick ben ooc een vrijer ic meende my selven te veylen
Maer daer Dusche puyck geen gelt mach gelden
Daer soumen mijn niet vercoopen om spelden
(170) Dus schop ick mijn vrijers schier een voet int gat
Ick hebse al lang genoech in mijn meers gehat
Docht ick? Dat mijn hier mijn ghemoet sou falen
Ick mach met mijn vrijers in een pomp loopen en die clop nae mijn halen,
Of een Kat salen om met die vracht tuys te rijen
(175) Ick sal hier toch met mijn coopmanschap niet gedijen
Want een gheboden dienst is doch niet geacht
Nu adieu drooch nappen ick wens u geen goe nacht
Maer dat ghy so cout moet worden dat u dermen vervriesen
So moechdy elck een vrijer in u armen kiesen
(180) Anders sou ic ocharmen verliesen, aen mijn eygen waer
Nu moet ick elders gaen daer ick beter vaer
En daer die vrijers williger zijn als hier
Vaert wel drooch nappen, en danckhebt van u bier.
Continue
Een Tafel-spel van een Lants-knecht die teghen
zijn eyghen schaduwe vocht.
HY die crachtich en machtich is in alle zijn wercken
Wil u verstercken ghy jonstighe natie
Met zijnen geest, aldermeest in alle percken
So dat ghy moecht mercken zijn goede gratie
(5) Dus ghy Heeren mijn salutatie,
Daer ick u in dese statie mede coem besoecken
Ick ben die Lants-knecht met die langhe broecken
Sweeren en vloecken can ick by gans doot
Pots longeren pots darmen cleyn ende groot*
[fol. B1r]
(10) Gants bier en broot pots marter mede
Maeckt hier yemant eenige onvrede
Met eenen snede hou ick hals ende beenen af,
Mijn Heeren al spreeck ick dus stout ende straf,
Weet dat mijn gheblaf u niet en sal letten,
(15) Maer wist ick yemant die u woude verpletten
Ick woude voor setten mijn lijf ende hals
Met dit gheweer t’ is duyts of wals
Want van als weet ick mijn te gheneren,
Met Slach sweerden houwen steken met speren,
(20) Wie sou mijn deeren ick die vechten mach
Ick woude ick yemant so vroom sach
Die my met een slach dorst beseffen,
Hey by gans lap hoe sou ick hem treffen,
Maer mijn keffen en sout hem niet doen,
(25) Maer mijn handen moesten hem spoen,
Stout en coen sonder verschricken
Met die Deeghen hou ick in sticken
Balcken seer dicke ja een voet int viercant
Mijn feyten zijn kundich door’t gheheele lant
(30) Noyt ben ick met schant te rugge gheweken
Met spietsen weet ick meesterlijck te steken
Ick wert gheleken by Hans onversaecht,
Die had laest twee Lans-knechten wtgedaecht
Sy werden ghejaecht als rotten die vlogen
(35) D’een verloos zijn Neuse d’ander zijn oogen
Alsulcke toogen, weet ick oock te strijcken
Ick ben geen man die lang sal prijcken
Eer sy toe kijcken ben ickse op’t lijf
Laest had icker een deel voor te weten vijf
(40) Die my seer stijf quamen aen gedrongen
Maer ick was wat aen d’een sy ghesprongen
Lever en longen hoe ginck ick mijn weeren
Ick en stont niet als die eerst leeren
Maer haelden veel eeren tot mijnder lof
[fol. B1v]
(45) Drie mannen sloech ick seven armen of,
Twas te grof tot haer onghewinne
Die vierde cloofde ick het hooft tot die kinne
Ten brocht gheen minne tusschen ons beyden,
En die vijfde moestmen noch geleyden,
(50) Die creegh int scheyden sulcken klop
Achter over zijn rugge tot voor over zijn kop
Dit steeckt in zijn krop tot alle tijden,
Somma zy quamen alle in groot lijden
Die tegens mijn strijden, als ick maer wilde
(55) Ick weet oock meesterlick te vechten metten schilde,
Als een gilde rustich om te gaene,
So dat mijn elck moet ruymen de baene
Waer ickse coom aene,, ofte aenvaerde
Ick doese oock tuymelen vanden paerde
(60) Op de aerde somtijts dozijnen of daer by
Souder yemant kampen tegens my
T’waer beter dat hy een half jaer te veuren
Hem bedocht wat hem soude gebeuren
Sonder treuren slaghen by hopen
(65) Niemant blijft ongeraeckt dan diet ontlopen
Ick gaese ontslopen doort hertich nijpen,
Sulcke grepen weet ick oock te grijpen,
Datse pijpen ghelijck een ghebraden kat
Als ickse maer eens hebbe ghevat,
(70) So moetense plat liggen int leste
Mijns ghelijck vontmen noyt int oost noch int weste
Ick ben die beste van alle te samen
Want niemant so kloeck die mijn kan beschamen
Al waert datse quamen wt Switser lant
(75) Die welcke van vechten hadden goet verstant
Noch comense in schant als ickse besoeck,
Dan laest viel my een veel te cloeck
Die had een witte doeck op haer bolleken
Ick storme ick wriedselde met haar molleken,
[fol. B2r]
(80) Maer int holleken moest ick het verliesen
Ick huppelde eerst lanck ghelijck de miesen,
Tanden ende kiesen quamen te gare
Help Heere God wie staet doch dare
Ick crijgh schier vare, och dorst ick krijten
(85) Eylacy mijn dunckt hy wil mijn smijten
Ick moet mijn vermijten gans koeyen keese
Blijft hy hier noch lange, van grooter vreese,
Tis best dat ick leese dat hy mach wijcken,
O Heere, o Heere laet doch u jonste blijcken,
(90) Ende maeckt dat hy gaet strijcken op der straten,
Maer wat ick veel bidde ten mach niet baten,
Ick blijf verwaten, door vreese vast,
Ay siet doch siet, hoe is hy ghewapent ende geharnast:
Vlus crijgh ick een tast op mijn bollement
(95) Ick wil hem vraghen hoe hy hier comt ontrent
Vrient wie heeft u ghesent doetet mijn weten,
Ick begheer oock segt toch hoe zijdy gheheten,
So mach ick vergheten die angste groot
Ick sorch hy sal my noch brenghen ter doot
(100) In grooter noodt was ick mijn daghen
Nu tsa tsa wat wil ick veel claghen
Hier vallen noch slaghen by mijnder zielen,
Siet toch siet altijt is hy mijn op die hielen,
Gans potten en platielen dat is te stout
(105) Ick rade u vrient dat ghy u handen hout,
Want ghy sout het moeten geven verloren
Nu nu zijdy zo coen van moeder gheboren,
So comt mijn van voren eens te velde,
Ick sal u t’ hooft cloven met ghewelde
(110) Als ick vloeck en schelde so moechdy beven
Tsa dats u een slach van boven ghegeven
Ick beneem u t’ leven al waerdy eens so fel
Gans longeren dat onsprongdy wel
Maer ick sal u noch snel te aerden doen zijghen
[fol. B2v]
(115) Hey dats van onderen ten baet gheen swijghen
Ghy sult slaghen crijghen of ghy sultse schutten
Byden doot hoe begonst hy daer te dutten,
Segt arme blutte,, hoe smaeckt u datte,
Her jo romp slomp daer crijghdy noch watte,
(120) Al waerdy een Katte ghy en souts niet ontcomen
Ja smijt ghy weer dat en sal u niet vromen,
Ick sal niet schromen noch zijn vervaert
Hy gans longeren hier heb ick een Hellebaert
Zijt nu beswaert ghy comt vanden beene
(125) Ey siet toch siet hy heefter oock al eene
Wat moechdy meenen ghy vuyle katijf
Wacht u, daer crijght ghy een steeck int lijf
Ick stiet seer stijf maer t’ginck niet deure
Mijn dunct hy is gepanseert van achteren tot veure
(130) Ick val te leure als een arm clappere
Bylo mijn Heeren al is hy gheen snappere
Hy weet soo dappere, te doen zijn keere
Zo ras hef ick niet op hy is me in de weere
Smijt ick mere, hy doet oock also
(135) Siet hoe lustich springt hy als een Molenaers vlo
Neen neen bylo meendy mijn so te verlacken,
Pots marter dats op u kinnebacken
Harde smacken doen wel leeren, men seyt
Hey dats weer aen niet langhe ghebeyt,
(140) Ick doe aen u een feyt, al ben ick teder
Och lacy ocharmen daer leg ick neder
Tsa nu wil ick u weder toe comen met mijn poock
Ja ja wat wil hier zijn legdy daer oock
En maeckt gheen roock segt zijdy ghewont
(145) Dats recht u loon ghy swerte hont
Gaet loopen terstont, of ick jaech u van hier
Ja durfdy noch blijven staen by gans fier,
Ghy groote gier ick coom u weder aen boort
Segt toch wie zijdy met een woort
[fol. B3r]
(150) Eer wy rechte voort weder beginnen,
Sijdy den vromen Ogier quaet om verwinnen
Al costent mijn sinnen ghy crijght den prijs
Of zijdy den grooten Roelant maket mijn wijs,
Of Malegijs vol alder tooverijen,
(155) Diemen nauwelijcx wist te bestrijen,
So wil ick mijn vlijen met u te compareren
Of zijdy Alexander wiltet mijn doceren
Die tot zijnder eeren die gantsche Werelt bedwanck
Of zijdy Hercules seer moedich van ganck
(160) Die Centaury met cracht eertijts was machtich
Of zijdy Jason vol sterckten crachtich
Ten waren warachtich gheen stomme persoonen
Nu spreeckt doch en wilt u int werck verschoonen
Of men sal u hoonen voor alle te gader,
(165) Ick ben dat ghijt weet dief noch verrader,
Maer een vroom daeder in alle mijn wercken
Segt my toch zijdy Samson die stercken
So wil ick u int perck niet comen te velt
Of zijdy Goliadt die groote vroome helt,
(170) Die op zijn ghewelt een kamper wtdaechde
Maer David voor hem niet versaechde
Soot Godt behaechde ginc hem toe met betrouwen
End’ heeft den grooten Gygant t’hooft af gehouwen
Dit salmen ooc noch aenschouwen coem ick u aenboort
(175) Wat segt ghijer toe spreeckt ghy niet een woort,
Ick werde verstoort ende lope schier over dweers,
Seker de mont sal u so lange deuren als den eers,
Of zijdy by de keers niet te spreecken man,
So wil ick liever morgen comen en vragent u dan
(180) Want ick en kan als nu toch geen woorden crijghen
Ick sorch ghy sult heel wennen tot swijghen,
Gans paerde vijghen noyt sulcken confuys,
Wel vrienden houdy hier verraders in u huys,
Och had ick een luys hy most inder assen
[fol. B3v]
(185) Ja ia seker quant legdy op u verrassen
Ick wedde ick sal bet passen op u handen
Bayt sal icker noch moeten wt scheyden met schanden
By gans tanden so blijf ick in rouwe,
Hout toch stil en geeft mijn de hant op trouwe
(190) Wonder ick hier aenschouwe noyt sulcken sticke
Ey siet toch siet hy begeert also wel pays als icke
Wat vreemde quicke comt mijn noch vooren
Met oorlof vrient laet mijn nu hooren
Waer zijdy geboren, noemt mijn de stede,
(195) Hach hach hei, hy heeft inde hant oock mede
Den hoet gerede, hy is van edelen stamme
Ick sie wel u Vader was stier noch ramme
Noch ghy hebt noyt mamme van een stier gesogen
Tsa nu drinck ick u pays toe met groote togen
(200) Hier voor den oogen,, eer dat wy scheen
Ontbeyt wat is ditte hy heefter oock al een
Wel ick ben te vreen drinckt den uwen
Ick hebbe hier also veel als ick mach stuwen,
Mach icket door duwen ick drinck zo dicke
(205) Hey dats u voor, waer na stae icke,
Siet daer neemt mercke hoe ickt wt lappen,
Tsa tsa Waerdinne ghy moet noch eens tappen,
Hoordy niet clappen een kanneken clincken
Dat ghy weet, Lanst ick sal u toe drincken
(210) Wilt niet dincken dat ick u sal na dragen
Dat ghy my also dapper hebt geslagen
Ick was weert mijn dagen by geen lansten te comen
Maer ick sal u prijsen tot uwer vromen
Tsa sonder schromen ick brenge u weer an dan,
(215) Siet daer siet hy maeckt oock de kan wan
Wat dunckt u daer van, man ist niet vanden moyen
Igo slocker hals ghy cont oock wel poyen,
Ghy laetse doorschoyen, met droge lippen,
Wel aen ick brengt u nu op de nagel te stippen
[fol. B4r]
(220) Metten duym te knippen, so ick ben gewoone
Tsa tsa dat is u voor al costent een croone
Siet siet hoe schoone weet hy dat wt te vegen
Stipt en knipt nu mede so ist te degen
Laet blijven verswegen twist en kijvagie
(225) Longergaten ick crijgh in mijn beenen coragie,
Ick moet als een pagie, eens dansen ter stede
Ey siet doch siet hy huppelt oock mede
Mijn dunckt inder waerheden ghy al om zijt
Ick seg tis jammer dat ghy stom zijt
(230) Want ghy niet dom zijt in alle u beginnen
Ick duchte wasser met dansen prijs te winnen
Ter Cameren binnen na ick aenschouwe
Ghy hardet jmmers zo lange als ick souwe
By mijnder trouwe ick heb aen u geen verhael
(235) T’ian siet eens hoe ick nu springen sal
Ja ia condijt oock al, besiet desen quant
Siet daer dat zijn twee simpelen met arriere brant
T’ey dubbelt ick cant al ghelijckelijck
Die vijf passen weet ick so rijckelijck,
(240) En practijckelijck, af te meten
Ick weet noch niet maet, hoe dat ghy zijt geheten
Dat ghy sout weten als ick doe nu
Hey dats weerom siet vry gau toe du,
Ick wert niet moe nu, al dans ick noch so vele,
(245) Met vier sprongen ben ick over die dele
Al costent mijn kele, siet hy weet de dingen, oock
Helpt gans plancken hoe sacht condy springen, oock
Ist op u kous voetelingen oock, ick peys wel jaet
Wil ick u seggen Cozijn ghy hout geen maet
(250) Want ghy staet met allen zeer bot
Hoe na sout ghy wel maken den sot,
Met een marrot en cappe met bellen,
Daer ooren aen zijn van anderhalf ellen
Ick salder u een bestellen ontbeyt slechts tot morgen
[fol. B4v]
(255) Maer ghy draecht seer rustich den geest verborgen
Datmen treuren noch sorgen, an u mach mercken
Zo boertelijck en soetelijck weet ick te wercken
Daer ick ter percken come ontrent
Datse moeten lachen die daer zijn present
(260) Soo aerdich en jent hou ick mijn fris,
Maer ick vertreck nu dat hebdy ghewis
Oorlof mijn heeren siet wat wil dit beduyden
Gans noorden en suyden hy heeft den hoet inde vuyst
Helpt sinte Pieter so ick doe so doet hy juyst,
(265) Segen ick mijn hy cruyst hem ymmers so veel
Sijdy oock vervaert voor mijn O broeder eel
Laet ons het scheel, aen deen zy leyden
Datter is tusschen ons beyden
Dus wilt u bereyden, met mijn van hier te gaen
(270) Oorlof mijn vrienden van stonden aen
Siet siet hy heefter oock al mede geraen
Hy can dats plaen, machtich wel leeren
Oorlof vrienden van stonden aen moet ick bestaen
Van hier te passeren,
(275) Blijft bevolen die Heer der Heeren.
Continue
Bruyloft-spel van Soet en Suer.

Soet.
GOd groet u Heer Bruydegom met eewich wel,,varen
Ende daer toe alle geluck voorspoedich
U en moet nimmermeer eenich ghequel,, naren
God groet u Heer Bruydegom met eewich wel,,varen
(5) Ende oock u Vrou Bruyt, die ghy moecht door Gods bevel baren
Vele schone vruchten verciert ootmoedich
God groet u Heer Bruydegom met eewich wel,,varen
En daer toe alle gheluck voorspoedich.
Al hier ter Feeste ick mede wesen moet
[fol. B5r]
(10) Om dit lieve gheselschap te vermaken
Want ick ben ende blijve altijd soet
In woorden in wercken ende oock in spraken.
Suer.   Ontbeyt ontbeyt, ick most hier oock genaken
Omme te verheughen beyde Mannen ende Vrouwen.
Soet.   (15) Wel, wel, wat sal hier doch ghewouwen?
Wie raet u so stout al hier te comen
Ghy siet leelick en swart men sou van u dromen
Wat maeckt ghy doch tot deser Feeste?
Suer.   Ick moet hier oock wesen als de meeste
(20) Ick ben hier ghenoodt wat ghy meent Compeer.
Soet.   Ghy zijt hier van noode gelijck de tantsweer
Wat moecht ghy hier maken? niemant na ou vraecht
Ghy comt int swarte, my dunct dat ghy rou draecht
Wie is u onstorven segget nu ter tijt?
(25) Of is uwe Vrijster u ontvrijt?
De waerheyt alhier belijt,, claer ende puer
Segt wie ghy zijt?
Suer.   Wie ick ben?
Soet.   Ja.
Suer.   Mer ick ben Suer.
En tempere de soeticheyts overvloet.
Soet.   Wat een nieuwen dinck hy is Suer en ick ben Soet.
(30) Wy schelen so vele als wit en swart
Suer.   Deur Bruygom en Bruyt neem ick hier den tart
Want ick ben van beyde seer na maechtaele.
Soet.   Mer vrient met oorloof ghy liechtet al te maele
Ghy zijt stout inde caken ick moetet u seggen
(35) Waer met sout ghy de maechschap overleggen
Ghy turberet t’gheselschap ay arm bloet.
Suer.   Hoort de redene zijt ghy anders soet
Bruygom ende Bruyt zijn wel soet ghepaert
Mer als sy tsamen gaen over haert
(40) So sullense somtijts al wat moeten besueren
Gheluck ende ongheval als hun ghebueren
[fol. B5v]
Hooftsweer tantsweer sy zijnt al wachtende.
Soet.   Denct ghy daer na, men is nu al vreucht verpachtende
Op de speel-luyden wachtende, om dansen en springen
(45) Om pijpen en fluyten, en vrolijck tsinghen
Dit zijn al dinghen hier wel ter keure.
Suer.   Ja daer blijschap int huys is daer staet druck voor deure
Om door een scheure inne te stappen.
Soet.   Mer vrint en weet ghy niet el te clappen
(50) Slaet toe u lappen, en wilt vertrecken.
Suer.   Ick moet u noch een ander reden ontdecken
Siet hier ter plecken, is mede inne gheleyt
Suere Edick, dwelcke is Azijn gheseyt
So wel als verscheyden Bier ende Wijne
(55) Dus moet Suer hier blijven.
Soet.   D’gesonde hoeft geen medecijne
Suer.   D’gesonde moet sieckte verwachten
Soet.   De verheuchde is los van pijne.
D’gesonde, etc.
Suer.   (60) De bedroefde smaeckt al brijne
Tis meest al suer dat hij moet verpachten
Soet.   D’ghesonde hoeft geen medecijne
Suer.   D’ghesonde moet sieckte verwachten
Soet.   Nu, nu Compere wat hebt ghy hier tschachten
(65) Zult ghy hier vernachten, of wilt ghy verharen
Suer.   Maer kaer dat sal ick u nu verclaren
Ende openbaren, fijn en gherieflick
Ick brenghe Bruygom en Bruyt seer lieflick
Weest dit besieflick, schoone Juwelen.
Soet.   (70) Ho, ho, brengdy te Hove? so moocht ghy met spelen
Wat ist? wilt quelen, doet doch het verhal.
Suer.   Mer quant het is een seer proper ghetal
Van een en vijftich, nu hoort mijn praten.
Soet.   Tis goet ding zijnt double ducaten
(75) Dat soude wat baten, al hier ter ste.
Suer.   Neen het zijn twee letteren uyt den A. B.
[fol. B6r]
Van fraeyer sne, beter en sach men nie.
Soet.   Brengt ghy hier maer 2. en ick brengher drie
Dat is vijf te samen seer wel ghepast.
Suer.   (80) Mer nu Cosijn ick wilde wel dat ghy u rast
Uwe present en last, hier te tooghen
En dan sal ick naer mijn vermooghen
Tmijne voor ooghen, brenghen blijckelijck
Op dat Bruygom en Bruyt seer rijckelijck
(85) En autentijclijck moghen zijn vereert.
Soet.   Neen Confrater hoort mijne begeert
Ghy zijt boven my geleert, ick wil dat ghyt eerst doet
Want tis best eerst het suer ende na zeerst soet.
Suer.   Nu wel aen dan, het denct my ooc neerst goet
(90) Al met der zeerst spoet, so sal het gheschien
Eerweerdige Bruygom en Bruyt nu wilt besien
Met gheboghen knien wert dit u gheschoncken vry.
Soet.   Ja wat ou, het is L. J. ic peys hy droncken sy
Soudmen daer met proncken tsy brengt suer lijden.
Suer.   (95) Ja dat comt al in den echten staet by tijden
Suer en soet gheeft Godt altemet.
Soet.   Ja arm bloet en weet ghy noch niet bet
Uwe presentatie die wert mispresen
Tsal half den tijt, mont an, Jans kint wesen
(100) Venus vruchten te lesen, dat salmen met vlijt doen.
Suer.   Wat salmen dan op dander helft vanden tijt doen
Als de kinderen gecrijt doen, ghy en moecht my ontvlien
Al zijn de gehuweden van goeden voorsien
Godt de Heere can hen seer wel vinden
(105) Met Sieckte met Seerte als zijne beminden
Dan zweeret Hooft dan de tanden, dan ismen zwanger
Tlijden rijst vast an, ja hoe meer hoe langer
En het quaetste moet ick noch al wat swijgen.
Soet.   Mer ick soude van u praet wel de couwe pis crijgen
(110) U gheschenck sal missijgen, als vuyle sleteren
Suer.   Nu ist u behoorte, sult ghyt wel verbeteren
[fol. B6v]
Laet hooren u quetteren, en toont uwe present.
Soet.   Nu wel an, dat sal ick doen seer diligent
Voor allen bekent, in goeder trouwen
(115) Eersame Bruygom en Bruyt willet aenschouwen
Met reverentie wertet u gheschoncken me
Suer.   Ja wa, Ja wat, het is E. F. T.
Mijn dunckt dit en heeft geen goet gheschal
Ick wane te vertwijfelen werde sot of mal
(120) Theeft slot noch wal, hoe salmen dit beseffen lesen
Soet.   Mer ghy moet de letteren al teffen lesen
So sal het effen wesen (merckt wel) de LIEFT
Suer.   Mer kaer dat is seker wel gebrieft
Bey de presenten die maken tsamen een woort.
Soet.   (125) Want lijden werdet in liefde ghesmoort
Tis een seer goe rappoort, ende een recht motijf
Suer.   Also sullen zijn beyde Man ende Wijf
Twee sielen end’ een lijf, suer en soet tsamen dragende
Seer Lijdsaemelijck
Soet.   (130) Een vreedsaem huwelijck is God behagende
En elck bequaemelijck.
Suer.   Hoort wat Paulus vande liefde is gewagende
Seer betamelijck, tot deerste Corinthen claer
Al waert dat ick als Engelen sprekende waer
(135) Ende en had geen liefd’ ten waer niet wel
Want ick waer ydel als een clinckende schel.
Daer van tgeluyt snel en haest is vergeten.
Soet.   Noch seyt hy mede dit moet ghy weten
Al had ick der Propheten Geest behendich
(140) Al waer my alle verborgentheden kendich
Ja hadde sulck gheloof (wilt hier op letten)
Dat ick de Berghen soude connen versetten
En hadde ick geen Liefde tware al niet.
Suer.   Noch al wijder men aldaer in Paulo siet
(145) Seggende, al gaef ick mijne lichaem ten brant
En ware des niet inder liefden gheplant
[fol. B7r]
Ja al waer dat ick den armen al mijn goet,, gaef
Sonder die liefde so waer ick een onvroet,, slaef
Der sonden, ten mocht my al baten niet.
Soet.   (150) Van de liefde moeten wy wijder praten siet
Beyde Godlijck en Menschelijck seer goedich
Suer.   O de liefde die is seer lanckmoedich
Soet.   De liefd’ is vriendelick en niet afionstich
Suer.   De liefd’ is niet lichtveerdich mer seer gonstich
Soet.   (155) De liefde is niet opgeblasen hovaerdich
Suer.   De liefde en draecht haer niet onaerdich
Soet.   De liefde wert niet bitter tot geenre tijt
Suer.   De liefde soect niet haer eygen mer sanders profijt*
Soet.   De liefde en gedenckt nemmermeer quaet
Suer.   (160) De liefde onrechtveerdicheyt versmaet
Soet.   De liefde haer in de waerheyt verblijt
Suer.   De liefd’ is verdraechlijck met jolijt
Soet.   De liefde is ghefondeert inden gheloove vast
Suer.   De liefde heeft goede hope onbelast
Soet.   (165) De liefde is seer lijdsamelijck in allen
Suer.   Confrater laten wy onse redenen smallen
Ende van hier nemen onsen ganck.
Soet.   Uwen oorlof Heer Bruydegom nemet in danck
Het is alles tot uwer eeren ghedaen.
Suer.   (170) Oorlof Vrou Bruyt willet in dancke ontfaen
De Heere segen u Huwelick wt s Hemels tinnen.
Soet.   Veel Godlicke vruchten moet ghy winnen
Verciert met deuchden veel claerder als gout.
Suer.   Oorloof alle te samen beyde jonck ende out
(175) Wilt op onse fauten doch geen achte slaen
Soet.   Men vindt wel schuym in het fijne gout.
Suer.   Oorloof, etc.
Soet.   Vergeeft doch onse fauten menichfout
Want tis ghedaen tot Gods end’ uwer eeren sonder pracht saen
Suer.   (180) Oorloof, etc.
Wilt onse, etc.
[fol. B7v]
Soet.   Hier mede ghescheyden gheseyt Valete
Omnia probate quod bonum est tenete.

Hout dat goet is. 1. Thessal. 5. 21.
Continue

Bruyloft-spel van twee Personen, uyt welcke verclaert werden thien excelentien van den Houwelijcken staet.

Eendrachtighen wille een Iongelinck.
OCh wat vreucht moeste Paris int herte sincken,
Doen hy de schoon Helena sach blincken,
Als een Sterre schijnende onder andere vrouwen?
Gheduerighe liefde een Maecht.
Wat vreuchden was in Medea gheresen,
(5) Als sy sach Jasons bequamelijck wesen,
Daermen alle edelheyt in mocht aenschouwen?
Wille.   Hoe vyerich was Troylus, als hy sach
Bresedas minnelijcke oogen opslach?
Sijn jonst en moecht daer niet onthouwen.
Liefde.
(10) Maer waendy wat vreucht in Blancfleur wies
Als sy dochte op Florides verlies,
Hem siende weder comen los van rouwen?
Wille.   Isaac eenpaerlick in drucke ginck
Maer als hy de schoone Rebecca ontfinck
(15) Doen quam hem der deuchden dau bedouwen.
Liefde.   Maer boven al was vreucht in Asseneth schoone
Als sy sach Joseph met Pharaos Croone
Om hem liet sy haer Afgoden trouwen.
Plomp sonder erch een Sot.
Wat die gheraepte Loeten al vreuchden hadde
(20) Als hy te wijve nam de Bruesselsche kladde
Vrou Aelweerdige, men sach daer wonder brouwen
[fol. B8r]
Wille.
    Wie comt daer met desen klap ons vreucht betateren?
Het waer hem eerlijcker hiel hy zijn snateren.
Plomp.   Ach ach, ick lacche dat ick moet schateren
(25) Van vreuchde, met rechte druck hier vlien,, mach:
Ick wane ick in langhe so frisschen lien,, sach:
Wa Marotte wie bracht ons aen desen kant?
Liefde.   Hoe suldy tieren, ou ghy kalant?
Ghy scheurt ons redene als verrotte sleteren.
Plomp.   (30) Niemant en belgh hem, ic wil geerne beteren
Dat ick misdaen heb, en wilt my verjagen,, niet:
Ick en ben de wijste van mijn maghen,, niet,
Dus al vallet ruyde willet int beste keeren.
Wille.   Hoe is uwen name?
Plomp.   Plomp sonder erch mijn Heeren,
(35) Dats mijnen name wildijt weten:
Ick hebbe oyt al te geerne wittinghen gheten
Want te Mallegem ben ick ghebroet,
Ende die van Sottegem hebben my ghevoet
Met zuyvele vanden keyersschen driessche.
Liefde.   (40) Hy dede sonde die u vroetschap hiessche,
Naer dat ghy u legende kont.
Plomp.   Voorwaer siet mijn dingen zijn al goet ront
Naer abelheyt plocht ick selden te spiene.
Wille.   En waerom komdy hier?
Plomp.   (45) Om de Bruyt te siene
Marotte dede my te comen verstouten.
Liefde.   Hoe heet u Marotte?
Plomp.   Sy heet boerdelijck kouten,
Alle jonstighe lustighe haer by-zijn begeeren.
Wille.   (50) Nu Plomp sonder arch ghy moet ontbeeren
U ruydicheyt, en pijnt te houden maniericheyt
Tis hier een Feeste van grooter ciericheyt
Daermen begeert der vreuchden virtuyt
Ter eeren den Bruydegom en der vrou Bruyt
[fol. B8v]
(55) Die hier ter Feesten zijn in presentien
Liefde.   Dus pijntse te groetene met reverentien
Eer dat eenige schaemte op ons welve.
Plomp.   Wildijse ghegroet hebben, groetse selve
Ick en weet van stuppen noch van prijcken
(60) Maer waert met den neuse in een kanne te kijcken?
Daer soude ick hebben cleenen vaer af,
Soude ick niet Marotte?
Wille.   Nu al ghenoch daer af
Soude vreucht oft eere by ons verpacht,,zijn,
Hier moeste al op een ander ghedacht,, zijn,
(65) Dus Plomp van klappene weest ghestilt.
Plomp.   Ick swijge dat ic sweete, segt dat ghy wilt,
Al duncke ick u ruyder dan eenen Das zijnde
Ic en spreke tavont meer voor ten dunct my pas zijnde.
Wille.   Der Hemelen vercieringhe,
Liefde.   (70) Der Menschen payseringhe.
Wille.   Des sondaers confoort.
Liefde.   Der Godtheyt logeringhe
Wille.   Sy u bestieringhe,
Liefde.   Die hier vreucht oorboort.
Wille.
(75) Heer Bruydegom ende Vrou Bruyt en weest niet ghestoort
Al comen wy dus stoutelijck na gestreken.
Liefde.   Niet dan na u eere ons en spoort.
Wille.   Elck onser een tuwer Feesten behoort,
Want waer wy oyt quamen is vreucht ghebleken.
Liefde.   (80) By ons wert allen onvrede besweken
Tusschen Man en Wijf.
Wille.   Daer wy zijn regneert alle vrindelijck spreken.
Liefde.   Wy houden de hertekens in liefden ontsteken,
Verjaghende tghekijf,
Wille.   (85) Jalousie en sulcke bedrijf,
Liefde.   Werpen onder de voet.
Wille.   Kijvinghe, knorringhe, oft sulck motijf,
[fol. C1r]
Liefde.   Moet by ons vergaen eenpaerlijck stijf,
Wille.   Met woordekens soet.
Plomp.   (90) Helpe so waerdy ymmers tonsent goet,
Want ick hebbe een wijf geseyt int clare
Ick wilde sy op de Bordeussche heyde ware,
Want met haer lijd’ ick menighe greynsinghe.
Liefde.   Hoe heet sy dan?
Plomp.   Sy heet jaloursche peynsinghe,
(95) Sy naeyt menighen ontijdighen naet.
Wille.   Jaloursche peynsinghe.
Liefde.   Helpe die is quaet:
Daer die regneert kant qualijck wel varen.
Plomp.   Sy doet my dickent verre int velt varen,
Want waer ick ben, tsy vroech oft laet,
(100) Twaer noot dat sy my op de hielen saet,
En hoort sy my boerdelijck kouten by wijlen,
So seyt sy dat ick male buyten der mijlen,
Dat is Marotte en my groot lemmer,
Hoe Marotte, daer moet ick om lacchen ymmer,
(105) Sy is quaet en leelijck, en van ruyden spele,
Diese heeft, en heeft maer een quaet wijf te vele,
Inder waerheyt Marotte ghy hebbet gheraden.
Wille.   Jalousie is quaet om verquaden
Sy brout veel quaets luyde en stille,
(110) Maer ick verjaechse.
Plomp.   Hoe heet ghy dan?
Wille.   Eendrachtighe wille:
Naer mijn by-zijn mach elcken wel lusten,
By my leeft Man ende Wijf in ruste,
By my so hout elck anderen trouwe,
De Vrouwe de Man, ende de Man de Vrouwe.
(115) Dus mach elck op mijn komste wel passen.
Liefde.   Ende ick doen trouwe in Minnen wassen,
Dus ben ick willekome telcker stede
Tusschen Man en Wijf brenge ick peys ende vrede,
[fol. C1v]
Sulck heeft by my vergheten al dat hen griefde.
Plomp.   (120) Hoe is uwen name?
Liefde.   Gheduerighe Liefde,
In my en zijn fauten noch malicien:
Ick doe verdrijven alle quade suspicien:
Bedruckte hertekens can ick verheucht maken,
Ghebonden herten by my vreucht smaken,
(125) Tmoet al wel varen daer mijn regiment is,
By my elck ander trouwe bekent is,
Och waendy, wat vreuchden dat ghesciet,
Daer elck ander met ghedurighe liefde aensiet?
Die vreucht alle vreuchde te boven rijsen moet.
Plomp.   (130) Wat dingen gady de Liefde prijsen goet?
Marotte seyt u saken sullen noch wat achteren,
Want alle wijsen gheleerde die Minne lachteren,
Sy heeft veel quaets gedaen, het blijckt in memorien
By gheschriften, Chronijcken ende Historien
(135) Hy vonde tbescheet die dede tversoeck
Van Salomon, van David inder Coningen Boeck,
Besiet daer van Ammon, die Thamar vercrachte
Besiet van Sampson groot van machte,
Ende van veel ander daermen af leeft,
(140) Hadden sy niet gemint het hadde hun beter geweest,
Want hun allen quamer meest droefheyt naer:
Wat segdy Marotte en dat is ymmer waer.
Sy seyt de Liefde is van soeten beghinne,
Maer sy heeft meer galle dan honichs inne,
(145) Segger tegens die willen ick en laets,, niet,
Ick blijfs by Marotten.
Liefde.   Plomp sonder erch, ick en verstaets,, niet,
U redenen wil de Liefde contrarieren,
Ghy moet u badt laten instrueren:
Ghy spreeckt van Liefden der onreynicheden
(150) Ende ick van Liefden sonder vileynicheden,
Die tusschen Man en Wijf nimmermeer en verslijten
[fol. C2r]
Sullen sy malcanderen in gheloften quijten
Tis goet te verstaen van allen verstandelen,
Dan moeten sy met eendrachtigen wille wandelen,
(155) Elck anderen sparen, waer eenich verbolghen,
So d’een wil in deuchden moet d’ander volghen,
Sal Gods ghebot volcomen te rechten.
Plomp.   Soudemen dan niet om t’Prioorschap vechten,
Mijn wijf leest my so menige lesse,
(160) En ben ick Abt, sy seyt sy is Abdesse:
Liever dan sy my soude verdraghen,
Sy soude my eer wt den huyse jaghen:
Marotte seyt al doet my pijne,
Men vint noch meer sulcke wijfs dan de mijne.
(165) Dus, sus sotken, wat gady klappen
De sulcke mochtent hooren, sy souden ons lappen
Maer niemant en belge hem, sy segget in spele.
Liefde.   Plomp sonder erch ghy klapt te vele,
Souden wy onsen last in eeren volbringhen
(170) Ghy moestet u tonghe blat bat bedwinghen,
Oft anders souden wy schande ontfaen.
Wille.   Dus hout maniere.
Plomp.   Wel ick hebbe ghedaen,
Van my en wort ghy tavont meer ghedeert.
Liefde.   Heer Bruydegom en Vrou Bruyt,
(175) U hier nu met vreuchden gheneert
En hebt altijt voor ooghen desen grooten staet
Dien ghy met blijschap te samen aengaet
Elck ander dragende (met goeder trouwen)
Gheduerighe Liefde sonder verkouwen
(180) Soo naeckt u vreucht en veel jolijts.
Wille.   Ende weest eendrachtich in wille altijts
Soo en mach u niemant brenghen in blamen.
Plomp.   Ja en by wijlen boerdelijck kouten tsamen
Met soete woordekens in drincken, in eten,
(185) Om quade fantasijen te vergheten,
[fol. C2v]
Dat seyt Marotte, en kanse niet leeren,
Liefde.   Den Houwelijcken staet hout altoos in eeren,
Want in deuchden is sy so hooghe gheresen
Dat zijn weerde niet en mach zijn volpresen,
(190) Dus behoortmen hem wel te houden in reverentien.
Wille.   Hy heeft thien sonderlinghe excellencien,
Ter eeren van hem diese heeft ghemaeckt.
Liefde.   Hoe soude hy connen volpresen zijn
Ieronimus, Benedictus, noch Augustijn.
(195) En hebben desen staet niet gheinstitueert
Maer Godt selve heeften gheordineert
In een sondelinghe plaetse, zijt dies wijs,
Te weten int aertsche Paradijs.
Wille.   Ja meer Leeraers seggen, dit ghelooft
(200) Daer Adam slapende inden gheest was berooft
Ende dat hy was inder Enghelen convent
Ende dat hy den staet des Houwelijcx heeft bekent
Dats tmeeste daer ic t’Houwelijc by verheffen,, moet
Plomp.
Ick meyne ic s’ Houwelijcx cracht wel beseffen,, moet
(205) Daer ick te rechte om ben beroyt
Nochtans en sach ickse inden Hemel noyt
Marotte seyt tis salich wat lijdens verdraghen.
Liefde.   Wat crachten zijnt,
Plomp.   Vele droeve daghen?
Mijns wijfs quade woorden en somtijts slaghen
(210) De keucken stofferen, de kinderen vaghen,
Men derf niemant ander vloecken gheven,
Dan, Houwen moet ghy.
Wille.   Laet dat verdreven,
Het zijn ander crachten die ons dienen:
Maer soude sy mercken u ruyd’ ingienen,
(215) Ghy moest daer by lijden meerder verdriet.
Liefde.
Wy meynen de cracht dits bediet,
[fol. C3r]
Die de almogende Godt int Houwelijck rijsen dede.
Wille.   Ten derden machmen de staet wel prijsen mede,
Want het is den alderhoochsten staet beseven.
Liefde.   (220) Ten vierden mach hem wel prijsen aencleven
Want by dien staet puer ongheblaemt,
Worden twee in een lichaem versaemt:
Secundum Genesis staet ons van desen,
Het sullen twee in een lichaem wesen:
(225) Hier af seyt Paulus om tverstant te bereyden,
Dat God gebonden heeft geen mensche salt scheyden.
Plomp.   Den wint is geheven, tschip mach ter zee varen,
Maer ick wilde mijn wijf en ick noch twee waren,
Ende ickse mocht quijt worden by eenighe jangelinge,
(230) Al en soude ick niet hebben inde mangelinge,
Ick schie daer van in neerste oft in spele,
Marotte seyt een quaet wijf strijt al te vele
Dat icx veel hele ick bens expeert.
Wille.   Een goede vrouwe is veel eeren weert,
(235) En spreeckt van vrouwen geen blamatie,
Die een goede vrouwe vint, sal vinden gratie,
Dit woort seyt Salomon vol jolijts.
Liefde.   De vijfde hoocheyt, is d’excellentie des tijts
Want Godt Adam en Eva, int Houwelijck bant,
(240) In een suyveren tijt eer datmen sonde vant,
So waren sy noch beyde van sonden reene.
Wille.   De seste excellentie en is niet cleene:
Want doen men de werelt noch verdroncken mocht schouwen
Heeft Godt desen staet onbeschadicht behouwen
(245) Inde Arcke van Noe, so de Bybel verclaert.
Liefde.   Ten sevensten is hy seer hooghe vermaert.
Want Godt selve int Houwelijck wilde zijn geboren
Al hadde Marien Christi Moeder verkoren,
Reynicheyt, mijn redene wel verstaet,
(250) Den Houwelijcken staet en heeft sy niet versmaet,
Maer met Joseph zijt ghewillich aenveerde.
[fol. C3v]
Wille.   Och niet cleyn is dan t’Houwelijcx weerde,
Om dat de Sone Gods in claren vermane,
Vertoefde de Menschelijcke natuere t’ontfane,
(255) Tot dat Maria wettelijck in s’ Houwelijcx verbant,, stont.
Liefde.
Ten achsten is hy weerdich weset t’verstant,, kont,
Want soo sint Jan claerlijck leert,
Heeft Christus selve de Bruyloft gheeert,
Niet alleene met zijnen persoone,
(260) Maer oock mede met miraculen schoone,
Makende van claren water wijn,, goet.
Wille.   Ten negensten desen staet gepresen zijn,, moet,
Want ten ware desen staet om claer belijen,
De werelt soude te niete ghedijen:
(265) By desen, t’ Menschelijcke gheslachte vermeert.
Liefde.   Van desen staet ons Ieronimus, leert
Teghen Vigelantium, om t’onderwijsen,
Oft den Maechdelijcken staet seer is te prijsen:
Salmen dan t’Houwelijck te boven sommen,
(270) By de welcke de Maechden ter werelt kommen?
Wille.   Hy en vervult de werelt niet alleene,
Maer vervult den Hemel oock ghemeene,
Ende dus is recht datmen zijn weerdicheyt acht.
Liefde.   Ten tiende hevet Houwelijc een groote cracht
(275) Want twerck der natuere dat telcker stonde
Buyten Houwelijck gebeurt, is dootlijcke sonde
En ten is niet alleen die sonde vlienlijck
Int Houwelijck, maer tis oock verdienlijck:
Veel sonden worden daer by versleghen,
(280) En veel deuchden worden daer by vercreghen,
Soo wy figuerlijck wel vinden gheschreven.
Wille.
Dus Heer Bruydegom en Vrou Bruyt in deuchden verheven
Zijt altijt gheduerich elck anderen in minnen
Ende quam u eenighe temtatie binnen,
[fol. C4r]
(285) En wilt den quaden gheen stede geven,
Denct om des Houwelijcx miserie, ghy sult verwinnen.
Liefde.   En om dat ghy te bat sout mogen versinnen
Willen wy u schencken s’ Houwelijcx figuere.
Wille.   Wy hoopen tsal u druck verwinnen,
Plomp.   (290) Hoe wel ick plomp was in swercx beginnen
Jonste isser mede totter lester ure.
Liefde.   Dus nemet werck danckelijc, aensiet nature
Hoe Godt selve t’Houwelijck heeft gheordineert.
Wille.   Dat ghemaeckt is pure, houwet int pure
(295) So suldy versamen binnen den Hemelschen mure
Daermen in glorien eeuwich jubileert.
Liefde.
Peyst om de woorden die de Schriftuere narreert,
Een man sal daer Vader en Moeder om laten,
En blijven sijnen wijve by onghecesseert.
Wille.   (300) En een vrou soot Godt heeft gheinstitueert
Sal onderdanich den Man zijn in goeder maten.
Liefde.   Dats claer Schriftuere.
Plomp.   Elck wilt wel vaten,
En niet breeder nemen dan wijt verclaren.
Wille.   Die deucht hanteert hem salt meest baten.
Liefde.
(305) Wy bidden neemt danckelijck dat wy hier laten
Tis sonder arch, hoe plompheyt ons mach beswaren
Plomp.   Al ist dicht onkonstich, tbegrijp laet niet varen,
Tgoetwillich herte altijt na konste jaecht.
Wille.   Het is t’uwer eeren.
Gheduerighe liefde. Met jonstigher maten.
Eendrachtighe wille.
(310) Konden wy, wy souden bat openbaren:*
Maer ruydicheyt heeft onsen sin belaecht.
Plomp.   Neemt danckelijck daer onsen sin toedraecht
Heer Bruygom en vrou Bruyt met jonsten doordreven,
Godt brenghe ons tsamen in sijn eeuwich leven.
Continue
[fol. C4v]

Een Bruyloft-spel van twee Personagien,
Om over eender Bruyts Tafel te spelen. D’eene is
ghecleet ghelijck eenen Sot, ende heet Gauweloos wtslach.
De ander is gecleet ghelijck een gestadich Man, ende heet
Deuchdelijck ingheven, ende sy brenghen de Bruyt
presenten tegen dat t’Kint gemaeckt is, te weten,
Luyers, Pappe ende een Wieghe.

Sot.
BOy lien aldus roeptmen t’onselere
Als Somer is, kocuyt mijn oogh’ is wt.
Deuchdelijck ingheven.
Et bien soyez hakin mon frere.
Sot.         Boy lien aldus roeptmen t’onselere.
Deuchdelijck ingheven.
(5) Dit gheselschap hadde liever zijn ghelt were,
Dan over tafel te hooren sulck gheluyt.
Sot.         Boy lien aldus roeptmen t’onselere,
Alst Somer is, kocuyt mijn oogh’is wt.
Deuchd.  Tjacob hier in schepp’ick cleyn virtuyt
(10) Sijn woorden sluyten als hoy in panders,
En belcht u niet Bruydegom en Vrou Bruyt,
Den armen druyt en kans niet anders.
Sot.         Ick gherochte ymmers hier.
Deuchd.  Ja ghelijck de Kalanders
Int koren gheraken ten cleynen profijte.
Sot.         (15) Wa ick vinck overmorghen een boterschijte,
Ende eenen koelbijter in een hole vole:
Ende tonsent is een Papegaey inde ghiole,
Au lien, ick hebbe so moy een schelleken,
En aen mijnen besten rock hangt een belleken,
(20) Daer mede speel ick bim bam beyaert,
Ghelijck ander kinderkens.
Deuchd.  Ey sietmen desen keyaert,
Vol kintscher seden is al zijn lijf.
Sot.         Al ghevonden, al ghevonden, moy wijf,
Recht hier ist dat ick wesen wille.
[fol. C5r]
Deuchd.   (25) Staet stille ou dansaert.
Sot.         Staet selve stille.
Laet my doorgaen, en stopt uwen beck.
Deuchdelijck ingheven.
Seker vrient hier en zijn geen sots ghebreck,
Ick en sach geen sotter mijn leefdaghen:
Dorst ickt vragen, hoe heet ghy?
Sot.         Wildijt niet vraghen,
(30) Ghy en sullet niet weten, wat koop icker mede?
Deuchd.  Ey segt my doch hoe ghy heet.
Sot.         En oft ickt u seyde,
Quame ick tuwent, sal ick melck-soppen eten?
Deuchd.  Ja ghy, segt op.
Sot.         t’Jacob, ick hebt vergheten,
En dat deden de melck soppen die zijn so goet.
(35) Wel ontbeyt, tloopt my inden moet,
Recht met dat ick op de Bruyt sach.
Deuchd.  Wel hoe heet ghy dan?
Sot.         Gauloos wtslach.
Soud’ ick my van mijnder namen schamen?
Deuchd.  So help my Godt tis wel uwen namen
(40) Van waer zijt ghy gheboren
Dat wild’ick wel weten waert uwen grey.
Sot.         Segt my van waer zijt ghy?
Van verren wey, ick weet wel waer
Men gaet eerst al datte,
(45) En dan aldaer een wey-watte,
Gaet deur een Huysken,
Men siet de scheure, men gaet recht deure
En daer sietment, daer weet ghijt al.
Deuchd.  Wat vreemder gheschal.
(50) Niemant en belge hem van desen sot
Hy en meynter geen quaet me, al vallet bot
Maer zijn dinck is al tot goeder trouwe.
Sot.         Ey siet wat een moy wijf, een soete vrouwe:
[fol. C5v]
Deuchd.  Het is de Bruyt, wel vuyl rudare.
Sot.       (55) T’jan ick wilde ick oock alsoo een Bruyt ware,
Al soude tvolck noch soo seer met my schacchen:
Ja Vrou Bruyt ghy souter selve mede lacchen,
Maer ghy schaemt u tegen uwen Bruydegomme.
Deuchd.  Weetty niet anders, keert wederomme,
(60) Oft brengdy de Bruyt yet, siet dat ghijt haer schenct.
Sot.         Ick brenghe beter dinck dan ghy brengt.
Deuchdelijck in-gheven.
Doet monster, my dunct dat ghy confuys staet:
Wat brengt ghy?
Sot.         Goet huysraet,
Sulck als een nieu paer volcx toe-dient.
Deuchd.   (65) Dats niet te misprijsene.
Sot.         Ja maer au vrient,
Zijt ghy juyste comen om my te beknijsene,
Deuchd.  Neen, maer om te bewijsene,
Seven puncten die tot den Houwelijcke dienen?
Om salichlijck t’Houwelijck door te leeden,
(70) Die t’Houwelijck aenveert.
Sot.         Ende wilt my bescheeden
Ten dooch niet dat wy langher draelden:
Wat puncten zijnt, van spellen oft naelden?
Men vinter geen fijnder noch bet verstaelt.
Deuchd.  Dus pleghet te varen daer wijsheyt faelt
(75) Maer ick wil oorkonden voor alle verstanden:
Daer zijn seven puncten, dat wijse daden,
Ten soude ons niet schaden.
Sot.         Au vrient helpt my ontladen.
Deuchd.  Dat sal ick gheerne doen.
Sot.         Ay dit gheschie int goede,
(80) Mijn levedaghe en was ick noyt soo moede,
Ick ben ghewrocht ghelijck eenen elve.
Deuchd.  Groet de Bruyt ende de Bruydegom.
Sot.         T’jan doet het selve,
[fol. C6r]
Hier is al te veel volcx versaemt.
Deuchd.   (85) Ja wat sal u t’volck doen?
Sot.         Ick ben al te seer beschaemt.
Deuchd.  Tis waer, kinders sijn vertsaecht:
Hy die gheboren was van eender Maecht
Beware u Bruydegom ende u ghesellinne
(90) Met al u ghesinne.
Sot.         Recht, daer zijnse wel mede,
Kondy niet segghen, dach moy Wijf, moy Man,
Au al bestier.
Deuchd.  Segghet ghy selve diet wel can.
Want ghy hebt een clare storte.
Sot.         Wacht, wacht, laet my de saecke corte,
(95) Eer een Parmentier soude maken een knoppen,
Dach Aechte, dach Calle, Pieren en Coppen,
Dach Griete, Truyde, Woutere, Klaeyken,
Dach Meeus, Melis, Thijsken en Maeyken,
Dach Gielis, Govaert, Dries en Jans,
(100) Dach Meyskens, Knechtkens, Wijfs en Mans:
Godt gheve u al eenen ghoeden overmorghen
Ende eenen salighen eergisteren,
Laet pover nu sorghen,
Nu heb ickt al ghegroet gontswaers en derwaerts:
Tsa, tsa, Vrou Bruyt, siet herwaerts,
(105) Dat ick u schencken sal ten wert gheen cleen dinck:
Siet Vrou Bruyt als ghy hebt een weenlinck,
Dese Luyers wert zijn eerste habijt.
Deuchdelijck in-gheven
Noteert dit wel, twert u profijt,
Sy heeten Ootmoedicheyt,
(110) Want Christus was in Luyers ghewonden.
Sot.         Hier heb ick een beter stuck ghevonden,
Juste dienende laghe de Bruyt van kinde,, want
Al heeft sy Luyers, sy en heeft geen winde,, bant
Siet Vrou Bruyt, dit is tuwen besten.
[fol. C7r]
Deuchdelijck ingheven.
(115) Neemten danckelijc vrou Bruyt, certeyn hy dient,, u
Sot.         Vrou Bruyt, ou ben ick niet wel u vrient,, nu,
Ick brenghe u Luyers en windebants beede,
Ende ick sal u meer geven eer ick scheede,
Merckt wat is dat sonder veel gheclaps?
(120) Bijder doot tis eenen pot vol paps,
Oock staeter eenen lepel in naer tbehoeven,
Over dat, so moet ickt wel proeven,
Helpe broo hy kleeft aende ribben,
Vrou Bruyt wildijs oock eenen lepel vol hebben?
(125) Ick sien neen, ghy sout u schamen.
Deuchd.  Ghestadighe Minne is pappots name,
Ende is daermen voetsel mede schept:
Sot.         Vrou Bruyt als ghy een kint hebt,
U is van noode een paphoorne
(130) Dus niemant van mijnen klap hem toorne,
Siet tis om tkint te leeren suyghen,
Also ick dede.
Deuchd.  Om claer betuyghen,
Daer wt suychtmen tsoetste voetsele.
Sot.         Ontbeyt my loopt in mijn ghemoetsele
(135) Een dinck al waert van houte ghegoten:
Ist niet een Wieghe Godt moetse verdroten
Neemt vrou Bruyt, siet daer,
Ghy sultse van doen hebben, dats claer
Wanneer, ende waer stellickse onder de lieden.
Deuchd. (140) De Wieghe ruste en peys bedieden,
Dus dientse wel jonghe ghehoude paren.
Sot.         Recht nu is de Meersman tenden ghevaren:
Vrou Bruyt daer is tkoordeken,
Knoopt dat aen der Wieghen boordeken,
(145) En wilter mede u kinderen sussen:
Swijghet niet, noore nussen
Also mijn Vaerken en Moerken sanck,
[fol. C7r]
Als ick inde Wieghe lach.
Deuchd.  Om tvolcx verlanck,
Tware best in corte van hier ghevloghen,
(150) Want langhe maeltijden en corte prologhen
Prijstmen meest by ghewoonten.
Sot.         Wel segt de Bruyt de seven puncten,
Of comt ghy hier om ons verknijsen?
Deuchd.  Neen ick salse int corte bewijsen,
(155) D’eerste is Ootmoedicheyt,
Het tweede is Jonste sonder sneven,
Tderde is Ghestadicheyt, tvierde is Trouwe,
Tvijfste is Charitate sonder verflouwe,
Tseste is Ruste in Godt boven al claer,
(160) Tsevenste Eendrachticheyt, nu weet ghijt daer,
Van seven puncten desen pare dienende,
Daer elck den Heere neerstich om zijn biddende:
Peyster om vrou Bruyt en Bruydegom mede:
God gheef u gratie.
Sot.         By mijnder trouwe dats wel gebeden,
(165) Zijn dat de puncte van grooter weerden,
Daer ghy af seyt?
Deuchd.  Wilt dese puncten aenveerden?
Bruydegom en vrou Bruyt tsamen,
Diet niet en doet Godt sal hem beschamen,
Als hy sal comen in sdoots allende,
(170) Het staet claer beschreven.
Sot.         Tis ghenoech voor alle bekende,
Want mijn kateelkens sullender henlieden toe dienen:
Om salicheyt te verwerven dient sulcke engienen,
Dus hebbe ick prijs so wel als ghy doet,
In mijn present.
Deuchd.  Ghy zijt een vry bloet.
(175) Laet ons doen so eerbaer lien pleghen,
Oorlof nemen, ick sal eerst beghinnen.
Sot.         Wie sechter teghen?
[fol. C7v]
Men weet wel ghy wt gheerne u bevroedicheyt.
Deuchdelijck in-gheven.
Uwen oorlof Bruydegom, peyst om Ootmoedicheyt,
Ick Deuchdelijck ingheven moet u verclaren.
Sot.         (180) Vrou Bruyt de Luyers wilt wel bewaren,
Ick weet wel ghy sult corts een kindeken winnen.
Deuchd.  Bruydegom leeft voort met Minnen,
Helpt malcanderen draghen weelde ende verdriet.
Sot.         Vrou Bruyt en verliest den windebant niet,
(185) Al schijn ick sot, ick ben beradich.
Deuchd.  Bruydegom leyt voort een leven gestadich,
Dijn afcomste hopick wert Hemelsche vullinghe.
Sot.         Vrou Bruyt de pappot is goede smullinghe,
Peyster omme boven alle dinghen.
Deuchd. (190) Bruydegom wilt met uwen wijve volbringhen
De seven wercken der Charitaten.
Sot.         Doet dat Vrou Bruyt het sal u baten,
Wacht den lepel dat hy niet en verte.
Deuchd.  Bruydegom draecht een ghestadich herte,
(195) Onse jonstighe meeninghe niet en versmaet.
Sot.         Vrou Bruyt bewaert de paphoren voor alle daet,
Ick brenghen soo minnelijck tuwen ghebode.
Deuchd.  Bruydegom leeft gherust in Gode,
Soo blijft ghy los van alle bedrieghen,, snel.
Sot.         (200) Vrou Bruyt wacht die wieghen,, wel,
Oft eeuwelijck val ick op u clachtich.
Deuchd.  Bruydegom en vrou Bruyt weest eendrachtich
God sal u blamen decken.
Nu Gauweloos wtslach, laet ons vertrecken
(205) De lieden beginnen van ons seer te verlangen:
Neemt heusselijck oorlof.
Sot.         Gaet ghy u gangen, ick ga de mijne adieu ick scheede.
Deuchd.  Bruydegom en Vrou Bruyt beede,
Uwen oorlof, wy bevelen u den oppersten Heere.
Sot.         (210) Godt wil u altijt in deuchden bekeeren,
[fol. C8r]
Ende dat ghy te nacht een kindeken maken meucht.
Deuchd.  Leeft altijt eendrachtich
So meuchdy smaken,, vreucht,
Doet het Houwelijc eere, denckende op den Insteller vol weerden:
Denct op de seven puncten, wilt vreucht aenveerden,
(215) Daer mede adieu als nu ten tijden.
Sot.         Ic Gauweloos wtslach quam om u verblijden,
Ende om te blusschen melancolie.
Deuchd.  Wy bevelen u t’Goddelijck saet Marie
Met uwen gheselschap allegadere,
(220) Welck jonne u Godt den Hemelschen Vadere.
Continue

Tafel-spel van twee Persoonen,

Met namen Blijden wille, een fraeye Doch-
ter, Sotte Cout, Boerdich.

Blij.
HOe gaet ghy dus gapende?
Sot.
Hoe gaet ghy dus kijckende?
Blij.       En saecht ghy noyt lieden?
Sot.       Gaet selve manierlijck.
Blij.        (5) Ghy comt al slapende.
Sot.       En ghy al prijckende.
Blij.       Hoe gaet ghy dus gapende?
Sot.       Hoe gaet ghy dus gapende?
Blij.       Hoe gaet ghy dus gapende?
Sot.       (10) Hoe gaet ghy dus kijckende?
Blij.       Of men u wapende.
Sot.       Wien waer ick lijckende?
Blij.       Die sotheyt bieden.
Sot.       Ghy blijckt oock cierlick
Blij.        (15) Hoe gaet ghy dus gapende?
[fol. C8v]
Sot.       Hoe gaet ghy dus kijckende?
Blij.       En saecht ghy noyt lieden?
Sot.       Gaet selfs manierlick,
Mijn dunckt ick gae wel so goedertierlick.
(20) Als een lammeken.
Blij.       Ghy schijnt seer onnooselick.
Sot.       Mijn ooghen staen niet so looselick
Als de uwe doen.
Blij.       Wel waer laet ick die vlieghen?
Sot.       Ghy sult noch menige knecht bedriegen
Met uwe clare bruyne quinckerkens
(25) Ghy sult maken meer droncken drinckerkens
In Venus bat, dan men getellen sal.
Blij.       Ja wat dese knecht staet op zijn rellen al
De schulde en is my niet al dralick.
Sot.       Ja het gaet my veel liever wel als qualick
(30) Ghy en moecht my anders opseggen yet.
Blij.       Mer aldus mogen wy ofleggen niet
Den wech die onse moeder gaen hiet.
Sot.       Ick wedde dat my niemant hier staen siet.
Want ick ga altijt voor oft achterwaert.
Blij.        (35) Mijn dunckt dat ghy gelijck, de trachter vaert,
Want watmer inne giet, tloopter al deure
Ghy en onthout geen wijsheyt.
Sot.       Dat is recht mijn nateure
Want ick en prijse niet el dan boerde
(40) Dat ick doch veel van groote wijsheyt roerde
Ten soude van my niet wijs genaemt zijn.
Blij.       Mer om de Heeren die hier versaemt zijn,
So sout ghy beschaemt zijn, willet onthouwen,
Tis hier recht daer wy wesen souwen,
(45) Siet selfs ist niet een Hof van Heeren?
Sot.       Al waert van vrouwen, ic en cant niet keeren,
Dat ick dus ruyt ben, dat is mijnder seden aert.
Blij.       Mer ick wilde dat ghy wat bat besneden waert
[fol. D1r]
Want ghy zijt te ruyt aen allen sijden.
Sot.       (50) Besneden?
Blij.       Ja besneden.
Sot.       T’ian doet u selven besnijden,
Wat mach u aen mijn grootheyt hinderen
Ick en liet tminste ledeken niet verminderen
Dat ick aen mijn lijf hebbe tsy been of kootken.
Blij.       Ja lieve Joolken.
Sot.       Neen lieve Jootken
Sot.       (55) Wilt ghy besneden zijn? loopt tot de steenhouwers,
Ick en weet u ergens te wijsen nouwers
Wat macht u hinderen dat ick groot bin?
Blij.       Ick segge in zijn dwaesheyt blijft hy doot in,
Tdunckt hem een leven, hy wert daer vet by
(60) Hy en peyst niet dattet my groot belet sy,
Ick die hier gaerne een groote groete bode.
Sot.       Wat groetet vry heene inden naem van Gode
Tgeselschap sal daer by zijn te gherustere.
Blij.       Ke hoort mijn broedere.
Sot.       Ja ke siet mijn Sustere
(65) Sy waent de wijste van hier ontrent zijn.
Blij.       Lach ick, so salt met allen gheschent zijn
Niet tegenstaende wat schaemte verbiet
Want desen dwaes, staet so dwaeslick en siet,
Hy soud’ een mensch wel te lachen teenen
Sot.       (70) Trouwen tis beter te lachen dan te weenen,
Want tbrengt alle druck buyten der cille,
Ick ben Sotte Cout.
Blij.       Ende ick Blijde wille,
Goede genoechte is my niet leet
Wel? hebt ghy oock dat dinck?
Sot.       Wat dinck? Ick en weet
(75) Ick en weets daer van niet eenen kaf.
Blij.       Mer dat dinck dat ons onse Moeder gaf
Om hier te brengen door jonstich verclaren
[fol. D1v]
Hebt ghyt vergheten?
Sot.       Hoe gaet ghy ghebaren?
Meynt ghy my met woorden so te versagen?
(80) Sy gaf my dit korfken mede te draghen,
Ende beval my dat ickt altijt slote*
Want daer was wat inne.
Blij.       Nu vallet te lote
Ick was by na mijn sinnen berooft.
Sot.       Mer ghy zijt al te seer cort door thooft,
(85) Soudemen van u sulcx vele ghenieten,
Men behoefd’ u wel met rooswater te begieten,
En maken u koeldere dan een Ys.
Blij.       Nu Sotte Cout hoort doch mijn advijs,
Na dien ghy den korf ghebrocht hebt
(90) So dunckt my dat ghy wel ghewrocht hebt
Wy sullen hoop ick geen schand’ begaen heden
Mer tware best dat wy vermaen deden
Dese eerbare Heeren alhier voor ooghen
Te doen een groetenisse.
Sot.       T’ian ick wilt garen ghedoogen
(95) Ten sal aen mijn sijde niet ghebreken.
Blij.       Wy comen hier hoops stoops in ghestreken
Sonder Godts wouds oft yet te segghene
Dus pijnt u de groete aen tboort te legghene
Tbehoort u toe, dus doetet verhael dan.
Sot.       (100) T’ian doeget selve ick en ben geen Taelman,
Tis schande dat ghy my dus vercleent
Sy sullent wel eten al heb ickt niet gheseent
Mijn benedictie die valt hen te flaeu
Ick had liever in mijn hant een bout van een Paeu,
(105) Dan mijn hant over de spijs gheslegen
Dus segentet self.
Blij.       Zijt ghy dan niet ghenegen
Omme te groetene, daer van noop ick.
Sot.       Sy sullent wel op eten hoop ick
[fol. D2r]
Want dunckt mijn al volck die ghesont zijn.
Blij.        (110) Wat meent ghy dat sy deurgaende ront zijn
Als wy vermont zijn, wat wilt ghy brouwen
Tzijn al Heeren ende eerbare vrouwen
Ja de beste die binnen deser stede zijn
Wisten zijt, sen souden niet te vrede zijn
(115) Dat ghy spreeckt dus onbetamelick.
Sot.       Treet naerder en spreeckt bequamelick
Ghy blijde wille ghy schijnt veel vroedere.
Blij.       Ick bidde u om de minnen van onse moedere*
Die ons beyde hier heeft ghesonden
(120) Dat ghy doch geeft ter stonden
Dese Heeren een vriendelicke groete.
Sot.       T’ian doetet selve ick en hebs geen moete
Blij.       Hoe segget doch oppe sonder verlanghen,
Sot.       Neen uwe tongsken is al bat ghehanghen,
(125) Want ghy weet de maniere boven al
Dus segghet ghy doch oppe.
Blij.       Wie icke?
Sot.       Ja ghy.
Blij.       Bylo ick en sal,
Ick schame my selve vele te seer,
Waey tis schande.
Sot.       Dat acht ick smal.
Blij.       Segt ghy doch oppe.
Sot.       Wie icke?
Blij.       Ja ghy.
Sot.       Bylo ick en sal.
Blij.        (130) Ick sal u helpen hebt ghy misval,
Wy moeten ymmers bewaren de eere,
Dus segt doch oppe.
Sot.       Wie icke?
Blij.       Ja ghy.
Sot.       Bylo ick en sal,
Ick schame my selven vele te seere.
[fol. D2v]
Blij.       Schaemt u niet, doet na der wijser leere,
(135) Wat hier comt van des Moeders weghen
Mach niet misdoen.
Sot.       Ja dat is te deghen,
So langhe ick hier niet missegghen can
So wil ick de groete gaen legghen an
Als een Rijnschaert met blijden gheeste
(140) Alle goeden achtent minst end’ meeste
Heeren ende vrouwen altemael,
End’bysonder u Heer principael
Die voor u hebt so schoone gherechtkens
Voort groet ick beyde Meyskens en knechtkens
(145) Dienaers ende Dienersse groot en smallen,
Oud ende jonghen.
Blij.       Ontbeyt wat sal hier ghevallen,
Dat is ymmer seer wel ghegroet.
Sot.       End’ dat ghy alle welvaren moet,
Tavont late en ghistere vroech
(150) End’ eerghistere mede.
Blij.       Nu nu wy hebbens ghenoech
Ghy maeckt het volck heel confuys
Segt van waer wy comen?
Sot.       Mer wy comen van Huys
(155) Wist ick dat niet, so waer ick dwaes.
Blij.       Ey aenmerckt doch dit relaes
Wie hoorde oyt van slechter engien?
Segt waer omme wy comen?
Sot.       Mer om dese Feeste te sien
Ick en weet niet el.
Blij.       Ay arm clappaert.
Sot.       (160) Ick en ben geenen snappaert
Tis u te voren wel bediet.
Blij.       Segt wat wy brenghen.
Sot.       Dat en weet ick niet.
Blij.       Ken sach noyt sotter knecht mijn dagen
[fol. D3r]
Sot.       Wy brenghen platte beursen en ydele maghen
(165) Dat mach ick wel aen mijn selven proeven.
Blij.       Thuys te gaen soude ick wel behoeven,
Om dese schande te claghen yemant.
Sot.       Gaet vry henen, u en hout hier niemant.
Blij.       Schaemte doet my int spreken tateren.
Sot.       (170) Soo swijcht dan, wie ramp hiet u snateren
Ghy comt ter Feeste waer toe voecht ghy u
Ghy heet my spreken, dan misnoechtet u
En swijch ick soo ist noch veel quadere.
Blij.       O Heere Godt zijt doch mijn beradere,
(175) Dat ick met eeren van hier mach scheyden
Nu wil ick mijn selven gaen bereyden
De groete te doene soo het betaemt
Vermoghende Heeren hooch vernaemt,
Reyn ongheblaemt, versaemt, dus vreuchdelick,
(180) Ick groete u met herten deuchdelick,
Daer ghy dus jeuchdelick, by elck ander zijt gheseten
Ick bid u dat ghy ons niet en wilt veten,
Dat wy hier in comen soo seer bottelick
En al mach mijn broeder spreken sottelick
(185) Vergevet hem om Gode hy is een joncxken
Wilter niet op letten.
Sot.       Ay hoort doch wat tongsken
En wast niet in het spreken seer wackere?
Ick segghe jaet.
Blij.       Bylo dat ghebrackere
Men sal met my spotten, hoe ickt make
(190) Mogende Heeren om te corten de sake
En belcht u niet ick bidts duysent fout
Ick ben Blijde wille.
Sot.       Ende ick ben Sotte Cout.
Sy is mijn Sustere end’ ick haer Broedere.
Blij.       End’ vrientschap is ons beyde Moedere
(195) De welcke ons hevet ghesent hier
[fol. D3v]
Met een present, excellent fier,
Hier te presenteren seere bequamelick
Sot.       Hoe staet ghy dus en spreeckt ongamelick
Ten heeft my noyt als nu verdroten.
Blij.        (200) Ay broeder hout doch den korf ghesloten
Ick come hier om niemant te bedrieghen.
Sot.       Ygo hoe beghintse nu te lieghen
Tis waerdich te stellen by gheschrifte.
Blij.       Vruntschap ons moeder sent hier een gifte
(205) By my haer dochter die Blijde wille sy
Om dat hier vreucht binnen de cille, sy
So heeftse mijne broeder mede ghesonden
Sotte Cout sprekende wat onghebonden,
Sijn woorden en acht in geenre manieren,
(210) Dan moghende Heeren om u staets vercieren,
Moet hy met woorden verschoont zijn
Daer is geene Coninck hy moet gecroont zijn.
Dus send’ u ons moeder vruntschap voorseyt
Een Croone met groter eerwaerdicheyt
(215) Daer blijde wille af is t’motijf
Tis geen sotte cout.
Sot.       Ay hoort doch dit bedrijf
Sen weet noch niet waer tslot is,*
Wat meen ghy dat onse Moeder sot is?
Een crone te seynden tot dese feeste
(220) Waer soude zijt halen.
Blij.       Swijcht doch ghy beeste
Daer en sal nemmermeer wijf met u ghestelt zijn.
Sot.       Vier schelling groot duncktet u geen gelt zijn?
Menich Mensch soud’ daer op leven een Maent.
Blij.       Ja Ja, tis al anders als ghy waent
(225) Dus swijcht doch en zijt te vreden.
Sot.       Of ist een crone van papier ghesneden
Die en is so costelick niet dat waen ick.
Blij.       En belcht u niet mijn Heeren al vermaen ick
[fol. D4r]
Van eene Croone, ten is geen weetspel
(230) Vruntschap onse Moedere die weet wel
Dat ghy genoech croonen hebt in ghebiet
Mer van deer faictsoene en hebt ghy niet
Dus wiltse in vrientschap tegen u quijten.
Sot.       Hoe nae ist een croon van vier mijten,
(235) Die vintmen wel in menich Lant
Ramp moet hy hebben die eerst de Mijten vant
Want een Croon en is geen maeltijt broots.
Blij.       Neen lieve vrient tis al wat groots,
Ghy verstaeter niet met al an,
Sot.       (240) Of ist een blaeuwe Croon?
Blij.       Neen lieve Talman
Die pleghen maer vijfthien groot te doen.
Sot.       Ist dan een Croon van tnieuwe faictsoen
Een Dolphenoische of Italiaensche
Een Savoische of een Spaensche.
(245) Een Coolsche een Davitsche of Bourbonsche
Een Schotsche een Ongersche oft Argonsche
Of ist een breede Croone wt Portugale?
Blij.       Neen neen ten is ghene van dien getale
Ghy zijt daer nergens na by gheraeckt.
Sot.       (250) Ist dan een croon van hartshoorn gemaeckt,
Diemen in de Heeren salen plach te hangen
My beghint al reede te verlangen,
Wat Croone dat dit doch wesen mach.
Blij.       Ghy en verstaet u niet van dit ghewach,
(255) Men is te bat datmense aenschouwe.
Sot.       Wel ist dan een Croon ter goeder trouwe
Daermen de Bruyden mede pareert
So waren dese Heeren wel ghestoffeert
Want ick weet wel die is so aerdich
(260) Ja s’is wel thien of twaelf pont groot waerdich
Mijn Heeren souden dan met allen moy zijn
Mer tsoude tot onser aller poverioy zijn
[fol. D4v]
Onse Moeder werde bijster soot claer blijcke,
Al heetse vrientschap sen is niet rijcke,
(265) Dan blijde wille heeft sy altijt
Haer liefste Dochterken.
Blij.       Met harten verblijt
Heb ick de Croon eerwaerdich mede ghebracht,
Sot.       Ist dan een croon van Metael ghewracht,
Ick val u plattere als een scholleken,
(270) Men trecktse op end’ neder met een rolleken,
Tcoordeken ghehecht aen stijle of bancxkens
Gheciert met moye loverkens en rancxkens
Daer men wel acht oft thien kaerssen opstelt,
Ist sulcken Croon die cost wel ghelt,
(275) Mer sen mach in dit mandeken niet.
Blij.       Neen vrient ghy raet het pandeken niet
Ghy en weet wat ter merct t’eten is,
Ick woude ghy sweecht.
Sot.       Mer om te weten wis
Ick hebbere wat betere op ghebeent
(280) Of ghy een Croon inder Kerck meent
Die men voor de beelden plach te slane,
Van latoen oft ysere
Blij.       By loy de Mane,
Is u soo ghereet als de seven sterre.
Sot.       Mer ick rade so lange dat ic daer inne verwerre
(285) Ist S. Jans Croon segghet my naeckt?
Of ist een Croone van borstelen ghemaeckt?
De waerheyt te wetene ick begere
Of ist een Croone van eenre spere?
Wat Croone sout sijn? ’t dunckt my rasinghe.
Blij.        (290) Tis een edele Croone.
Sot.       Bat tis al prasinghe,
Ghy maeckt my flaeuwer als een delvere,
Sen is van Gout noch oock van Selvere
Noch van latoen noch van ysere
[fol. D5r]
Noch van Harthoorn dus maeckt my wijsere
(295) Al ried ick een jaer, ick en riets niet
Blij.       Tis een fraeye Croone.
Sot.       Ja ick en siets niet.
Blij.       Ghy sultse noch sien met uwen ooghen.
Sot.       Wanneer? wiltse ons doch tooghen
My is leet dat ick daer van sy een sprekere
(300) Hout daer ist mandeken ick ben wel sekere,
Tghewichte is cleene na mijn vermeten.
Blij.       Moghende Heeren ineeren gheseten,
Wy comen hier al met trappen by
En belcht u niet al clappen wy
(305) Het sal nu cortelinghe doch gheschien
Nu Sotte Cout wel aen wilt sien
Wat dunckt u? en is hy niet schoone?
Sot.       Wat ou tis een Doorne Croone
Die en had ick niet gheraden in langhe termijn.
Blij.        (310) Nochtans en moetse niet vergheten zijn
Volghende de Waerheyt diemen ghelooven sal
Want het is de opperste Croon boven al
Lof sy den Heere diese droech,
Met grooten lachtere.
Sot.       End’ hy daer mede dwoech
(315) Thovaerdighe hooft van Adams verheffinghe.
Blij.       Eerwaerdighe Heeren neemt beseffinghe
Laet sincken in u alle heerschappije
Hovaerdicheyt ende alle envije
Want geenen Coninck en heeft ghelijckheyt
(320) By dien Coninck wiens machtighe rijckheyt
Was sonder beghin ende sal eewich ghedeuren
Alle menschen hadden moeten ghebeuren
Met den Duyvel te sijn int helsche torment
Haddet den oppersten Coninck niet gheent
(325) End’ de doot ghestorven aen t’Cruysen hout
Met bittere pijnen seer menichfout
[fol. D5v]
De Doorne Croone op zijn hooft ghewrongen
Fortselick door de harssenen ghedrongen
Met tweentseventich tacken wreet
(330) By die Coninck des Hemels end’ der aerden heet
Om onse sonden heeft moeten draghen.
Sot.       Niemant heeft in hem selven sulck behagen
Noch hem op swerelts weelde vermeet
Dat hy den oppersten Coninck vergheet
(335) Hebt dit voor oogen en zijt ootmoedich.
Blij.       Eersame Heeren wijs ende voorhoedich,
Vrientschap ons Moeder so tblijckelick sy vry
Sent u dees doornen Croone rijckelijck by my,
Blijde wille wt deuchden schenckende
(340) Op dat ghy te badt sout zijn gedenckende
Wat passie, wat pijn, wat bitter seer
Dat Christus leet de opperste Heer,
Hier op wilt nemen goede merck.
Sot.       Oorlof mijn Heeren tot desen perck
(345) Wilt vrientschaps werck in danck ontfaen
Blij.       Tis gheschiet wt blijde wille sterck
Sot.       Sotte cout sy ghetoghen wt desen perck.
Blij.       Acht wel opt Morael beyde Leeck en Clerck,
Tis om u te verheughen ghedaen.
Sot.       (350) Oorlof mijn Heeren tot desen perck
Wilt vrientschaps werck in danck ontfaen.
Blij.       Segt alle Amen, hier mede ist ghedaen.
Continue
Tafel-spel van drie Personen.
                Den loopenden Tijt.
By na tleste.
De leste.

Loopenden tijt singende.
DE Mey, de Mey, die brengt ons blomen
En vreuchde allerley,, van God hercomen
[fol. D6r]
Ick wensch de Liefste mijn,, altijt goeden dach
En hier so goeden wijn,, alsmen wel smaecken mach
Dit spreeckende.
(5) Dit Lieve geseltschap, moet sijn gegroet
Ick wensche hun, aen God eewich wel varen.
En bidde dat sy mogen leven vroet,
Dit Lieve geseltschap, etc.
Voor alle ongheval, moet het sijn verhoet
(10) Ende de Heer wilse in deuchden sparen.
Dit Lieve geseltschap, moet sijn gegroet
Ick wensche aen God eewich wel varen
En naer desen tbrengen inder Engelen scharen.
By na tleste, God groet u mijn Heeren.
Loop.    Wat sal hem hier openbaren,
(15) Wie heeft u geroepen, tot deser Feeste.
D’leste.  Ick kome hier oock als een vande meeste
Groetende ’t geseltschap, beyde, mans, en vrouwen
By na.    Wel wat wilt ghy hier, ’t geseltschap ontfouwen
Thert wilt vercouwen, druck wilt mijn nopen,
(20) Segt mijn doch, wie heeft u hier geropen
Och waer ick ontcropen, uyt desen vergier.
Loop.    Segt ons eerst, hoe ghy compt hier
En naer dien bestier,, uytgenomen,, fijn
Sullen wy u seggen hoe wy hier gekomen,, sijn
By na.    (25) En als den vromen,, dijn, wil oock verclaren,
Hoe, en door wie, ick hier kome gevaren
Loop.    Hoort ick salt u openbaren,, en ghy moet weten
Ick ben (het is claer) de lopende tijt geheten.
Geschapen van God, int hoochste geseten,
(30) Dit moet ghy weten,, uyt loutere genaden.
Wie de loopende tijt niet en acht, die compt te spade,
Alle weldaden,, en sal hen niet baten
Dies wilt de lopende tijt, niet verlaten.
Mer de lopende tijt beyde dagen en nachten
(35) Voor u hoochste en beste goet achten,
[fol. D6v]
Die u God wil schachten,, gebruycken ten profijt,, fijn
Ter Liefde, soo sult ghy namaels verblijt,, sijn
Want naer dees tijt sal geen tijt als dees tijt,, sijn.
D’leste.  Maer vrient ghy hebt u wel gequijt,, fijn
(40) Dan tot verwijt,, dijn, rest noch t’ verclaren,
Wie u hier heeft gheropen.
Loop.    Ick sal u openbaren
De Heere der Heerscharen,, heeft my gheropen
Tot allen plaetsen, ende ghestelt open
Alle doren met hopen,, tis mijn al ontdaen
(45) Want de Lopende tijt comt over al in ghegaen
Dit is vast sonder waen,, dan doch vertelt
Wie u gheroepen heeft,, en u name vermelt
Doch niemande quelt,, met langhe reden.
By na.    Mijnen name (doch hoort) moet zijn beleden
(50) Ick ben ghenaemt heden,, By na het leste,
Na my is wat ende dat is de reste
Daer na valt geen queste,, tot gener tijt
Ick ben ghecropen in dit gheseltschap verblijt
Gheroepen sulcx als ghy sijt,, komende overal
(55) Want wie isser, merckt wel, siet alle t’ghetal
Hoe ment nomen sal,, jonck, middelbaer, of out
Wijs, dwaes, man, vrou, ende al, hoe clouck, hoe stout
’T moet al werden out,, by na int leste.
D’leste.  Och is dan de reste wel ghefondeert,
(60) En in Christo wel ghereformeert,
Van ’t quaet ghekeert,, naer ’t schrifts verhal,, soet.
Mijn naem is d’Leste, is dat goet, soo ist al,, goet.
Loop.    Maer voorwaer dit getal moet, hier gesonden,, sijn
Van God de Heere vaet wel ’t vermonden,, mijn
(65) Want ick heb bevonden,, fijn, in mijn ghedacht,
Wy sijn al ghelijckelick van een gheslacht,
Ja tot eender dracht,, moghelick gheboren.
De lopende tijt, by na tleste, om horen
Ende tleste dat alvoren,, moet sijn bedocht.
[fol. D7r]
By na.    (70) Wat sal hier werden voort ghebrocht
Ter goeder tocht,, vant gheseltschap eersame.
D’leste.  ’T sijn al vroome personen van goeder fame
Godt behoetse voor blame,, tot alre tijt.
Loop.    Twert geraden wel te besteden den lopenden tijt,
(75) De Heer ghebenedijt, die wilt u jonnen
Den tijt die loopt en zy wert versonnen,
Van haer wert verslonnen,, al datter wert gebaert,
Wel werdt die vermaert,, die dien wel besteet.
By na.    En gaet soo niet sonder afscheet
(80) Ende soo ghy weet,, van dese vrunden seer,, claer
Sonder haer Oorlof als de welgesinden eerbaer
Want de beminden voorwaer,, soudent hen belgen.
Loop.    De loopende tijt (siet) sal hen selfs verdelgen
Wie machse verswelgen,, den tijt niemant hier int wijt,, wacht
(85) Elck sie toe (tglas verlopende) neemt u tijt acht.
D’leste.  En gaet den tijt soo strijcken,
Sonder Oorlof ofte consent
En bedrijft hy niet dwelck mach blijcken
Onse by comste wert hier by gheschent.
By na.    (90) Wat sullen wy doen hier in dit convent
Mijn dunckt, elck went,, hem tot eten en drincken
Men behoort dit gheseltschap te beschincken
Daerse tlest by bedincken,, want by na tlest is hier
Om te maecken goet cier,, in desen quartier
(95) Mach hier,, steed houden tgeschenck eerwaerdich.
D’leste.  Al wert hier staech seer vaerdich
Spijs gedragen eerwaerdich,, so wert enen gebracht by desen
Een Spijs diender nodich moet wesen
Aerdich uytgelesen,, heerlick ende bequaem
(100) Insonderheyt voor Bruygom en Bruyt eersaem
Die in goeder faem,, wel zijn bedaecht
Ende overlanghe, veel jaren deurgejaecht
Ick hebt bevraecht, om dat ickt wilde weten
Sy hebben langhe tijt inden echten staet versleten
[fol. D7v]
(105) Den tijt is ghereten,, als een cleet verganckelick
Dies breng ick u beyde, nemet doch danckelick
Spijse verganckelick,, want ghy moet verhuysen.
Hier gheeft hy haer een Doots hooft.
By na.    Eylacen, O dit zijn alle abuysen
Ay my, sulcke mesuysen,, wilt doch wachten.
D’leste.    (110) Dese spijse die moet doch yder verpachten
By daghen of nachten,, niemant uytgesondert.
By na.    Ick sie dat dese luyden hier van zijn verwondert
Dat ghy sulcx oorcondert,, hier ter plecken met vlijt.
Maer ick breng hier sonder vertrecken dees tijt
(115) Met aller vlijt,, goet broot om smaecken.
D’leste.  Ja wat sal hier doch By na tleste maecken
Voor alle saecken de Heer zy ghedanct
Was dese tafele wel met broot belangt
Overvloedich bedranckt,, soo ’t mach blijcken
(120) Van aller soorten, ten baet geen prijcken,
En comt ghy nu strijcken,, met een ander broot?
By na.    Ja desen brode (seg ick u) is hier noot
Boet voor de Doot,, die eewich sal duyren
Dit broot (dat God sent) is van sulcker cuyren
(125) Dat sal verduyren, d’honger met vlijt,
’T bevangt oock d’eewighe lavenesse talre tijt
Voor yder wie ghy zijt niemant uytgesloten.
D’leste.  Wanneer comt het voort, wanneer salt vloten
Dese goede permoten,, hebben ’t verlangen,, claer.
By na.    (130) Hout u doch niet als een bangen,, swaer
Ick salt langen haer,, daer ist broot exelent.
Hy geeft een Bybel.
D’leste.  Ey siet, het is een Boeck.
By na.    Tis ’t oude ende nieu Testament,
Dat yegelick behoort te sijn bekent,
Want zeer solvent,, leert het ongedwaelt.
(135) Ick ben ’t Hemels broot, vanden Hemel gedaelt,
(Zeyt Christus) ongefaelt,, wie dat eet en drinckt
[fol. D8r]
Deur de Doot hy hem in my ten leven brinckt
Dit alle bedinct,, ghy vrunden eersaem.
D’leste.  En sonderling ghy Bruydegom bequaem,
(140) Die soo ick raem,, dit wert geschoncken.
Op dat hy door der Goddelicker Liefden voncken,
Tot u naestens stichting, na Godes Leeren,
Selfs uwe Bruyt moocht eeren.
En Gods dienst vermeeren inden gelove zeer saen
(145) Beter dan tot noch toe es gedaen.
Alle ende elck hebbende d’leste byder hant,
Och Lijf, en Siel, is God een dierbaer pant.
By na.    By na tleste, nu alle en elcken heeft,
Ja tbeste voor Gods gerichte beeft.
(150) Tis waer elck sneeft,, in vele sonden,
In ons moet boete en beteringe zijn bevonden,
Deur Gods oorconden,, hier geoffereert.
By na tleste, en tleste, elck wel hanteert,
Dit ter herten keert,, in goeder beleden,
(155) Wy bidden u altzaem, wilt u lest wel besteden.
D’leste.  Neemt het in danck wy gaen hier mede.
By na.    Als witte en rode matelieven.
D’leste.  Soo in ons Speelken, elck verbreyden dede.
By na.    Sijt God bevolen, wilt niemant grieven.
D’leste.    (160) Bewaert het beste, en soect staech vrede,
Soo volcht ter stede, ’t geen niet vergaet
Al ist wat slecht, ons arbeyt niet versmaet.
Continue

Een schoon Coninck-spel voor den Minnaers,

Waer inne veele schoone gheraetselen wt ghegheven worden, seer gheneuchelijck.

O Herte verheucht ende baert nu joyeusheyt,
Want die soete Roose der amoreusheyt,
Mijn Lief met jonstighen dauwe behanghen,
Suldy nu hier schouwen.
[fol. D8v]
(5) Baert ghy voghelkens melodieusheyt,
Ende saeyt den geur der precieusheyt
Ghy bloemkens dies ick mach troost ontfanghen,
Mijns Liefs vol trouwen,
Ick sien de weertste boven alle vrouwen,
(10) Violetkens plucken ende oock kersouwen,
Om een verhooghen der princieren,
Die hier versaemt zijn,
Van vreuchden willet hert verflouwen,
Maer ick moet een vasticheyt in my houwen,
(15) Al verandert natuere in veel manieren,
Oft ick soude beschaemt zijn,
Gods gratie die laet my ongheblaemt zijn.
De Ionckvr.    Sijt willecome mijn vreucht,
Ende oock mijnen troost.
De Iongelinc. (20) Danc hebt die breet is al dat my noost,
Die my verlost wt allen weene,
Ghy besluyt in uwen persoon alleene,
Al zijdy cleene, een zee vol gratien.
Ionckvr.     Ionckheer van daden reene,
(25) Comt ende verheucht u by ons ghemeene,
In dit prieel vol jubilatien,
Wy sullen tot eender recreatien,
Van deuchden om een volmaeckt accoort,
Hier wat ghenoechelijcx brenghen voort.
De Iong.  (30) Comt ghy jonck heeren fier in desen rosier,
Ende hoort die soete voghelkens singhen,
Nu ghy maechdekens goedertier,
Wat mochten wy hier,
Van amoureusheden vreuchdelijcx voortbringhen,
(35) Dats daer de herten na hebben verlinghen.
Ionckvr.     Wilt u handen d’een op d’ander legghen,
Aldus verscheyden dan sal ick u segghen,
Hoe wy joyeusheyt sullen verwecken,
Wie dat de tienste hant sal wttrecken,
[fol. E1r]
(40) Die sal Coninck van desen spele zijn,
Ende elck moet tot zijnen bevele zijn,
Wanneer hem die Coninck te Hove dagen sal,
Moet elck responce gheven saen,
Oft tot des Conincx correctie staen,
(45) Wat segdijs wildy u hier aen houwen,
Ghy Heeren ghy Jonckvrouwen,
Alle Ionckh.    Jae wy in trouwen,
De Ionckvr.    Nu elck trect zijn handen met herten blije,
Ick salse tellen dats een twee ende dats drije,
(50) Viere vijve sesse sevene, wie is de ghesinste.
De Ion. Achte, negen, ou die jonckvrouwe is de tienste,
Dus is sy die Coninghinne van ons allen.
De Ionckvr.    Eylacen moestet immer my ghevallen,
De Ionghe.    Jaet fortune hevet u ghegheven,
(55) Coninghinne te wesene.
De Coning.  Vreucht moeter aencleven,
Jonckheer comt dan ten Hove.
De Iong.     Hier ben ick tuwen dienste ende tuwen love
Vrou Coninghinne in alder manieren.
De Coninghinne. Wat condy maken.
De Ionghelinck. Aen bosschen rivieren,
(60) Vlieghen jaeghen nae wilde dieren,
De Iongh.    Wimpele bemueren te velde stellen,
Ende ons vyanden ter neder vellen,
Daer wy in eeren by verschoont zijn.
De Coning.  Dat sal u noch hoochlijck gheloont zijn,
(65) Als dat ghy ons allen bevrijt van thoorne,
Op den Ban beveel ick u taenhoorne,
Die questie die u van my wert ghevraecht,
Oft een schoon suyverlijcke maecht,
Hadde in amoureuscher daet
(70) Drije Minnaers hem toonende sulcke ghelaet,
Dat een yeghelijck waende de weertste te wesen,
Ende sy werden al naemaels gheware van desen,
[fol. E1v]
Ende sy begeerden van haer te weten puerlijck,
Wie sy meest minnen mocht natuerlijck,
(75) Daer sy te zamen droncken ende aten,
Die maecht antwoorde in deser maten,
Ick sal die liefste een teecken van minnen tooghen,
Sy aensaghe den eenen met soeten ooghen,
Ende den tweeden doude dese maget vroet,
(80) Metter hant, den derden op de voet
Trede, doet my de waerheyt bekinnen
Van drijen, twelck tschoonste teecken van minnen
Is, daermen eere af mach schrijven.
De Iongh.    Ick soude by den soete ghesichte blijven
(85) Boven de teeckenen van handen oft voeten,
Want een herte mach zijn lijden versoeten,
In liefs ghesichte met jonsten machtich.
De Coning.  Ghy zijt verdoolt Jonckheer crachtich
Die ooghen zijn dickwils leughenachtich.
De Iongh.    (90) Want der ooghen soetheyt draeyt wel op den eenen,
Daer ooghen int herten eenen anderen meenen,
Met tvoetken te treden dats donbetamelijckste,
Voor suyver maegden en dalder beschamelijckste,
Waer schamelheyt van lieve crijcht volle vloet,
(95) En tarde noyt minnaer op de voet,
Ende wiet doet die tuycht secreet al stille,
Cloeckelijck liefs herte staet nu te wille
Als die nae tghebruycken ter hant gheset zijn,
Ghelijck die voeten het versmaetste let zijn,
(100) Ende duyterste dat aen den lichaem mach wesen,
Metter hant te nemen dat is ghepresen,
Voor tschoonste teecken Jonckheer verheven,
Want die handen moghen die belofte gheven,
Twelck die ooghen niet ghedoen en connen,
(105) Noch oock die voeten.
De Iongh.    Ick gheve my verwonnen,
Jae metter hant te douwen,
[fol. E2r]
Dat dunckt my oock best,
Dat moet ick onthouwen.
De Coning.  Nu ghy hebt ghemest
(110) Die questie te solveren, dies u correctie,
Sal wesen Jonckheer van reender sectie,
Dat ghy niet eten en moecht noch drincken,
Voor dat liefs oochskens op u blincken,
Van N. die jonstich in betrapen staen.
De Iong.     (115) So mach ic dan wel hongerich slapen gaen,
Ende hebben cranck jolijt dees reyse
De Coning.  Hoort ghy Jonckheer comt ten palleyse,
Daermen solaesheyt mach vermeeren.
De Iongh.    Eerweerdighe Coninghinne vol eeren,
(120) Al u beliefte wil ick u volbrenghen.
De Coning.  Wat condy maecken?
De Iongh.    Dansen en springhen,
Metter soeter amoureuse dieren,
Gratieuselijck in alle manieren,
Diemen in Venus pallays mach maken.
De Coning.  (125) Soo suldy dienlijck zijn ter saken,
Bericht my Jonckheer met soeter spraken,
Dwelck soo is die meeste vreucht,
Die den Minnaer meest verheucht,
Ende dan in reender deucht,
(130) Ghebeuren mach sonder vilonije.
De Ionckh. Dat sal ick u segghen met herten blije,
Tis waer wtvercoren Maecht.
De Coning.  In wat manieren?
De Ionckh.    Dats wel ghevraecht,
Dat een minnaer die op zijn bedde laghe,
(135) Zijn alderliefste lief aen saghe,
Jonstich in liefde op hem verhit,
Haer ontcleede tot in haer hemdeken wit,
Ende hy niet en wiste wilt hier verstant wt rapen,
Dan datse by hem soude comen slapen,
[fol. E2v]
(140) Ende sy sette deen voetken op den cant
Vander sponde, ende sy name dan bijder hant
Die deken, oft sy int beddeken soude springhen,
Ende sy dan weder keerde dat vierich verlinghen,
Ende meynen liefs liefde te ghebruyckene,
(145) Dats die meeste vreucht diemen weet te beluyckene
Int herte met amoueuse daden,
Ende is reynich blijvende.
De Coning.  Ghy hebbet gheraden,
Edel jonckheer van herten coen,
Comt ras te hove ghy jonghelinck in faeysoen.
De Iongh.    (150) Hier ben ick eerweerdige Coninghinne.
De Coning.  Wat condy maken?
De Iongh.    Met blijden sinne,
Soo can ick dienen voor vrouwen en heeren,
Onrecht met rechte te niete keeren,
Ende wreken alle blamatie van vrouwen.
De Coning.  (155) Dats goet jonckheere ghy wert onthouwen,
Te Hove met heerlijcken state,
Nu bericht my, oft u hertelijck liefken sate,
Druckich ghevanghen als darme dwase,
In eenen torre van glase,
(160) Sonder deuren oft vensteren, en ghy en mocht niet breken
Tghelas, maer ghy mocht u lief wel spreken
Door tghelas, ende saegt daer sulcken noot,
Wt ghebreke van water dat sy die doot
Soude moeten sterven terstont opter stadt,
(165) Hoe soudy oft ghy gheen water en hadt,
Sonder water haer water connen gheven,
Ende sy u beminde boven alle die leven,
Secht my daer af die rechte gloose.
De Iongh.    Ick soude beyden tot dat zeer vroose,
(170) Verstaet wel die reden die ick vermane,
Tglas dat vochticheyt weet tontfane,
Pleecht wt te slane, wanneer dat doyt,
[fol. E3r]
Aldus soudse water crijghen.
De Coning.  Dats alte beroyt,
Dat en schrijf ick gheensins in mijnen satere,
(175) Ghy moest haer water gheven sonder watere,
Inden torren die al besloten staet.
De Iongh.    Ick en saechs niet te makene.
De Coning.  Soo weet ick u raet,
Jonckheer als ghijse in noode saecht,
(180) Soo soudy der schoonder maecht
Begheeren te scheyden ende dat druckich woort,
Dat soudse doen weenen rechtevoort,
Want dijn woort luyende om haer vercleenen,
Soude haer door d’ooghen water verleenen,
(185) Nochtans en soudy gheen water bringhen,
Van u selven.
De Ionckh.    Tzijn waerachtighe dinghen,
Elck Minnaer macher verheucht in wesen,
Die questie t’aenhoorene.
De Coning.  Ter correctie van desen,
Dat u scientie hier moet ghebreken,
(190) Soo en suldy nae desen tijt niet spreken,
Voor dat N. u lief begheert
Ghesproken te hebbene.
De Iongh.    Die questie is wel weert.
De Coning.  Nu N. Joncheer comt raschelijck voort
Tot mijnen Pallaayse.
De Ionckh.    Ick gheefs accoort,
(195) Eerweerdighe Coninginne meughende.
De Coning.  Wat condy maken.
De Ionckh.    Ick ben my verheughende,
In vrouwen liefde principalijck,
En roovers, vileyns mach ick oock soo qualijck,
Dat ick wilde dat sy aen boomen hingen.
De Coning.  (200) Na sulcken herten moet my verlingen,
Dus vraghe ick u, oft een roosken wit,
[fol. E3v]
Suyver van bladeren en onbesmit,
Haer selven van haren steelken brake,
Staende in de camer, grondeert dese sake,
(205) Alle den nacht tot haer die Sonne verbaerde,
Ende dan dat roosken reyn van aerde,
Op haer steelken groyde recht als voren,
Hou soudy edel Jonckheer vercoren
Onder duysentich roosen dit roosken kinnen.
(210) Op eenen roosboom.
De Iongh.    Eerweerdighe nae mijn versinnen,
Sal ickt u segghen wilt onverflout zijn,
Den soeten roosboom soude nat bedout zijn
Metten rooskens die crachtich van vermooge zijn,
Sonder het roosken alleene, dat soude drooge zijn,
(215) Dat in mijn camer des snachs hadde ghestaen,
Daer soudickt aen kennen saen.
De Coning.  Ghy hebbet gheraen.
De Ionckh.    Hebbe ick dan voldaen?
De Coning.  Jae ghy Jonckheer nae mijn vermaen.
De Ionckh.    Nu laet ons gaen tis meer dan tijt
(220) In ons jolijt, tis d’meeste profijt,
Daermen in crijt heeft troost van lieve,
Ick ben hier te mijnen ongherieve,
In swaren miskieve, om dat ick die brieve,
Van Venus questie niet en coste bedien,
(225) Dus moet ick N. mijn lief gaen sien,
Vreucht moets gheschien, ick salder nae spien,
Met soeten amoureuschen treken,
Mer N. die en mach niet spreken,
Om dat hem ghebreken moeste scientie,
(230) Dus gaen wy doen ons penitentie,
Godt gheve elcken tot deuchden influentie.
Een yeghelijck wesende by de zijne,
De Ionckheer seyt.
O Venus reyn amoureuse monstrance,, sustinance,
[fol. E4r]
Der sinnen die jonstighe accordance
Brengt int vertooghen,
(235) Stelt nu dijn troostinghe balance,, om confortance,
Als dat twee gelieven in een substance,
Vereenighen moghen,
Want door die vensterkens vanden ooghen,
Soo coemt ghevloghen
(240) Ter herten als vierighe schichten wt boghen,
Een radije van minnen,
Ende bethoont my een eeuwelijck verhoghen,
Sonder verdroghen,
Die borsten die honich hebben ghesoghen,
(245) Onder Venus goddinnen,
Ick sie die schoonste boven alle Keyserinnen,
Daer mijn sinnen toe sijn gheneucht
Ghegroet zijt reen maechdelijcke jeucht,
Roosboom daer alle deuchden wt groeyen.
De Ionckvr.    (250) Edel Jonckheer danck hebt der deucht.
De Ionckh.    Ghegroet zijt reen maechdelijcke jeucht
De Ioncvr. U vrindelijcke woorden verwerven vreucht
Der herten, die jonstich te mijwaerts vloeyen.
De Ionckh.     Ghegroet zijt reen maechdelijcke jeucht,
(255) Roosboom daer alle deuchden wt groeyen.
De Ionckvr.    Alle die hen met edelheyt moeyen,
Die zijn van herten voor al te prijsene,
Maer claerlijck die daer besijden roeyen,
Zijn nootelijck vander hant te wijsene,
(260) Dus Jonckheer poocht u te verjolijsene,
Inden dau die wten hemel daelt,
Op boomen en cruyen begint hy te rijsene,
Daer elck groeysele perfectie in haelt,
Ende den schepper met soeten guere betaelt.
De Ionckheer.
(265) So cruyen en bloemen hen selven ontpluycken
Int vaten des daus ende dan beluycken
[fol. E4v]
Haer selven voor alle fenijnighe luchten,
Soo moet een yeghelijck zijns aerts ghebruycken,
Men goot noyt wijn wt ydelen cruycken,
(270) Noch op drooghe struycken,
En stonden noyt gheen vruchten,
Dminnende herte moet stenen en suchten,
Doort vreesen en duchten,
Dat hem grouwelijck quelt,
(275) Recht soo die gierighe vreest voor sijn gelt.
De Ionckvr.    Die dat woordeken wel spelt,
Die is goet Clerck.
De Ionch.   O lievelijcke bloeme van grooter gewelt,
Neemt hier aen merck, het jonstich werck,
(280) Plant hier int perck der jubilatien,
Berecht my by uwer weerdigher gratien, wt recreatien
Oft die edele Bye van reender natien,
In een roose vol deuchdelijcker fondatien,
Telcker spacien mach Honich vaten,
(285) Ende nochtans der roosen haer soetheyt laten.
De Ionckvr.    Die vraghe solveer ick in deser maten,
Op correctie Jonckheer hooghe van staten,
Dat haer cracht minder is dan te vooren,
(290) Ende nochtans meerdere.
De Ionckh.    Dat moet ick hooren.
De Ionckvr.    Hoort edel Jonckheer vercooren,
Sy en verliest virtuyt noch cracht,
Al blijft haer soetheyt een deel verlooren,
(295) Deucht maeckt die Roose te meer gheacht,
Merckt haddy een constich werck ghewracht,
Int herte, hoe soudemen de const prijsen,
Al haddijt subtijlijck overdacht,
Ghy en moestet met den wercke bewijsen.
De Ionckh.    (300) Och lof moet u van dien woorden rijsen,
Ghy zijt het roosken dat ick meene,
Die my die sinnen verjolijsen.
[fol. E5r]
En ick ben d’arme Bye van machte cleene,
Die Honich wt uwen persoon alleene,
(305) Moet vaten reyn suyverlijcke jeucht,
U Maechdelijck wesen dat is soo reene,
Dat my memorie ende sin verheucht,
In rechter vreucht.
De Ionckvr.    Danck hebt der deucht.
De Ionckh.    (310) O laes ghy meucht, wes ghy u peucht,
Schoone bloeme verheven,
My arme benoosde met woorden gheven,
Een druckelijck sterven oft een blijde leven.
De Ionckvr.    Jonckheer sou ick my alsoo verneren,
(315) Twaer blamatie der edelheyt ghedaen,
Tis quaet ghejonsticheyt fonderen,
Op datmense vander hant wil slaen,
Soude ghy in sulcx Jonckheere my ontfaen,
Twaer mijnder edelheyt groote schande,
(320) Dus moet ghy onghetroost nu gaen,
Als die versmade met Venus brande,
Dwelck my zeer leet is.
De Ionckh.    O goeder hande,
Soo laet ick ziel ende lijf te pande,
Versmoren in desperatien wreet,
(325) O doot verslint my binnen den lande,
Ende neemt tempeest tuwen onderstande,
Want ick wil sterven na dat dus steet.
De Ionckvr.    Compassie my soo ter herten geet,
Dat my die tranen op d’aenschijn heet,
(330) Vloyen midts deser desperatien,
Sijt te vreden Jonckheer u smertelijck leet,
Sal ick blusschen, want ick stae al ghereet,
Als die u van herten moet begracien.
De Ionch. Danck hebt reyn jeucht der confortacien.
De Ionckvr.    (335) O edel Jonckheer van reender nacien,
Ick verbinde my in uwer accordacien,
[fol. E5v]
Met ziele met lijve voor alle saken,
Ende ick gheloove u met jonstigher confortacien,
Ick sal u met grooter jubilacien
(340) Gheweldich edelman van u maken,
Godt laeter ons beyden jolijt in maken.
De Ionckh.    O alder ghebenedijtste van spraken,
Het herte mach wel blijschap maken,
Door die troostighe woorden die hier vlieten,
(345) Ick sal hoop ick uwen vader so vermaken,
Dat wy soo in zijn gratie zullen gheraken,
Dat hem zijn leven niet en sal verdrieten.
De Ionckvr.    Edel Jonckheere wilt vreucht genieten,
Teenen onderpande gheef ick u mijn trouwe,
(350) Wilt droefheyt wter herten ghieten,
Tis eenen rinck van fijnen Gouwe.
De Ionckh.    Danck hebt reen amoureuse kersouwe,
Tsal hoop ick den lande noch profiteren,
Dus willen wy met vreuchden triumpheren.
Continue

Een seer schoon tafel-speelken van
drie Personagien, seer ghe-
nuechelijck om lesen.

Ongherustich Sin.

BEyt sietme doch ditte.
Gheveynst herte. Jae waeromme?
Ongherust. Dus moy ghecleet.
Gheveynst. Sulcx is dexploot.
Ongherust. (5) Men siet aen u niet een smet.
Gheveynst. Dus ick hier naer come.
Ongherust. Beyt sietme doch ditte.
Gheveynst. Jae waeromme?
Ongherust. Doet u Venus banden binnen heuren pitte
Gheveynst. (10) Oft ick daer swomme.
Ongherust. Ghy maecket soo breet.
[fol. E6r]
Gheveynst. Dat blijckelijck bloot.
Ongherust. Bey sietme doch ditte.
Gheveynst. Jae waeromme?
Ongherust. (15) Dus moy ghecleet.
Gheveynst. Sulcx is texploot.
Ongherust. Ghy zijt ter Bruyloft oft kermisse genoot,
Dat sie ick wel aen u ghewaden.
Gheveynst. Ten eersten sult ghy die waerheyt raden
(20) Also ick aen u woorden can hooren.
Ongherust. Gaet ghy ter kermisse.
Gheveynst. Tis ter Bruyloft sonder stooren,
Daer wil ick doen bijstandichede.
Ongherust. Ick waer my liever ter Kermisse gebeden,
(25) Sevenwerfs, dan ter Bruyloft eens.
Gheveynst. Men moet vrienden bijstant doen ic meene
Soomen ons ghedaen heeft tanderen tijden
Ongherust. Tvolck loopt te gaere in allen sijden,
Also oftmen thouwelijck sou verbieden.
Gheveynst. (30) Also wel arme als rijcke lieden,
Out ende jonck, verre ende naer.
Ongherust. Eer sulck gehouwet wert een half jaer
Veele worter, tverstant my den sin gheeft.
Geve. De menige weet luttel wat thouwelijc in heeft
(35) Oft wat lasten datter in zijn verborgen.
Ongherust. Teerste datter comt.
Gheveynst. Dats tlijf vol sorgen,
Volgen ende vlien dat comter achtere.
Onger. Tenden vanden jare worden sy verwachtere
(40) Ten minsten een kint oft somtijts twee.
Gheveynst. Dan siense soo simpele.
Ongherust. Dan wordense ghedwee.
Die van te voren waren wulps ende prat,
Gheveynst. Dan ghebreeckter dit.
Ongherust. (45) Dan ghebreeckter dat,
Thuys houden heeft meer aen dan sy weten.
[fol. E6v]
Gheveynst. Al voren moeter zijn drincken ende eten,
Cousens ende schoen, lijnen ende wullen.
Ongherust. Salmen een huys stofferen te vullen,
(50) Daer ghebreeckt coetse, bedde ende ander juweelkens.
Gheveynst. Potten, pannen, testkens ende beelkens,
Cuypen, Cesters om schueren om wasschen.
Onger. Als dwijf moet sitten met de kinders in dasse
Adieu heur winninghe, dan wortse cleene.
Gheveynst. (55) Dan moet den Man besorghen alleene,
Dat ten huyse behoort, tsy cort oft lanck.
Ongherust. Daer hy voor t’houwen een kanneken dranck
Hier ende daer met goede ghesellen.
Gheveynst. Daer af moet hy hem spenen ende boomen tellen
(60) Hier ende elders buyten der steden.
Ongherust. Comter benauten.
Gheveynst. Dan rijster onvreden,
Wanneerse pover onversiens comt bijten.
Ongherust. Dan gaen zy elckanderen wijten,
(65) Met vloecken met rampen.
Gheveynst. Met vechten ja met campen,
Ghevende met vuysten den hals vol slaghen.
Onger. Vloeckende dat sy elckanderen oyt saghen,
Om henlieden te bindene in s’Houwelijcx knoop.
Gheveynst. (70) Dan crisschen de kinderen over hoop,
Sy souden wel eten waerder broot.
Ongerust. Dan wenschen sy dickwils om de doot
Als sy hen in sulcke tribulatie vinden.
Gheveynst. Mochten sy hen weder ontbinden,
(75) Sy gaven den Priester wel dobbel saut.
Ongherust. Tis haest ghetrout.
Gheveynst. Dat langhe rout,
Daert jonghe volck seer luttel op let.
Ongherust. Dus varen sy eer zijt weten altemet,
(80) Tdunckt henlieden al botter tot den bome.
Gheveynst. Dan loopense sint Jacobs.
[fol. E7r]
Ongherust. Dan gaense te Rome,
Om te schouwen der armoeden bedrijf.
Gheveynst. Dan blijft verhangen het arme wijf,
(85) Met de kinderen sonder eenich confoort.
Ongherust. Sy en weet niet wat raden.
Gheveynst. Dan te stekene voort,
De hant om te hebben secours.
Ongerust. Gebeurt dat man oft wijf worden jalours
(90) Van elckanderen tot eenighen termijne,
Dats dan pijne boven pijne,
Want sy en ghelooven belofte noch trouwe.
Gheveynst. Spreect den man ergens eenige vrouwe
Oft de vrouwe ergens eenigen man,
(95) Sy moeter mede te doen hebben nochtan,
Al en hebbense dies ghepeyns noch wille.
Ongherust. Jalousie is een quade beeste.
Gheveynst. Tis een fenijnighe spille,
Daer ghy ongherustich sin mede spint,
(100) Den floerschen draet eer in beghint,
Danse somtijts doet in man oft wijf.
Ongherust. In my.
Gheveynst. Jae,
Ongherust. By wat bedrijf,
Toocht my daer af de ghebreken.
Geveynst. Al en saecht ghy maer een jonc man spreken
(105) Tegens een dochter in deuchden in eeren,
Jalousie doet u in quaet bemoeden keeren,
Oft sy met elckanderen hadden te doene,
Oock zijt ghy van u selven wel soo coene,
Dat ghijt sout segghen openbaer.
Ongherust. (110) Icke?
Gheveynst. Jae.
Ongherust. Wat een goet jaer,
Sulck gheveynst herte van desen van dien,
Ghy moecht wel op u selven sien,
[fol. E7v]
Want met u gheveynstheyt verachtelijck,
Sijt ghy den menigen seer schadelijck,
(115) Dwelck de sulcke naemaels beclagen.
Gheveynst. By wat conditien.
Ongherust. Dat sal ick u ghewagen,
Elckerlijck mach u gheveynstheyt vreesen,
Daer ghy de handelinge hebt vande weduwen, weesen.
(120) Willen sy van uwen regioene spreken,
Dat cont ghy gheveynsdelijck omme steken,
Om niet te scheydene van goede.
Gheveynst. Ick soude last hebben.
Ongherust. Moecht ick so gevroede,
(125) Sulck gheveynst herte, hoement keert oft went,
Die in huysen van ambachten crijgen regement,
Hoorense dan yet dat hen soude schaden,
Sy sullent omme steken ende ontraden,
Om haer eygen baete te ghebruyckene.
Gheveynst. (130) Tis quaet profijt wt den huyse te luyckene
Liever soudickse gheveynst behinderen,
Dan ick liete mijn profijt verminderen,
Al soudense heurlieden droevich lesen,
Ongherust. So moet ghy een gheveynst boeve wesen
(135) Ende een bedrieger daer seg ick u tslot.
Gheveynst. Ende ghy zijt een ongerust sot,
Want wat ghy siet oft hoort, tis al quaet ghedaen,
Al zijnt van saken die u niet aen en gaen,
Selden dat u yemants advijs greyt,
(140) Tschijnt dat ghy hadt tlijf vol wijsheyt,
Maer thooft u vol dwaesheden draeyt,
Makende u selfs sin ontpaeyt,
Dat segghe ick u met woorden coene.
Ongherust. Ghy messegter aen.
Redene een vrouwe. (145) Wats hier te doene,
Schaemt u beyden met uwen voere,
Ghy maeckt de Bruyloft al in roere,
[fol. E8r]
Vertorberende de sinnen van mannen en wijven
Wat heeftmen te doene hier met kijven,
(150) Ghy doet u selven vele schande vrient.
Gheveynst. Wie zijt ghy?
Redene. Redene die tallen spelen dient,
My docht ick hoorde u onredelijck spreken,
Blamerende t’Houwelijck door dit ghebreken,
(155) By u vermont int hooren een grouwen,
De menighe souder om laten te houwen,
Wt vreesen te comene in sulcken plaghe.
Ongherust. Men siet tghebeurt noch alle daghe,
Van oudt ende jonck duncket houwen,
(160) Meer dan van een oft twee.
Redene. Dat comt by dy,
Dat sy houwen sonder eenich bewijs,
Ende henlieden betrouwen op eygen advijs,
Sonder te nemen raet aen vrienden en maghen,
(165) Oftse elckanderen bedriegen wien salse claghen,
Wanneer sy comen in hinderlijck beschaet,
Sy moeten hebben van datter by staet,
Tsy armoede oft weelde, soet oft suer.
Gheveynst. Den meestendeel comen in slijdens getruer,
(170) Die buyten vrinden raedt om houwen keeren.
Redene. Waert datse huweden inde vreese ons Heer
Ghelijck den Jongen Tobias dede:
Die by Raphaels rade dat is waerhede,
Sara ghecreech, Ragaels dochter schoone.
Ongeru. (175) Die hadde seven mans voor haren persoone
De welcke mans door tsvyants bestoken,
Deen voor dander naer den hals wert ghebroken,
Dies bleef Sara suyver van henlieden onbekent.
Geveyn. Soude den Bruydegom so werden geschent
(180) Liever dan te comen in sulcken bestaene,
Ick soude hem raden niet te bedde te gaene,
Soude hy in vreesen zijn van sulcken dangiere.
[fol. E8v]
Redene. De wrake des Heeren is menighertiere.
Ende sijn wercken zijn ongrondich.
Ongher. (185) Wat was cause der plaghen?
Redene. Haerlieder begheerte sondich,
Want sy Sara naer den simpelijcke heessche,
Begheerde wt ghenuchten van vleessche,
Meer dan wt liefden oft ter Gods eeren.
Gheveynst. (190) Bruydegom ghy moet u tot liefden keeren
Tot uwer Bruyt naer edel bevel.
Ongherust. Hoe vant Tobias Sara?
Redene. By den Enghel Raphel,
Die leyde hem tot der schoonder rooden mont.
Gheveynst. (195) Volchde hem niemant?
Redene. Jaet.
Ongherust. Wie?
Redene. Sijnen hont,
Dwelck is trouwe gheduerich te verstane,
Aldus behoort elck eerlijck ten Houwelijck te gane,
Inde vreese des Heeren tis zijn ghebot.
Gheveynst. (200) Wat verstaet hem Raphael?
Redene. Den Medecijn Gods,
Dese die leyde Tobias over den wech,
Die by den rade van s’Enghels ghesech,
De schoone ghecreech alsoo hy hem riet,
(205) Tot eender huysvrouwe.
Ongherust. Doet ons bediet,
Hoe dorste Tobias tot eenen wijve,
Sara nemen de schoone van lijve,
Daer sy ghehadt hadde der mannen sevene,
(210) Die alle gherooft waren vanden levene,
Ende by den vyandt den hals ghebroken
Twas een stout bestaen yet ghesproken,
Dat hijse tot eenen wijve begheerde.
Redene. Inde vreese des Heeren dat hijse aenveerde,
(215) Niet om de ghenuchte van vleessche sinnelijck,
[fol. F1r]
Noch om haer schoonheyt, mer om te zijne gewinlijc
Ter Gods eeren generatie ende glorie,
Oock bijden rade des Engels, de welcke hem
Raet gaf om de vyant te verjagene.
Gheveynst. (220) Schaemde ick my niet so veel te vragene,
Inde presentie van al dees lieden,
Ick wilde wel weten het gheschieden.
Oft Tobias Sara de schoone dracht,
Als hije getrout hadde den eersten nacht,
(225) Bekende naer des Houwelijcx maniere.
Redene. Tobias dispenseerde der nachten viere,
Eer dat hy verkeerde by Sara natuerlijck,
By den rade des Enghels, daer hy gheduerlijck,
Altijts naer dede alsoo hy hem beval,
(230) Sghelijcx sal den Bruydegom.
Ongherust. By gheere hy en sal,
Men souts hem schandelijck wesen en blamere,
Sou hy met zijn Bruyt wesen in een camere,
Ende heur dan met zijn een vergere.
Redene. (235) Twas d’Engels bevel, om belet van ergere,
Hadde Tobias niet gedaen naer s’Engels woort,
Den vyant hadde hem als dander vermoort,
Maer om dat hem Tobias voechde
Naer d’Engels raet, dwelck Gode genoechde,
(240) Dieshy van Gode gratien ghewan,
Seer menichvuldich.
Gheveynst. Wat dede hy,
Dat hy vanden vyandt creech bevrijdinghe.
Redene. Den eersten nacht lach hy bedinghe,
(245) Dwelck ghebet tot in den Hemel clam.
Dat Gode bequaeme was ende danckbaer nam,
Ende hem beschermde voor tvyants dangier.
Ongherust. Climt bedinghe opwaerts?
Redene. Als wieroock int vier,
(250) Int barnen als roock vol rieckende guere,
[fol. F1v]
Climmet opwaerts door tviers natuere,
Sghelijcx climpt bedinghe wt liefden heet,
Tot Godt almachtich.
Gheveynst. Van dien bescheet,
(255) Doet ons David in zijnen Soutere.
Ongherust. Sijt ons van Tobias een coutere,
Van wat gratie hadde hy tgheval,
Den tweesten nacht.
Redene. Int ghetal
(260) Der Patriarcken, so wert hy gheschreven
Als Abraham, Isaac ende Jacob int leven,
Ghelijck van hem de Schriftuere belijt.
Gheveynst. Den derden nacht.
Redene. Wert hy ghebenedijt
(265) Van Godt den Heere ende Sara mede,
Ende zijn saet door die vierighe bede,
Die van hem tot Godewaert is gheschiet.
Ongherust. Den vierden nacht.
Redene. Den Enghel hem riet,
(270) Den visch dien hy hadde binnen zijnen behoede,
Dat hy daer af die levere barnen soude,
Dwelck den vyant niet en mochte gheluchten,
Gheheeten Aesmodeus.
Gheveynst. Ja soo.
Redene. Hy moeste vluchten,
(275) Die reucke van dien was hem te sterck.
Ongherust. Secht van dien tbediet.
Redene. Al tghewerck,
By den mensche ghedaen op deertsche dal,
Moeten ghedaen zijn gheheel ende al,
(280) Met een bernende herte in Gods liefde,
Gode altijts vreesende de ongheriefde,
So sal hy blijven wt tsvyants macht.
Gheveynst. Heeft vreese met bedinge sulcke cracht,
Sot zijnse die vreese ende bedinghe versteken.
[fol. F2r]
Redene. (285) Het is aen Tobias ende Sara ghebleken,
So ghy ghehoort hebt naer der Historie,
Die waerachtich is.
Ongherust. Hebt in memorie,
Bruydegom ende Bruyt sulck als ghy hier hoort
(290) Leeft in de vreese Gods eendrachtich voort,
Bemint elck anderen ende Godt al boven.
Gheveynst. Die Godt vreest sal Gode loven,
Ende tot quaetheyt, niemant plucken noch teesen.
Redene. Salich zijnse alle die Gode vreesen,
(295) Ende in zijn weghen wandelen seyt de Psalmiste.
Onge. Tlabeur uwer handen en sal niet gaen te quiste,
U eten sal salich zijn ende u sal wel gheschien.
Redene. Ende u huysvrouwe noch boven dien,
Sal als den wijngaert druyve liefmoedich,
(300) Met vruchten tuwaerts zijn overvloedich,*
Maer liefde moeter zijn ghevonden,
In u beyden ghelijck den wijngaert ghebonden,
Om den vasticheyt somen siet ghemeene.
Gheveynst. Ende alle u kinderen groot en cleene,
(305) Die u den Heere toe sal voeghen,
Worden u tot uwer Tafelen ghenoeghen,
Ghelijck als een nieu plante der olijven
Sullen sy opwassen ende oock beclijven,
Van deuchden in deuchden tot allen tijt.
Redene. (310) Siet hoe den mensche wort ghebenedijt,
Die Gode vreest, eert ende bemint.
Ongeru. Bruygom ende Vrou Bruyt redene versint
Thouwelijck dient eendrachtich inder liefden gebruyc
Gheveynst. Ghelijck twee honden aen eenen bant,
(315) Die schoone zijn, als deene dander dwaet.
Redene. Gheveynstheyt van herten altijts versmaet,
So sal ongerust sin van u vervremen:
Gheveynst. Hier mede dat wy oorlof nemen,
Wilt ons spel stellen in u ghedenckenisse.
[fol. F2v]
Redene. (320) Ontbeyt ick moet eerst doen beschinckenisse
Want die u wil houden hem dient ghesinne.
Ongherust. Sult ghy giften.
Redene. Pays ende minne,
Twelck is een gifte weerdich te zijn ghepresen.
(325) Om salich te houdene.
Gheveynst. Wat Katte oft Hont.
Redene. Die moeter oock wesen,
Sal thuyshouden te vollen zijn ghestoffeert.
Ongherust. Dit is tuwer eeren ghefantaseert,
(330) Ende nieu doen stellen by een u vrient.
Gheveynst. Edele, wijse reyn gheingient,
Wilt danckelijck nemen ons deuchdelijck meenen.
Redene. Ten is niet gedaen tot yemants vercleenen
Dat kenne den Heyligen Gheest die u bevryde,
(335) Mits der heyliger drie santinnen beyde.
Continue

Spel van vijf Personagien, te weten

 

Ian sonder Arch.
Onverstant.
Quaet Willeken.
Kalleken goet hert.
Rechte Iustitie.

Ian sonder Arch.
HOe vroylick ist in s’werelts warrande,, leven
Vry van allen archwaen niemant can my schande,, geven
Want met neersticheyt moet ic mijn broot,, winnen
En wie daer lust toe heeft sal door geenen noot,, dinnen
(5) Daer om ick gheheten ben, wel bequame,, fijn
Jan sonder Arch dat is den name,, mijn
Want tsy dat ick wercke, of mach bijde viere,, staen
[fol. F3r]
Of dat ick keuere, of mach te biere,, gaen
Geen achterdincken mijnen gheest bemoeyen,, can
(10) Want in tegenspoet en weelde sietmen my groeyen,, man
Al wordick gelastert van menich ongerackt,, swijn
Seker mijn herte moet van Diamanten gemackt,, sijn
Want als ander in droefheyt versmachten,, swaer
In mijn herte en salse niet vernachten,, maer
(15) Seer eelkens sietmen den gheest naer mijnen keur,, vlieten
Ick gae naert werck, en mach wat deur,, schieten
Om winnen en verpoyen dat, met menich geselleken
Ba ick hebbe geweven soo menich elleken
Waer door mijn buycxken somtijts crijcht al veel,, nat
(20) Maer al den brits is gheloopen doort keel-gat
Dies ga ick arbeyden, op datmen niet en mercke,, hoe.
Quaet Willeken.
Jae wel Jan wilt ghy naer de wercke,, toe
Tschijnt dat ghy neerstich u ambacht te beene,, vaet
Wel en twijf laet ghijse soo vroech alleene,, maet
(25) Ick sou my bevresen voor sulcke rancken,, boude
Ba tjen mijn wijf haer niet zeere bedancken,, soude
Ic mackt al anders wilt dit met verschoonen,, weten.
Onverstant.
Ba tjen Jan ic sou van cloppers boonen,, eten
Mijn wijf sou my wel op mijnen cop,, legghen
(30) Ba lachen ic moet mijn lesse wel op,,segghen
Ten minsten tweemael voor elcke noene,, fier.
Ian. Wat hebt ghy dan soo vroech te doene,, hier
U dinghen is jocken soo ick bepeyse,, vroet.
Onverstant.
Wel weet ghy niet dat ons buerman op de reyse,, moet
(35) Tsijnen grooten proffijte tsal hem int stampen,, loonen.
Ian. Waer wil hy wech?
Quaet. Hy gaet naer Campen,, woonen
[fol. F3v]
Veel groote giften sal hy ontfaen,, al.
Ian. Ja schuylter geen boufken onder?
Onver. (40) Ick wets dat wel gaen,, sal
Want lichte schuyt onsen beurman daer door vercreghen,, heeft
Te Delf veel giften, waer door hy bedeghen,, leeft
Huysheur voor niet, en ghelt om sonder verdriet,, scheyen.
Ian sonder arch.
Wat ding te Delf. daer en sout my niet,, greyen
(45) Want de reucke van d’hoppe mijn hooft verwarmen,, soude.
Quaet. Gaet dan naer Berghen woonen.
Ian. Te veel allarmen,, boude
Daeghlicx gheschieden in dat gheweste,, vry.
Onver. Ic geloof wel dat Campen ver’ het beste,, zy
(50) Veel schoon huysen men daer sonder beswaeren,, sach
En een lustige riviere daermen op vaeren,, mach
Dan machmen met t’geldeken hem t’elcken speele,, voen
Ian. By lo om t’gelt, daerom soudick veele,, doen
Ick sou wel licht, eens de reyse aenveerden,, daer.
Quaet. (55) Het wert u van weerden,, claer
En ghy sult u berommen van onsen raet,, maet.
Onverstant.
Jae Jan en om rijck wesen derwaert metter daet,, gaet
Want t’proffijt sietmen meest tot elcker spatie,, vieren.
Ian. Maer ick en hebber geen kennisse.
Quaet willeken.
(60) Wy sullen u met brieven van recommandatie,, stieren
T’sal wel ghelucken tot uwer heuren,, stil.
Ian sonder arch.
By gans boe my dunckt dat ict avonteuren,, wil
Dit weven te Leyen mackt dat thooft verbolghen,, raest.
Onverstant.
Gaet Jan sonder arch wy sullen u volghen,, haest
[fol. F4r]
(65) Geeft dees brief Licht-geloof hy salt recompenceren,, snel.
Quaet willeken.
En gaet tot Iooris straetmaer hy sal u addresseren,, wel
Sy sullen u nieren wel sochte op een nieu,, legghen.
Ian. Nu dit is ganck, ick wil adieu,, segghen
Adieu al tsamen, tot op een wederomme,, sien.
Onverstant. (70) Adieu Jan adieu.
Quaet willeken.
Behouden reyse. Wy nu als de cromme,, vlien
Want t’oude spreeckwoort light noch in mijn ooren,, wis
Geen meerder schade dan den tijt die verlooren,, is.
Pause.            Kalleken goet hert.
Wat sint Jans plaeghe doet my nu en dan,, stijven
Ey wel wat goet jaer waer mach desen man,, blijven
(75) Den cost staet gereet heel goedertiere,, tert
Ick en gheloof niet dat hy weer te biere,, wert
Hey gutte hebb’ ick an hem niet schoonen haesaert
Ba verhoede moet. de plaeghe steeke den daesaert
Ick wilde op mijn lichaem waer eenen berch,, resen.
Quaet. (80) Hoe gaet Kalleken goet hert?
Kalleken. Waer mach Jan sonder erch,, wesen
Van quaetheyt pis ick, ick sou wel stampen,, twit.
Quaet willeken.
Ba lachen ick dincke dat hy nu te Campen,, sit
Hy sey my adieu dats leden al langhe,, naeckt.
Kalleken goet hert.
O Willen mijn herte ghy nu heel banghe,, maeckt
(85) Wat dinghe naer Campen, ba dat hem de moort,, steeke.
Quaet willeken.
Ey Kalleken believet u dat ick noch een woort,, spreeke
Twert grootelicx siet tot sijnen proffijte,, claer.
[fol. F4v]
Kalleken goethert.
Siet Willen ick en vraegher niet een mijte,, naer
Ba dit Berg, Camp, en Delft te swaer in mijnen crop,, vicht.
Quaet willeken.
(90) Wel waerom siet dat ghy by nachte op,, licht
Niemant salt sien als de Sonne noort,, staet.
Kalle Ick hebbe liever dat ons saecke discoort,, gaet
Want hem te volghen en hebb’ ick geen meeninghe.
Quaet willeken.
Dat wert voor uwen man een groote vercleeninghe
(95) Ey lieve buycxken laet u moutren,, wat.
Kalleken goet hert.
Siet hier van en helpt gheen argueren,, plat
Wt, ick sou my selven wel met toorens,, quellen.
Quaet willeken.
Wat segt ghy sout ghy Jan twee hoorens,, stellen
Daer toe soudick arbeyden noch als den besten,, coen.
Kalleken goet hert.
(100) Ick hoor wel ghy sout u jonxkens in ander nesten,, broen
Ja loosaert ghy en crijget niet naert vermaen,, dijn.
Quaet willeken.
Ey liefste Lief alst ommers moet ghedaen,, zijn
Jont my t’mondeken en laet my int verhoole,, stappen.
Kalleken goet hert.
Neen neen Willen ghy sout wt de schoole,, clappen
(105) Dan waerder discoort eeuwich tusschen ons beeden,, tjan.
Quaet willeken.
Daer af, wt mijn mont en sal geen woort scheeden,, van
Ick hadde veel liever dat my de niere,, staecke
Laet ons gaen op datmen goed chiere,, maecke
Jan is verre van huys ons en comt geen getreur,, an.
Hy clopt.
Onverstant. (110) Hau seght hau.
Van binnen.
Kalleken. Wel wie is daer ?
[fol. F5r]
Onverstant. Ick ben Onverstant u naeste beurman
Ick quam besien hoe ghijt int vercleenen,, mackt.
Kalleken. Ick wild wel dat ghy de beenen,, brackt.
Quaet. Isser geenen raet om ons gemack,, druupen.
Kalleken Ey Willen wilt doch in desen sack,, cruupen
(115) Tot dat ick gesproocken heb tegen den sleter,, bloet
Ten is geen schande datmen om een beter,, doet.
Kalleken laet hem in.
Jae wel Onverstant van waer is den ganck,, maet
My dincke soo ick sie dat ghy half manck,, staet
Of ist van wercken, wilt de saecken ontdecken schier.
Onverstant.
(120) Het is de plaeghe, comt ghy met my gecken,, hier
Hoe weet ghy niet naer mijn vermaen,, rebbe
Dat ick uwen man wtghelee ghedaen,, hebbe
Tot sijnen proffijte, dies hy sonder abuus,, romt.
Kalleken goet hert.
Ick wilde hy de beenen braecke eer hy thuus,, comt
(125) Wat goet jaer peinsick is van dit wt,,tijghen.
Onverstant.
Hebt ghoeden moet, ghy sult noch buut,, crijghen
Uwen man wert rijcke met vollen paenderen.
Kalleken goet hert.
Ja soo rijck als die daeghlicx loopen naer Vlaenderen
Hy sal ergens commen, en hem met invie,, wreeken
(130) Of moghelick hem selven inde soldaterie,, steeken
Waer door ick my selven wel soude in treuren,, stellen.
Onverstant.
Ey lieve swijcht ghy sult u ghebeuren,, quellen
Hout pays daer pays is, en laet allen achterdincken.
Kalleken goet hert.
Ick sal noch veel meer woorden desen verachter,, schincken
(135) Die my alleene hier by de kinders,, laet.
Onverstant.
Ic weet dat hy sijn qualickvaert op de vinders,, slaet
[fol. F5v]
Die int loyen huys sitten, als menich ongier,, swijn.
Kalleken goet hert.
Onverstant ghy faelt hier en can geen dangier,, zijn
Sy decken de mercken men siet een sterre,, niet.
Onverstant.
(140) Jae decken, datmense van een mijle verre,, siet
Niet te min sy moeten als menich baroengen,, leven
Ey lieve Kalleken laet my u een soengen,, geven
Ghy zijt soo lodderlick in mijn beval,, smal.
Kalleken goet hert.
Jae wel daesaert my dinckt ghy sijt al,, mal
(145) Dat Jan sonder arch wist daer naecte abuus,, wis.
Onverstant.
Jae ghy weet emmers wel dat hy verre van huus,, is
Dies hebben wy tijt om vroylick een paer,, wesen.
    Hy clopt.          Ian sonder arch.
Laet in laet in.
Kalleken.    Wel wat sal daer,, wesen
Hoe naer meent ghijt hier al in roere,, legghen.
Ian. (150) Ick segge doet op of ick sal hoere,, segghen.
Van kouden verstijf ick, ghy doet my doort ghetier,, terghen.
Kalleken goet hert.
Ey lieve Onverstant, comt wil u hier,, berghen
Want wiert Jan gewaer hy sou hem gestoort,, rommen.
Ian sonder arch.
Wel wat goet jaer peinsick en sult ghy niet voort,, commen.
(155) Of sal ick de deure hier legghen by,, plat.
Kalleken goet hert.
Hoe Jan sonder arch sijdy ghy,, dat.
Ick meende dat kinders van ontrent twater,, waeren.
Ian sonder arch.
Ick laete mijn handt wel voorby uwen snater,, vaeren
Ghy bringht uwen kout ghelijck dees praters an.
[fol. F6r]
Kalleken goet hert.
(160) Och hier zijn twee sulcke groote katers,, man
Waer door ick bevende tot inden bloe,, tsisse
Ick ben soo benaut dat ick schier in mijn schoe,, pisse
Door geenen raet en can ickse verschuven,, stijf.
Ian sonder arch.
Laet my gewerden ick salse wel vertruven,, wijf
(155) Door stautheyt en sal ick niet in sulcke saecken,, faelen.
Kalleken goet hert.
Ba Jan sy souden u dooghen op de kaecken,, haelen
Hout dese hallebarde tot uwen gherijve,, vast
En desen rustingh wel vast an uwen lijve,, past
Soo moocht ghy hun toe cloucken onverdooft,, spreeken.
Ian sonder arch.
(160) Nu wil ick gaen.
Kalleken goet hert.
Ontbeyt laet my desen sack over u hooft,, steeken
Soo sijdy bevrijt, van allen rauwe,, vry.
Ian. Ke daer, ke daer.
Kalleken goet hert.
Och Jan ghy staet my immers ghetrauwe,, by
Over dees prijen mach ick wel met verwijt,, claegen
Ian sonder arch.
Soo wel als de beste soudickt inden strijt,, waegen
(165) Ick souse wel bringhen in eenen stranghen,, val.
Kalleken goethert.
Ghy en zijt geen katte diemen sonder handtschoen vanghen,, sal
Ghy doet in henlieden seer haest den gru,, flanssen.
Ian. Van blijschap wijf siet soud ick wel nu,, danssen
Want ick bedreven hebb’ sulck een feyt,, groot.
Kal. (170) Ey ja Jan, maer t’is soomen seyt,, bloot
Tusschen segghen en doen al groot onderscheet,, tooghde.
Ian sonder arch.
Hoe seght ghy dat ick my niet ghereet,, pooghde
Ghy crijcht wel de knotse van my int verbeyen,, fijn.
[fol. F6v]
Kalleken goet hert.
Ba daer en can gheen frayer man in Leyen,, zijn
(175) Ghy dorfte henlieden wel sonder vereenen,, naeren.
Ian sonder arch.
Maer wijf my docht dat katten met twee beenen,, waeren
Int hemde soud’ick my selven wel jalours,, vinnen.
Kalleken goet hert.
Hoe Jan sonder arch sout ghy nu flours,, spinnen
Mijn dagen s’gelijcx, noyt voor mijn deure,, quam.
Ian. (180) Wel hoe soo, hoe soo.
Kalleken. Ba tjen Jan ick ben wel ter keure,, gram
Sout ghy u te mijwaert niet met abuus,, paeren.
Ian sonder arch.
Wie weet wat de vrauwen doen als de mans van huus,, vaeren
Peyst hoet tHarlem gaet daer so menige Pape,, rest.
Kal. My dincke dat ick teghen den oven gape,, best
(185) Wat sou tHarlem schuylen isser ergens een prijkers,, feest
Ian sonder arch.
Hoe weet ghy niet dat hier sijn al de Retorijckers,, meest
Te wijle mogen de wijfs dats joe dats mijne,, spelen
Want sulcken dinck canmen wel sonder pijne,, helen
Ja diet bedrijven niet veel getiers,, pachten.
Kalleken goet hert.
(190) Dat die van Leyden haer wel voor de schooliers,, wachten
Sy en laeten niet een hoer maecht, elck weet sonder gecken,, stil.
Ian sonder arch.
Tien Kalle dats doorsaecke dat ick vertrecken,, wil
Want ick begin al vast op mijnen name,, dincken
Daer mocht metter tijt op my wel blame,, sincken
(195) Men moet voort an arch wesen in dese weerelt,, quaet
Kalleken goet hert.
Jae wel Jan hoe comt dat ghy dus verkeerelt,, staet
Geeft uwen toorn platse. wilt dees woorden sno,, breken
Jae mijn daeghen man en hoord’ick u so,, spreken
[fol. F7r]
Wat goet jaer mach doch uwen ghepeyse,, quellen.
Ian sonder arch.
(200) Coute qui coute. Ick wil my op de reyse,, stellen
Floucx mackt pack en sack wy willen te beene,, waen
Kalleken goet hert.
Tien Jan wilt ghy deur. ghy moocht alleene,, gaen,
Ick en sal u niet volgen, dat segh ick plat wt, guut.
Ian sonder arch.
Jae jae tis best datmen wat uwen tuut,, snuut
(205) Sout ghy my niet volghen soo sou op my schande,, hoopen.
Al crijtende.            Kalleken goet hert.
Ey ick sal noch hoere achter lande,, loopen
Om dat ghy mijnen druck altijt verstijven,, doet.
Ian sonder arch.
Wilt ghy niet gaen so weet ick dat ick blijven,, moet
Want, Jan sonder arch moet doch mijn possessie,, werden.
Kalleken goet hert.
(210) Ick gingh liever in Vlaender achter de processie,, terden
Dan te Camp gaen woonen daer ten baet geen arguatie
Het is doch van outs een loose generatie
Maer tHarlem en te Leyden wort elck sijnnen wille,, presen.
Ian sonder arch.
Tis al ghenoech Kalle laet ons nu stille,, wesen
(215) Want ick ben gepayt naer dat ghy my reden,, geeft
En tis goet rusten voor die moede leden,, heeft.
Pause.            Quaet willeken.
Ter laveye comt wt neef laet ons den mey,, haelen
Gloria laus men nu hier alomme,, singht.
Onverstant.
Wat seght ghy sal in u hooft den key,, daelen.
Quaet willeken.
(220) Ter laveye comt wt neef, laet ons den mey,, haelen.
[fol. F7v]
Onverstant.
Daer sal noch yet teghen onsen grey,, faelen
Want meenighen mallaert hier als de stomme,, dringht.
Quaet willeken.
Ter laveye comt wt neef, laet ons den mey,, haelen
Gloria laus, men nu hier alomme,, singht.
Onverstant.
(225) My dincke voorwaer dat ghy als de cromme,, springht
Seght op hau keyaert wat u letten,, mach.
Quaet willeken.
Wist ghy wien ick daer niet om vernetten,, sach
Ghy sout u verwonderen ghelijck de schuwen,, stijf.
Onverstant.
Wel wat verwonderen ghy doet my vergruwen,, tlijf
(230) Ten is geen cleen saeck yemant doen schrommen,, wis.
Quaet willeken.
Weet ghy wel dat Jan sonder arch ghecommen,, is
Die wy naer Campen sonden door ons verclaren,, mal.
Onverstant.
Ick heb oock wonder hoe dat hy varen,, sal
Of hier vrede wesen mach of eenich geschil,, ras.
Quaet Willeken.
(235) Ick dincke wel dattet den eersten van April,, was
Zijn saecken vrees ick al daer wel teer,, stonden.
Onverstant. Hy is gegaen alsoo wy der meer,, sonden
Dies onsen loon tot deser spatie,, nackt.
Quaet Willeken.
Ghy sijt cause datmen zoo veel murmuratie,, mackt
(240) Daert gemeente door dwaelt en den raet verbolgen,, sneeft.
Onverstant.
Door u ist dat Heromens dit in gheswolghen,, heeft
Want Quaet willeken is daer vooren bekent,, wel.
Quaet willeken.
Onverstant al pronckt ghy met u jent,, vel
Daer worter veel door u met beswaeren,, nepen.
[fol. F8r]
Onverstant.
(245) Maer ghy contse noch al bet onder t’gaeren,, slepen
T’vughen van dien men daeghlicx voor ooghen,, siet
Door ons tween en blijven wy onbedrooghen,, niet
Dexempels te swijghen dinckt my den besten,, raet.
Quaet willeken. Seker neef eer elc een ten neste,, gaet
(250) My dinckt wy sullen elcander wat pluck,, haeren.
Onverstant.
Neen neef ick laete wel sulck gheluck,, vaeren
Van sulcken biere my niet en dust,, man.
Quaet Willeken. Hau mal caproen laet my gherust,, dan
En wilt uwen snater niet als de pompeuse,, recken.
Onverstant. (255) Ey lieve willeken wilt uwen neuse,, decken
Want u aenschijn hem niet en can ontblooten,, ach.
Quaet Willeken.
Ick segghe dat ickt doen by cleen en grooten,, mach
Wat sout ghy my willen met injurie,, quellen
Wel haest soudick my in mijn furie,, stellen
(260) En u doen danssen als meenich verbaest,, goock.
Onverstant.
Ey lieve hoort hoe desen veint raest,, oock
Hy wil de borst op als een slecke,, steeken
Ba Quaet willeken u moet den necke,, breecken
Also soumen met vusten u ghenaecken,, bloet.
Quaet Willeken.
(265) Jae jae ic sie wel dat ick my ghereet maecken,, moet
Hout dat ghy. onverstandighen buffel,, quaet.
Onverstant. Wel waer om doet ghy dat?
Quaet Willeken. Tien dat ghy op mijn muffel,, slaet
Ic sou u met mijn fickerken wel noch soo net,, rebben.
Onverstant.
(270) Jae jae ick sie weer ghy moetes wel en bet,, hebben
Zijn dat bockings die zom int stille,, presen.
Iustitie.
Wat mach hier oorsaecke van desen geschille,, wesen
[fol. F8v]
Mijn herte dat lijd’ door sulck een onreden,, pijn
Hoe mach sheeren straete hier niet met vreden,, zijn
(275) Wat tracteert ghy elcander met wreeder inbusten,, boude
Tis nu den tijt dat een yegelick rusten,, soude
Ghy siet de maene schier in haeren fluer,, flueren
Wat dinge meent ghy zal dit al den nacht duer,, dueren
Ick beloof dat ick met u zal naer de trappen,, snellen.
Onverstant.
(280) Ba tjen Justitie ghy meucht mijn lappen,, tellen
Wat dinck gevangen geven, dwaes is u meeninge.
Iustitie. Ick segge en doet Justitie geen vercleeninge
Zijt ghy onschuldich, u selven quyt,, vroet.
Onverstant.
Ey lieve Justitie my doch gheen verwyt,, doet
(285) Mijnen naem is Onverstant verstaet de voere,, net.
Iustitie. Hoe zijt ghy dat, diet lant hier in roere,, set
Floucx naer de vanghnis of op u zal schaede,, ridden.
Onverstant.
Barmhertighe Justitie ick zal u om genaede,, bidden
U sal ick prijsen indien ick hier leven,, can.
Iustitie. (290) Neen, neen, hier en is gheen vergheven,, an
Dit onverstant moet men straffen met Justitie.
Onverstant. Och lieve Rechter anhoort mijn petitie
Vergevet my dit mael als die u valljandich,, prijsen
Siet niet meer en sal ic my zoo onverstandich,, wijsen
(295) Maer voort an ick stille en voorsichtich gaen,, zal.
Iustitie.
Voor dees mael vergeef ickt naer u vermaen,, al
Gaet henen naer huus, of u naecken plaegen,, coen
En wilt voort an wel in al u daeghen,, doen.
Een cleen pausken.
En ghy onbeleefden wat hebt ghy vooren,, nu
(300) Dat men u tghemeente dus siet verstooren,, ru
Floucx seght waerom ghy tvolck in beswaeren,, hilt
En wien ghy zijt my oock openbaeren,, wilt
[fol. G1r]
Of schaede en schande zullen u verknapen,, vry.
Quaet. Neen Justitie meent ghy te betrapen,, my
(305) Ick ben die woone inder Coninghen hoven,, soet
Waer deur een yeghelick my over al loven,, moet
By edel onedel daer ben ick bekent,, meest
Lieflick om innemen, maer meenich mijn torment,, vreest
De werelt regier ick naer mijn wenschen,, schier
(310) Ick besitte therte van alle menschen,, hier
Elck hem voor my, als voor een ymage,, quijt.
Iustitie.
Ja my dincke dat ghy een fraey persoonage,, zijt
Uwen naem te loochenen hebt ghy bestaen,, siet
Maer ick wets ten sal u ten besten vergaen,, niet
(315) Al soeckt ghijt t’ontvluchten door meenich,, grilleken
Rasch seght uwen naem.
Quaet Willeken.
Wilt ghijt immers weten ick ben Quaet willeken
Wie heeft van my gedaen een quaet rappoort,, dan.
Iustitie.
Hoe quaet Willeken daer heb ick veel ghehoort,, van
(320) Dat ghy het volck hier met twistiger ader,, quelt
En dat ghijt in roere hier al te gaeder,, stelt
Met onverstant, dien wy nu quijt,, bennen.
Quaet Willeken.
Altoos sal ick naer mijnen apetijt,, rennen
Coste wat tcost niemant my bedwinghen,, can
(325) Want ick bringhe lust ouders en jongelinghen,, an
Sy roepen my naer met luyder stemmen,, heet.
Iustitie.
Maer peynst dat ick wel raet om u te temmen,, weet
Ghy sult haest dragen tot u verlangen,, t’cruus
Sa sa ghy moet voort met my naert gevangen,,huus
(330) Ick sal u wel logieren in eenighe nauwe,, plecken.
Quaet willeken.
Laet staen ghy sout een stick van mijn mauwe,, trecken
[fol. G1v]
Hoe comt dat ghy op my dus versnost,, leeft
Meent ghy dat mijn cleet niet meer gecost,, heeft
Machmen niet met vre op s’Heeren wegen,, rijden.
Iustitie.
(335) Voort voort, hier en helpt geen tegen,, strijden
Loopt in dat cot en wilt daer crijten en kermen
De boose moetmen straffen, en de goede beschermen.
Continue

Factie.

PERSONAGIEN.

 Tghoetwillich herte.  
Heyn Corsel.
Peer Dulcop.
Ghijs Corthoot.		  Lijs quaetbeck.
Griet suermuyl.
Truy spijtighe.
Meester Ian goet bloet.

Tgoetwillich herte, een Herault.
HOort hoort, comt voort, want ghy hier begeert, zijt
Alle die gequelt wort, metter wespen int hoot
En deur ws wijfs sermoon, terstont op u peert, zijt,
Die u thoot vol roomelen, als biemoeyers groot,
(5) En den cop met stesten maken, van hayre bloot,
Comt wilt hier aenschouwen, hoe ghy sult genesen.
Comt oock ghy vrouwen, want het doet groot noot,
Die uwe mans, gaet gardijn-missen lesen,
Datse de wespen int hoot crijghen deur desen,
(10) En loopen dulkoppich wt den huyse verstoort,
Spreeckt Meester Jan goetbloet, hy sal hier schier wesen,
Hy geeft u remedie, en dat met een woort,
Dus naer mijn rapport, elck segt den ander voort,
Tgoetwillich herte spoort,, naer vrede ongelaeckt.
Heyn Corsel, sittende op zijn peert.
(15) Griet suermuyl mijn wijf, heeft mijn vleus corsel gemaeckt,
[fol. G2r]
Daerom ben ick terstont op mijn peert geraeckt,
En hebbe de wespe int hooft ghecreghen,
Ick moet nu horten, daer en is geen baet teghen,
Heyn Corsel, en heeft noch niet wt gecorselt,
(20) Want de wespe leyt my int hoot en horselt
Soo dat ick nau en sie oft en hoore,
Om dat ick versteent was, keefse de vuyl sloore,
Ick salt haer verleeren, al houw’ ick my wat,, coel.
Peer Dulcop, een Dronckaert.
Ick Peer Dulcop, sit hier oock in mijnen prat,,stoel,
(25) Mits dat mijn wijf, my heden een sermoon wou doen,
Om dat ick ghister verspeelde, tesch en capproen,
En het stont my so groen, al hat Mey geweest,, noch
Ick sey wijf swijcht, tis verloren dat ghy leeft,, doch,
Maer Lijs en wou haren quaeyen bec niet snoeren,
(30) Terstont de wespen, in mijnen Dulcop voeren,
Ick en weet waer thooft staet, boven oft beneden.
Waer zijdy Gijs corthooft? comt herwaerts getreden,
Want ghy hebt mijn seden, gansch op en top.
Ghijs corthoot een dronckaert.
Dats de waerheyt, lieve meester Peer dulcop
(35) Ic doude toe den crop,, yemant om een quaert,, spel
So dul maect my Truy spijtige, darch vermaert,, vel,
De ick haer recht, ick sloegse sonder ontfermen,
Want deur haer comt de wesp in mijnen cop swermen,
Dat ick schier liever vichten, dan eten souwe.
Heyn corsel.
(40) Daer hebben wy drije goey redenen touwe
Had elck een goey vrouwe,, het sou haest beteren,
Maer nu hebben wy de quaetste sleteren
Diemen in gansch Brabant sou achterloopen.
Peer Dulcop.
Sy sullen haer geen van drijen veel me coopen,
(45) Corthoot, sit op den wagen, maer wacht u voor twiel
Wy willen eyndelinghe gaen rijen opt kiel
[fol. G2v]
En soecken den naerdorst, dats een claer,, dinck
Met een wit-vischken, oft eenen Pekelharinck,
Hy wy willen daer als ghilden houen,, weder,
(50) Maer Corsel, en worpt ons niet van boven,, neder,
Wilt u wespachticheyt, aen ons niet thoonen.
Heyn Corsel.
Doe ick sulcx, wilt my met drye-voeten croonen,
Meendy dat de wesp, haer aen vrienden sou baren,
Hoort, hoort, mijn mebreurs, wildy al me varen,
(55) Die metter wespen int hooft zijt ghequelt,
Ick sal u al ghelijck me vueren, sonder ghelt.
Waey niemant en antwoort, dus blijft in vrede.
M. Ian goetbloet een Meester.
Hou Waghenman hou, staet stille, hout stede,
Hier comen dry vroukens, die willen oock mede.
Lijs quaetbeck Peers wijf.
(60) Och Meester Jan goetbloet, aenhoort ons bede,
Hoe mochten wy ons mans, helpen van de wespen?
Och geeft ons raet, ick sal soo mijn tesch ontgespen
Dat ghy daer wel dry maenden, sult wijn oplecken.
Griet suermuyl.
Jaecht doch de horselen, wt hen hersenbecken,
(65) Op dat sy weer thuys comen, sonder vertrecken,
Oft ick moet besterven, eer sesse weken.
Truy spijtighe.
Sy en hooren niet geern ons sermoonen spreken,
Daerom steken hen de wespen terstont int hoot.
Meester Ian.
Vroukens stilt u, ick sal u helpen wt den noot,
(70) Maer ghy moestet volbrengen mijn vermaen,, saen
Ghy sult hem met soete woordekens aen,, gaen
Soo soet, als oft zy ghesuyckert waren.
Dan suldy de wespen, sonder beswaren
Wt den hoofde verdrijven, ten mach niet lieghen,
(75) Want de wespen, sullen naer de soetheyt vlieghen
[fol. G3r]
Een straf woort, verweckt toornighe treken,
Maer een soet woort, can gramschap breken.
Lijs quaetbeck.
Op dat de wespen niet meer en steken
So sal ick gewillich, uwen raet volbringhen.
(80) Peer Dulcop lief, wilt wt uwen pratstoel springhen,
Al wat ghy voort doet, ick salt laten betijen.
Griet suermuyl.
Heyn Corsel, wilt oock van u peerdeken schrijen
Ick bidts u mijn goet herteken ghepresen,
En wilter doch nimmermeer soo haest op wesen,
(85) Mijn leven en sal ick u niet meer bekijven.
Truy spijtighe.
Och Ghijs Corthoot wilt oock by my blijven,
Heb ick qualijck ghedaen, ick sal my bekeeren.
Peer Dulcop.
Wa dats ghesproken, als vroukens van eeren,
Maer suldy de woorden, niet zijn een brekere?
Alle drie de vrouwen tsamen.
(90) Neen wy sekere, neen wy sekere.
Ghijs.
Geeft ons daer op de hant, nu zijn wy content,
Mijn wesp vliecht daer me wech, wt mijn bollement
Dus worp ick daer nedere pasmes, en sweert.
Heyn Corsel.
Mijn wesp vliecht daer oock wech, dus springh ick van mijn peert,
(95) Gheseemde woordekens hebbense wt ghelockt.
Peer Dulcop.
Ick springh oock wt den pratstoel, tis ghenoech ghemockt,
Twesp-ghenort’ is al wt den cop ghesmeten.
Lijs quaetbeck.
Danck hebt meester Jan, comt tavont by ons eten.
Allen ons leven sullen wy u liefhebben.
[fol. G3v]
Meester Ian.
Tblijckt hier, menich vrouwe en sou geen grief hebben,
Waert dat sy tot haer mans woordekens soet,, spraken,
Want goe wijfs, connen quaey mans wel goet,, maken.
Peer Dulcop.
Hy al ist dat wy qualijck voet,, raken
Laet ons eens dansen met een vrolijck liet
Ter eeren den vrede, die hier is gheschiet.
Continue

Hier volcht de Legende van
Sinte Haringus.

Haringus in mari capitur multi
Ad comedendum stultorum stulti
Cum tulli, bulli, in dasibus
De sua vita memorare
(5) Oportet, & tum fabulas
Cum rasi in visi vasibus.
Om dat elckerlijck niet en verstaet aldare
De diepe woorden vander latoene
Soo sal ick den text van mijnen sermoene
(10) Hier wten, ende in Vlaemsche bediden
Den ruden, plompen, leecken lieden,
Die niet en hebben van henselven
Dan vlieghen vorsteerten en mollen delven
Het waer groote noot dat elck bekende
(15) De passie het leven ende legende
Van Sinte Haringus den martelare
De welck acht persecutien sware
Heeft moeten lijden, die ick u lieden sal
Hier opt cort verhalen al,
(20) Haringus in specie naturali
Egressit ex Urbi Orientali,
[fol. G4r]
Haringus, ghesproken ten propoosten
Die quam ons eerst wten noort-oosten,
Inde Zee woond’ hy al zijn leven
(25) Daer was hy een Coninck verheven,
Nochtans op overvloede goet
En toochd’ hy noyt pompe noch overmoet,
Naeckt was hy van cleederen bijcans
Maer noch soo heylich van leven nochtans
(30) Dat hy noyt tijdelijcke spijse en at
Maer selver maeckt hijer menighen sat,
Soot daghelijcx blijckt, verstaet my wel hoe
Principalick van Bamisse tot Paesschen toe,
Soo heylich was hy wilter op dincken
(35) Dat hy inde zee niet en mach verdrincken,
Al de werelt deure is zijnen name
Den volcke begheerlijck ende bequame,
Noyt en seyd’hy quaet van man oft wijve
Nochtans met listighen bedrijve
(40) Was hy bewroucht bespiet ende gewacht
Subtijlijck int donckerste vander nacht,
Ende sonder verdienst dits abuyselijck
Ghevanghen ende daer naer seer confuyselijck,
Deerlick mishandelt sonder misparene
(45) Dat hy van pijnen starf int garene
Haringus devote als icker op lette
Est captus in rete ghy visschers bachter nette
Hebt hier op compassie van geeste
Ende van acht pijnen is dit de meeste
(50) Die de voorsz. Haringus der menschen vrient
Om onsen wille heeft moeten lijden onverdient
Ten eersten wat jammerlijcker saecken
Men track hem opene, mont en kaecken
Die men hem, siet wat onghemack
(55) Al vol van bitteren soute stack
Wie hoorde noyt sulck wonder onder de Sonne
[fol. G4v]
Ten tweeden, packtemen hem in een besloten tonne
Dwelck hy al patientelijck verdroech
Ten derden, dit en was niet al ghenoech
(60) Men ghinck hem weder wtter tonne trecken
Om versmoren ende int cout water weecken
Daer naer was hy met grooter onghenaden
Seer deerlick op gloeyende kolen ghebraden
O mensch wilt toch compassie rasschen
(65) Sinte Haringus smout droop daer in d’asschen
Zijn ooghen puylden deur tghequel
Ende al vol blaren wart hem zijn vel
Deur der hitte der colen soo ghy weet.
Ten vierden, wert zijn hooft doorspeet
(70) Met eenen houte hy moestet lijden oock:
Ende ghehanghen te drooghene inden roock.
Daer hinck hy ende dween in sulcker maniere
Dat hy droogher wert dan een rotiere
Verdort, vercrompen in al zijn leden
(75) Ten vijfsten, werdt hy op ghesneden
D’lichaem al opene tot men vant
Zijn geraes ende tbinnenste inghewant,
Hy was weder ghebraen ick moet u lien preken
Ende dan vol botere ende mostaerts ghesteken,
(80) Wie las noyt wonderlijcker tormendt
Ten sesten, was Haringus den Sendt
Ghebrocht om dat dit niet en dreepte
Daermen al zijn huyt af schreepte
Jae een weet ick, noch levende esse,
(85) Die hem thoot af sneet met eenen messe
En roofde hem d’inghewant gheheel ende al,
Peynst, peynst, wiese absolveren sal.
Maer sy en salt niet biechten so ick schatte.
Ten sevensten, hoort wat pijne was datte
(90) Sinte Haringus was omme en omme
Ghewintelt in een vat met blomme
[fol. G5r]
Daer wert hy witter dan oyt snee,
Doen was die edele Coninck der zee
Gheworpen, is dit niet jammer groot
(95) In wallende Olie die stont en soot
Haringus leet septimo folio
Et coctus, ghebraden in d’olio
Daer wert hy swarter dan een Atrement
Ten achtsten, wert hy noch meer gheschent
(100) Want eenigherande volck dat hongherich scheen
Pluckten tot op zijn rugghebeen,
Wie mochtse soo hebbe verbolghen
Sy beten, sy cauden, ende sy swolghen
Sinte Haringus sonder cause oft schult
(105) Ende hebben heuren leeren balch ghevult
Peynst doch wat deerlijcke dinck was datte
Zijn graet worpmen voor hont voor katte
Daer om vochten voor mijn ooghen
Gods vrienden, dit heeft hy al moeten dooghen,
(110) Wilt dan vercoren vrienden te samen
Sinte Haringus tot onser aller vramen
Sorchvoudelijck op zijn passie dincken
Want by Gods gratie kan hy schincken
Den ghenen daer tgheluck aen blijcke
(115) Planteyt van aertschen goede rijcke,
Dit mach hy al doen dier op mercken
Lancx de zeekanten in menighe wercken*
Leestmen zijn exempelen openbaer
Sinte Haringus beelde van silver claer
(120) Op de zee leyt hy by termijnen
Om hem doetmen alle arbeyts ende pijnen,
Maer wel varen, vanghen ende groot gheluck
Doet versoeten alder moeyten druck,
Gods vrienden hoopt van sulcke ghevalle
(125) Compt haestelijck, ende doet u lieden seghenen alle
Aensiet doch dit ende my ghelooft
[fol. G5v]
Dits rechtveerdich Sinte Haringus hooft
Helpt my dat ickt dit jaer mach verciere,
En beslaen met goude en met gesteente diere,
(130) Doet u lieden caritaten ghy siet den noot
Want soudy gaen sonder schip ofte boot
Daer hy Coninck is ende sit verheven
Ghy mocht wel duchten voor u leven
Ter waerheyt dat ick u verhale
(135) Nu slaet u lien voor therte al te male,
En helpt mijn bidden sotte ende vroede
Dat ons Sinte Haringus alle voede
Van alsoo veele als van hem mach cleven
Voort dat de zee ons moet geven
(140) Goeden tijt en conner tonser baten
Van Sinte Haringus ondersaten,
Cabeliauwe, schelvisschen, t’onser spijsen
Vleten, tonghen, rochen ende pladijsen,
Robbarden, schollen, wit met soet
(145) Eelbot, ende salme, vet ende goet
Dat deser aller onversienigher doot
Moet staen teghen onsen hongher groot,
Bidt oock dat elck tavernier
Van nu voort tsy wijn oft bier
(150) Den goeden ghesellen by cannen en stoopen
Liever gheven moeten dan vercoopen,
En dat elck naer zijn begheeren
Tgelt sachter winnen moeten dan verteeren,
Compt alle dan offeren met milder daet
(155) Ende van my dees benedictie ontfaet,
Neten en luysen in u lieden hooft ghesaeyt
U schoens in sticx, u cousen ontnaeyt
Clapooren en masselen voor u schene
De hoeste, den bulst, den cancker, de spene,
(160) Niet gelooft, ende meestendeel gheldeloos,
Een backte tachter, of meer altoos,
[fol. G6r]
De selve benedictie daer vele aen claf
Die Godt selve den scheminckelen gaf,
Moet weder ghebeuren in desen vermane,
(165) Dats al dat jaer metten blooten eerse te gane
En voor den preeckheere die dickwils ghequelt is
Van dorste, om dat hy meest sonder ghelt is.
Continue
Testament van Minnen

D’Autheur.
ONghetempert, met herten onblijde
Mistroost in swaerder lamentacien
Als de vogelkens singen te zomer tijde
Op de boomkens, met loverkens verchiert int wijde
(5) Ghinck ick wandelen tot eender recreacien
Overdenckende, in mijnder ymaginacien
Dlijden, dat menich minnare bejagen,, moet
Die ongetroost es, end’ liefde dragen,, moet.

    Lucht scheppende, ghinck ick ter poorten uyt
(10) Lancx eender lopender Rivieren
De Sonne verblijde, loof gras en cruyt
Die bloemkens offerden haer virtuyt
Alle menschen, vogelen, beesten, dieren
Die visschen sach ick solaes hantieren
(15) Int water swemmende, elck naer tsijne
Mer alle blijtschap, was my een pijne.

    Dus dolende, over velt ende straten
Niet wetende waer ick henen ghinck
Peynsende, op de vriendelicke ghelaten
(20) Mijns Liefs, al quaemt my cleyn te baten
Daer leven en sterven, gheheel aen hinck
Voormaels, doen ick confoort ontfinck
Docht my de werelt, een eewich behagen
Mer nu dunctse my een speloncke vol plagen.

[fol. G6v]
    (25) Dus gaende, gheraeckte ick aenden cant
Van eenen bossche, twelck my schoon dochte
Daer ick een paert gebonden vant
Aen eenen boom, ick sach eer ickt ontbant
Of yemant omtrent my wesen mochte
(30) Ick spranck opt paert, dat my doen brochte
Lancx der woestijnen, het was daer lustelick
Want Herten en Hinden, sprongen daer rustelick.

    Aldus reed’ ick vast alleene
Tot dat de Sonne haer schijnen liet
(35) Niet anders denckende, groot noch cleene
Dan om haer lieflijck wesen reene
Daermen troost, vreucht, en solaes in siet
Waer dat ick sijn woude, en peyndsdick niet
Soo was ick verdoolt, in liefs ghedachte
(40) Tot dat die nacht, haer duysterheyt brachte.

    Doen peynsdick, waer sal ick my nu belinden
Int eynde, vast dolende buyten weghe
Ben ick nu metten ongheminden
Verstoten, waer sal ick herberghe vinden
(45) Soo dat mijn paert, sijnen nootdruft gecreghe
Corts sach ick het dochte my gheluck en zeghe
Lancx den dale neder een pourprijs
Schoonder, dan dat aerdtsche paradijs.

    De groote schoonheyt, vanden palleyse
(50) Die ware onmogelick om compareren
Doen creech ick int herte jolijt te zeyse
Dinckende tes al behouden reyse
Daer wil ick te nacht, gaen logeren
Lancx eenen oevere, moste ick passeren
(55) Tusschen twee vivers, eer dat ick quam
Ter poorten, daer ick den wech doen nam.

[fol. G7r]
    Ter poorten comende, met mijnen peerde
Reed’ ick daer binnen, daer ick doen sach
Een Jonckvrouwe, sy boot my eere en weerde
(60) Haer schoonheyt verlichte, Hemel ende eerde
Meer dan ick int herte begrijpen mach
Als een die beschaemt es, voort ghelach
Soo worde my daenschijn van schaemten root
Mer vriendelicke groete, dat ick haer boot.

    (65) Vriendelick, dat ick der Jonckvrouwe bat
Oft icker rusten mochte, dien nacht
Sy consenteerdet, dies ick doen sat
Van mijnen paerde, ter selver stat
Ende tpaert, dat wart ten stalle gebracht
(70) Ick danckte den lieflijcken mont, die lacht
Der grooter vriendschappe, die sy my dede
Dus danckende, volchd’ick ter zalen mede.

In een camere, die lustelick ghepareert,, was
Soo leyde my die lieflijcke jeucht
(75) Daer menighe ymagie, in gheboetzeert,, was
Een bedde dat daer geordineert,, was
Veel schoonder, dan ghy noch weten meucht
Doen wardick peynsende, wt ydeler vreucht
Waer hier nu, die mijn herte begeert
(80) Desen nacht, waer duysent nachten weert.

    Een tafel was daer gedeckt met spijsen
Coppen en schalen, ghevult met wijne
Die Jonckvrouwe en conste, geen chier bewijsen
Sy sprack, hier soude meer vreuchden rijsen
(85) Waer elck mijns hoofs, verheucht int zijne
Want als den jeuchtborne, staet int verdwijne
Wie sal den roosen, haer vrucht toe sinden
Die droefheyt van herten, voor blijschap vinden.

[fol. G7v]
    Met desen woorden, dat sy versuchte
(90) Ende de tranen sprongen haer wten oogen
Ick sprack heymelick, sonder groot geruchte
Wat mescomt u Jonckvrouwe, zijt los van duchte
Dat u dese droefheyt comt aen ghevlogen
Wilt u yemant oneere, ofte arch betogen
(95) Sijt te vreden, ick salt u helpen keeren
Want vrouwen zijn waerdich alder eeren.

    Met desen dat sy haer oogen op sloech
My danckende, roepende owy owach
Mijn soone, die my goede jonste droech
(100) Mijn troost daer therte verheucht op loech
Mijn dienare, die my te dienen plach
Hem daermen deucht ende vreucht in sach
Es lacen met siecten alsoo bevaen
Dat hy der doot, niet en mach ontgaen.

(105) Sijn soete woorden, sijn blijde gelaet
Sijn wel gheraectheyt van leden
Sijn ghetrouwicheyt die hem ter herten gaet
Sijn bedecte liefde, sijn vriendelicke daet
Sijn confortacie, sijn deuchdelicke zeden
(110) Sijn lacen by siecten, tonder ghestreden
Dat claech ick, met eenen bedructen zinne
Als Venus alder minnaers goddinne.

    D’ minnende herte mijn kunt vol gracien
Verlicht in liefden, als sterren die schijnen
(115) Verdwijnende, by crancker confortacien
Van lieve, daert al in lamentacien
By leeft, die hem tot liefden pijnen
Mijn engelen vol amoureuser doctrijnen
Die wringen haer handen deur dit meskief
(120) Want noyt minnare, en hadde vrou soo lief.

[fol. G8r]
    Van drucke de vogelkens, haer singen laten
Van drucke de bloemkens, haer vrucht verliesen
Van drucke de dieren, haer jolijt verwaten
Van drucke, cruypen in holen in gaten
(125) De viskens, die gaerne de lucht verkiesen
Van drucke de steenen in daerde vervriesen
Van drucke de Hemelen, haer droefheyt togen
Om dat de bloem van minnen, staet int verdrogen.

    Hier in dit soete paleys van minnen
(130) Soo hebbe ick d’ Minnende herte ghehaelt
Om te troostene, zijn doloreuse sinnen
Diet herte tribuleren van binnen
Als in Liefs herte sijn honich faelt
Adieu Jonghelinck, ten docht niet langer gedraelt
(135) Ick gae d’ Minnende herte, sijn welvaert leeren
Als mijn natuerlick kint vol eeren.

    Hier mede es Venus van my ghescheeden
Al weenende, met eenen bedructen geeste
Blijschappe ende vreucht, stont int verleeden
(140) Droefheyt, sachmer met manden spreeden
Ghetijdelick, onder minste en meeste
Bijden sieken en was geen ander feeste
Dan kermen, suchten, ende hant geslach
Soo ick, van door een venster sach.
D’Minnende herte.
    (145) Onsalighe vol drucx. O siecte die fel,, sijt
Die de jeucht mijns lichaems hebt verbeten
Want ghy my hatich, voor yemant el,, sijt
Mijn welvaert rovende, ende soo rebel,, sijt
Dat claghe ick alle amoureuse secreten
(150) Ghy hebt vreucht en blijschap, tonder gesmeten
Valsch sulfer stans, onreyn van gronde
Dies vind ick voor welvaert, groot ongesonde.

[fol. G8v]
    Den lust mijns levens, es my ontgaen
Dies vallen alle instrumenten doof
(155) Mijn aenschijn wort valve, ende ongedaen
Mijn ooghen en zijn niet dan een traen
Mijn handen beven, al waert een loof
Mijn pijne vergroeft, als tgraen int scoof
Mijn lichaem es t’eender scaduwe bedegen
(160) Dies word ick haest, vander doot belegen.

    Den smaeck des broots dunct my al eerde
Mijnen dranck, veel zuerder dan azijn
Tes al niet wes therte oyt begeerde
Gout silver, dunct my van cleender weerde
(165) Der bloemen soetheyt dunct my fenijn
Der vogelen sanck ende tclaer Sonne schijn
Breken my thooft, ende tgesichte met allen
Soo ben ick met siecten overvallen.

    O vermaledijde siecte, hoe moochdy soo blent,, sijn
(170) Dat ghy my onverdient dus quelt
Ghy moet ongenadich en onbekent,, sijn
Wildy distruerende, als een serpent,, sijn
Den lust, die tlichaem in vreuchden stelt
Midts liefde, die nimmermeer en smelt
(175) Vander gheender, die therte verheffen,, moet
Daer ick die siecte by beseffen,, moet.

    O cracht van liefden, onblusschelick vier
Instrument, vander felder doot
Wrake roep ick, over dijn bestier
(180) Hoe valdy my lacen soo putertier
Daer ick u noyt, dan jonste en boot
De vierighe vlamme, die my deurschoot
Houden therte, alsoo in liefden owach
Soo thout tot asschen versmelten mach.

[fol. H1r]
(185) O valsche liefde, O ongenadige
Hoe vind ick my lacen van u bedrogen
Het scheen ghy waert mijns drucx ontladige
Met confortacie, mer ghy verradige
U opset es valsch, ende al ghelogen
(190) Ghy schiet, met feninighe bogen
Mijn herte, twelck es tot haer genegen
Ende haer herte, en heeft noyt quetse gecregen.

    Mijn herte, draecht nu den last van minnen
Ende haer herte, es vry ende los van commere
(195) Mijn herte es ongestelt van binnen
Haer herte en can dat niet bekinnen
Het rust nu, onder der vreuchden lommere
Mijn herte dat moet nu sterven ommere
Om haer herte, dat nye jonste en smaecte
(200) Nochtans eest dweerste, dat God oyt maecte.

    Waer omme, doedy my liefde dragen
Tot der geender, die noyt jonste en droech
Ay valsche liefde, oorspronck der plagen
Dijn beghinsel, scheen lieflick int behagen
(205) Mer het eynde, wort hinderlick ongevoech
Ghy riept dattet schijn der oogen loech
Dies therte jolijt daer in gecreech
Mer ick liep blindelingen tegen den weech.

    Ick sach de vreucht der confortacien
(210) Lieflijck in haer groeysele staen
Ick sach den jeucht borne, vol alder gracien
Overvloeyen, met troostiger jubilacien
Diet meskeef van liefden, can tonder slaen
Mer noyt en conste ick, van haer ontfaen
(215) Dminste droppelken, dat wter fonteynen vloyt
Dies my nu dleven, op daerde vernoyt.

[fol. H1v]
D’Autheur.
    Met desen woorden druckelick sprekende
Worden sijn oghen, van tranen nat
Alle blijscappe, hy voor droefheyt rekende
(220) Tscheen dat hem therte, sou wesen brekende
Van flauten, daer hy int bedde sat
Met desen quam daer, ter selver stat
Een vrouwe, die Volmaeckte hope hiet
Om te beteren, sijn allendich verdriet.

    (225) Dese minlike vrouwe, quam gevlogen
Met engelike vlerken, naer tbetamen
Scoonder vrouwe, en sach noyt man met ogen
Noch die meer deuchden heeft geplogen
Want zy hout, de minnende herten tsamen
(230) Soete ghepeynsen, hieten by namen
De vlogelen, die zy voor hem ontdede
Dies hem therte verlichten moste daer mede.

    Wt compassien, brochte dees bloeme van vrouwen
Medecine, om sijn herte mede te genesen
(235) In een vyole, reyn int anscouwen
Was den balseme, geheeten Deuchdelick betrouwen
Ende die plach confortatijf te wesen
Die wtvercoorne vrouwe gepresen
Sprack met herten, goedertieren
(240) Tottet Minnende herte, in deser manieren.
Volmaecte hope.
    O minnende herte, zeer doloreus
Verdoolt des weechs, der confortacien
Verlicht u zinnekens, amoreus
Waer om sijdy so melancoleus
(245) Om een diet herte, soude begracien
Werpt u wt deser murmuracien
Vrouwen liefde, es sulcx van mijnen
Dat sy voor ogen, moet doncker schijnen.

[fol. H2r]
Sal een vrouwe, den gront van minnen ontdecken
(250) Die haer int herte, leyt verborgen
Neense, soude zy haer jonste verwecken
Scaemte soudt altoos achter trecken
Ende omwimpelen de liefde met grooter sorgen
Verleggende de jonste, van huden tot morgen
(255) Om tontdecken, daer liefde by wort vergouwen
Want scamelheyt, wilt verborgen houwen.

    Scamelheyt bewaert den boom van eeren
Scamelheyt, sorcht eere te verliesene
Scamelheyt, wil der natueren leeren
(260) Dat zy liefde, wter herten soude keeren
Daer de bloeme van eeren, by plach te vervriesene
Scamelheyt, stelt den slotel te kiesene
Van secrete, ende houwet int herte besloten
Liefs liefde, daer jonst wt comt gevloten.

    (265) Meendy, dat de vrouwelike zinnen
So hart, so wreet sijn, van natueren
Dat zy vander heeter bernender minnen
Ter herten, sijn ongequelt van binnen
Al verberghense scamelheyt binnen mueren
(270) Ick segghe, datse meer leets bezueren
Die haer liefde int herte bewaren
Dan die haer goey jonste openbaren.

    Al mosten zy eewelick clagen en suchten
Van liefden, ende bloedige tranen weenen
(275) Al mosten sy, voor alle droefheyt duchten
Ende sy den smaeck, van Venus vruchten
Begeerde, wilde God den tijt verleenen
Soude ghy, Minnende herte, dan meenen
Dat sijt voor ogen, ontdeckt soude bringen
(280) Neense, scamelheyt en soudt niet willen gehingen.

[fol. H2v]
    En denct niet, haer amoreuse zeden
Bekennen de quetse wel, die ghy draecht
Dus stelt u druckich herte te vreden
Zy sal u, die groote ellendicheden
(285) Vertroosten, daer ghy so seer om claecht
Men crijcht al de Herten niet, die men jaecht
Met luttel jagens, in Venus foreest
Mer met langhe jaghen crijchtmense meest.

    Pigmalion beminde een steenen beelde
(290) Daer hy lange ongetroost of bleef
Mer int eynde, creech hy der vreuchden weelde
Want de ymage, daer hy om queelde
Wart levende, dies hy solaes bedreef
In haer ghenade, dat sy doen screef
(295) Pigmalion, om sijn deuchdelick leven
Des gelijcx wort u noch troost ghegeven.

    Ick kenne haer herte so goedertieren
So loyael, so getrouwe van gronde
So perfect, so deuchdelick van manieren
(300) Dat sy u niet en sal faelgieren
Te troosten, met eenen lachenden monde
Haer minlick samblant, geeft dies orconde
Dat u geen confoort en sal gebreken
Mer den mont, en cant niet wtghespreken.

    (305) Men moet int werck, persevereren
Den boom en valt niet, ten eersten slaghe
Tes blamelick, dat vrouwen hem presenteren
In liefden, ofte hem abandoneren
Totten ghenen, diemen gaerne saghe
(310) Proeft vrijlick den dranck, die ick haer draghe
Deuchdelick betrouwen, gedaelt van lieve
Ghy wordt ghenesen, van allen grieve.

[fol. H3r]
D’minnende herte.
    O volmaecte hope, mijns sins verlichtinghe
Substanciale, confortative
(315) Liberale, alder vreucht begichtinghe
Fondament, der troostelicker stichtinghe
Weet dat, ick fugetijf noch blijve
Dacordacie vanden reynen wijve
Es mijnder liefden, also subiect
(320) Als verdroochde roosen int sant gedect.

    Sy betoont my liefde, naer tschijn der ogen
Mer tes een keersse, die geen licht en geeft
Nochtans ben ick, daer mede bedrogen
Als de Bie, die honich heeft gesogen
(325) Op een bloemken, dat geen virtuyt en heeft
Als de alder eerwaerdichste bloeme die leeft
Sonder compassie, blijft in haer wesen
So en mach ick nemmermeer ghenesen.

    Ist steen of hout, dat ick beminne
(330) Dat sonder verstant es, oft genade
Of es sy so verwaent, van zinne
Dat geen beleeftheyt, en groyt daer inne
Dan met ontrooste te troosten vroech en spade
Of es sy vanden verstorven sade
(335) Daer nemmermeer blijtscap wt en wast
Dan dat sy liefs herte, laet onder dlast.

    Hadde zy een dropel bloets dat minde
Had sy eenich liefde, tot mijnen persone
Had sy eenige wetenheyt diet versinde
(340) Hoe getrouwelick, dat ick haer totten inde
Presentere, mijnen dienst te lone
Ick weet wel. Die alder scoonste scone
Liet my confoort, van haer verwerven
Mer neense, des moet ick van drucke sterven.

[fol. H3v]
    (345) Volmaeckte hope, ghy moecht wel swijgen
Wat dienen trompen voor d’ogen gesaeyt
Ghy weet wel, dat hert ende sin moet nijgen
Daer ick geenen troost, en mach gecrijgen
Want dlicht der minnen, es wt gewaeyt
(350) Somen tkindeken, metten appel paeyt
Paeyt sy den jonstigen, sonder meeninge
Dies blijft my lacen, meskief, en weeninge.

    Wech volmaeckte hope, met uwen drancke
Gheheeten Reyn deuchdelick betrouwen
(355) Tes een verledinge, voor my arme crancke
Die der Liefster oeyt heeft gedient te dancke
Dat sy my fugetijf, mach houwen
Mer ick kenne die weerde bloeme van vrouwen
Van sulker waerdicheyt boven my
(360) Dat ick haers dienst, onweerdich zy.
D’Autheur.
    Met desen, dat hy sijn spreken liet
Dies therte versuchten most, door den noot
De zieckte die dede hem groot verdriet
Een cussen dat Vierigen twijfel hiet
(365) Werp hy hem zelven onder thoot
Met haesten dat Venus tot hemwaert scoot
Ende trooste dat amoreus gedochte
Ten alder besten, dat zy mochte.

    Wat zoetheden dat sy hem voor ogen brachte
(370) Sy saeyde al pluymen tegen den wint
Een tramasschele, gheheeten Ialours gedachte
Lach hem en veselde, by daghe by nachte
In sijn oren, en was hem altijt omtrint
Die moordadighe slange, die vreucht verslint
(375) Heeft deuchdelick betrouwen den dranck vangracien
Ghemingelt, met stinckender desperacien.

[fol. H4r]
    Dese oribele, walgelike beeste
Dede hem dat felle puysoen in drincken
Dies wart hy also zwaer van geeste
(380) Dat hy wt rigeurliken tempeeste
Moste in onmachte, neder zincken
Wat volmaeckte hope, bracht int gedincken
Van de alder liefste, om sijn confoort
Jalours gedachte, was meest gehoort.
Ialours gedachte.
    (385) Katijf alder katijven broetsele
Es u sinnelick wesen, verblent int souwen
Slaept nu verstandenesse, sonder bevroetsele
Steldy u zinnekens, nu int behoetsele
Der liefden, van eender scoonder vrouwen
(390) Ick segghe, die hem daer in betrouwen
Die maken, haer aertsche paradijs
Als dwasen, op een bevende ijs.

    Al siedy confoort, in liefs gesichte
Ghelijck den douwe, die wtten Hemel spraeyt
(395) Peynst, dat dat vriendelick gestichte
Verchiert, met amoreusen lichte
Met cleenen winde, ter neder waeyt
Ghelijck den wederhane, omme draeyt
Keeren vrouwen herten, met allen winde
(400) Het waer goet, datment in tijts versinde.

    Ick neme, dat haer herte compassieus,, is
Ick neme, dat ghy de waertste sijt
Ick neme, dat sy amoreus,, is
Van herten, ende so gracieus,, is
(405) Dat u ziele ende lichaem, daer in verblijt
Peynst, eer u bedroch, verslaet int crijt
Oft eer u zinnekens, meer bedruckt,, werden
Dat de scoonste bloemkens, eerst gepluckt,, werden.

[fol. H4v]
    Merct, een coopman die costelijcke juwelen draecht
(410) Te coope, onder vrouwen en heeren
Tes selden enighe jonckvrouwe oft maecht
Sy en salder wat vinden, dat haer behaecht
Dies haer vierich begeren, den coop wil leeren
Sgelijcx, daer veel schoonder mannen verkeeren
(415) Siet een vrouwe, dat haerder naturen dient
Soo vergeet sy, den ouden gestadigen vrient.

    Waerdy, alsoo ghy wel weten meucht
In haer herte, alder hoochste gecroont
En peynst niet haer ontfermige deucht
(420) En soude u brengen, tot alder vreucht
Daermen d’ Minnende herte, mede loont
Maer ghy blijft met eenen anderen gehoont
Ende gestelt, tusschen twee stoelen in d’asschen
Al soudy u aenschijn in tranen wasschen.

    (425) Soude u de Liefste laten bederven
In wanhopen, met swaerder ziecten beladen
Oft soude sy, daer ghy dus ligt om sterven
Dijns achten, als gebrokene scherven
Hoe soude natuere, dat werck gestaden
(430) Is sy sonder compassie van genaden
Oft heeft sy u liefde plats wt gesloten
Om wat groens, dat nieuwelinge is gesproten.
D’Autheur.
    Jalours gedachte, hem soo verdoofde
Dat hy hem selven wilde nemen dlijf
(435) Niemant dan haer hy en geloofde
Sijn hayr dat track hy wten hoofde
Op de doot soo riep hy even stijf
Als een arm dolorens catijf
Sprack hy dese woorden, die my zeer deerden
(440) Dies my de tranen in d’oogen vergeerden.

[fol. H5r]
D’minnende herte.
    O vermaledijde, arme creatuere
Dat ghy oyt minde, mach u wel rouwen
Als die alder minlicste figuere
Die eendrachtige liefde, hout in valuere
(445) Getrouwen dienst, laet onvergouwen
Ay lacen, wie sal ick dan betrouwen
Als my de liefste faelgeert ter noot
So en begheer ick anders niet, dan de doot.

    O onnatuerlijck herte wreet
(450) Harder dan steenen, van Diamanten
Ghy weet wel lacen, hoet met my steet
Waer is dijn vierigh begheren heet
Die mijn jonste, in uwer jonste wout planten
Ben ick nu, metten afgesetten santen
(455) Gherekent, ende wter herten ghecloncken
Tscheen ghy hadt my ws herten bloet gesconcken.

    Es dit de trouwe, ende die deucht
Is dit ons eerbaer leven reene
Is dit tverlichten, der jonger jeucht
(460) Is dit die onsprekelicke vreucht
Van liefden, tusschen ons beyden alleene
Wachaermen, so is de jonst zeer cleene
Die sterven moet, in deser allendiger pijne
Sonder getroost, van u te zijne.

    (465) O bedriechelick mont, vol honichs vloyende
Welck honich feninich wort bevonden
En waer mede, ben ick my selven moyende
Mijn droefheyt en is haer niet vernoyende
Sy heeft haer geheel, der liefden ontbonden
(470) Ende haer herte, tot eenen anderen gesonden
So jalours gedachte, tverstant verwerft
Sterft herte, tis tijt dat ghy nu sterft.

[fol. H5v]
    Hadt doch so vele, op my gepast
Dat ghy my, met eender trompe getroost,, hat
(475) Mer u herteken, heeft al anderen last
Nochtans haddijt, wel so gebrast
Dat ghy my vander doot verloost,, hat
Ende volcomen, dat ghy in u propoost,, hat
Want sy connen, die met allen draeyen
(480) Twee herten, met eenen monde wel paeyen.

    O katijf alder katijven meest
Dat ghy veel claecht, tis al om niet
Comt donder, blixem, ende swaer tempeest
Ende verslaet, den doloreusen geest
(485) Metter doot, dit leven is al verdriet
Ick sal deur verwoetheyt, die in my vliet
My zelven vermoorden, oft verslaen
Want mijn troostelick leven, is al gedaen.
D’Autheur.
    Met desen, hy naeckt wtten bedde spranck
(490) Ende hadde gaerne een zwaert oft mes gecregen
Sy schoten hem toe, mer hy was so cranck
Dat hy in onmachte, neder sanck
Dus wardt hy weder te bedde gedregen
Hy hadde hem, so rasende lieden plegen
(495) Die buyten memorie, haer sinnen breken
Mer altoos, wilde hy de liefste spreken.

    Vrou Venus, ende alle haer soet gesinde
Beweenden, sijn druckelick lijden daer
Hy sluymerde een luttel, mer corts namt inde
(500) Doen riep hy, als een die redene kinde
Ick wil biechten, mijn sondich leven swaer
Vrou Venus, haelde hem corts daer naer
Eenen Priester, gheheten Secoers van trooste
Om hem te brengen, ten goeden propooste.

[fol. H6r]
    (505) Die Priester goet van onderwijse
Quam daer D’minnende herte lach
Ende groete hem, met minliker ghijse
En gaf hem eenen spiegele, van prijse
Kennisse, hy wel heeten mach
(510) In kennisse, hy sijn ghebreken sach
Die hy met berouwe, ter herten track
Dies hy in biechten, dese woorden sprack.
D’Minnende herte.
    Ick sondich mensche, in sonden overvloedich
Come te ghenaden, ten daghe van heden
(515) Den almachtigen God, met herten ootmoedich
Ende u Priester, inder stat Gods voorhoedich
Van mijnen quaden sondigen seden
Ende geve my sculdich, te deser steden
Dat ick de liefde, so zeer geacht,, hebbe
(520) Dat ick my zelven de doot an bracht,, hebbe.

    Ick ben oorspronck lacen van mijnder doot
Ick hadde by maten, mogen minnen
My arme doloreuse, en was geen noot
Te comen, daer Venus haer stralen scoot
(525) Die therte invierich wonden van binnen
Hy die hem nodeloos, laet verwinnen
Vanden ghenen, die blijtscap tonderwelven
En derfs niemant wijten, dan hem zelven.

    Och wee mijn ogen, dat sy oyt sagen
(530) In liefs ogen, so grote melodije
Mijn ogen, cregen in liefs ogen sulck behagen
So dat therte, der minnen last moet dragen
Subiectelick, sonder weder partije
Mer ick wijtet al mijnen ogen onblije
(535) De quetse, die my van liefden deert
Want hoe meer gesien, hoe meer begeert.

[fol. H6v]
    O God hadt ghy my blint ghemaect
Oft haddy mijn ogen in tijts gesloten
So en waer ick, in liefden niet geraect
(540) Daer therte, sulcken bitterheyt in smaect
Dat de tranen, in dogen comen gevloten
Wat vermach eenich reyn bloemken gesproten
Daermen den geur so seer of bemint
Datmen geen ander bloemkens en kint.

    (545) Al waer al tgras, dat wtter aerden mach gaen
Onbesmette bloemkens, vol reynicheden
So en mach maer een bloemken int herte staen
Ende nemmermeer, en wort sy daer wt gedaen
Ick en hebbe, de bitter doot geleden
(550) Haer minnelike ogen, haer herte vol vreden
Dies sy my troost gaf te verwervene
Sijn my wel weerdich voor haer te stervene.

    Al had ick, reyn minnelicke conversacie
Al mocht ickse, dagelicx sien ende spreken
(555) Al gaf my de ghene, die ick begracie
Jolijt voor ogen, ende confortacie
Het is al den blinden een keersse ontsteken
Want mijn herte, dochte my sceuren en breken
Wanneer ick vander liefster schiet
(560) Dies ick nu sterven moet, deurt verdriet.

    Och wat heb ick, menigen traen geweent
Daer my natuerlike jonste toe dwanck
Mer haer herte, dat is also versteent
Dattet hem te mijwaerts niet en vercleent
(565) Dies vind ick my lacen verflaut en cranck
Mochten my haer soete armkens blanck
Omvlechten, natuerlick voor mijn doot
My dunct, ick en hadde geen stervens noot.

[fol. H7r]
    Och neent, dat en mach my niet geschien
(570) Wat troost, dat my van haer gebeurt
Al dat natuere begeert van dien
Hout sy verborgen ende ongesien
Dies therte, in eewicheden treurt
Want scamelheyt die daer in labeurt
(575) Die hout natuerliken troost verborgen
Ende versmaet mijn jonst, met vieriger sorgen.

    Al zie ick de spijse, die therte begeert
Lacen ick en mach, den smaeck niet proeven
Altoos vind ick, dat my der spijsen afweert
(580) Dies therte, siele, ende lijf verteert
Nochtans soud ickse best behoeven
Ghelijck den droeven bedroeft den droeven
Ende de spijse, den hongerigen honger geeft
So stervet herte van drucke, dat druckich leeft.
Secoers van trooste.
    (585) Swijcht minnende herte verlicht u zinnen
Die ghy veraerbeyt, sonder noot
Sonder redene houdy ter herten binnen
Dat alder bitterste vander minnen
Daermen om smaken mach de doot
(590) De soeticheyt, diemen van minnen boot
Dunckt uwer herten, feninich en smadich
Want u vierich begheren is onversadich.

    Al hebdy confoort, naer u gevoech
Vander alder liefster die ghy begeert
(595) Nochtans, en is u dat niet genoech
Wat liefde dat sy tuwaert droech
Het duncken u Roosen int sant gesceert
Wanneer ghy ure, oft tijt ontbeert
Der gheender, daer therte verheucht is mede
(600) Dan dunckt u, dat troost noyt goet en dede.

[fol. H7v]
    Maer de minne is sulcx van manieren
Datmense niet versaden en mach
Nochtans moet mate, in u logieren
Jae suldy u minne, te recht bestieren
(605) Al derfdy der soeticheyt diemen plach
Merckt, draechdy een cledeken alden dach
Met lange te dragene, wortet versleten
So wort liefde, deur veel gebruycx vergeten.
D’Minnende herte.
    Secours van trooste, mijn hertelijck vrient
(610) Ick kenne my in dit propoost, mesdadich
Sy die deuchdelick, is geengient
En heeft noyt dan deucht, an my verdient
Want sy blijft, int werck der minnen gestadich
Als was zy om mijn confoort ghenadich
(615) Mijn vierige begeerte bleef onversaet
Dus heb ick vast liefs confoort versmaet.

    Ick sach alle deucht, met quaden oghen
Soetheyt van trooste, docht my fenijn
Valschelick, heb ick mijn lief, beloghen
(620) Wat vrientscappe, dat sy heeft geploghen
My dochte, ten mochte geen vrientscap sijn
Al moste ick jammerlick in groot gepijn
Dusent mael sterven, deur die mesdaet
Ick waerts weert, noyt werck en was so quaet.

    (625) Ick kenne, dat ick haer reynich leven
Versmaet hebbe, by quaden vierigen luste
Ick kenne, God wilt my vergeven
Dat ick meer, der natueren ancleven
Ghesocht hebbe, dan een drachtige ruste
(630) Ick kenne, dat ick als dongebluste
Gheleeft hebbe, sonder obediencie
Dies beghere ick hertelicken penitencie.

[fol. H8r]
D’Autheur.
    Het Minnende herte, wart so versuchtende
Dat de tranen hem wtten ogen sprongen
(635) Secours van trooste, was voor hem duchtende
Ialours gedachte, wart henen vluchtende
Vant Kennisse, was hem voor ogen gedrongen
Met eender bequameliker tongen
Secours van trooste, hem conforteerde
(640) Want hy hem van der mesdaet absolveerde.

    Dese Priester, die bat hem, voor alle zaken
Dat hy alle aertsche dingen, liet staen
Ende dat hy met voorsieniger spraken
Woude, sijn testament gaen maken
(645) Eer hem de sieckte, ghinck tonderslaen
Elck weende daer, menighen traen
Om dat D’minnende herte, ten selven tijden
Also verduldich was, in sijn lijden.

    Inckt ende Papier, wart daer gehaelt
(650) Om te bescrijvene, dit Testament
Ionstich verlanghen, ongefaelt
Ende Hartelick versuchten, ongedraelt
Saten, als ghetughen, daer omtrent
Het Minnende herte, dat redene kent
(655) Sprack om sijn testament te stellene
Dees woorden, seer druckich om te vertellene.
D’minnende herte.
    Secours van trooste, mijn vrient gepresen
Daer t’secreet der herten voor geraken,, sal
Ick beghere van u, ter cause van desen
(660) Dat ghy Notarius, des wercx wilt wesen
Vanden testamente, dat ick maken,, sal
Want ick duchte, dat my de doot genaken,, sal
Eer dat mijn testament volstelt,, is
Om dat therte in sieckten, vermoyt gequelt,, is.

[fol. H8v]
    (665) Inden eersten, om wel bewaert te zijne
Make ick, mijn onsprekelike liefde groot
Liefs liefde, die deuchdelick is in schijne
Haer biddende, dat sijse totten fijne
Haers lijfs, bewaren wille, na mijn doot
(670) Ende peynse, dees liefde bracht inder noot
De liefste, die nu de wormen eten
Dus en can ick, dese liefde niet vergeten.

    Voort alle de deuchden, die ick oyt dede
Aengaende der liefden van haren persone
(675) Make ick der soeter voorsienichede
Mijns liefs, daer wijsheyt in hout stede
Wt jonsten, van wercken, wt wederlone
Ende bidde der alder scoonste scone
Dat sy om die deucht peynse, vroech en spade
(680) Die ick haer ghetoont hebbe, ende noch gaerne dade.

    Voort maeck ick, der kennissen mijns liefs vercoren
Die bijstandicheyt, mijns persoons alleene
So dat sy inwendich, naer toebehoren
Naer mijnder doot, niet en blijve verloren
(685) Al vloeyde zy met daden, te haerwarts cleene
Want kennisse, is van haer zelven so reene
Dat sy bijstandicheyt, hout verheven
Also wel naer dleven, als int leven.

    Voort maeck ick, haerder groter gestadicheyt
(690) Mijn anxtelijck duchten, wt vrese van quade
Om dat die gestadicheyt, geeft beradicheyt
Onneere te te scuwene, met haerder smadicheyt
Daer anxtelick duchten verteert de smade
Segt, dat sijt danckelick neme by rade
(695) Want my wt sorgen, altijd dochte
Dat haer eenich hinder ghebreken mochte.

[fol. I1r]
Noch maeck ick, haerder soeter reynicheyt
Mijn schamelheyt, die dlast der minnen draecht
Want schamelheyt, versmaet vileynicheyt
(700) Ende reynicheyt, vreest alle cleynicheyt
Daer oneere, reynicheyt mede belaecht
Mijn schamelheyt, die alle reynicheyt jaecht
Logeere ick, met haerder reynicheyt groot
Om dat sijse eeren soude, naer mijn doot.

    (705) Alle de woorden, die ick ghesproken,, hebbe
Van liefden, om te verconforteren
Daer ick mijn meeninge, in ontploken,, hebbe
Ende den bant der murmuracien gebroken,, hebbe
Maeck ick haren secreete, om in te studeren
(710) Alle dat secreetheyt, weet te ordineren
Dat is om liefs liefde, bequame te decken
Ende nimmermeer, dat vorder te vertrecken.

    Alle mijn solaes, ende alle mijn vreucht
Mijn hopelick leven, ende mijn confoort
(715) De bloeyseme van mijnder jonger jeucht
Alle tgeene, daer therte in was verheucht
Dat make ick haerder wetenheyt voort
De wetenheyt, die tot haren persone behoort
Beminne ick in deuchden, soo getrouwe
(720) Dat icker de doot voor sterven souwe.

    Mijn inwendige betraende ogen
Sal dachterdencken, mijns Liefs bestieren
Om dat sy haer honich hebben gesogen
In Liefs ogen, die de ogen verblijden mogen
(725) Als de Bije, op die bloemkens van violieren
Ick houde haer wesen soo goedertieren
Dat sy mijnen ogen, doort achterdencken
Voor eenen traen, sal duysent tranen schencken.

[fol. I1v]
Voort soo maeck ick, haer hoocheyt van prijse
(730) Groeyende in eeren, als een kersouwe
Mijn tale, mijn woort, ende mijn devijse
Haer biddende, met deuchdelicken onderwijse
Datse haer hoocheyt, verborgen houwe
Ende datse my, wil sijn getrouwe
(735) Dat na mijnder doot, die ick beclage
Ons devijse, niemant anders en drage.

    Mijn vierich begeren, dat geve ick minlick
In de handen, van haren eygenen wille
Obejerende, met herten sinlick
(740) Haren eygen wille, die onverwinlick
In gestadicheden, moet blijven stille
Nimmermeer en valt meer, in geschille
Mijn vierich begeren, het is gedaen
Na der doot, moet tot haren wille staen.

    (745) Al dat ick hebbe van aertschen goede
Gout, silver, juweelen, hoocheyt van namen
Ghemack, eere, en wercken van voorspoede
Die make ick, met deuchdelicken ootmoede
Der broscher werelt, alle te samen
(750) Niet anders en begeer ick, tot mijnder vramen
Dan een houten kiste, ende een linden cleet
Want te sterven, soo ben ick nu bereet.

    De scoonheyt mijns lichaems, bequaem int wesen
Die ick gehadt hebbe, in grooter weerden
(755) De consten van mijnen handen ghepresen
En der voeten lichticheyt boven desen
Laet ick den wormen, voor aes anveerden
Mijnen lichame, make ick der eerden
Ende mijn ziele Christum, int eewighe leven
(760) Die my alle mijn sonden, wille vergeven.

[fol. I2r]
D’Autheur.
    Na dat hy dese druckige woorden sprack
Wilde hy recht op, in sijn bedde staen
Achter thooft eynde, dat hy sijn hant doen stack
Daer hy eenen beslotenen brief wt track
(765) Die Notarius heeften van hen ontfaen
Hy badt hem, dat hy daer mede, wilde gaen
Aen de alder weerste, die hy wel kinde
Eer dat sijn leven quame ten inde.

    Die Notarius ontfinck den last
(770) Vant Minnende herte, om zijn confoort
Sijn Testament wart geschreven vast
Voor die getuygen daer toe gepast
Die ghy by namen, wel hebt gehoort
Met dat de Notarius, soude keeren voort
(775) Riep d’ Minnende herte, met liefden ontsteken
Beyt heere, ick moet u een woort noch spreken.
D’Minnende herte.
    Segt dat sy den brief doch visitere
Op alle de vrientschappe, die ick vermach
Ende dat sy mijn bede doch accordere
(780) Ick sal Christus, daer ick my toe vernere
Voor haer hertelick bidden, alle den dach
Ende bidt haer oock, hartelick sonder verdrach
Dat sy my deur Gods ontfermichede
Vergeve, al dat ick haer oyt misdede.

    (785) Segt haer, hoe dat ick genade begeere
Van mijnder quader variacien
Segt haer, ick beclage met droever meere
Mijn cranck betrouwen, ende my geneere
Met druckige wercken, van desperacien
(790) Segt, hoe ick mijn valscheyt, telcker spacien
Vermaledije, met grooter smade
Ende hoe ick duysent werf, roepe genade.

[fol. I2v]
    Bidt voort der eerwaerdiger bloeme soet
Daer leven ende sterven, geheel op staet
(795) Dat ickse mach spreken, door Gods ootmoet
Ick begeert, voor alle der weerelt goet
Eer dat mijn leven, ten eynde gaet
Oft anders, soo sterve ick heel desperaet
Maer mach ick ’taenschouwen, van haer verwerven
(800) Ick sals veel te sachter sterven.
D’Autheur.
    Secoers van trooste hem daer geloofde
Dat hy de saken, wel soude bewaren
Maer de groote siecte hem soo verdoofde
Dat sy hem alle sijn cracht beroofde
(805) Soo strangelick, quam sy hem beswaren
Het scheen zijn ziele, soude wten lichame varen
Dus nam hy oorlof, met reynen engiene
Hy en meende sijn Lief, niet meer te siene.
D’Minnende herte.
    O felle siecte, wilt wat cesseren
(810) Der stranger nopen, die ghy my geeft
Laet my aen d’eewich verconforteren
Nu oorlof nemen, ende my verneren
Aen die alder weerdichste bloeme, die leeft
Mijn leden verschricken, mijn tonge die beeft
(815) My enwas van siecten noyt soo wee
Adieu Lief, ick en sie u nimmermee.

    Adieu Paradijs mijns levens vreucht
Adieu reyn jonstige medecijne
Adieu monstrancie, vol alder deucht
(820) Adieu diet stervende herte verheucht
Adieu wel-rieckende, rosemarijne
Adieu carbonckele, claer van schijne
Adieu troost, mijn ogen sijn al een traen
Adieu Lief, ons liefde is al gedaen.

[fol. I3r]
    (825) Adieu alder schoonste honich rate
Adieu mijn sterven adieu mijn leven
Adieu mijn hopelick secoers en bate
Adieu roos-boom van minnen, die ick nu late
Adieu tempel, daer ’t herte in stont verheven
(830) Adieu Lief ghy meucht nemen en geven
Adieu fonteyne, doorvloeyt met eeren
Adieu Lief, sonder wederkeeren.

    Adieu compasselijcke, oochskens soet
Adieu schoon minlijcke, blosende lieren
(835) Adieu rijckdom der herten, reyn waerste goet
Adieu die mijn sinnen hebt int behoet
Adieu beeldelick aenschijn goedertieren
Adieu alder zedichste van manieren
Adieu wien mijnen dienste te cleyn,, is
(840) Ick sterve gaerne, om uwen persone die reyn,, is.

    Adieu alderheuste, reynste van monde
Adieu lelie, doorgroeyt met reynicheden
Adieu loyale, getrouwe van gronde
Adieu welvaert, blijtschappe en gesonde
(845) Adieu ontfermhertige bloeme van zeden
Adieu eerweerdich throon van vreden
Adieu wel rieckende, eglentiere
Ons liefde versmelt, als snee by tviere.

    Adieu reyn eerlickste spaceringe
(850) Die wy in pelgrimagie gingen
Adieu alder vriendelickste visenteringe
Adieu eten drincken, ende solaceringe
Daer de herten, blijtschappe by ontfingen
Adieu voetkens, die gaerne den ganck gingen
(855) Te comene, daer liefde haer selven boot
Adieu ick nutte, ’t morseel der doot.

[fol. I3v]
    Adieu alder minlickste confortacie
Wt stortinge der tranen, altijt int inde
Adieu minlick versamen, ende recreacie
(860) Adieu droeffelick scheyden, en lamentacie
Adieu honich, die ick vol gallen vinde
Adieu de Liefste, die ick oyt minde
Sints dat u liefde in my vant stede
Weet, dat ick u noyt ontrouwe en dede.

    (865) Adieu jeucht-borne, vol alder genaden
Adieu Princesse, der hert en vrouwe
Adieu en wilt my niet versmaden
Al moet ick deur der minnen paden
Gaen sterven, met bitterliken rouwe
(870) Adieu Lief, sijt my altijt getrouwe
Ende peynst om my, lacen als ick om dy
Want de doot, en was my noyt so by.

    Adieu vrou Venus bequaem en minlijck
Adieu Secoers van trooste vrient
(875) Adieu hertelick suchten, onverwinlijck
Adieu reyn jonstich verlanghen zinlijck
God danck u der deuchden, die ghy verdient
Adieu schoon weerelt, reyn gheangient
Adieu Lief, daer ick mestroost om sterve
(880) In daerde te rotten, is nu mijn erve.

    Adieu Lief, het moet nu sijn gescheeden
Adieu ick wil u te Gode bevelen
Adieu Lief, ick gae de stat bereeden
Daer wy dat hoop ick, noch onder ons beeden
(885) Met eewiger liefden versamen zelen
Adieu liefde, die ick nu moet bequelen
Ick wachte de doot, van ure tot ueren
Mijn leven en mach, niet langer dueren.

[fol. I4r]
Mijn leden bezwijken Heer God ay my
(890) Ick en hebbe cracht, noch oock gewelt
Ontfermhertige Heere, staet my by
Alle mijn betrouwen, stelle ick in dy
Dat ghy my niet af gaen en selt
Ay my wat nopen, mijn macht versmelt
(895) De liefde wort bitter, tmach an my schijnen
Ontfermt u mijns God, in deser pijnen.
D’Autheur.
    Met desen dat hem de sprake faelgierde
Dies hem een yegelick druckich vant
Vrou Venus haer alte droeffelick tierde
(900) Ende alle, die dit, soete palays regierde
Dat versuchte daer an elken cant
De keersse, gafmen hem inde hant
Het weende alle, dat inder camer sat
Gheen kennisse en gaf hy, watmen hem bat.

    (905) Vrou Venus die vant in haren raet
Dat sy met haesten, den brief soude dragen
Aenden troost, sijns herten toeverlaet
Maer sy wilde eerst weten, wat daer in staet
Wt vreesen, oft haer mochte meshagen
(910) Den brief nam sy sonder meer vragen
Ende lassen, die onbezegelt bleven,, was
Daer dit navolgende, in ghescreven,, was.

De Copije van den Brieve.
SAluyt geschreven met vierigher begeerten met suchtender herten, met betraenden oghen met onsprekelicker siecten, met bedwellemden hoofde, met verstroyde sinnen, met bevenden handen, ende met alsoo veele als tgepeyns begrijpen mach, ofte memorie in waerachtiger kennisse metten verstande can wt gespreken. Duysent werf meer mijn herte overvloedich is van deuchden ende van salicheden. [fol. I4v] Reyne medecinale fonteyne van gracien met trooste overvloeyende, uwer onsprekelicke wijsheyt gelieve te wetene ende te aenhoorne den staet van uwen armen doloreusen vrient, verstrobeert in swaren ongebruycke van liefden, in sulcker kativicheyt ende in onnoemelicker pijnen, van rigeurlicker siecten dat ick niet lange en mene te leven. Aldus bid ick u, reyn alder waerste vercoorne wortel ende oorspronck mijnder liefden, die ick alsoo bequelen moet, dat alle mijn crachten berooft werden, ende alle mijnder herten soeticheyt, verkeert in aposteuniger smerten ende bitterheyt van ontroostelicker melancolie. Aldus wilt u goedertieren herte, u groote wetenheyt, ende alle volmaectheyt van uwen genadigen persoone verneren te comen by uwen jonstigen Dienare, niet veele beter dan doot, verquolen ende deurknaecht van siecten gelijck eenen grase, overtogen met eender verrompender huyt, om een woort tegen u te sprekene voor mijn doot. Och mijn Alderliefste Dochter, ontsluyt u ontfermhertige thresoor tot mijnder beden, want ick beduchte my lacen, dat ick uwen soeten persoone, op dese weerelt, nimmermeer en bidde na deser beden. Ick hoope eewelick hier naer in glorien voor u te biddene, dus soo keert u genadich hert te mijwaert, ende peynst om die goetwillicheyt, om die trouwe ende om die deucht, die ick u na mijnder cleynder macht, bewesen hebbe, ende noch bewijsen soude, gave God die gracie, dat ick mijnder kranckheyt mochte ghenesen worden, twelck staet inden wille Gods ende inden uwen, want geen ander medicine en mach sulcken verstorven herte genesen, dan uwen soeten trooste. Aldus mijn Alderliefste want ick geen ander kennisse en hebbe, dan den doot te sterven sonder eenich wederkeeren, soo bid ick u mijn Alderliefste Dochter door Gods ontfermherticheyt, dat ghy my [fol. I5r] getrouwelicken houden wilt die gheloften, die ghy mijnen persoone schuldich zijt, dat is, voor den geenen die u dus lief heeft getrouwelick te biddene, den weerdigen goeden God, met sonderlinger Oracien, die uwer deuchdelicker herten bekent zijn, alsoo wel na mijn doot totten eynde uwes levens, als ghy nu hoop ick dagelicx doet. Noch bid ick u, weerdich roosboom hebt compassie int herte, ende verneert u, o medicine van trooste, totten armen doloreusen, belaecht met siecten, te accorderen in mijnder deuchdelijcker begeerten: Ick sals veele te sachtelicker sterven: Geeft my een troostelick woort voor mijn doot, het is misselick oft die goedertieren Godt door u troostelicke woorden, gave dat my dleven verlangt mochte werden. Comt mijn waerde Dochter, comt mijn verkoorne, comt den troost van mijnder herten, ende verlicht den armen siecken door de minne Gods. Ick wille Christum hertelicken voor u bidden, die u gesparen moet in allen deuchden ende salicheden totten eynde uwes levens, Amen.

D’Autheur.
    Doen vrou Venus den brief hadde gelesen
Quam sy inde Camere, daer ick was
(915) En sprack verkoorne vrient gepresen
Den dach, die is nu hooge geresen
Want de Sonne, schijnt deurt gelas
Ick bekende wel, opten selven pas
Dat ick heusschen oorlof creech van besijden
(920) Dus nam ick oorlof, ende ginck rijden.
    Sy vervloech heymelick, met secreten
Tot an die lieflicke bloeme eerbaer
Hoe ’t voort voer, en can ick niet geweten
Mer ick hoope, de bloeme in eeren geseten
(925) Vertrooste, den Jongelinck cort daer naer
Mer niet wel en weet ick, de sake claer
[fol. I5v]
Dus bid ick u ghy Minnaers groot en cleene
Overdenckt sijn siecte, met jonsten reene.
    Alle die bosschagie reet ick deure
(930) Aensiende menige wilde beeste
Planteyt van menigerhande geure
Ende bloemkens van diveersche coleure
Aenschoude ick daer, minste en meeste
De vogelkens bedreven sulcken feeste
(935) Loof, gras, dat mochter hem by verblijen
Want het docht my een werelt vol melodijen.
    Seer blijde, soo reed ick doort groene wout
Nacht wast, eer ick ter Stadt in quam
In gepeyse was ick menichfout
(940) Hartelick beclagende den Jongelinck stout
Enter bloeme, daer hy den druck om nam
Tot siecten, dat hy wt liefden clam
By den welcken ghy Minnaers zy u bekent
Dit Boecxken, der Minnaers Testament.
    (945) Lustige Minnaers wilt danckelick vaten
Dit soete Testament van Minnen
En wildy minnen, mint doch by maten
Mer en wilt u niet te zeer verlaten
Op vrouwen liefde, sterck om verwinnen
(950) Getrouwe herten, sijn goet om kinnen
Neemt hier exempel an, hebdy de nope
Diet maecte, hem gedenct noch vanden sope.
Continue
Absurda
Dat is, Vremt bescheet.

Twee doove Personagien, wt
Colloquia Erasmi Roterodammi.

Anius.
HOu Lencius vrient ghy coemt rechts te tije
Ick hebbe u ghesocht aen elcke sije,
[fol. I6r]
En nu ick u vinde mijn herte geneest,
Nae dat ick verstae hebdy ter bruyloft geweest
(5) Van Lancras en Albina, vertrect ons wat.
Lenc. Noyt en heb ick in Schip quader reyse ghehat
De Zee heeft met een vreesselijck confuys gebaert.
Anius. Wat segdy wasser soo veel volcx in u huys vergaert
Ick hoore wel twasser vol van jolijte.
Lenc. (10) Ke, wy en achten ons leven niet weerdich een mijte
Wy waren al tsamen meest hondert jaren out.
Anius. Siet doch wat maect dat vermalendijt gout,
Sy hadden de rijcheyt daer haest vernomen
Tot mijnder Bruyloft souder seer weynich comen,
(15) Daer toe oock slechtelijck al schijnet schande.
Len. Wy en waren nauwelijck een kennisse van lande,
Daer en stont een onweder op noyt soo verbaest,
De Zee die brieste als een die raest,
Wy wenschten ons dicwils ter Havenen binnen.
Ani. (20) Ha, ghy vertelt my een vergaderinge der Godinnen,
Oft daer de Goden houden haer Concilie
Wasser vergaert segdy sulcken familie
Zoo veel eerlijcke mannen al die edel vrouwen
Twas een triumphe om te sien trouwen
(25) Was anders den staet soo ghy my vertrect.
Lenci. Terstont soo hebben die touwen gherect
Den mast die heeft heel crom gebogen
Want daer quam eenen Noorden wint gevlogen
Die scheurdent Zeyl ontstucken als sleteren
(30) Wy en costent met ons allen niet ghebeteren
Den storm heeft ons vry in sorghen ghejaecht,
Anius. Oft icse wel kenne wat ghy toch vraecht
Ja ick bat dan ghye, om een plavierken
Tis een dat netste dat fraeyste dierken
(35) Sy sou een putierken heel doen verwilderen,
Men mocht gheen aerdigher beeldeken schilderen
Sy soude elcx herte wel doen ontswaren,
[fol. I6v]
Lenci. Wa veel hooger dan dit huys gingen de baren
Met een Tempeestich windich ramoer,
(40) De Zee die sloech van ’t Schip ons Roer
Wy leden vry grooten noot midts desen:
Anius. Tselve dunct een jegelijc dat soo moest wesen
Ende ist waer dat de sommige vertellen
Soo passeert den Bruygom alle ghesellen
(45) Die triumpheren can als eenich fraeyaert
Ten is vry gheenen vilt noch taeyaert
Maer can bragheren voor elck deurken
Tis een fraey quantken een jent Monseurken
Die liberael is ende rijck van goede:
Len. (50) Wel wat dunct u hoe waren wy te moede
Ons Roer verloren ende tzeyl ghescheurt
My dunct wy waren te deghe beleurt
Noyt meerder sorghe mijn herte en bevinck,
Anius. Daer segdy dat waer is tis een selsaem dinc
(55) Die een maecht van twintich jaren sal sien trouwen
Men mach schier niemant ter werelt betrouwen,
Ick dencke daer en isser somtijts niet vele
Die goey maechden comen vanden avont spele,
Maer tis best ict hele men mocht my verfoeyen.
Len. (60) Daer en was geen remedie wy moesten roeyen
Met fortsen dreef ons den wint te rugghe,
Daer laghen wy en wispelden ghelijck een mugghe,
Die baren sloeghen int schip met machte.
Anius. Ke, ick en gheloove niet datse brachte
(65) Soo veel te houwelijck waer soude zijt haelen,
Sulcke sommen zijn al quaet om betaelen,
Al en waert maer de helft tschijnt al gheloghen.
Len. Hoort doch, hoe werden wy noch bedroghen,
Wy proefden daer vry periculen van als
(70) Ons quam noch de meeste sorghe aenden hals,
Die oyt stier-man ghebeurde soo ick wane:
Wat dunct u wasser ick niet qualijcken ane
[fol. I7r]
Te lijdene alle dit quaet bijsondere?
Anius. Aylacen is dat waer, soo gevet my wondere
(75) Dat de vrienden dit houwelijck hebben gedaen
Tis al een seer sorchelijck feyt bestaen,
Alsulcken teeren meysken te avantueren
Den Bruygom is al wat hert van natueren
Al en achtent de vrienden niet een boone,
(80) Tis al een lanck mensch en groot van persoone,
Hy mochtse by ghevalle iewers verstuycken:
En de Bruyt soumen tusschen twee handekens luycken
Soo engheskens isse vande moeder geboren.
Len. Waey doen gaven wy onsen moet geheel verloren,
(85) Want daer quam een orloochs schip vol verloopen dieven
Die toch niemant ter werelt en gerieven,
Dan tyrannelijck fortseren aen elcken kant:
Och ick en was mijn daghen noyt soo inden brant,
Ick beefde te deghe, die tijt in mijn coye.
Anius. (90) Inder waerheyt tis alsoo, al hooren zijt noye,
Dese jonghe meyskens zijn nu soo fijn
Ende al veel looser dan de ouders zijn,
Dat henlieden ghebreect aen den tijt van jaeren
Laet daer de schalcheyt tegen paeren,
(95) Ghebrecter deene dander isser planteyt.
Lencius. By lode, twasser meest altemael geseyt,
Tstonter al van thienen en van vieren
Wy en consten ons schip door den storm niet bestieren
En doorloch schip naecte merte rappaille,
(100) Daer cregen wy tweederhande bataille,
Deene tegen de roovers dander tegen de Zee,
En sy hadden wel twintich mannen tegen twee
Proefden wy niet veel quade crakeelen.
Anius. Jhesus Maria, soo veel juweelen
(105) Alsulcken giften, soo grooten presentatie,
Wa de Bruyt stont heel inder lieden gratie,
Twert haer van allen canten toe gesteken
[fol. I7v]
En daer en tusschen moet den ermen ghebreken
Die van hongher moeten claghen en suchten.
Len. (110) Wat dinck meyndy, dat wijt stelden om vluchten
Om datse soo veel meer volcx hadden dan wy,
Neen wy niet wy vertoefdense vry,
Ons beghonst van binnen te verwermen ons bloet,
De wanhope gaf ons te meerder moet
(115) En de vreese lach gheheel verborgen.
Ani. Soude dat ooc waer zijn, tjan soo waert te sorgen
Datse gheen kinderen en sullen crijgen,
Dit en hoortmen voor den Bruygom niet te swijgen
Isse onvruchtbaer, wa soo ist al te late.
Len. (120) Wa, ja wy in trouwen daer en was gheen bate,
Wy haecten de Schepen boort aen boort
Elck stelde hem om vechten alsoot behoort
Wy en hebben met malcanderen niet gedraelt.
Ani. O wat nieuwer dinck ist, dat ghy daer verhaelt,
(125) Droechse kint segdy eerse ghehout was,
Soo bleect wel dat heuren maechdom seer out was:
Twas een proper Bruyt, metten buyck vol jongen.
Len. Daer hebben wy de roovers terstont besprongen
Datse hen nauwelijcx en costen gheweeren,
(130) Men sach my daer als eenen Leeu ghebeeren,
Want menich mensche voor my zijn lijf liet,
Ick en toochde den moet daer van een wijf niet,
Maer smeet al ontstucken dat ick raken mochte.
Ani. Soo en ist geen wonder hoement maken mochte
(135) Ick hebbe u meyninghe terstont bedacht,
Thouwelijck en was niet beghost maer volbracht,
Sy wisten van malcanderen sommighe secreten,
Hy hadde mette Bruyt al een eyken gheten,
Ten was deerste kennisse niet na dat ick verstae.
Lenicius. (140) Vraechdy wat wy bedreven daer nae,
Wy sprongen in doorlochs schip tegen heuren danck,
Want sy waren gheheel onder ons bedwanck
[fol. I8r]
En namense ghevanghen aen allen zijden.
Anius. Ja wat sal icker om doen ick moet my lijden
(145) Nochtans spijtet my door alle mijn leden,
Datse u die vremt zijt hebben gebeden,
Ende my niet die vanden gheslachte bin
Sy bestaet my int derde let meer noch min
Men sout soo vinden alsment juystelijck paste.
Lencius. (150) Och haddy ghesien hoe hem elck doen raste
Om dit quaet ghespuys te brenghen tondere
Wy bondense doen al twee en twee bijsondere,
En lietense alsoo ter Zeewaerts drijven,
Daer en mochter niet eene te lijve blijven.
(155) Soo onghenadich waren wy doen ghestelt.
Anius. Neen dat is waerachtich dat ghy daer vertelt,
Die erm en ghebreckelijck is die mach wel claghen
Hy crijcht cleyn confoort van vrienden en maghen,
De rijcke en hebben op niemant deeringe.
Lenc. (160) Och mijnen quant doen hadden wy neeringe
Wy telden met vijven vry op dat pas
Wy buetten onder malcanderen den heelen bras,
En hebbent soo onder malcanderen ghedeylt,
Twas doen een gheluckighe reyse gheseylt
(165) Den voorleden druck was gheheel vergeten.
Anius. Neen en sorght niet de Bruyt salt vry wel weten,
Mach icxse eens spreken tot mijnen apetijte
Ick ghelove tsal heur wel staen te verwijte,
Tsal haer wel gheseyt worden en hebt geenen vaer.
Len. (170) Terstont wert de Sonne schijnende claer,
Dweder wert heel calm, den wint die lach,
En het cleerde soo schoon op ghelijck den dach,
Ons gheluck dat voorderde metter spoet.
Anius. Non fortse al hebben sy tgoet ick hebbe den moet
(175) Als van hen vrientschap ick niet en achte,
Oock en dede ick hen lien noyt clachte
Van eenighe ghebreken oft molestatie.
[fol. I8v]
Len. En soo voeren wy naer huys op de selve spatie
Sonder eenighe Fortuyne oft wederstoot,
(180) En seylden die Schepen rechts na gheen hoot,
Als vrome ghesellen cloeck bedacht,
En hebben soo twee Schepen voor een in bracht
Noyt beter reyse binnen mijnen leven.
Anius. Laetse bekijven diese teten geven,
(185) Ick en begheerse te plucken noch te teesen
Dier te bat af varen moghense vreesen,
Ick en was noyt verbonden tot heuren wercke.
Lenc. Waer ick henen gae rechts naer de Kercke
En dancken sinte Claes van ons geluck,
(190) Oock wil ick hem gaen offeren siet hier dit stuck
Van dit zeyl dat gae ick hem nu draghen,
Op dat hy ons voorts bevrije van plaghen
En maecken ons daghen,, vol ghelucx mits desen.
Anius. Certeyn mijnen vrient ten mach nu niet wesen
(195) Want ick hebbe te noenen selver gasten,
Waert dat de selve anders pasten,
Ick en soude gheen onschult hebben ghenomen,
Maer morghen noene wil ick gheerne comen,
Dan meuchdy dit ammelaken op de Tafel decken,
(200) Al ist wat bruynachtich soudick daer me gecken,
Ick verstae my oock wel op Schippers maniere
Men maect op een slecht ammelaken wel goey ciere:
Nu adieu tot morghen en vergheeft mijn fabulen,
Want selden prijstmen langhe parabulen.
Niet meer soo Crul.

EYNDE.
Continue

Tekstkritiek:

Lants-knecht
vs. 9 cleyn toegevoegd naar de editie in het Cruyt-hofken (1600)
Soet en Suer
vs. 158 haer er staat: haet
Thien excelentien vanden houwelijcken staet
vs. 310 souden bat er staat: soudenbat
Blijden Wille, Sotte Cout
vs. 81 slote er staat: flote
vs. 118 moedere er staat: modere
vs. 217 waer er staat: waet
Loopenden Tijt
vs. 142 stichting er staat: ftichting
Tafel-speelken van drie personagien
vs. 300 overvloedich, er staat: overlvloedich,
Sinte Haringus.
vs. 117 menighe er staat: meninghe