Jan Frederik Vijgh: Klucht van Jaep Ront-voet. 1645.
Uitgegeven door Marti Roos
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton090680 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[p. 1]

I. F. Vijghs

KLUCHT

VAN

Jaep Ront-voet.

Op den Regel.

Die andere jaeght staet selfs niet stil.

[Typografisch ornament]

Tot HOORN,
___________________________________
Gedruckt by Isaac Willemsz. Boeck-druc-
ker op ’t Noordt, in ’t Schrijf-boeck, 1645.


[p. 2]

Personagien

Iaep Ront-voet Bruygom
Anne klonters Bruydt
Griet Flens dienst-meyt
Roervinck
Snaphaen		 } twee Gaudieven
Continue
[p. 3]

Klucht, van Iaep Ront-voet.

Eerste uyt-komst.

Snaphaen, een Gaudief.

        HOe erger Fielt hoe beter lock, heb ick altijdt hooren seggen,
            En watmen wil moetmen inde regel van practijck leggen,
            En sien door seven gaten eermen hem self int nauw steeckt,*
            Of ’t kan licht komen dat de kost wat bitter op breeckt:
            (5) Daerom is voorsichtigheydt de Moeder van veel dingen,
            Insonderheydt die coopen en selden betalingh’ bringen;
            Of die soo met een snars twie wackere maets in’t velt het;
            Om wat met tienen te dingen eer dat het de Man op gelt set,
            Al wordt hy juyst daer na niet heel oprecht bevonden,
            (10) Dat is op d’ oude rekeningh, tot cortingh vande sonden.
            ’t Is altijt juyst geen kerremis of ruym schoots voor de wint,
            De Nicker die is erch, en die ’t stelen begint,
            Moet een punt slimmer wesen, en schreumen geen slagen.
            O bloedt! hoe aerdich heb ick mijn Heer die vracht ontdraghen
            (15) Ic lach my te barsten, de Paerden op ’t hollen, de vracht in sloot,
            En ’t soud’ my oock schier moeyen, de Keerel kreet hem doodt.
            Och Mannen riep hy: keer, den Dief sel my ontglissen,
            En ick sprongh met de buyt, gelijck de Hagedissen,
            Door dick door dun, dan recht dan met een slinger-bien.
            (20) Ick hijgh schier na mijn aem, nouw most ick eens besien
            Wat dobbel of van daech de kruyck vult. Soo sey ’t Meysje,
            Daer lach ick lest. Och Heer komt altemet een reysje.
            ’t Is seker wel te hopen met ander Man sijn goet,
            Maer datter niemant komt die my hier hinder doet.
            (25) Nonfors, de wegh is ruym, soo mach ick haseleren
            Of vegen hem in sijn beck, soo mach by weder keeren,
            Maer eele-negen-weecken, hier gaet de Droes te gast.
            ’k Geloof mijn aers-gat raeckt hier noch an ’t linnen vast,
            Wit is geen quaedt, en dat kan oock de koop niet breecken,
            (30) Hier mach by-get een Dief in Jonckers kleeren steecken.
            Twee kragen, met een broeck, met soo veel snuysteringh!
            Hoe wel quam ick te gast dat ick dat paetje gingh.
            Maer of my dese Mantel wat passe sel te dragen?
            Ick sie wel, over ’t stof en heb ick niet te klagen.
            (35) Laet sien eens of een Fielt een koopman lijcke sel.
[p. 4]
            Daer leyt den Dief. O bloedt, hy kenme noch niet wel.
            ’k Geloof niet of mijn beenen mijn eers-gat en mijn lenden
            Die kregen daer een schrick om datse soo ontwenden.
            Nou slinghs om diefje, proper ’t is ’t schutsel voor een bast.
            (40) Maer siet hoe aerdich dat hier by een degen past:
            En juyst soo heb ick gister, de Nicker hael Travary,
            Een moye spaense klingh versoent aen blaeuwe Mary.
            Nomater seydt de Staert. Me maet is op de bien,
            Wie weet wat brave kans of die noch of sel sien.
            (45) Ick mach my haestigh spoen en tye na de wissel.
            Daer schijt de Droes int Voorspel, dat’s gang, ic hoor gerissel.
Iaep uyt met een eyer-korf.
            Al scheere de stee-kliecken de geck wat met de boere,
            De Huys-luy die betalent haer wel weer met loere.
            Weer dat ick gingh of stondt, ’t was deur de heele Stadt,
            (50) Hoe loopt hy, de kinckel het vier in sijn gat,
            Ja hy sel de Bruygom wesen met morsige Anne.
            Wat sou hy, staet daerom sijn broeck soo voor sijn gat espanne.
            Ja docht’ ick, praet jy wat en kittel jou wat te gaer,
            Het staet jou duur genoch koop jy iets van mijn waer,
            (55) En raeckt’ ick hier of daer, ’t was altijdt Bruygom, Vryer,
            Hoe glimpt hy om sijn muyl, hoe stadich siet de stryer,
            Nou Bruygom, hoe veel dit, hoe veel dat Annes knecht?
            Ick eyste gelt as dreck, en hild’ me soo wat slecht.
            Van eyere, van kees, van queeck of wilde Vogel,
            (60) Hoe ick prate, ’t was al ja, dat mach soo deur de bogel,
            Hy het nou veel van doen, ist soo niet soete Man?
            Ja sey ick, en ginck voort, daer had’ jy ’t lacche dan.
            Siet wat een stijve stooter, hoe wrickt hy met sijn billen,
            Hoe staet hem ’t lijf, die scheef hack, wat mach de kinckel willen,
            (65) Sy moet belust wesen of versint inde keur.
            Ick docht, praet watje wilt, ick gader vast me deur.
            Nou heb ick, soo as Geck, mijn waer moy sien te vente,
            Dat ick de hooft-som suyver hou, en win wel drie Jaer rente.
            Daer sel ick onse Anne mijn toekoment wijf
            (70) Wat moys om koope, en schicken heur na mijn lijf.
            Ick heb er socke sin in alsse soo wat is behangen.
            ’k Moet eerst ien reysje kijcke hoe veer twel uyt mach langen.
            Hoe wil ickse vaten die bolle bouten en settense by my neer.
            Dit sel al moytjes strecke, dunckt my, het weeght al sweer.
Snaphaen, in Ionckers kleedingh, als smalle Adel, uyt.
[p. 5]
            (75) Daer ben ick vande Vracht ontlast met al de swaricheden,
            Ick weet by-get niet waerom sy my soo veel vrientschap deden.
            Soo haest ick, met de buyt, maer effen in ’t gesicht quam,
            Wast, daer komt noch een Lansert die ’t roompje van me nicht nam.
            Bon keur Monsieur, avou op a la mode France.
            (80) Me sou er, dat segh ick, driemael een pasje voor dansse.
            Nou moet ick de geveynsde speelen, op sen groot monsieurs.
            Maer by gans vijftien boeren hoe rammelt daer de beurs.
            Wat raedt om met een abelheydt dat nesje eens te stroope?
Iaep.     Ick mach soo hier soo daer wat waterdersche loope,
            (85) Nau dinge en betale dat ken met eere bestaen,
            Ick moet het met een krijtge lijck wel eerst overslaen.
Snaphaen O bloement harte! wat een jeuckt krijgen mijn handen!
            Lansje, daer steecktme de milt, hoe watere mijn tanden!
            Ick wou warachtich dat ick de Aep al inde mouw hat,
            (90) En dat de Boer met sijn gat op een hekel inde kou sat.
            Dat gaeter na toe, niet langh een boer te vreesen.
            Wel Huysman, selje de Schapen uyt de Bocken lesen?
            Schortje geen hulp maet, of ist quaedt genoch allien?
Iaep.     Je soutme wel verschiete, ick hadje niet esien.
            (95) Heerschip kijck mit mijn reeckenen wist ick niet datjer ware,
            Maer me dunckt ick sel het nou allien wel klare,
            De Huysluy binne soo wat bot en onverstandich,
            Sy keunent soo ras niet vatte de Stee-luy hebbent handich.
Snaph. Ja Huysmans kindt ick weet niet, ick sieje daer voor an
            (100) Datje een arge vogel bint, maer wat hebjer nou van.
Iaep.     Niet Heerschip, kijck ick heb in stee mijn waer eslete,
            Nou sou ick wat koope, soo dochtme most ick wete
            Of mijn gelt wel strecke mocht, sie aers bevalme slecht.
Snaph. Dats waer, maer Huysmans seuntje wat benje ooc een knecht!
            (105) Hoe vaerje, keunjet klare by de Meysjes op de Velde,
            Koomje noch al by de oude kennis?
Iaep.     Ja heel selde.
Snaph. Hoe vaert dat Meysje daerje somtijdts by verkeert?
            Seker dat is ’t quaetste niet, sy ist noch wel weert.
            Wat pleeghjer altemets oock een spul me te spele.
            (110) Slaetse noch al after uyt of mach sy ’t nou wel veele.
Iaep.     Ja wel wat sel ick segge, ick weet niet wieje mient.
Snap. Wel laet sien, hoe hietse nou?
Iaep.     Wie mienje, die daer dient
            By de Mole, de dochter van Klaes Proncker?
Snaph. O ja, dat is de selfd’, die meen ick.   Iaep. Wel me Joncker*
            Heb jy deer kennis aen dat jy deer so na vraegt,
[p. 6]
Snaph. Wel ick heb er somtijdts wel een ganggetje me ewaeght.
Iaep.     Om de waerheydt te segge, does weunde inde Jager
            Het sy my oock wel ekent, soo benje licht mijn swager.
            Maer dat is nou tot deer an toe Heerschip, ick scheyer uyt.
Snap. (120) Hoe Huysman, hebje beter Vracht inje Schuyt
            Dat je jou hoy inje schuur wilt brengen om jou koeye te stalle?
Iaep.     Ja wel alst locke wil sel ick murge vande stoel valle,
            En daerom heb ick mijn waer, hier tegen jou eseydt,
            Wat duur in Stee vercoft, nou heb ick over eleydt
            (125) Om soo wat moys voor my en voor de Bruydt te koope.
            O Joncker het is een Meyt je souter me uytten lande loope;
            s’ Het borsten as keesen en een lijf as een Koe,
            En deer hetse twie wackre billen en stercke bienen toe,
            Met een kop as een Buyse-kool, ick segje dat goe mannen,
            (130) ’T is een Meyt as een Peert, je soutse voor een wage spannen.
Snaph. Wel veel geluck dan Swager, wat soo mijn groote maet,
            Wy moeten eerst een Potje hebben eerje van me gaet,
            Om door de oude vrientschap weer wat kennis te maecke.
Iaep.     Neen Joncker, ick moet voort, ick ken aers niet claer raecke,
            (135) ’T is nou te laet Heerschip, op een aer tijdt.
Snaph. Wat alle daegh geen kalis om datje Bruygom zijt,
            Ick sel een vaen ten besten geven, ick moet wat met jou praten.
Iaep.     Maer we souwe soo ras niet scheye kennen dat sou ick haten.
Snaph. Wel laet het seve zijn, sie daer ick houje vry.
            (140) Wat benje oock een Lansaert, kom, ’t is hier dichte by,
            Daer valt soo wel een beetje, o borsje, vande neeringh.
Iaep.     Ja wel weer dat ick koom ’k raeck altijdt inde weeringh.
            Maer Heerschip ick moet lacche, wat benje oock een geest,
            Je moette my dan weer en reys besoecken op mijn Feest,
            (145) Om mee by de Boerinnetjes eens lustigh ront te springe.
            Ist Goetje hier wat koops of machmer niet na dinge?
Snaph. Heel rustigh lieve man, maeck jy jou geest niet moe,
            Die hier het sopje koopt die krijght het napje toe.
            Tree jy maer voor, die lust het die mach sijn tanden wette.
Iaep. (150) Soo moet ick het van avondt eens lustich op mijn proef sette,
            En kijcken hoe oft locke wil, is dat niet best me borst?
Snaph. Jaet maet, maer ’t selje smaecke gelijck de hont de worst.
Beyde binnen.
Roervinck, de tweede Gaudief, verbaest en bescheurt uyt.
            O bloement harte, is dat de buyt ontjagen!
            Ick ben by me zier bloedich en blauw eslagen.
[p. 7]
            (155) Die ackermentse smeerbecken, dat haer de droes,
            Hadder byget maer twee eweest, de kop was my soo kroes,
            Ick hadse de beck eveeght. O mijn, mijn ouwe lenden,
            Wie duycker soud’ dencken dat dat rat soo sou wenden.
            Soo ras als ick de boght maer effen om de erme,, nam
            (160) Wast of ’er een heel leger Boeren op mijn derme,, quam.
            ’T was, keer den Dief daer, keer, en ick stracx op de bien,
            De dijck elanghs de proost-steegh deur, hebje recken esien.
            En effen om de boght, soo ick de hoeck om drayde
            Daer bosten ick tegens een pael, dat my de kop om swayde,
            (165) Stracx kreegh ick socken veegh, voor mijn blauneusde snotvat,
            Dat ick rontsom rolde en versetten ’t op mijn schijtgat.
            O my, seyd’ ick, en sy my soo de lenden roste,
            Of warachtigh mijn heele huyt geen twie blancke koste.
            Ick riep al, lieve Burregers, verschoont my, ’t was uyt noot,
            (170) Maer ’t was al Haberdas, raek, sla de Gaudief doodt.
            Al eveliens of mijn kop van stael was en mijn huyt van yser.
            Och dacht ick, daer gaet de poepert toe, en was niet wijser
            Of mijn Geest was besich om de droes te bedriegen,
            Een hoeckjen in te slaen, en after uyt te vliegen:
            (175) Maer geen ongeluck soo groot of daer is een luck tegen:
            Want de Schouts honden, door ’t gerucht, de lucht kregen,
            Grepen juyst de verkeerde, doort dringen, by de broeck,
            En ick stracx onder ’t volck, deer was het diefje tsoeck,
            Soo dat ick met abelheydt wist uyt de knip te raecken.
            (180) Nou moet ick op die smeeringh my weer wat hertich maecken,
            Em sien dan waer ’t geluck wat beter middel geeft.
            Maer ist niet te beklagen datmen soo sober leeft?
Hy stopt en pijp uyt en doosje.*
            ’k Geloof niet of mijn sacken die sijn van ickers vellen,
            Ick hoef voor seecker nou geen licht om mijn gelt te tellen.
            (185) En as dat op is; ’t was ’t leste dat ick flus kurf,
            Soo woud ick dat de Schout met al sijn honden sturf,
            Of dat de pestelency in de rijcke luy quam.
            Wat quelt dat my oock, ’t most kluchtigh gaen eer ick erf nam.
Snap uyt.
            Een bast met een dwars hout mijn uytvaert van de groote.
            (190) Maer eele kaerten wat voor een Joncker komt deer aen stoote?
            By mijn soolen diefje, hier dient wel op elet,
            Ick denck al smallen adel dat wel niet veel om ’t lijf het.
            ’k Moet even wel op hasert, mijn snorre pijpen wegh packen.
Snaph. Daer heb ick de Boer de mey eplant en ick most eens kacken.
            (195) De kinckel is by me keel soo heet as een vier.
            O bloement harten had ick nou mijn macker hier
            Soo wast ekloncken, mijn oogh het ’et wilt evonde,
            Maer ’t is soo vast in sijn mouw eknoopt of ebonden
[p. 8]
            Dat ick gans gien lucht of kans sie op de kas,
            (200) Ten waer dat hy uyt sijn kleere of heel droncke was.
            Eelekaerte wat raet! O bloedt, hoe jeucken mijn bienen?
Roerv: Ick hoor wel ’t is van ’t volck, die man sou my wel dienen,
            Dat ic nouw met een slinger hier weer eens aen een buyt quam,
            Dat sou weer vry wat lichte veur dat flus op mijn huyt quam.
            (205) Dat treeter na toe as een Boer deur een acker.
Snaph. Daer is de keerel selfs.
Roerv. Hoo Lantsman schort j’ een macker?
            Maer by gans vijftien turcken, hoe dat ick daer verschiet!
            Binjet, of is ’t jou geest, ick kan de Gaudief niet.
            Wat duycker Snaphaen, o bloedt! hoe vreemt loopen de vlagen,
            (210) Jy met jou neus in ’t vet, en ick de huyt vol slagen!
Snap. Wat suycker eelekaerten, benje al weer in ’t nauw?
Roerv. Ja by me sole niet weynigh, ick ben bloedigh en blauw,
            ’k Geloof niet of mijn kop en lenden sijn an sticken,
            Datje byget mijn billen saeght jy souter van verschricken,
            (215) Soo miserabel en kakelbont zijnse, als ’t achterts van een Aep:
            Maer soo ick byget weer eens een vande gatvincken bedraep,
            De droes sal haer Heer worden, ja by mijn solen,
            Ick moetter om lacchen, ick heb mijn leven soo niet estolen.
Snaph. Nonfors mijn borsje, couragie al met een coele moet,
            (220) D’ een arme droes of d’ ander maeckt al de rest weer goet.
            We moetten desen avont noch vande Rijcke singen.
            ’k Heb hier een kinckel in ’t net die moet eens ront springen,
            Hy het een beurs as een katskop, en gelt as saet.
Roerv. Waer is hy? hem na sijn gat, eer dat hy ons ontgaet.
            (225) Sta je byget hier en kijckt en repje geen handen?
Snaph. De kost is te heet maetje om so aen te randen,
            De keerel het poote, ’t is een man as een Reus.
Roerv. Een drenckt kalf is goet te wagen, ic duw hem voor sijn neus,
            En maeck een krabbel-vuysje, pas jy dan wat te raecken.
Snaph. (230) Hoo, Hoo, een esel kan al veel te veel gerucht maecken.
            Neen, eerlijck na de konst, met diefse trecken,
            De konst is te eel datmen hem soo sou bevlecken.
Roerv. ’t Verscheelt my weynigh maet, de bocht om den arm,
            Reghs of slinghs, ’t volt evenwel den darm.
Snaph. (235) De lucht is te klaer, dan ’t sel wel soeter komen.
            Ick seltje vertelle, ick heb de boer me enomen
            Tot blauwe Marijs, hy sat en telde sijn gelt,
            Ick hebt mijn leve noch noyt soo in ’t werck estelt,
            En ick was vast besich by alle gevalle
            (240) Om de Joncker te maecken, en stont te mallen
            Met de Buyt die my een quiedam bevolen hadt,
[p. 9]
            Waer me ick niet en ruste voor dat ick hem estolen hadt,
            Dewijl ick met een ren hem vande Vracht ontlaste.
            Maer wie soud’ dencken dat het my soo aerdigh paste.
            (245) Ick voeghd’ me by de Boer ’t was al Joncker en Heer,
            En ick met een stadich backhuys praten hem soo veer,
            Datte wy groote kennis maeckten, hy sey my alle dingen,
            Hoe dat hy de Bruygom was, van snorrepijpen en ringen
            Die hy koopen soud’, voor hem en voor de Bruydt.
            (250) ’T hert danste in mijn lijf soo vlamd’ ick op de buyt.
Roerv. Waer ben ick arme schelm, ick raeck altijdt de stricken.
De Boer half droncken uyt.
Snaph. Daer komt de rekel borsje, pas jy wat op jou sticken.
Roerv. Hoo Lansje, as een schiet-hondt die op een Vogel waeckt,
            Hier is het soete schaepje juyst by de Wolf eraeckt.
Iaep. (255) Waer of mijn lach-genoot blijft, sou hy my wel late sitte,
            Ick sou wel twiemael kacke, en een vaen uytkitte,
            As ick mijn best dee in de halve tijdt.
Snaph. Hoo kennis wel waer heen?
Iaep.     Staje hier en schijt?
            Ick dochtje met jou gat inde stil laeght of dat het niet wou glije
            (260) Soo meend’ ick jou een mes te brenge datjet of sout snije.
Snaph. Neen Huysman, ’t roer is klaer de loop is glat en vet.
            Je moetme dat ten besten houwen, ick bin wat verlet,
            En effen soo ick klaer was om na jou toe te stappen
            Soo wou dese man een pijntge metme knappen,
            (265) En ’t is een rechte duytsert, ick seg jy moochter niet of,
            Hy is waert vanden huys borst, wy krijgen open hof.
Iaep.     Wel welkom moet hy wesen, nou sellewe op ons dreef rake,
            De derde Man seytme die ken de meeste praet make,
            Ist soo niet kennis?
Roerv. Oo ja’et mijn goede mecompaen,
            (270) De derde Man die doet het glaesjen altijdt ront gaen.
            Maer wat binje oock een eel borst om by te verkeeren.
Iaep.     Ja soo bin ick altijdt, en de Steeluy siene my geeren,
            Maer binje bier de Waert; met verlof dat ick het vraegh?
Roerv: Ja Waert of onwaert soo by nacht als by daegh.
            (275) Huysman ick heb de naem om de plaets te bekleeden,
            Maer daer zijnder veel die somtijdts met my in reeden.
Iaep.     Soo, soo hoor ick wel, gelt het jou niet allien,
            Seecker ick heb toe jouwent het goetjen deur esien,
            ’T is sinnelijck sy souwe my wel behagen:
            (280) Maer al evenwel, ick moet jou een reys een woortje vragen,
[p. 10]
            Dat moetjeme ten beste houwen, met verlof.
Roerv. Verlofs genoegh Huysman, al soendje my mijn Suster of,
            ’T was jou tot beter kennis uyt ien duyts hart eschoncken.
Iaep.     Ick heb tot jouwent soo ien reys edroncken,
            (285) En wat epraet met de speel-meysjes onder malkaer,
            De ien behaeghtme vry beter as d’aer,
            Sou daer wat kans wese, duncktje, om ’t soo te klare
            Dat ick met dat kleyne schuytje ien reys over mocht vare?
            Kijck, ick bin, as me Joncker wel weet, wat sinlijc in dat stick.
Roerv. (290) Wel Huysman daer hebbender meer op te seggen as ick.
            O arrege Fielt! ick heb jou geest al in me mouwen,
            Je bent te onbekent, se souwe je niet betrouwen.
Iaep.     ’T was evenwel Heer waert een schuytje na mijn lijf.
Snapha: Wat quelt my oock die Veenvos, dat is de man sijn wijf.
Iaep.     (295) Och Joncker, dat wist ick niet, Heer waert mijn goe maetje,
            Ick hou veul van goe vrienden mit ien soet praetje,
            Sie ick een vlucht hoendere ick kies de besten uyt:
            Maer siet ick kijck niet nau op een oortje of een duyt,
            Nee maeghtschip is kostelijck in mit ien ’t kleyntge te houwe.
Roerv: (300) Recht hebje, o Lansman hoe dick sijn jou mouwe,
            Seker om de nobelheydt en soete praet
            Soud ick jou licht mijn Swager maecke, wist ick een beetje raet
            Om met een aerdigheydt haer de oogen uyt te steecken,
            Je bent een man na mijn sin, vijf eleweken,
            (305) Was sy soo graegh als ick Huysman, al woud jy strack.
Iaep.     Wel datjese blinde mit het hooft in ien sack,
            Souse wel ergh dencken, of deer tegen seggen.
Snapha: Ja soense voor een Totolf, die Boer kent overleggen.
            Al lijckwel om de nieuwigheyt ick lachme dat ick swiet,
            (310) Soo de Juffrouw heur van een Boer bedrieghen liet,
            Ick weet een beetje raet om de Huysman klaer te maecken.
            Siet soo most het wesen, datte wy hem in jou kleere staken
            En alsoo ras as hy dan met ons inde deur trad
            Soo most hy heur strack after wencke, of hy heur wat te seggen had,
            (315) En sy souw juyst soo nauw op hem of jou niet kijcken,
            Maer sonder seggen met een woordt het seyltje strijcken.
Iaep.     By mijn sole Joncker, dat is ien saeck die raer is,
            Doe my de Vrientschap borsje, ick loof jou, as het klaer is,
            Ick sel jou op ien are tijdt wel weer ien reys bedencke,
            (320) Of uyt mijn beste hoender koy het vetste koppel schencke.
            Is dat niet rustigh?
Snaph: Deftigh, ghy overtreft de waert.
Roerv. Daer is de Vracht en Galght, dan siet datjer wel me Vaert.
[p. 11]
            Maer Huysman wou jou aensicht my nou maer wat ghelijcke.
Iaep kleet hem in Roervinckx kleeren,
            Terwijl luyst Snaphaen de Beurs,
                        En Roervinck treckt de sijne weder aen.
            Wat! had ick nouw mijn salf doos ick mochtje wat bestrijcken,
            (325) Je bent soo blanck als een mol, en soo wijt van mont,
            Je schijnt wel schier wat maegtschap met onse buermans hont,
            Of een halleve negher uyt een Beer esprooten.
Snaph. Huysman kenjet uyt krijghen?
Iaep.     Ja mit horten mit stooten.
            Maer nouw, ’t sel nouw wel gaen, ’t is nouw al op het best.
Roerv. (330) Kom, treck ghy, ick selt houwen. Holla daer laeghje lest.
Snaph. Wel keerel valje soo, je soutje wel beseeren.
Iaep.     Ick struyckelde soo as ’t los gingh, doe kon ick my niet keeren.
Roerv. Dat komt soo nauw niet, wacker, nouw as een man, sta vast,
            Wat soo een Boer een Ape rock, wat duncktje maet, dat past.
Snaph. (335) ’T gaet heel wel, klop wat slecht.
Roerv. Maer eleweecken,
            Je bent soo hoogh van rugh, kenje die niet versteecken:
            Rechtje wat op Huysman, wat soo, nouw kent noch gaen.
Iaep.     Pasje jouw goet altijt soo mit stooten en mit slaen?
Roerv. Dats niemendal, dat Jonckert wel, men moet soo nauw niet micken.
            (340) Get Propertje, ick weet schier niet of ghy het bent of icke.
            ’T is klaer van sesse, was maer’ t backhuys wat vermomt.
            Waer benje Snaphaen?
Snaph. ’T is mijn beurt oock ast om komt.
            O kennis! hondert suyckere, dit is byget na ’t leven!
            Ick moet jouw om de aerdigheyt noch eens een kleurtje geven.
Hy laet hem in een Bos met swartzel blasen.
            (345) Blaes eens Huysman, wat soo, dat het nouw eerst een schijn.
Iaep.     Ja, ja, ’t selt soo wel of sien, kom gawe maer kousijn
            Staet het wat kluchtich borsje?
Roerv. Aerdigh maetje,
            Na d’ ouwe wet, voor op en after met een gaetje,
            Dat ick het niet en wist, en oft schoon yemant swoer,
            (350) Ick souw seggen, ’t is een Hovelingh en geen Boer.
Iaep.     Dat dunckt my seecker oock, en sach dit onse Anne,
            Sy souw heur sticke lacche.
[p. 12]
Roerv: Sy mocht de kinckel bannen.
Alle binnen.
Anna klonters, by haer hebbende een vat,
met een deel schuur-goet, al singende aen ’t schuuren:
                    Het wasser een Meysje soo jonck gejaert,
                    Een Meysje dat soud’ gaen vryere,
                    (355) Ia as dat Meysje goe maget paert,
                    Soo krijght sy malle kyere.

            Heer! wat hebmen al spuls met poesen en schoon maecken!
            Asmet te vooren wist me souwer het trouwen om staeccken.
            Ick heb de heele dach vast loopen, jaeght en woelt;
            (360) De bancken ewassen, de potten eschuurt, de glasen espoelt,
            De vloer op eveylt, met natten en droogen,
            En ick heb noch noyt erust, of mijn knien eboogen,
            Ick bin tot mijn billen toe nat, soo heb ick eplenght,
            En daer komt niemant dieme een drop water brenght;
            (365) Al ’t goet is van sijn stee, en ’t is haest al morgen,
            Me souw, dat segh ic, wel seven jaer tegen een Bruyloft sorgen,
            Onse Kees, die knecht, is oock te geck dat hy leeft,
            Die wil juyst hebben dat Vaer een bly-meel geeft.
            En daer lach socken beyert, ick kender niet in duuren,
            (370) Mijn erreme binne schier sticken ewrocht, nouw moet ick noch schuuren,
            En de Avont valt, en onse Iaep is in stee:
            ’Tis om sijn sinnen te missen, flusjes comt hy wel mee
            En soent my een poos, en soo wy dan aen ’t mallen,, raecken,
            Hy is soo stoey-sieck, hoe sel ick het dan in ’t vallen maecken?
            (375) Ick sie ’er uyt as een Sogh soo kladdich en soo vuyl.
            Griet langh deer de rooster een reys, ick selse met me muyl
            Soo ien streeck geven, soo meugender de ruyghste kluyten,
            En de bolster die der om sit wat of stuyten.
            Dit selt hem soo wel doen. Nouw as en Meysje, rat,
            (380) Droogh je dat tinnewerck, en schuur de pis-pot wat.
            Och! ic souw soo geeren deen hebben, eer dat hy ons kam steuren;
            ’k Moet noch ne Jan de Koster gaen, en ’t machme niet beuren.
            Nouw ick iens de Bruyt bin heb ick mijn hande soo vol,
            En ’t volck leyt en lelt my aen ’t hooft, ick word schier dol.
            (385) ’T is Anne, binje de Bruyt, wel wie souw dat eseydt hebben,
            Het beurde sijn leven niet, wat een knecht sel die Meyt hebben.
[p. 13]
            Wel Moer maeckt jou gereet, houw jouw hertich en koen,
            ’T is een Man as een dijck je krijght genoch te doen,
            En maecken my ’t hert soo blauw met haer roepen en baren.
            (390) En wat roert het heur, sy sellent voor my niet klaren,
            Valt het me dan wat quastigh of quaedt, dat is gien noot,
            Hoe bijster kent oock bare, deer blijft niemant van doodt,
            My soo goe raedt as een aer. Hier Griet, waer binne de kannen?
            Hael de tangh met de As-schop een reys.
Griet.   Wel goe mannen!
            (395) Wat valter al te doen daer de Bruyt te kleyn is.
Griet binnen en strackx weer uyt met het goet.
Anne.   Wat ick hou soo veul dat het goet puntigh en reyn is.
            De boere binnen, ien deel, soo morsich in de durreppe,
            Me souwer het vuyl met een drietant wel of wurrepe:
            Hier onse Klaesje clonters, en onse morsege Suw,
            (400) Het sietter uyt in huys, dat ick er schier van spuw,
            De vloer leyt as een dijck berochgelt en bescheten,
            Een Sogh met seven jonge souwer een maent of eten,
            Met een voet dick stof aen de want en op het goet,
            Noch ’t is niet uyt te kallen hoe ’t volleck in haer stront wroet,
            (405) S’ is beroockt as een lievrouw, me souwer wel van greyen,
            Tot haer buyck toe beklontert, en so geel as een heyen;
            ’k Segh altijdt teugen Iaep, ongheluckigh die socken wijf,, het,
            ’T is of dat luye volck gien sindelijckheydt in ’t lijf,, het.
            Ic heb een aer hert in mijn lijf, en houw veul van de reynicheyt,
            (410) Kost het wat moeyte, ’t is eerlijck, en ’t werck dat is een kleynigheydt.
            En hy was oock soo slecht niet, doe hy my om het ja woort bad,
            Of hy sach oock wel dat ick handen en voeten had:
            En dat ick een Meyt was die een penninck een duyt socht te maecken.
            ’T is oock ien knecht as ien worm om deur de Werelt te raken,
            (415) En soo fray van leden, niet ien in ’t heele Landt.
            Dats helder en klaer Grietje, ’t is soo bruyn as een brandt.
            Ick hoor ons Sekertarijs wijf veel van haer klaerheyt krijten,
            En as ick mijn best doen wil sy macher heur muts ne smijten,
            Maer ’t is mit de smalle Adel wat meer in ’t oogh.
            (420) Waer binnen de doecken Griet, daer ick het goet me droogh?
            Binje schier klaerhandigh! je selt gien kint baeckeren.
            Leytter al vier an, om ’t goet wat te blaeckeren?
Griet.   Neent Anne, wat weet ick er of, heb jijt my wel eseydt?
            Ick liet het op jouw staen, hebje ’t niet an eleyt?
[p. 14]
Anne   (425) Wat binje oock een kleuter, moet ick het al beschicken.
            Loop haestigh, hael een loochter van de drooghste sticken,
Griet binnen.
            Ick kom jou strackjes by, en doe jou dingen ras.
            Och! soud ick soo estaen hebben doe ick te vryen was.
Anne singht:
                            Ja dieder sijn Liefje gebeuren,
                            (430) Sijn Liefje gebeuren mach,
                            Waerom soo souder hy treuren?
                            Bruyn ooghen verlichten
                            Mijn Jonck hertje, nacht en dach &tc.
Griet weer uyt, ende seydt:

            Anne, deer is de koppelster, Anne dirckx Mary,
            (435) Sy het jou wat te seggen, seydtse, wat doeje mit die lary?
            Se komt maer om een smockel teughje, en siet het gat door de naers,
            Haestje, de Totebel wacht.
Anne     Dats weer wat aers.
            Hoe soud mijn werck voortgaen, weer sel ick het nouw laten.
            Sy souw komen ast me wachte mocht, ic mach nouw niet praten.
Griet.   (440) Loop henen en segget heur selfs, wat queltme de rest.
            Een malle Bruyt; een huys vol stanckx; twie weet nietten op ’t lest.
Beyde binnen, doch ’t goet blijft staen.
Roervinck inde kleedingh van Iaep uyt.
Roerv: Dat wilt is espoort, sonder bracken of fretten,
            En recht inde hoeck ejaeght met dubbeletten.
            De buyck doet my seer, O my! dat had een val.
            (445) Hoe wil hem de vette kost op breecken, soo bitter as gal.
            Mijn macker Snaphaen, de droes hael dat liegen,
            Hy souw de nicker, ick laet staen een Boer, bedriegen;
            Met een snap gaf hy de snollen in een slinckxse treck,
            Eer dat den boer de deur in trat, de lucht inde beck,
            (450) En sy, O dat karonje! is soo eslepen,
            Met een aerdige slinger, en cromme grepen,
            De kinckel by ’t hooft gesoent, en gesolt,
            Soo langh tot dat den Boer van boven neer de trappen rolt.
            Och liefste! beseerje niet, seyse, en sy met een set
[p. 15]
            (455) Den Boer gevolleght en by doncker te bet.
            Ick lachte dat ick steende, soo was de man aen ’t rellen,
            En wy strackx aende buyt om de schijven te tellen,
            En met een hallef bier den dief wat te laen;
            De Koe had wel esmeert, het mochter oock op staen.
            (460) Wil nouw ’t geluck maer dienen, en ons soo listigh maecken,
            Datte wy, moy met eeren, vanden Boer ontslagen raecken,
            ’T end’ draeght de last. Hy het soo veel vertelt vande Bruyt
            Daer moet ick eerst na toe, en gheven my voor sijn macker uyt.
            Ist duyfje as de doffer; en datse graegh op ’t muyltje leyt,
            (465) Soo wast wel komen dat de kinckel maer een ruyltje leyt.
            ’T ondersoecken ist naust, en dats een Gaudiefs plicht.
            Een Boer is haest wat wijs te maken; want sy gelooven licht.
            Wel aen dan, eerst op sijn vreemts, soo wat kijcken en gapen.
            Laet sien, waer ben ick? Voor aen ’t huys seyse staet een wapen
            (470) Soo wat schots geschildert, na de ouwe tijdt.
            Al esien, dats een Kasteel! de Graef Licester te spijt,
            Op het huys te Britten stonden me veel oude gebouwen,
            Maer niet een, geloof ick, die by dese doel ken houwen;
            Soo gekruyst en gestut, voor ’t bevechten van een qua geest.
Anne uyt* (475) Wel nouw, dat gaetter na toe, ic hoor ’t gerucht al vande Feest.
Roerv:* Holla Meysje! je soutme soo wel om veer stijgen.
Anne.* Ja Maetje, wouje deer langh staen je sout wel meer krijgen,
Roerv:* ’T is hier gien tijdt van gape, mijn lieve kijnt,
            Ick heb mijn hande soo vol, ick sie gien hallef wijnt;
            (480) Mijn goet staet an de wegh, en ’t wordt al doncker.
Anne.* De muys is as de moer, soo me Vrouw soo me Joncker.
Roerv:* Wel Susje, hoe dus heftich? benjet allien?
            Al benje de Bruydt moer, ick hebje wel meer esien,
            Kijckme iens an, wel licht datje een soen tot loon kregen.
Anne   (485) Raeckje me knecht, ick selje voorje koon vegen.
Roerv: Seecker, ick moet eens sien of ’t waer is datje seght,
            Je bent socken soeten diertje, get bollert!
Anne   Rust knecht.
            Loop by jouw lichte snollen, te licken en te mallen.
            Lust het my ick heb ien eygen, hier gelt voor jouw gien kallen?
            (490) Wegh segh ick, houje handen, o my! wat deuse vent.
            Deer, houwer dat voor, dickert.
Roerv: Nou ben ick eschent.
Anne   Ja, was het maer soo, wat noot wast, moetje my quellen,
            Segh, grof kop! heyevel!
Roerv: Nu Susje, niet te vellen,
            Segh liefste, of noem mijn naem.
[p. 16]
Anne   Wat weet ick hoeje hiet?
Roerv: (495) Hoe ist hier, kenje Aert, jouw Bruygoms speulknecht, niet?
Anne   Wat Aert? Aert Gijsen, de Seun van Gijs Dirck Krijnen?
Roerv: Ja, hier in Ooster-Blocker.
Anne   Wel dat souw wat schijnen,
            Onse Iaep, sey nog flusjes, doe hy gingh na Stee,
            Alle dingh was klaer, hadde wy Aert Gijsen mee,
            (500) Lijckwel, na de tijdt, sey hy, om op die vaert te varen,
            Soo moet hy tans of murgen komen, docht ic dat jy dat waren.
            Wel nouw Aert, ga wat sitte, tsey, ick hiet jouw welkoom hier.
            Hebje Iaep al esproocken?
Roerv: Ja.
Anne   Waer is hy te bier?
Roerv: Te bier, neen seecker Moer, hy is drock aen ’t loopen,
            (505) Om jouw wat op te schicken, en wat moys te koopen.
            Ick beklaegh hem seecker, hy hijghde na sijn aem.
            Mijn lieve Aert, sey hy, ick loop van kraem tot kraem,
            Huys in, huys uyt, dat mijn bienen schier lillen,
            En ick ken niet krijgen, dat ick wel souw willen,
            (510) ’T sel soo laet worden eer ick raeck uyt de Stadt;
            Ey lieve loop toe onsent, en bewaer onse Anne wat.
            Wel docht ick, dat is geen bee om dat te ontseggen,
            Is Anne de Bruydt, soo moet ick een praetjen leggen
            Van de ouwe gelegentheydt, die wy met de maets
            (515) Eertijdts plegen te hebben, op de stuyt vande kaets;
            Op de Kamer te kerremis, met vryen en queesten,
            De maets in ’t Oost-ende, dat waren geesten,
            Hoe dickwils hebben sy wel teugen my eseydt,
            Anne kees Krijnen, dat is een Meyt;
            (520) Dat is een duytsert, met leden en pooten,
            Niet spattich, noch galligh, maer fluckx op haer kooten.
            En ick heb oock soo dickwils onder weegh edocht;
            Ick wouw dat ick voor Iaep de Bruygom wesen mocht.
            Och! die hem met socken Meyt eens mocht verwerremen,
            (525) En houwense soo een heele Winterse nacht in sijn erremen,
            Ick meen niet dat hy hopen souw na de dach.
Anne   Wel wat souw sy dan doen die by Aert Gysen lach?
Roerv: Ga jyder by leggen soo kenjet bekijcken.
Anne   Ick bin nouw verseyt Aert, dat souw niet lijcken,
Roerv: (530) Wat hindert het water een vreemde vis?
Anne   Maer is een pot nieuw die besicht is?
Roerv: Me siet eerst wel hoe veel nat hy mach houwen.
Anne   Jouw schort maer een praetjen dat is gheen trouwen.
Roerv: Ick hoor wel de Bruygom die is de keur.
[p. 17]
Anne (535) Ja, dat ick jouw vraeghden je liepen wel deur.
Roerv: Dat sel jouw kosten, al souw het my smarten.
Anne   Aert houw jouw handen, weer toe die parten.
Roerv: Seecker Anne, elleck woortje datje spreeckt
            Kittelt schier door mijn leden of my de milt steeckt.
Anne (540) Wel ’t is te bijster hoe datje ’t kent duuren,
            De blade die vallen vaer, je begint te kuuren,
            Ick ken jou scheeren wel, al ghenoch vande Geck;
            Praet ick wat slordigh, daer binnender meer los van beck;
            ’T is Anne en Iaep haest goet genoch voor boeren.
Roerv. (545) Wel seecker die de waerheyt seyt moet syn mondt snoeren.
            By men keel Anne, ick gheloof niet datjet mient,
            By men Jan Oom, dats veel eseyt, om een teelingh en een smient,
            Ja om de beste vlught uyt al mijn hoender koyen;
            En dat ick met Iaep noch een heele nacht souw poyen,
            (550) Wouw ick datje waert as te vooren vry en vranck.
            Ick souw, sonder gecken, mit of teghen jouw danck,
            Van desen avont noch soo lustigh mit jouw sollen,
            Dattewe eer het dach was te bedt souwe rollen;
            En soo ick dan niet maeckte dat Iaep most after staen,
            (555) Wouw ick wel een Fielt wesen, en leeteme de kop ofslaen;
            Al souw icker uyt een duyts hert noch een Vat wijn an wagen.
Anne.   Kom mijn soette prater, help my dese prulle draghen.
            Ick moet jouw, uyt ouwe kennis van mijn toekomende man,
            Strack ien reys bruylofts bier schencken, wat weetmen hoe oft loopen kan.
Roerv: (560) Toch Anne, och mijn Propertje! daer op moet ick eens soenen.
            Dats helder en klaertjes Bruytje, je keunt noch wel boenen.
Anne   Ja Vryer noch leer ick, en ons Iaep ken oock wel wat.
Roerv. Dats recht, en ken hy niet, licht wijst een dief hem pat.
beyde binnen.
Iaep en Snaphaen.
Iaep.     Ja seecker, dat was de rechte slagh om by te verkeeren:
            (565) Ick heb het meer by de handt ehadt, maer sy konme noch leeren
            Had ick soo verd, dat segh ick jou, met Anne niet estaen,
            Ick souw, de heelen nacht, niet epraet hebben van gaen.
            Vryer seyse al vast je moet noch wat blijven.
            En ick vreesde t’huys te komen, Anne sel kijven
            (570) Docht ick, sy sit en wacht moerelijck allien.
            Maer ick hebse mijn leven soo aerdigh niet esien,
            Sy hadme seecker schier betoovert mit heur klappen,
            Saeghje my wel vallen van boven neer de trappen,
[p. 18]
            Mit dat ick in kam, over hol over bol,
            (575) Ick wist niet hoe ick neer kam, ick dreyde as ien tol,
            En langh eer dat ick op was, was sy al by de teuckel,
            En miende mit de waert te speulen, juyst wast een kneuckel,
            Ick macher niet om dencken Joncker, is dat bedriegen?
Snaph: Ja borsje dat ’s de kunst, gauw tasten, aerdigh liegen,
            (580) Die met dat volck omgaet, die regel is gewis,
            Moet wel een heel punt slimmer wesen als de nicker is,
            En daer deur sietmen al te mets een hoopen loose gasten
            Die niet om ’t afterts dencken, vande Vracht ontlasten,
            Eer datse nat of droogh eens proeven voor haer gelt.
            (585) Maer jy! jy bent een Man dieder op is estelt,
            Jy verstaetje de leuse, soo met een vaerdigheydt,
            Om den Koeckoeck te speelen, ick houw veel van die aerdigheyt,
            Dat ick soo veel by jouw verkeerde als ick plach,
            Mijn brave borsje, ick maeckte jou op eene dach
            (590) Soo ergh, soo deurtrap, en soo geslepen,
            Datje puyck in ’t durp sout wesen van alle grepen,
            ’k Heb seecker sin in jouw, om je deftich verstant,
            En om de nobelheydt. Sie daer, daer is mijn handt,
            Gaet met me hier wat varder, dat kenje niet verschelen,
            (595) Ofje nouw wat langer blijft die wond die sel wel heelen,
            En spoelt met een brave Roemer eens wacker de borst,
            Je selt te rustiger ’t huys komen, ick denck je hebt al dorst.
Iaep.     Neen, seecker Joncker ’t is soo wel, ick wilje bedancken,
            Mijn tijdt is verloopen, en mijn hert begint soo te jancken,
            (600) Och ick word deer soo nuwelijck! mijn geest is soo beswaert,
            Ey lieve loop toch mit me, mijn Heer, en soeck de waert,
            Ick sel hem vragen, of hem belieft mijn kleeren te geven,
            Mijn polsse jagen, en mijn lijf begint te beven,
            De Geest getuyght my, dat onse Anne in noot is.
Snaph: (605) Wat! je meught bly wesen als je hoort datse doodt is.
Iaep.     Ay neen! die soete Meyt Joncker, dat souw my rouwen,
            Sy valt me soo om de hals, en grijpt my by mijn mouwen,
            Met socken liefde, en socken uytnementheydt, dat
            Elck soentje datse my geeft tot mijn ooren toe op spat.
            (610) Och! datse doodt was, ick huylde mijn oogen an sticken,
            Wie souw me dan soo begrobbele? wie soume soo soenen en licken?
            Mijn gouwe Joncker, gaet mitme, ay lieve, ick moet voort.
Snaph. Hoe ellendich krijght hier de droes kleyn bier aenboort.
            Wel Huysman dits in ’t sotje, wat dit lijckt niet met allen,
            (615) Je hebt as d’ouwe kackhuysen drollige invallen.
            Rustigh op as een man en grijp een wackre moet,
[p. 19]
            Slaetje de maeghdom om ’t hert duncktje?
Iaep.     Och hy doet!
Snaph. Hebje pijn inje buyck? of kenje jouw Vracht niet lossen?
            Snij een gat in je broeck, het selder wel uyt hossen,
            (620) Dat is een cleyne swarigheydt, ’t is om ’t neyloon te doen.
Iaep.     Ick sel mijn leven op geen ander sijn nest weer broen,
            Mijn Geest getuyght me datter swarigheydt of sel komen.
Snaph. De Boer souw Joseph schier na gaen in ’t uytlegghen van droomen,
            Hy moet in ouwen tijen in Egipten wel hebben verkeert,
            (625) ’k Weet altoos niet datment yemant hier te lande leert.
Iaep.     Ay lieve Joncker! gaet mitme, of ’t gaetme an me sinnen.
Snaph. Wel als ick metje ga wat wilje dan beginnen?
Iaep.     De Waert an spreecken, om mijn kleeren en om mijn gelt.
Snaph. O maetje! dats te laet, dat is al voor jou etelt,
            (630) En ick souw oock niet kenne seggen hoe ’t was eschapen.
            Rust jy jou hooft Huysman, en ga wat leggen slapen,
            Hier om het hoeckje houme slapers soo ick gis,
            Je bent nouw beschoncke, licht dat het morgen beter is.
Iaep.     Geef my mijn goet maer weer, ick sel me voort wel raden.
Snaph. (635) Ja wel die inden Hemel is die is verd’ uyt de quaden.
            Je moet een qua dronckenschap hebben datje soo haestich bent.
Iaep.     Al langh ghenoch Joncker, alle ghecken op een ent.
            Je weet niet hoeme hert tussen ’twie muuren leyt te knellen.
            Ey help me voort! ’tis laet, hoe meughje me soo quellen,
            (640) Op ien aer tijdt, dat loof ick jouw, koom ick wel weer.
Snaph. Soo jouw mont geen ongeluck het soo wacht ick jouw meer.
            Maer ick meen dat de maer soo goet niet sel vallen.
Iaep.     Och! Joncker was ick doch thuys.
Snaph. Ouwe ballen.
            Je revelkalt soo my dunckt, je sinnen sijn verstroyt,
            (645) Wat souje thuys toch maecken, kom t’ samen eens gepoyt.
            Denck jy niet eens om swaricheydt, soo sel’t beter teren.
            Terwijl de Boer dan vroylijck was souw’t diefje haseleren.
Iaep.     Ick ken eten noch drincken voor dat ick ben by mijn Bruydt.
Snaph. Mijn schoone macker Roervinck, speelt als een lanst de guyt,
            (650) En laet my met de vracht bedoven inde peeckel.
            Kouragie! met een aerdicheyt, wat quelt my oock een reeckel.
            Al soud’ ick de foy besetten met een dicke neus.
            Nouw huysman schep een moet, je bent een man als een reus,
            Wat soumen soo jancken, en huylen als de kinderen,
            (655) Stap an en singh eens rustich soo mach je droefheyt minderen.
            ’T goet is voor jouw ten besten.
Iaep.     Ay Heerschip! treed’ jy voor.
[p. 20]
Snaph: Wel wacker, dat is gangh, stap lustich in mijn spoor.
            Maer dit bedingh ick op de foy eens hertich om te drincken.
Iaep.     Och ja hoe sel ick springen as ick mijn gelt hoor clincken.
Beyde binnen.
Roervinck.
            (660) Dat heb ick geklaert, en angeset dat het kraeckt,
            O bloedt! wat heb ick de morsebel al wijs emaeckt
            Van mijn France reys; en leckere bancketten,
            Die ick me gebrocht souw hebben, hoe wilser tanden wetten,
            Soo haer de soetigheydt niet weyt over ’t hooft,
Snaph. en Boer uyt.
            (665) Selt een Feest van klincken wesen; want ick heb haer belooft:
            Een vatje met wijn, Orangien Appelen en Lamoenen.
            Hoe loopt de karel dus haestich? hebje vier inje schoenen?
Snaph: Hoo! kennis ben je daer! dats seecker wel te pas,
            Ick souwje gaen soecken.
Roerv: Ick jou me.
Iaep.     Ey borsje, ras
            (670) Schud uyt, mijn tijdt is verloopen; door al het praten,
            Ick heb soo benaut eweest, ick docht datje vast saten;
            ’t Hert was me soo beswaert, ick weet niet hoe,
            Kom, geef me mijn kleeren, ick moet ne Anne toe,
            Ick vrees heur is wat over komen ick sel de jouwe geven.
Snaph. (675) Sla nou met de kneppel, of de kaert is vergeven.
Roerv: Wat Huysman stel jouw hert gerust; op mijn woordt.
            Die saeck sel wel ten besten komen.
Iaep.     Och! hebje wat ehoort?
Roerv: Ja, soo wat mompelen dan hier en dan weer daer,
            Doch dat gebeurt al dickwils, de saeck en is niet swaer.
Iaep. (680) Me leden beswijcken! en men hert sinckt in me tenen!
            Wat isser toch eschiedt?
Roerv: Wat sel ick nouw henen
            Om de gemaeckten te speelen die uyt sijn gaten siet?
            Weetje noch van geen swaricheydt?
Iaep.     Och neen! in’t minste niet.
Roerv: Soo is jouw val mijn leet, Huysman van jouwent wegen,
            (685) Je hebt van daegh tot jouwent een kindt t’ huys ekregen.
Iaep.     Ick sterf dat ick het hoor! ick arme Jongeman,
            Wat mach me overkomen, wat raedt gaet me nouw an
            Een kijndt t’ huys ekreghen! ien kijndt! mijn Anne sel haer doodt krijten,
            En kom ick ien reysje kijcken, sy selme de deur voor ’t hooft smijten,
[p. 21]
            (690) Mijn buyck die reutelt, och my! ick bin soo bangh.
Snaph: Wat duycker! de karel sterft, mijn blijven is niet langh.
Roerv: Sterft hy, hy is doodt; as de poepert toe is eloocken,
            Dan is de naers soo wijs as ’t hooft, al had hy de hals ebroken;
            Maer geen swaricheydt een Boer is soo hart as een hout.
            (695) Hoe is het Huysman?
Iaep.     Och! swackjes en kout.
Roerv: Lust jouw een soopje, om ’t hert wat te verquicken!
Snaph: Geef hem de voer, en laten wy ons wech schicken;
            Bymen soole Roervinck, ick durf niet langer staen.
Roerv: Ick heb wat anders inde sin borsje, laet my begaen,
            (700) De Bruyt die mach de Boer in plaets van wijn t’ huys krijgen.
Iaep.     Och! mocht ick van mijn Anne de rechte waerheydt krijgen.
            Mijn lieve vrienden, geef me toch ien beetje raet.
Roerv. Wat Huysman! weest te vreden mijn rustige maet,
            Alle dingh sel wel gaen.
Iaep.     By wie ist kindt ekomen?
Roerv. (705) By een Boerin.
Iaep.     Soo hetset me in me slaep ontnomen.
            Och ick hebber mijn leven! mijn vrienden! ic hebber gien schult in.
Roerv. Wat! daer is wel eer een kindt emaeckt dats meer of min.
            Ick weet wel raedt datje het rechte bescheyt sult hooren,
            Van stickje tot beetje, van afteren tot vooren;
            (710) Hoe ’t quam, hoe ’t is, wiens ’t is, en wie dat het daer brocht.
Iaep.     Ey lieve doet het maer, ick hebber mijn leven niet om edocht.
Roerv. Eerst moetje hooren, en dan kenje spreecken,
            Siet: ick heb een ton tot onsent daer wouw ick jouw in steecken,
            En ick en de Joncker, die is soo wat meer as gemeen,
            (715) Selle jouw in jouw Durp dragen, en vragen met een,
            Of hy, as Koopman, de ton tot jouwent in mach setten,
            Siet dat is een cleynigheydt, se souwen dat niet letten;
            De Boere weette doch niet wat dat hy het te doen,
            Sy sellen stracx ja seggen, en gans geen arch vermoen,
            (720) Dan selle wy, hier of daer, in ’t Durp eens hartich licken,
            En kome jouw dan weer halen.
Snaph. Ick lach mijn an sticken.
            Huysman, dat is voor jouw aerdich overleydt,
            Soo kenje ’t al hooren, wat den een of d’ ander seydt,
            Van woordt tot weer woordt.
Roerv. Maer je most spreecken noch roepen.
Iaep. (725) Ick word mit het spit esmeeten; ien aer sel ’t gebraet snoepen.
            Ey haestje toch, me vriendt, en helpme toch te deegh.
Roerv. Denck jy niet anders, kom borsje, met een veegh;
[p. 22]
            Ick ben met jouw te lyen, ick moet jouw droefheydt stelpen.
Snaph. Gelijck de Wolf een Schaep doet, om in ’t nauw te helpen.
Alle binnen.
Griet.
            (730) Ja wel! wat hoort ien Mens al inde Werelt die niet doof is.
            Me lieve Anne! je mient dat Griet socken sloof is;
            Datseje as ien neskebol met ien kluytje in ’t riet sout stuuren,
            Maer neen, se weet de leus soo wel as heur buuren,
            Hebje die parten in jouw gat Moer, schijtse vry uyt.
            (735) Was ick as de Bruygom ick had’ de knick van socken Bruydt,
            Die schoene souwe me an mijn voeten niet passen;
            Eert kalf half emaeckt was souwen soo de hoorens wel wassen;
            Wt mijn schuyt, je bederft mijn vracht. Weer hebjet esien
            Dat ien Bruydt mit ien vreemt knecht gaet moerelijck allien,
            (740) En stuurt de Meyt, om ien leer, om te vryer te sitten,
            Dat was voor seecker ’t eerste niet, je kent wel meer as ditte.
            Iaep die goe knecht mach wel roesemoesen inde liefd’,
            En schicken jouw alle dingh te dubbelt ondiefd’,
            Om jouw de toonen te smeeren, mit licken en streelen.
            (745) Een aer selt roompje slobbre en op sijn acker telen.
            Al het hy schoon wat wilt eloopen in sijn tijdt,
            Hy draeghter noch gien kindt of, dats niet ien mijt,
            Een knecht het sijn eer weer mit sijn broeck op te veteren.
            Maer foey! je selt het hem dus doende ver verbeteren.
            (750) En ic loof jouw dat, komt hy t’ huys, en dat ick het hem vertel,
            Dat ick jouw wat aers, veur dat snoepen, leeren sel;
            Al souw ick het heele Durp in rep en roere steecken,
            Soo sel jouw de soetigheydt bitter opbreecken,
            Dat lachen sel haest verkeeren, hiet ick aers soo ick hiet.
            (755) Ick kent uyt nocke noch geeuwen, het beurden sijn leven niet;
            Griet, seyse, loop tot koomens om haer leer te lienen,
            En ick, slechte sloof, mitter haest op de bienen,
            En strack weerom, om tijt te winnen, daer vont ickt lieve paer;
            Gelijck as Man en Wijf al lachend’ by mekaer.
            (760) ’t Bloedt dreyden in mijn hooft, soo was ick op stompen,
            Hoe souw icker onder erammelt hebben mit me clompen,
            Had ick te werrick mogen gaen ne mijn gemoet.
            Hoor deer! dats een gerucht! wat of de pry nou doet?
Anne uyt Waer binje Griet? ick loop vast kijcken en soecken,
            (765) In Bergh, en schuer, en in alle hoecken.
            Daer is emmer, noch tob, noch ketel after noch veur.
Griet   Ja Moer, je bint al snee blindt; an de deur
[p. 23]
            Om ’t hoeckje van het schot, by de Verckens seunis,
            Je seltse wel vinden.
Anne   Hebje de leer al van Teunis?
            Griet, (770) het goet moet op sijn stee, je moetje wat spoen.
Griet Je schickten het flus al, en je hadt gien leer van doen.
            De leer staet inde bergh Anne, dicht by de glasen.
            Hoe binje nouw dus haestigh? flus kaemje soo niet rasen,
            Moet het nouw op ien stel op ien sprongh soo beset?
Anne   (775) ’T is laet, en Aert het me soo veul verlet
            Met prate, van dit en dat, ick kon hem niet ontseggen,
            Ick wist niet waer hy ’t haelde, soo wist hy ’t uyt te leggen;
            Van Iaep, en van my, sijn mongt en stong niet stil.
Griet   Ja kam hy wat dickwils Anne, dat was wel jouw wil,
            (780) Voor seecker souje Iaep, om Aert, wel aftersetten.
Anne   Neen Griet, dat raedje niet, dat soume sinnen letten.
            Kom, haestje, as ien Meyt, het goetje op sijn stee,
            Soo meugen wy wat eten, en rusten flusjes mee.
            Ick denck dat onse Iaep vast snedigh onder weegh is.
Roervinck en Snaphaen uyt met Iaep op de berry.
Roerv. (785) O bloement herte! Ick ken hem wel voelen dat het vat niet leegh is.
            Wacker Snaphaen, setje pal, en pas wel opje tret.
            Susje, holla houw!
Griet   Daer hebje de Mey weer.
Roerv. Set.
            O! mijn arme benne sticken, is dat byget dragen!
Anne   Wel Aert, wat duycker doeje? heb ick mijn leven dagen,
            (790) Dus laet by de wegh, ’t is sijn leven niet eschiedt.
Roerv. Ja Susje, die sijn schulde betaelt die arremt niet.
            Over een sluyckert en haelme geen seelen,
            En ’t is toch vant volck, me machse wel bestelen,
            Daer wupter toch soo menigh, met een slinckse handt,
            (795) Die de bocht om den arm het, en set een stut aen ’t Landt,
            ’T is alsoo goet voor ons as voor de groote dieven.
            O bollert, hoe meukel benje!
Anne   Kennis, het selje believen
            Wat in te komen, kom, Aert Gijsen rustje wat.
Roerv. Neen Susje, ’t is te laet, wy moeten na de Stadt.
Snaph. (800) Nou macker scheytter of.
Anne   Wat hebje jouw te haesten?
Roerv. Ick heb noch meer te doen, dat is het quaeste,
            Anders most ick, je weet wel, eens vande ouwe slach.
[p. 24]
            Maer segh Iaep as je hem siet van my goeden dagh.
            Ick koomje morregen misschien wel weer besoecken,
            (805) En denck eens, alst jouw beuren mach, om flusjes niet te vloecken,
Anne   Dat keunje wel dencken Aert soud’ ick dat niet doen.
Roerv: Dat niet te vergeten Anne, wat soo, een soen
            Van een Bruydt dat is een man sijn leven.
Snaph. Holla! alst op een soenen gaet, dat is my om ’t even,
            (810) Soo speel ick mee, of ick legh inde baen,
            Get Susje die een uur tegens jouw voor Iaep mocht staen,
            Hoe wouw hy inde boute, met jouw de Bruyloft houwen.
Anne   Joncker, je soutje seecker by gien Boerin vertrouwen.
Snaph. Om jouw te gerijven Susje ghenoech, ick waegh mijn reynigheydt.
Anne   (815) Wel me gerijfter wel ien uyt liefde, dats een kleynigheydt.
            Maer de Bruyloft sel ick en Iaep voor die tijdt wel of kijcken,
            En koomje op de Feest, sien hoe of ’t noch wil lijcken
Roerv. Toch Anne, of hy mee een vuyst in d’ oogen kreegh.
            Ras Joncker, an ’t stappen, mijn voet is ghien deegh.
            (820) Anne, houwje wat hartich, ick kenje altijdt niet bewaren,
            En maeckje wat vroolick, asje drinckt van de klaren;
            Maer se is wat koppich, het is kluyn datter in steeckt,
            Daerom weest niet haestigh op datse jouw niet opbreeckt.
            En ick bedanckje, voorje weet wel hadieuw, ic moetme spoeden.
Anne   (825) Ja ick bedanck jouw mee, houd’ noch ien reys te goeden.
Snaph. Goe nacht Susje, siet datje flus met Iaep aen ’t hoyen raeckt,
            En denckt eens om een kalis soo jouw de kost wel smaeckt.
Beyde binnen.
Anne   Dats ongetwijffelt Joncker. Neen seecker Aert Gijsen,
            Dats noch ien duytsert, die moet ick prijsen;
            (830) ’T is ien knecht as ien lanst, ick had het niet vertrouwt,
            Hy is dubbel eer waert, seecker die soo zijn woordt hout;
            Anne sey hy, met ien lach, je selt nouw lijckwel trouwen,
            En Iaep is soo wat karigh, selje al Bruyloft houwen?
            Soo boltjes sey ick, Iaep hout de sticken wat by mekaer.
            (835) Op hoop sey hy, dat ick de naeste reys geluckigh vaer;
            En oock uyt ouwe kennis, je meughtme weer gedencken,
            Soo sel ick jouw, om vreught te maecken, ien vaetje bastert schencken
            Hy had het woordt nauw uyt of tijden op en padt,
            En hier komt de knecht an torsse mit socken grooten vat,
            (840) Dus ne an de nacht, ick binder schier beducht van,
            Strack komter ien Verklicker, of ien Schelm, op de lucht an,
[p. 25]
            Soo bin ick in moeyte. Griet hoe sel ick het klaren?
Griet.   Wel Anne, je bint de Bruyt, hoe byster kent baren,
            As hem de Pachter tegen jouw wat quastigh stelt.
            (845) Soo struyckel na jouw hielen, betaelse mit ien gelt;
            Soo asje de wijn hebt kenje de cijs oock verdienen.
            Iaep sel toch de vaer wesen of by sel ’t altoos mienen.
Anne   Wel kleuter wat schortje? weetje wel watje spreeckt?
Griet   Datje de beste bint die inje kleeren steeckt.
Anne   (850) Soo goet as jy, morsebel.
Griet   Dat mochtje wel willen.
Anne   Jou handeloos! Wat schortme dan?
Griet   Te licht van billen.
            Sticke vleys! wat souwje schorten? segh Moer slonters?
            Sel jy my morsebelle, jouw licht schuyt, Anne Klonters
            Jouw uytghereden daerje staet. Hier staet jouw winst, siet deer,
            (855) En woud’ ick seggen dat ick wist ick sey jou noch wel meer.
Anne   Spreeck op jouw bieght, karonje! wat wilje deer by seggen?
Griet   Dat hebje, as een lichte koy, verdient mit by te leggen.
            Weetjet nouw vuyle Bruydt?
Anne   Jou valse sticke vleys.
            Dat selje me bewijsen. Kom segh ick, kom een reys,
            (860) Jouw eerdief, asje bint, je selt het my weer maecken,
            Of levendigh van avont niet uyt mijn handen raecken.
Griet   Dat past op jouw, hoo Moer! kom luyster maer wat toe,
            Aert Gijse die kenje wel.
Anne   Dat roert jouw niet.
Griet   Wel hoe?
            Dat roert my niet, dat weet ick wel, die het het jou eschoncken.
            (865) Anne je dooght niet veel, foey! hebje van die voncken,
            Soud’ een Meyt die de Bruyt is, en de Bruygom verwacht,
            Soo langh niet wachte kennen tot an de rechte nacht?
            Daer is Iaep de goe slocker, daer stont jouw op te letten;
            Die quijl beckt schier van liefd’: wat hebje Aert te setten
            (870) Om Iaep de hoorens te planten, as een nochter kalf,
            Daer komt of datter wil, het heught hem maer half.
            En ick sel jouw, jouw vullens-vat! met een bos boomen beplanten*
            Ja krijte tot ien schand’ van jou doen aen alle kanten.
Anne   Ick sel jouw op jouw mont doen kloppen, hiet ick aers soo ick hiet,
            (875) Al is het soo, het was me wil, noch roertet jouw al niet.
            Iaep sel het sijns wel vijnde; lust hem dan wat te mannen,
            Dat past op my, en niet op jouw.
[p. 26]
Iaep stoot het vat aen duygen,
Anne en Griet met een gerucht verbaest binnen,

Iaep begint te rasen.

            Och Anne Anne Anne!
            Anne weer is jouw reynigheydt? mijn lieve suycker mont.
            O Iaepickje jouw hertje barst, en stoot soo klien as stront.
            (880) Och! wat een stijve reutelingh raester door me derremen.
            Anne mijn lieve Bruydt, laeghje niet in mijn erremen,
            Vielje niet om mijn hals, en soende soen op soen,
            Doeje swoere datjet met niemant as met my sout doen?
            Denckje niet, dat Neel Ian Vets, jouw ouwe Moey noch seyde:
            (885) Anne, ick gheef jouw nouw an Iaep, de doodt die moetje scheyden;
            Leef vrolick, slaep gerust, en doe al watje meught,
            Maer hou Iaep voor jouw suycker stock, en bruyck met hem jouw jeught.
            Seydje doe niet, ja Peete Moey, dat wil ick jouw wel sweeren,
            Mijn Iaep is al mijn hert, mijn lijf, mijn hempt, mijn kleeren;
            (890) Mijn suycker, en mijn witte-broodt, mijn Bruygom, en mijn Man.
            Maer Anne, soo jet niet en mient, wel weerom seghjet dan?
            Segh Anne? weerom gaeje dan noch met ien aer man krollen?
            Daer schiet de reusel uyt mijn lijf. Maer hoe, dit lijckt wel kollen,
            De Veeringh stoot de Koe in sloot, en hy blijft op de wegh.
            (895) Ras Iaep, en hellep deer dat beest, kom kuycke, wel ick segh,
            Dat dier is tochtigh; sie! sie! daer! hoe proest het met sijn beck.
            Daer! wacht jou boeren, raeckt sy gaend’, sta breet, hoe ben ick geck!
            ’T is mack en sterreck, moy om inde ploegh te spannen.
            Maer is espronghen, dats geen noot. Och wacht jouw! Anne Anne!
            (900) De Veeringh komt, sta ruym, O bloedt! dat is te laet.
            Sy leytter al, ontset de Bruydt, wat soo, soo macht gien quaet.
            Soo langh se krijt soo leeftse noch, daer is gien bien ebroocken,
            Mijn bolle Bruytje, och! hoe langh heb ick jouw niet esproocken,
            Anne kom soenme. Wel wat heb ick hier een pael.
            (905) Ja ginder staetse, dats een Meyt soo glat gelijck een ael,
            Kom liefste, reyck mijn nouw jouw hant, en ga wat byme legghen,
            Wel Anne loopje nouw wegh, ick most jou eerst wat seggen,
[p. 27]
            Weetje wel dat de Bruydt een Hoer is! holla, houw.
            Daer vlieght een Voghel, dats een beest, ick heb hem, ’t is een touw.
            (910) Een touw, een strick, mijn Anne, kom laet ons jou maeghdom vanghen,
            Die is verlooren. Anne, och! Iaep sel hem opgaen hangen.
            Maeck je een kindt je meught dan de Vaer soecken deer hy is.
            Goe nacht mijn Anne, waert mijn geest jen bent de oorsaeck wis.
            Nouw huyl niet Iaep, al hanghje op, je blijft noch inje schoenen.
            (915) Daer sie ick noch mijn lieve Bruydt die moet ick eerst gaen soenen.
EYNDE
[p. 28: blanco]
Continue

Tekstkritiek:

vs. 3: steeckt, er staat: ste
vs. 115a is om het rijm te herstellen achter vs. 114 gelezen
voor vs. 183 Hy stopt en pijp uyt en doosje. er staat: Hy doosje en pijp uyt en stopt.
vs. 475-484 hier is de aanduiding van de personages incompleet, en waarschijnlijk deels onjuist. Wij nemen dat Anne bij haar uitkomst meteen spreekt, en dat zij ook vs. 481 zegt.
vs. 576: teuckel = ?
vs. 872: met er staat: met met