Isaac de Vos: Iemant en Niemant. 1645.
Uitgegeven door dr. O. van Marion en drs. G.C. van Uitert.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton08824 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue

[fol. A1r]

IEMANT

EN

NIEMANT,

Gerijmt door

ISAAC DE VOS.

[Vignet: Perseveranter]

T’ AEMSTELDAM,

By Jacob Lescaille, Boekverkooper op den Middeldam, In ’t
Schultboek, in ’t jaer M DC XLV.


[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]

AEN MYN HEER,

Mijn Heer

DIRCK PIETERSZ.

BRUGMAN,

Scheepen der steede Beeverwijk.

MYN HEER,
Neemt ’et Niemant niet qualijck af, dat hy by gebreck van eenige curieuse oeffeningen wat onnoosel voor den dach komt, maer betracht sijn eenvoudicheyt, die hem niet toelaet sodanich te weesen, als ’t wel van sommige waenwijse gewilt en begeert wort, want het berispen nu ter tijt so gemeen is, datse (onaengesien haer eygen misschepsels) verachten de fraeyste wercken van veel eedele en bovendravende vernuften, soo datse nu ongetwijffelt om haer eygen geflatteerde lof Niemant oock niet sullen verschoonen, en of Iemant by geval iets goets ter baen brocht, dat sullense door misgunst, en Eygenbaet al willens en schandelijck over ’t hooft sien, sulckx dat ick nu wel dapper voor Niemant bekommert ben, dat Iemant of Elckeen den onnoselen Niemant, en dat om de waerdy van Niemendal, door ongegronde nijdicheyt sullen soeken t’afterhalen, en te bespotten; en nu om, soo veel als ’t moogelijck is, hier in te voorsien, soo kom ick by U.E. als een voorspraeck sijner onno- [fol. A2v] selheyt, dat U.E. hem begunsticht te schuylen onder den scherm uwer ontsachbaerheyt. Mach ’et sijn versmaet doch Niemant niet, die om ware Gerechticheyt uitsiet, maer bedeckt hem met de vleugelen uwer reedelijckheyt. Dit doende ick my sijnenthalven verseekert vinde, de vrientschap van die, die met oprechten gemoede, U.E. niet sonder oorsaeck hooch roemen, en my souden veracht hebben. Wel aen dan achtbare, en bescheyden man, mijn Heere, ick bid noch andermael, ontfanght deesen mijnen geringen, schoon dat hy uyt gering vermoogen is voortgebracht, doch met een minnelijck ooge, waer door ick gemoedicht sal sijn, de knibbeling van deese letterknabbelaers soo veel als Niemendal te achten, en my by gelegentheyt te stellen om wederom wat anders voor den dach te brengen, om hier door nu en altijt te blijven,

            MYN HEER,

                                    U.E.

                                    Vrient en dienstverplichten

                                            ISAAC DE VOS.


[fol. A3r]

Op

IEMANT en NIEMANT

van

ISAAK DE VOS.

DE schrand’re VOS hier soet vertoont
Hoe Iemands ondeugd’ Niemandt kroont,
    Iemant wil hem verweeren
Met leugens, boosheyt en bedroch;
(5) Maer ’t is om niet, sijn slangespoch
    Kan Niemants vroomheyt deeren.

Niemant hier trouw op deughden bouwt,
Daer Iemant valsch sijn selfs vertrouwt,
    En meent sijn quaet sal dueren,
(10) Niemant die soeckt Gerechticheyt,
De Waerheyt selfs voor Niemant pleyt,
    ’t Geen Iemant moet besueren.

Dus Elck-een neerstich voor hem siet,
Belast met onrecht Niemant niet,
    (15) Want Niemant kan ’t ontkomen,
Daer Iemant vast blijft in de ly,
De Rechters laten Niemant vry,
    Door dien sy Niemant schroomen.

                                            Nut, en schaedelijck.


[fol. A3v]

EERDICHT.

HEeft Iemant oyt de loop des weerelts ondervonden,
    Soo wort door loosheyt van een VOS hem hier geleert,
    DE VOS geeft hem in ’t eerst den toom die hy begeert,
Om Iemants listich hart te deegen te doorgronden.

(5) Niemant is hier gereet het juck altijt te dragen,
    Mits geen Gerechticheyt by Iemant wort gesocht,
    Want hy hart, ziel, en sin, aen Eygenbaet verknocht,
En steunden op een wint, die hem sou onderschragen.

Waer- en Gerechticheyt dees dingen altijt schutten,
(10) En soecken Niemant, die haer soeckt, te onderstutten,
    Hier meê heeft Iemant uyt, en ’t leeven dat is los.

Dit jong en varsse breyn wijst door hobollich praten,
Hoe dat hem Ellickeen by ’t vollick sal gelaten,
    Dus Niemant heeft de eer, als sellif ISACK VOS.

                                                    JAN MEERHUYSEN.
                                                              Oordeelt na ’t voorbeelt.

GUNSTVEERSEN van Iemand,

Op ISAAC VOSSENS NIEMAND.

Ut oculus, ita - - - opus.

KOmt Soylus, haater van ons voordeel,
Gy beest, te bits, en dol van oordeel:
Afgod sonder tempel, waar door veel
    Klerken zijn verraân, in haar bloed;
    (5) Meest volk van holverstand gebroed,
    ’t Welk altijt andre leeren moet.
[fol. A4r]
Hoe loos DE VOS is, ’t mach niet baaten,
Dees wolven sullen hem doch haaten,
Tot dat hy van zijn haar moet laaten,
    (10) Ontfangt dan VOS dees troost van mijn,
    Als dit gedrocht trekt aan die lijn,
    Niemand sal straks u voorspraak zijn.

                                        Quo doctior, eo perversior.


SONNET

OP ISAACS VOS

IEMAND EN NIEMAND.

DE naem komt met ’er daet somwijlen over een.
    ’t Vernufte schepsel (doch van troni onbesneden)
    Schrijft in sijn fabelen (vol van sinrijke reeden)
    DE VOS toe al ’t vernuft: (bestaend’ in aerdigheên)

(5) Dit Iemand wetende, neemt van DE VOS ter leen
    ’t Vernuftichst om de deughd van Niemand te vertreden,
    Iemand verselt met Elck tracht Niemand t’overreeden,
    Doch Niemand door zijn tong (vol van gesoute reên)

Weet Iemand en Elckeen voor ’t Recht de mondt te snoeren;
    (10) ’t Geen Iemand niet en kan, weet Niemand uyt te voeren,
    Waer vindmen zijns gelijk, schoon Iemand Niemand daeght?

Iemandt verselt met Elck, Niemand met Niemendalle,
    Schoon ’t lot te recht op ’t hooft van Iemand is gevalle,
    Noch is Niemand soo goet, dat hy Iemand beklaeght.

                                                Post nubila Phoebus.


[fol. A4v]

SPEELDERS.

Iemant.
Elck-een.
Niemant.
Niemendal.
Eygenselfs.
Waerheyt.
Rechtveerdigheyt.
Ioncker Gnor, den Drost.
Iuffrouw Diewertje, sijn Vrouw.
Katelijn, de Meyt.
Rutgert, de Knecht.
Lodewijck, de Boel van Iuffer Dieuwertje.
Hans Yservresser, een Hoogduytse Ionker.
Ioost zijn Knecht.
Man.
Vrouw.
1 Burger.
2 Burger.

















    1 Boer.
    2 Boer.
    3 Boer.
    4 Boer.
    Floris Fransen.
    1 Boerin.
    2 Boerin.
    Cipier.
    1 Gevangen.
    2 Gevangen.
    3 Gevangen.
    4 Gevangen.
    Priester.
    Koster.
    1 Schepen.
    2 Schepen.
    3 Schepen.
    Knecht van Eygenselfs.

Continue

[p. 1]

IEMANT en NIEMANT.

EERSTE BEDRYF.

Eerste Uytkomst.

Iemant, een aensienlijck man, al verstoort uyt.

WAs ’er slimmer gedrocht op aerd’ het soume aen boort koomen,
    Ick seg dat ’et veel is, mijn dunckt het schijne droomen
    Dat sulcken nietwaerdigen mensch, als Niemant is,
    Mijn sal komen bestraffen, en uytmaken, ’k gis
    (5) Dat hy satt is geweest, door dien hy soo ging tieren.
    Doch selden geluckt ’et wel, ’t geen droncke luy bestieren,
    En zoo (vrees ick) sal ’t oock gaen met dien lompen bloet,
    Maer ’k sal zoo op mijn gelegentheyt loeren, ’t moet
    Geen rechtschapen keerl zijn, die zoo lang niet kan swijgen,
    (10) Tot dat hy door de tijdt eenig voordeel magh verkrijgen
    Om hem te wreeken. ’t Is een onluckigh mensch
    Die hem zelver niet en kent, schoon of hy al de wensch
    Des werelts hadt, noch sou ’et hem niet baten,
    Een die sich zelfs niet helpt, sal yder een verlaten.
    (15) Het is een treffelijk man, die steets na hoogheyt tracht,
    Maer wederom een sot, als hy zijn aygen macht
    Niet te gebruyken weet, maer ’k hoop die zoo te bruyken,
    Dat ick dien dwazen mensch op ’t onverwachst doe duyken,
    Doch met behendigheit, wanneer hy ’t niet en gist,
    (20) Een die zijn slagh waer neemt, heel zelden dat hy mist,
    Want in dit leven gaen veel zaken dick verloren
    Niet om ’er onrecht, maar om datse na behooren
    En op bequame tijt, niet sijn in ’t werck gestelt,
    ’t Gebreeckt mijn niet aen macht, veel minder noch aan gelt,
    (25) Wel aan dan Iemant, saght, beraad’ u wel te deege
    Eer dat ghy wat begint, want als ick ’t overweege,
    Soo is voorsichtigheyd behoetster voor verdriet
    En alle ongemack, en juyst de rijckdom niet,
    Want eer ick tot ’et endt mijn ’s voorneem kan gerake,
    (30) Is ’t noodigh dat ick eerst met Elck-een kennis make,
    ’k Weet hy mijn helpen zal in allerhande quaat
    Hoewel ’er luyden zijn, die met een rijpen raad
    Het quaat-doen haten, en verbannen ’t uyt haar oogen,
    Maar heel die laten ’t (waarom?) om dat zy ’t niet vermogen
    (35) Te doen: siet daer komt hy vroolijk aen.
    Wel Ellick mijn waerde vriend, ’k waer stracx naar u gegaan,
    Indien ghy bygeval mijn niet en waert bejegent?
    Ghy komt nu wel te pas.
[p. 2]
Elckeen. Wat gort-zegent,
    Ick ben nooyt zo benaaut geweest, dat is soo waar als ick leef.
    (40) Iemant Waarom dagh?
Elck-een. Om dat ick niet wist waar uwer genaden bleef.
    Ick liep de heele stad door soecken naar u excelenty,
    Maer ’k ben op ’t hoogst verheught nu ick mijn heers presenti
    Weerom genieten magh.
Iemant. Ha! mijn soo waarde vriendt,
    ’k Heb dese eer aan u, of d’uwen noyt verdient,
    (45) Maar ’k hoop die wederom heel rijkelijk te vergelden,
    Ick heb wat met u voor, maar wilt ’et geen mensch melden,
    Of anders raackten ick in d’allergrootste noot.
Elck-een. Mijn heer beproeftme vry, en stuertme in de doot.
Iemant. Ghy weet o! Elck-een, wat smadelijke woorden
    (50) Dat ick, in u byzijn, nu dese morgen hoorden
    Dan eenen lompen bloet, een loos en lichten quant,
    Een armen bedelaar, ick meen dien schelm Niemant,
    Die niet een scherf heeft waer mee hy hem kan klouwen,
    Een guyt die niet en deucht als sleghts om quaat te brouwen
    (55) Komt in een volle kerck, alwaar dat laagh en hoogh
    En al ’t gejufferd, my met een minlijck oogh
    Belonckte, daar ick sadt met heerelijke stacy
    In ’t aanzien van Elck-een, mijn eerlijke reputacy
    Verkorten, ziet dit lijd’ ick nu noch nimmermeer,
    (60) Daarom hoort Elckmijn vriendt.
Elck. Wat gelieft mijn heer?
Iemant. Men behoort voor alle dinge niet minder te versuymen,
    Als uyt een eedel hart met alderhaast te ruymen
    De droefheydt, en voorts allerley verdriet,
    En nu van om de smaat die Iemant is geschiet
    (65) Met vreught te wreeken, sal ick, wanneer de doncker
    Het aertrijk overschauwt, een ysselijck gefloncker,
    En overheldre brant, gaen stichten in een schuur
    Niet wijt van deze stat, wanneer men nu ’et vuur,
    In zijne volle kraght ziet branden, lichter lagen,
    (70) Soo salmen, heel verbaast, voort na den stichter vragen,
    Waer op ick daetelijck sal seggen, dat dees brant,
    Door Niemant is gesticht, die met zijn aygenhant
    In ’t aenzien van Elckeen ’et vuur heeft aangesteeken,
    En als men u dan vraeght, sult ghy g’lijk ick spreeken,
    (75) En zeggen ja ’t is soo, ick hoop dan, dat die fielt,
    Van ’t rasend boerevolck sal werden haest ontzielt,
    En doen de werelt soo van sulke schelmen ruymen,
    En u, o Elckeen, sal ick voor u versuymen
    Begaven met veel goet, en tot een hooge staet
    (80) Verheffen, by aldien ick mijn beloft verlaet,
[p. 3]
    Verlaet my dan vry mee, hoe behaegt u dees condyty,
Elck. Daer ’s Elck. wel mee te vreen, ’t is beter als een offijcy
    Soo mackelijck an de kost te raeken, en dat met simpel liegen,
    Hy mient Niemant, maer Elck mient Iemant te bedriegen.
Iemant. (85) Hou daer mijn waerde vrient, dat schenck ick Elckeen..
Elck. Ick danck u hartelijck,
Iemant. En ick ty datelijck heen,
    En ga om onverziens dien schellem te verrassen.                  Binnen.
Elck. En ick genadige heer, sal op mijn tijt wel passen.
    Dat ’s eerst een groote geck, die door een ydle hoop
    (90) Niemant beloeren wil, ja lieve lubbert, loop
    Jy vry al jou best, ziet of jy ’em kunt vinden,
    Bewaert em wel te deeg, want ’t is een net vol winden.          Binnen.

Tweede Uytkomst.

Lodewijk al wandelende omtrent ’et venster van Iuffrou Diewertje.

Lodewijk. DE nacht die ’t helder licht, met hare wiecken blust,
    En d’afgesloofde schenckt een aengename rust,
    (95) En doetse soetelijk na hare aessem gapen,
    Die gunt mijn, leyder, niet een oogenblick te slapen.
    Maer port my stadich aen, en (zeyt) nu is het tijt
    Om naer u lief te gaen, ick maeck mijn zelf verblijt
    En dat door ydle hoop, ach dat ’et mijn geluckte
    (100) Dat doch de bleecke doot, dien grysert eens wechruckte,
    Soo mocht ick met mijn lief in vryheyt vroolijck zijn
    Als ick voor desen plaght, verlichster van mijn pijn
    Mijn schiet juyst in ’t gedacht, wanneer ick u eens vraegde,
    Waer in een minnaer doch zijn liefste meest behaegde
    (105) Om haer te winnen, dat ghy mijn, doe ter tijt
    Dit voor een antwoort gaeft, een die van harten lijt,
    En hout gestadich aan, die kan ons licht verwinnen,
    Maer soo men met ons geckt, keeren wy onse zinnen
    Ook lichtelijck van haer, doch ghy, o engelin,
    (110) Zijt van mijn liefd’ bewust, hoe vierich ick u min,
    Dat tuycht dit lievend hart, maer wat ist, tussen beyden,
    Een hant vol levens doet ons van malkander scheyden
    En maeckt dat onse liefd’niet wort gebruyckt na wens,
    ’k Beklaegh u, schone vrou, wat mocht ghy jonge mens
    (115) Aen sulck een afgeleefd’ besteeden uwe jaren,
    Een die in minne kunst, in ’t minst niet is eervaren,
    Een, die by ’t jeughdich volck doch niet en wort geacht,
    Wiens leeven wort beschrayt, wiens werck wort uytgelacht,
    Een sulcken kouden bloet en kan u niet verwarmen,
    (120) Wat weet een leevend’ lijck, van ’t vriendelijck omarmen,
[p. 4]
    Wat kan een ouden: sacht hoor ick de klock daer niet?
    Och ja, het slaet daer een, wel op van Lood’wijck, siet
    Of het niet moog’lijck is om by u lief te koomen.
    Is zy ’t? och ja zy is ’t, nu swem ick in de stroomen
    (125) Van d’alvermaeckbre lust, hoe is ’t mijn aygen siel
    U man is die van huys?
Diewertje. Wat zou dien ouwen fiel,
    Hy gaet daer eerst te bet, soo lang heeft hy geleesen;
    Mijn lieve Lodewijck, voor ditmael kan ’t niet weesen,
    Daerom mijn lief vertreckt, ick vrees dat hy ons hoort,
    (130) Ick wensch u goede nacht.
Lodew. Mijn Engeltje een woort.
    Helaes z’en durreft niet, ach moet ick dan zoo scheyden,
    En zonder dat een kus mijn Liefje mach geleyden
    Nae haer gewoone rust. Vaert wel dan, waerde vrou,
    Dewijl ick niet en kan, als ick wel garen sou.        Binnen.

Derde Uytkomst.

Een party Boeren, met Brant-emmers, en leeren uyt.

1 Boer. (135) Brant, brant, brant, brant, ay buren hellept blussen,
2 Boer. Wel hey waer is de brant?
1 Boer. Waer. daer, tussen
    Kees Knollen huys, in Flores Fransen schuur.
1 Boerin. Het segent is ’er brant.
2 Boerin. Jemeny dat ’s een vuur,
    Lieven eer kijck een reys Lobbetje, sie hoe dat de voncken vliegen.
1 Boerin. (140) Wat Heer bewaer ons, ’k was even wacker ’eworden, en ick sou ons kint wiegen,
    Dat in sen slaep verschrikt was, en ’k had noch nau ’et wiechtou inde hant,
    Of se beginnen daer soo naer en ysselijck te roepen, brant, brant,
    Heer ick ontstelde me so, en sach ’er uyt of ick doot was,
    Maer onse Goris keeck een reys uyt, en seydme dat ’et geen noot was,
    (145) En dat de brant na sijn gissing an de aare sy van ’t dorp waer,
    Moer (seyd hy) ick moet ’er eens na toe loopen, mijn lieve Vaer
    Siet wel voorje, zey ick; want daer schien huyendaegs soo veel ongelocken.
    Knecht is ’t al edaen?        De boeren met de emmers en leeren weer rna huys toe.
1 Boer. We hebben ’t hiele bruytje onger de voet etrocken.
2 Boerin. Dat hebbense al dra eklaert,
1 Boerin. Niet waer? met een veegh,
2 Boer. (150) Weerje daer wat hou, dit verbruyde vrou volck staet een mens altijt in de weegh.
2 Boerin. Wat raecktet jou, wel hey, wat brabbelt me deuse vent.

[p. 5]

Floris Fransen met Iemant en Elckeen uyt.

Floris. Och wat komt men over, wat komt men over, is’er Iemant die de schellem kent
    Die men dat edaen heeft, die seght ’et me. ick sel ’t em rijckelijck vergelden
    Na men kleyn vermeugen?
Iemant. Mijn vrient ick sal ’t u melden,
    (155) Dat ’s Niemants schult, die heeft dees ysselijcke brant
    In uwe schuur gesticht. ja ’k seg dien schelm, Niemant
    Die heeft in mijn byzijn, het vuyr daer in gedragen,
    En soo ghy mijn niet looft, ghy mooght ’et Elckeenvragen.
Elck. Och ja ’t is soo geschiet, ick heb ’et selfs gesien.

Twee Boeren uyt, die een gequetst man op een burry dragen.

3 Boer. (160) Sta wat ruym daer hou.
1 Boerin. Och Heer wat schort die man.
3 Boer. Wat sou ’em schorten, hy het sen bien
    Gebrooken, en is van een brantleer of evallen:
2 Boerin. Jemeny Hans bin jy ’t?
1 Boerin. Wat is ’t voor een?
2 Boerin. Och ’t is een arrem man met een huys vol kindere, die Niemendalle
    Te verteeren het.
1 Boerin. Maer seg me een reys, Neeltje buur, wie sel dan ’t miesterloon betalen?
Elck. Vraeghje dat? Dat moet me op dien schelmse brantstichter Niemant verhalen.
Floris. (165) ’k Wod ick ’em beget hier had, ick snee ’em by loo an riemen soo dun, als een ael,
3 Boer. Ja dat hy hier waer, we souwen ’em net sen gat in een pael
    Setten: maer hoor hier, wil ickje wat seggen Floris Fransen,
    Sou ’et niet raetsaem weesen, dattewe met alle man na men Heer de Baljou dansen,
    Die mach ons een party diefleyders bysetten, want die schelms weten alle katte quaet:
Floris. (170) Ja kom buurman alsje wilt, ke daer ick volghje raet,
Iemant. Sie soo dat gaet al wel, is hy in ’t dorp gebleven,
    Soo wil ick Niemendal voor Niemants leve geven.

Continue

HET TWEEDE BEDRYF.

Vierde Uytkomst.

Niemant met Niemendal uyt.

Niemendal. STa altemael uyt de weegh, pot dausent flappermenten,
    Ick seghje sta wat ruym, siet deuse lompe venten,
    (175) Hebje by loo geen verstant, soo siet eens wie hier komt,
[p. 6]
Niemant. Niemendal segh ick,
Niemendal. Olla ’et heerschip bromt,
    Wat gelieft zijn mogentheyt?
Niemant. Maer hebje ook vernome
    Dien schelmsen Iemant?
Niemendal. Neen heer. Maer ick sie hier veel vrome
    Luy, soo ’t lijckt.
Niemant. Wat ist voor soort?
Niemendal. ’t Sijn mans en vrouwen,
    (180) Die van Niemant garen wat goets horen, en van mijnder eerwaerdicheyt Niemendal onthouwen,
    Maer onraet is ’er niet,
Niemant. Soo treed ick stoutelijck an,
    Habum respectum parsonarum, hier is de man,
    Die voor zijn groote deught, en goddelijcke leven
    Maeckt dat de engeltjes haer in zijn dienst begeven.
    (185) ’k Weck door mijn heylicheyt de dooden uyt ’er slaep,
    Poep, in myraculen, trots ick de grote paep,
    Hoewel hy ’em veel beroemt, en mient dat hy een groote haen is.
    Maer ick, ick monsieur Niemant durf ’et wel in sen trony zeggen dat hy loopt de rechte baen mis,
    En dat hy de luy altemet wat wijs maeckt, dat by ja en neen, niet veel en stuyt.
    (190) Maer willewe van den oorloch spreeken? daer en munt geen zo uyt
    Als ick. Trots Marten van Rossem, trots Robrecht de duivel, ja zelfs den Grooten Alexander,
    Want. Niemant neemt Niemendal te hulp als hy vechten wil, wy helpen mekander;
    En sulcken courtysaen of Jufferkneghje, als ick ben, en is ’er in de hiele Werrelt niet,
    Gants lichters wat is men jonge Niemendal faveur van de vrysters, om Mijnent willen, wel ’e schiet,
    (195) Ja dit is die Niemant, die voor zijn rechtveerdige oorlogen en pracktijken
    Hiele steeden nae hem treckt, ja somtijds wel koningrijken.
    Ick ben die Niemant, die d’elendige helpt uyt ’er verdriet,
    En die om een twistich verschil noch arm noch rijck ontziet
    In ’t schiften en schepen, of eenige saecken by te leggen,
    (200) Trouwen je hoeft Niemant juyst geen geloof te geven, maer laet men kneght Niemendalvry zeggen.
Niemendal. Ick seg heer dat ’er ter werelt geen als U.L. in alle deughden soo vermaart is,
Niemant. Maer daer is lijcke wel een schellem daer Niemant voor vervaert is,
    Niet om sen groote kraght, maer om sen godloos leven,
    En die ’er mee verkeert, die wort ’er mee verheven,
    (205) Daer om raed ick jou Niemendal, dat jy jou wel wacht
    Met Iemant te verkeeren, die wulps en onbedacht,
[p. 7]
    Sijn leven doorbrenght in vreten en suypen, en deynckt schier dat ’er geen got is,
    Hoe wel ick noyt gelooft had, Dat Iemant ter werelt soo bot is,
    Maer dogh een heyloos mens bereyt zijn aygen val,
    (210) Trouwen het roert Niemant niet, en jou oock niet waer Niemendal.

Een out man met een jongk wijf en kleyn kint al knorrende uyt.

Niemendal. Al recht erentveste heer, maer ’k bid zijn mogentheden
    Siet doch eens wat voor volck, dat ginder aen komt treden.
Niemant. Ick vrees Niemendal dat ’et hier hapert byget,
    En dat die eerloose schelm Iemant, dien ouwen bloet so ’ekapert het,
    (215) En ’t wijf bestruyft heeft, wat sel ick seggen,
    En de loose hoer ingesteken, om de schult op mijn te leggen.
    Och ja sulcken werck zelt weesen, letter vry op.
Man. Flux segh ’et me jou karonje, of ick breeckje de kop,
    By wie datje geweest bent, en wie dat ’et kint emaeckt het.
    (220) Vrou. Niemant segh ick ommers,
Man. Dat lieghje jou hoer, ick weet wel? dat Niemant jou niet oneerlijck an ’eraeckt het,
    Maer datjet met Iemant hout dat is soo seeker als wy leven.
Niemant. Dat ’s een vroom eerlijck man, gort wil ’em een goet jaar geven.
Vrou. Vraeght ’et Iemant. of ick by ’em geslapen heb, ’k wed hy ’t niet seggen sel.
Man. Dat Iemant een schellem, en jy een hoer bent, dat weet de hiele werelt wel.
    (225) Maer indien gy, zoo gy seght, een eerlijcke vrou wilt wezen,
    ’k Vraeg? waerom laet jy jou soo dickwils dan belezen
    Dan Elck. die jou mee soekt te brengen in ’t verdriet,
    Wat raet nou met dit kint, ick ben de vader niet,
    Maer geeft ’et die ’et hoort, en laet ’et Iemant houwen.
    (230) Niemendal. Ay heer doe jy ’t goe best, jy hoort wel hoe dien ouwen
    Dat arme wijf verstoot, wat doet die grijzen geck
    Met zulck een jonge bloem, en weet hy het gebreck
    Dan sulcke schelmpjes niet, soo schaet ’t em Niemendalle,
    Al draeght hy zulken kroon, om Iemant te gevalle.
    (235) Niemant. Maer raedje me Niemendal dat ick dat doen sou?
Niemendal. Och ja erentveste heer ick bid ’er om.
Niemant. Gaet heen en segt de vrou
    Datse met ’er man by me komt,
Niemendal. Seer wel van harten geren,
Niemant. Fijn man, ay seg me doch is dees jonge deren
    Jou wijf?
Man. Ja heer.
Niemant. Argo soo bin jy ’er man.
Vrou. (240) Ja met de mont.
Niemant. Dat is soo veel geseyt, dat hy ’er niet toe doen kan.
    Dat hadse seeker fix, maer wilt onzer genaden eens de oorsaeck van jou krakeel zeggen?
[p. 8]
Man. Heer, men wijf slaept alle nachten by Iemant, en se sou garen de schult op Niemants hals leggen,
    En dat geloof ick niet, die man is te vroom.
    ’k Wou dat Niemant wat veel tot onsent quam, hy sou me heel wellekoom
    (245) Wesen, en ick sou hem na mijn kleyn vermogen dapper trackteren,
    Eer ick dit jonge wijf troude, plagh Niemant veel tot mijnent te verkeren,
    Maer sunt ick haer gehat heb, is ’er Iemant altijt op de Vloer,
    En heeft mijn gemaeckt tot een horendrager, en men wijf tot een hoer,
    Gelijckt ’t alre an dit kint blijckt, datse by hem heeft overgewonnen,
Vrou. (250) Mijn heer dat ’s onwaerachtig, hy selt me nou noch in eeuwicheyt niet konnen
    Waer maken, maer dat ’et Niemant gedaen heeft, dat is so waar als ick leef,
    En ick kan ’et met Elckeen betuygen.
Niemant. Jou lose teef.
    Of sy haer niet schaemt deynck ick, soo moetwillich te liegen,
    Hoe nae meentse mijn als haer man, soo schendig te bedriegen,
    (255) O neen daer had jet niet. Ick weet wel dat die guyt
    En aller schelmen schelm, ’k meen Iemant, een besluyt
    Heeft tegens my gemaeckt, om zijn begane boosheyt
    Te schuyven op mijn neck, gelijck ’et aan de loosheyt
    Van dit fatsoentje blijckt, weet jy wel wie ick ben?
Vrou. (260) Och neen mijn waerde heer, ’k geloof niet dat ikje ken.
Niemant. Soo soo, stil luystert maar, ’t sel noch wel beter komen.
    Weet jy wel dat ick jou wel hondert mael genomen
    Heb in men arremen? en wat ’er is geschiet,
    Is jou niet onbewust.
Vrou. Mijn vrient ick ken jou niet,
    (265) Niemant. Ja maer doe konje me wel, doe ’k jou die gouwe keten
    Liet maken,
Vrou. Mijn een gouwe ketting?
Niemant. Ja jou een gouwe ketting, of is ’t jou al vergeten,
Man. Sie soo jou lose hoer,
Niemant. Sy het ’et hart niet dat z’et ontkend,
Vrou. Och mijn harts alderliefste man, soo veer ick deuse vent
    Met bekende ogen meer ’ezien heb, soo moetense uyt men hooft vallen,
    (270) Niemant. Hoor hier mijn vrient, nou sel ick de waerheyt, op datje mijn gelooft kallen,
    Maer beziet me eerst wel te degen van afteren en van voor,
    Heb je me nou wel bezien?
Man en Vrou. Ja heer,
Niemant. Hier pagie. Lackay: hoor
    Een reys. Niemendal. gaet zegt die luyden wat onzer genade voor een quant is.
    Als dat ick de rechtveerdige Niemant ben, en dat mijns gelijck niet in ’t lant is,
    (275) Niemendal. Seer wel mijn heer (hoor hier) die man, die ginder gaet is Niemant wijt vermaert,
[p. 9]
Vrou. Is dit Niemant? Ach nu wort mijn hart beswaert,
Man. Sie soo jou loze hoer, spreeck nou vry uyt jou konen,
Vrou. Barmhartige heer Niemant, ick bid, ay wilt me doch verschone,
    ’k Beken die lose schelm Iemant heeft ’et gedaen,
    (280) En ried me dat ick ’t stuck op Niemants hals zou laen,
    Maer och genadige heer, het sel me altoos rouwen,
Niemant. Nou datje berou hebt, soo geeft mijn ’et kint, niemant sal het uit liefde houwen,
    En laten ’t Niemendal t’eeten geven, die selt brengen by sijn moer
    Om op te voeden, en alst groot wort, sel ick ’et by mijn eygen broer
    (285) Dat een geleert man is, ter school besteden, om te leren allerley spraecken,
    En dan meen ick ’er een docter inde medecijn, off een advocaet, ja wel hielen al een teologant, off te maken.
Man. Och wat is die Niemant ook een barmhartich goet man.
Vrou. Genadige heer ick hoop ’et Niemant te vergelden soo veel als ick kan.
Man. En dat ’et Niemant wel gingh, sou ons van harten lieff sijn.
    (290) Niemant. Ick danck jou van Niemants weegen,
    Sijnder noch eenige vroutjes off vrijsters die by Iemant een kint vijff ses gekregen
    Hebben, en dat ’er de schellem niet wil trouwen,
    Die brenghse by mijnder personaadje, want Niemant sal die gaern om de waerdy van Niemendal houwen.

Een Hoogduitse Ionker met sijn kneght uit.

Niemendal. Gants lijden heerschop wat is dat voor een haen? die treed wel stemmich en prat,
Niemant. Jou bengel kenje dat niet sien, dat is een mof in sen gat,
    (295) Dat kan me die niet mal is, wel an sen weesen mercken.
    Hoe giert hy met sijn handen, als een uil met sen vlercken,
    Daer me selje wat wonders hooren, uister maer vlijtich toe,
    Sie byloo Hans van Bacherach, hach, pach, pie, pa, poe.
Ioncker. Hilf gott was vint man auch wunderliche leyte.
    (300) Wo ich kom oder gewesen bin, meijn tage unt zu allen zeiten
    Kein nerrijser vollck gevunden, wie diese albre koechvresser.
    Aber es ist ihr gutt ju vergeben, sie wissen nicht besser:
    Immer stehn die narrenkopff unt lachen om mijn ledere hoosen,
    Man ich denck mit reverentz’ gesaeght, du machst mihr ein mool im maers bloosen,
    (305) Ont halten ’t smaull zu, aber luite von fatzoen
    Die mores gelernt haben, die werden ’s nicht thoen.
    Es gilt die honsvotter geleigh ob sie edelluyt voorhaben oder nicht,
    Wer meint ihr das ich bin, ihr narren? sich lieber sich
    Ihr maulaffen, ihr pheffersakke, ihr grobe grobianes,
    (310) Wolt ihr wissen wer ich bin? Sie dahr ist Scripto manes,
    Oder Manum Scriptum vom kayserliche Majesteten
    Das ich sein kammer Joncker bin.
[p. 10]
Niemant. Wat dunckje sou hy ook wel vergeten
    Te liegen?
Ioncker. Was sagstu dahr zu Jungh; ist es nicht waer?
Iongen. Och ja mijn genadigste Joncker, maer
    (315) Man voor ein kalenduvel bistoe al langh in de faluazy gestelt.
Ioncker. Liebe truw wie gehet es in Tuytslant zu, was gelts
    Wen Kayserliche Mayesteet mihr ehrwelte in krijghssachen
    Ich wolt kurts unt gut ein ent daer aus machen.
    Den ich had ihre Majesteten, schoon sie nicht wissen, viel dienst gedaen.
    (320) Niemant. Dat ’s waer, de boeren gebruit, koejen en paerden gestolen, en daer met deur gegaen.
Ioncker. Ja mit ditse meyne hant, had ich selbst den Sweed durghschossen,
    Ja das solt uns mus soo zijn, den es wahr by mihr beslossen,
    Das selbige zu verrichten, oder mit den kopff zu bezaalen.
Knecht. Liegh dat dich Harmen schen, doemaels weeren wy in Westfalen.
    (325) Ioncker. Da wahr auch der Tuibel zu binden by Nortlunghen,
    Ont wahr keyner als onser genade der die Sweden kon swunghen,
    Dan ich kam mit der Kardinael Infant aus Italien da malen,
    Das ist soo wahr als ich leebe.
Knecht. Soo moet mick de suke halen
    Woe door ein waer woort an is, den doe weren wy to Bremen:
    (330) Ioncker. I das dich kats dausent, was had ich vergessen, ich mus gehen vernemen
    Ob meyne wexxel gekommen ist oder nicht.
Niemant. Souje niet, je seltse krijgen tot een kruys,
    Ick mien alsje in ’t bet leght, en grijpen een vloo voor een luys:
Ioncker. Ha wen ich das hette, das mihr mit recht onthalten wirt, was wehr ich ein reicher man, poe hoe.
Niemant. Wis wort ’et hem met recht onthouden, want ten hoorde hem noyt toe:
    (335) Wat bruyme die vent, hy doet aers niet dan dat hy in de lught kastelen met toorens hoopt,
    En daer by siet hy soo bars als een leeuw, die achter de schans met hoorens loopt:
Ioncker. Was dunkt dich Jongh, ist onser wirt nicht ein grosser haen rey?
Niemant. Hy mient een hoorendrager.
Kneght. ’k Weet nicht wer de beste is, den de Joncker is men swager
    Al aver lenghst gewest.
Ioncker. Wat saegstoe, doe narren kop?
    (340) Kneght. Ick segh Joncker se heft ein goet ooch op jou, man se sit ’er op.
Ioncker. Das hab ich auch gespeurt, ich werd ihm ein paer horner aufsetzen.
Niemant. Daer heeft hy gien noot van, maer een wackeren veer aen te kletsen
    Daer hebje ien engels verstant of.
Kneght.Genadigste Joncker heb ij ’t vergeten?
Ioncker. Was is das?
Kneght. Weet mijn heer nicht dat ij to middach tom eeten
[p. 11]
    (345) Genodicht sijt by dat hubsche vrouke? se heft’ et joo op jou begeert.
Ioncker. Das ist vrylich waer, ich halt viel von dich doe redelijcke Kasper, doe bist mich lieb ont weert:
    Unt geluebe mich freylich, ich werd dich zum grossen herrn machen.
Niemant. Ja tom groten narren meent hy, wat quelme die geck, daer moet ick seeker om lachen:
Ioncker. Wer hat mich daht gheschimpft, ich wolt das ich den keerll wust.
    (350) Kneght. Dat heeft Niemant gedaen.
Niemant. Jou schelmpje houje rust,
    En houtje mont, of je selt strack wat steut krijgen.
Knecht. Ick wil ’t moel nicht holden, on ick werd voor Niemant nicht swijgen.
Ioncker. Saegh heer doe barnhuter, weer hatt mich itsunder gecollyonniert.
Knecht. Ick segh ommer dat heeft Niemant gedaen, die heeft jouwer genaden soo gefexxeert:
    (355) Ioncker. Woo is der schelm, ich werd ich ihm an hondert stucken kappen.
Niem. En dan sel ik jou tot danckbaerheit, met Niemendal om jou ooren lappen:
Ioncker. Sa sa doe lompen keerl, fris auff sagh ich verweer dich.
Niemant. Fris auff du lompen moff, fris auff su ich besweer dich.
    Kom jonge maeck hier een ronde O om sen lijff, met een party kruyssen en streepen,
    (360) Leh hier een winkelhaek, hier een passer, gins een rongh van een wagen, met een paer handige sweepen,
    Aen dees sijd een spinrok, met een haspel, nou een vleegel met een vorck,
    Hier een vliermuys, daer een nachtuyl met een reyger, en een storck,
    Daer weer een spul nieuwe kaerten, met een paer dobbelsteenen, met een pints kannetje.
    Set hier een wilde kat, met een swarte bok, met een kabouter mannetje,
    (365) Met een pisdieffje en een alruyntje, begiet dit altemael met boonen sop.
                                                            Hy preevelt een weynigh binnen ’s monts.
Ioncker. Was maghstoe doe?
Niemant. Swijgh stil segh ickje, eer dat ickje op je koonen klop.
Ioncker. Na wen ich meine hande zu meinen wil hette, ich durchsties dich zum eersten instanzy.
Niemant. Dat het jou Niemant door Niemendal. al belet, wy verstaen ons op de Negromanzy.
    Ick heb die kunst alder eerst gevonden, hoe wel ’t hem Iemant beroemt, maer dat is niet waer.
    (370) En hy wilt allijke wel een gewelt deurdringen, en komt daer over dickwils in lijff en levens gevaer.
    En of jou een deel kolrijsters off nestelknoopers wat wijs maken, dat ’s maer om jou gelt te verooveren.
    Maer is je wat ontstoolen of wil je weeten wie jou vrijer of vrijster sel weesen,
Niemant selje door tooveren
    De rechte man sien laaten. En wat ick spreeck daer meughje vast op gaen,
    Komt dan by me jy soppege groentjes, soo sel ick een yder sen liefste wijsen, anders moetje mekaer by de tast opslaen.
[p. 12]
    (375) Siet de mof nou een reis staen gaapen, ay lieve dat ’s een postuer, neen hy moet daer noch wat blijven.
Ioncker. Das dich pots dausent slappermenten.
Niemant. Hoo ho men lieve knecht wilje noch kijven,
    Soo raeckje niet licht los.
Ioncker. Wer hatt mich das gedaen?
Niemant. Dat doet jou Niemant. Ioncker. Ach soo bit ich last mihr gaen,
    Edler, eerentveste, wolwijser, ont gestrenger here,
    (380) Ich hab ’es nicht gewust, das der Niemant soo kunstreich weere.
    Aber nun mus ich ’es geluyben, unt bitte derhalben uwer Majesteet
    Er wol mihr doch verzeyen, das ick ihm misdeet
    Den ich zweer, we nich im krijgh kom, wil ich ’s dem hernn beloonen,
    Unt werd gutt ont bloet, haus ont hof von Niemant wiederom verschoonen,
    (385) Niemant. Wel daer op laet ickje los, maer siet toe datje jou belofte niet vergeet.
Ioncker. O behute gott, das werdich nicht thun,
Niemant. Ja maer ik weet,
    Dat jy Soldaten loose boeven zyt, daerom moet jou Niemant niet te veel betrouwen,
    Alsse in noot zijn belovense veel, maer zen weten van geen houwen,
    Behalven watse van de boeren krijgen, dat houwense wel dapper vast.
    (390) Ioncker. I, hab ich doch mijn dage night gewust, das du Niemant solch verstant hast,
    Sie dar seynt hondert ducaten, die geeb ich voor mijne sunde om Gottes willen:
Niemant. Kom langh al an. Hy mochtse aers by lichtveerdich geselschap verspillen,
Niemant selse getrouwelijck uyt deelen onder de nootdruftige arremoet.
Ioncker. Noe der herr vaer wol, ick beveel mihr in Niemants gebet.
Niemant. Gaet datje God behoet.
    (395) Dat was eerst een dollen duyvel, ’t scheen of hy ’t al wod dwingen,
    Maer Niemant, Niemant segh ick, leerde hem vry kleinder singen;
    Want ick weet met sulk, holla?

Twee Burgers haestich uit.

1 Burger. Ik segh dat ick ’et niet geloof.
Niemant. Wel wat is dit te seggen.
2 Burger. Benje dan hoorende doof?
    Staet doch in reeden, en hoort na een mens sijn woorden.
    (400) 1 Burger. Ick segh dat hier Niemant waer, ik sou ’em terstont vermoorden,
    Al wist ick dat ick men kop verliesen sou,
    Die schellem mijn goet steelen.
2 Burger. Ay de man is te trou.
1 Burger. Het sy dan so het zy, ick weet ’et wis en seeker,
    Want Elck. die seit ’et men, als dat Niemant de beeker
    (405) Men wis ontstoolen heeft.
[p. 13]
2 Burger. Maer buurman loof je dat?
1 Burger. Wel jaa ’k, en hier me stuur ick hem de schout voort after ’t gat.        Bin.
Niemant. Dat ’s eerst een botten schelm, laet hy ’em soo beleesen,
    Ick vraegh jou Niemendal, daer Iemant is, kan daer wel Niemant weesen?
Niemendal. Wel neen mijn heer.
Niemant. Soo meen ick ’et ook. Laet sien wat
    (410) Sou ick doen? al recht, ’k moet in de stat
    Weesen, want daer ben ick genoot van al de Heeren,
    Gants lichters hoe willense Niemant met Niemendal trackteeren?        Binnen.

Vijfde Uytkomst.

Floris Fransen met twee of drie boeren uyt.

3 Boer. KOm Florisbuer dit op, stap lustich als een man.
    Hier woont mijn heer de Drost.
Floris. Wel nou, klop jy vry an.
    (415) Rutgert. Wie klopt hier an de deur?
Floris. Ik wod men heer wel spreeken.
Rutgert. Kan ick de bootschap doen?
Floris. Sie versinje wel? daer het een schellem men schuur in brangt ’esteeken,
    En ick sou men heer bidden, of hy ons helpen wott
    Om hem te vangen.
Rutgert. Fijn man wacht een beetje, tot
    Dat ick weder kom. Hy ’s noch niet gekleet; daerom
    (420) Gaet gy voor uit, hy volght u, om inspecti ocularum
    Te neemen van die saeck.
3 Boer. Kom laten wy dan gaen.        Binnen.

Ioncker Gnor den Drost, al half gekleet uyt.

I. Gnor. Wel hoe oft hier locken sel, ist noch geen tijt om op te staen?
    Gaet weck me je vrou op, ick moet ’er een reys spreken.
Diewer. Wat is ’er nou weer te quicken, heer, wat kan de man al wint breeken.
    (425) I. Gnor. ’k Wens jou goe margen, kijnt.
Diewer. Ick van gelijck, mijn lief,
    Waer heen mijn heer dus vroeg?
I. Gnor. Maer kint daer is een dief
    Die een schuur in brant gesteecken heeft, en daerom komense men wecken.
Diewer. Wel Rutgert hoe staeje soo? helpt jou heer sen kousen en schoenen antrecken.
I. Gnor. Ay my ick hoest me uyt men aem, door dien ’t weer soo guurt.
    (430) Diewer. Seker ’t is een qua’e hoest, die van ’t eene jaar in ’t ander duurt.
I. Gnor. O wee, wat steeckte krijch ick daer in men borst? voorseker is ’er een wint in ’esloopen.
Diewer. Wel weetje geen raet? hanght een haes voorje poort soo suller ’er de winden voort na toe loopen.
[p. 14]
I. Gnor. Men hooft barst an dusent stucken; Och hoe valt me dat hoesten soo swaer.
Diewer. Was ick als jy, ik sette een kasket op ’t hooft, dan hielje de stucken noch by me kaer.
    (435) I. Gnor. O Noorwegen, Noorwegen,
Diewer. Die hoest heeft hy in Noorwegen gekregen, (quanswijs) wil hy zeggen,
    Maer hy rekent die 75 jaer niet, die hy t’ huys heeft.
I. Gnor. Laetje dat soo leggen,
    Jou bengel? voort haelt een dweyl, en veeght die rochebellen aen een kant.
Diewer. Ja waeren ’t altemael dubbeltjes, die hy in een jaer ter werelt brenght, daer waer schier geen rijker in ’t lant.
I. Gnor. Kom krijgh me men lobbe, en schickt me men mantel te degen
    (440) Diewer. Wacht liefste, ik sel een schuyer halen om je wat of te vegen.
I. Gnor. Hoor hier Rutgert, en lett’er wel op, wat ickje seggen sel.
    Iens is soo goet as tiens, sie toe, dat je me wel
    Op past, dat ’er, wijl ick van huys ben, geen vryers, of vreemde mans mit men vrouw en spreeken,
    Of byloo ick souje van stonden an den hals breeken,
    (445) Daerom waerschou ickje, siet weest me een goet kneght,
    Bewijst jou trouwicheit, soo doeje wel, en recht,
    Want by soo veer als ick jou maer iens kan in een fout vangen,
    Soo selje sonder gena, alwaer jy noch soo stout, hangen.
Diewer. Sta liefste, dat ickje wat of veegh, heer hoe vuyl is je hoet.
    (450) I. Gn. Nou hoort na men woorden, voor eerst sie toe datje me geen deur open doet,
    Of ick souse eer ick wegh trock, wel te deegh toenagelen,
    En datje me met gien vreemt manvolck spreekt, of ’t sell ’er te byster op ’t lant hagelen,
    Oock is ’er eeten genoeg, datje jou van daech behelpen kent,
    Want ick hoop morgen al weer t’huis te wesen, dan sel ik wel een gans of een ent
    (455) Vogel, mee brengen, nou sie toe let wel op men reeden.
    Gants lichters hoe seer doen me men voeten, ik kander nau op treeden,
    Soo steecken me die besuckte lijkdoornen, en extroogen als ick gaa.
Diewer. Ja exteroogen had ick gedocht, hy meent de jight, of het verouderde podegra,
    Dat ’em in die lamme stramme leeden soo vat te quellen.
    (460) I. Gnor. Nou Rutgert je weet wat ik jou geseit heb, en wilt ’er jou lijf na stellen,
    Of de galligh isje voorlant, dus neemt ’et wel in acht,
    Nou Diewertje mijn kint, ick wensje hier mee goe nacht.        Binnen.
Diewer. Daer gaet hy heen, ay siet ’em dat gatt iens hangen,
    Hoe giert hy met sijn handen, of hy vliegen vangen
    (465) Wil, denck ick, dat hy ’er dus mee swermt?
    Och wat mocht ick beginnen, ick hebt me wel hondert mael bekermt,
    Dat ick die vent opsloegh, met sen hooft vol muysenesten.
    Maer had ick geweeten dat ’er by ouwe luy niet meer ten besten
[p. 15]
    Waer, als ick nu bevind, ’t was van sen leeven niet geschiet,
    (470)’k Macht men geltgierige moeder danck weeten, dieder mijn aen riet
    Ja kint seidse, soo een heer tot een man te hebben denckt vry dat ’et niet vremt is,
    Nou wou ick’em wel voor een jonck keerl verruilen, schoon dat hy naeckt in sen hemt is,
    Ick pleght ’er verveert voor te weesen, als ick hoorde van byslapen spreeken, of praten van een man,
    En nou, nou heb ick ’er juist een gekregen, die me altoos geen blaren byten kan,
    (475) Want een hiele nacht doed hy anders niet als kuchen en hoesten
    En als hy het segent eens fniest; begint van after, en van voren te proesten.
    Een heele nacht leit hy en kreeuwt, en dan ist liefste geeftme dit, geeftme dat, ay krijghme de pot,
    En geef ickse hem niet tijts genoegh, soo vliegen de rachebelle gelijck krajen, hier an de want, en ginder an ’t schot.
    Een heele nacht sit hy en leest, en in plaets van me vriendelijck te omarmen,
    (480) Komt hy met sijn kouwe voeten al ehu ehu, om die by me te verwarmen,
    Dat ’s al de vreught die ’k van ’em heb, en geef ick hem onversiens een stoot,
    Soo smijt hy sen gat al morrende om, en leit ’et in men schoot,
    Soo dat ick die levende doot, niet eens vriendelijck durf aentasten.
    In ’t eerst gongh hy me wijsmaken, dat als een man in de vasten,
    (485) Of op heilige dagen sen vroutje wat goets dee, dat ’et groote sonde waer,
    Maer nou doet hy altoos geen sonde; want de vasten duurt met hem een hiel jaer;
    En soeck ick hem ter nauwer noot, een vriendelijkheitjen of te prachen,
    Soo ziet hy als de droes tegen den dageraet, en geeft grijnsen voor lachen.
    Hy heeft een weesen als een engel, maer ’t valt ’em an als een aep.
    (490) Wil ick met hem op bruyloften of maeltyen wat lustich weesen, soo valt hy altijt in slaep:
    Nu lest waren we tot men ooms ten eten, daer hy, sonder een woort te spreeken, staegh onder zijn hoet sat en luypte,
    En ick wierd’ juyst gewaer, dat ’em ’et quijl ten neus en mont uyt druypte.
    Liefste sey ick om ’t welstaens halven, daer ’s botter in jou baert; die sot
    Worden ’er quaet om, en sey niet waer, ’t is maer een klieckje snot.
    (495) Wat dunck je? of soo een vrouw als ick ben, met sulcken cortysaen niet wel verzien is?
    Trouwen, sou me uyt die dorre boogert al uyt wien, wat ’er uyt te wien is,
    ’t Achter quartier, schouwers, voorneus, hooft-vleys, schoncken, en voort ’t al ’t afval moghtmen wel wechgoyen,
    Behalven ’t vel, dat was noch goet om een Brabantse huyck van te maken, want ’et is doorgaans vol ployen.
    Nu, ick hoop hy zel niet eeuwigh leven, daer troost ick my mee,
    (500) Och! dat hy al aan ’t gypen was, ik lighte van blyschap de sarck selver uyt sen stee.
[p. 16]
    Meenje dat ’et men oock niet verdriet, dat die ouwe schrobber
    Noch soo wantrouwigh is, en geeft my aen sulken vuylen schobber
    Te bewaren: ja wel, men lieve ouwe knecht,
    Jy, en Rutgert, en al de jouwen zijn daar veel te sleght
    (505) Toe. Wat meen jy, al durf ick by jou om geen Venus klockje talen,
    Soo gaan ick togh altemet by mijn Lodewijk een slockje halen.
    Die weet wat jonge vroutjes hoort, dat is een ander man
    Die hout van zulke vasten niet, noch die weet van
    Gien heylige dagen te vieren. Sagt! ick moet onse meyt eens roepen,
    (505) Cathelyn.
Cathelijn. Wat beliefje, Juffrou?
Diewer. Je weet dat huys wel, tusschen die twee hooge stoepen,
    Dat op de marckt staat: daar leyt een jonghman t’huys,
    Die Lodewijk hiet, en seght, dat hy cito cito hier in men huys
    Moet komen. Wat ick heb een brief die aan hem geschreven is.
Cathelijn. (510) Seer wel Juffrouw.
Dieuwer. Rutgert, Rutgert, wel waar of de geck gebleven is?
    Ick moet hem mee zien uyt te sturen, dat hy ons wat eeten koopt.
    Of ’et den ouwen bloet wel droomt, gis ick, dat hy met hoorens loopt?
    ’t Schaat zulke Jan-Gatten niet: waarom sijnse soo stout?
    Die speelt, en weet dat hy verliesen zel, is ’t niet meer als billijck dat hy zijn hoofd klout?
    (515) Daarom raad ’ick jou vrysters altemaal, datje jou jonge leden
    (Indienje wijs bent) altoos aan geen ouwe mans gaat besteden:
    Want die ’er plaisier meent van te hebben, die komt bedrogen uyt:
    Daarom seyt dit ouwe veersje recht, ’t welck aldus luyt.
            Losse tanden, harde Neuten,
            (520) Dighte Backen, lecke Geuten,
            Een Iong-wijf, en een ouwen Bloet,
            Doen malkander zelden goet.
    Seker die dat gemaackt heeft, heeft wel vande moordt geweten.
Rutgert. Juffrouw. Hebje my geroepen?
Dieuwer. Jaa ’k Rutgert. Je sout ons wat t’eten
    (525) Halen. Sie daar is gelt.
Rutgert. Ja, maar weetje wel Juffrouw
    Dat ’et me op men hals verboden is dat ik niet uyt gaan sou?
Dieuwer. Om dese gangh min of meer, waer magh de geck voor vresen?
Rutgert. Ick vrees dat dese, en dan noch een gangh mijn alderlest sou wesen.
Dieuwer. Tut, tut, je hebt geen noot, ik sel ’er borg voor staan.
Rutgert. (530) Ja ick sou vast hangen moeten en de borg zou vry gaan.
    Ick wil al doen watje hebben wil, maar daar toe selje me niet belesen.
Dieuwer. Ik segh, dat ick ’et hebben wil.
Rutgert. Ick durf het niet doen.
Dieuwer. Hoe selt hier wesen
    Jou rekel, jou schobbejack, de droes vaarje inje balgh.
Rutgert. Ja, daar ben ick niet half zoo verveert veur, als voor de galgh.
[p. 17]
Dieuwer. (535) Ick sweer jou eerlosen schelm, ick sel ’t jou betalen.
Rutgert. Dat meughje doen, ick sel jouwen ’t halven geen strop om men hals halen.
                                                                                                    Binnen.

Zeste Uitkomst.

Iemant met elck uyt.

Iemant. WAt dunckt u van die schelm, hy is ’er al van daen,
    Hy is dan, waer hy is, hy sal me niet ontgaen.
    Ick sal hem gins en weer in alle dorpen soecken,
    (540) En loopt ghy in de stat, doorsnuffelt alle hoecken:
    En soo ghy hem daer vint, soo komt, verstaje wel,
    Gins in de roode leeu, daer ick u wachten sel.                            Binnen.

Zevende Uitkomst.

Niemant, eenige complementen makende, met Niemendal uit.

Niemant. OCh neen, ’k bedanckje seer, mijn lust niet meer te eeten.
    Ha wat is Niemant daer een eer geschiet, ick soutje niet weeten
    (545) Te verhalen, en ’t is me niet mooghlijck in een aem
    Te vertellen, hoe ordentlijck, en hoe bequaem
    Dat ’et eeten opgeset worde, wat waren daer al taerten, pasteyn, en venesoenen.
    Maer al de patrysen, pauwen, swanen, vaysanten, hoendren en kapoenen,
    En voorts al ’t kleyn gebeent, dat is niet om uit te spreeken.
    (550) Ja sy hadden, om Niemant wel te trackteeren, hiele ossen aen ’t spit gesteecken.
    Heer, wat warender al hasen, lamprayen, konynen, en hoe menich kalfsborst en schapenbout,
    En se vraegde me met sulcken reverency, wat lust mijn heer Niemant, een deele, of een varne wijn, die soo kout
    Als een ys is? of een wijntjen uyt Canaryen,
    Of een muscadel, of een alicant, of een petersemijn, of een seck, of een wijn francoy? wat staje daer te laryen,
    (555) Riep de hoofmeester tot de kneghts, voort breng alderley wijn hier,
    Wel vraeghde hy me, lust men heer Niemant oock een dronckje Serbster bier?
    Of Bronswijkse mom, of Lubsch, of Rostocker, of Hamborger, of Nimweegse mol? men heer hoeft maer te commandeeren.
Niemant bedancktje hartelijck, maer messieurs, seyd ick, ick sou graegh begeeren
    Te weten? hoe dat ghy by deuse tijt aen ’t Serbster bier geraeckt bent?
    (560) We hebben daer aen een brouwer geschreeven (also) siet toe datje ons een ton tien a twalef die wel smaeckt sent,
    Seyd een van de heeren? want we hebben vernomen,
[p. 18]
    Dat Niemant geresolveert is, met Niemendal, by ons te komen,
    En al de soldaten, en struyckrovers, so dra alsse hoorden dat ’et voor Niemant was, deeden een eet,
    Dat hy daetelijck sterven sou, die in ’t minste maer eenigh leet
    (565) Aen het selfde goet dee; en ook de officiers, en andere groote heeren,
    Lieten het vry en vranck, sonder eenigh rantsoen of tol passeren.
    ’t Hart lachte me in men lijf, doe ick dat hoorden, en ik dacht,
    Ick ben byget gien sleghte geck, nou Niemant van dat geboeft soo wort gevreest en geacht.
    Doe Niemant wel gegeten had, naemense de tafel op, want onser genade mocht niet meer schranssen.
    (570) Hadje al dat gejuffert ’e sien, die daer gekomen waren om met Niemant een galliaertje te dansen,
    Je hat blint geworden? de Sinjoors versochten an me of Niemant geliefde d’eerst te sijn,
    Och ja seyd ick, mit komt ’er een extraordinary schone Madam by mijn,
    En se maeckte sulcke baselos manes teugens me, met stuypen en met nygen,
    Dat Niemant door haar galliaerd weesen, een opstijgingh begon te krijgen,
    (575) Och sey ick in mijn selfs, hoe heeftze men hert soo doorgrieft ras.
    Je kunt dencken of ’et geen schoone Juffrouw waer, daer Niemant in verlieft was.
    Mit komt ’er een man, die wel hondert tonne gout rijck was, die wou me met gewelt sen dochter geeven,
    Want (seyd hy) Niemant gun ickse, en al men vrienden verstaan ’t soo. eeven
    Als een swerm byen, vlogen sijn erfgenamen om men heen,
    (580) En dat Niemant haar trouwen sou, warense heel wel mee te vreen.
    In somma had ick an elcke vinger een willen hebben, ick hadse konne krijgen.
    En doe se sagen dat ik vertrekken wou, begonnese altemael te swijgen,
    En keecken me met bedaertheyt aen, om te horen wat ’er uyt komen sou.
    Ik deedje daer een brave oraty, als dat Niemant haer hartelyck bedanckte, en dat ick nou
    (585) Geresolveert was, om mijn moers seun te leggen in sen duyaetje.
    ’t Gejuffert vloogh om men lijf als een diel krayen, en baden dat ick ’er noch een praetje
    Verlienen wou. Ick excuseerde me, en say gelievekens ’t is te laet,
    Wel seyd ’et hiele geselschap, als Niemaet gaen wil, soo wille we mee gaen, we wille niet hebben datje allenich gaet,
    Maer wy willen u convoyeeren tot an u lieder wooning
    (590) Gelijckse oock deeden, een yder socht doe sen verschooning
    Op ’t best te doen, en seyden, hebben wy Niemant na behooren niet getrackteert,
    Wy bidden u, aensiet het goede hart, en hout ons geexcuseert,
    Wy zullen ’et morgen verbeeteren, gelijck ’et oock geschiet is,
    ’t Was gisteren al vry kostelijk, maer van daegh dobbeld ’er niet mis,
[p. 19]
    (595) Doen Niemant wel gegeten en gedronken had nam ik wederom men ofscheyt,
    Om met Niemendal weer te vertrecken, holla verbeit
    Noch een weynich, wy moeten uwer eerwaerdicheit iets schencken
    (Seyden se) tot een gedachtenis, ick wist niet wat ick dencken
    Sou; en se vereerde me een uyt ’ermaten schoon paert,
Niemant (600) heeft sen leeven geen schoonder gesien, de maanen en de staert,
    Hangen tot op de aert, daer by heeft ’et twie vleugels,
    Want het kan vliegen als een kray, de zael en ook de teugels
    Zijn hier kostelijck, vol parlen en diamanten in gout geset.
    En ’t heeft sulcken weligen en parmantige tret,
    (605) Datje ’t niet geloven sout, ja alle dingen kan het leeren;
    Daer en booven heeft ’et een gaef, dat het kan propheteeren;
    Want als ick ergens na toe wil, daer ick prijs en gewin
    Behalen sel, soo roept ’et en schreeuwt ’et, hin, hin, hin,
    En dat beduyt soo veel als heen; maer anders begint ’et te bromme,
    (610) Indien ’er eenich peerijckel is, homme, homme, homme,
    Of hy seggen wou keert weerom. Ja manne broeders, siet
    Sulcken paert heeft Niemant, en sijns gelijck is in de werelt niet.
Niemendal. Ja heerschip, de luy merckte oock wel dat ick van goede aert was,
    Wantse hebben mijn Niemendal meer geschoncken als ick waert was.
    (615) Soo dat ick seecker niet weet waer ick ’et bergen sal,
    Dese korf is tot boven toe vol.
Niemant. Wat hebje gekreegen Niemendal?
    Schud uyt de korf, en laet onser genaden eens kijcken.
Niemendal. Mijn heer siet eens, is ’er niet wel voor twee koninckrijcken
    Aen gout en silver, en andere kostelijcke waer.
    (620) Dat de keyser met men ruylen wou, sie daer
    Ick sou ’t niet doen willen.
Niemant. Daer heb jij Niemendal gelijck in, ja je seeker,
    Maer om dat se wel wisten dat Niemant gelts genoech had, schonkense my een beeker
    Daer de hiele story van den ouwen Hillebrant in gegraveert stont,
    Die, om dat hy’em van sen soon onweetende gebraveert vont,
    (625) Sen slachsweert trock, en voorts al de geschiedenisse
    Daer by, hoe datse men haer soo grouwelijck inde wildernisse
    Aenranden. Somma sommarum, ick weet ’et selver niet,
    Noch ik kantje niet verhalen, al de eer die me daer is geschiet,
    Want doen onser erentveste ter poort uyt ree, met al de groote heeren,
    (630) Quam de hiele burgery in volle wapenen aen marceeren,
    En schooten driemael salvo, daer op volgde’t geluyt
    Van al de klocken, en Niemant raeckte soo ter poort uyt,
    Met sulcken grooten eer.

Een party Boeren al klagende uyt.

4 Boer. O wee, o wee, och lacy, och armen,
    Och wy arme boeren, wy arme boeren.
Niemendal. Wel wat beduit dit karmen?
[p. 20]
Niemant. (635) Hoe ist nou fijn man, wat schortje, hebje pijn in ’t hoofd?
4 Boer. Och och, de soldaten hebben onse kerck berooft,
    En in de gront verbrant, se lieten ons niet houwen,
    Maer Iemant. hoop ick, selse uyt barmharticheit weer opbouwen
    Laten, heb ick maer ’t geluck dat ick ’em vinden kan.
Niemant. (640) Ha dou lompe vlegel, dou boer, waer ziestou mijn voor an?
    Ick bin mans genoch, om die saeck alleenich te beslechten,
    Sie daer, daer hebje gelt, laetse nu weer oprechten.
4 Boer. Wat vromer man is dit, heb danck, barmhertige heer,
    Voor dese milde gaef, ’k hoop dat jou den hemel ’t weer
    (645) Rijcklijk beloonen sel; voor ’t geen jy ons gaet schencken
    Selle we jou altijt weer in ons gebet gedencken;
    Maer seght me goede heer, ick bid, hoe dat jou naem is,
    Soo selle wijse inde kerck, ter plaetse daer ’t bequaem is,
    Doen houwen in een steen, tot een danckbarich teken,
    (650) Op dat, die na ons komt, weet van u deught te spreeken,
    Dat jy ons in de noot soo trouwlijck boot de hand.
Niemant. Onser edele erentvesten name, is monsieur Niemant.
4 Boer. Och vergeeft ’et me edele erenveste heer Niemant, heb ick jou na behooren niet geeert,
    Nu bevind ick, dat onse pastoor een propheet is; want hy het wel hondert maal gepropheteert,
    (655) Als we met schrayende oogen van onse kerck begoste te praten,
    Dat hy dan sey, vriende stelt jou hart gerust, want Niemant, Niemant, sel de kerck weer opbouwen laten,
    En hy sal Niemendal mee brengen, en troosten de vromen wis.
Niemant. ’t Is soo gelijck hy seyt, dit is Niemendal, die mit men gekomen is,
    Indienje hem van doen hebt, hou daer ick wilje ’em garen geven.
4 Boer. (660) Och neen voor deus tijt niet. Ick wens jou een langh leven,
    Edele erentveste heer, ick bedanck Niemant uyt de naem van allegaer.
Niemant. Tot jouwen besten, groet jou pastoor van Niemants wegen, selje vaer
    Daer heeft Iemant al weer doende geweest, men hoort hem te hangen,
    Die eerloose schellem.

Een deel gevangens al jammerlijck roepende.

1 Gevange. Och wij arme gevangen,
    (665) Wy vergaen in vuylicheit, we hebben kleeren noch kost,
    Och is Niemant, is Niemant noch niet gekomen die ons verlost.
Niemant. Wel wat is daer voor geschreeuw, luyster eens Niemendalle.
3 Gevange. Och is’er Niemant niet, die, den heemel te gevalle,
    Ons arme luy verlost, och dat ’et Godt erbarm
    (670) Dat Niemant hier niet is, die sich over ons ontfarm
Niemendal. Het volck roept om jou men heer, met groot verlangen,
    En na ick het bespeur, soo sijnse daar gevangen.
Niemant. Seker dat is niet goet, dat moet ick gaan besien        Hij klopt an.
Supier. Wie klopt daer?
[p. 21]
Niemant. Al goet vrient, maer wat sijn dit voor lien,
    (675) Dieje hier gevangen hout?
Supier. Mijn vrunt het sijn soldaten,
    Burgers, en edelluy.
Niemant. Je seltse voort los laten,
    Verstaje wel Supier, want ’et onser genadens wil is.
Supier. Wel hey wat geck is dit, hoe wayt het daer ’t niet stil is.
Niemant. Ick seghje op mijn woort, laet jy die luy maer loopen.
Supier. (680) Ick segh jou op mijn woort, ick doe de deur niet oopen,
    Door dat mijn gelt hier is, en dan noch het rantsoen.
Niemant. Ben ick niet mans genoegh?
Supier. Neen, dat sel Niemant doen.
Niemant. Weet jy wel wie ick ben?
Supier. Wat hoef ik dat te weten.
Niemant. Hoor, segh jy Niemendal, hoe dat ick ben geheeten.
Niemendal. (685) Die man.
Supier. Wat man?
Niemendal. Die jy daer ginder siet,
    Is die men over al die machtige Niemant hiet.
Supier. Heer Niemant, ’k bid gena, ay wilt men fout verschoonen.
Niemant. Wat hebben sy verteert?
Supier. Vijftich duisent kroonen.
Niemant. Sie daer, daer is jou gelt, voort laet die luyden los.
Supier. (690) Mijn heer het sal geschien.
Niemant. Doe botten Deensen os.
Supier. Niemant heeft jou gelost, voor deese goude kroonen.
De gevangens al gelijck.
    Dat wil de goede Godt aan Niemant weer beloonen.
1 Gevangen. Och Niemant vroome man, ick val voor u te voet,
    Vereert me een stuck broot, waer mee ’k men honger boet,
    (695) ’t Is nu de vierde dach, dat ick niet heb gegeten.
Niemant. Kammeraet daer sijn twee hachjes, selje daer wel raet toe weeten?
1 Gevange. Mijn heer ick hoop van ja,
Niemant. Eet dan vry dat ’et raeckt.
2 Gevange. Ay my ick sterf van dorst.
Niemant. Sie daer vat an de vles.
2 Gevange. O Godt, dat dronckje smaeckt.
3 Gevange. Soegh, soegh, het is soo kout, hebje niet een kleetje,
    (700) Edele erenveste heer Niemant, daer ick me een beetje
    Mee bedecken kan?
Niemant. Och ja, kom hier mijn vrient.
    Heer heb ick een rock in men veurbroeck, sie eens ofse jou dient.
3 Gevange. Ja heer se past me wel, ick bid verschoont mijn vergen.
4 Gevange. Monsu weeten Niemant niet, een nacte vor my te herreberge,
    (705) Ick fremde mane bin, ick hier niet hebe mon mason.
Niemant. Maer wat bin jij voor een lansman.
[p. 22]
4 Gevange. Monsu icke ben een walon.
Niemant. Dat docht me al an jou woorden, want je begost so te walen,
    Nu blijf maer by me, Niemant sel jou herrebergh verschaffen sonder een duyt te betalen.
4 Gevange. Monsu icke jou serviteure ben, soo langh icke leve lanck.
1 Gevange. (710) Och heer Niemant wat raet met onse macker? Hy is soo kranck
    Dat hy niet een voet versetten kan.
Niemant. Wel laet hein hier verschijnen.
    Och heer, die arme man, ay ziet ’em eens gaen quijnen,
    Ick heb ’er deerenis mee.
Niemendal. Hoe wordje kreupel heer.
    Nie. Och ja men been wort stijf, want Niemant hinkt van een ander mans seer.
3 Gevange. (715) Mijn heer wat raet met hem?
Niemant. Wees jy maer wel te vreede,
    Kom, kruyt hem na de stat, daer sal ick hem by goeluy besteeden,
    Soo lang tot dat hy geneesen is, hoorje wel,
2 Gevange. Maer eerentveste heer, in ’t vangenhuys leyt een arm gesel
    Die gisteren ochtent sturf, wille wy hem eerst begraven.
Nie. (720) Och ja ’t is Christelijck en billik, dat men de weereloose dooden handhaven,
    En besteetse eerlijck ter aerden. Hoe wel ’er sommige sijn,
    (Die zeggen) als de ziel maer wel is, wat roert ’et mijn
    Waer dat het lichaem blijft, ’k segh. ’t Is een groote seegen,
    Als Godt de ziel, en ’t lichaem eerelijck de aerde heeft verkreegen.
    (725) Nou neemt hem op jou schoft, en torst hem algelijck,
    En om dat ’et een arm keerl is, sel Niemant, met Niemendal, het lijck
    Volgen. Wie maeckt ons hier een graft? kom springh jy na beneden,
    Het is al diep genoch, en deckt de doode leden
    Nu wederom met aerd, en volgh me met fatsoen,
    (730) Niemant sal over ’t lijck zielmissen laten doen,
    By onse prochiaen, want die singht dickwils missen,
    En ’t mist ’em al te met wel dapper uyt zijn gissen.            Binnen.

Elckeen, Niemant een wijl gehoort hebbende, volgt hem na, en komt voort weer uit.

Elck. Ick volgh al soetjes na, en sie waer hy belant.
    Ick heb de snof al wegh. ’k Sweer dat hy Iemants hant
    (735) Nu niet ontkomen sal, ick gae ’t mijn heer aenseggen,
    Dat Niemant dese nacht blijft in de kerrick lieggen.            Binnen.

Continue

HET DERDE BEDRYF.

Achtste Uitkomst.

Lodewijck uyt.

Lodewijck. O langgewenste dach, hoe heb ick u verbeyt,
    O langgewenste dach, vol alle vrolijckheyt.
[p. 23]
    O dach waer in ick sal nu eynden mijn verdrieten,
    (740) O dach waer in ick sal, naer wens, mijn lust genieten.
    Ick was gelijck een bloem, door hagelbuy verstickt,
    Maer door dees blijde maer nu weder heel verquickt.
    Soo doet een noorderbuy het lant haer vreught verdwijnen,
    Soo komt met vrolijcheyt de son haer weer beschijnen.
    (745) Wel aen dan Lodewijck, tijt vaerdich op de been,
    Vlieght voeten in der ijl naer mijn beminde heen.
    Mijn hart dat hippelt al, mijn ziel verlaet de banden
    Van hare tijt gesel, en geeft sich in de handen
    Van een, die overlang haer willich heeft geboeyt.
    (750) Los sijnde, sterrift zy; maer wederom soo groeyt
    Haer leven dapper aen, wanneer sy is gevangen.
    Mijn hart dat heeft sich al in ’t vanghuys verhangen,
    Want sint dat ick ’et nam, en smeet ’et in haer schoot,
    Doe haeckten ’t lichaem oock nae sulck een soete doot.
    (755) Soetzingende Syreen, door al u soet getover,
    Soo stap ick naer u toe, en geef mijn aan u over.

Rutgert in de deur op schiltwacht staende, stut hem.

Rutgert. Sacht heer, waer wilt gy heen?
Lodewijck. Ick sou u vrou eens spreeken.
Rutgert. Mijn heer, dat mach niet sijn.
Lodewijck. Wel wat zijn dit voor treeken?
    Zy heeft my bood gestuurt.
Rutgert. ’t Is heer gelijck ghy ziet.
Lodewijck. (760) Ick segh u laet mijn in.
Rutgert. Mijn heer, ick durrif niet.
Lodewijck. Wat oorsaeck, seght eens fielt, komt ghy me soo ontfangen.
Rutgert. Wat oorsaeck, Lodewijck? om dat ick vrees voor hangen.
Lodewijck. Ick segh u laet mijn in, of anders ’t wort u beurt,
Rutgert. ’t Is lichtelijck gedaen, ’t geen lichtlijck wort betreurt.
Lodewijck. (765) Voort segh ick uyt de deur, of ’k salder u uyt rocken.
Rutgert. Al sloegh je me soo droogh gelijck een maertse bocken,
    Soo set ick evenwel geen voeten uyt de deur.
Lodewijck. Eerloose stucke schellems, ick raed u siet ’er veur.
Rutgert. Soo hoop ik oock te doen.
Lodewijck. ’k Geloof niet dat ’et deeg is,
    (770) Het heeft sijn oorsaeck al dat hy me in de weeg is,
    De Drost heeft ’et verboon, soo ’k an sijn reeden merck,
    Het buldren gelt hier niet, hoe stel ick dit in ’t werck?
    Geen dingh en is soo starck, men kan ’t met gout doorbooren.
    ’k Moet zien of ick dien bloet dan ook niet kan bekooren,
    (775) Seght, wat ’s de oorsaeck dat ghy my niet in en laet,
    Kan ’et u hinderen?
Rutgert. Mijn heer, ay wat een praet,
[p. 24]
    Gelooft dat ’et aen mijn stont, ick sou ’t u niet beletten;
    Maer dat ick ’t leven in gevaerlijcheyt zou setten
    Om u, of om me vrou, dat dunckt me ongeraen,
    (780) Dus heb ick liever ’t best te kiezen van twee quaen.
    Want siet, de Drost die heeft men op men hals verbooden,
    Terwijl hy is van huys, dat ick geen vreemde gooden,
    Met sijne Alcumeen, ons Juffrou, spreeken laet.
Lodewijk. Tut tut, ist anders niet, daer toe weet ick wel raet,
    (785) Die saeck en lijt geen last, ick weet het goet te maeken.
Rutgert. Soo ’t ongeluck mijn trof, wie sou me weer ontslaeken,
    De Drost die is een man, die ’m niet vermurwen laet,
    Door smeeken of gebeen, hoe schoon dat men oock praet.
Lodewijk. Maer seght eens Rutgert, hoe sou hy ’t te weete krijgen?
    (790) Indien ghy ’t selfs niet klapt, wy zullen ’t wel verswijgen.
    En daerom bidd’ ick, dat ghy mijn niet op en hout,
    En tot vergeldingh, schenck ick u dees stucken gout.
Rutgert. Ay zeeker, Lodewijck, ick durrif ’et niet nemen?
Lodewijk. Tast aen, wat deese geck, hoe staet ghy dus te temen?
    (795) Dat al de werelt lieft, wort dat van u beracht?
    Heeft al u lange dienst wel soo veel opgebracht?
    ’k Geloof heel vast van neen, wat staet ghy dan te suffen,
    En laet door ydle waen en vrees u hart verbluffen.
    Ghy kent mijn ommers wel, en ’t is wel eer geschiet,
    (800) Dat ghy in ’t naerst der nacht, my heymelijck in liet,
    Hoe staet ghy soo en dut, ontfangt dees goude kroonen,
    Dit ’s maer een kleynicheyt, ’k sal ’t u noch vet beloonen,
    Wat seghtge spreecktge niet?
Rutgert. Ick weet niet wat ick doe,
    De galligh grijnst men aen, en ’t gelt dat lacht me toe.
Lodewijk. (805) Neemt ghy ’et op mijn woort, ’t sal wel ten besten komen.
Rutgert. Maer melt ’et doch geen mensch.
Lodewijk. Maer moogth ghy al voor schroomen.
Rutgert. Soo gaen ick dan mijn heer, en segh dat ghy hier sijt.
Lodewijk. Wel aen ick wacht haer hier.
    O lang gewenste tijt!
    Hoe heb ick u verbeyt, maer nu noch eens verkeegen,
    (810) ’k Vertoon nu Jupiter, die, door een goude reegen,
    Sijn langh gewenste lust boete met Danae,
    Want op die selfde voet, soo klaer ick ’et nu mee.
    O rechte proef des mins, ghy kunt ’et al bedwingen,
    O krachtige metael, ghy doet de slooten springen,
    (815) En maeckt een ruyme baen, daer eerst geen open was.
Diewer. Weest welkom Lodewijck.
Lodewijk. Mevrouwe alsoo ras
    Ick deese tijding kreeg, en dat my quam ter ooren,
    ’t Vertrecken van u man, doe wierd’ ick als herbooren,
[p. 25]
    En van de doot verweckt, mijn hart kreeg weder moet,
    (820) De logge geest verdween door ’t roeren van ’et bloet,
    En ’t lichaem dat soo lang had sonder siel gelegen,
    Heeft door dees blijde maer haer ziel weerom gekregen.
    Mijn leeven staet aen u me Juffrouw, ick beken,
    Dat sonder uwe gunst ick niet met al en ben.
Dieuwer. (825) O heusheyt, Lodewijck, gelieft ’et soo te seggen.
Lodewijck. Mijn soete engelin, kunt ghy dit wederleggen,
    So bid’ ick spreeck, ay spreeck, en antwoort gy mijn niet?
Dieuwer. De eer is al te groot, die my van u geschiet.
Lodewijck. Hoe seyt mijn lief te groot? Ick kan ’t soo groot niet maken
    (830) Als u waerdy verdient, daerom moet ick het staken,
    Ick kan niet als ick wil, of als ick garen zou.
Dieuwer. Ghy roemt my al te hooch.
Lodewijck. O neen beleefde vrou,
    U schoonheyt die verdient al andere minnetockjes.
    Als ick u hair aenschou, hoe dat de dartle lockjes,
    (835) Door ’t speelen van de wint, swieren om ’t aensicht heen,
    Dan swieren, lieve vrou, mijn zinnen oock meteen;
    Sie ick u wangen aen, verciert met schoone bloosen,
    Soo spreeck ick in mijn zelf, hier is ’et puik van roosen,
    Geef ick ’t gezicht verlof, dat het wat verder gaet,
    (840) Soo doolt ’et uiren langh, lief, in u heus gelaet.
    Wat ziet, u ooghjes sijn twee tintelende starren,
    Daer ’t redelijck vernuft haer plight gaet in verwarren.
    U neusje gaef en eel is wonder wel besneen,
    U tantjes maeckt beschaemt het suyver elpenbeen;
    (845) U mont die blaest een geur van zoete angelieren,
    Dat het koraele root op ’t schoonste soeckt te cieren
    Wanneer ’et sich verrept; en u sneewitte hals,
    Verdooft de schoonste zwaen, en maeckt haer witheyt vals.
    U borsjes, als ick die na wens maer magh genaken,
    (850) Vraegh ick na necter niet, noch ambrosijnse smaken.
    O dartle vreugdenbergh, waer op Cupido streeft,
    Voort zwijgh ick van de rest, wijl het geen pas en geeft.
    Ja u volmaeckte lijf, doet mij heel vast gelooven,
    Dat ghy het schoonste schoon in schoonheyt gaet te booven.
Dieuwer. (855) Soo seeker Lodewijck, stae ick soo in u zin?
Lodewijck. Ja soo, dat ’et mooglijck waer, ick maeckt’ u een godin,
    Doch ’k heb ’et al gedaen, ’k heb u de macht gegeven,
Dieuwer. Wanneer doch?
Lodewijck. Doen ick u opofferde dit leven.
    Ick zweer noch eens godin, dat ick u dienaer blijf,
    (860) En dat ick offer u gewilligh ziel en lijf.
Dieuwer. Ghy maeckt, o Lodewijck, door u aenminnig praeten,
    Dat deeze teere ziel haer woonplaets moet verlaeten,
[p. 26]
    Op hoope, dat ghy haer huysvesting geven mooght.
Lodewijck. Indien ’er minnaer is, die op sijn weermin booght,
    (865) Soo ben ick ’et met recht, want in dit lichaem krielen,
    En mengen onder een zich twee verliefde zielen.
Diewer. Hoe gunstich is ’t geluck, dat ons te samen voeght.
Lodewijk. Nu ick by u magh zijn, nu is mijn hart vernoeght.
Diewer. Mijn lief ick heb men zelfs wel hondertmael bekommert
    (870) Om eens by u te sijn, maer ach ick was beslommert
    Staegh met dien ouden geck, hy liet my noyt gerust,
    Maer nu vergeet ick ’t al, mits dat gy my,
Lodewijk. Wat doch?
Diewer. Eens kust.
Lodewijk. Kan ick met sulck een dienst al u verdrieten blussen?
    Kom dan, mijn engelin, ick sal u rijcklijck kussen.
Diewer. (875) Het kussen van mijn lief, en ’t drucken van u hant,
    Ontsteekt mijn tedre ziel noch tot een heeter brant.
Lodewijk. Die sal ick na mijn macht, brantstichtster, weer uytdooven,
    Hoewel ghy my ontsteeckt, van onderen tot booven.
Diewer. Soo sal het nodich sijn, dat d’een den andren helpt.
Lodewijck. (880) Ay, toont mijn dan u hulp, eer mijn de vlam verswelpt.
Diewer. ’t Is nu de rechte tijt, wijl Cupido ter been is,
Lodewijck. Kom gaen wy dan mijn lief, en trotsen Mars, en Venis.
Diewer. Wel aen dat is u voor, maer wie de strijt verliest?
Lodewijck. Heeft voordeel, dat die weer een nieuwe strijt verkiest.        Binnen.

Negende Uitkomst.

Iemant en Elckeen uyt.

Iemant. (885) IA zeeker is hy daer, soo hoop ick hem te vangen,
    Want ziet ick rust niet eer, voor dat hy is gehangen,
    Sijn leven loopt gevaer, en door de leste brant,
    Heb ick al ’t boerenvolck gekreegen op mijn hant,
    Hy waer al kout geweest, had hy niet deur gaen glippen,
    (890) Maer ’k hoop nu deeze reys sal hy me niet ontslippen;
    Ick heb een list bedocht.
Elck. Mijn Heer ay zeght doch wat?
Iemant. Omtrent der metten tijt, soo sal ick zien een gat
    Behendichlijck omtrent de Sacristy te grave,
    En als dat is geschiet, soo al ick als een rave
    (895) De Ornamenten, en voort al het Misgewaet
    Weghneemen, en komt de priester dan juyst op de heeter daet,
    Om ’s nachts de dienst te doen, zoo sal hy ’t toestel missen,
    Wat daer sal uyt ontstaen, kan Elckeen selfs wel gissen.
    Ick sal voor eerst het goet verschuylen diep en wel,
    (900) En sonder twijfel dat men de kerck doorsoecken sel,
[p. 27]
    Als Iemant daer niet is, soos al me’r Niemant vinden,
    Wanneer ghy dit vermerckt, soo treet vry stoutelijck inden,
    Hoop, terstont sal Elck dan werden afgevraegt
    Of hy de dief niet kent, seght dan dat ghy ’et zaeght,
    (905) Dat Niemant heeft een gat door ’t metselwerck gaen booren,
    Het volck sal meer naer u, als na dien schelm hooren.
    En als ’er wort gevraeght, of Iemant niet en weet
    Waer ’t goet gebleven is, soo sal ick al gereet
    Voort roepen overluyt, met deze mijne oogen,
    (910) Heb ick ’et selfs gezien, dat hy u heeft bedroogen;
    Want ’k heb ’em nagespeurt, dat hy ’t gestoolen goet
    Op ’t kerrickhof begroef, en ging doe, voet voor voet,
    Al stilletjens te rugh, begaf ’em weer ter kercken,
    En viel voor ’t outaer neer, op dat men ’t niet sou merken
    (915) Dat hy ’et Misgewaet soo schelms gestoolen hat.
    Om daer van blijck te doen, soo sal ick haer een gat
    Dat ick gegraven heb, en ’t goet daer in gesmeeten,
    Gaen toonen, ’t sleghte volck en sal niet beeter weeten
    Of ’t is soo in der daet: voorseeker wert dees fiel
    (920) In dat verwart tumult verdeelt van lijf en siel,
    ’k Geloof niet dat hy dees dans met list nu sal ontspringen,
    Maer dat hy als een dief sal ’t galgelietje singen.
    Wat dunckt daer Ellick of?
Elck. Het dunckt mijn wel geraen,
    En ’t is oock hooge tijt, liet ghy ’em langer gaen,
    (925) Niemant sou met goet doen, u weer de loef of steeken,
    Dan Niemants mildicheit weet ’et heele lant te spreeken,
    Om dat hy bouwen liet een afgebrande kerck
    Op zijne kosten, en deed noch daerenbooven ’t werck
    Van barmharticheyt, hy spijsde de hongerige, hy laefde de dorstige, hy loste de gevangen,
    (930) Hy trooste de krancken, hy herberghde de vremde, en liet de naeckte kledren langen,
    Ja selver de dooden liet hy begraven voor sijn eygen gelt,
    En leyt rechtvoort, en bid voor de ziel.
Iemant. Hoe zwelt
    Mijn hart in toorn, dat ick tot mijn leetweesen
    Hoor dat Niemants deught en eer wert booven mijn geprezen.
    (935) Maer ’k hoop niet dat Elckeen mij mee verlaten sel?
Elck. O neen heer; maer om dat ’em elck niet wel
    Mach setten, sou ickje als een trouwe vrient rade,
    Dat gy voor al niet suymde, eer dat ’et wort te spade.
Iemant. O neen mijn waerde vrunt, ’t is alles wel bestelt,
    (940) De tijt die is naby, dat het sijn leven gelt.
    Sie daer mijn vrient, zie daer, dat ’s voor u trouwe dienste,
    Sta my maer troulijck by, so sal ’k op ’t onversienste
[p. 28]
    Dien eereloosen schelm wel helpen aen een kant.
Elck. Sacht heer, de Drost die komt.

De Drost met eenige Boeren, al pratende uyt.

Floris. Och ja, ’t is soo,
I. Gnor. ’k Had Niemant
    (945) Sulckx noyt vertrouwt, dan doch wat sal me seggen,
    Nu men op Niemant geen vertrouwen meer mach leggen.
Floris. Maer heerschip, of hy weer quam?
I. Gnor. Soo spreeck me vryelijck aen,
    Ick sel je bystant doen, ’t is tijt voor my te gaen.
Floris. Wel heerschip goeden dach.                        Binnen.
Iemant. Gelieft mijn heer te scheyen?
    (950) Gunt Iemant dan de eer, dat hy u mach geleyen
    Tot aen u woning.
I. Gnor. Wel soo ’et u belieft.
Iemant. Mijn heer, men beed is dit, dat gy men toch gerieft,
    En u hulprijcke hant aen Iemant wilt verleenen.
I. Gnor. Ja, maer is ’t buyten scha?
Iemant. Mijn heer, en wilt niet meenen
    (955) Dat ’k soo onreed’lijck ben, o neen, ick weet heel wel
    Die met ’et recht om gaet, hoe hy ’em dragen sel,
    En daerom denckt vry heer, ’t sal u niet weesen schaedelijck.
    Daer ’s Niemant die ghy soeckt, die heeft mijn laest eens smaedelijck
    In eene volle kerck, heel leelijck uyt gemaeckt,
    (960) Hoe schoon dat ick ook sprack, ’k wierd van hem niet ontslaeckt.
    Hy had me dapper voor, hy maeckten ’t langs hoe groover,
    Hy scholt me voor een dief, en voor een kerrickrover,
    Dan voor een hoerdop, en schellem, en moordenaer,
    Dat was ’et alderminst.
I. Gnor. Maer zijn al jou woorde waer,
    (965) Hebjer getuygen by?
Iemant. Mijn heer, ’k sal u geen loogens openbaaren,
Elckeen die hoorden ’t an, die sal ’t mijn heer verklaaren.
I. Gnor. Wel nou fijn man beken jy, dat ’er sulckx geschiet is?
Elck. Och ja mijn waerde heer, hoewel ’t mijn dapper liet is.
I. Gnor. Mijn vrient, jy hebt voldaen, we hebben al genogh klaerheyt,
    (970) Want dat Elckeen zeyt, dat is gemeenlijck de waerheyt.
Iemant. Ja sulcken schellem, heer, en is in ’t heele lant niet,
    Ick sou noch wel meer seggen, dat ick ’et niet om de schant liet,
    Hoe dat die geyle hont een eerlijck man sijn dochter
    Verkrachte.
I. Gnor. Hoe klaerde hy dat?
Iemant. Siet eens mijn heer, hy brocht ’er
    (975) Op een heymelijcke plaets, en heeft haer daer geschent,
    Of anders dreyghde haer te dooden, gelijck se selfs heeft bekent.
[p. 29]
Elck. Die man die noch onlangs elendich wiert verslagen,
    Dat heeft hy oock gedaen, gelieft ’et u te vragen
    Soo vraeght ’et an die, die ’er van ’t begin by geweest hebben, ’k wet
    (980) Datse altemael seggen, dat ’et Niemant gedaen het.
I. Gnor. Hange sel sen voorlant weezen, kan ick ’em maer veroveren,
    Dat vrees ick van zijnent weegen.
Elck. Ja maer die schelm kan toveren.
I. Gnor. Benedijstes, wat mens is dat, dat ’et Elck niet sey, ick loofden ’t niet,
    Maer nou moet ick wel: daerom jy goe luy, ziet
    (985) Dat je hem, so ’t mooglijck is, ergens kent op speuren?
    En krijch ick ’em in men kluyven, soo wil ick hem wel van te veuren
    Waerschouwen, soo hy wat uytstaen het, dat hy by tijts sen testement maekt,
    En zijn ziel wel besorright, want zijn leven aen een ent raeckt.
Iemant. Mijn heer tot danckbaerheyt, neemt deese goude kroonen.
I. Gnor. (990) ’t Had niet nodich geweest, maer ick beloofje hulp te toonen.
    Nou vriende ick ben dicht by huys, ick bedanck je seer,
    Je keunt me ter gelegener tijt weer toe spreeken.
Iemant. Seer wel mijn heer.
    Wat dunckt u dat gaet wel, ick heb een groot genoegen,
    Kom gaenewe, ’t is tijt om ons ter kerck te voegen.        Binnen.

Tiende Uitkomst.

Rutgert, half gekleet, vraeght al grauwende wie daer klopt, en gehoort hebbende dat ’et Ioncker Gnor is, weckt Iuffrou Diewertje, en Lodewijck op, die al half gekleet, wijl de Drost in ’t doncker ingelaten wort, ter deuren uyt sluipt, en vergeet zijn laersen.

Rutgert. (995) HEbje jou leeven sulck rasen gehoort, wat is daer voor geklop?
I. Gnor. Wel bengel, hoe selt hier locken? voort segh ick doe op.
Rutgert. Gans lijden het is ’et heerschip, hier selt elendich op ’t lant weyen,
    Ick mach ’er op gaen wecken, hoe is ’t, slaepje noch mitje beyen?
Lodewijck. Wel Rutgert wat is ’er te doen?
Rutgert. Wat sou ’er zijn,
    (1000) Het heerschip klopt of hy dol en beseeten is.
Diewer. O mijn,
    Men lieve Lodewijck, hoe selwe dit best maecken?
Lodewijck. Ay sorrigt niet mijn lief, ick sal ’er wel uyt raecken,
    Hoor Rutgert wat je doet, ontsteeckt altoos geen licht,
    Op dat hy my niet siet, soo sal ick mijn heel dicht
    (1005) Verbergen after u, en in het deur toe lappen,
    Wanneer hy in is, sal ick heymelijck uyt snappen.
Rutgert. Byget die raet is goet.
Lodewijck. Vaer wel mijn eygen lief.
Diewer. Hebt ghy u kleeren al?
Lodewijck. Ja ick.
I. Gnor. Jou eervergeten dief,
[p. 30]
    Hoe lang sal ick hier wachten? ’k loof ick sel ’et jou betalen.
Rutgert. (1010) Mijn heer ick had de sleutel vergeeten, die most ick eerst gaen halen.
I. Gnor. Steeckt men een keers op, en loopt dan alje best na bet.
Rutgert. Sie daer mijn heer.
I. Gnor. Ick wet
    Dat ’et hier geen deeg is, want na mijn gissen,
    Soo vrees ick dat ’er een aer op men stroom het wesen vissen,
    (1015) Want die allamode leersen schoenen niet op mijn leest.
    Hier het voorseeker een vreemde doffert op ’t slag geweest.
    Dat Rutgert de duyvel hael, sou hy me soo bedriegen?
    Daer veur sel ick ’em, met een koort, in zijn doot laten wiegen.
    Ick sal van deesen avont stil swijgen, ’t gaet hoe ’t gaet,
    (1020) Ick moet een reys by men vrouw gaen, en voelen of ’er de pols oock slaet.
    Slaepje liefste? hoorje niet Diewertje? gans lijden is dat swoegen,
    Se hijght nae ’er aem: wel mocht ’et men wroegen
    Dat een aer men paert gesaelt had. Wat staet me nou te doen?
    Haer dat te verwijten, dat dunckt me veur al geen fatsoen
    (1025) Te weesen, deed ick dat, se zou beschaemt worden, en loopen van me,
    ’t Is best dat ick teugen haer stilswijgh, soo hou ickse an me.
    Ook vrees ick soose maer merckt, dat ick op haer doen let,
    Datse weer om een haverstroo op mijn hooft een kroon van sulck een fatsoen zet.
    Want die jonge vroutjes zinne te halstarrich, daerom ist best te swijgen.
    (1030) Maer het Rutgert noch geen koppelgelt ’ehat, soo sel hy morgen de galligh voor sen loon krijgen.
    Waerender geen heelders, daer waren geen steelders, dat is een out spreeckwoort,
    Me dunckt, ’t sel best weesen dat ick gae slapen eer datse mijn gepreeck hoort.
    En laten morgen ochtent, ’t wijl Rutgert noch slaept, hem op sen bet vangen,
    En om dat hy me sulcken ontrou gedaen het, daer voor sel hy byget hangen.        Binnen.
Lodewijck. (1035) ’t Is al een groot geluck, dat ick ’er soo ben uytgeraeckt.
    Heb ick oock wat vergeten? byget mijn laersen, ja hier is ’t wel gemaeckt.
    Dat sel hy gewaer worden, dat weet ick soo wis als Lodewijck mijn naem is.
    Hoe stel ick dit in ’t werck? hoe maeck ick dat ’et bequaem is?
    Seker ick weet ’et niet: dit staet me gants niet an,
    (1040) Die ’t weer te rechte brocht, dat waer een dapper man.
    Al lijcke wel hier dien ick ietwes te pracktiseeren.
    ’t Hart is te seer ontstelt, ick magh gaen t’huyswaert keeren,
    En passen morgen vroegh wel scherrip op sijn deur,
    Licht valt ’er ’t een of ’t aer van sellever wel veur.        Binnen.

Continue
[p. 31]

HET VIERDE BEDRYF.

Elfde Uitkomst.

Iemant met al ’et Misgewaet uyt.

Iemant. (1045) HIer heb ick al het goet, ick gae ’et hier begraven.
    Ja schellem bit gy vry, ick wed’ ick u soo haven,
    Tot dat ghy selver seght, dat ghy gehavent sijt.
    Daer komt de priester aen, nu is ’et metten tijt,
    Daer mee begint den dans, ’t is soo wel, sou ick hoopen;
    (1050) Mijn hart en ziel verlangt hoe dat dit of sel loopen.        Gaet om een hoek.
Priester. O Heer wat Judas heeft sigh hier te nacht vertoont,
    Die u, noch uwe kerrick, in ’t minst niet heeft verschoont,
    Op koster Lambrecht op.
K. Lambrecht. Wat is ’er?
Priester. Wilt u reppen,
    Al ’t Misgewaet is wegh, doet strack de klocken kleppen.
1 Burger. (1055) Gort segent wat is dat, wel wat of dit beduyt?
    Wat is u heer pastoor, hoe siejer soo blieck uit?
Priester. Daer heeft zich wis te nacht een schellem alhier verschoolen,
    Die al mijn ornamente soo schandich heeft gestoolen.
1 Burger. Gans lijden waer hy hier, we trocken ’em uyt sen vel.
2 Burger. (1060) Die sleghs de dief maer kon?
Elck. Elckeen die kent hem wel.
Lambrecht. Wie is ’et dan? spreek op, dat ’et mijn heer mach hooren.
Elck. ’k Heb Niemant dese nacht (hier soo) een gat sien booren,
    Alwaer hy ’t goet door droegh, maer quam heel schielijck weer,
    En viel doe stilletjes gins voor een outaer neer.
    (1065) Maer waer dat hy ’et liet, dat moet ick wel verswijgen,
    Je selt ’et van Iemant noch wel te weeten krijgen.
Priester. O eervergeten mens, o goddeloosen boef.
    Is ook Iemant onder u allen, die weet waer hy ’t begroef?
Iemant. Ja heer ick weet ’et wel, en sal ’t u openbaren,
    (1070) Kom gaet ghylien met mijn.
Elck. Ick sal de deur bewaren.
Iemant. Sie daer licht op die sarck, daer sult ghy het wel vinden.
Lambrecht. Daer ’s de karssuyffel heer, hou vast, daar hebje ’t linden,
    Daer is al ’t silverwerck.
Priester. Denckt eens waer dat hy ’t school?
Iemant. Heer daer ontvalt u iets.
Priester. Langh mijn het is de stool.
    (1075) Loopt nu met alle man, om deese dief te vangen.
Iemant. Wat dunckt u Elckeen, sal Niemant nu niet hangen?
Elck. Die list is wonder wel, en aerdichlijck bedocht.
[p. 32]

Al het rapaelje met Iemant, Niemant, Niemendal, en de Waerheyt weer uyt.

2 Burger. Ja veugel vindewe jou hier, hier is hy die je socht,
1 Burger. Late we hem onder de galligh begrave, kom ick sel ’em voort ten eersten doot bruyen.
Elck. (1080) Dat ’s wel de minste moeyte, dan hoefje geen graf te bekostigen, noch oock geen klocken te luyen.
1 Burger. Hoorje wel, Elckeen die seyt ’et.
2 Burger. Hout keerel, wacht tot flus,
    We sellen ’em eerst by ’t heerschip brengen.
Niemant. Hoe overvalje me dus?
1 Burger. Dat ’s waer jou gaeuwe dief, je mocht jou steelen laten.
Waerheyt. Hy heeft ’et niet gedaen.
1 Burger. Wel wat schort jou te praaten.
Waerheyt. (1085) Ay vrienden laet hem los, Niemant en heeft geen schult.
1 Burger. Daer weten wy niet of.
Waerheyt. Ick bid u heb gedult.
Iemant. Sa mannen vaer maer voort, wat wilt gy na ’er luysteren,
    Voort voort, wegh hier van daen.
Waerheyt. Mat mooght ghy my verduysteren,
    O ongeluckich mens, stoot gy my met de voet,
    (1090) Soo loopt gy reuckeloos u onheyl zelfs te moet.
    Wanneer d’onnooselheyt verdruckt schijnt door u stoffen,
    Soo sal rechtvaerdicheyt door my u neer doen ploffen,
    Hoochmoedige gaet vry voort, gy lijckt ’et al en d’al,
    Maer o verdoolde mens, hoe nadert gy u val.                    Binnen.

Twaelfde Uitkomst.

Iemant, Elck, met Niemant, Niemendal, en al ’t gevolg, na den Drost toe.

Iemant. (1095) MYn heer die schellem is vast, wy hebben hem gekluystert,
    Daer had die boosewicht, al ’t misgewaet verduystert,
    Van ons lief vrouwen kerrick.
I. Gnor. Hoe dorst hy dat bestaen?
    Dat is een boose Christ, een stat zou ’er om vergaen.
    Iemant. Mijn heer ick sal hier flus voor ’t hooge recht verschijnen.
I. Gnor. (1100) ’t Is wel, ghy sult ons dan by een vergadert vijnen.
Iemant. Elckeen kom volght me na, met wackere sinnen kloeck,
    ’t Is nodich, dat ick hier mijn Eygenzelfs in soeck.        Binnen.
Niemant. Je vergunt Niemant wel een bee, mijn heer, zou ’k immer hoopen?
I. Gnor. Wel wat is dat?
Niemant. Maer ick sou eens heen en weer nae een Procureur loopen,
    (1105) Die men saeck een beetje bepleyte, wat seghje sel ick gaen?
I. Gnor. Maer wie sel hier soo lang, voor jou, als borrich staen?
    Want ben jy sulcken dief, soo keunje oock wel liegen,
[p. 33]
    En mocht mijn eer ik ’t wist soo fijntjes wel bedriegen.
Niemant. Ja wel ick weet niet wie ick hier voor borgh laten sal.
I. Gnor. (1110) Om datje Niemant bent, soo laet hier Niemendal.
Niemant. Wel seeker dat is goet, ’k sal Niemendal hier laten,
    Ey vrijer troost ’em wat, en wilt wat met hem praten.        Binnen.
I. Gnor. Voort breng die jonge wech, en haelt me Rutgert hier.
    Maer bint hem wel te deegh, loop mitje drie oft vier.
Rutgert. (1115) Och wat heb ick misdaen?
I. Gnor. Ick selt jou wel verkondigen.
Rutgert. Mijn heer ick bid gena.
I. Gnor. Ick bin jou genadigh, want ick sel maken datje niet meer selt sondigen.
Rutgert. Waer mee heb ick ’t verdient? ay wilt me doch te woort staen.
I. Gnor. Dat sel ick je strackx wijs maken, flux laet die schellem voort gaen.

Lodewijck uyt.

Lodewijck. Ick sie de Drost daer selfs, wie of hy heeft gegrepen?
    (1120) ’t Is Rutgert. Och die gaet hy wis soo na de galgh toe slepen,
    Mijn lieve arme kneght, ick ben met u belaen.
    Sacht, daer valt my iets in, ick hoop hem weer t’ontslaen.

Hy treet nae haer toe, en smeert Rutgert wacker of.

    O schelm, ghy komt my hier ter rechter tijt ontmoeten,
    ’k Sal voor mijn onbijt eerst met u mijn lust wat boeten.
    (1125) Hou daer dan boosewicht, hou daer dan snoode fielt,
    ’t Is wonder, dat ick u niet voort en heb ontsielt.
I. Gnor. Hoe heer, mijn kneght te slaen, dat wil sich niet betamen?
Lodewijck. Hout gy sulck volck in huys? ghy hoort ’et u te schamen,
    Vermits ghy Rechter sijt.
I. Gnor. Wat schort ’em?
Lodewijck. ’t Is een dief,
    (1130) En eervergeten schellem.
I. Gnor. Dat hoor ick niet heel lief.
    Maer jonghman seght me eens, heeft hy u wat ontstoolen?
    Lodewijck. Ja heer, een nieu paer laersen, met roo geverfde soolen,
    Die ’k gisteren op de stoep te droogen had geset,
    Hy namse met een snap, ick hat ’em graegh belet,
    (1135) Maer ’t was niet moogelijck, de schellem die ontliep me,
    Ick had maer muylen aen, en oock ons vollick riep me,
    En seyden deese dief is ons heel wel bekent,
    Hy woont hier by den Drost, of altoos daer ontrent.
I. Gnor. Heb ick dieven in huys, en weet ick ’et niet? wat gort segent.
Lodewijck. (1140) ’k Waer soo naer u gegaen, had gy mijn niet bejegent.
I. Gnor. O die guyt heeft ’et oock soo schendich verkurven teegens my.
Lodewijck. Het is een slimmen dief, mijn heer, ay hanght ’em vry.
I. Gnor. Om dat hy soo langh mijn broot gegeten het, mach ick ’em niet opknoopen,
[p. 34]
    Maer ick sel ’em met de lange roe straffen, dat is, ick sal ’em late loopen
    (1145) Voor een guyt als hy is, voort haelt de laersen weer.
Rutgert. Daer sijnse noch soo goet en soo quaet.
I. Gnor. Sijnse dit mijn heer?
Lodewijck. Laet sien, ja dese sijn ’t, ick doe my seer bedancken,
    En wens u veel gelucks                                                Binnen.
I. Gnor. Wel wat sijn dit voor rancken,
    Dat ghy ’t gestoole goet leght onder onse bet?
Rutgert. (1150) Onse juffrouw die had me in ’er kamer te leesen geset,
    Soo dat ickse van nootshalven nergens aers wist te bergen.
I. Gnor. Loop voor den droes, jou galge klepel, jy selt me jou leeven niet meer tergen.
    Ja wel Rutgert, je raeckt daer al geluckich van de lijn,
    En nou ick ’t rechte bescheyt weet, sou ’et men van harten leet sijn,
    (1155) ’k Sel selver in de wint sien, hy is geck die op een aer sijn vertrouwen set.
    Maer ’k ben bly dat men Diewertje heur kuysheit noch so behouwen het.        Bin.
Lodewijck. Wat dunckt u van dat ontbijt, Rutgert, doet ’et u niet seer?
    ’k Heb al wat rijckelijck toegeslagen.
Rutgert. Om dat min of meer.
Lodewijck. ’t Was al een bitter bancket voorje.
Rutgert. Wat de duycker,
    (1160) Praetje van bitter, het smaeckte me als suyker,
    Want ick was soo galachtig, ’k wil seggen soo galgachtich om men hart,
    Had jy ’t niet gedaen, ’k waer met men keel al in de strop verwart,
    Maer jy beschutte me.
Lodewijck. Nu al genoegh daer van.
    De laersen schenck ick u, kom volgh me als een man.
    (1165) Die oude soese wint en sal u niet meer quellen,
    Ick sal u wel by d’een of d’andre heer bestellen.                    Binnen.

Dertiende Uitkomst.

Iemant en Elck uyt.

Iemant. W Eet ghy wel waer ’et is?
Elck. Ja heer, in een van dese hoecken.
    Hier heb ick ’t.
Dienaer. Wie ’s daer?        Hy klopt.
Iemant. Ick kom mijn Selfs hier soecken.
Dienaer. Ick sal de bootschap doen.
Eygenzelfs uit.
Iemant. Mijn heer een goeden dach,
    (1170) Ick bid staet my te woort, indien het weesen mach.
Eygenselfs. ’k Moet in een sterfhuys sijn, dus kan ick niet lang beyen,
    T’wijl men my ernstich soeckt, in ’t schiften, en in ’t scheyen.
[p. 35]
Iemant. Ick ben genootsaeckt heer, en ’t gram, en hittich bloet
    Dwingt my dat ick hier in mijn Selven soecken moet.
    (1175) Dies heb ick voor dees tijt een saeke voorgenomen,
    Daer ’k hoop mijn Selven geen scha van sal bekomen.
Eygenselfs. Kom, seght u meening dan in gauwicheyt eens uyt.
Iemant. Mijn heer ’k heb een pleydoy met een versoorden guyt,
    En valse bosewicht: laet sien, hy is geheeten,
Eygenselfs. (1180) Dat wort u niet gevraecht, ’k en hoef dat niet te weeten,
    Antwoort mijn hier maer op, segh, is hy rijck, of arm?
Iemant. Wat sou dien bedelaer, hy is heel kael och arm.
Eygenselfs. Saeght ghy ’em garen doot?
Iemant. Ja liever als in ’t leeven.
Eygenselfs. Wel aen ick sal u hier dan stofs genoegh toe geven.
    (1185) Hou daer, daer hebt ghy ’t al, en siet dit leste woort
    Brenght sijn sentency me, en daer op volght de koort.
    Geeft my in elcke hant niet min dan duizent kroonen
    Voor mijne arrebeyt.
Iemant. Wel heer ick sal ’t u loonen.
    Nu is mijn hart gerust. Waer is den schellem nu?
Elck. (1190) Sacht heer.
Iemant. Hoe soo?
Elck. Niemant staet achter u.
Iemant. Wel helhont sijtge daer? siet hier heb ick strop vast.
Niemant. Maer hebje se al een reys geprobeert, ofse wel om jou eygen krop past?
Iemant. Neen schellem s’is voor u, het is u errifdeel.
Niemant. Wie het jou hals verassureert?
Iemant. Dat ’s even veel.
    (1195) Mijn heer ’k wens u goe’n dach, ick sal het nu wel klaren.            Binnen.
Niemant. Hem, hem, ick sprackje wel een woortje?
Eygenselfs. Laet mijn gerust.
Niemant. Get hoe keunje oock uyt varen?
    Is dat jou manier soo? of ist een angeboren gebreck?
    My heerschip soo ’et jou belieft?
Eygenselfs. Wech wegh met dese geck.
Niemant. Is de liefde dan hielen dal wegh? ik hadje lijckewel soo garen eens gesprooken.
Eygenselfs. (1200) Ick heb den dray van de liefde, s’en doet me de schoorsteen niet rooken.
    Hebt ghy wat hande salf? soo hoor ’k u met verdragh.
Niemant. Mijn heer ick heb rechtevoort soo veel gelt, als ’er in een paerde vuyst mach.
Eygenselfs. Seght waerom arme bloet, komt ghy mijn dan verstooren?
Niemant. Gort segent, machje dan van Niemant niet een woortje uyt liefden hooren?
Eygenselfs. (1205) Van Niemant, ja heel wel, hoe na sijt ghy ’t mijn heer?
[p. 36]
    Voort brenght ons stoelen hier, Niemant set sich wat neer,
    En tapt een kanne wijn, maer brenght ons van de besten,
    Welck een dunckt Niemant best?
Niemant. Ick hou ’et met den lesten.
Eygenselfs. Het gelt u eens mijn heer.
Niemant. Heb danck.
Eygenselfs. ’t Moet schoontjes uyt.
Niemant. (1210) Neen, o neen, Niemant sou droncke worden, en dan was ’t proces hielendal verbruyt.
Eygenselfs. Hoe hebt gy een proces?
Niemant. Och jae ’k.
Eygenselfs. Tegen wie? wat is ’et voor een quant?
Niemant. Hy heeft hier strax geweest.
Eygenselfs. Wie was ’t?
Niemant. ’t Was Iemant,
    En na ick heb verstaen, koft hy hier recht met hoopen.
Eygenselfs. Tut, tut, dat ’s niet een beet, laet hem daer vry me loopen,
    (1215) Ick heb noch wat voor u, dat vry wat beeter is.
Niemant. Sel Niemant dat altemael hebben, dat daer aen de veeter is?
Eygenselfs. Ja, zie daer hebt gy voor eerst (wat ist?) ja een cytasy,
    En hier een procuracy met een attestacy,
    En dit is een verzoeck waer door men suppliceert,
    (1220) Sie daer is een appel, waer in men appelleert,
    En dit is tot onthout een aerdige memory.
Niemant. Wel wat wil dit dan sijn?
Eygenselfs. Dat heet intargatory,
    Hier hebt gy een extract getogen uyt de rol,
    En hier is een copy, en acte, uyt ’t protocol.
    (1225) Laet sien ick mis noch wat, hier heb ick ’t best noch by me,
    Dit is de accusacy, of wel geseyt sen cryme.
Niemant. Maer ken ick me hier wel mee bevryen? het Niemant nou heelendal geen noot?
Eygenselfs. In ’t minste niet; maer dit papier dreyght Iemants doot.
Niemant. Wat is dat?
Eygenselfs. Dat ’s sijn sentency met de approbeering.
Niemant. (1230) Wat is hier in dit beursje?
Eygenselfs. Voor de gerechtsdienaers en boden een vereering.
    Nu sa dan bint ’et vast, want hier hebt gy ’et al.
Niemant. Wat moetje hebben?
Eygenselfs. My geeft mijn Niemendal.
Niemant. Ja had ick ’em hier, ick dee ’t je garen te gevallen,
    Trouwe daer hebje een ander, Niemant het soo veel Niemendallen.
                                            Hy krijgt een ander jongen uyt zijn broeck.
Eygenselfs. (1235) Avoe mijn heer en en vrunt, dat gelt u van een fris.
Niemant. Ey ’t selt ’em soo wel doen, me dunckt dat ’er genoech in is.
    Je hebt soo veul handen, dat ick niet weet, welck ick de mijn sel geven.
[p. 37]
Eygenselfs. D’een is soo goet al d’aer, daer ’s weynich an bedreven.
Niemant. Maer wat doeje met al deuse armen, en handen? legh me dit toch eens uyt?
Eygenselfs. (1240) Seer wel, dat sal ick Niemant seggen, wat dit beduyt:
    Ick word by alle man mijn Eygensellifs geheeten,
    En waer iets is te doen, word ick niet licht vergeten,
    Al ist schoon in de krijch, het welck dit root beduyt,
    Of in de heylige vree, dat desen arm wijst uyt,
    (1245) Door sijne witticheyt; en deese mijnen swarten,
    Vertoont de weduwen, en meer bedroefde harten.
    De vierde die gy siet, van twederley koleur,
    Beduyt een arme wees, vol jammerlijck getreur.
    Het sy dan in wat staet, of hoe ’et is geschapen
    (1250) Soeckt Elck altijt sijn Sellifs, om winst daer uyt te rapen.
Niemant weet nu waerom ick dees levreyen draegh.
Niemant. Ick heb ’t verstant al wegh.
Eygenselfs. Met verlof dat ick u vraegh.
    Hoe siejer soo bont uyt? ay seght men toch.
Niemant. Van harten,
    Om dat ick Niemant ben, een witte met een swarten.
    (1255) Men tijt die is verby, vrient ick bedanckje seer.
Eygenselfs. Mijn heer ay noch een dronck.        Binnen.
Niemant. O neen mijn lust niet meer.
    Ja bin jy sulcken schellem, die met alle winden keunt wayen?
    Jy selt Niemant met jou onrechtveerdige saeken noyt payen.
    Daer leggen al jou bullen, en brieven, ick heb ’er den dray van.
    (1260) Niemant sel ’em wat vroom een eerlijck toe maken, en spreeken de Gerechticheyt an,
    ’k Wed dat men een aesje van heur meer helpt, als van jou duysent ponden.
    Sie daer gaet ’er na toe, ’k wed ickse al had gevonden.        Binnen.

Veertiende Uitkomst.

Ioncker Gnor met Iuffrou Diewertje uyt.

Diewer. Heer liefste watje seght, wat dunckje van die guyt?
    Hoe dorst hy dat bestaen?
I. Gnor. Ick joegh ’em voort ’t gat uyt.
Diewer. (1265) Daer deed’je wel en recht, hy sou ons huys onteeren,
    Oock hebbewe volckx genoech, men kan ’em wel ontbeeren,
    Hy loop vry voor den droes, ick geef ’er gants niet nae.
I. Gnor. Kom helpme wat te recht, ’t is hooch tijt, dat ick gae.
Diewer. Wat dunckje van die schellem? Dat sinne dieve sticken.
I. Gnor. (1270) Hoorje niet Diewertje?
Diewer. Wat beliefje?
I. Gnor. Je soud me wat opschicken,
[p. 38]
    Ay kom voort, ick kan niet langer wachten, ’t wort laet,
    Ick kom dan voort weer t’huys, na ’t scheyen van de Raet.        Binnen.
Diewer. Dat heeft Lodewijck al wel geklaert, ja hy seeker,
    ’k Wou dat hy hier waer, ick sou ’em een brave beecker
    (1275) Of een frisse roemer op sen hant setten, en geven hem een soen,
    Ja al begeerde hy meer van me, ick sou ’et willich doen;
    Sulcke boeltjes gaen der mee deur, die alle dingh met een abelheyt weten te bedecken.
    Maer sulcke schrobbers hoordemen de tong uyt ’er hals te trecken,
    Die van ons wat goets genieten en seggen ’t dan aen yder een.
    (1280) Dat ick ’er selver beul mocht over weesen, sie daer ick was ’er wel mee te vreen.
    ’k Heb noyt aen Lodewijck, soo lang ick ’em gekent heb, ontrouw kenne speuren.
    Nou, ik mach sien een timmerman te krijgen, die ons de deuren
    Wat hooger maeckt. Dat kostje soo voort na men liefste toe.
    Ick moet seker lachen, om die ouwe geck, hy weet niet eens hoe
    (1285) Braef dat hy gekroont wort, en voor mijn wederkeeren,
    Sal ick ’em weer op ’t nieuw met sulcken kroon vereeren.

Vijftiende Uitkomst.

Niemand met een Munniks-kap, en een Boeck, met Kruysen en Pater-Nosters behangen, uyt.

Niemant. GAnts lijden, hoe seer doene men voeten, ick ben blijd’ dat ick hier ben.
    Al had ick een tongh soo groot als een wallevis, en een mont als de oostsee, noch ken
    Ickje niet verhalen, wat me op deuse reys gebeurt is.
    (1290) Kijk een reys hoe al men kleeren, hoosen en schoen, en pack en sack, gescheurt is.
    Ick wist byget niet, wat wegh dat ick gaen sou, want ick sagh ’er twie voor men neus staen.
    Ja seyd ’er een wijf, diese Lichtverley hieten, deuse moetje in slaen.
    Ick ben der mee te vreen (docht ick) ick jou daer an ’t wandelen,
    Get, wat was ’et daer briet, ’k loof dat ’er wel hondert duisent neffens malkanderen
    (1295) Gaen souwen, met sach ick ginder in ’t verschiet een ouwe brug,
    Met een vervallen slot daer een eesel opgeschildert stont, ickje te rug,
    Almen best wat ick loope kon, om daer te raeken,
    Doe sprack ’er een out man, die me by de kleeren trock, wat wilje daer maken
    Seun? seyd hy, niet sey ick. ’k Wou dat kasteel eens besien, en gaen dan weer deur.
    (1300) Och vrint, antwoorde hy, daer woont de Luyicheyt, wacht jou daer veur.
[p. 39]
    Is die dan soo quaet? ja seyd hy, dus hoort men reden, en let wel op men seggen.
    Sieje daer after ’t eerste kasteel, noch wel vijf andere leggen?
    Wel perfeckt seyd ick, doe antwoorde die goede man,
    De Luyicheyt is de poort, daer men gemackelijck tot de andere gaen kan.
    (1305) Te weten, tot Dronkenschap, en die brenght u tot Onkuysheden,
    Onkuysheyt wijst u tot Hovaerdy, en Toorn, van daer kunt ghy met een stap treden
    Na de vervloeckte Nydicheyt, die gestadich om ’t welvaren van haer eevennaesten bromt.
    Ja seyd ick, is ’t soo bestelt, seght me dan eens fijn man, hoe komt
    Dat daer ginder veer noch een slot is, ick kent nau bekennen of ick moet men best sien.
    (1310) Seun, seyd hy, daer woont de duyvelse Giericheit, die moetje voor al as de pest vlien.
    Wel vraeghde ick, hoe komt dat mense soo veer van die andere verscheiden siet?
    Se wil quanssuys beter weesen, antwoorde hy, en ondertussen en guntse God noch goet mens, ja haer eygenselfs niet.
    Soo is ’t best patroon, seyd ick, datte we’ haer verlaten.
    Nu alsoo wandelende, mocht ick onverhoets in ’t praten
    (1315) Eens opsien, get vader seyd ick, dat is een schoone vrou, die daer in ’t venster leyt,
    Seun, seyd’ hy, wat meugje praten, ’t is de bedriegelijke Geveynstheyt,
    Datje se iens van afteren sach, je sout ’er strakx voor ysen.
    Maer wilje wat nieus sien, soo gaet met men, ick selje de plaets van de Lichtveerdicheyt wijsen.
    Doe brocht hy me by een stat, die heel vermakelijck scheen, en na ick gis,
    (1320) Soo dunckt me, dat hy wel ruym soo groot al de hiele werrelt is.
    Daer was sulken getiuyter, en sulcken gesang, wat men dansten ’er op soolen.
    Ick docht, dit moet wis den hemel wesen, want de lucht hong ’er vol instrumenten, en fyoolen.
    Mit dat ick ’er inquam riepense amicy, maetje lief, by gans duysent, jou rechte flanser.
    Hier sagh ick een Jan Pottazy, daer een goochelaer, gins een quacksalver, en hier weer een
    koordedanser,
    (1325) Dat docht me schrickelijck te weesen, dat die lijnespringers op sulcken koort
    Haer leven betrouwen, sie daer dat ick een moort
    Gedaen had, en men gaf my genae, met beding, dat ick soo heen en weer over de koort sou loopen,
    Ick seg voor mijn part, ik wou ’et tienmael liever met de doot bekoopen.
    Maer dat sy haer met eeden aen de koort verbonden hebben, dat ’s waerachtich en wis,
[p. 40]
    (1330) En men siet oock gemeenlijck, dat de koort dat volckje haer dootkist is.
    De goochelaers, en vuurspuwers, niet waerdich te aenschouwen,
    Traden we verby; doe sach ick daer een diel mannen en vrouwen,
    Die een kraem omsingelt hadden, en daer blies ’er een op een trompet,
    Ick docht dit sel wis een rijffelery wesen, want daer was sulcken hoopen silver op tafel geset,
    (1335) En juyst was ’et een quacksalver, die verkoft kruyt voor de wormen.
    Niet wijt daer van daen, stont een jonck kerel, een verloopen snijer, die begost soo vreeselijck te stormen,
    En maeckte sulcken misbaer, dat ick meende dat hy dul was,
    Maer doen ick sijn quacksalvery bekeeck sach ick wel haest dat ’et nul was.
    Ick meende men doot te lachen, om een seekere slangeplager,
    (1340) Een keerel met een scheeve mont, wel eer een houtsager
    Geweest. Messieurs (seyd hy) ick geloof niet, datje mijns gelijck veel siet,
    Al sochtje de heele werrelt deur, dat ’s waer, sey Jan Kling, van trony niet.
    Doe sach ick ’er noch een Turck, die aers niet dee als de luy de tanden uyt te breeken,
    Ick docht het waer veel beeter, datje se insteecken,
    (1345) Of insetten kost, soo prees ickje boven al.
    Mit begint ’er een Italiaen te roepen, ancore un date isse nietemedal,
    Ier burgre, ier burgre, yr balsemo, yr balsemo, kope wate,
    Voor de hou, voor de sny, voor sny, steeck in de gate,
    Maer niet in die gate. Doe sach ick noch een armen bloet,
    (1350) Die byget geen kleyne mont had, en riep, hier hebt gy den olden plecken oet,
    Woo veer mijne konst nicht goet is, soo wil ickse jou schencken,
    Ik heb hier al aver de druttich jooren gestanden, jy keunne gedencken
    Dat gy met disse mijne koeckxkens, alle plecken, het sy van teer, ollich, oder smeer.
    Et sy in sammet edder sijde, edder wat et sonsten weer,
    (1355) Konnet alles schoontjes reynigen, en oetnemmen.
    Ick had men lach geren in ’e kropt, maer ick kost me niet betemmen.
    Doe ’k daer soo een kale duyvel sach sitten, met een duyf, die hy root
    Geschildert had, vrient seyd ick, ’k loof datje neus wel hondert pont groot
    Meer van verwen ’ekost het, wat reurt ’et dy, sey Kasper, kan ’et dy hinderen.
    (1360) Mit begint ’er een droncke Brabanderke te roepen, hier hebt gy vroome burgers, en burgers kinderen,
    Een seker nieuw lietke, van eenen papegay,
    Den welcken eenen koopman binnen Rijssele gekoft hay.
    En den selven ha leeren klappen, her uyt munnick, her uyt poop, gae wercken, dat sijn Gods geboden.
    Maer over d’inquisijsy ’em als een kettere lieten dooden.
    (1365) Hy had ’et leste woort niet uyt, of daer beginnese te roepen, hoe Messieurs wilje soo verby gaen,
[p. 41]
    Hier sijn niewe commedianten gekomen, wel waerdich om de proef van een goet oordelaer uit te staen,
    Wy hebben een dochtertje, dat nonpareilje ageert, ick bid siet eens hoe dat jou haer gespeel smaeckt,
    Ja seyd ick, ’t waer veel beeter datje se by goe luy bestede, eer datse in een bordeel raeckt.
    Hadje een reys gesien, wat een paer blicken dat die kerel opsloegh, mit dat ick dat woort sprack,
    (1370) ’k Wed hy wel gedocht het, jou honsvot, ick wod datje de moort stack.
    Wel, seyd hy, zou men om ’t speelens halven, een eerlijcke dochter voor lichtveerdich schouwen?
    Neen, seyd ick, maer de mans hebben ’t quaet genoech datse haer eer bewaren, ’k laet staen de swacke vrouwen.
    Wel, antwoorden hy, de fransen speelen wel met vrouluy, gelijckje zelver siet.
    Ja, sey ick, stopt daer de luy ’er mont mee, en oock is ’t hier de manier van ’t lant niet.
    (1375) Ick hadme nauwelijcks omgekeert, of daer beginnese te roepen, och lacy, och armen.
    Wel, vraegden ick, wat ’s hier te doen? Ja sprack ’er een, de kommedianten lopen met de armen
    Haer gelt deur. Dat loof ick niet, sey ’k, die leugen is te groot,
    Indien ’et armen gelt is, soo hoort ’et haer rechtveerdich toe, want sy sinne soo arrem als broot.
    Hadje daer den adel gesien, yder wou de eerste sijn om sijn Juffrou te onderstutten, en te schragen.
    (1380) O docht ick doe, wel sijnent starcke beenen, die weelde keunen dragen.
    En se wese me daer een, die van vroome luyden pasquillen maeckte, maer die verdween, eer ick eens wist waer hy bleef,
    Oock wierd ik ’er een vreemt Poeet gewaer, die anders niet als van werelden vol gecken, en quacken en quinckslagen schreef,
    Hy schempte op alleman, ja niet een kreatuer, of hy lieter van zijn geveert.
    Doch ’t was geen wonder, want hy was uyt een mens in een geck, van een geck in een os, van een os in een eesel getransformeert.
    (1385) Wel docht ick, deuse wargeest komt met Mahomets condity alnaby,
    Want die socht misverstant in de heylige relysy te brengen, en deuse in de Poësy.
    De meeste part verstieren ’t goet onderwijs, want zy hoorden ’t niet garen,
    En worden ’er altemet de waerheyt geseyt, soo tegen se stracks aen ’t vechten en plockharen.
    Kom kom, sey mijn patroon, hoe lang selle wy hier staen.
    (1390) Maer lieve denckt, wat sach ick daer een deel dronckebloets gaen,
    Die met wijn en bier haer balg wel wisten te voeren.
    Wat sach ick daer al volentarissen op de vrye slemp, als een hont op een sieke koe, loeren;
    Waer maer ergens een begraeffenis was, presenteerden sy haer selven als vrient in huys.
[p. 42]
    Het grimmelde van smarotsers, tonghschrapers, flickfloyers, en aer godloos gespuys.
    (1395) Daer sach ick mee, hoe dat die valsse schoonpraat en leckertant sonder eenige sware gewichten,
    De huych van een onnosel verdoenal hiel aerdich konnen lichten;
    Want niet een slempje datse hadden of ’t koste tien a twaelf pont.
    O docht ick, dit waer beter an den armen besteet, hoe steelje onse lieven Heer het broot uyt sijn mont.
    Daer waren gauwedieven by den hals, oock sach ick ’er van die menschen,
    (1400) Die om een sleghte kaert, of een ongeluckige worp, siel en lijf voor den duyvel wenschen.
    Doe seyd ick, foey dat is godloos volck, kom gaene we hier van daen,
    Oock had ick schier gevallen, want ’et was ’er soo glat men kon ’er niet stil staen.
    En lijckewel was ’et ’er vol vreught, hier danste men op ’t veeltjen,
    En ginder op ’et trommeltje, terwijl verhief ’er sulcken aerdigen krackeeltjen
    (1405) Tussen een waert, en een kittebreur, die seyd, veugel je hebt me een paertje te veel ’eschreven, veugel ick kenje geest,
    Daer moet de droes mee speulen, sey de biertapper, ick durf wel sweeren, hier het Niemant by de ley geweest.
    O guytsack, docht ick, hoe schuyfje op mijn hals al jou schellemstucken,
    Wat dunckje dat al de pintjes, en paertjes op jou siel lagen, souwense die niet wel onderdrucken?
    Doch je selt gemeenlijck sien, dat de tappers haer menselijck hart weghsmijten, en neemen ’er een van een wolf in de stee,
    (1410) Sy slachten die soldaet, die teugen een boer sey, hoo hoo, heb ick noch soo lang tijt, soo geef me de are koe oock mee.
    Maer geen ding speet men meer, dan dat die sleghte luy, och arm,
    Die luye duyvels rijck maeckten, en haer selver bloet arm,
    ’k Heb mee wel soo sot geweest, docht ick, maer ick sel ’t niet meer doen,
    ’k Draegh alsoo geren als sy wat moys, ’k hou mee veul van ’t nieu fatsoen.
    (1415) Wel vraegde men eens, of se nou gien hantwerck kosten, souwense dan van arremoe versmachten?
    Ja, seyd ick, wijs men een vier ten hondert, of se keunen altemael goede ambachten;
    Gaense onse lieven Heer soo of, als sy het wercken of gaen,
    Soo vrees ick van heuren ’t weegen sullense op een aer tijt al vry wat sleght staen.
    Daer en booven wierd ick noch gewaer, onder ’t kijken en gapen,
    (1420) Dat de luy menkaer alle hoveerdicheyt en sonden soo aerdich wisten na te apen,
    Maer worden hier of daer wat goets geseyt, soo was ’t, kom laet ons gaen,
    Ick hoor dat niet garen, ’t is soo melancolijck, nou waer na blijfje staen.
    Ick meende door ’t lachen van de werelt te scheyen, om een sekere hovaerdige geck,
[p. 43]
    Die wel een Graven seun leeck, en na ick hoorde, had hy niet meer als van alles gebreck,
    (1425) Arm en hoovaerdich stinckt veur S. Lyssebet, docht ick, wat geck is dat?
    Men kon wel hooren dat hy niet veul had, want alsjer soo opsloeght, soo bomden hy als een leeg half vat.
    Mit quamender een party hoeren na men rockje grijpen, ick ontslipten ’er, en sey dat is los mis,
    Doe vraeghden ick, wat is hier te quaet? segh men eens wie is hier de hospis?
    Doe wesense men een out man, met een seysen in de hant,
    (1430) Ick docht dat ’et een mof, of een hanneke de meyer was, die daer te lant
    Arbeyt socht; maer doe ’k hem wel besach, had hy twee groote vleugelen,
    Elckeen socht ’em door uitstel te binden, hy was ’er te gau, se konnen hem niet beteugelen.
    Wel vraegden ick aen men leytsman, is dien ouwen bloet geck, dat hy niet kan stil staen?
    Neen seun, seyd hy, het is de Tijt, die gestadich moet voort gaen;
    (1435) Wel vrient, seyd ick, geliefje men eens te seggen, wat hier is verteert?
    De helft van jou leven, seyd hy, ho docht ick hy is niet al geck die ten halven keert,
    Sou me om sulcken een beetje vreught het leven verliesen, ’t is best dat men sijn selver veur staet.
    Ick scheyer liever uyt, eer dat ’et hele resje deurgaet.
    Kom sey doe mijn patroon, laet ons van hier weer scheyen,
    (1440) Eer dat gy u vergaept, ick sal u weer geleyen,
    Ter plaetse, daer ick weet ghy garen wesen sout,
    Kom volgh me achter na, maer siet dat gy u hout
    Aen my te dege vast, soo wandelt gy in vreede.
    Doe quamen wy met gemack weer an die selve steede,
    (1445) Daer ick, als voorgeseyt, vont bey die wegen staen.
    Hoor, seyd ick, goede heer, die my veel goets gedaen
    Hebt, ick bidd’, o overoude grijsheyt,
    Hoe is U.L. naem? ick heet Goet onderrecht, gebooren uyt de wijsheyt.
    Maer seght my d’uwe weer, wat sijt gy voor een quant?
    (1450) Ick ben u dienaer heer, mijn naem die is Niemant.
    En doe begon die man heel deyrlijck te versuchten.
    Och, seyd hy, is ’t niet vreemt dat Iemant staeg gaet vlughten,
    Als ick ’em leeren wil, hoe hy ’em dragen sel?
    De tijt is heel verkeert, want Niemant volght me wel.
    (1455) Hoort, seyd hy, op dees wegh, die gy nu sult bewandelen,
    Sult gy de deughden sien, maer wilt die soetelijck handelen,
    Draeght haer oprechte liefd, maer sijt niet al te vrech,
    Soo sullen sy tot danck bevorderen uwen wegh,
    En hier mee had hy uyt, en is terstont verdweenen.
    (1460) En na sijn seggen, is ’t my juyst oock soo verscheenen;
    Maer dat ick jou seggen sou, al ’t wonder dat ick sach,
[p. 44]
    Dat is men niet meugelijck om in een dach
    Drie vier te vertellen, en daerom wil ick swijgen,
    En sien of ick de Gerechticheyt kan te spreeken krijgen.
    (1465) Na men geseyt is, soo woontse hier ontrent,
    Hem, hou, hey, is ’er niet een mens die de Gerechticheyt kent?
    Dat moet God erbarmen, wel wat ’s dit voor een gewemel?

Gerechticheyt en Waerheyt beyde in den heemel.

Gerecht. Wie soeckt Gerechticheyt?
Niemant. Niemant.
Gerecht. Hier ben ick.
Niemant. Hoe, woonje in den hemel?
    Daer sou ickje niet gesocht hebben, neen ick seeker, wat,
    (1470) Men worde wijs ’emaeckt, datje ergens in een doncker gat
    Beslooten waert, want na ick hoor, soo meugen de menschen jou niet lyen,
    En hoe komt dat?
Gerecht. In die tijt der vijfde Monarchyen
    Is sullix waer gebeurt, doe heb ick wel besocht,
    Dat de Rechtveerdicheyt geen plaetse hebben mocht,
    (1475) Maer ’k wierde door ’t Gewelt, van kleynen en van grooten,
    Om baet van Eygenselfs., verachtelijck verstooten,
    Geen mensch sach na my om, en die mijn geren sach,
    Dorst om ’t tyrannich hooft, laes, maken geen gewach.
Godvruchticheyt was wegh, de Liefde was verduystert,
    (1480) En ick van Elckeen soo jammerlijck gekluystert,
    Tot dat een Josua, een helt, door Godes hant,
    Mijn weer ontslaeckte van dien gruwelijcken bant,
    En bracht my in een lant, schier in de see verdroncken,
    Alwaer my mildelijck huysvesting wiert geschoncken;
    (1485) Daer wierd ick weer ontsien, daer wierd ick weer begeert,
    En van een gantse stoet van vaderen geeert;
    O kleyne hant vol lants, ghy komt den hemel naderen,
    En maeckt u die gelijck, door u rechtveerdige vaderen,
    Die d’onrechtvaerdicheyt vertreden met de voet,
    (1490) Tot straf der boosen, en den vroomen tot behoet.
    O Lant, die d’arremoet soo minnelijck bejegent,
    En dwingt het eeuwich Woort, dat hy u weder segent,
    Door dien den hemel seyt: o menschen, al wat gy
    Een van dees minste doet, dat doetge oock aen my.
    (1495) O Lant waer in ick ben als op een nieus herboren,
    Daer ick voor eeuwich nu mijn woonplaets heb verkooren,
    Die my met errenst soeckt, die vint mijn daer gewis.
Niemant. Hebje dan twee lijven? dat dunckt me dat niet waer is,
    Ken jij gelijck in den hemel, en op aert wesen? dat luyt vreemt om hooren.
Gerecht. (1500) Ik leef en blijf altijt, ’k ben uyt de deught gebooren,
[p. 45]
    Ick ben haer stem, haer naem, haer weesen, haer gebot,
    Der vroomen vaste troost, en schricking voor de sot.
    Alwaer ick word begeert, daer laet ick my verschijnen,
    En doe al ’t helsch gedrocht door mijne komst verdwijnen.
    (1505) Wee het onsalich lant, daer ick niet word geacht,
    Dat wort door duyre tijt, en pest en krijch versmacht.
Niemant. Maer behouwens jou propoost, wat is dat veur een schoontje, dat daer an jou sy staet; ay seght me doch de klaerheyd.
Gerecht. Die onbevleckte maecht, dat is mijn sus, de Waerheyt.
Niemant. Mijn dunckt schier aen ’er Videmus, ick hebber wel meer gesien,
    (1510) Bin jy dat niet? met verlof dat ickje vraegh, die me flus soo trouwelijck de hant quam bien,
    Doe mijn dat godloos gespuys levendich in de aerd’ wou delven,
    Al sou ick sterven, ick weet niet beeter?
Waerheyt. Och ja, ick ben die selve.
Niemant. Dat is mijn seeker lief, soo weetje van de moort,
    Siet dit wou ick jou luy geseyt hebben, datse rechtevoort
    (1515) Met men proces voortvaren, en Niemant het geen vrienden by ’t stuck, die wat voor hem loopen,
    Oock heeft ’er Iemant sijn Selver ingesocht, en die verkoft hem recht met hoopen.
    Hoe wel Niemant, voor Niemendal, wel tienmael soo veel kreeg, maer het stont men niet aen.
    ’t Is sonde dat men sen Selven soeckt, docht ick, ick wil na de Gerechticheyt gaen,
    En cieren mijn met alle deughden, en goe wercken, gelijckje noch sien keunt an men kleeren,
    (1520) En als ick nou van jou luy deught een wichtich aesjen heb, soo wil ick niet meer begeeren.
    Als ick dat heb, soo vraegh ick na heyntje pick, noch al sijn adherenten niet, hy doe vry dat hy ken,
    Want dan heb ik geweers genoech, als ick met ware Gerechticheyt gewapent ben.
    Seker ick heb om jou luy veel moeyten gedaen, door al die quade weegen,
    Doch ick deed het door oprechte liefde, daerom laet mijn nou niet verleegen,
    (1525) Dat bid ick jou uyt gront mijn ’s harten.
Gerecht. Gy sijt ons wellekoom,
    O wonder wat ick sie, is Niemant dan soo vroom,
    Dat hy op Waerheyt, en Gerechticheyt gaet dencken,
    Daer salmen Niemant weer ons hulp in noot voor schencken,
    Voor u geleede smart, en ’t onverdiende quaet,
    (1530) Sult gy gelijck de son, in heerelijcke staet,
    Met de Gerechticheyt, weer t’ sijner tijt verschijnen.
    Daer Elck, die mijn verdriet, elendich sal verdwijnen.
[p. 46]
    Wee Iemant, die uyt trots het ware recht versmaet,
    Hy sal in eeuwicheyt van ons weer sijn gehaet,
    (1535) Tot dat de wroegingh hem het hart sal overstelpen,
    Daerom gaet gy vry heen, wy sullen Niemant helpen,
    Die ons so yverich socht; gaet stelt u voor het recht,
    En wat men u oock doet, swijght stil, en hout u sleght,
    Al wijst men u ter doot, en wilt in ’t minst niet schroomen;
    (1540) Wy sullen onversiens u weer ontsetten koomen,
    Dus sijt maer wel gerust, en moedicht u gemoet.
Niemant. Niemant is wel te vreen, hoe dat jy luy dat doet.
Waerh. Wy sullen sonder fout u in de noot verschijnen.
Niemant. Niemant gelooft jou wel.
Gerech. En hier mee wy verdwijnen.        Gaen wech.
Niemant. (1545) Ja seker ’t was goet, dat ick soo deughd’lijck en soo
                    vroom voor den dach quam, want nou heb ick geen noot,
    Niemant is nou heel wel getroost, spijt duyvel, hel, en doot.
    Sie daer mee dat is gang, ick heb een groot genoegen,
    Sy doen nou vry haer best, het sel ’em selfs wel voegen.                Binnen.
Continue

HET VYFDE BEDRYF.

Sestiende Uitkomst.

Iemant, en Elck uyt.

Iemant. SIe soo, nu gaet ’et wel, sijn leven loopt gevaer,
    (1550) Wanneer wy nu in ’t recht staen pleyten met malkaer,
    Als ick hem accuseer, en wil hy ’t wederleggen,
    Soo sult gy, (als ick u vraegh) maer ja en amen seggen,
    Doch ’t kan niet schaden dat Elckeen hem mee belast.
Elck. Mijn heer dat sal ick doen.
Iemant. Al wel, nu gaen mijn saken vast.
    (1555) ’k Begin des Drosten huis, hoe langs hoe meer te naderen,
    ’t Is tijt dat ick eens hoor, of sy haer al vergaderen.            Binnen.

Seventiende Uitkomst.

Den Drost Ioncker Gnor, met vier Scheepenen in den Raet sittende, Iemant, Elck, Priester, eerste Burger, Niemant, Niemendal, de Waerheyt en Gerechticheyt op ’t lest uyt.

I. Gnor. DE oorsaeck heeren, dat wy hier vergadert sijn,
    Is dees, daer ’s huydemorgen vroech een man gebrocht by mijn
    Die Niemant heet, en wert van Iemants weegen,
    (1560) Als oock van Ellickeen, beschuldicht en beteegen,
    Dat hy hiel schrickelijck, en groffelijck heeft misdaen,
[p. 47]
    En tegen sijn Majesteyt hem te buiten heeft gegaen,
    En dat ’s den hals verbeurt, want siet het is een krijme,
    Daerom gaet jy luy heen, en haelt die schellem by me.
1 Burger. (1565) Hier is de bosewicht.
Iemant. Hy verandert van gebaer.
Niemant. Dat loof ick wel, twee op een, is een moordenaer.
    Hier is d’emblemata van ’t lam in duysent vreesen.
    Gae jy eens heen, en siet of jy Niemendal hem keunt beleesen.
Niemendal. Ay heerschipje een woort.
I. Gnor. Wech, wech, is ’t hier van het mal?
    (1570) Wat is dit voor een knaep?
Iemant. Tut, tut, ’t is Niemendal.
I. Gnor. Ja wel wat komt men hier noch langer al te veuren,
    Moet ick mijn noch om niet of Niemendal gaen steuren.
    Nou vrient begin jy sleghs.
Iemant. Wel aen ghy heeren, hoort,
    Verleden wiert ’er een soo jammerlijck vermoort,
    (1575) Ick weet wel wie het dee, ick sou ’em wel beklagen,
    Maer om de sekerheyt moocht gy het Elckeen vragen.
1 Schepen. Wie heeft dit feyt bestaen, wie nam dit by der hant?
    ’t Wort Elleckeen gevraeght.
Elck. Mijn heer dat deed Niemant.
I. Gnor. Noteer dat is ’er een.
Elck. Laest in de donckere nachten,
    (1580) Heeft Niemant met gewelt een dochter gaen verkrachten,
    Het was een aerdich dier, een deughdelijcke meyt.
I. Gnor. Maer waer deur weet jy dat?
Elck. Iemant heeft ’et mijn geseyt.
Iemant. Mijn heer, en wilt u daer niet in verwondert houwen,
    Dees schellem schent en slaept alle nacht by echte vrouwen.
    (1585) En om sijn geyle lust te plegen na sijn hant,
    Vergeeft hy hare mans, en helpt haer soo van kant.
    Gelijck als van ’t pasquil, is daer wel iets verschooning,
    Dat hy laest heeft gemaeckt, op onsen heer, en koning,
    Seght gy eens Elleckeen, wie heeft dit feyt bestaen,
    (1590) Is ’t Iemants schult spreeck op?
Elck. Niemant heeft ’et gedaen.
I. Gnor. Wel vrient hoe gaeje jou soo in de boosheit stijven.
Iemant. Hoo, hoo, daer ’s noch veel meer, ten sal hier niet by blijven,
    Hy heeft een ding gedaen, dat is den hals verbeurt,
    Te weten van het gelt, dat laest wierd vals gekeurt,
    (1595) Men ging door ’t heele lant na desen stichter vragen,
    Maer Elck. die swoer dat het door Niemant was geslagen.
Elck. Elckeen die seyt ’et noch.
I. Gnor. Set dit al mee daer by.
Iemant. ’k Was laestmael op een dorp, daer is ’t gebeurt, dat hy
[p. 48]
    Daer in een koorenschuur, een groot gat met sijn hant brack,
    (1600) En met een koole vuur de heele schuur in brant stack;
Elck. Mijn heer ick sach ’et mee, ick was ’er niet wijt of.
I. Gnor. Ja wel mijn lieve knecht, dit luyt te bijster grof,
    Jy hebt den doot verdient.
Iemant. Sou men die in ’t leven veelen,
    Die ’s heemels heylige kerck soo jammerlijck besteelen,
    (1605) Gelijck mijn heer pastoor dit selver is bekent.
Priester. Mijn heeren dat is waer, hy had mijn ’t goet ontwent.
Iemant. ’t Is mijn niet mogelijck al sijn fieltachtich weesen
    Te seggen, maer ick bid, wilt deese schriften leesen.
Niemendal. O mijn ick word soo bang, waer schuyl ick in een hoeck.
Niemant. (1610) Wel vrees jy Niemendal, kom kruyp hier in men broeck..
I. Gnor.Dit brenght sijn sentency mee, hier valt niet meer te zeggen
Iemant. Mijn heer ey vaer maer voort, hy kent niet wederleggen.
I. Gnor. Soo gaene wy ’er mee deur.
Niemant. ’t Is mijn alliens hoe jy ’t doet,
    Al gunt my Iemant quaet, Niemant die gunt hem goet.
    (1615) Al komt my Iemant nu met sulcken onrecht hoonen,
    So sal ’t em Niemant weer met alle deughden loonen.
I. Gnor. Wel aen ay heren, wijl dit Niemant wederleght,
    Eysch ick uyt ’s koninx naem, het konincklijcke reght,
    Men sal hem levendich ’t hart uyt de boesem rocken,
    (1620) En met vier paerden voort daer nae van een getrocken.
1 Schepen. Heer Drost dat is te hooch, laet hem met hangen vry.
2 Schepen. Och ja het is genoegh.
    Wat dunckt u?
3 Schepen. Wel voor my,
    Soo dunckt het mijn heel goet,
I. Gnor. Is dit jou resolucy,
    Soo gaet dan daetelijck voort, volbrenght de execusy,
Niemant. (1625) Hier sie jy, hoe dat Niemant met een vry gemoet, onschuldich in de doot met sijn wil gaet.

De Waerheyt uyt.

Waerh. Ick gebied u altemael, dat ghy voor de Waerheyt stil staet.
2 Burger. Wij willen met hem voort, wie of het ons sal weeren?

De Gerechticheyt uyt.

Gerecht. Het is Gerechticheyt, die doet u wederkeeren,
Iemant. Ick hoor de Waerheyt daer, helaes, ick word soo bang,
    (1630) Ick zie Rechtveerdicheyt, ay my, mijn wort soo ang.
Gerecht. Ick segh bint Niemant los, en laet hem ongetoogen,
    Ghy Rechters, die het recht, met averechtse oogen,
    Half slapende aenschout, en weer niet wat ghy doet,
    Wie hebt gy hier verdoemt? helaes een arrem bloet,
[p. 49]
    (1635) Die soo onschuldig is als ’t kint te nacht geboren
    Van ’t geen men hem opleyt, en sonder te verhooren,
    Of letten op de saack, verdoemt men hem terstont,
    Ter bee eens rijke vreck, en eervergeten hont.
    Dogh het is u geen scha, hy zal ’t u wel beloonen,
    (1640) ’k Geloof dat dese strop meer kost dan duysent kroonen,
    Wat geeft ghy om de toom wanneer ghy hebt het paert?
    Als ’t lijf maer is versorght, de siel is u niet waert.
    Foey Rechters, dat gy ’t Recht soo schendigh gaat verkoopen!
    Men hoorde levendigh het vel u af te stroopen.
    (1645) ’k Zal u, ter reghter tijdt, eens straffen als ’t betaamt.
    Hoe sitje dus en dut? of wortje nu beschaamt?
    Om dat de Waerheyt u met Reght komt overtuygen.
I. Gnor. Hailige Reghtveerdicheyt, wy altesamen buygen
    Ootmoedigh voor u neer. Wy bidden hebt gedult,
    (1650) Verschoont doch dese fout, want het is Iemants schult:
    Die ons door Elleck-een soo schandigh heeft bedrogen.
    Wij bidden u noch eens, met kniejen neergebogen,
    Dat ons de Waarheyt dogh, met Reght, wat onderwijst.
Gerechticheyt. Mijn suster doet ’er wil.
Waarheyt. Wel aan ghy heeren rijst.
    (1655) U fout die is verschoont; maer wil niet meer zoo sondigen:
    Soo sal de Waarheyt u altijt het Reght verkondigen.
    My is al lang bewust, hoe dat dien bosen Iemandt,
    Wou schuyven al sijn sondt op desen vromen Niemandt.
    Dat Iemandt my verliet is al een poos verleden,
    (1660) En nam weer in de plaats, de leugen, en d’onvreden;
    Hy wiert van d’ondeught selfs als haer veltheer gekroont,
    Niet met een lauwerkrans, na d’eerlijcke gewoont,
    Maer met een vuyle hoet van spitse netelbladen,
    Om soo op ’t onversienst de Deughden te beschaden.
    (1665) Geen slangh en is op aert, die soo venynich steeckt;
    De Ondeught heeft hem noch, op dat hem niet ontbreeckt,
    Dees lasteren al ’t saem wel stricktelijck verbonden:
    Als Haet, Bedroch, en Nijt, daer toe Moetwill’ge sonden,
    De Huychlary die was sijn aldernaeste raet,
    (1670) En Elck die volghden hem gelijck een kloek soldaet,
    En doen hy hem dus sach gewapent met haer alle,
    Schiep hy in alle sond’ een wonderlijck gevallen;
    Want Elck flatteerde hem, en sey, o noble quant,
    Indien ghy yets misdoet, soo schuyft ’et op Niemant,
    (1675) Laet hy u eesel sijn, laet hy u misdaet dragen,
    Daer Niemant in sijn hart hem dickmaels gingh beklagen,
    En seyd ’em altemet het geen dat hem misstont,
    Mijn soon hier doet gy quaet, en hier weer groote sont,
    Dit goede onderwijs kost Iemant niet gedoogen,
[p. 50]
    (1680) Maer heeft sijn gal van spijt en ongedult gespoogen;
    En heeft van die tijt aen op felle wraeck gedacht,
    En heeft door Elleckeen, Niemant hier toegebracht.
    Hier siet ghy ’t leven nu van eenen goddeloosen,
    Die sich van ’t goede went, en keert sich tot ’et boosen.
    (1685) Want al wat hy begint, is nimmermeer geen deegh,
    Ja selfs het nietich niet, dat is hem in de weegh,
    Uyt vreese dat het sal sijn boosheyt niet verswijgen.
    Ja waer ’t hem mogelijck, om soo veel macht te krijgen,
    ’k Geloof dat hy wensen sou, wanneer hy yets misdoet,
    (1690) Dat alle menschen voort sturven op staende voet;
    Op dat sijn boosheyt niet sou aen den dach geraecken,
    En dees soeckt noch sijn vuyl met Niemant schoon te maeken,
    Met een die vlees noch been, noch mens en is, noch geest.
I. Gnor. Hoe is hy dan een schim?
Waerh. Had hy soo veel geweest,
    (1695) En was hy dan soo vroom, hy raeckte noyt ten val.
    Nu is hy als sijn knecht.
I. Gnor. Hoe is die?
Waerh. Niemendal.
    Kan Niemant, seght doch eens, dan spreeken valse woorden,
    Sal dan een nietich niet, gaen stelen, roven, moorden.
    Hoe kan dat niet en is dan valse munte slaen.
    (1700) Dat dit niet waer en is dat keuntge wel verstaen,
    Een niet, dat niet en heeft, sal die de maegden schennen,
    Dit moet gy heeren, met de Waerheyt nu bekennen
    Dat het niet mooglijck is, maer dat ’et Iemant doet,
    Dat is gewisselijck, en oock een vaste voet,
    (1705) Bedenckt mijn woorden eens.
Iemant. O wee ick ben verraden.
Elck. Was ick als jy mijn heer, ick bad voort om genade;
    Want na ick het bespeur, u saeken staen niet wel.
Iemant. Hoe? ’k hoop niet dat Elckeen my nu verlaten sel,
    Ay sijt maer heus van mont, soo kan men ons niet hinderen.
Elck. (1710) Dat ’s waer, maer Elckeen sorght voor vrou, en oock voor kinderen.
Iemant. Ontslaet u van die sorgh.
Elck. Maer Elck die ruyckt al lont.
I. Gnor. Heel wel, ick heb ’t gevat, voort breng dien schelm terstont
    Hier after in ’t vertreck.
Iemant. Hoe word ick soo versteecken?
    Ay hoort mijn onschult eerst.
Waerh. Niemant mocht flus niet spreeken,
    (1715) Gelijck gy hebt gedaen, vergelt men u oock weer,
    Elckeen komt hier by ons, en set u daer wat neer.
    Seght hoelang sult gy noch sijn schelmery verbloemen,
    En om een anders siel u eygen siel verdoemen.
[p. 51]
    Wy weten van die saeck, u doent is ons bewust,
    (1720) Al langh genoeg geveynst, al lang genoeg gesust,
    Bekent ’et hiet voor ’t Recht, en bid weer om genade,
    Dat raed ick Elleckeen, eer dat ’et wort te spade.
    Dewijl Gerechticheyt haer strenge vierschaer spant,
    Soo en versuymt ’er niet, eer dat haer tooren brant,
    (1725) Sy sou op ’t onversienst, Rechtveerdich u verrassen.
    Dat u de Waerheyt seyt, daer moocht gy wel op passen,
    Want siet ick raed u best, eer dat gy u bedrieght.
    De straf die volght de sond’, wee, die onnodich lieght;
    Maer wilt ghy wederom haer rechte liefd betonen,
    (1730) Soo sal Rechtveerdicheyt u weer met recht verschonen,
    Set op geen sterflijck mensch u vast vertrouwen meer,
    Met Iemant is ’t al uyt, gedaen is ’t met u heer,
    Gy sult geen gaven meer noch gelt van hem ontfangen,
    Sijn oordeel is gevelt, want hy sal moeten hangen.
Elck. (1735) Dat sou op den hals aenkomen, neen daer heb ick geen verlangen
    Na, wat gaet mijn Iemant aen, hy hangh soo langh tot dat hy ’t moe wort.
    Ick sal ’er mijn gat wel uytdrayen, Elck weet wel waer ’t hem schort.
    Maer sou ’t al eers genoeg wesen? sie toe, ELck let eerst wel op sijn saken,
    Wat dunckje kan ’t gaen? ick weet niet, byget ick kan ’t goet maken,
    (1740) En al met fatsoen oock. Siet eens, op sulcken manier
    Ben ick met hem veraccordeert, dat Elck hem de meeste cier
    Die men Iemant ter werelt doen kan, sal bewijsen,
    Doch met bedingh dat hy Elck niet alleenlijck sal spijsen,
    Maer van alles versorgen wat tot de werelt dient,
    (1745) En soo langh als Iemant dat doet, soo langh is Elck sijn vrient,
    En oock langer niet, siet soo staen de saecken.
    Heeft Iemant nu wat op sijn hals gehaelt, soo mach hy ’t weer goet maecken.
    Ick heb mijn best gedaen, ick slacht ’et kint in de wiegh,
    En nu is het tijt dat Elck. voor hem siet, eer dat hem Iemant bedriegh.
    (1750) Ick kan wel gissen dat hy op mijn set al sijn vertrouwen,
    Maer Elck denckt (wel wijser) ick sal ’er men handen wel of houwen.
    Ick wil hem, soo ’t mogelijck is, noch wel bystaen met raet en daet,
    Maer Elck en is soo sot niet dat hy met Iemant in de doot gaet.
    Dat Iemant lijckewel soo sturf, ’t soume noch wel een dach drie vier krencken,
    (1755) Trouwe daer was de rou mee uyt, en Elck. sou ’er niet meer om dencken;
    Evenwel waer ’t groote schande voor Iemant, dat hy soo sturf,
    Maer om de waerheyt te seggen, hy is de geen, die Elck eerst bedurf.
    Want hy leerde me alle moetwillige sonden, en wacker suypen en vreten,
    Moorden, hoereeren, stelen, ja wat de duyvel niet sou weten
    (1760) Te bedencken, of voor den dach te brengen, dat wist dese vent,
    En soo dra wist hy ’t selver niet, of ’t was Elck mee bekent;
    Want ick ben alsoo gaau als hy, sie daer ick wil sweeren
    Dat Elck sijn verstant te werck ley, hy sou Iemant voorby leeren.
    Want ick wed, soo veer mijn Iemant wat voor doet, ick sal ’t hem na doen,
[p. 52]
    (1765) Het sy dan in ’t goet of in ’t quaet, maer siet Elck doet het op sijn fatsoen.
    Doch al genoegh hier van. Nu om mijn heeren, ’t geen sy my vragen, te verklaren,
    Soo weet dan, dat ick met Iemant al over ettelijcke jaren
    Kennis gehadt heb, ja van sijn kintsheyt af,
    Daer hy hem heusselijck in droech, tot dat hy hem ter school begaf,
    (1770) Daer hy in korten tijt vry meer als gemeen leerde,
    Gelijck Niemant wel weet, die doe ter tijt met hem studeerde;
    Nu ’t is op seker dach gebeurt dat Iemant na de kerck sou gaen,
    Soo siet hy mijn een ander straetjen inslaen,
    Iemant uyt nieusgiericheyt, wou sien wat Elck daer sou beginnen,
    (1775) Komt me al stilletjes volgen, en eer ick toesagh was hy ’er mee binnen.
    ’k Verwonderde men dapper dat ick Iemant in sulcken huys vont,
    Want hy was soo heerlijck gekleet, wat had ick te doen, Elck terstont
    ’t Hoetjen of, ’t beentjen after uyt, en bad hem wat te sitten,
    En brochten soo voort die dach en nacht toe, met joelen en met kitten,
    (1780) Tot aen den morgenstont, doen gingen wy daer van daen
    Om ons wat te vervarssen, en wy quamen voorby een kerck gaen,
    Daer Iemant in trat, en men sou ’er juyst preecken.
    Elck vraegde wat hy daer doen wou? ick moet hier Niemant spreecken,
    Seyd hy; schaem jou wat, mocht ick seggen, jy bent ommers noch buys,
    (1785) Jou hart is ’er niet na gesielt; wel, seyd hy, mijn hart laet ick altijt t’huys.
    Ick begon te lachen, en docht, dit sijn seltsame wercken,
    Dat Iemant sijn hart t’huys laet, als hy gaet ter kercken;
    Wel, vraegden ick, waer sluyt jy ’t dan, als jy hier bent?
    Ick sluyt het niet, seyd hy, maer ick geef ’t de Begeerlijckheyt over, en die sent
    (1790) Het dan over al, soo na mijn vrou, soo na mijn kinderen,
    Dan na mijn schatten, op dat die by lijve niet verminderen.
    Nu na de courantiers, om te hooren wat ’er om gaet,
    En oock wel nae het hof, om een groote staet
    Te verkrijgen, en ick hou niet by me als mijn oogen,
    (1795) Die laet ick dan over en weder gaen, op dats’er wat moogen
    Vermaken in ’t aensien van de vrouwen, en in pracht van de grootheyt,
    Nu weer in ’t kostelijcke gebou, dan weder in de geveynsde devootheyt,
    In somma daer is soo veel, datmen op ’t geestelijcke niet eens kan dencken,
    Waer sal Elck sijn hart dan laten, seyd ick: ick sal u wat schencken,
    (1800) Seyd hy, en hy gaf men een boeckje, dat vry wat deegs leek,
    En doene we inde kerck waren, deed ick het open en bekeeck
    Wat ’er instont, ik ging het een blaetje voor, het ander na lossen,
    En doe ick het te deege besach, waren ’t uylespiegels, Amadisjes, en Reyntjes de vossen.
    Elck sou Iemant hier wel in berispt hebben, maer om dat hy rijck was, en dorst ick niet,
    (1805) Met soo komt mijn eerweerdige Niemant, en siet
    Dat wy ons soo mal tierden, en sulck gebaer hadden,
[p. 53]
    Wel stoutelijck aentreeden, en vat ons by de kladden.
    Hy bestrafte ons dapper, doch met goed fatsoen,
    Waer over Iemant soo quaet wierd, dat hy sey, wat hebt gy ’er mee te doen,
    (1810) Gy pylarebijter, gy hoerenbrock, gy nachtrave,
    Gy dief, gy maegdenschender, gy brantstichter, gy brave,
    Gy pasquillemaker, ’k sal sien of ’et u betaemt,
    Dat gy Iemant voor Elck soo stoutlijck maeckt beschaemt.
    Niemant wou noch wat seggen, maer ’t en mocht niet baten,
    (1815) En sedert die tijt heeft hy Niemant ernstich gaen haten,
    En maeckte voort met mijn verding, dat al wat dat hy aenrechten sou,
    ’t Sy moort, ’t sy schennis, of brant, dat Elck dan seggen sou,
    Dat heeft die loose Niemant gedaen, men hoort ’em te hangen,
    Doch ’t spel is heel verkeert, Niemant raeckt vry, en Iemant blijft gevangen.
    (1820) Dus verklaert Elck, by Recht en Waerheyt, dat Niemant onschuldich aen al dit bedrijf is.
    Maer dat het Iemant gedaen heeft, dat is waerachtich en wis;
    Hoewel ick noyt gedocht had, dat dit Iemant sou overkomen.
    Had Niemant hem niet aen de Waerheyt gehouden, en had hy de Gerechticheyt niet meegenomen,
    Hy sou bot gevangen hebben, maer nu hy ’er soo sterck mee is bepaelt,
    (1825) Ist niet meer als billick, dat Elck voor heurluy sijn seyl inhaelt.
    Ick beken dat ick hier in heb groffelijck misdreven,
    Dus bid ick om genae, ay wilt het Elck vergeven.
Gerech. Stae op, Elck heeft genae, maer Iemant is vervloeckt,
    Die uyt der vroomen scha, sijn winst en voordeel soeckt.
    (1830) Waer is dien booswicht nu? sa haelt hem hier gy gasten,
    Ick moet dien argen droch sijn kledren eens doortasten,
    En sien of ick niet vind dat hem tot scha gedy.
Waerh. En ick besoeck Niemant.
Gerecht. Mijn suster doet dat vry.
I. Gnor. Elck heeft jou beklapt, en al jou schelmeryen
    (1835) Heel grondich uytgeleyt, dus wilt het mee belyen,
    Soo sterf jy als een Christ.
Iemant. Ach wat heb ick gedaen?
    Ach wil mijn Elleckeen nu inde noot afgaen?
    Ach had ick noyt geleeft, of waer ick noyt gebooren,
    Ach Elck, die die ’k voor mijn vrient, en vader had verkooren,
    (1840) Verraet gy nu u heer, seght sijn wy soo verdragen?
    Eerloose stucke schelms.
Gerecht. Hier hellept nu geen klagen.
    Staestil dat ick eens soeck, sijn hier de brieven al?
    Suster wat vindt ghy daer?
Waerh. Ick vind hier Niemendal.
I. Gnor. Aen Madame Luxuriosa, wel wat mach dit doch weesen?
    (1845) Laet sien waer is mijn bril, ick moet dees brieven leesen.

Hy leest dese navolgende brieven.

[p. 54]

AEN MADAMA LUXURIOSA.

MADAMA. Volgens onse laetste afscheyt, sende ick u het poeyerken, stroyt ’et in eenige leepelspijs, hy sal ’et soo haest niet ingeswelght hebben, of ick beloof u, dat gy, eer vierentwintigh uren om sijn, een vrolijke weduwe sult weesen. Ick soude u na deesen haest gevolght hebben, maer ’k ben hier met eenen, diemen Niemant heet, in groote moeyte geraekt, doch mijne sijde houd ik voor ’t best, want ik hebbe al den gantsen Raet, en voornamelijck Ellickeen, door hulpe van den gouden got, op mijne hant gekreegen. Soo haest ick my door wraeck vernoeght sie, sal ick niet nalaten om met den eersten u met mijn vertegenwoordicheyt by te wonen; en verblijve ondertussen uwen getrouwen Liefhebber en Dienaer
                                       IEMANT.

I. Gnor. Wat duncktje? geeft ’et jou wonder datte we altemael verbaest en stom staen?
    Ick vrees van jou ’ent wegen dat ’et blat noch schrickelijk sal omslaen.

AEN IEMANT.

MYn Heer, u last heb ick volbracht, de pasquillen heb ick soo hier en daer gestroyt, ik heb een goet deel van onse gemunte penningen uitgegeven, de rest sende ick u weder te rug om het insicht van eenige veersiende te beletten. Voor al dient u te weeten, dat seker rijck koopman, met een onwaerdeerlijcke schat van juweelen, overmorgen van hier vertreckt, ’k heb door behendicheit de weet gekregen dat hy door ’t wester bos, ter slinckerhant af, voorby de vervalle kapel van ons L. Vrou van gratien sijn wech sal nemen. Past op ’em, hy sal alleen sijn, en voor een halve stuyver loot, kunt gy veel duysenden verkrijgen. ’t Geschoffeerde maegdeken heb ick heymelijk doen verdrincken. Schrijft my cito antwoort, hoe dat ’et met die laeste moort, door ons beyde uytgerecht, al is, en vaert wel.
                                           U.E. Getrouwen broeder en medegesel
                                                       LATRO LATRONUM.

I. Gnor. Benedijstes dat ’s een siel, o heer dat is een guyt,
    Wat duncktje dat ’s een schelm, hier barst de bommel uyt,
    (1850) Wel wie had dat gedocht, hy schijnt de Vroomheyt eenlijck?
Gerecht. Dat is der guyten aert, want sy haer selfs gemeenlijck
    Van buyten cieren, met het schijnsel van de deught,
    Maer siet hoe dat haer hart inwendich zich verheught,
    En als een felle leeuw, vol grim, en nijt gaet toonen,
    (1855) Die door gekerm of klaght, geen lam en gaet verschoonen.
I. Gnor. O jemeny wat ick hoor, is Iemants hart soo wreet?
Gerecht. Noch meerder als het lijckt, want onder Niemants kleet
    En schult geen argh, noch list, noch andere valse treeken,
    Maer voert een duyf in ’t hart, als een oprechte teeken
    (1860) Dan sijn onnoselheyt.
I. Gnor. Dat ’s waer, ’k verstaet nu wel,
    Ja overgeven guyt, jy bent een braef gesel.
Iemant. Ay my mijn arren mens, wat mocht ick doch aenvangen,
[p. 55]
    Dat ick mijn siel en sin aen Elckeen heb gehangen?
    Die me buyten alle trou soo schendich heeft verraen,
    (1865) Ick klaeg ’t mijn oogen, want ick ’t mijn Selfs gedaen;
    Had ick dit werrick maer allenigh voorgenomen,
    Ick waer hier tot dees staet en jammer niet gekomen.
Gerecht. Wat waentge, of ghy schoon al buyten sorgen bout,
    Dat gy daerom u quaet voor my verborgen hout?
    (1870) O neen verwaten mens, ick sie door hart en nieren;
    Al laet ick u te met de schoot wat ruymer vieren,
    Denckt dat ick daerom niet de vroomen heel vergeet,
    Maer haer geweldenaers oock wel te straffen weet.
    Haer lijden sullen sy hier na by my verpoosen,
    (1875) En loven mijnen naem, wanneer de goddeloosen
    Vol wee en jammer sijn; en als ’et is te laet
    Haer selfs vervloecken, door haer onbedachte raet.
    Wat ’s een lichtvaerdich mens? niet als een scharpe dooren,
    Die tot der vroomen plaegh en onhayl schijnt gebooren,
    (1880) Dat wijst sijn leeven uyt, want wat hy doet of denckt
    Is valsheyt en bedroch. Maer ach, helaes! hoe krenckt
    Een sulken dwasen sot onnut sijn siel en sinnen,
    Hy buyght wel ’t ware recht, maer ken ’t niet overwinnen.
    Is ’t u wel mogelijck dat gy met uwe hant
    (1885) De son bereycken sout, of door een groote brant
    Te loopen heen, en weer, en sonder te beseeren?
    Verdoolde en blinde mens, veel minder kunt gy deeren
    Of quetsen ’t vroom gemoet, dat ons in d’ armen neemt.
    Dit hadt ghy niet gedacht, ick weet het doet u vreemt,
    (1890) Dat wy soo onversiens rechtveerdich u verrassen.
    De goddelose bloeyt een korte tijt; sy wassen
    Gelijck de tijdeloos, die als de son door kracht,
    Het ruyckent kruyt verweckt, al lange leyt versmacht.
    Want                Een godloos mens, een teere bloem,
                            (1895) Een loogen, en een ydle roem,
                            Als gy dees wel te deegh besiet,
                            Nu lijk ’et wat, maer stracks is ’t niet.
    Hier hoort ghy nu haer aert, en oock haer opkomst seggen,
    Haer leven, en haer doot, dat hoortge my uytleggen,
    (1900) Hoe dat haer glory stuyft als kaf en stof voor wint,
    En dat men na haer doot gants geen gedachtnis vint.
Iemant. Ack moet ick dan de werelt, en al mijn goet verlaten,
    Mijn rijckdom en mijn pracht, en overgroote staten,
    Mijn huysen en mijn hof, ay my ick sterf van rou,
    (1905) Mijn vrienden, kinders, en mijn overschone vrou.
Niemant. Seeker Niemant heeft ’er deernis mee, ’t staet met Iemant vry pover.
I. Gnor. Wel wy geven deuse pacient de Gerechticheyt heel over,
    Die mach ’t maken soo ’t haer belieft, of soo sy het verstaet.
[p. 56]
Niemant. Och me dunckt dat ’er een mes dwers door Niemants hart gaet.
Gerecht. (1910) Belemmert gy u siel noch met dees aertse leuren.
    Wat wilt gy om de werelt ’t benaude hart noch steuren,
    U tijt die is voorby, besorright uwe siel,
    Het Recht staet voor de deur, de doot volght op de hiel.
Iemant. Dewijl ick word belast met soo veel snoode feyten,
    (1915) Soo gunt me dat ick mach wat tot mijn voordeel pleyten.
Gerecht. U schelmery heeft uyt,verlooren is ’t gepleyt,
    Bereyt u, want dees slagh geeft u Rechtvaerdicheyt.        Sy slaet hem ’t hooft af.
Niemant.O wee, daer leyt hy neer, sen hals is ’em of ’e steecken.
Niemant sal voor sijn siel een kleyn gebeetjen spreecken.
Niemendal. (1920) Mijn heer, hy is al doot.
Niemant. Swijgh segh ickje, jou fiel.
Niemendal. Wat doeje?
Niemant. Wat sou ’k doen, ick bid voor Iemants siel.
Niemendal. Was hy jou vyant niet?
Niemant. Wel jongen, is dat vragen,
    Of selme na de doot malkaer noch haet toe dragen?
Gerecht. Hier siet gy altemael, dat der godtloosen raet,
    (1925) Hoe listich dat hy is, haer selfs gedijt tot quaet.
    Gy Rechters, doet als ick, en wilt rechtveerdich rechten,
    Ontsiet de rijckdom niet, verschoont geensins den sleghten,
    Maer straf naer eysch van ’t Recht, soo sult gy sien dit lant
    Met vree en eenicheyt, en welvaert dicht beplant.
    (1930) Maer kreuckt gy ’t heylich Recht, so sullen uwe landen,
    Door krijgh, en hongers noot, en heete pest verbranden.
    Dus merckt mijn woorden wel, en hier mee ick verdwijn,
    Weer na mijn woning toe, de Waerheyt gaet met met mijn.        Binnen.
I. Gnor. Heb danck, heylige Rechtveerdicheyt, dat jy ons soo wel geleert hebt.
Niemant. (1935) Niemant bedancktje seer, datje sen druck in vreught verkeert hebt.
I. Gnor. Ick wil dat dese dach geviert door ’t heele lant wort,
    En diese niet en hout, dat hy terstont gepant wort,
    Nou blijf by mijn te gast, waer wilt gy heen, mijn heeren?
    Wy sullen Niemant eens lustich met Niemendal trackteren.
    (1940) Nou Niemant tree vry in.
Niemant. O neen mijn heer jy eerst.
1 Schepen. Nu doet den Drost de eer, een yder bid om ’t seerst.
I. Gnor. Ay Niemant sijt gedeckt.
Niemant. Ick bid san Sarmonyen.
    Ay maeckt geen compliment.
I. Gnor. Wat soo, dat mach ick lyen.        Binnen

UIT.
Continue