Isaac de Vos: Singende klucht van Pekelhaering in de kist. Amsterdam, Alexander Limman, ca, 1740.
Uitgegeven door Marti Roos
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton095671 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[fol. A1r]

ISAAC VOS

SINGENDE KLUCHT

VAN

PEKELHAERING

IN DE KIST.

DEN LESTEN DRUCK.

[Houtsnede: neerlaten van de doodkist van Tyl Uilenspiegel, die per ongeluk rechtop werd begraven]

T’AMSTERDAM,

By Alexander Limman.


[fol. A1v]

[Houtsnede: herder en rover]

PERSONAGIEN.

        PEKELHAERING.
        VROUW.
        MAN.
        VAENDRIG.
        JONGEN.
Continue
[fol. A2r]

PEKELHAERING.

IN DE KIST.

EERSTE TOONEEL.

VROUW, PEKELHAERING.

Vrouw. MYn hert is bedroeft tot in der doodt, fa, la, la.
Pekel. Ick weet een remedie voor alle u noodt, fa, la, la.
Vrouw. Myn man spanceert dickmaels van huys, fa, la, la.
Pekel. En brengt een geweldig schoon Croontjen te huys, fa, la, la.
Vrouw. (5) Wel, Pekelhaering, hoe dus bedroeft? fa, la, la.
Pekel. Ock! Pekel heeft van de liefde geproeft, fa, la, la
        In zulck een anghst ben ick noyt geweest, fa, la, la.
Vrouw. Siet myne salf uw lyden geneest, fa, la, la.
Pekel. Soo zyt gy dan oock een Doctorin, fa, la, la.
Vrouw. (10) Jae dees myne konste bestaet in de min, fa, la, la
Pekel. Komt, myn Medecyn, en wilt my genesen, fa, la, la.
        Om haestig uyt myn smert te wesen, fa, la, la.
Vrouw. Komt, Pekelhaering, geeft my u handt, fa, la, la.
[fol. A2v]
Pekel. Daer isse, Mejouffer, ten onderpant, fa, la, la.
Vrouw. (15) Dat gaet naer de kaemer: dat is u veur, fa, la, la.
Pekel. Ick volgt; maer och! wie klopt aen de deur, fa, la, la.


TWEEDE TOONEEL.

VROUW, PEKELHAERING, JONGEN.

Jonge. DEn Vaendrig is gekomen,
        O Vrouw! nu is’t gedaen.
Pekel. Och ick begin te schroomen,
        (20) Laet Pekelhaering gaen.
Jonge. Hy brult, gelyck een Vaering,
        Wilt boven alle maeten.
Pekel. Och! nu moet Pekelhaering,
        Syn Eyerkorf hier laeten.
Vrouw. (25) Ick heb een list versonnen.
Pekel. Ick bid u, segt wat is ’t?
        Soudt gy my helpen konnen?
Vrouw. Ja kruypt hier in dees kist:
        Nu wacker niet te druylen,
        (30) Want gy en hebt geen noodt.
Pekel. O jart! ick zal my bevuylen,
        Ick ben schier half doodt.


DERDE TOONEEL.

VAENDRIG, VROUW, PEKELHAERING IN DE KIST.

Vaend. DAs dich pots dousent slapperment,
        Waer vind ick nu myn hert?
Vrouw. (35) Zyt gy ’t, myn Lief?
Vaend.                                     O Jae, ick ben ’t.
Vrouw. Komt dan, geneest myn smert.
[fol. A3r]
Vaend. Ick meynde, by myn dapperheyt;
        Dat gy waert uyt gegaen.
Vrouw. O neen; myn troost, myn soetigheyt.
Pekel. (40) Maer ick lig hier gevaen.
Vaend. Waer is u man, myn waerdste schat?
Vrou. Myn man die is niet hier:
Vaend. Waer is hy?
Vrou.                     Hy is uyt de stadt;
        Dat arm gewormde dier:
        (45) Hy is van huys diên lompen loer.
Vaend. Dus valt’er niet te sorgen.
Pekel. Maer Pekelhaering, ô myn Broer!
        Leyt in dees Kist verborgen.
Vaend. Bloet! dat hy nu eens klopte.
        (50) Soo was het heel verbruyt.
Vrouw. Ick wed ick hem soo fopten
        Dat gy wel raeckten uyt,
        Ick heb hier noch een achter deur
        Voor u, myn Heer, alleen.
pekel. (55) Maer, goeden Vriendt ’t slot is’er veur,
        Dat is wat ongemeen.
vaend. Och! dat uw Man my by u sag,
        Hoe toornig sou hy zyn?
vrouw. Altoos voor dees’ geheelen dag
        (60) Wil ick u borreg zyn.
vaend. En of hy quam, wat schilt het myn;
        Ick kroop strackx in dees kist.
vrouw. Neen, daer zoudt gy niet veylig zyn.
pekel. Myn Vriendt, dat was gemist.
vaend. (65) Myn Lief, verkeert toch nimmermeer
        By slechte lien van staet,
        Kiest, voor een lomp, een dapper Heer,
        Of soo een braef Soldaet,
[fol. A3v]
        Als ick die stadig in’t getier
        (70) Van Mars ben opgetogen
        Ick ben een wacker Kavelier.
pekel. Myn Vriendt, dat is gelogen.
vaend. Dat ick u eens vertellen wou
        Wat ick al heb versocht,
        (75) Ick wed gy u verwond’ren sou:
        ’k Ded’ onlangs noch een tocht
        Door Jaketra en Grieckenlandt,
        En Babylon oock heen,
        Daer ick een doncker Landschap vant.
pekel. (80) Daer Son noch Maen en scheen.
vaend. Gansch bloedt! wat was daer een gespoock.
        Ick sag myn oogen blind,
        Sy leefden daer by mist en roock,
        By onweer en by wind:
        (85) Sy hadden meest een lepel, bort
        Recht onder aen haer lip,
        Haer armen waeren krom en kort.
pekel. Als d’Anckers van een Schip,
vaend. Noch quam ick in een ander land,
        (90) O! dat ick ’t seggen dorst,
        Wat Deele-dragers ick daer vant,
        Met de oogen in haer borst:
        Sy aten niet dan Ezels vleys,
        En Bock en Buffel, Rhée.
pekel. (95) Vriend, wacht u voor de tweede reys,
        Anders vreten zy u mé.
vrouw. Maer, segt my, is dat waerlyck waer?
vaend. Och ja, ter goeder trouw:
        Ick zal u treffelyck doen, hout daer
        (100) Siet gy het zelf, Mevrouw:
        Want soo ick u bedriege,
[fol. A4r]
        Soo sterf ick hier ter sté.
pekel. Vriend, als wy oock eens liegen,
        Gelooft ons dan vry mé.
vaend. (105) Doen ’k met de Prins in Vlaend’ren lag,
        Daer ick een Schotsman vondt
        Die ick soo sloeg met eenen slag
        ’t Verhemelt uyt zyn mondt.
        Ick nam myn Heer van Breauté
        (110) Self in diên strydt gevaen.
pekel. Dat eer zyn Bestevader dé,
        Seyd’ hy heeft hy gedaen.
vaend. Een Oliphant verloor den strydt,
        Eens tegen eene Muys:
        (115) Een Tyger raeckte ’t leven quyt
        Door ’t byten van een Luys:
        ’k Quam in een Landt, ô vremdt bedryf,
        Van kool waeren de Luy,
        Kool was het hooft, kool was het lyf.
pekel. (120) Ja kool was al den bruy.


VIERDE TOONEEL.

VAENDRIG, VROUW, PEKELHAERING in de Kist, den MAN van binnen, kloppende aen de deur.

Man. DOet open, doet open, myn Wyf,
        Segt, hoe lang zal ick staen?
vaend. Gansch, bloodt! hoe siddert al myn lyf,
        Van angst, ick ben belaen.
vrouw. (125) Sagt, laet ick eerst eens hooren,
        Wie soo geweldig slaet.
vaend. Och! och! ick ben verloren.
pekel. Dat s’eerst een braef Soldaet.
vrouw. Wie klopt daer?     man. Ick
vrouw.                         Och! ’t is myn Man,
[fol. A4v]
man. (130) Segt, hoe lang zal ick prachen?
vaend. Och! nu komt my den schrick eerst aen.
pekel. ’k Moet om dees’ Krygsman lachen.
vaend. Och! Liefste, laet my toch hier in,
        En red’ my uyt zyn thoren.
vrouw. (135) Neen lief, stelt dat vry uyt u sin.
pekel. Den sleutel is verloren.
vrouw. Hoort, treckt u degen haestig uyt,
        En stelt u toornig aen,
        En segt diên eerelosen guyt
        (140) Heeft my soo schelms verraen:
        Eerst moet gy maken groot getier,
        En daer by grouw’lyck vloecken,
        En seggen dat gy quaemt alhier
        U erf-vyandt te soecken.
        (145) Wel aen, treckt u Rapier, myn Lief,
        En treed hem onder d’oogen,
        En segt diên eere-loosen Dief
        Heeft my soo schelms bedrogen:
        Ick sweir dat ick diên guyt, op aerd’,
        (150) Zal nimmermeer vergeven,
        Maer dat ick, by Potsnickels baert,
        Hem nemen zal zyn leven.
vaend. Wel hoe, Mejouffer, dat is vremt,
        Hoe zal ick dat beginnen:
        (155) Terwyl men hier geen man vernemt?
vrou. Kont gy dat niet versinnen?
        ’t Geschiet nu slechts om beters wil,
        Dus bid ick u volleg myn.
vaend. Ick zal het doen; ey, weest maer stil.
pekel. (160) Gansch bloedt! wat zal dit zyn?


[fol. A5r]

VYFDE TOONEEL.

DEN MAN, VROUW, VAENDRIG, PEKELHAERING in de Kist.

vaend. VRouw segt my op u goedt en lyf
        Waer dat hy’t is ontkomen.
vrouw. Soo waer ick ben een eerlyck wyf,
        Ick heb geen mensch vernomen.
vaend. (165) ’k Wou dat dees’ degen in hem stack.
        Het sou myn hert verheugen:
        Hy nam myn buydel uyt myn sack.
pekel. O packx! dat is een leugen.
man. Ock! Wyf wat wilt toch dit ramour?
    (170) Wat doet den degen uyt?
pekel. Den droes! was dat een loose hoer!
        Was ick hier slechts maer uyt.
vaend. Ick zal ’t hem niet vergeven,
        Dat sweir ick anderwerf,
        (175) Voor dat ick heb syn leven.
pekel. O Pekelhaering sterf!
man. Myn Vriendt, ick bid, bedaert u wat,
        Myn Vrouw schreyt, als een kindt.
pekel. Van vreugt, nu zy u fopt.         vaend. Ja dat
        (180) Ick seg en is geen wind.
man. Och! Heer, myn Vrouw weet nergens van,
        Voorwaer gy hebt gemist.
vrou. ,, Ick bid u swygt toch stille, Man,
        ,, Hy leyt gins in de Kist.
man. (185) ,, Gy doet seer wel, myn waerde Wyf.
        ,, Och! dat hy’t slechts niet hoort.
vaend. Gansch bloedt, hoe siddert al myn lyf,
        Van gramschap, ’k ben gestoort.
        De Son en Maen, by slapperment,
[fol. A5v]
        (190) Neem ick tot tuyg en teecken,
        dat ick aen diên schelms vent,
        Soo Ridderlyck zal vreecken.
man. Ock! wyf, voorwaer ick kryg een schrick,
        Hy schynt geweldig quaedt,
        (195) Hy blixemt, elcken oogenblick,
        Als hy sijn oog opslaet:
        Laet ons een voetval doen, kom hier,
        Herts-liefste wyf, knielt neder:
        Ick bid, myn vriendt; gaet toch van hier.
pekel. (200) Maer morgen komt hy weder.
man. Myn vriendt, verthorent u niet meer,
        U vyandt is hier niet,
        Daerom vertreckt, myn waerde Heer.
vaend. Dat ick het niet en liet,
        (205) Om uw bekommert wyf, ick zou
        Het al ter neder hacken,
        Daerom vaert wel met uwe Vrouw.
pekel. Jae, vriendt, gaet gy vry sacken.


SESDE TOONEEL.

DEN MAN, VROUW, PEKELHAERING in de kist.

Man. WEl aen hy is vertrocken,
        (210) Laet ick diên quant eens sien:
        Och! hoe is hy verschrocken.
vrouw. Ey man, laet hem betyen.
man. Segt toch, myn vriendt, hoe’t met u is?
        Het schynt gy zyt in noodt,
        (215) Hy is soo koudt, gelyck een Vis.
pekel. Eylaes! ick ben schier doodt.
Komt uyt de Kist.
        Och! hebt gy niet wat Brandewyn,
        Of wat Genever, vriendt?
man. O neen, maer ’k heb wel wat Azyn,
[fol. A6r]
        (220) Ick weet niet niet of’t u dient.
vrouw.* Gaet haelt wat Brandewyn in een kop,
        Waer toe dus lang te malle?


SEVENSTE TOONEEL.

VROUW, PEKELHAERING.

Pekel. VRouw set de vreugt nu hoog in top,
        Pekelhaering te gevalle.
        (225) Wel hoe! wat ’t dit? hoe staet gy dus?
        O! dat is niet rechtschapen.
vrouw. Ey, Pekelhaering, wacht tot flus,
        Tot dat myn Man gaet slapen
        Dan zullen wy, gy weet wel wat.
pekel. (230) Ja, ja, ’k verstaen u wincken,
        Dat wy, myn hop’, myn troost, myn schat,
        Eens helder zullen klincken.


ACHTSTE TOONEEL.

DEN MAN, VROUW, PEKELHAERING.

Man. DAer hebt gy uwen Brandewyn:
        Drinckt uyt, en gaet dan voort.
vrouw. (235) Och! liefsten Man, wat zal dat zyn?
        Het onweert, ’k bid, ey, hoort
        Hoe dat het buldert, tiert en guyt,
        En weer-licht t’elcken stondt,
        Men joeg op zulcken tydt niet uyt
        (240) Een eerlyk Man syn hondt.
man. Wel ick zal hem geryven,
        Te weten na myn macht,
        Hoort, Pekel, gy zult blyven,
        En slapen hier ten nacht.
pekel. (245) Ick dank u, vriendt, voorwaer ick zel
        ’t U deugdelyck beloonen,
        Gaet heen, myn vriendt myn braef gesel,
        Ick wil my danckbaer thoonen,
[fol. A6v]
        Daer hebt gy een Ducaet soo ’k meen,
        (250) Tot een kan Spaensche Wyn.
man. Heel wel myn Heer, daer gaen ick heen;
        Wy zullen lustig zyn.
vrouw. En of hy dan tot zyn plaisier
        U Vrouw eens ded’ gewelt?
Man. (255) Soo geef ick hem dan niet een sier
        Weerom van al sijn gelt.
        Hy krygt niet een Duyt, soo ver,
        Dat hy slechts zulckx begint.
pek. ,, O bloedt! dat is een groven Nar,
        (260) ,, Wat breckt diên geck al windt.
man. Ja dat hy u eens kuste,
        Quyt was hy sijne Ducaet.
vrouw. Ey, Man, laet dat toch rusten.
        Gaet heen, myn beste maet.


NEGENSTE TOONEEL.

VROUW, PEKELHAERING.

Vrou. (265) Wat dunckt u, Pekel, van diên list?
pekel. Diên list was wonder wel:
        Maer ’k wed dat hy in dees Kist
        Niet licht weer komen sel.
        ’t Was of den schrick my had vermoort,
        (270) Ick was met vrees belaen,
        Soo dat gy in myn achter-poort
        Een Ey wel gaer soudt braen.
        Laet ns in vrolyckheden,
        Den schrick en den nacht verjagen.
vrouw. (275) Myn vriendt, ’t heeft dobb’le reden.
        Gy zyt myn wel behaegen.
        Het Kraentjen dat zal lecken;
        Niets zal ons tegen zyn.
pekel. Komt, laet ons nu vertrecken,
        (280) ’k Verlang reeds naer den wyn.        [EINDE
Continue

Tekstkritiek:

De sprekersaanduiding voor vs. 221 ontbreekt