Singhende-klucht van Pekelharing in de kist - 1699.
Uitgegeven door Tanja Simons.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit van Leiden. Ceneton095610
Facsimile bij Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
’t Amsterdam, by de Erf. van O.B. Smient op
de Regeliers Bree-straet. 1699
[fol. A1v]
PERSONAGIEN.
Pekelharingh.
Vrouw.
Man.
Vaendrich.
Jongen.
[fol. A2r]
PEKELHARING
In de kist
EERSTE UYTKOMST.
Vrouw. Pekelharing.
Vr. Mijn hart is bedroeft tot in den doot, fa, la, la. Pe. Ik weet een remedy voor al jou noot, &. Vr. Mijn man spandeert dikmaels van huys, fa, la, &. Pe. En brengt een geweldig paer horens te huis, fa, la, la. Vr. (5) Wel Pekelharing, hoe dus bedroeft, &. Pe. Och pecel heeft van de liefde geproeft, &.
In sulk een angst ben ik noyt geweest, &. Vr. Siet dese mijn salf u smarte geneest, fa &. Pe. So zijt gy dan oock een Doctorin? fa, &. Vr. (10) Ja dees mijn profecy bestaet in de min, fa, la, la. Pe. Kom mijn medecijn, laet ick u eens cussen, fa, la, la.
Om so mijn staende Coortsen te blussen & Vr. Waer is jou pols? lief geef men jou hand, fa, &c. Pe. Daer isse voelt eens hoe hevigh zy brand, fa, la, la.
[fol. A2v] Vr. (15) Dat gaet na de Camer: dat is jou veur &. Pe. Ik volg; maer och, wie klopt aen de deur? fa, la, la. Jongen uyt. Jon. De vaendrich is gekomen,
O vrouw! nu ist verbruyt. Pe. Ogh ick begin te schromen,
(20) Laet pekelhareng uyt. Jon. Hy brult gelijk een Varingh
Wilt boven alle maten. Pe. Och, nu moet Pekelharingh*
Sijn eyer-corf hier laten. Vr. (25) Ick heb een list versonne. Pe. Ick bid jou segh wat ist,
Sou jy mijn helpen connen? Vr. Ja kruypt hier in dees kist:
Nu wacker niet te druylen,
(30) Want jy en hebt geen noot. Pe. O lart ’k selme bevuylen,
Ick ben schier hallef doodt. Vaendrich uyt. Va. Das dich pots doesent slapperment.
Waer vind ick nu mijn hart? Vr. (35) Zijt gy ’t mijn lief? Va. O ja ick ben ’t. Vr. Kom dan, geneest mijn smert. Va. Ick meenden by mijn dapperheyt
[fol. 3r]
Dat ghy waert uyt gegaen. Vr. O neen, mijn troost, mijn soetigheyt. Pe. (40) Maer ick legh hier gevaen. Va. Waer is u man mijn waerste schat? Vr. Mijn man die is niet hier Va. Waer is hy? Vr. Hy is uyt de Stadt,
Dat arm gehoorende dier:
(45) Hy is van huys die lompen loer. Va. Dus valt ’er niet te sorgen. Pe. Maer Pekelharingh o mijn broer,
Leyt in dees kist verborgen. Va. Bloet dat hy nu eens klopte,
(50) So was het heel verbruyt. Vr. Ick wed, ick hem so fopte
Dat ghy wel raeckten uyt,
Ick heb hier noch een achter gat
Voor u mijn lief alleen. Pe. (55) Van vooren heeft sy oock wat:
Maar dat is elck gemeen. Va. Och dat u Man mijn by u sagh,
Hoe toornigh sou hy sijn. Vr. Altoos voor dees geheelen dagh
(60) Wil ick u borig zijn. Va. En of hy quam, wat scheelt het mijn,
Ick kroop strac in de kist.
[fol. 3v] Vr. Neen, daer sout ghy niet veyligh zijn. Pe. Mijn vrindt dat was gemist. Va. (65) Mijn lief verkeert doch nimmermeer:
By slechte luy van staet,
Kies voor een lomp een dapper heer,
Of so een braef Soldaet
Als ick, die stadigh in ’t getier
(70) Van Mars ben opgetogen,
Ick ben een wacker Kavelier. Pe. Mijn vrient dat is gelogen. Va. Dat ick u eens vertellen wou
Wat ick al heb versocht,
(75) Ick wed ghy u verwond’eren soud:
Dee onlanghs noch een tocht
Door Jakreta en Griekenlandt,
En Babelon oock heen,
Daer ick een doncker Lantschap vant. Pe. (80) Daer son noch maen en scheen. Va. Gans bloet! wat was daer een gespoock,
Ick sagh mijn oogen blint,
Sy leef den daer by mist en roock,
By onweer en by wint:
(85) Sy hadden meest een lepelbort
Recht onder aen haer lip,
Haer armen waren krom en kort. Pe. Als d’Anckers van een Schip.
[fol. 4r] Va. Noch quam ick in een ander lant,
(90) O! dat ick ’t seggen dorst,
Wat deele dragers ick daer vant,
Met d’oogen in haer Borst:
Sy aten niet dan Ezel vleys
En Bock en Buffels mee. Pe. (95) Vrient wagt jou voor de tweede reys,
Aers vreeten zy jou mee. Vr. Maer liefste is dat waerlijck waer?* Va. Och ja ter goeder trouw:*
Ik sal u treflijck doen daer
(100) Siet ghy het self mee Vrouw,
Want soo ick u bedriege
So sterf ick hier ter stee. Pe. Vriendt als wy oock eens liege,
Gelooft ons dan vry mee. Va. (105) Doe ’k met de Prins in Vlaend’ren lag,
Daer ick een Schotsman vont
Dien ick so sloeg met eenen slagh
’t Verhemelt uyt sijn mont.
Ick nam mijn Heer van Breauté
(110) Self in dien strijt gevaen. Pe. Dat eer zijn Beste-vader dee,
Seyt hy heeft hy gedaen. Va. Een Olyfant verloor den strijd,
Eens tegen eenen muys:
(115) Een Tyger raeckten ’t leven quijt
[fol. 4v]
Door ’t bijten van een Luys:
’k Quam in een Landt o vreemt bedrijf,
Van kool waren de Luy,
Kool was het hooft kool was het lijf. Pe. (120) Ja kool was al den bruy.
De Man klopt.
Man Doet op doet op vervloeckte Wijf,
Segh hoe langh sal ick staen? Va. Gans bloet hoe ziddert al mijn lijf,
Van angst ick ben belaen. Vr. (125) Sacht laet ick eerst eens hooren
Wie so geweldigh slaet. Va. Och, och ick ben verlooren. Pe. Dat ’s eerst een braef Soldaet. Vr. Wie klopt daer? Man Ick. Vr. Och ’t Is mijn man. Man (130) Segh hoe lang sal ick pracchen. Va. Och nu komt mijn de schrick eerst an. Pe. Des krijgsman moet ick lacchen. Va. Och liefste laet my doch hier in,
En red my uyt zijn tooren. Vr. (135) Neen lief stelt dat vry uyt u sin Pe. De sleutel is verlooren. Vr. Hoor liefste treck u degen uyt,
[fol. 5r]
En stel u toornig aen,
En seg dien eereloosen guyt
(140) Heeft mijn so schelms verraen:
Eerst moet ghy maecken groot getier,
En daer by gruw’lijck vloecken,
En seggen dat ghy quaemt alhier
U erf vyand te soecken.
(145) Wel aen trect u Rapier mijn lief,
En treedt hem onder d’oogen,
En seg dien eereloosen dief
Heeft mijn so schelms bedrogen:
Ick sweer dat ick dien guyt, dien siel,
(150) Sal nimmermeer vergeven,
Maer dat ick by pots-nickels siel,
Hem nemen sal zijn leven. Va. Wel hoe mijn liefste dat is vreemt,
Hoe sal ick dat beginnen?
(155) Terwijl men hier geen man verneemt. Vr. Kunt ghy dat niet versinnen?
’t Geschiet nu slechts om beters wil,
Dus bid ick vollegh mijn. Va. Ick sal het doen mijn lief weest stil. Pe. (160) Gans bloet wat sal dit zijn?
De Man uyt.
Va. Vrouw segh myn op u ziel en lijf
[fol. 5v]
Waer dat hy ’t is ontkomen? Vr. So waer ick ben een eerlijck Wijf
Ick heb geen mensch vernomen. Va. (165) ’k Wou dat degen in hem stack
Het sou mijn hart verheugen:
Hy nam mijn buydel uyt mijn sack. Pe. O Packs! dat is een leugen. Man Och Wijf wat wil doch dit rumoer:
(170) Wat doet de degen uyt? Pe. De duyvel hael de lose Hoer!
Was ick hier slegts maer uyt. Va. Ick sal ’t hem niet vergeven
Dat zweer ick anderwerf,
(175) Voordat ick heb zijn leven. Pe. O Pekelharing sterf. Man Mijn vrient, ick bidt bedaerje wat,
Mijn Vrouw is juyst met kindt. Pe. Ja van een jongen slijpsteen. Va. Dat
(180) Ick segh is geen wint. Man Och Heer, mijn Vrouw weet nergens van,
Vorwaer jy hebt gemist. Vr. Ick bidje zwijght toch stille man,
Hy leyt gins in de kist. Man (185) Je doet seer wel Mijn waerde wijf
Och dat hy ’t slechts niet hoort.
[fol. 6r] Va. Gans bloet, hoe ziddert al mijn lijf
Van Gramschap ’k ben gestoort,
De Son en Maen by slapperment,
(190) Neem ick tot tuygh en teecken,
Dat ick mijn aen dien schelmsen vent,
Soo Ridderlijck sal wreecken. Man Och wijf voorwaer ick krijg een schrik
Hy schijnt geweldigh quaet,
(195) Hy blixemt elck een oogenblick,
Als hy zijn oogh op slaet:
Laet ons een voet-val doen kom hier,
Herts liefste Wijf kniel neder:
Ick bid mijn vrient gaet doch van hier. Pe. (200) Maer morgen komt hy weder. Man Mijn vrient vertoornt jou niet meer
U vyandt is hier niet,
Daerom vertreck mijn waerde Heer. Va. Dat ick het niet en liet
(205) Om u beswangert Wijf ick sou
Het al ter neder hacken,
Daerom vaert wel met uwe Vrouw. Pe. Ja vriendt ga jy vry zacken. Man Wel aen hy is vertrocken.
(210) Laet ick die quant een sien:
Och hoe is hy verschrocken. Vr. Ey man laet hem betien. Man Seg toch mijn vrient hoe ’t met jou is,
[fol. 6v]
Het schijnt je zijt in noodt,
(215) Hy is soo kout gelijck een vis. Pe. O lart ick ben schier doodt.
Och, hebt ghy geenen Brandewijn,
Of wat geneever vrient? Man O neen maer ’k heb wel wat Azijn,
(220) Ick weet niet of ’t jou dient. Vr. Gaet hael wat Brandewijn in een kop,
Waer toe dus langh te malle? Pe. Vrouw set hem een paer hoorens op,
Pekelharing te gevalle.
(225) Kom hier mijn schat dat ick jou kus,
O ’k sou jou soo rechtschapen. Vr. Ey Pekelharing wacht tot flus,
Tot dat mijn Man gaet slapen,
Dan selle wy, je weet wel hoe. Pe. (230) Ja Ja ick versta jou wincken,
Dat ick dan als een dart’le koe,
Uyt Venus sloot sel drincken. Man Daer hebt ghy uwe Brandewijn,
Drinckt uyt en gaet dan voort. Vr. (235) Och liefste Man wat sal dat zijn?
Het onweert, ’k bid ey hoort.
Hoedat het buldert tiert en guyt,
En weerlicht ’t elcken stont,
Men joeg op sulcken tijt niet uyt
[fol. 7r]
(240) Een eerlick man zijn Hont. Man Wel ick sal hem gerijve,
Te weten na mijn macht,
Hoor Pekel jy selt blijven,
En slapen hier te nacht. Pe. (245) Ick danck jou vrient voorwaer ick sel
’t Jou deughdelijck beloonen,
Want van een arrem slecht gesel
Sal ick jou koeckoeck kroonen.
Daer hebt ghy een Ducaet soo ’k meen,
(250) Tot een kan Spaense Wijn. Man Heel wel Monseur daer gaen ick heen,
Wy sullen lustig zijn. Vr. En of hy mijn verkragten hier,
En dee jouw Vrouw gewelt? Man (255) Soo geef ick hem dan niet een zier
Weerom van al zijn gelt.
Hy krijgt niet een duyt so var,
Dat hy slechts sulcx begint. Pe. O bloet! dat is een groove nar,
(260) Wat breeckt die geck al wint. Man Ja dat hy jou eens kuste,
Quijdt was hy zijn Ducaet. Vr. Ey man laet dat doch ruste. Pe. Gaet hoorendrager gaet. Vr. (265) Wat dunct jou Pekel van die list? Pe. Die list was wonder wel,
[fol. 7v]
Maer ’k wed dat ick in dese kist
Niet ligt weer komen sal.
’t Was of de schrick mijn had vermoort,
(270) Ick was met vrees belaen,
Soo datje in mijn achterpoort
Een Ey wel gaar soud braen.
Och! hoe ben ick getroffen
Van Fenus kleyne guyt,
(275) Ick voel zijn pijl daer ploffen,
En komt daer voor weer uyt,
Se steeckter noch. Vr. Ey laet eens zien Pe. Als ick sel,
Ey liefste laet mijn toch betien,
(280) Aers raeck ick in jou hel.
De gansche nacht in ’t warmen
Sullen wy de tijdt verdrijven. Vr. In mijnen snee witte armen
Sel Pekelharing blijven.
(285) Het kraantje dat sal leecken,
Wy sullen lustig zijn. Pe. Vrindt over veertig weecken
Sel Jy Gevaertien zijn.
EYNDE.
[fol. 8r en 8v: blanco.]
Tekstkritiek:
vs. 23: er staat: Ocg, nu moet Pekelharhing na vs. 97 staat een dubbele punt en na vs 98 een vraagteken.
