[CH1676:001]
NIEW JAER
Noch eens ten einde ’toud’ en voor aen ’t niewe jaer,
En tell ick tachentich op negen maenden naer!
Waer zijn die zeventich en negen jaeren henen?
Als niewe droomen elck verschenen en verdwenen,
(5) En nu de volle som maer eenen ouden droom.
Wanneer sal ’t einde zijn? hoe lang staet d’oude Boom
Op taeije wortelen en weert sich onder allen
Die ’s daeghs by dusenden rond om hem neder vallen?
Hoe lang en wanckelt mijn’ onafgesleten kracht
(10) Niet meer als and’ren meest ter halver weghe placht?
Ghij weet het, Heer, alleen, en houdt het mij verborgen.
Laet die onkunde mij tot meer en meerder sorgen
Gedijen, om een eind, ’t zij noch verr of nae bij,
O goedertieren God, dat dij gevalligh zij.
1. Ian.
[CH1676:002]
MEMORIE. AEN DEN BEROEMDEN HEERE DE HEEM
Ick wacht maer een’ Roos van die hand,
Die ’r soo veel’ heerlijcke geplant,
En ’tsoetste Groen en ’tschoonste Blosen
Van maer verganckelicke Roosen
(5) Heeft aende haere soo besteedt,
Dat geene van vergaen en weet.
Magh mij die gunste wedervaren
Voor ’tuijterst einde mijner jaeren,
Onseker, maer nochtans gewiss,
(10) Dat niet verr vande hand en is;
Heem sonder weergae, ’ksal ’t erkennen,
Met mijn’ gedachten te gewennen
Aen ’tghen’ ick lang van herten doe,
En eeren u hoe langer, hoe
12. Ian. Constanter.
[CH1676:003]
VERSUS VIII. FEB. 1676
Magnifico quisquis succedere Böckelmanno
Occipis, et magni munus obire loci;
Nullus eris; nisi te, qualem perspeximus illum,
Naturae fecit gratia magnificum.
13. Ian.
[CH1676:004]
DIMIDIUM FACTI
Ite, graues Caduciferi, data plena potestas,
Quo jubet, et plenae Pacis inite vias.
Vox populi (vox saepe Dei) praesaga futuri,
Convenietur, ubi convenietur, ait.
14. Ian.
[CH1676:005]
Aerea victores Batavi cum Nave subacta
Cepimus et nostrum Tormenta adhibemus in usum.
Nescio obaeratos quae rodat cura; quod ad nos,
Saepe diuque velim sic simus in aere alieno.
1. Feb.
[CH1676:006]
IN CONCENTUS MUSICOS ACADEMIAE SOLENNITATE MIXTOS
IIX. FEB. 76.
Discite, cur vestris hodie se Musica sacris
Ingerat, et blandum regnet in Aede melos:
Unica, significant, quâ semper salva Lijcei
Et tua, Lugdunum, res erit, Harmonia est.
7. Feb.
[CH1676:007]
IN CONCENTUS MUSICOS ACADEMIAE SOLENNITATI MIXTOS
Arrigite huc aurem, quibus est Academia cordi,
Quique sacrum divae Pacis amatis opus.
Quae tonat hic Musas inter sublimis amicas
Musica, et omnigeno chromate pulchra placet,
(5) Vos quoque, docta Patrum et Iuvenum generosa corona,
Talibus addictos admonet esse modis.
Dicite solertes ultro citroque quod ultro
Saepius accensi flamma dat ingenij:
Concurrant vario contra se pulpita plausu,
(10) Fervescant sacri, non sine lite, loci:
Musicus is lepor est, et, si concordia discors
Desinat esse, nihil languida laudis habet.
Ut tamen unisonis nunquam non Cantio chordis
Clauditur, et pugnam terminat alta quies;
(15) Vestra quoque in blandam coeant acerrima pacem
Proelia: erit vere Musicus iste chorus;
Musicus, ut Coeli, ut Coelorum Sidera, ut omnis
Harmonicis rerum Machina mota modis.
Sursum, coelestes animi; nec origine quisquam
(20) Fecerit indignum quod sciat esse suâ.
Omnia ut in Coelis, sed salvâ pace, moventur,
Vos quoque, sed salvâ pace, movere docent.
Febr.
[CH1676:008]
IAN OP DE LOOP
Ian liep verstandigh uijt den strijd,
Veel liever d’Eer als ’tLeven quijt:
Noch kreegh hij, loopend’, op sijn kop
Een’ douw of twee, en seij daer op,
(5) Had ick soo hard niet aengeloopen,
Ick had al harder aengeloopen.
13. Febr.
[CH1676:009]
EEN KLOPS GEBED
Ons’ Anne, kloecke Klop, bad op haer knyen (te weten
Met beide bloote knijen op blauwen steen geseten)
Soo ging haer het Gebed ter herten voor Ma soeur,
Die met een’ jongen haen gepaert was van haer’ keur.
(5) Sy bad om kinderen van dat gezegent paertie,
Want daer en quam ’er geen, en ’twas al over ’tJaertje.
’tWas in haer hert soo heet, en, daer sij sat, soo koel,
Dats’ inden armen Buijck een ongewoon gewoel
Van krimpingen vernam, die schenen daer te leven.
(10) Daer mé viel de Malloot aen ’tzitteren en beven,
En riep Amij, Amij ! ick bid niet een woord meer,
Gh’ hebt m’ emmers wel verstaen; ick meen mijn’ Suster, Heer.
14. Feb.
[CH1676:010]
VAN ANNE
Wat magh ’t quaed Volck in alle straten
Op Annes Maegdom leggen praten!
Ick hou voor seker en gewis,
Dat Anne maeght geboren is.
17. Feb.
[CH1676:011]
SLECHTE HENRICK
Om ’tbuijten-schoon van Vrouwen te beoogen,
Daer toe heeft Henrick twee goed’ Oogen:
Om ’tbinnen-schoon te vatten bij ’tgehoor,
Daertoe en heeft hij niet een oor.
eod.
[CH1676:012]
ANDRIES VOORSICHTIGH
Andries doet wijsselick: sijn huijsvrouw is voll pijn:
Daer will hij drij doctoren,
Ten minsten, over hooren.
Voor seker sullens’ hem verklaeren in Latijn,
(5) Dat selden uijt haer’ mond is,
Dat sijn wijf niet gesond is.
25. Feb.
[CH1676:013]
DICHT-KONST
Het heele Wesen daer de Dicht-konst in bestaet,
Is maer ontmoetinge van Reden, Rijm en Maet.
Gedichten sonder Maet gaen kreupel, ongerijmde
Zijn woorden dicht aen een gebracht, maer niet gelijmde.
(5) Nu zij d’er Maet en Rijm; daer ick geen Reden vind,
Acht ick het beste dicht min als een handvol Wind.
29. Feb.
[CH1676:014]
AEN DIRCK
Dirck, is uw’ dochter houwbaer?
Soo is sij qualick houwbaer.
1. Mart.
[CH1676:015]
Ian par trop de bonté ne gaigne que du mal,
Son hospitalité l’envoije à l’hospital.
1. Mart.
[CH1676:016]
On m’a dit tout de bon, et non pas en raillant,
Que Pierre a force bien, mais fort peu de vaillant.
[CH1676:017]
Les dessous des fendues
Sont choses defendues.
[CH1676:018]
OP EEN ONBEWEEGLYCKE EN STILZWIJGENDE WEIGERINGE MIJ TEGENS
GEWOONTE EN VERDIENSTE BEJEGENT. MART. 1676
Als my die groote Vorst soo lief hadd als ick hem,
Mijn tachtigjarige Grootvaderlycke stem
Hadd sijn’ eel hert geroert; of voeght mij dit ----- van mij
Mijn vijftichjaerighe getrouwe slavernij.
(5) Maer niet en heeft geroert: ’k heb aen een deur geklopt,
Die steen of ijser was; en, van de stoep geschopt,
Als een stout Bedelaer, heb in mismoedicheit
Geswolghen een verstockt stilzwijgen, voor bescheit.
Wat seght gh’ er toe, mijn hert? ghy seght, gelyck ick segg,
(10) Dat ick de blinde schuld op jonge onkunde legg:
Want, wist men wie ick ben, en wat ick heb gedaen,
Men hadd mijn smeecken wel met redens ondergaen.
Wat doen wy meer, mijn hert? wy wenschen, ick en ghy,
Dat die hoog-waerde Vorst lang, lang geluckigh sy,
(15) En dat hem, oud als ick, voor ’t goede dat hij doet
Geen jonghe onkundiger ondanckbaerheit ontmoet’.
11. Mart.
[CH1676:019]
ON-KEUR
Men leert mij, ick moet prijsen
All wat de Heeren wijsen:
’tBevel is goed, en ick voldoe ’t;
Niet dat ick ’t willen wil, maer moet.
17. Mart.
[CH1676:020]
IN I. WIERTIJ PIA COLLOQUIA DEI ET ANIMAE
Wiertius, hanc inter vexantem saecula litem
Argutus poterat, maluit esse pius.
Hac operâ, quaecumque animos in vepribus istis
Spina videbatur laedere, facta Rosa est.
(5) Discite, in arcanis Scioli Coelestibus, huius
Exemplo, quanti scire sit, et sapere.
26. Mart.
[CH1676:021]
EEN HAESTIGHE HOROLOGIE.
Ick weet niet of ghij ’t van mijn Uer-werck wel verstaet:
Het slaet te vroegh, en ’twijst te laet.
30. Mart.
[CH1676:022]
MET EEN SILVER PALET GESCHONCKEN AEN GEERTJE PIETERS
DIENSTMAEGHT, SCHILDERSCHE
’t En moght niet minder zijn voor Geertje Pieters hand,
Niew’ eere van ons land:
En gaet sy rysende soo s’ onlangs is geresen,
Sal ’t haest Goud moeten wesen.
31. Mart.
[CH1676:023]
TRIJN BETAELT
Trijn dorst den Doctors hand haer’ Pols niet laten raken,
Als door haer hemds-mouw: uijt fijn’ eerbaerheit, soo ’tscheen.
De Doctor lagh ’er noch sijn’ Mantel over heen,
En seid, een linnen Pols voeght een Doctoor van laken.
14. Apr.
[CH1676:024]
Distingue, Iudex, et quid intersit vide,
Peccârit imprudentiâ an dolo reus.
Dignissimum poenâ dolum, dignissimam
Veniâ bonorum constat imprudentiam:
(5) Hoc summa rerum norma nos, Ratio, docet,
Hoc fas ubique et omnium jus gentium est,
Hoc ipse sanxit judicum judex Deus.
[CH1676:025]
Goesius haec cum Collegis ut ponderet aequâ
Lance, rogat Pater et supplicat Hugenius.
XI. Cal. Maij (=21 Apr.)
[CH1676:026]
DE PAULO ET UXORE
Quaero, bene an male conveniat cum Conjuge Paulo:
Moliri res ille suas amat, illa moliri.
28. Apr.
[CH1676:027]
QUAERITUR
Incidit in male moratos improvida virtus
Hugenij, in coecas ut fera lapsa plagas.
Incidit, et quos esse probos non improbus ipse
Credidit, atque animum vultui habere parem,
(5) His ducibusque et Iudicibus quodcumque placeret,
Officij normam censuit esse sui.
His ducibusque et Iudicibus si forte quid actum,
Quod melius monito non placuisset agi,
Quam, quaero, meruisse potest sub Iudice poenam,
(10) Quem facit alterius, non sua, culpa reum?
2. Maij.
[CH1676:028]
DIRCKS VOORRAED
Dirck heeft een kleine Schuer met Torfs genoegh voor thien jaer,
Daer, seght hij, is geen sien naer;
En ’tis een klaere saeck;
Mits dat alleen de brand niet inden Torf en raeck’.
13. Maij.
[CH1676:029]
ANNES VRYAGIE
Moy Anne, die Ians vrijster hiet,
En was het noijt; en dit’s ’ tbediedt,
Sy vryden hem, en hij haer niet,
21. May.
[CH1676:030]
Een Stijfster is een vrouw die stijft,
Een Kijfster is een’ vrouw die kijft,
Een vrijster is een meyt die vrydt.
Dit moet Neel hooren, of ’t haer spijt.
(5) Tot vrijen sien ick haer geen’ kans,
[CH1676:031]
OP MIJNE WERCKEN AEN YEMANT VEREERT
Die niet en wil bedrogen wesen,
Lese alle Boecken eerst; dan desen.
27. May.
[CH1676:032]
NOCH
Die met sijn’ tijd verlegen sitt,
Lees’ alle Boecken eerst: dan dit.
27. May.
[CH1676:033]
ANNENS GEPRIJS
Wat pass ick op der eer die mij moij Anne geeft,
Die toch niet als een’ Iut, een’ Sloor en een’ Laudaet is.
Daer kan niet komen van die selver niet en heeft;
Al mijn genoegen is laudari a laudatis.
27. Maij.
[CH1676:034]
Si forte, lecto affixus atque insomniâ
Vexatus aeger, versibus me exerceo
Conpaginandis, quae vel aetatem ferant,
Vel sint ferendo: nemo negligentiam
(5) Velit hoc vocare; supina diligentia est.
Burae 18. Iul.
[CH1676:035]
OP MIJN 80.e VERJAEREN 4.en SEPT. 1676
Wat magh de meening zijn van Vrienden en Verwanten,
Die mij van alle kanten,
Als een’ voorneme Maer
T’huijs brengen het verloop van viermael twintich Iaer?
(5) Mijn’ Schepper heb ick lof te singen en te spreken,
Die mij vier duijsend Weken
En wat daer boven gaet
Sijn licht gegonnen heeft, en noch genieten laet.
Maer wordt’er wel bedocht wat mij de menschen praeten,
(10) Die sich soo fijn gelaeten,
Als braght mij haer gedruijs
Een’ ongehoopten hoop van weeld’ en welvaert t’huys?
En komt het niemand voor, dat, als de Dagh ten end is
De Nacht dicht daer ontrent is,
(15) En dat geen’ Avond-uer,
In ’t scheiden vande Son, van vreugd is of van duer?
En wenscht men mij geluck met dat ick ’tleven derven
En noch eer lang moet sterven,
Als seij m’ een’ Dief in spot,
(20) Geluck, verwesen man, men wacht u op ’t Schavot?
Verheught u, veeghe bloed, ghij sult niet langer leven
Als om den Geest te geven.
Wat dunckt ons vanden bloed;
Soud’ hij die Vrienden oock bedancken voor de groet?
(25) Nu doe ick ’t evenwel, o Vrienden en Geburen,
Die mij mijn’ leste uren
Soo minnelyck vermelt,
En mij mijn’ Oorber wel en wiss voor ooghen stelt.
Ghij doet recht Vrienden-plicht: ghij leert mij met uw wenschen
(30) ’t Ghen’ allen slagh van Menschen,
Men laet stock-oude staen,
Gedurigh door het hoofd en door het hert moet gaen:
Ghij leert mij ’s Coninghs less aendachtigh t’overleggen,
En alle daegh eens seggen,
(35) Hoe naer is nu mijn end,
En maeckt mij God, mijn God, mijn uijterste bekent;
En helpt mij ’t Overigh aen Hem en mij besteden:
Aen Hem in mijn’ Gebeden,
Aen mij in ’toverslagh,
(40) Boetvaerdigh overslagh van desen langen dagh.
Dus blyv’ ick u verplicht, of onbekende Vrinden,
Of die mij lang beminden;
Iae, soo gh’ onvrienden zijt
Die mij den tijd vermaent van scheiden uijt den Tijd.
(45) Weest welkom met de Maer; ick grouwse niet te hooren;
’t Is in mijn oude Ooren
Noch niew, noch vreemd geluijd:
De Dood-klock heb ick lang mijn selven voor geluijdt,
En hoordese noyt noo; selfs als ick mij dit leven
(50) Niet moeylick vond beleven,
En veelen van mijn’ slagh
Bij mijne Welvaert niet of slecht gezegent sagh.
Want, waerop hadde sich dat Wel-zijn te verlaten ?
Op onbewogen Staet en
(55) Op Schoon Weer sonder Storm,
Op daghen even net gegoten in een’ vorm?
Ghij weet het, groote God: ick magh’s mij niet beroemen
Maer Eeck en Suijcker noemen,
Al wat mijn Lijf en Ziel
(60) Van spoed en tegenspoed van jongs ten deele viel.
En houdt het nu noch op, dat heiligh Bitter? neen het:
Schoon, Vrienden, dat ghij meenet,
Gesonden Ouderdom
Is ’t uijterste geluck en aller heilen Som.
(65) Gesonden Ouderdom in droevighe gedachten,
En altoos vrees of klachten,
Is een’ benauwde Vreughd.
Wien streelde dat geluck in ’tgroenste van sijn’ jeughd?
Wie word niet moe gesucht, wien kan het lang behagen
(70) Of om geleden slagen,
Of om te lijden slagh,
Gesond of ongesond, te lijden, of m’ hem sagh?
Wie werd’ niet moe gesien Haet en Ondanckbaerheden
Op alle Deughden treden,
(75) Wie werd’ niet moe geseit,
Waer sal het einde zijn van Ongerechticheit?
Wie wordt niet moe misdaen, en God, den goedertieren
Doorkenner onser nieren,
Die ons een Herte verght
(80) Dat hij alleen besitt’, oneindelick geterght?
Wie werd’ niet moe getobt in ’t woeste wedervaren
Van winden en van baeren:
Wie haeck’ niet na de rust
En onbewogen grond van een’ vertrouwde Cust?
(85) Niew’ Aerd en Hemelen, ’tsal mij niet langer lusten
Als t’ uwent in te rusten,
Als ’t Hem gevallen sal
My op syn heiligh hoogh te voeren uijt dit Dal.
Weest wel gemoedt, mijn’ Ziel, de Heere God sal komen,
(90) Al heeft hij u benomen
De kennis van die stond
Die mij den lesten snick sal haelen uijt den mond.
Telt maer op Tachentich: meer hoeft ghij niet te weten:
’t Is u voor afgemeten.
(95) Uw tijd en is geen tijd.
Denckt maer all’ oogenblick, dat ghij ten einde zijt.
Maer Ghij, almachtigh Heer van Hemel en van Aerde,
Die haere swack’ onwaerde
Door en door henen kent,
(100) Maeckts’ allen oogenblick genegen tot dat end;
Genegen en bevoeght, vol innerlyck berouwen,
Vol ongeveinst vertrouwen
Op Die voor haer geboett
En haere vuijlen Witt gespoelt heeft in Syn Bloed.
[CH1676:036]
(OP MIJNE WERCKEN AEN YEMANT VEREERT)
Die wijslijck will geraden zijn,
Lees’ alle Boecken eerst, dan ’t mijn.
onder het vers: nunquam
[CH1676:037]
NOCH
Die een Boeck min voor leest van allen
Is veel te vroegh aen dit gevallen.
15. Sept.
[CH1676:038]
PIETER VAN SYN’ SUSTER
Een vraeghde Pieter by den wijn,
Dat vuijle vercken, is ’t uw’ Suster, of uw’ Sus?
Iae, seid’ hij, kent ghij wel Latijn?
Het is mijn’ Sus ter, jae mijn’ ter quaterque Sus.
17. Sept.
[CH1676:039]
AEN DIRCK TOON-LOOS
Ghij hebt geen, Oordeel, Dirck; dat is, ghij hebt geen Oor-deel,
En kont den valschen uijt den goeden toon niet hooren.
Gaet laet u sien om geld: ick segg het tot uw voordeel;
All ’tvolck sal loopen naer een’ Esel sonder ooren.
Hofw. 20. Sept.
[CH1676:040]
DE ZEE-STRAET
De wegh van alle vleesch werdt menighmael betreden
Van die ’t geern niet en deden:
Veel liever tradens’ op dit steen-pad; want het is
De wegh van allen viss.
Ibid. 21. Sept.
[CH1676:041]
Divisa Gornichemium in partes duas.
Hinc aequa digno Satrapae, Civi bono,
Civi erudito, moribus, vitâ probo
Hugeniâque stirpe spectato favet.
(5) Hinc odit, hinc abhorret, hinc omni probro
Eadem atque eundem iniqua diffamat virum.
Faex ima plebis partium primum regit,
Ingrata, turpis, criminis multi rea;
In altera regnant viri optimi et graves,
(10) Flos civitatis, publicae decus rei.
At sana multitudine et suffragijs
Pars victa cedit. esto: quis non mavelit
Paucis bonis placere quam multis malis ?
2. Oct.
[CH1676:042]
3. BEELDEN OP HET FRONTISPICE VAN MIJN HUIJS
Drij vrouwen op uw Huijs? wat konnen die beduijden?
Soo werd ick vroegh en laet gepijnight om bescheit.
Nu stae ick noo ter spraeck aen allerhande luijden;
Hier is ’t voor allen eens, en eens voor al geseit.
(5) Geloof en Liefd’ en Hoop soud ’t eenighsins gelijcken;
En menigh eerlick man waer lichtelyck te vreen,
Drij moije Meissies voor drij Deugden aen te kijcken:
Maer ’tis soo breed niet; dit’s de waerheit met de reên.
’t Huijs moet Gemackelijck, Sterck en Aensienlyck wesen.
(10) Gebreeckter geen van drij, soo is ’t van sesse klaer,
Gebreeckt van drijen een, en is ’t niet waerd gepresen,
Als of het sonder feil en onopspreeckbaer waer.
Het Schoon-Aensienelyck-Eenpaerige G’lijckzydigh
Is uijt des Menschen Beeld van lidt tot lidt gehaelt:
(15) Dat daer aen niet gelijckt is tegen Reden strydigh,
En wat daer tegen strydt, is meesterlyck gedwaelt.
Dit seidt de middelste van mijn’ drij steene Vrouwen,
En met een Beeld in des’, een Passer in die hand,
Thoont hoe de vinder van het eerst geregeld Bouwen
(20) Syn’ eerste regelen in dese Leden vand.
De sterckste van mijn’ Wijfs beduijdt mijn’ hechte muren,
Soo doet haer rechter voet gevestight op een Plint;
En, even als haer schild, kan mijn dicht dack verduren
All’ uijterlick geweld, van Hagel-slagh en Wind.
(25) Hoe schilder ick ’tGemack? men sal het licht begrijpen,
Lettm’ op het derde Beeld sijn’ Schild-padd en syn’ Slack,
En hoe dit soete volck haer’ Huijsen noch en knijpen,
Noch over-wijd en zijn. Daer in staet al ’t Gemack.
Hier is het Raedsel uijt, en ick moe van ’tgeprevel.
(30) Geen’ al-weet-gierighaert en legg’ mij meer aen boord:
Vraeght ijemand na bescheid van den drij-vrouwen Gevel;
’Kheb mijn’ beurt uijt gestaen: d’een segg ’t den andren voort.
Hag. 8. Oct.
[CH1676:043]
CLEPSIDRA
Sic vitae momenta ruunt: properantis arenae
Discite pro fluvio, quanta brevis mora sit.
9. Octob.
[CH1676:044]
TRUIJ ONTSETT
Truij ging voor desen lang met sulcken Huijck te kercken,
Dats’ in de wandeling noch pluijs en hiet noch puijck.
De Huijcken-mode is af: wat een geluck voor ’t Vercken!
Daer valt niet een woord meer te seggen op haer’ Huijck.
14. Oct.
[CH1676:045]
OP EEN VIOLE
Wy schieten by wijlen
Om laegh of om hoogh:
Daer vliegen de pijlen,
Hier vlieght de Boogh.
eod.
[CH1676:046]
MANNEPRAET
Daer wierd een wijf geworght: sal sij dan niet meer spreken?
Seid’ een hoop goede Mans, die ’t stonden aen en keeken;
Mijn’ Heeren, gaet dat vast, ghij hebt meer machts als wij;
Ey lieve, worghter wat van onse vrouwtjes bij.
18. Oct.
[CH1676:047]
WILHMSTADT
Wilhm had het schoone diep van Helvoet af tot mij
Wel wijsselick beseft, en watter op een’ rij
Veel vuijle slijck-gronds lag van Texel tot in ’t IJ.
Nu, vreemdeling, seght ghij,
Wat toch de reden zij
Waerom ick min bedij.
Ick stell uw oordeel vrij.
Slaet acht op Land en Locht; gedenckt aen Stroom en Tij;
Waerom is Amsterdam niet Wilhmstadt, en ick zy ?
G(eertruiden)Bergh. 26. Oct.
[CH1676:048]
OP DE WIJNSTRAET TOT DORDRECHT
Ons Hollands eerste Stadt pronckt met een’ lange Straet,
Die rijck en heerlijck is, maer slingert in veel’ bochten,
Naer d’ oude dolingen in ’tbouwen mede broghten,
Soo datm’ altoos te Dort niet heel recht uijt en gaet.
Ibid. 26e
[CH1676:049]
NOCH
Soo ging het, lang geleden,
Soo gisteren, soo heden,
En ’tis niet sonder reden
In wel bewijnde steden,
Gelijck de Wijn-straet swiert, soo swieren al de leden
Van die haer wijnigh, en niet weinigh en betreden.
G.Berg. 26. Oct.
[CH1676:050]
EPITAPHE D’UN PENDU
En ce Gibet Henry repose,
Quand le vent cesse, ou qu’il est bas:
Quand il vente, c’est autre chose:
On dirait qu’il ne s’y plaist pas.
Scarron.
[CH1676:051]
HET SELVE
Alhier rust Henrick aen een houtjen in een touwtje;
Mits dat het niet en waey’, of emmers maer een kouwtje.
Bij ongestuijmigh weer is ’t heel een’ ander’ saeck,
Daer in en vindt hij, schijnt, geen sonderling vermaeck.
[CH1676:052]
IDEM
Pensilis Henricus placide hac in reste quiescit,
Aere tranquillo quo licet usque frui.
Turbato ventis, ratio est diversa; videtur
Scilicet hoc ludo non satis ille capi.
[CH1676:053]
DAS SELBIGE
Henrich ruh’t all gemach in dieser Stelle,
Wan der Wind nieder ist, od’r zimlich swach:
Beij ungewitter ist’s ein’ and’re Sach,
Es scheint das ihm das kurtzweil nicht gefälle.
[CH1676:054]
IL MEDESIMO
In legno e laccio Errico qui riposa,
Se basso è il vento, ò sia che tutto taccia.
Se si leva in tempesta, è altra cosa,
Che questo par che troppo non gli piaccia.
[CH1676:055]
EL MISMO
En esta horca sossegadamente
Henrico duerme, quando es baxo el viento.
En tiempo de borrasca es otro cuento,
Que de el parece poco se contente.
[CH1676:056]
THE SAME
Upon this Gibet resteth Henrij,
When the wind ceaseth, or is low.
In stormij weather ’tis not so,
Then seemes he to be vext, not merrij.
[CH1676:057]
Taujto
H{suco" jErjrJivko" staurw/’ te brovcw/ tae ejpi; eu{dei,
]An gae a[nemo" lhvgwn, h] pote;; pra’o" e[h/.
jEn zavlh/ oujc ou{tw", ejn th/’de ga;r a[llo ti pavscei,
Ou[te mavlae eujfraivnein tou’to to;n a[ndra dokei’.
[CH1676:058]
Aetas parentum peior ut fere fuit
Aetate avorum, nostra ne peior quoque
Non sit parentum, Gallus in quo lemmate
Semel olim abusus otio est, ego septies.
Kal. (1) Nou.
[CH1676:059]
Non loquimur sani, nisi cum ratione loquamur:
Hinc et idem Graecis quod lovgo" est lovgo" est,
3. Nou.
[CH1676:060]
QUAE TAEL
Daer lovgo" lovgo"is, en werdt men niet bedrogen,
Maer onse Tael is valsch, en maeckt van lovgo" logen.
4. Nou.
[CH1676:061]
Eia, Patres caduceferi, cessate morari.
Grandis erit dextrae dextera juncta gradus.
Nec semper populi fausto caret omine rumor;
Conueniatis, hic, et conuenietis, ait.
8. Nov.
[CH1676:062]
OP D’AFBEELDING VAN SIMON SIMONIDES
Dus stond Simonides sijn kloeck eenvoudigh wesen:
Die door en door den Man wil heen sien, moet hem lesen.
Iae lesen: maer, eilaes, waer ’tnoch te doen als ’twas,
Hij waer, hij levendigh, ’tbest datmen van hem las.
9. Nou.
[CH1676:063]
SEPTEMBRI MEO LXXX
Hocce bis Hugenius quadragenarius anno,
Quam sibi vult habeas, vix habet ipse fidem.
Quippe cui mens sana vigens in corpore sano
Durat, an hunc aliquis dixerit esse Senem?
(5) Praeteritos vanum est Soles numerare: quid ad me,
Fluminis elapsi copia quae sit aquae?
Dum modo praeteritae superet par copia praesens,
Dum quod eram Iuvenis det Deus esse Seni?
Dat Deus esse Seni quod eram: sit gratia danti;
(10) Dum modo quod non sum det Deus esse Seni;
Sitque Senis melior Iuveni quam vita peracta est,
Ultimaque aeternae prima propinqua dies.
11. Nov.
[CH1676:064]
IN EFFIGIEM SIMONIDAE.
Ecce Simon, cuius nil corde modestius olim,
Nil in suggestu doctius ore fuit.
19. Nou.
[CH1676:065]
DE IPSO LUDUS
Dissimiles similesque duo vixere Simones,
Tam fuit hic magnus quam fuit ille Magus.
eod.
[CH1676:066]
Gallia Grammaticae distinguens tempora spernit
Praeteritum, laudat Praesens et amica Supino est.
21. Nou.
[CH1676:067]
Voetius hic situs est: nihil ultra quaere, viator:
Cuius apud nostros gloria fulsit auos.
Illa viri solo respondet nomine: novit
Omnia, qui legit, Voetius hic situs est.
23. Nou.
[CH1676:068]
EPITAPHIUM VIRI SUMMI G. VOETIJ
Qui, veri constanter amans, pietatis avitae
Praesidium Spartam credidit esse suam;
Qui Patriae quondam vix e lanugine prima
Praestitit ingenij pene senilis opem;
(5) Cuius par calamo facundia quaerere doctos
Fecit, utri potior debitus esset honor;
Qui de suggestu prope jam morientia verba
Vix expiranti desijt ore loqui,
Caetera victuris mandans in saecula chartis
(10) Bis vegetus nonâ maior Olympiade,
Voetius hic situs est. Nihil ultra posce, viator:
Viventi laudes non placuere suae:
Parce quiescenti, nec manibus esse molestus
Perge: quod hic frustra quaeris, ubique leges.
27. Nou.
[CH1676:069]
OP DE GEDICHTEN VANDEN HEERE VAN MAESDAM
’SLands welvaert gae te slaen, op ’t Cussen en in ’tVeld,
Tot binnen-rust en weer van uijterlick geweld,
Geweld van wapenen, van wateren, van winden,
Vereischte tot nu toe een heel mans onderwinden.
De welgeboren drift van dese vlugge pen
Noemt een vuijl, schadelijck, onadelyck gewen
Eens mans een enckel werck, en waerschouwt ed’le zielen,
Hoe kostelijcken schatt van uren wij vernielen,
Daer eene besigheit alleen de sinnen slijt.
(10) Lett, edle zielen, op soo deftigen verwijt,
En leert hoe Geestelijck’ en geestighe gedachten
Uw’ daghen waerdigh zijn, met stucken van uw’ nachtcn,
En rekent, hoe Maesdam voldoet Plicht en Gemoed,
Die ’twerck niet en versuijmt, en ’tbywerck soo wel doet.
27. Nou.
[CH1676:070]
AD LANDMANNUM
Ut male sperâris bene me, vir maxime, tanto
De sene tantillum dicere posse senem,
Pareo speranti. quaeris cur pareo ? multis
Praefero quam soli displicuisse tibi.
28. Nou.
[CH1676:071]
AD ILLUSTREM VIRGINEM MARI-IANAM DE SCHILDERE
th;n poluivstora
Ne te commoveat varium et mutabile semper
Foemina, quâ sexum labe Poeta notat,
Cum te, disparibus superantem Protea formis,
Esse quod es video, virgo, nec esse statim,
(5) Cum tot te varijs lectori illudere formis,
Quot Metamorphoseis Fabula nulla dedit,
Denique cum Gentes inter quâcumque videri
Orta velis, ortam dextra parata probet;
Dextra, cui totidem respondet lingua loquelis,
(10) Illa quoque omnigenis tota stupenda tropis,
Ut sileam, quantum digitis arguta canoris
Percutias libijci mobile dentis ebur,
Quantaque Melpomene nostris Sirenibus extes,
Quâque modos rapidi Carminis arte regas.
(15) Aio, quod est alijs varium et muitabile probro,
Immortale tui nominis esse decus.
29. Nov.
[CH1676:072]
AD EANDEM
Multimodam cum te mirer, multiscia virgo,
Perfectam stupor est omnibus esse modis.
eod.
[CH1676:073]
AEN PAEPSCHEN ANDRIES
Hoe seght ghij dat, Andries ? stoftg’ op uw’ goede wercken,
En zyns’er voor gekeurt bij Papen of goe lien.
Ick stell mij geen partij: maer, heb ick wel gesien,
Aen de gedruckt’ altoos en is het niet te mercken.
29. Nou.
[CH1676:074]
AD IOANNEM WIERTSIUM COLLEGAM
Quod bipedem tripedi Iambum supponis ïambo,
Quam res exemplo sit male tuta, vide.
Si tibi de geminis tollatur sijllaba Ian Wierts,
Quam monosijllabulo nomine curtus eris !
(5) Desine nominibus, Collega, injurius esse,
Ni curtus curto curtior esse velis.
1. Dec.
[CH1676:075]
AD . . . . .
Quid mea me conferre tuis praeconia scriptis
Poscis, et extortae lucis ubique facem ?
Vel laudabilis es, vel non laudabilis autor.
Elige: si primum, jam neque laudis eges:
(5) Ipsa sui Virtus pretium est, laus ipsa: quid ad te,
Dici quod nescit nemo, nec ambigitur ?
Illaudabilis es ? quâ tu fiduciâ ineptae
A mendace petas, improbe, laudis opem ?
Desistas moneo. duplex mihi causa monendi est.
(10) Ne tibi vel doctis displiceam, moneo.
1. Dec.
[CH1676:076]
AD WIERTSIUM REPLICATIO
Laedere, quem proprio rabies armauit ïambo,
Ut mutilus pede jam claudicet, Archilochum;
Graecos ludere Grammaticos, fraudare Latinos,
Improbuli rear an simplicis esse viri ?
(5) Decidat Iesuïta Pater, quo vate magistro
Wiertsius ad vatum culmina flexit iter.
Huic ego submitto fasces; hoc judice, si sic
Censeat, ipse mihi Iambus ïambus erit.
4. Dec.
[CH1676:077]
CONATUS. AD EUNDEM
Solutionem maximi, non maximi,
Amiculorum, quando sic olli placet,
Non optimam, quasi optimam, accipio libens:
Modo, jam Lijcambae cautior periculo,
(5) Mox tertium Archilocho suum reddat pedem.
6. Dec.
[CH1676:078]
Paivgnion penqhvmeron. ANNAE BRUNINGIAE, QUAE KINSCHOTIO FILIO
CONDICTA, PATRI MOX DESPONSATA, PESTE INTERIM
SUBLATA NEUTRI NUPSIT, EPITAPHIUM
Quae iacet hic, Nato primum, dein sponsa Parenti,
Excidit ambobus Virgo rivalibus. Utri
Ius viduo flendi potius, decerne, viator.
7 dec. (R. Kinschot.)
[CH1676:079]
RESPONSUM HUGENIJ
Iudice me, Nato: quando Patris esse marita
Non potuit, quae jam coeperat esse Nurus.
7. Decemb.
R. KINSCHOTIJ
Principe ab incano si dissentire Senatus
PAce parum vestrâ, Dux venerande, licet;
Inter avum patruumque loqui si vera Nepoti:
Iudice me, potior causa parentis erit.
Libera nam poterat, poterat non nubere Nato,
Anna levis nimium Sponsa, Noverca, Nurus.
Non potuit non esse proci, jam Sponsa Parentis,
Si rediviva foret, certa noverca sui.
8 dec.
[CH1676:080]
HUGENIJ
Desine, inique Nepos, causam sine lege tueri
Non dignum facinus Patre patrantis Avi.
Non edo, neque si legem de lege Senator
Dixeris, et toto Codice fultus eas;
(5) Non cedo, neque Pandectis, non cedo Novellis,
Sive quod hoc grauius fulmine fulmen habes.
Fortior est, qui me fortem fortissimus autor,
Per Patruo docte subdita verba, facit.
Consultus legum, et legum consultus amandi,
(10) Condemnavit Avum Grotius. aujto;" e[fa.
eod. 8. Dec.
KINSCHOTIJ
Inter Avum et Patruum dubiam decidere litem
Degener haud volui, Carmine teste, Nepos.
Perfida, respondi, non cui nubenda Marito,
Utri sit viduo nupta dolenda magis.
(5) Quantum inter Sponsum distabat et inter amicum,
Tantum inter Patruum distat et inter Avum.
Consule Grotiadem, quo non veracior alter
Testis in hac causa, namque oculatus erat.
Irati tibi verba proci, et convicia narrat,
(10) Et male delusiis quae probra dictat amor,
Ominaque instantis tantum, et non gaudia, morbi
Cui jus sit flendi pinguius aujto;" e[fa.
9. Dec.
[CH1676:081]
HUGENIJ
Tempore qui potior Patruus fuit, huius, Amice,
Plorandi primas diximus esse vices.
Sic sentire Senem miraris? amavimus et nos,
Et primas primi sciuimus esse proci.
(5) Pro Sene tu perstas et Avo? pietate Nepotis
Vincat, age, et ploret, non ut Amans, sed Avus.
eodem 9. Dec.
mevcri deu’ro klad in marg.
KINSCHOTIJ
Dum dirimunt litem Natumque interque Parentem,
Ordine converso junior atque senex,
Indefensa nigro jaceo Thaumantia busto
Non Gnato infelix, non sociata Patri.
(5) Palladio, fateor, facunde plaudit Amico
(Ipsa nec invideo conscia) magnus Hugo.
Si tamen in mundum dent Fata redire Sabinum,
Non tulerit frustra, crede Viator, opem.
Dum tacet, Aonidum dulcissima cura Sororum,
(10) Constantine tuam maxime Posco Manum.
10. Dec. Thaumantia.
[CH1676:082]
HUGENIJ
Anna, fatebor enim, non est quod mortua speres
De patrocinio, perfida viva, meo.
Quaere cui placeat violati crimen amoris,
Et vitiata prior posteriore fides.
(5) Kinschotys bis amata, tnae quae gloria sortis,
Illâ te patior nunc quoque sorte frui:
Defendant quod amaverunt. Rivalibus umbris
Si, quo floruerant, non datur ore loqui,
Quod petis a Sene defecto, juuenilibus aptum
(10) Kinschotijs, proprie Sparta Nepotis erit.
Opto Senex tamen, ut nihil inclementius addam,
Palladio quod eras, sit tibi Terra, levis.
Eod. 10. Dec.
KINSCHOTIJ
Speraueram, Vir Nobiliss., te Thaumantiae precibus aliquid saltem fuisse daturum, sed spe meâ penitus me excidisse comperio. Erat tamen materia Decano nostri Collegij dignissima, et author, et argumenta Palladij merebantur, ut ibi tu nervos intenderes tuos. Animus itaque est, ad alium me conferre. Clarissimum ergo Heinsium adibo, Thaumantiae nostrae causam, quantâ potero operâ commendaturus, et extorquebo vel ab aegroto patrocinium hactenus indefensae. Si flectere nec illum queo, in auxilium vocabo virum quendam eruditum, qui degit Amstelodami: cuius non occurrit nomen: sed perplacent in scribendo dotes. Praeter tuum et illorum stilum, nullius ego quidem novi, cui haec ardua (ut tibi videtur, nec ego multum repugno) provincia digne demandetur. Et ne me pruriginis vel pertinaciae accuses, in Thaumantiae causa Avi mei integritas, quae apud omnes saeculi sui bonos, nec solum apud Illustr. Guilielmum et Mauritium Principes (absit dicto invidia) illibata fuit, versatur, et tantum non patitur, nec ulterius tempora tua morabor. Sed coronidis loco hoc non cuivis Oedipo solvendum opponam, facillime et minimo negotio et nobis et conscijs. nec verbum amplius addam.
Anna duos viduos, neutri sociata, reliquit:
Viva volens Natum, morte coacta Patrem.
11. Dec.
[CH1676:083]
HUGENIJ
Heinsiadas non excludo, nec si quid Amicae
Amstela contulerit vel Patrui vel Avi.
At, si consilio non dedignare senili,
Iam perspecte Seni saepe Poeta, regi,
(5) Tecum habita, et pudeat, cui sit tam larga supellex,
Poscere cujusvis te vel opes vel opem.
11. Dec.
[CH1676:084]
Impare congressu commissa Senecta Iuventae
Hic lassata pedem fixit, et obticuit.
eod.
[CH1676:085]
AD NOBILISSIMUM VIRUM ROLANDUM KINSCHOTIUM SUPREMAE CURIAE
SENATOREM ELEGIA IURIDICA
Lusimus, et fraudantis Avi, Patruique miselle
Fraudati varie lis agitata fuit.
Meque adeo, si quid Manes sentire sepultos
Credimus, ille odit alter, hic alter amat.
(5) Oderit ille, parum refert: non terreor umbris,
Nec facti metuo postulet ulla reum.
Optime Kinschoti, modo te quos garrula fudit .
Musa boni constet consuluisse jocos.
Nempe leues perpesse logos et futile Carmen,
(10) Et rerum vacui nomen inane Metri,
Seria, si bene te noui, humanissime rerum,
Hic exponenti verba fauere voles.
Est de stirpe mea, si nescis, mascula proles,
Hugenios inter tertia nata Mares.
(15) Serius huic homini faueas rogo. verius autem,
Huic homini precor, huic obsecro ne faueas.
Iuris eget; stricti juris: jus dicite, strictum
Dicite: nil tollat gratia Iustitiae.
Cogitur ad vestrum perversâ lege tribunal,
(20) Et, jam finitâ lite, bis esse reus.
Quo cogente, putas ? quo non prohibente subiuit
Confessus primi fulmina Iudicij;
Fulmina, quae, si defensus pro jure fuisset,
Immeritum poterant non ferijsse caput.
(25) Maluit ipse indefensus peccasse videri
Tristia quam lenti taedia ferre Fori.
Iamque satisfactum poenae est, quâ durius ipse,
Ipse probat Iudex nil potuisse dari.
Provocat Ille tamen. quis homo ? cui patria jura,
(30) Patria, quam bene commiseris, ipsa vide.
Officium nescire, aut non nescire et abuti,
Et procul a recti devium abire rota,
Instigantibus indignis autoribus, idem
Error, et infami proxima culpa dolo est.
(35) Tum quid ego ingratos Ciues, et parte nefandos
Dimidiâ, scissâ te, Goricheme, loquar ?
Diceris (os hominum !) totis incumbere tota
Viribus, hoc ipsum quo tueare nefas;
Diceris, insano quasi suffragata popello,
(40) Hugenij causam deseruisse tui.
Cum sciat Hugenius, turbâ testante, bonorum
Certior, hoc ulli non placuisse bono,
Nec potuisse quidem, nec enim tam turpia factu
Ausos esse bonis proposuisse malos.
(45) ( Haec ferimus proceres ? sic lex Cornelia dormit ?
Sic ullo tutis non datur esse loco ?)
En technas, bone Kinschoti, quibus infima plebes
Gestit honoratum perdere posse virum.
Non qualem titulo mendace calumnia finxit,
(50) Imbuto prauis artibus ingenio,
Sed, procul a vitio, justi et pietatis amantem,
Ingenuum, addo meis moribus, Hugenium.
In quo, si formam spectas, nihil amplius optes,
Siue animi pendas interiora, nihil.
(55) Doctrinâ ditem, linguâ septemplice gnarum
Cum totidem populis congrua verba loqui,
Paene tot in Terris tam non peregrina locutum,
Fecerit ut ciuem credere quamque suum.
Postremo, legum titulis et honoribus auctum,
(60) Et quae plura Patrem commemorare piget.
Fare, age, Kinschoti, tantâ virtute decorum
Barbaries pote sit non amet ipsa caput ?
Oderit hunc aliquis, nisi Tigride saeuior, in quem
Tam largâ videat fata benigna manu ?
(65) Ecce tamen, sceleratus homo, crudelis, iniquus,
Ut Gorichemus amat spergere liuor, hic est:
Disce fidem populi: quo nil sibi charius olim,
Sustinet his vecors exagitare probris.
Hoc fidae pretium est operae, sic solvere fas est
(70) Praestitae in adversis nomen amicitiae ?
Huius ope ad summos evectus, Pictor, honores
Tali denigras, improbe, peniculo ?
Talibus, ingrate ? sed me compesco: querela
Alterius, vestri non erit illa fori.
(75) Kinschoti venerande, dei vindicta, quod a te
Poscere tot coepi versibus, ecce tribus.
Audiat hoc omnis tecum Collega Senator;
Quae loquar, e vestris fontibus hausta loquar.
Nempe voluntatem peto perpetuam et constantem
(80) Quae dare jus docet et linquere cuique suum.
Curia quae nostros antiquo jure Batauos,
Mattiacosque pari cognitione regit,
Hugenio Multam bene se rata dicere, functa est,
Ipse cui se submiserat, officio.
(85) Paruit ingenue: parentem Curia eodem
Restituit quo submouerat ante loco.
Quid superest, nisi nempe bonum sub iudice Ciuem
Legitimo partâ velle quiete frui.
Hoc vos velle velim, et turbas, quo causa citato
(90) Definita fuit, nolle ciere novas.
Pellite vexantem Hugenios a limine sacro,
Ut quae (multa licet) Multa fuit, rata sit.
Hoc erit (ut nimijs cessem te obtundere nugis)
Reddere, Kinschoti, et linquere cuique suum.
17. Dec. ’t welck doende etc.
[CH1676:086]
jEpamfoterivzonte"
Cartesius rerum causas excussit, et illi
Clarius omne omni luce Mathema fuit.
Cocceius locuplete penu, sudore stupendo
Collectâ, sese doctior emicuit.
(5) Voetius, a teneris Fidei defensor, ut inter
Mille libros liber, et maximus ipse fuit.
Tres variâ pietate, pari virtute decori,
Fulserunt Patriae sidera quisque suae.
Ergo Cartesius, Cocceius, Voetius, omnis
(10) Affectu mihi vix impare chara Trias.
De sciolis autem, quibus haec tam sacra proterve
Traduci video nomina, scire libet,
Quis non Cartesius (si detur copia), quis non
Cocceius, quis non Voetius esse velit ?
18. Dec.
[CH1676:087]
Anne, sentant son beau Mari
Ne faire plus rien qu’ à demi,
Au prix des premieres nuictées,
Et que sur bien d’autres brisees
(5) Son desjà degousté Galant
S’en va gaspiller son talent;
Ha dit elle, Anne miserable,
Que le prouerbe est veritable
Et que ton flasque ij est bien peint,
(10) Qui trop embrasse mal estreint.
19. Dec. subito.
[CH1676:088]
A DES BOEFS
Cessez de crier ou de braire,
Gros Maistres-musiciens aux prez;
Vous m’obligerez de vous taire
Chantant si mal, pour des chastrez.
22. Dec.