| ACcipe, Nobilissime Vir, Poëmatum meorum Partem alteram, quorum priorem credidi tutelae N. Zulechemii. aequum putavi vos jungi meis studiis & chartis, quos jungit cognatio. Quoties praedium istud tuum illustre ac peramoenum, quod ad Rheni ripam surgit, cogito, quo me aegrum, quo incolumem excepisti saepius, in Tusculo mihi videor aut Formiis tecum vixisse. Hic non semel barbitum tetendi, & inter avium matutinos cantus cantillavi non segniter, veluti in Delo sua Phoebus, in Tibure Flaccus, in Avenionis ad Rhodanum montibus Petrarcha. Invitat me eò aëris mira salubritas, & ad poëticas commentationes comparatus planè loci situs. qui inter arborum doctos ordines & hortorum spatia ac pulvillos, sub salicis vel tiliae umbra, eas elicuit meditationes, quas à litterarum & philosophiae cultore minimè alienas censes. Placent sua singulis studia, & uti vitae aliquod genus quisque sibi eligit, vel χρημαστικὸν, vel ἀπολαυστικὸν, vel πολιτικὸν, vel θεωρητικὸν, ita in postremo hoc genere, contemplationum artiumque delectu gaudemus. Mihi duae maximè arrisere: Philosophia & Poësis. illa seria & ad vitae hujus usum faciens, haec magis ad delectationem. illa ἔργον meum, haec πάρεργον. Ea ferè hominum conditio est, ut quotidianam sapientiae professionem, suaviore otio diffindere ament, & postquam serii fuere, cupiant in amoeniora secedere. Huic in deliciis exotica sunt, & ex alio orbe allatus simius, psittacus, bacilla, capsulae. illi testacea, conchae, turbines, cochleae, rombi diem trahunt. alios veterum Graecorum vel Romanorum utensilia occupant, lychni, fibulae, pelves, secures, urnae. Sunt qui felicitatis suae summam putant, canibus imperare & felibus. Quare non aegrè à Te veniam impetravero, si furore poëtico plusculum commotior, hanc insaniam pergam insanire, quae prima veterum philosophia fuit & sapientia. Nec enim fero illos, qui acerrimis impetiti convitiis, nullo offenduntur magis, quam poetae nomine. quod adeò venerabile arbitror, ut omnium dignitatum & appellationum titulos transcendat. Sane quanta fuerit horum aestimatio, Augusti Caesaris exemplo constat, qui à reip. negotiis feriatus, duorum poetarum gaudebat contubernio, Maronis & Flacci. licet alter lachrymis & oculis lippis, alter suspiriis & tussi Imperatori gravis esset. Fas est artifici suam artem praedicare, sine aliorum insectatione. Poetices laudes nemo capit, nisi poeta. Nemo propius ad Deos accedit, nemo cum iis familiarius agit, nemo indolem divinam magis refert. Invocamus Apollinem, Musas, modo omnes, modo singulas, etiam Minervam, & ad nutum adsunt. licet invita interdum accedat Minerva. Ioves, Martes, Veneres, Mercurios loqui nobiscum facimus, quod nec Iurisconsulto, nec Medico, nec Philosopho concessum. Non minus ubique sumus, quam Superi. & licet habitemus in terris, in intermundiis Epicuri, cum libet, scribimus. Est Deorum omnia nosse, & supra vulgus sapere. nec minus per universa oculos mentemque circumfert poëta. quam ob causam poësin Plato τὸ ὅλον vocabat. Commendat Superos justitia. etiam vatem, qui versibus numeros, dictionem, decorum suum magna religione distribuit. tumultuamur cum tragicis, cum comicis incedimus lenius. jocamur cum Venere, cum Iove supercilium tollimus, crudeles sumus cum Marte, cum canimus Bella per Aemathios plus quam civilia campos. Et quàm illud excellens. cum mechanicorum vix ullus, nisi ad Solem & lucis beneficio suum munus obeat, poëta spissis in tenebris & intempesta nocte Musis vacat, similis aviculis istis, quae desioculae melius canunt. Cum novem virginibus nobis res est sub stragulis, remotis arbitris. iis in locis, quae nunquam adspexit Sol, lineas poëticas ducimus. Uti Minos in inferorum sedibus vitas hominum & crimina discit, nos nocturna caligine circumfusi eadem discimus & dicimus. Non impediunt Plutonis officia Furiarum flagella & latrans Cerberus. nec meditantem me turbant nocturni & horarii Stentores. Majoribus quoque fruimur indultis, quàm mortalium ceteri. Cum mentitur civis & maledicit, vapulat presbyteris. cum idem facimus poëtae, & Omne vafer vitium ridenti Flaccus amico dicit, lauream meremur. Apud Ethicos plus dicere, quam res est, in vitio positum, apud nos in virtute. Platonicas ideas, humanitates, animalitates, bovinitates ridet & explodit Alexandri praeceptor. Nos cum ideis aulicis turgemus, & Regalitates, Cardinalitates, Principatus, ducatus, comitatus somniamus, à Regibus, Cardinalibus, Principibus ungimur. Solus post Deos miracula facit Poëta. mortuis vitam reddit, & immortalitate donat Achillem, Aeneam, Scipionem. Caecis visum dat, claudis gressum, paralyticis robur, macilentis toros musculosque cum mediocriter doctos, probosque superlativis donat. Cum vellera aurea, mala Hesperidum, Chymaeras, Geryones fabricat, cum ex fumo fulgorem dat, ex musca elephantum facit, Nioben in saxum vertit, Daphnen in laurum, creanti similis est. Nec abest à miraculo, grandem coeli machinam in Epigrammatis punctum contrahere, quod fecit Claudianus; numerosos Graecorum & Phrygum exercitus classesque terras omnes & insulas paucis pagellis complecti, quod fecit in Iliade Homerus; Romanorum res gestas jam inde à nutrice lupa ad Augustaea tempora, uni scuto insculpere, quod fecit Maro. Qui saccarias artes excutiunt, fallunt spectatorem. Etiam poëtae, cum Trojam equus capit, Aeneas Carthaginem appellit, Augustus Divûm genus est, Ilia ex Marte gravida est, fallunt nostram credulitatem. Pictores cum Pergamorum incendium, raptam Proserpinam, aut Deianiram pingunt, omnium in se oculos convertunt. at praeivere pictores poëtae. Musicis & cantoribus praebemus aures attentissimas, at poëtis Orpheo, Amphioni, ipsi leones & lapides. Mercator merces suas conditoriis asservat, quae magno precio conducit. nos saburram omnem nostram nobiscum absque impensis portamus. Agricolae aetheris favore, statis temporibus, fruuntur. nec semper sementem faciunt aut messem. nobis nullo non tempore vacat vatibus esse. Miles non nisi hostem suum exercet. Nos hostes & amicos. Medici minus jucundè sanant aegros catapotiis ad fastidium ingratis. At nos μελοποιία & carminum concentu furiosos ad se revocamus, quod noverat Asclepiades medicus. Philosophi in sectas abeunt. poetarum sectas nescio, quia ab eodem Numine agitantur omnes. Hujus ordinis cum sim, noli aversari, Vir praestantissime, hospitem & hospites Musas. Fuere hujus scholae, quos Scipiones, Laelii, Polliones amavere. Si Lucanum non tulit Nero, ab invidia carminum fuit. Nulli graves sumus. delectamus & prosumus, dum benè factorum memoriam servamus. Amicitias bonorum magni facimus. loquuntur Elegiae ad amicos. Sacra veneramur; loquuntur Sacrae. Principum vultus suspicimus, prout se res dant prosperae vel adversae, prout nascitur hic, denascitur ille, procantur Phyllides, nubunt Hecubae, lustrantur urbes, praedia, agri, Epigrammata fundimus. Haec amicitiae veteris & nunquam intermoriturae novam tesseram habe. Plurima apud te, in tuis aedibus & agris nata sunt. quaedam de te & tuis loquuntur. Ipse, cum serenus esse vis, spiritum per poëtica commenta feliciter praecipitas. Me ea comitate, benevolentia, ac animi propensione amplecteris, ut ignorare hoc Batavos meos nolim, quorum uti plurium consuetudine fruor, ita tuâ respiro liberius. Vale. è Museo nostro Amstel. XX. Oct. M D CXLV. |
