LJeve, Godsalighe, ende beminde Broeders ende Susters in den Heere Jesu Christo, nu bevinden wy waerachtich te syn, ’tgene den H. Apostel Petrus seyt, dat het oordeel begint van Godts huys; alsoo het een seecker ende onghetwijffelt merckteecken is van Godts Kercke ende Ghemeynte om der gherechticheyt wille, vervolginghe te lijden. Want ghemerckt Godts waere Kercke twee dinghen betrachten moet, belijdenisse der waerheyt, ende oeffeninghe der Godtsaligheydt, door welcke beyde sy als door twee vleughelen tot Godt ende den Hemel opghetoghen wort, soo is het dat den Duyvel ende sijne Dienaers de Weereldtsche menschen daer toe daghelijcks arbeyden, om aen d’een syde [fol. A2v] de Heylsame waerheydt des Euangeliums met schadelijcke dwalinghe te vervalschen, ende aen d’ ander syde den cours der Godtsaligheyt te stutten, ende het kleet der gerechticheyt daer wy mede aenghetoghen moeten zijn, met de vuylicheden der Wereltsche wellusten te besoedelen ende te besmetten. Dit bevinden wy ooghschijnelijck in dese tijden, ende in dit ons Vaderlandt, van het welcken wy moghen segghen ’tgheen den Propheet Jesaias eertijts sprack van het Jootsche volc, ende de Stadt Jerusalem: Hoe gaet dat toe dat de vroome Stadt een Hoere gheworden is? Sy was vol rechts, gerechticheyt woonde daer in, nu daerenteghen, Plunderaers, Lasteraers, ende bloedtdorstighe menschen. U zilver is schuym geworden, ende uwen wijn met water ghemenght, uwe vorsten syn afvallighe, &c. De Leere des Euangeliums is besmet met de oude ende weder-opgerechte dwalinghen der Manicheen, ende Predestinateurs, die daer leeren: Dat Godt den eenen mensche ter zalicheydt, den anderen tot de verdoemenisse, na zijn absoluyt welbehaghen heeft gheschapen, ofte daghelijcks door de geboorte noch schept. Dat, alles watter gheschiet goet of quaet, moort, overspel, ende dierghelijcke, van Godt is te voren gheordineert, ende naer dese ordinantie nootsakelijck geschiet. Dat Adam moeste vallen, ja op sulcke conditie gheschapen was, op dat hy vallen soude. Dat die zy uytvercooren noemen, zonder aensien van het gheloove in Christum, zijn vercooren, ende die zy verworpen noemen zonder aensien van ongeloove in Christum zijn verworpen ofte voorbygegaen. Dat de vercoren door een onwederstandelijke macht worden bekeerdt, dat de verworpen haer niet en konnen bekeeren, om dat Godt haer geen ghenoechsame ghenade wil geven. Dat Godt alle menschen wil zalich maken na zijn geopenbaerde wil, maer alleen zommighe weynige naer zijnen verborghen wille. Dat Christus zijn dierbaer bloet alleen heeft vergoten voor weynighe, ende niet voor de sonden des geheelen werelts. Dat die zy uytverkoren noemen, door gheen sonden van Godts zalichmakende ghenade konnen uytvallen. Dat zy oock door geen zonden hoe zwaer, hoe veel, hoe grof die zijn, het geloove gheheel konnen verliezen. Dat die abzolutelijck uytvercoren is, versekert is dat hy zulcks is ende altijt blijven zal. Dat die eens ghelooft heeft, verzeeckert is dat hy altijt in het gheloove sal blijven, ende zoo hy in grouelijcke zonden komt te vervallen, dat hy verzeeckert is, dat hy niet en kan sterven, zoo langhe hy in die zonde blijft, maer dat Godt nootwendichlijck hem moet bekeeren eer hy sterft. Dat oock alle kinderen der gheloovigen in den H. [fol. A3r] Doop de zonden niet waerachtelijck worden vergheven, noch de aenneminge tot kinderen Godts verzegelt, maer alleen den genen, die onder de kinderen verkoren zyn. Dese ende dierghelijcke dwalinghen ende ketteryen meer, waer van sommighe over veel honderdt Jaren in publijcke en alghemeyne Concilien zijn als Ketters veroordeelt, sijn eenighe Jaren herwaerts, wederomme door de Contra-Remonstranten in de Kercke Godts inghevoert. Waer door, de eere Godts ten hoochsten wort gelastert, de Sacramenten verydelt, de Ghebeden krachteloos gemaeckt, de vleeschelijcke zorchloosheydt ghevoet, ende wanhope van zalicheyt in zommighe veroorzaect wordt. Ende dese dwalinghen heeft het Synodus van Dordrecht ten deele gearresteert ende voor goet gekent, ten deele om dat sy te schrickelijck zijn, met stilswijghen alleen voorby gegaen, daer de Christelijcke Ghemeynten wel op hebben te letten, verdraegende nochtans alle de grouwelen in sommige ContraRemonstranten, die sulcks hebben gheleert ende met schriften onder het volck ghestroyt. Ten deele hebben sy oock sommighe herde ende aenstootelijcke puncten met eenighe woordekens wat ghesocht te versachten, houdende nochtans de sake selfs in zijn gheheel, ende dat alleen om het eenvoudige volck te bedrieghen, ende te misleyden. Nochtans die maer een weynich op de Artijckelen van het Synode let, zal zien, dat sy de abzolute verkiesinghe van den eenen, ende verwerpinge van de andere, over al arresteren ende canonizeren. Nu Broeders ende Susters, soo is het u ampt, u niet te laten verleyden door sulcke valsche ende bedriechelijcke leere, die den vleesche seer aengenaem is, doch een doodelijck vergift is voor de ziele. Wat isser aengenamer dan dat men den mensche wijs maeckt dat hy verkozen is, ende verkozen zijnde, door geen sonden kan uytvallen van de genade? Ende nochtans gaender dagelijcks duysent ende duysent menschen verloren, die haer hier op verlatende, ende midden in hare sonden haer vertroostende met de verkiesinge, haer selven jammerlijcken bedriegen. Soo ghy gelooft broeders, dat God, een barmhertich Godt is, soo en kont ghy sonder godtslasteringe niet gelooven, dat hy het meerendeel van de menschen tot de verdoemenisse heeft geschapen, ofte soo het Synode smeeckt; in Adam gevallen zijnde tot de verdoemenisse, en soude schicken ofte voor by gaen, sonder de saligheyt in Christum verkregen, haer eenichsins te willen mede deylen. Soo ghy gelooft dat Godt een wijs Godt is, soo en kont ghy niet gelooven dat hy de men- [fol. A3v] schen soude scheppen, ofte daghelijcks noch het tijdelijcke leven van hare Ouders laten ontfanghen, op dat zy tot de eeuwige verdoemenisse souden gebracht worden. Soo ghy gelooft dat uwen Godt rechtveerdich is, hoe sal u herte dan konnen gelooven, dat hy de mensche soude willen met weygeringe van saligheyt straffen, sonder beweecht te zijn, door hare egen sonden ende ongeloovigheyt? Soo ghy gelooft dat hy oprecht ende eenvoudich is, hoe sult ghy konnen gelooven, dat hy sommige menscken uyterlijck de saligheyt aenbiet, die hy de saligheyt na sijnen verborgen ende inwendigen wil niet en begeert te geven? Die dan sulcks leeren, wat doen zy anders dan dat zy Godts goetheyt in wreetheyt, zijn wijsheyt in onwijsheyt, sijn rechtveerdigheyt in onrechtveerdigheyt, zijn oprechtigheyt in geveynstheyt veranderen? Ende daerom moet ghy u wachten van die leere, ende van die leeraers afscheyden, die sulcke leere met hare schriften verbreyden, ende als het haer goet dunckt op den predickstoel de gemeynte voor de goede spijse voordragen. Ende wat troost kont ghy hebben lieve vaders ende moeders, uyt den doop uwer kinderen, angesien ghy niet en zijt versekert, of u kint verkoren is, ende alleen, soo de Contraremonstanten spreecken, na den aert der liefde moet oordeelen, dat sy in den doop tot kinderen worden aengenomen? wat kan u troosten het Avontmael der Contraremonstranten, die u niet en konnen verseeckeren dat Christus voor u gestorven is, alsoo hy na haer seggen, voor het meestendeel der menschen niet en is gestorven? ende hoe sult ghy bidden voor de bekeeringe en saligheyt aller sondaren, aengesien sy u leeren, dat Godt het meestendeel der sondaren niet en wil genade doen om bekeert te werden, selfs niet onder de gene daer Christus gepredickt en geleert wert? Hoe kont ghy oock door vreese van Godts ongenade tot godtsaligheyt beweecht worden; als sy u leeren, dat ghy door geen sonden van Gods gratie ter saligheyt kunt afvallen? Daeromme broeders, wacht u van sulcken ziel-verderffelijcken leere, die soet in de mont is, maer bitter voor de ziele. Sy heeft den honing in de mont, ende den fenijnigen angel in den steert. Sy leydt gemackelijcke kussens onder de ellebogen, maer op de welcke ghy allengskens een doodelijcken slaep sult slapen. Die ooren heeft om te hooren, die hoore. Neemt den tijdt uwer besoeckinge waer, ende versuymt de heylsame onderwijsinge niet, der gener, die u schriftelijck ofte in haer predikatien mondelijck u in- [fol. A4r] planten; Dat Godt alle zondaers in Adam ghevallen lief gehadt heeft, ende dat hy Christum heeft ghesonden menschelijck geslacht, ende dat hy niemant de vrucht van de doodt zijns Soons laet genieten, dan die met waerachtich geloove hem aennemen. Dat Godt oock niemant en roept tot het geloove ende de saligheyt, die hy niet bereyt soude zijn genoechsame genade ende krachten te geven om te konnen gelooven. Dat oock die gene, die eens gelooft heeft, moet toe sien dat hy niet en valle, alhoewel het nimmermeer aen Godt ontbreken sal, soo hy komt te vallen ende van het geloove te vervallen. Dese Leere gheeft Godt syne eere, sy hout de H. Sacramenten in hare krachten, als oock de Ghebeden der Christenen, ende is voorderlijck tot Godsaligheydt, om onse salicheyt, soo Paulus spreeckt, met vreesen ende beven te wercken. Wilt men nu eens insien hoe het staet met het leven der ContraRemonstranten, ghy sult klaerlijc sien, dat sy de ware Kercke Christi niet en syn. Christenen moeten niet lieghen noch met leugenen andere beswaren. De ContraRemonstranten daerentegen beswaren ons ten onreghten, als sy onder het volck stroyen, dat wy het Pausdom willen invoeren, dat wy leeren, dat wy door goede wercken den Hemel verdienen, dat wy de voldoeninghe Christi loochenen, dat wy uyt ons selven konnen salich worden, welck alle wy verklaren niet te gelooven, gelijck wy oock sulcks niet, maer wel het teghendeel onse Leeraers hebben hooren Predicken. De Christelijcke Kercke moet overvloeyen in wercken der Liefden, daerentegen sietmen dat de ContraRemonstanten teghens ons inghenomen zijn met sulcken haet, toorn, ende verbolgentheydt, dat wy langhs de straten gaende worden bespot, naer geroepen, gestooten, geslaghen, gequetst, gedoot, ghelijck tot Leyden ghebeurt is. Dat onse huysen worden geplondert ende gheschent, gelijck ghebeurt is binnen Amsterdam, ende nu noch over eenighe dagen tot Leyden, daer tot drye arme lieden alle de glasen in hare huysen zijn uytgeslagen, hare Weeftouwen bedurven, om dat sy tot Warmont hadden gheweest ter Predicatie. Christenen sullen geen conscientie dwangh in voeren. Maer dit doen de Contraremonstranten, als sy onse leeraers afsetten, afgeset zijnde uyt hate steden, daer naer uyt het landt bannen, het predicken verbieden, in ’t heymelijck, oock buyten de steden, haer vervolgende met maerschalcken, provoosten, procureurs-generael, schouten, baljouwen, diefleyers, hackers, soldaten, stoepen, ende eyndelijck jaghende ons op het lijf [fol. A4v] een hoop kanalie, een uytschot van boeven. Christenen sullen haer bedroeven in het ongeluck hares evennaestens, de ContraRem[onstranten] lachen en juygen in het vervolgen der Remonstant. Christenen sullen met siecke en krancke, met bedruckte en bedroefde Vrouwen en Kinderen compassie hebben. De ContraRem[onstranten] verbieden de Remonstrantsche Predicanten op een vry Synode gheroepen synde, te gaen by haere Vrouwen die in barens noot syn, by haere Susters die in de laetste ure haeres doots verlanghen om haer eyghen Broeder te moghen spreken, ghelijck gheschiet is aen de Predicant van Leyden ende van de Grave. Sy doen de Vrouwe hebbende maer 8. dagen te gaen, in absentie van haren man verhuysen. Andere vrouwen schuppen sy ten huyse uyt, beroovende haer van wooninge ende van onderhout, niet tegenstaende het bidden der vrouwen van te mogen in hare huysen blijven tot dat hare mans t’ huys gekomen zijn.
Maer dit alles gaet noch te boven dat onrechtvaerdich bannissement nu over eenige dagen gedecreteert, tegen die vrome mannen ende lichten der Kercke Jesu Christi, die men te lande heeft uytgeleyt met Dienaers als onwaerdich om langer hier in de landen te woonen. In welcke daer gevioleert is jus gentium* ende fides publica die men in alle sodanige vrye synoden schuldich is te houden, den genen, die daer toe geroepen worden: want dat niet gesuyponeert zijnde, dat men daer dry sal gaen ende weder mogen keeren elck tot de zijne, wie soude op sulcke vergaderingen hebben willen verschijnen? Daerom is het oock een eeuwighe infamie voor het Concilie van Constans, dat sy Johannes Hus met vry geley gecomen zijnde, hebben ghehouden en verbrandt. Doch in het Concilie van Trenten, welck billicker en rechtveerdigher is gheweest dan het Synode van Dordrecht, heeftmen den Ghereformeerden vry gheley ghegeven, ende oock ghehouden den genen die daer verschenen. Doch alleen het Pauselijcke Concilie van Constans uytghenomen, vintmen geen exempel van eenighe Synoden, daer sulcken schandelijken stuck in is ghepleecht, dat men 13. Predicanten, ende twee die als Leden van het Synode waren geroepen, in het selfde Synode 7 Maenden lang in arrest hout, sonder selfs eens in den uytersten noot van Vrouwen ofte van vrienden t’huys te moghen gaen, ende dat daer naer het Synode gheeyndicht zijnde, uyt het Lant bant binnen den tijdt van 5. of 6. uren, sonder met vrou ofte kinderen eens te mogen spreken. O ongehoorde daet! foey Nederlant- [fol. B1r] sche Provintien! die u unieren in dit werck, en vry gheley dat ghy uwen geciteerden onderdanen schuldich waert, te violeren ende te schenden. Staet’er niet uytdruckelijck in de brieven van citatie, dat ghy de Remonstranten roept, om vrijelijck haer gevoelen te komen verdedigen? Maer gearresteert te worden, is dat vryelijck komen? gebannen te worden, sonder eens t’huys te mogen gaen, is dat vryelijck komen? Onder de twaelf conditien, die de geciteerde vande Synode hebben bedongen, is dese oock, dat sy vry geley versoecken. Men antwoordt schriftelijck door den Secretaris Heynsius, dat op alle die conditien der Remonstranten ordre is ghestelt, ende dat in alle de selvighe is voorsien. Maer waer is het effect van dese antwoorde? De eerste reden van ’t bannissement is, om dat sy eenighe decreten in de Synode haer voorghehouden niet en hebben willen nakomen. Maer sy waren ontboden om vryelijck haer ghevoelen te seggen, ende en mogen derhalven met geene politique decreten geconstringeert worden, om haer saecke anders te verdedigen, als sy selfs dochten goet te zijn. Ten tweeden, dese decreten belasten haer naer te komen ’t gene de Synode haer voorhiel. De Synode hiel de Remonstranten voor, dat sy het stuck der predestinatie souden verhandelen, voor soo veel ende op sulcken wijse als het den Synode soude goet duncken. Nu dit hebben de Remonstranten geweygert: waerom? Om dat de Synode party was, ende om dat sy het gevoelen van het Synode selfs moesten bestrijden. Souden sy dit te recht doen, soo moeste de Synode haer niet voorschrijven, hoe ende hoe veer sy dat doen souden, maer sy moesten volle vryheyt hebben van spreecken, soo sy geraetsaem vonden tot hare sake te sullen dienen, ende niet soo hare partye haer soude voorschrijven. Oock brochten de brieven van citatie mede, dat de Remonstranten souden hare sake verklaren ende verdedigen soo veel zy konden en noodich achten. Maer dit heeft men haer niet toegelaten. De Remonstranten hebben gegeven vele redenen van hare weygeringe; versocht dat men daer op soude antwoorden: men heeft het noyt gedaen. Is dan onbillick, dat sy om dese daet souden worden beswaert, ick late staen gebannen. Ja dit niet tegenstaende, heeftmen noch haer door Commissarissen binnen Dordrecht gepresenteert, soo sy wilden beloven niet te sullen predicken, dat men dan noch favorabelijck op haer tractement soude disponeren. Hebben het de Remonstranten op het Synode soo gemaeckt, dat men haer noch dit presenteert, hoe konnen sy dan met recht ende reden gebannen worden, om ’t gene te voren in de Synode is gepassert? Luyden die verdient hebben om hare on- [fol. B1v] ghehoorsaemheyt ghebannen te worden, salmen die gaen presenteren hare tractamenten? Dit is gheschiet. Waer uyt dan volcht, ofte dat sy niet en hebben in den Synode ghedaen, dat bannissement verdient, ofte datmen nu maer gaet soecken, ende op raepen yet, waer op men hen bannissement wil sondeeren. De tweede oorsake van het bannissement is, om dat sy zekere acte niet en hebben willen teeckenen, namelijck van niet te sullen predicken, noch yet te doen dat directelijck ofte indirectelijck den kerckendienst aengaet. En dit is de rechte oorsake, waerom sy gebannen zijn, alhoewel onrechtvaerdich. Want soo mach geen predikant dat beloven, want die is van God ende van Christo beroepen om zyne gemeente te dienen altijt, soo lange als hy leeft, ende God hem krachten geeft, om dat te konnen doen, dien hebben sy heylichlijck belooft, doen sy bevesticht werden. Nu met die acte heeft men haer contrarie afgeeyscht. Sy konden wel beloven in de publijcke tempelen niet te sullen prediken, maer niet van buyten de tempelen niet te predicken. Predicken moeten sy, want dat wil Godt hebben. Maer in die ofte in die kercke te predicken, is niet noodich; want dat wil de Magistraet hebben ofte niet hebben; plaetsen te stellen ofte te weygeren is politijck, maer te predicken is goddelijck ende van Christo ingestelt. Wee my seyt Paulus zoo ick niet en Euangeliseere. Vervloeckt is die knecht die zijn pont inder aerden begraeft. Ionas werdt ghestraft als hy weygherde te predicken. Christus noemt haer huerlingen, die als de Wolf komt de Schapen verlaten. Eer moeten hebben by Godt ende de menschen de 14. geciteerde Remonstranten, die sulcken schandelijcken belofte, streckende tot quetsinge haerder conscientie, offentie van Godt ende Christo, ende ergernisse haerder gemeente, niet en hebben ghedaen. Maer let hier op broeders. Hadden de Remonstranten dit willen beloven, ende alsoo haer schapen ten besten geven, dan soude men op haer onderhout favorabelijck hebben gedisponeert. Dit was de rechte duyvels temtatie, die Christo de koninckrijcken des werelts beloofde, wilde hy hem aenbidden. Hadden onse trouwe broeders desen Mammon ende dit tractement oock willen aenbidden, ende haer hier aen willen verslicken, dan souden sy ’t huys mogen gaen hebben. Ende nu dit vossen-vel niet en heeft konnen helpen, nu heeft men het leeuwen-vel tegen haer aengetrocken, ende uyt toorn te landen uytgebannen. Maer, o geluckige broeders, dit u ongeluck is u hoochste geluck, dese schande is u hoochste eere, dese droefheydt moet u grootste blijschap wesen. Al zijt ghy uyt seven [fol. B2r] Provintien ghebannen, in de Hemelsche Provintie daer geen Arzenicum is, hebt ghy u erfdeel. Al zijn uwe Lichamen van uwe Ghemeente, ghy leeft midden in hare herten. Den dach die u heeft wech ghevoerdt, is geweest den dach der opbouwinghe uwer Ghemeenten. Hebt ghy uwe Ghemeenten in lijden voorghegaen, wy sullen u in lijden volghen, ende de bane tot de vryheydt der conscientien met ons goet ende bloedt banen. Weest maer inden Heere ghetroost ende versterckt. De Propheten zijn voor u uyt de landen wech gevoert. De Gadariten dreven Christum selfs uyt hare lantpalen, doe sy sagen dat hare verckens verdroncken waren. De Apostelen zijn uyt de steden ende landen gebannen. Noch hebben dese al meer geleden, ende de Heere sal u oock aendoen met sterckte uyt de hoochten, om voor de waerheyt meer te lijden. Onse gebeden, die wy tot Godt storten, het suchten uwer vrouwen, en de tranen uwer kinderen sullen onsen Godt bewegen, om sich onser ende uwer te ontfermen. Ende ghy christelijcke gemeente, die de leere uwer trouwer predikanten conform Gods woort hebt aengenomen, laet u niet verslaen door dit bannen uwer herderen. Door sulcke middelen wort Godts Kercke vergadert, ghebout, ende ghesterckt. Cruys is haer velt-teecken. In voorspoet vintmen weynich Christenen. In teghenspoet is de ghelegentheyt gheboren om een rechtschapen Christen te zijn. Is uwen Salichmaker buyten Jerusalem gheleyt om gekruyst te worden, waerom sullen wy onverduldich zijn in dit uyt leyden onser Broederen? De handen waren haers niet waerdich, gelijck van Enoch geschreven staet: Sy lijden voor de gherechticheyt, voor de waerheyt, niet als Schelmen noch als Dieven. Sy hebben haer stuck niet mistrout, daerom zijn zy op den Synode gegaen, sy hebben hare saecke manhaftich verdedicht, ende en hebben door geen dreygementen van politijcke ende kerckelijcke straffe, haer laten bewegen, om de waerheyt te verraden, ende hare partije ten besten te geven. Sy hebben ten uyteynde voet by stuck geset: ende alhoewel sy van alle kanten werden gewaerschout van wech te gaen, ende in den Hage niet te komen, soo hebben sy nochtans de resolutie genomen om derwaerts te gaen, geresolveert zijnde gebonden, gevangen ende gespannen te worden om de gerechtigheyt harer sake. Daerommme volcht dese hare stantvastigheyt na, ende blijft by hare leere, die de leere Christi is, die sy met haer kruys ende smaet hebben bevesticht, ende noch voorder met haer bloet bereyt zijn [fol. B2v] te bevestighen, noemen dit de H.H. Staten hertneckicheydt, wy sullen dit noemen stantvasticheyt ende het goede vertrouwen van een goede saecke, ende seeckerheyt van een oprechte ende onschuldighe conscientie. Blijft ghy maer yverich in het gehoor, ontsiet gheen perijckelen. De Heere sal uytkomste geven, die niet en verlaet vader, moeder ende al wat hy in de werelt lief heeft, die is mijns niet weerdich, seyt Christus. Wat apparentie was er in de eerste troublen, doen Duc d’Alva de landen en soeden met soldaten hadde beset? Godt nochtans heeft sijne kercke midden in de hitte der vervolginge meer ende meer opgebout. Den selfden Godt leeft noch. Sijnen arm is niet verkort. Hy heeft de herten der princen ende koningen in sijn hant, hy keertse waer hy wil. Laet u niet bewegen door dit Synode van Dort, want die ons geoordeelt hebben, zijn ons gesworen ende gepassioneerde vyanden geweest. Het oordeel is gevelt, sonder dat de Remonstranten hebben mogen repliceren, ende hare redenen in den Synode voorstellen. Hare schriften zijn nauwelijcx gelesen, ofte haer dat sommige artijckelen al afgehandelt waren. Den H. Geest heeft daer niet gepresideert, maer eenen Bobgerman, vol bitterheyt, toorn ende gal, ende die het ketter-dooden drijft. Doen de condemnatie der Remonstranten in de kerck gelesen was, heeft men een groote maeltijt gegeven voor de uytheemsche, daer de speel-lieden ende trompetters van de omliggende plaetsen zijn ontboden, ende daer heeft men den rijnsche wijn gedroncken, de schalmeyen hooren klincken, ende alle wereltsche vreucht ende jolijt gemaeckt. Men leeft van sulcke Synode niet, soo lange de werelt gestaen heeft. De apostelen hielden Synode Actor. 15. maer men leeft van geen speel-lieden, die het Synode besloten. Ende als het al om komt, wat zijn daer meer geweest, als een hoop menschen, die alle konnen doolen, die haer aen de politijcke heeren hebben vergaept, ende alles besloten, dat sy te voren wisten haer aengenaem te sullen zijn; soo dat alles na den staet van politie, ende niet naer conscientie ende den regel van Godts woort us gerichtet geworden, op hope van elcx een goede vereeringe te sullen verdienen, gelijck sy oock elcx met penningen zijn vereert, de uytheemsche met gouden ende de provintiale met silvere. Welcke maniere van doen oock noyt in eenige Synode is gepleecht. Slaet dan uwe oogen van die Synode, die door haer onbillijcke proceduren haer eygen authoriteyt niet en heeft konnen bewaren, teghens de welcke oock de geciteer- [fol. B3r] de ende nu ghebannen Remonstranten hebben openbaer protest ghedaen. Haer Artijckelen ende Canons zijn ten deele valsch, ende ten deele bedriegelijck. Sommige zijn waerachtich, ende sullen oock van de Remonstranten werden toegestaen. Het harde gevoelen van Calvinus, Geza, ende Gomarus gaen sy voor by, sonder het selfde te condemneren. Latende nochtans dat grouwelijck gevoelen in de kercke Gods blijven. Waer uyt men sien kan, dat sy het niet en hebben dorven oordeelen, mogelijck om dat Gomarus, die in dat gevoelen is, daer selfs tegenwoordich was, daerom hebben sy het op zijn beloop laten staen. Maer met wat conscientie dat Gomarus die artijckelen heeft konnen teyckenen, geef ick een yegelijck te bedencken, want hy in de academie openbarelijck heeft gedesendeert, dat de scheppinge is een middel om de verkiesinge ende verwerpinge uyt te voeren. Ende in dese artijckelen heeft hy mede geteykent, dat de predestinatie is geschiet onder den val. Doch eer lange sult ghy pertinente openinge hebben van de valscheyt ende bedroch van die artijckelen, als oock van de sententie ende condemnatie der Remonstranten daer op gevolcht. Daer zijnder hier ende daer, die om politijcke insichten haer noch by de Contraremonstranten begeven, vreesende meer de menschen als God, hebbende veel liever een arm tractement, dan de eere Gods die door de leere der absoluyte predestinatie wordt ten hoochsten gekrenckt. Maer ghy broeders en susters, steurt u daer niet aen. Demas was lange op den Apostel Paulus geweest, maer doen hy sach dat by hem niet als kruys ende tribulatie te halen was, is van hem gegaen. Judas hadde Christum lief, maer om de beurse. Vele hebben de Remonstanten bemint, maer om de keucken. Nu dese perijcke loopt, hangt men de conscientie op den tuyn. Zoo kan Godt de verburgen gedachten aen den dach brengen, ende door het kruys als door een vyer beproeven wie trou ende oprecht zijn. Vele die noch in hare herten de Remonstranten toegedaen zijn, spreecken van hen qualijck, ja vervolgen haer, om vrienden van den keyser te blijven. Die zijn de quaetste, want gelijck de eerste sondigen uyt swackheyt, soo sondigen dese uyt boosheyt, ver druckende in een ander, dat sy in haer herte voor waerheyt houden. Dan God die een richter is des werelts, spant sijne vyurschare om dese saecke te richten, ende elcx te vergelden na sijn doen. Wel hem der volstandich gebleven sal zijn tot den eynde: die Christus niet en heeft geschaemt voor de menschen, [fol. B3v] dien sal hy niet beschamen te belijden voor sijnen Hemelschen Vader, maer die hem beschaemt hebben sal hy oock schamen. Daeromme ghy Christelijcke Ghemeynten der Remonstranten, die nu soo in uwe Herders als in u persoonen selfs verdruckt ende vervolcht wordt, hebt goeden moet, verflaeuwet niet, vreest gheen menschen, siet op God, op sijn Woordt ende Beloften, dese sullen u niet bedrieghen, noch vruchteloos laten tot den dage des oordeels. Troost malcanderen, versterckt malcanderen, helpt malcanderen. De ghenade des Vaders, des Soons, ende des H. Gheestes sy ende blyve by u inder eeuwicheyt. |
