H.J.T.: Romp-slomp voor mat-schudding. Amsterdam, 1673.
Uitgegeven door Ilse Dewitte
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Facsimile UB Amsterdam
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
[p. I: frontispice]
Romp Slomp — Scheer nae de Ruyghte
[p. II: blanco]
[p. III]

ROMP-SLOMP, Voor MAT-SCHUDDINGH Uytgestort voor de LIEFHEBBERS Die niet al te vies en vallen. Hor. 2. Lib. Sat. VIII. Nullos his mallem ludos spectasse — — t’ AMSTERDAM, ____________________ Gedruckt voor die wil, Anno 1673.

---

[p. IV]

OPDRRCHT Aen de E. Eed. Jonck-heer Mr. BARTHOLOMËUS ABBA Rechts-geleerde.

DAt is de rechte slagh van de Wereldt wel te beleven, vrolijcke Heer,
te kunnen lachen in tegenspoedt, en by een vetje te kunnen zitte pruylen,
dat juyst om het jocks altemael.

    Qui nescit simulare, nescit regnare.
            Die ’t kunsje niet van veynse kan,
            Dat en is geen rechtschapen Man.

En recht uyt geseydt, niet meer als een jack hals: Doch
die averechts een verlemde in de Natuer kan doen omkeren,
wat soumen wel van soo een Meester maecken? ’t is
al mirakuleuselijck Heraklijt met al sijn aenhangh, die noch
toelopens sonder tal heeft, die blijven huylen, en pruylen,
sonder een lachje uyt haer te parsen is, al stelde men haer
al de belachelijckste potserye van de wereldt in een gesmolte
voor, selfs om een behaegelijcke beloop van saecken,
aen het schateren te helpen, of de Gabbelaer Demokrijt
van sijn gestadigh schaterent lachen te verrucken, die,
al storte den Hemel selfs met duysendt van brocken op hem
neer, van sijn ingebore lach niet en was te versetten, dat
die stuerse trony-treck sou willen maecken, om het yselijckste
van alle, wesgelijcks wy noch niet en beleven: edog hoe
onmooghelijck, ben ick daer op lijckewel gaende, en
wil het juyst niet effen lucken, mach ick dencken dat ick
met gecken gebruydt ben, en laten haer lopen: maer echter
[p. V]
loof vry mijn Ed. Heer dat sy my altemael niet ontsnappen
sullen, ’t spijt haer back-huys sullen haer sommige recht
moete bekeren die al te sporeloos haer verliepen.
Maer ghy Eed Heer, die ick acht om u sierheyt, met
uwes gelijck, met geen kettingen zijt te bekluysteren, veel
min aen een strootje te binden, in dees wispelturige swier
van de losse Fortuyns beloop, wiens so drolligh, als
wonderbarelijck radt niemandt in de vuyst en heeft, daer sy
onnaspeurelijck haer gang mee gaet.

    Nunc mihi nunc alteri Benigna.
            Die my quansuys van daegh gaet troetle,
            Gaet morge licht by andere zoetele.

    Dit werckje dat ick hier U. E. kom opofferen, liet ick wel
eer om leeghs tijdtsverdrijf, uyt de pen rollen, met insicht,
en vaste meningh; om dae slechts eenighe bysondere
vrienden, of weynich meer die ick de selve waerdigh
achte, te streelen, niet dat ick soo precijs ben, dat my inbeel,
dat haer waerdy soo wonder kostelijck is, maer dat het
beure kan, dat het sommige onbekende brave geesten,
soo bevalligh sou kunnen zijn, dat sy daer soo veel
behagelijckheyts in vonde, dat het jammer waer, men haer
die sou weygeren: buyten welcke het nu in meer hande sal
moeten vallen als my lief is, doch troost my hier meê,
dat niemandt ter wereldt het volkomen na sijn sin heeft.
    ’t Grootste krakeel, daer de Oude het meest in overhoop
laghen, was, of men de bedurve wereldt bekeeren most
met liefelijcke aentreckelijckheen, of statige en stuerse
lessen. De dryvers van de eerste Seckt waren de
Toneelspel-dichters, waer van sommige op de te losse, en
Baldadighe jeught sagen, die sy sochten te trecken, en te
[p. VI] tuchten met haer blij-spelen, daer sy voornamentlijck ten
toon brachten de dartelste Hoertjes, of aentreckelijckste
Kamert katjes, doorslepensie Slaven, leckerste, en keucken-
wijste Roffianen, inhalenste Woeckenaers, &c. die sy
versieren kosten, waer onder op het erghste liepen Paerde
tuyssers, Pluggen, Tafel-brocken, Bombyen, en sulck soort
meer, om de quist-ziecke, en over dartele jonckertjes daer
door op het levendigste voor ogen te stellen hoe baldadigh,
en onwaerdigh die haer wiste te loeren, en te soppen, om
haer soo te onderrechten, en te stichten sy (soo veel als
doenelijck was) die souden mijden, of ten minsten af snyden,
het welck soo ten eersten niet heel en al wel lucken wou,
hulp het altoos soo veel, dat sy haer te weeck, en swacke
Natuer, daer soo door gegeselt vonden, dat voor het meeste
deel altoos, daer wat meer afkeers af begosten te krygen,
of ten minsten wat wijser wierden als voorheen.
    Een andere soort, de eerste vry gelijck, als hadden sy
haer ingebeeldt dat de al te fiere, weecken en te gevoelijcke
Jeught van hare te hevighste ingebore drifte niet als
al te swaerlijck waren te verrucken, voor die haer kalfs
klaeuwen te deegh versleten hadden, en tot vermoeydt te
zijn uyt geholt, en wilden met haer lie te weynich haer
moeyen, maer achten het meerder pijne waerdich, de
mannelijcke staet, voor soo veel die in de rechte deughdens
schoenen vast stondt, op de rechte baen te helpen, of
ten minsten de keurelijckste, en nootwendighste deughden
haer aen te wijsen, in vertonen van verscheyde Treur-
spelen, voort komende op een statiger swier, hooghdravender
stijl, in yselijcker voor vallen, en afgryselijcker eyndigen,
om die daer door wat krachtiger te porren, soo
[p. VII]
niet onworstelbaer na haer hand en sin te setten: doch om
dat die door haer bitterachtige stuersheyt, en walghachtige
langhsaemheyt, eer sy tot haer vereyst eynde kosten
komen, het Oor, en Oogh der aenschouwers, soo bevalligh
niet kosten zijn, en blyven, mosten sy wel die temperen,
soet en smaeckelijck maecken, met enighe aerdighe,
en belachelijcke grillen daer door te laten lopen,
daer een deel nagebootste Satyrs, meê voor den dach quamen,
die by Pausen daer op sijn drollighste onder schaterden,
om soo de beduste, en als verslage gemoederen weder
wacker te helpen, welcke dan geen swacke uytwerkingen
en baerden.
    Tegen dees twee kanten haer op het vinnighste de gantsche
bende schier der ouder wijsgere, doch die van Stout secte,
Stoise Leeraers genaemt, voornamelijck, die haer
onverzettelijck inbeelde, dat het bekeren en tuchten van de
wereld, soo Oude, als Jongen, soo wijsen, als dommen
aen haer brede, en langen baerdt, aen haer statige, en
onkreuckbare trony, aen haer soo lastigh, als stuerse lessen
allenigh hanght, weshalven sy die vrolijckste, en geestigste
Poëten, sels over schouwer niet en wilden aensien;
maer dorsen die selven wel bits, en lalijck hekelen, dat sy
hare Goodelijcke lessen, en leringen lachs-wijs ten toneel
dorsten voeren, en quansuys te slordigh afleggen, vol spijt
sy mosten sien, en lyen, dat door die Grille, nen quinck-slagen
(soo als sy die dorsten noemen) treffelijcker, aentrecklijcker,
en keurelijcker tucht wierdt ingevoert en gevordert,
voornamelijck door de stercken toe loop die sy kregen,
als door hare hese en brommende redeneringen;
welck soo grouwelijck verschil, dat daer geen slechten aen
[p. VIII]
scheen, die aerdighste Horatius soo treffelijck scheyt en
neerleyt, dat daer geen kicken meer in, of tegen valt, op
sijn manhaftighs dit vonnis daer op vellende.

    Omne tulit punctum qui miscuit utile dulci.
            De braefste Kaerel die ooyt was,
            ’t Nut menghd’, en ’t soet van even pas.

    Dit soo aentreckelijck, als tuchtbaerendt kluchtigh
onderloopigh schrijven daer de overstatigeTreurspel-Schrijvers
haer anders te stuerse, en wrange wercken mede mosten
temperen, als even te vooren aengehaeldt, wackerde
sommige fiere Romeynse Geesten so (al willens hier de
brave Griecken overgeslagen, om al te ouwe Koeyen niet uyt
de sloot te halen) dat sy heele Boecken daer van maeckten,
waer van Lucilius de eerste meester was, die Horatius, soo
treffelijck naebootste, dat hy die selve ver overtrof, welcke
overgaeuwe Baasen namaels, die zinrijcke Pertius, en
geestig schimpende Juvenalis, met meer geensins te
verwerpen andere aenfockten, hoewel die op haer eygen
moeders tael, haer stout genoegh vertrouwende, deselve
daer in niet versmadelijck aenvolgden: dees haer
onnaedoenelijcke wercken, volgepropt van de aerdighste en
zinrijckste loopjes die te bedencken waren, doe die klughtighste
Martiael niet qualijck inbeelden, datmen gevoeghlijck
van yder van hare groote stucken, een hoopen kleyne niet
min kittelige deeltjes kost maecken, waer aen te werck
tyende een wenschelijck Nieu-werck maeckte, korter,
bondiger, als zijns gelijcke voorgangers Tibul, Katul, en
Propertius, maer op een heel curieuse snos, en mode, daer
hy niet alleen die cierlijckste Engelsman Ouen in die tael
[p. IX]
aen den dans hulp, maer noch verscheyde andere in de
hare: die de eerste met een Grieckxachtigh latyns woordt
Epigrammata noemden, Opschriften te verduytsen, om
dat die in het kort toonde, aen wie veel langer toegevouwen
en ingetrocken Brief hoorde, en wy door de banck,
Steek- of punt-dighten, op wiens naem, als Pedante, en
schoolblocke werck wy wijders niet willen glosseeren; ons
hier mee vernoegende, en daer ons vast aenhoudende, dat
ons werck heel wat nieuws is, als het tot noch toe van yemandt
aen den dagh is gebracht: want alle voorgaende, tot
heedendaeghse Schrijvers van sulcke Grillen (soo noem ick
die nu bysonder, als de eygen Vaer daer af zijnde, die zijn
Kint na sijn believen mach sijn naem geven) meenden haer
wonderlijck geweerdt te hebben, als sy om een Opsnapper,
valse Dobbelaer, Plugh, onbesuyst Hoerejager, vuyle
Woeckenaer, &c. Vuylick het eelste van haer verstandt
spilden, om die met naem en toenaem in haer deugnieteryen
op het levendighste af te schilderen, en voor al de wereldt
belacchelijck, of verfoeyelijck voor te stellen: so veel
was noyt een van sulck een schuym der Fielen my waerdt,
dat ick een letter daer voor aldus op het papier wilde stellen,
niet om dat sulcks Pasquilleus (alsmen seydt) en verboden
is, maer dat men met een en selfde wijs honderden
van sulcken gelijck kan treffen die altemael een lelijcke
streeck even waerdt zijn. Het is oorbaer, jae prijselijck altoos
geweest, om alderley slagh van Deugnietery op het
vinnighste te havenen en te hekelen, daermen meer gedagten
over laet spelen, als men die ergens eygentlijck vindt,
doch die van deselve beseten zijn, sien, en voelen wy
dagelijcks meer, als wy daer oyt om dachten, daerom magh-
[p. X]
men wel een staeltje uyt picken, om het gantsche stuck sijn
stal en stant daer uyt te doen blijcken ik en kost geen Plug,
Opsnapper, &c. in het algemeen vinden, dies most ick
daer een onder andere van de geweldige menighte diergelijcke
uytnemen, die niet als in het hondert heen te los noemende,
Vent, Karel, &c. maer most hier in die plaets een eygen
naem van Jan, Piet, Koen &c. noodtwendigh voegen;
niet dat die haer werck die juyst Jan, Piet Koen &c.
hieten aen dien euvel vast zijn, daer even van mijn Grillen
een opslaen, maer om daer mee te teyckenen al die soo
genaturaliseert zijn, al hadden sy een naem voor haer selfs die
noyt meer was gehoort.
    Hierom heb ick schier ydereen van al mijn grillen voorzien
met haer bysonder Cabinet, Stal, Hock, of Kot, welcke
met meer als die een behoorde te proncken, of het quam
al te schrael, en kael, wiens naem daer juyst te proncken
staet, weshalven ik yders sleutel, aen haer deur, en eygen
slot laet, dat yder die mach openen, en sien wat slagh van
volck daer eygentlijck in past, welcke van haer eygen soort
soo treflijck en cierlijck kan gevuldt worden, dat een
verkeerde daer geen duymbreet plaets in kan vinden, maer
de eygenaers daer so mackelijck in staen, ja sitten mee, dat
voor haers gelijcks noch gestadigh plaets overblijft. Dat
is Edl. Heer mijn nieuws, eerst, en van niemant te vooren
noch meer gedaen werck, daer ick op glorieeren mach, te
meer, om dat het selve alle Satyrise, en Pasquilleuse
vinnigheyt, en vuyligheyt suyver uyt mijn vrolijckmakende
Grillen ten schoonsten wryven, en boenen kan.
    Laet loopen nu alle nieusgierige, die hier nu de een of
andere naem vinden staen, daer sy genoegh de eygenaer van
[p. XI]
wisten, sluyt de Kabinette, en kotten op eerje u versint,
want die hier Jan slaet kost wel Lubbert wesen, Piet
dickedeumus, en Koen wel Marekolsius, &c. Daer en is niet
een bruy aen gelegen wat naem je vindt, die de rechte
lucht, en snof van yder Kabinet wech heeft, die past daer
alleen in, of hy daer eygen t’ huys hoorde als vry Miester,
en erfgenaem, derhalven krijght Jan, Piet, &c. onnosel
hier een bruy, die eygentlijck op Klaes, Pou, &c. past,
is dat averechts gekloncken, maer hier moet alleen soort
by soort zijn, al sou het kot tot barstens toe vol raecken.
Maer dat hier het wonderste van allen is, en strydigh tegen
alle Philosophy, wiens vaste stelregel is, dat yder een in
sich selfs onverdylijck in plaets voornamelijck is, sal men
nochtans een en selfde man, sonder eygene, en simpelen
naems veranderingh te gelijck met alle gemack sien en
vinden in schier een half schock Kabinetten tegelijck, heeft
hy slechts vereyste hoedanigheden genoegh daer toe, al
soo hups, gaef, en fier in het een soo wel als ’t anderen:
Niemandt dan en hoeft sigh te verblyden, dat hy sijn naem
juyst niet en vindt in een Kabinet dat hem wat te slordighjes
aenstaet, noch te bedroeven dat sijn naem averechts
gespelt staet, hy schudde sijn boesem een rijns uyt, en sie hoe
de selve gestelt staet, neem daer op de sleutel in de vuijst,
en kijck daer eens te deegh van binnen, of hy van het rechte
volck aldaer is; soo niet, moet hy wel buyten staen,
’t spijt naem, en al sijn aenhangh: Maer is hy oock aen die
recht vereyste euvel vast, soo moet hy daer meê in, hoe
grouwelijck hy daer van ysen mach, al schreeuden hy
luyder en lelijcker als een gortigh Varcken.
    Maer om van geen opdracht een boeck te maecken, sal
[p. XII]
hier moeten overslaen daer ick my meê sou moeten en
kunnen verweren tegen die geen die mijn Grillen niet
gepronkt soude mogen lijcken, volgens dees nieuwen heden
daeghse mode van soet vallendtheyt, en burgerlijcke
gevoeghtsaemheyt van woorden, als mede dat sy hier, en
daer te naeckt, rondt, en plat voorkomen: doch dit alles
bewaert tot daer eens een twede deeltje van sulck goedt aen
den dach sou mogen komen, om dat daer voor aen wat
meê te cieren, dat het selve niet te slordigh, en kael aen den
dach sou mogen komen, Maer waer toe Eedl.Heer hier
oock lange gehayr-klieft over het onderscheyt tusschen
hatelijcke pasquillen, en aengenaeme koddige punt dichten,
nu dat alsoo langh overtreffelijck op Horacius Konsult
van die gauwe rechts-geleerde Trebatius geadtviseert en
gevonnist is, dat door onkundt van te viese dwarsdryvers
noch in ’t war wordt gesmeten, en wy met ons gelijck wat
beter vatten, en ons daer meê dienen kunnen.

Hor. 2. l. 1. Sat.
    Tr. Sed tamen ut monitus caveas ne, fort negoti
    Incutiat tibi quid Sanctorum inscitia legum:
    Si mala condiderit in quemquam carmina, just est
    Judiciumque. Hor. Esto, si quis mala: Sed bona siquis
    Carmina condiderit? Tr. Laudatur Caesare. Hor. Siquis
    Opprobriis dignum latraverit? Tr. Intiger ipse.
    Hor. Solventur risu Tabula? Tr. Tu missus abibis.

Gelief dit E. Edl. Heer nae u wensch, en believen te gebruycken gelijck.

In Amsterdam den 4 February 1673.

U. E. Eedl. Dienst-willigste H. J. T.

---

[p. XIII]

Op de Grillen of Romp- slomp van den Koddigen H. I. T.

C’est le Monde.

Die hier sijn wercken of sijn naem geschreven siet,
Die beter sich: en denck, ick heb het light verbruyt;
Soo doet de Dichter, die maer schildert in ’t verschiet.
Hy lacht sijn selfs so wel als al de wereldt uyt.

D.H.

---

Ad Idem: Tot schurfde Hoofden, scharpe Kammen.

Elck scheert men hier Romp-slomp, Bock, Esel, Vos en Uyl,
Na dat hy is gebaert, aen Kop, Naers, Beck of Smuyl.
Scheert Aap-neef wat te scherp, het sijn weer harde Hayren,
Waer voor men Scheer-mes, Schaer, noch Slijp-steen hoeft te spaeren.

P.D.C.

[p. 1]

ROMP-SLOMP Voor MAT-SCHUDDINGH uyt gestort Voor de Lief-hebbers, die niet te vies en vallen.

Die ’t Nesje vindt, heeft d’jonge licht, of d’Eyers.

HEyn Reyns-hert riedt het recht, dat dichten en verzieren,
En liegen, alle drye zijn goedtje van een slag;
Wanneer hy hoorde dat men daerom met Laurieren
De Meesters kroonde; zeyd’ hy Mannen Goets, dat mag
Ik lyen, dat men kroon zulk Volkje; maer vergeten
En moet men Jaap niet, die meer lieght als tien poiëten.

Alle neering is juist geen deegelijcke winst.

    Doen Kees mooy Elsje hadt, en schorten hem geen klanten,
En nochtans al sijn winst versloof schier wegh als stof;
Waerom? men wierde daer staegh averechtse Santen,
Mits Els de schoonste winst t’haest veeghde uyt, en of.

A la mode pronckt best.

    Wat magmen met goe Piet de geck noch langer scheeren,
Die sweerdt, dat hy gewenst, en als een Engel leeft;
Mits beeter geregeerdt, dan als Tyran regeeren,
Nu ’t meest de mode is dat ’t wijf de broeck aen heeft.

Beeter een half Ey, als een leege dop.

    Baes Harmen hadt mooy Ael sijn huys verhuert op paeyen,
Maer met betalen viel dit werck te drolligh uyt:

Derhalven dat die pry geen ollen hem zou draeyen,
Hadt hy staegh in avans een vierdeeljaers verbruyt,
Als men zoo minnelijck malkander gaet betaelen.
Kan oock de pocken licht zoo braef een Huys-heer haelen.

[p. 2]

Het lijf hiet Valck.

    Dat Pou verandrezel, hoeft niemandt niet te dencken,
Wat schellemstucken hy, en fieltery bedrijft;
Mits dat het dobbers zijn waer op hy booven drijft.
Gebruyckten hy die niet, hy most gewis verdrencken.

Hoe bescheetener krengh hoe stinckender Aes.

    Waerom knort staegh, en graeut die lomste Sekretaris?
Met wat beleeftheyt men dat krenghse heeft onthael?
Op dat hy toone, dat het ouwe spreeckwoordt waer is,
Nooyt zongh een Uyl zoo mooy gelijck een Naghtegael.

Dat was vlak Nul getrocken.

Om d’al te dicke kop van Murwe Lijs, zoo docht
Het volck, dat haer daer oock wat euvels schorte mocht:
Maer doe zy trouwe gongh, wat dunckje van die flaers,
Of ’t schort’ haer min by ’t hooft, als dichte by de Naers?

Is het oock der zonde schuld?

    ’t Schijnt schouten zijn gebroyt met beesten staeg van klerken
Want Theunis hadt een Bock en nu heeft Hans een Vercken.

Een mooy doeckje voor het bloeden.

    Geurt hat het Konincks-zeer, nae dat hy uyt liet strooyen
En daerom bondt hy keel en kin, dicht in een doeck:
Maer doe de erghe Piet, te deegh dee ondersoeck
Hier nae, was Koninghs-zeer, als Ritsert kreeg van ’t kloyen.

Op de Menaazy.

    Kees die zoo lecker leeft, en lijckt rechtschaepe man,
En die hem niet en moeyt met aer mans wijfs, of hoeren,
Of kamerkatten, denckt hoe gaet die linckert an,

Als ’t schijnt hy daeghs langh slaept? dan maeckt hy kaele boeren.

Door in de Kerck te schijten kan men oock vermaert worden.

    Gy die Misterieus in uwe gevel plant
Een Otter, Beer, en Smiendt, om daer door uyt te leggen
U naem, en proper doen, wat kan men netter seggen,
Als datje bent een Biest te water en te landt?

[p. 3]

Zoo kan het op een spar in Noorweegen ook aenkoomen.

    ’K quam lest voorby Rijcks huys, daer wiert getiert, gebaert,
Soo schricklijck, dat ick docht, hier moet een doodt ter aerdt,
Doe’k vraeghde by de buert, wat schort daer? zey men dat
’t was, dat Rijck een banckrot van hondert gulden hadt.

Die’t zoeckt vaeck ’t mist, die ’t vindt heeft ’t wist.

    Jaep die staegh nyver loopt om nieuwe tijngh tehooren
De Stadt heel op, en neer, is van een ander aerdt,

Als zijn mooy Wijfje die haer niet an zulckx mach stooren,
Want sy krijght nieuws genoegh, al blijft sy by haer haerdt.

Dat brenght Zooden aen den dijck.

    Kees maeckelt op de beurs. Kees maeckelt op de straet,
Kees maeckelt op den dam, Kees maeckelt waer hy gaet,
Quansuys om sigh hier mee wel krachtigh te verrijcken,
Soo dat by wil nae Vrouw, of Kinders naeulijcks kijcken,
Waer door Kees zoetste lief te mets gerijft een aer,
Dus vindt men nooyt, als Kees een hupser maeckelaer.

Beter hert geblaezen als de mondt verbrandt.

    Hans stoft hy niet verkeert als by lien van vermogen,
En groote jonckers, daer hy staegh heeft voor te doen;
Maer Heyn die Hans kan best, is van een aer vermoen,
En weet Hans groote, niet en zijn als groote loogen.

Versinnen mach men altijt herdoen.

    Truy die voor yder valt gemeen, en openbaer,
jou Moers versinningh was ’t, dat sy jou Truy gingh noemen,
Dies wilje op jou naem, en doen gelijcklijck roemen,
Soo hiet nu Mensje voort, soo zeydt u naem recht waer.

Die Schoncken wil orbre, hael honden in.

    De duyvel mocht by Klaes zey Koen te gast weer komen,
Die sleghts het leckerste geeft aen sijn lebbigh wijf
Of snot’ge jongens, of hy slingert ’t zelfs in ’t lijf,
’K vley liever d’honde-plaets die voor geen bienen schromen.

[p. 4]

Plaetse te schouwen daar de plagen vallen.

    Dat Geurt de backer staegh bleef in de kroegh by ’t nat,
En liet sijn Wijf, en knechts haer hert aen stucken sloven,
Wie zeyt niet dat hy ’t voort braef en heel keurlijck hat
Doen hy te bangh was voor het vuer, en voor den Ooven?

Het schicken is het al.

    ’T verkopen is geen kunst, maer sijn voor sien van waren,
Sey lichte Hansje, doen men lest sijn goet verkocht
By Executie: Want hy swoer, hoe Gijs nu pocht,
Hy leerdt dit selve licht door eygener ervaren.

Oost, West, t’ Huys best.

    Wou ick, als Ian Makrol, soo anders plunje garen:
Ick maeckten voor een vaers een boeck licht als het sijn;
Maer nu ’k my dien en met niet anders wil als ’t mijn,
Hou ’k my genoeger met een weynich eygen blaren.

Daer meê was jou mooy bruyen altoos gedaen.

    Hoor eens mooy Leen wat Piet, om dat j’ hem sulck een toot
Lest stelde, jou wenst toe, ’t bly leven, noch de doodt,
Hy wenst jou pock’ge Kees te deeg maer af mocht malen,
Soo meent hy, dat die toot men braef jou sou betalen.

Het haperdt, of leutert altoos.

’T is waer zey Hans, ’t geldt maeckt mijn Piet wel recht dat krom is,
Maer kost het dit noch doen, soo mocht gy wesen bly;
Kost ’t maecken een wijs man, van een die sot en dom is;
Dat ’s mis; want schoon je rijck bent, blijfje een beest daer by.

Wisse plagen voor de hals stercken.

    Iaep vryd’, en kreegh qua Trijn met eygen sin en wil,
En doen m’ hem swoer, sie toe! je seldt die koop beklagen,
’T was mis, die koop most klaer, zy viel uyt soo zy vil,
Sweer nu vry, Iaep die koop voor by Schouts deur mach dragen.

Boven tal kan dus wel meer haperen.

    Hans wiert geen Schepen om het tal juyst te voltrecken:
Maer om ’t oud’ spreeckwoort, mits men over al vind gecken.

[p. 5]

Wie kan hier schaed’, of baet van maken?

    Jan koopal krijght geen klant’ of weet hem te gerieven,
Mits hem geen waer ontbreeckt, daer elck meê strijcken gaet
Nae goet betalingh: Maer dat men sijn vrou hem laet,
Hoe dickwils z’is betaelt, hoe moet hem dat believen?

Oneyndelijcke rampen vallen onverdragelijck.

    Het sijn verloor maer Iob, sonder hy meer bleef schuldig,
Dies mocht hy in sijn ramp zey Ioost vry zijn verduldigh:
Maer ick mach schreeuwen vry rasendt van ongedult,
Nu ’t mijn is al verbruydt, en heb noch ’t gat vol schult.

Genoegen is het al.

    Hoe blijdt was Kees lest, dat hy meê sou wesen op
De Leydtse kermis, niet om soete koeck, of Wafel;
Of biesjes bout, die hadt hy selfs genoegh op tafel.
Maer mits hy spelen sou daer met sijn kermis pop.

Geen zeer of daer is noch een plaister toe.

    Dat Klaes halstarrick lieght al even onbeschaemt,
Dat doet hy, na hy zeydt, mits sulcks sijn Ampt betaemt,
En zweerdt een Advokaet gemaeckt met volle staey
Met previlezy sulcks een liegen mach, en gracy.

Naem en daet, wel samen gaet.

    Ons Hermen droomde niet, als wonderbare dingen,
Hy kocht, hy maeckt, hy brack, al op gedroomdt gelock;
Maer als quam geldtjes dach, doen warent kale dingen,
Wat reê ons Hermen doen te lalijck op de Bock.

Al weer een kackerlack.

    Doen men Jaeps Afrika las, ging ’t hoe langs, hoe slapper;
Maer doen men gracy sagh, en previlecy staen,
Doen bleeck ’t eerst kreupel sonder krucken niet kost gaen,
En ’t hincke pincken most, al gingh’t noch eens soo dapper.

’t Is goet daer sulck een schotje voor schiet.

    Druckt’ Hans ons twemael ’s weecks, als eens nu om twee weecken,
Men sou uyt sijn kourant Borgoens haest leeren spreecken.

[p. 6]

Dat is te lyen.

    Mijn Rosemondt, zey Koen, ’k gun m’op u is verslingert,
En aen u fiere jeught versnoep sijn goedt, en bloedt;
Maer ouw Teeven ’k wens men die ten hoogst maer vingert:
Want Hooy over de balck, is nergens doch voor goet.

Hoe komt dat slaeghs!

    Groot’ Hans die maeckten op groot debet groot kredijt;
Maer doen men gingh te deegh sijn Debiteurs op soecken,
Vondt men die nergens, als alleen slechts in sijn Boecken,
En daer meê waer groot Hans krediet en debet quijt.

Quansuys kan oock verschonen.

    Piet lieght nooyt; want hy spreeckt nooyt tegen sijn gemoet,
Dat ’s eerst een leugenaer, die sulcke dingen doet,
Piet lapt uyt wat hy denckt, schoon ’t werck niet soo klaer is;
Al liegt Piet noch so veel, hy meent noch staeg dat ’t waer is.

Elck sijn keur.

    Hans singh vry ’t ouwe liet, die niet heeft te verliesen,
Leeft buyten alle sorgh; ick heb den bruy daer af,
En wil het goedtje liefst met sorgen samen kiesen,
En singh dus liever, d’Hemel nam, en d’Hemel gaf.

Besiet u selven.

    Een dubble Banck-rottier telden lest acht; of ellef,
Die weer op ’t wippen staen, ten minsten na hy meendt;
Men looft van twalef vry soo hy hem telde self:
Want al wat hy noch heeft, is op krediet geleendt.

Wat kunsjes kunnen de Boecken niet?

    Als Kerremellicks-Kees lest sou te Bruyloft gaen,
Gingh hy sijn Boeckery wel kurieus door kijcken,
Of niet in Kats, of Krul, of sulck een iets mocht staen,
Dat na een Bruylofs-dicht, of sulck een dingh mocht lijcken:
Hy trock uyt haer gebruy ten lest een quintessency,
Dus lerendt ’t Bruylofs-werck, met sulck een naeckt fatsoen,
Dat die ’t nooyt hadt gesien, die sou met reverensy
By de pick donckre nacht, ja blindlinghs ’t konnen doen.

[p. 7]

Wie weet wie tegen de Maen gepist heeft?

    Hoe duyvel is ’t met Heyn, of ’t luck hem heel verlaet?
Na dat hy staegh (na ’t blijckt) te vroegh komt of te laet?
Hy tast na ’t luck niet, of ’t lijckt na een handt vol vliegen
En al ’t gewenste gaet, als stof, wech van hem vligen:
De reden hier van wie daerom juyst is verset,
Denckt ’t luck met al sijn goet by Jan oom staet verset.

Hadtje slechts jou zelfs gemaeckt.

    Groot’-onbeschofte Guyl, wat wilje mooy noch wesen?
De rechte mooyigheyt sit in een keurlijck Stal,
Daer ingedrongentheyt van pas heeft sijn beval;
Maer in soo plomp een lijf maer een afkeerlijck wesen;
Dies als ghy Polopheem, te deegh mooy wesen zoudt,
Most jey dus enckel zijn puer, en Massief van Goudt.

Schoon elck weet waer ’t schort, en weet dat juyst een ander niet.

    Dat lebge ouwe Ael, die al haer tand’ en hayr
Waren gevallen uyt, met Ritsert juyst een paer
Wou maken, was hy haer wat leckers voor sou kaeuwen
En niet, swoer sy haer jeuckt, dat hy sou anders kraeuwen:
Maer arme Ritsert laes! die voeldt nu heel t’ onpas
Dat daer meer honger, als van Broodt en Booter was.

Over al Winckels genoegh voor goeje klanten.

    Hoe macklijck koopt men tot druck’ Heyn te kust en keur,
Nu al sijn winckel leyt op ’t venster, of voor deur?

Als d’ eene handt d’ ander wast, worden sy beyde schoon.

    Doen Jaep lest an Moy Trijn zijn vuerge smert ging kond doen
En swoer, ’k verbrande, komt van u geen lessing af:
Sy, die om eerbaerheyt hem ’t ja-woordt stracks niet gaf,
En sulck een heul meê socht, liet sy dees hulp haer . . . doen.

Lap om Leer.

    Dat Trijn Ioost Beulings sendt, rae, waerom doet sy dat?
Mits sy staegh van Ioosts worst soo graeg het eyndtje hadt.

[p. 8]

Buyten Rooy niet te timmeren.

    Een Ey, of Appelvriendt, ken ick, en wil ’k graegh geven:
Maer wilje juist niet min als Gans, of vet Kapoen,
Eysch die van Rijcker, en wil die je sin niet doen,

Soo hebje die voor wis, wilt ghy daer geldt voor geven.

Sulck vragen heeft de Duyvel gemaeckt.

    In ’t lamme Amsterdam, hoe komt soo weynigh treck is?
Om dat de Drucker, en de Schryver even geck is:
Dat hier geen previlezijs zegeltje hanght aen,
Is dat de Leeu te noo met Ezels willen gaen.

Dat is eerst aerdtje, nae vaertje.

    Die fiere Dochters van die kale Makelaer,
Soo luy, als groot, soo mooy als arm, wat wonder
Dat d’een haer al soo we liet . . . . als den aer?
Sy wouwen meê, gelijck haer Vaertje wesen onder.

Was tusschen gelijck, geen onderscheyt.

    Hans sweert, hy swijmt van stal na sijn oudt vroom geslacht
Uyt d’Ogen, Trony, Neus kan men sijn Groot-vaer lesen,
Sijn Vaer, en Omen kan geen onderscheyt in wesen:
Hans dat j’ een schellem bent, wie of je daer in slacht?

Dus is het met geen wenschen te doen.

    Dat wy daer hebben sulck een rijck, en wijse Pou,
Die liever, noch als een ter werelt wou regeren;
Wel waerom meen jy is hy meê niet van de Heeren?
Mits juist die slechte bloedt, ô jemy! is van ’t ouw.

’t Heeft al meê zyn oorsaeck.

    Dat droncke Dirck staegh wenscht dat doch de Sondagh kom
Is om sijn Sondaghs geldt, en om sijn Fulpe kleren,

Daer meê hy in de kroegh, in plaets van Kerck dan bromt:
Wat kan een rijcken geck doch best, als geldt verteren?
Want Sondaghs Heyl’ge les van Predikant, of paep,
Past sulcken droncken bloedts, als sye rock een Aep.

[p. 9]

Die soeckt, die vint.

    Nu Juffrou, ga vry voort met uwen Fulpe Kaper,
Iy weet wel wie daer na heeft sulck een verlanghst;
Het is ons Symen maet ons ouwe Ian-buers slaper,
In al sijn Pierewey krijghdt gy de beste vanghst.

’t Lest uyt de Kan, ’t lit op de Neus.

    Kees songh lest Wijn lala! en joelden op de Doelen,
Hy spaerde niet een drop van d’eerst tot laetste toogh,
Tot dat hy in het endt het altemael bespoogh:
Dat ’s op sijn droncke bloets eerst suyver ’t mondtje spoelen.

Daer is noch erger, als ergh.

    Dat ’t varcke gortigh is, daer ’s Iaep niet aen bedreven,
Die scha die komt de Boer allenich op het lijf:
Maer die staegh is gebruyt met lebbigh knorrend wijf,
Die kan hy voor haer doodt, de Duyvel selfs niet geven.

Elck moet sijn neringh voorstaen.

    Schijn heyl’ge Iaep, die al het werelts leven laeckt,
En in de licke-pot neemt sulck een behagen,

Dat ghy hem nuchtren schier by nacht siet, of by daegen
’T is, mits hy van een Wijn’verkoper is gemaeckt.

Dat is eerst treffelijck.

    Van vreemde bedde siet Kees juist soo geeps en blieck,
Dien handel minnelijck in dat oudt vuyle linnen,
Die maeckte Poterus van buyten hem, en binnen,
Dies mach men sweren vry, Kees is van Minne sieck.

Goet overlegt doet gedyen.

    Mooy Els sagh ’t aen haer Vaer, wat derelijcker plagen
De Koopmanschap al baert, doen hy banck-rot most gaen,
Een vast hanteringh wou sy dies aen d’handt niet slaen,
Maer in de huer-bou vondt mooy Els wat meer behagen:
Huert, of verhuerdt Els iets, dat ’s maer, en blijft verhuerdt,
En acht door huer, als koop veel beter ’t gat geschuert.

[p. 10]

’t Is al geen scha, daer noch wat winst van komt.

    Wel Iochem veel gelucks! jou vroutje in de kraem
Dat in de vierde maendt, eer jy eens dorst beginnen?
Dat ’s mackelijck zey Klaes; sorgh niet voor ’t kindtjes naem:
Maer steldt ’t aen Rijckkert om daer geld dus meê te winnen.
Want doe hy onlanghs sijn soo rijcke Vaer verloor,
En nu vernoemen magh, wat sel hy jou niet geven?
’t Is hem niet over vreemdt, laet ’t daer meer slippen door;
Want sulcken sien haer naem te wonder garen leven.

Soo mach de Veel op dees Bruyloft klincken.

    Soo van een Uyls gebroedt nooyt quam een fiere Arent,
Wat mach m’ aers hopen van die malle Bruygom Barent,
Als, soo de Wereldt was beroofdt van malle lien,
Die Geckke Advokaet haer weerom wil versien?

Op sulcke Waters vangdt men sulcke Vissen.

    ’t Is langh genoegh gebruyt zey Hans doen men sijn quast
By ’t Buyck-bien af nam, hey! daer ’s weynigh aen bedreven,
De stoute stryers siet men meest in ’t eerste sneven,
Soo was hy my staegh aen, een trou kloeck moedigh gast.

Ra nou eens jy Liefhebbers.

    Wat wouje liever Maets, om Gorts wil jongh, en moyen,
Of om een handt vol geldts, ouwe, en laelke . . . .

Dees vraegh loopt seker niet veer buyten het fatsoen,
Mits men het eene Heyn, en Dirck het aer siet doen.

Dat is geloofwaerdigh.

    Dat afgerede kreng Dries sweert sijn proper mondtje
Soog nummer Pijp Toback, dies pocht hy door sijn aem
Hy by de Juffertjes, is wonder aengenaem;
Waer toe? om licke ... lijck Juffrou Kaets kleyn hondje.

[p. 11]

Dat is eerst oudt Kooper, om oud Yzer.

    Dat Iob staegh sloegh sijn wijf, dat sy bleef bondt, en blaeu,
Hadt sy geen sallef doe van doen soo wel als pleyster?
Doe t’ haer weer troetlen liet van knecht soo wel als Meyster,
Wat was Iobs wijf gequetst, doe meê niet wonder gaau?

Al soo goedt, als spijckers met hoofde geslagen.

    Staegh gingh Hans Back-huys soo met kakle, schimp’en
Dat men dat beesje most noodtsakelijck af smeren;
Doe nu ’t vereyste werck ter handt naem korste Piet
peyns, was dat juyst, en deegh om Hansjes Back-huys niet?

Beter soo, als banckerot gespeeldt.

    Geluck sey Hans mijn Piet nu j’ hebt Mooy Els tot Wijf,
Recht uytgeseyt, het is een Vroutje nae je lijf,
Iongh, troetel-sieck, en mooy, de Duycker moet het halen,
Kun j’al u ouwe schuldt met haer niet vlack betalen

Aen wie jy eer haer Wijfs, haer Dochters, en haer snaers
Quamd loeren nae haer smoel, en peutren na haer naers,
Laet, wie beschadight, aen mooy Els haer schae verhalen,
En denck met Vrou haer goed valt maklijck ’t schuld betalen.

Die ’t weet mach ’t seggen.

    Siet Kees soo lalijck mits hy heeft soo lalijck Wijf,
Most ummers Iaep om sijn mooy wijf oock mooytjes kijcken;
Maer mits dat prytje valdt ’t aentreckelijck van lijf,
Wat kan aen ’t hooren-beest dan vorder mooys meer lijcken?

Doen viel de Koe op sijn rechter zy.

    Doe ouwe Piet lest steecks wierdt trots een Barnenetel,
En bolle Truy voor d’heele buerdt ten besten was,
Soo quam Oom kool oock juyst eens stippen op de ketel
Wat quam hier beter, als een Rijcke Vaer te pas:

Want doe die Woeckenaer om ’t geld wou niemant trouwen,
Wat mocht hy beter als aêrs kinderen onderhouwen?

[p. 12]

Even wel lijckt dit na een Kunsje.

    Maets, Onmaets, en weer maets, en wederom uyt goe gunst
Die sesmael op een dach wil wesen, moet verkeeren
Met onse Willem: want die vent kan ficks die kunst,
Doch dat ’s oock ’t alles dat die Babock ooyt kost leeren.

Het nutst kan hinderen.

    Onluckigh benje Kees met te veel schrift’, en boecken,
Die jou bederve, mits jy laet ’t daer al op staen,
Het geen jy weten most, gae je slechts uyt haer soecken;
Wat is dat anders als op sponsjes schryven gaen,
Een baes als jy, moet in sijn kop de kennis dragen,
En niet by vreemde, hoe hy doen moet, raedt gaen vragen.

Alle luckjes worden elck een niet t’ Huys gebrocht.

    Luy, lecker, kostelijck, Hoersieck, en onbedacht,
Wie heeft dit mackelijck niet aen de galgh gebracht,
Behalven Ritsert jou? Doch ’t schijnt jy van de pocken
Verrotten moet, aers mocht het hange jou licht locken.

Wiens schuld was het?

    Die trots en kale Waerdt, die lompe bock der bocken,
Die staegh meê dobbelen wou; en ’t nommer wou gelocken
Liet dus de laetste drop van ’t kraentje lecken uyt,
Dies met de minste vracht is hy banckrot gebruyt.

Niet te hincken voor die in de kreupelstraet woonen.

    Jaep wilje sweren? sweert voor die niet beter weten,
Dat jou Mary is lijck een lieve vrou soo kuys,

Die meer is in ’t Bordeel als in haer eygen huys,
Loop vent, de Varckens moet je geen strondt leeren eten.

Ongesien, kan geschien.

    Hoor groote maets wat nieuws; tot onse luttel booyen,
Als Dirck komt kacken, is sijn rechte bootschap . . . .
Want kost Mays dompertje zijn neuckje niet braef blussen,
Hy sou soo mackelijck dat dartel ding niet kussen.

[p. 13]

Dat mach ruylen hieten.

    Als gecken afgaen, en wijsen haer plaets vervangen,
Dan zijn kunst-keurelijck de hecken braef verhangen.

Dat is niet en bruy.

    Mooy Els, Hans droomde lest hy jou hadt by je . . .
’t Docht hem soo drolligh dat hy ’t selfs ’t niet uyt kost leggen,
Ey liefste Elsje, help die bloedt eens uyt sijn dut,
Dat hy ’t eens wacker voel, soo kan hy waerheyt seggen.

Vroegh rijp, vroegh rot.

    Die bolle fiere Trijn, die soete kermis pop,
Die alsoo schielijck schoot, gelijck Asperjes op,
Gingh op haer eerste snee, elck een sijn mesje wetten,
Haer leckerst topje, na men dat hadt af gaen setten,
Liet m’op Asperjes wijs, doe op het alderlest,
De grootst’ hoop leggen, en verbruyt was ’t met de rest.

Die niet en wou, die niet en sou.

    Een dach, of twee geleen, vraeghde Kees aen mooy Griet
Om ’t geen elck wel weet, en ’t krengh dat wou juyst doe niet:
Maer kort daer aen heeft sy hem selfs daerom gebeen,-
Doch graeud’ Kees weerom, my lust niet, bruy nu heen.

Eygen ondervindingh leert best.

    Nou sweerdt Frans Katholijck, d’Echt is een Sacrament,
Hoe hert de ketters daer oock leggen tegen vloecken,
Schoon hy een maendt slechts is getroudt, of daeromtrent,
Mits sijn quae Aeght hem ’t leerdt veel beter als de boecken.

Smadelijck valt schadelijck.

    Doen Piet Lijs pap boo, en ’t karonje niet wou gapen,
Hoe deughdlijck gingh hy dat besteen aen buer-vrou Trijn;
Hy wist, haer man hadt al te langh by haer geslapen,
Buerhouwent wou hy dus soo wel als huyslijck zijn.

[p. 14]

Vosse met Vossen te vangen.

    Schijn heyl’ge Iaep gongh staegh Ierchoose paen doorkuyre
En echter hiel elck, hy sich kuys, en eerlijck droegh.
Maer doen doortrapte Piet te deegh lest na hem vroegh,
Doen vondtmen dat hy lagh wel lalijck in de luyre.

Soo komt het Kalf by sijn Maeghschap.

    Dat ick mijn Grillen oock laet spelen op u Piet
Is om jou schelmery, of groote ondeught niet:
Maer mits jy vrolijckheit tot grillen schijndt gewassen,
Dies dese Grilletjes dus soetjes op u passen.

Een goet fondament leggen, kan nooyt schaden.

    Dat kleyne hondts . . . ding, dat lange Truy lest troude,
Dacht dat groeye sou daer door soo langh als sy.
En hy bedroogh sich niet, doe die doorslepen Pry
Het korte beesj’ op ’t hooghst vol lange Horens stoude.

Wat baet de Nawee.

    Mijn Kees Oom, seker ’k moet voor al u ramp beklagen,
Mits g’ op u benen naeu van ’t Podagra kundt staen
Soo Potrus dat sy naeu ’t leegh lichaem kunnen dragen,
Daer swaerder ballast, als ’t weegdt hanght van horens aen.

Schoon opgedaen, is half verkocht.

    Dat Makerolse Iaep sijn Vodde druckt noch veyligjes
Die hy van Oost, en West haeldt Dapper by malkaer,
Daer lamme logens meer door lopen als het waer,
Is hy voor ’t plompe graeu, wel goet; maer door sijn heyligjes.

Soo moeten rijcke luy haer happige erfgenamen bruyen.

    wie zeydt, dat joncker Ian niet ’t vreemste leven leefdt,
Die al sijn vrienden schier al krakendt overleefdt?
Mits yder een hem gaet soo vriendelijck trackteren,
’T was dat hy goet noch rent’ op ’t vierdeel kost verteren:
Soo hy het bruydtjen op had kunne maecken, vriendt
Hy wierdt veel erger als een hondtsfot selfs gediendt.

[p. 15]

Elck sijn moode.

    Tot luye Krijns slaept ’s nachts, en daeghs kleyn’ Hans en groote
Tot Meyd’, en knechts; waerom? sy leerden ’t van haer Hote.

Niet beter als ’t genoeghen.

    Kees heeft het Kindt gemaeckt, als Iaep-vaer vlack bekendt
En lijck wel wil Vaer Iaep Trijn met haer Kindje trouwen,
Met ede stavendt dat men Kalf, en Koe mach houwen,
En wie draeghdt horens lichst, als die sich daer toe wendt?
Wil Iaep meer Kinders, Kees mach vry se voor hem maken,
Niet mackelijcker kan Vaer Iaep aen kinders raken.

Woorden verstuyven wat lichter als Swijns-veeren.

    Scheer maer met Lou de geck; scheldt hem vry voor een schacher;
De Schyven onderwijl gaen vast sijn handen deur;
’T is ommers beter dus te zijn, als kael, en pracher;
’T Geldt handelen daer gaet niet aengenamer veur:
Die dat heeft, heeft wat mooys, en is daer miester van,
Die ’t heeft van noode, soeck goe middel: Hoe raeck an?

Dat past, als de Klock op elven.

    Dat staegh aen droncke beest, die afgesopen rekel,
Die altijdt in de Kroegh haeldt yder over d’hekel,
En meendt sijn geldt hem vry van slagen houwen kan
Wierdt lalijck afgesmeerdt lest van een Vulles-man.

Sulck minst het mist, die ’t neemdt op ’t wist.

    Klaes die trotst Advokaet van ’t liegen hadt verstandt,
En meer kost swetsen, als Barbier, of Apotheker,
Om dese gaven te gebruycken wis, en seecker,
Wierdt noch ten lesten (denck wat fijnder) Predikant.

Luck en Noodt-lot hebben vry wat te seggen.

    Dat elck een schellem na verdienst sijn straf sou lyen,
Wat most men Kees jou doen? jou Noodt-lodt gong men dat
Best vragen: want dat jy noch Galgh, en Radt kundt myen,
Soo schijndt s’ houdt voor u onuytspreklijck iets in ’t vat.

[p. 16]

Al gevonde, niet meê samen.

    ’T hert leydt Trijn op de tongh, en wat dat daer van roldt
Staet vast, en yder een die kan daer waer van seggen;

Doch als men Geesje slechts een weynigje maer soldt,
Vindt men haer hartje strack by ’t prijtjes naersje leggen.

Veranderingetjes doen de gemoederen wackeren.

    Frans met bedriegen hadt hem lang genoegh, en steelen
Behulpen, doe teeg hy aen ’t pleyten, en krakelen,
Om soo sijn eer, en goedt t’ handt havenen, dat gewis
Noch niet sal blijcken, als een eeuw ten eynden is.

Alle kunsten zijn geldt waert.

    Die lompe Bocke-baerdt, om die net af te malen,
En kon Appelles nooyt soo netjets als sijn vrou,
Doe sy haer fiere hert (trotst Tais) op gingh halen,
En Bocke-baerdt niet sonder horens malen wou.

Want liegen dat is sonden.

    Ie deughdt niet Harmen, mits jy staegh veel gaet beloven,
En niemandt inder daedt, is daer iets van te bedt,
Loof jy my niet, gaet vraeght jou vroutje, hou daer ’k wed’
Sy ’t meê zeydt, om een schoot koeckjes heet uyt den oven.

Die ’t wiste weet, kan ’t wiste seggen.

    Waerom Iaep vraegje Hans juyst, wat dat zijn de pocken
Vraeg Kees dat diese heeft; die waerschoudt je moet swygen
En bruyen niet los toe, of ghy kendt sonder jocken,
Experientiam licht van dat goedtje krijgen.

Huygh als Haegh.

    Wat heeft Swart Pietje daer oock een rechtschapen heerschip
Roept d’eene om een kan, den aer schreeudt om een stoop,
’t Gaet met haer even eens, als met het Zwolse veer-schip,
Daer Ioncker, Mof, en swijn saem leggen over hoop.

[p. 17]

Niet soo slecht of ergens goedt voor.

    Doen Kees lest Rijckerdt badt, dat hy eens sou te degen
Sijn Rijmen Lesen, die hy doe gedruckt hem gaf
Gingh hy na haer waerdy sijn poort daer mooy meê vegen,
Dus quam daer schoonder meê, als Kees al druckend’ af.

Het endt beschyt het hier al.

    ’K segh niet dat Ioost is geck, of is een droncken bloedt,
Of hoere-jager, of die schelms, en onreyns doet,
Of stijf van pocken is, schoon dit al t’ samen waer is:
Maer dat het lompe krengh t’ onlybre logenaer is.

Mondt te snoeren, is beter als Naers te roeren.

    Trijn kost soo licht als ’t daeghdt, goej’ Hans tot man verkrygen
Hadt sy niet, hoe s’ eens was bestruyfdt, te bot verklapt,
Maer Maay gingh met hem deur, om dat die pry kost swygen,
Hoe sy geborsten was twee reys, en weer gelapt.

Schyten en schreeuwen is Moffen werck.

    Hans swoer, hy wold ze baldt opvreten, en oet schieten
Wat vreemder hanen hy vondt op sijn kipjes rack,
Doen hy verduldigh liet sijn hen in kam haer bijten,
Wat speuld’ Hans treff’lijck doe voor Moffe Bulle-back?

Wat gevolght, is niet heel gemist.

    Die gierge Gerret, die een Konincklijke schat
Met enckel woekeren by een vergadert hadt,
Riedt aen sijn lichte Pou, dat hy niet sou vergeten
By sijn versterven, ’t goedt te waren lijck hy ’t won:
Nu Pou ’t heeft met hoer Aegt verbruyt, en schoon vergeten,
Wie zeydt hy ’t lesje van sijn Vaer niet wel en kon?

Die is best getroost die, sijn selven troost.

    Schoon ons goe Ioosjes Truy haer Pan is aengebacken
Is hy noch blijdt, hoe wel dat Bart daer Baes van is:
Want ’t kindtje zeydt hy sal hem suycker koeckjes kacken
Uyt Bart-ooms Trommel, Heer! wat soeter Kerremis!

[p. 18]

Die’t wist weet, kan ’t wist seggen.

    Wel Wouter, waer ’s jou Wijf? sey Ias: s’ is uytgegaen
Om ’t eene denck ick, of het ander te gaen halen:

Ias wist hy korts hier voor haer braef hadt af gaen malen;
Dies seyd’ hy, Wouter ’k wed sy nu al heeft gedaen.

Teringh nae neringh moet lang duuren.

    Leefd Pou in de Woestijn dan by de Isralyten?
Want siet hem nu, en weer eens na een weeck of acht,
Sijn kleedt, sijn kouss’ en schoen en sien je niet verslijten,
’t Mirakels oorsaeck is, hy die soo suynigh wacht:
Want Pou kan weecken langh zijn huys en kamer houwen
En sonder hy op straet sijn voeten eensjes steldt,
Houdt hy sijn pack, en goedt fijn in sijn kist gevouwen,
Hy gingh vaeck weytser uyt en schorten ’t aen geen geldt.

Een schelm, die sulck volck schuldigh blijfdt.

    Kroteskum Animal, kom hier! jou lomp Pedant
Die schreeudt, en buldert, dat ick gae te dertel dichten,
En dat ick hier door gae de jonge jeughdt onstichten
Wildt ghy dat na een Mugh sich buygh een Oliphant?
Schrijf ick wel half soo fier, als de Natuer haer heft?
Dat bleeck doe bruyne Kaet van jou soo wierdt getreft,
Dat sy noch voor jou Vrou quam in de kraem te leggen
Hebj’ ongeschickter selfs dat werck niet laten leggen?

Men vlecht geen Papegaeys Koyen voor Uylen.

    Hoor Geurt je hoordt hier niet, schoon dat jou Naem hier staet
En dat je erger schier bendt als het erghste quaedt,
Daer je soo vol van zijt, als ooyt een Ey vol suyvel,

Dies Geurt daer ghy recht hoordt dat is recht voor den Duyvel.

Nou Exter huppel voort dan.

    Hans wil geen kleyntjes of diminutiva doogen
Om dat die kinderlijck voortkomen lijck als spot,
Dies die hem Sotje noemt, en niet volmondigh Sot,
Die denckt hy dat hy mist, of spotlijck heeft gelogen.

[p. 19]

Die best met het geweer speeldt, windt.

    Ons Ritserdt voerdt de Pieck: doch Pou de Hellebaerdt
Dat in een kompagny; wie ’t meeste heeft te seggen,
Mach men nae raden eer, als men ’t recht uyt kan leggen,
Mits niemandt is voor snee, of steeck na ’t schijndt vervaerdt,
Dat Pous wijf tuygen kan, wat Ritsert niet al dorst;
Doch meende ’t hoorde soo, mits hy was Adelborst.

Kijck! hoe een Ezel oock op de Lier kan spelen.

    Dat Jaep, dat domste beest, so vaeck meê prys gingh halen
Was hy sijn Miester die, en Rektor, gingh betalen.

Sijn schyven hulpen meê die Bock quansuys voor aen,
Die onder ’t Ezels rot te deegh voor aen most staen.

Dat is mooy voor de regen t’ huys.

    Klaes leyter’, die gepronckt gelijck een Kermis pop was,
En juyst te sterven quam, als ’t bruydje effen op was.

Een verdroncken Kalf, is licht te wagen.

    Ghy hebt een lalijck wijf Jaep daerj’ oock meê moet leven,
Doch Maetje voor die ramp, moet ick goe raedt u geven,
Gaet haer betrecken met een aengenamen grijns,
Toondt sy niet moyer dan, ’k verbeur een kannen wijns.

Die ’t Vuer van doen heeft, mach het in d’as soecken.

    Buer Jan ghy slaept te langh, na jou fier Vroutje zeydt,
Die dagelijcks op is voor de Droes heeft aen zijn schoenen,
En swermdt heen daer haer Bie de soetste Heunigh leydt,
Te onverkuyst met jou droogh knoffl’, en lebbigh soenen.

[p. 20]

Dat komt van de Koppelery.

    peet Aeltje, die Iaep heeft gekoppeldt aen sijn Vrou,
En swoer hem, ’t een gesegendt houlijck wesen sou,
Doe Iaeps Vrou, binnen tijdts van tweedtjes was gelegen,
Kreegh Iaep, nae Aeltjes eedt, doe niet een rechten segen?

Veel Vlaggen weynigh Booter.

    Hoe droes is ’t Rijck, met al jou Sulver, en jou Goudt?
Met Fluyten van Kristal, en jou Veneetse Kroesen?
Nood’ ghy ons hier te saem, om braef te roesemoesen?
Waer toe dees schat te pronck, die j’ enckel ledigh houdt?
Vul liever Aerde-werck, of Tin met leckre brocken,
Of groove Glasen slechts, met ’t edel Rijnse nat,
Soo kunmen ’t hongrigh lijf vol gieten, en vol schocken,
Of met die pronckery blaes m’aers eens Rijck in ’t gat!

Tegen het geslachts schuldt valdt niet te seggen.

    Men moet ons Dirk Oom voor geen droncken bloed meer schelden.
Schoon dat hy droncke blijfdt by dag en, en by nacht:

Want hy kan Vaders doen, en Ooms daer tegen melden,
Klaer tonend’, ’t droncke zijn is eygen sijn geslacht.

Wel gepast, die kunnen soo sy willen.

    Soo langh gingh Ian om met Piketten, en Verkeren,
Of wat met ’t Kaertje was of Ticktack-berdt te doen,
Tot alles liep verkeerdt; dies na dees tijdts fatsoen.
Waer netter nu, als in Oost-inje voort verkeren?

[p. 21]

pas op daer winst valdt.

    Bart vraegde Samuël, soudt g’ uyt goe hert wel dulden
Dat m’eens af. . . sou jou Vrouw om honderdt gulden?
Hoe? waerom niet? zey Sam, nu Goverts Wijf wel bruydt
Een ander tienmael, en daer af krijght niet een duyt?

Een goedt Wayman, siet geen slebberighe Sloot an.

    Heeft Klaes te Kerremis niet treflijck opgetrocken?
Die heerlijck uytgerust met heele Pieck quam aen,
En naeu met halleve nu slechts nae huys moet gaen?
Dat komt van drillen: maer ’t is onder vuyle Rocken.

Wie kan Natuer als een Darm omkeren.

    Foey! Gerrit daer fortuyn, jou hielp soo treflijck op,
Dat jy druyl oorigh loopt, met soo bedruckten kop,
Of jy na haer niet vroeghdt, hoe sy jou gingh verrijcken,
Of denckje, sy is blindt, en kan my niet bekijcken?
Maer kost sy sien, en sagh, jou pruylge rijcke Geck,
Wat sou z’ aers seggen, als, geckheyt is ’t grootst gebreck?

Daer je mee verkeerdt, dienje nae giëeerdt.

    ’T verwijfdt Monsieurtje, dat hem dagelijcks pronckt op,
Als Kanjers Bavaen, of Jochems Kermis Pop,
Daer van is krachtiger geen redenen te geven,
Als dat hy om gaet meest met Vis, of Appel-teven.

Geen teycken sonder beduydtsel.

    Roodt-hayrigh, swart van smoel, hoolbienigh, scheel van ogen,
Soo benje Bart, benje geen schelm, ben ick bedrogen.

[p. 22]

Al te druck, selden luck.

    Gaet Kees wat vaeck van huys, hy windt een braven stuyver,
Op winst, sweert Kees men moet voor al in d’Huys-bou sien,
Maer kijck hoe drucke Kees voor vleys niet koopt als bien,
Die ’t leckerst’ hachje dus laet voor een erger kluyver.

Wilje niet eten Voogeltje soo moet je sterven.

    Piet vryd’ uyt louter hert, die dick’, en trotse Truy;
Doe s’ op haer Jofferschap te prat hem niet wou hooren,
Als hy haer Meydt die noch was schoonder, doe gingh boren,
Kreegh dat mal varcken niet, haer Meydt weer al den bruy.

Soo slaet een blinde na het Ey.

    Jan Roodt-neus elck een zeydt, jou lever is verhit
Door heete dranck: maer ey, die luytjes haer versinnen,
Mits die jou troony sien, en geensins ’t lijf van binnen
Dat, recht uyt, niet als vol van Spaense pocken sit.

Soo vermeert, soo verteerdt.

    Dat dicke beest, dat maer van smullen weet, en teeren,
En om een nobel, soo veel als een Bobel geeft,
Die ’t lichst sijn goet verbruydt, als hy na wensch iet heeft,
Geen wonder; want sijn Vaer Windt het met Bedd’, en Veren.

Naeje jou rept spoeyje wegh.

    Klaes een Oogh, na men zey, hadt ’t half gesicht verpoyt
Mits ’t Kannetje, en ’t Glas hem plachten t’ liefst te wesen:
Maer doe door ’t parlegaet hy wierdt heel blindt na desen,
Doe was juyst t’ eene oogh verdroncken, ’t aer ver . . .

[p. 23]

Een veynstertje open, een deurtje toe.

    Griet kijckt so lalijck scheel, dat sy de Droes aen ’t schricken
Sou helpen, quam hy slechts onder haer nare blicken,
S’ is even wel noch jongh, en wel gemaeckt dit Kindt,
Griet moyer soudt ghy zijn, waerdg hy puer steecken blindt.

Het ouwe mal, heeft nergens val.

    Doen d’ouwe druyp-neus Lou, die lomp’, en stramme Bock,
Lest Koppelaerster Ael versocht, hem te beschicken
Een hups’, en jonge Trijn: is ’t errenst seyz’ of jock,
Wat souje daer meê doen, of komj’ uyt . . . licken?
Licht deughje daer noch toe; doch dat is noch al hachelijck
Maer voor een Kermis vreughdt, valt gy al te belachelijck.

Geen pot soo ergh, of vindt sijn decksel noch.

    Het is niet heel verbruydt met Goossens lalijck back-huys,
Ons kladder Ian baes kan daer noch profijt meê doen,
Mits treft hy ’t wat na sijn natuerelijck fatsoen,
Soo past het licht genoegh noch op een boere Kack-huys

Soo lopen de Goten als het regent.

    Doen Schachrendt Reyntje Vos soo braef wist te adderen,
Dat sijn Soon Piet daer meê kost schoon Multipliceren,
Gingh Hans van lichten Reyn sijn Neef ’t soo subtraheren
Dat by sijn erven niet meer vil te divideren,
Dat was na woeckers recht te deegh decisereren,
Waer door men ’t vierde lidt onmooghlijck kan stofferen.

[p. 24]

Die van de Kunst is beschaemt sijn Meester niet.

    Mijn murwe Kapiteyn, wat leer je Kees noch drillen,
Dat kunsje hadt hy fickx, meer als ghy dencken kost,
Geloofdt ghy ’t niet, ick sweerdt by jou Wijfs eygen billen,
Is ’t daer op niet gemerckt, soo is ’t een valse post.

Te haestigen spoet, is selden goet.

    Hans die nu lestendt, eer ’t noch eens was dach te degen,
Bruyd’ uyt het Bedd’ en Huys, wat noodt leedt doch sijn pop
Doe sy haer Kommissael Ioost fluckiÖ daer setten op?
Dat komt van uytgaen eermen d’ eygen haerdt gaet vegen.

Dat is altoos beter als gort te tellen.

    Dat Ael staegh Marmotteerdt met hare Pater-nosters
Is, dat sy gare met de Klootjes speeledt en maldt,
Is ’t met de Paters niet, ten minste met de Kosters
Die Pry neemt vrye keur van die haer best bevaldt.

Het recht playstertje tot dat Seertje.

    ’t Is goedt Kees doof valdt, aers sou hy te veel licht horen,
Sijn lief VrouTruytje, is daer weer te gaeuwer in,
Men fluysterdt niet soo soet, of sy vat strackiÖ de sin,
Al of van hooft tot ’t gat sy was gemaeckt van ooren.

Onkundt faeldt meest.

    Die drolge Domine, die Ioost schol voor infaem,
Om dat sijn Baecker meê, zeyd’ hy, van hem bestruyfdt was,
Docht ummers niet, hoe mooy dat dingh gedoekenhuyft was,
En dat sijn Mot-huyf Truy juyst doe lach in de kraem.

[p. 25]

Hy hellept braef, die de sijnen helpt.

    Is hollebolge Piet een drollige Windt breecker,
Mits hy van hacken staegh van steecken swest, en slaen,
Daer hy nau voor de helft durft van een Karel staen,
’T is, dat sijn Vaer Barbier is, en sijn Oom Aptheker.

Naeje soeckt, naeje vindt.

    Die A lamode Hans, die met uyt-heemse kleeren
Sich alle dagen gingh op ’t kostelijckst stofferen,
Al even, of hy was, de dracht van dit landt moe,
Gingh a la mode, voor Soldaet naer Inje toe.

Een goedt woordt vindt een goeje plaets.

    ’K mach ’t lyen, gaeuwe vriendt, jy my wat hart komt vetre,
Of serp soet my verwijdt, wat in mijn dicht mistaet,
Ia gun u graegh daer in het doenelijck verbetren:
Maer reguleer geensins my, na Ian Almans praet.

Soo lalijck geen Schurfdt, of heeft oock zijn salf.

    Geloofde Lou niet vast, ’t heyl juyst in geldt bestont,
Hoe duycker sou hy al sijn rampen kunnen dragen,
Onset van Wereldts wensch, gedompeldt in haer plagen?
Mits nooyt gesondt te bedd’, of wel gerust opstont?
Onlylijcker gebruydt van ’t malle Wijf, en Kindre:
Maer ’t geldt vermaeckt Lou soo, dat hem geen quaet kan hindre.

Geen soo gelijcken, of verschelen.

    Doen Frans om vuyle hoer, noch rot Karonje gaf,
Leeck aerdtje na sijn Vaertje, die was kranck-besoecker:
Maer mits sijn Vaer daer fris, en hy quam pockigh af,
In kranck-besoecken, wat was Frans geen hope kloeker?

[p. 26]

RONDEEL Uyt de vuyst heen gerolt.

Helpt u selven, soo zyt ghy ’t wist geholpen.

   
Waer ick als ghy, ick maeckten dat dat spel,
Daer ghy om klaeghdt staegh aen met sulck gequel,
My so niet ’t Lijf’, en Leden sou doen kraecken;
Wat slecht-hoofdt die voor d’ Hemel kiest een Hel?
Daer ghy in bey kundt even macklijck raken!

Ghy weet dat u maer schort een fris gesel,
Die u een span, of soo braef treft in ’t vel
Die slechts gebruyckt, ghy suldt dees middel maken.

Waer.

   
Hierom en hoeft ghy niet veel moydts te braken,
Voor goej’, en vaste hulp in uwe saken,
Seydt Ritserdt, Kaet ’k my graegh en willigh stel,
Indien by u te deegh eens mach genaken,
Mijn schoone Kindt, ghy weet nu voordeel wel.

Waer.

   
[p. 27]

RONDEEL Na een diergelijck in ’t Frans

Leerdt wat, soo kundt ghy wat.

   
Gedaen is ’t, mits dat gy my hebt gebeen,
Om een Rondeel; van weygren heb ’k geen reen;
Maer oock met dertien regels ’t soo te maken,
Dat seven juyst, en ses rijmen op een,
Met ’t eerste woordt tot dry sinnen te raken,

Dat ’s niet een beet, noch hoop ick nae ick meen
Mijn’ Vriendt u lust te stellen wel te vreen,
’K belooft, nu ’k u soo sie na ’t Rondeel haken!

Gedaen is ’t.

   
Vijf regels noch kunnen meer moeyte staken,
Hier op gerijmdt al was dat maer met Aecken:
Noch drietjes maer, soo haperen daer geen,
Ey siet! hoe soet kom ick het eyndt genaken,
Daer staet het al, loop met u Rondeel heen.

Gedaen is ’t.

   
[p. 28]

Men kan meê wel Goudt te duer kopen.

    Al gaefdt ghy Wouter een de helleft van je goedt,
En wist, gelijck als ick, jy waerdt heel rijck van haven,
Dat hy daer u voor most u leven langh handt haven,
Was te beklagen sulck te deerelijck een bloedt;
Mits hy niet denckt, als ick, dat ’t Noodt-lot ’t langst gaet recken
Der giergaerts leven, en dat van de rijcke Gecken.

Wie kan ’t klagen verbien.

    Schoon dat men Klaes wel eer soo braef officy gaf
Was doch zijn drolligh Wijf, daer geensins meê te vreden,
Wat gunste dat Fortuyn daer door aen haer besteden,
Om dat die goejen hals sloegh alle dagen af.

Geen plaegh sonder beul.

    Dat arme Heyn sijn leedt most heel, en al verkroppen,
Geloof hy borst gelijck een Knicker in het Vier:
Maer mits hy in sijn ramp weet elck schier soet te soppen,
Wie loochendt dan dat Heyn niet leeft in vol playsier?

Vry doncker valdt de waerheyt te raden.

    Mooy Hil die klaeghde lest haer broer ons Doctor Hans,
Dat sy soo drolligh vil, meer als gemeen kan wesen,
Soo dat sy anders (docht haer) niet en kon genesen,
Indien sulcks juyst niet deê een Kapiteyne . . .
Och! sey den Doctor, zijt ghy van dien euvel sieck,
Sal u wel helpen maer een slecht Soldaten pieck,
Nu Kapiteynen zijn met haer geweer soo reedt niet,
Hoe helpt men dan mooy Hil? elck raedt het; maer ik weet ’t niet.

[p. 29]

Die met eygen mondt betaeldt wordt, wordt die niet meê betaeldt.

    Hoe wilje Iaep m’ u lief die men weet dat elck haet?
Wat trou jou t’ houwen, die met niemandt troulijck gaet?
Wildt ghy noch zijn gëeerdt? wel, om nae waerd’ u t’ eren,
Jou schellems Back-huys most men dick met stront besmeren.

’T is al geen Pannekoeck dat plat is.

    Hans ’k hoor jy trouwen seldt, maer, is niet te verbolgen?
Ie kendt naeu spelden, daer jou steecker niet by deucht,
Iy wildt ’t groot Eemderdt noch, en Catechismus volgen:
Hey! platte Poffert maeckt nooyt reynse Kermis vreught.

Geen gat, of daer is een Spijcker toe.

    ’T is troostelijck in ramp een diergelijck te tonen,
En troostelijcker noch te sien die erger voer,
Hier meê kost goeje Ioost sijn duyvels Wijf verschonen,
Siend’ Heyn, noch erger wierd gebruydt van Wijf, en Moer.

Wachje voor een die de rechte slagh wech heeft.

    Doen Krijn een hope goedt hadt in sijn Huys geslagen,
En sagh de Dienaers het daer druckjes weer uyt dragen,
Hy achten al dit werck, slechts winst noch over al,
Mits ’t uyt en inslaen hem doch kosten niet met al.

Naem, en daedt, gaen keurlijck samen.

    Reu, Ruu, Rou, past dit niet zey Kees, saem op een hondt,
Waer by gelijcker men nooyt als Pedanten vondt?
Die hier sijn naem op slaet, wat segh men maets van desen,
Als dat dri dubblen hondt moet sulck een Hondt-aes wesen?

[p. 30]

Soo gevraeght, soo geantwoordt.

    Als Frans my lest eens vondt de straetjes soet door wandle;
Wel fijn man, zeyd’ hy, hebje nu niet aers te doen?
Ia zeyd’ ick; maer ick soeck na ’t overvreemdt fatsoen;
Wie komt meer slaegs, als jy, wil ’k soo wat vreemdts verhandle,
Die lecker, kostlijck, luy leefdt, sonder goedt, of rendt,
En lijckt noch eerlick; maer by die jou niet en kendt.

Soo getroost, soo gemoedt.

    Als Hans Ioost klaeghde lest, dat zijn te dartel wijf
Was voor sijn heele steegh, ja heele buurs gerijf:

Kreegh troostlijck antwoordt, d’wereldt was een speeltoneel,
Daer speelde elck sijn rol, en ellek kreegh sijn deel,
Dies soo hy slechts een deel hadt van sijn bolle Trijn,
Hy daer meê speelen mocht, en vrolijck daer meê zijn.

Die dorst, die won.

    Ia leer ons jaep de Boer voortaen noch hoofse streecken,
Die lest sijn Iuffrou, wijl noch ’t droncken Heerschip sliep,
Hadt by de Naers al vlack haer ’t keel-gat afgesteecken,
Dat in de Paerde stal, daer s’, als een dief in riep.

Die het langh heeft, mach het langh laeten hangen.

    Klaes woondt nu in een Huys gelijck een Prins of Koning
Dat door ’t versterven van twee Omen, en sijn Vaer,
Daer erfd’ hy ’t Huys-raedt af, en hier die kostle woningh,
Mits yder woeckerde den eenen trots den aer;
’T sijn Kindre vol gelucks mach Klaes nu vry verklaren,
Wiens Vaders, en wiens Ooms dat voor den Duyvel varen.

[p. 31]

Hier was het Liedtje vlack uyt gesongen.

    Kees die noyt Meesters hadt, of enigh geldt gebreck,
Hoe bleef dat bloedtje dan, en blijfdt noch even geck?
Geen wonder; want sijn mal van over oudt geslacht,
By mensch geheugen noyt een wijs heeft voort gebracht.

Goedt overslach dijt best.

    Dat Hans sijn Soontjen heeft ter min uyt gaen besteden,
Een mijl, of dry van Stadt, quam door sijn Vroutjes raedt,
Daer kan sy veer van honck braef werden afgereden,
Klaerdt sy ’t hier maer eens, strackiÖ so hoord Hans dees praet,
Nu mach sy kijcken gaen haer Kindtje ’t prampje geven,
Door andre tepels wordt sy onderwijl gereven.

Bruy op Bruy.

    Ioost zeydt mijn Rijm valdt hert, en dat het stoot, en hinckt,
Waer uyt het blijckt, dat ick geen goedt poiëet kan wesen;
En ick segh weer dat Ioost siet lalijck scheel, en pinckt,
En uyt soo lomp gesicht maer plompheyt is te lesen.

Dat is reden lijck.

    Dat die Scrinkinkel is so rap, en Glad een loper,
Dat hy van ’t een Bordeel glijdt ’t andere weer in,
Dat is, dat hem sijn Vaer braef smeerde na sijn sin
Die recht een Schacher was, en kladde-botterkoper.

Geen beter vreden, als wel te vreden.

    Ons luckigh Keesje, dat wel vry van goeder herten,
De hele Wereldt met sijn groten uyt mach tarten,
Tot Kayser, Koninck, Prins, ja selfs de Heylge Pous,
’T is dat hy wenschlijck leefdt van sijn soet Vroutjes kous.

[p. 32]

Die wat krijght, is het al niet quijt.

    Men sondt na ’t Hoge-school Iaep om geleerdt te worden
En na Promosy schol het Volck hem noch voor Iorde.
Van Iaeps geleerdtheyt heeft het Volckjen oock abuys,
Doe by in Buffels huydt geleerdt, sijn Vaer quam t’huys?

’T kan gaen; maer niet langh.

    Dat lichte Piet soo grof teerdt, en daer by sijn geldt schiet,
Seydt pou geen wonder is, mits ’t is maer erref goedt,
Dies, wat dat hy daer van verbruyt, dat dunkt hem geldt niet,
Want wat bruydt ’t altemael, als ’t bruydtjen op zijn moet?

Nae eens staet, ’t gemeenlijck gaet.

    Mirakuleuse Frans, ’t schijndt kreupelen, en krancken,
Nu j’ aen de Kerrick woondt, graegh willen t’u wendt zijn,
Mits men Mirakeltjes, by kercken meest siet wancken;
Maer ’t aldermeeste in jou kost, jou Bier, jou Wijn,
Wildt gy Mirakuleus doen kranck, en kreuplen gaen,
Set deur op; maer laet toe Thresoor, en Kelder staen.

Best gedeelt, als elck sijn goedt krijght.

    Geurt houdt het met het hoofdt, sijn Wijf weer met het startje
Het middel-mootje waer best voor als Buerman Bartje?
Die vriendelijck van Lijs staegh wordt genoodt te gast;
Denckt voort hoe by malkaer dit schoon gebuerschap past.

Dus is elck meester van sijn eyge gaeuwigheyt.

    Ian Lanterlu, die met de kaert maeckt elck een beest,
Daer lacht sijn Vrou meê, die vry gauwer is van geest,
Die sonder eenighsins een kaertje maer te raken,
Kan dubbel Hooren-beest Ian Lanterluutje maken.

[p. 33]

Hoe licht raeckt een stock in het wiel?

    Dat IaepTrijn niet en kreegh, hoe seer hy dee sijn best,
Terwijl sy hem soo graegh, als hy haer wilde trouwen,
Dat deê juyst haer te Rijck, en al te gierge best,
Die losse Iaepje haer vast goedt niet wou betrouwen.

Onbedacht dijdt selden wel.

    Dirck zie soo lalijck niet, je pruyldt sonder fatsoen,
Wijl je bedrogen zijt, en quamdt dus in wat schaden,
’T is ummers j’ eygen schuldt, mits jy te onberaden
Niet dacht, dat jy hadt met een makelaer te doen.

Op sulcke waters, vanght men sulcke Vissen.

    Daer speeldt de Duycker meê zey Piet, doen in elck las,
En door ’t heel Middel-rift, was deerelijck te pas:
Waer op Hans sijn Barbier swoer, hy hem niet versinden,
Mits sulcke duyckers meer hy oock soo most verbinden.

Kuyt of Haringh.

    ’T is waer mijn Elaerdt, elck is ’t niet van pas te maken,
Dat een rechtschapen ziel sou daerom scheyden uyt
Iets heerlijcks te doen, een guyl was ’t in sijn huyt,
Wat paslijck braef kan door, daer ’s aen van pas te raken.

Dus kan naemlijcke handel, en wandel nemen en geven.

    Met Koussen handel wierdt Piets Vaer wel treflijck rijck,
Dies hiel Piet starreck aen een handel diergelijck:
Maer dat het averechts hier meê hem juyst gingh lucken,
Vaers Koussen waren heel, en ’t Kinjes meest aen stucken.

[p. 34]

Soo men na de staeltjes het stof mach rekenen.

    ’K loof Jan jy ’t lieghdt, daer jy gestadigh op gaet roemen
Dat ghy zijt van een oudt en Amsterdams geslacht:
Want was ’t soo, jy soudt Vaer, en Moers naem kunnen noemen,
Kloos met papa, Mama j’een Wael heeft voort gebracht.

Elck weet syn waerom.

    Dat Dirck slaegh sit en speeldt om geldt, om bier, om wijn,
En dat hy sich niet kreundt het winnen, of verliesen
’T is, mits hy weet voor wis, hy haest banckrot moet zijn,
Hoe beter als op ’t lighst dat hase padt te kiesen?

Is dat al op de rechte Bakens aen gezeyldt?

    De Voet-stappen die wou Kees stip volge van de ouwe
Uyt geen Bordeelen was hy daerom uyt te houwen,
Daer vandt hy alderley voet-stappen altijdt staen,
Wie zeydt, nae d’ouwe les hy net niet heeft gegaen?

Kort en bondigh.

    Ja soumen altemael Guyt Tijs zijn doen beschryven,
Een braef Boeck maeckte d’helft van sijn schelmstucken uyt:
Dies om op ’t kortste, by de waerheyt maer te blyven,
Genoegh is dat men segh, Tijs is volmaeckt een Guyt.

Brave Baes, brave Proef.

    Waer vondt men braver baes, Manhaftiger, en stouter,
Na alle dade blijck, als Scherrem-meester Wouter?
Die steeck, noch snee ontsagh, en quam daer door soo veer,
Dat hy ’t al brack, tot sijn Natuerelijck geweer?

[p. 35]

Dus past het Huysje by de Schuer.

    Scheldt Hans sijn wijf te recht uyt voor een vuyle swijn,
Wat wil hy anders doch, dat alder vuylste beesje,
Nu Man, en Wijf te saem zijn moeten van een speesje,
Dat hy niet minder kan als gortigh Varcken zijn?

Sulck een veranderingh maecken de schyven.

    Het heughdt my Dries dat jy viel keurigh op de Meydt,
En nu, na dat ick hoor gaej’ ouwe wijve veugle,
Wel ummer fijn man, dat en kan doch door geen beugle;
Nu ’k wel bedenck, soo leydt daer ’t wonder onderscheydt;
Te vooren, kost jy keur voor geldt, dat jou schoot over,
Nu koopt men jou te keur, mits jy bendt arm en pover.

Wat heeft men hier om niet?

    Geen braver tijt verdrijf als tuyssen, zey gaen Piet,
’T kan zijn, zey Hans; maer ’k sie, het kost al te veel schyven,
Daerom gaeu Pietje laet ick ’t gaeren voor jou blyven:
Maer Piet, zey Hans, segh al jou klooye kost dat niet?

Schoonste schijn vaeck schoonst bedrog.

    Krijns wonderlijck Japan, ’t geen gaepte als een oven,
En ons, met elck een bladt scheen wondren te beloven,
Was slechts van veer’ een Reus; Maer dichte by een Dwerg;
Soo vallen Muysen maer geboortigh van een bergh.

[p. 36]

Verschiedt van werck, verschiet van luck.

    Doe mooy Agnietje ’t Wol te spinnen, en fijn drayen
Soo wel geleerdt hadt, als een hupse Meydt doen mocht,
So scheyde sy hier uyt, en teegh voort druck aen ’t naeyen,
Mits dat sy klaeghde ’t eerst hier van voor al niet docht,
Wijl sy hier door te seer haer Kouse sole sleet;
Hoe ’t met haer Kous nu voort sal gaen, segh op, die ’t weet.

Elcks Liefste is klaer, al lagh sy in de geut.

    Kees Nar die vroegh my lest, of al mijn vrienden waren
Vry van gebreecken, wijl ick die schier nummer stel?
Neen zeyd’ ick, maer die staen soo hups haer, en soo wel,
By dat Rapaeljes, ’t geen bekladde doen dees blaren,
Dat sy veel mooyer met haer laelijckst zijn, als d’aer
Met al haer beste mooy en keurlijckst met malkaer.

Veracht altoos het koppelen niet.

    Hoor Klaes, soo jou Wijfs Moer, het niet en hadt gedaen,
Iou braef officy beest, en raeckte jy nooyt aen:
Maer s’ hadt met haer dit al gekoppeldt, met die segen,
Soo troude jy haer oock, ghy hadt s’ aers niet gekregen.

Soo schuyldt den Haes, daer men het minst vermoedt.

    Lou die staegh Landt-waerdt reytst, om so sijn Landeryen
Te mest’, en beetre doen, ’t geen noch komt slechtjes dyen,
Hoe ’t wijf soo vruchtbaer, die hem alle jaren baerdt,
Hoe weynigh hy haer siet? mits aerdt scheeldt veel van aerdt.

[p. 37]

Wat doetmen om wijdt-berughte naem.

    Ioost die sloegh alles op, met wonderbaren hoop,
Schoon hy niet vast en wist, hoe hy daer meê sou varen,
Hy docht, al gaet na ’t hock Konchercy daer meê varen
’T sal blijcken klaerlijck dat Ioost hadt van als te koop.

Men moet letten wie het zeydt.

    Mooy Niesje, dat nu lest een Plugh vuyl uyt gingh stroyen.
Mijn Boeckje docht niet, mits m’hier uyt kost leeren . . .
Ey! loogh die schellem daer niet wel diefachtigh aen,
Nu dit best leerdt van zelfs, al hadt men ’t nooyt gedaen?

Wasch jy eens een Moerjaen wit.

    Heer Pastor, schey vry uyt, die kittelige Trijn
Wildt maecken, dat sy voort niet wildt, of wulps sal zijn:
Is ’t wildt, of wulps men soeckt een spijcker, of gaet halen,
Terwijl ’t gat open is? Mach ’t gat de Duyvel halen.

Sulcke veranderingen baeren de tijden.

    Kees pover-hoog-hart dorst, noch hongerdt meer als voor
Hy sweerdt, hy voeldt geen kou als eer, of andre plagen,
Weetje waer ’t Kees nu schort? sijn geldt daer is hy door,
Aers sou hy min niet, als sijn ouwe kansjes Wagen.

Kanje beter, soo doet beter.

    Dat by een frisse teugh, op ’t sierste gaen mijn grillen,
Wanneer men heeft vo—ìop van Vader Bachus sap,
Dat ’s na de oude les, en ons Voor-ouders willen;
Aers valdt dit goedt soo schrael, als scharbier op den tap.

[p. 38]

Dat is wat oneygentlijckjes.

    Hoe Duyvel is het Bram, wordt ghy puersteken dul,
Dat jy jou mooyje Wijf nooyt Kermis vreughdt gaet geven,
Of jy moet bulderen, en knorren daer beneven?
Dus raeck j’er lollend in, en slacht een Katers. . . .

Soo Pot soo Decksel.

    Wie zeyd dat Frans niet deught, seg niet maets, jy versinje
Mits hy leefdt na vereysch, en op bequaemste baen,
Om by zijn diefse hoop, te raken in Oost-Inje:
Wie kan vereyster, als een guyt na Inje gaen?

’T Is laelijck gesmeerdt, met andermans zalf.

    Wel seecker Joost ghy zijt recht braef, en noble Gast,
Mits jy, op al de wereldts praetjes niet en past:
Want schoon, dat yder gaet, met reght, ’t vuylst van je kalle,
Denckt ghy van jous geslacht, noch zijt de vroomst van alle.

Dat is eerst nooyt verouderen.

Dat Ritserd gingh te grof in ’t . . . en m’ hem riedt,
Hy tegen d’ouwen dach, een beetje sou gaen sparen;
Wat vruchteloser raet: want om sijn dertigh jaren
Van al sijn Poppe-goedt, hadt hy naeu vinger briedt.

Soo veel hanght aen het versinnen.

    Kost ghy my Heyn, swoer Klaes, veel souje van my houwen:
Wel seecker Klaesje j’ hebt jou daer niet in versindt;
Want die te deegh zey Heyn jou schelmery versindt,
Kan deughdelijcker niet, als wel veel van jou houwen.

[p. 39]

Huyfje na het hoofdtje.

    Die staegh aen vretigh valdt, en krijghdt van drincken dorst,
Die tegen dry paer man kan swelligen, en vreten,
Hoe kan men sulck een vraet bequaemelijcker heeten
Als juyst die Onbeschoft, en groote Lepel vorst?

Keur eerje geldt geeft.

    Doe men dat kostlijck spel het eerste van sijn leven,
Om een Goudt gulden, en niet min vertonen wou,
Swoer Hans men beter die . . . -daelder uyt kost geven,
Daer moyer men gesicht, en spel van hebben sou.

Dat ’s rechte klap Spaens loon.

    Iaep wilje weer hier nae, soo los, en vlack uyt lappen
Wat jy met jou Mooy Ael deedt achter het Gordijn,
Daer geen rechtschapen ooyt het minst van gingen klappen,
Sal fiere Kees hier van weer ondersoecker zijn,
Als lest, die ’t vroegh jou Vrou, hoe ’t doch was toe gegaen?
Die swoer, soo slecht, dat hy jou borrigh doe most staen.

Laet soo een Geck lopen.

    Hans Wint-buyl, die staeg stoft op Huys, en Erf en Rent,
Als of hy Miester was van al den Element?
Doe men het rechte waer te deegh gingh van hem horen,
Was ’t slechts een Schuytevoer tussen Edam en Horen.

’T is te gevoeghlijck dat het sight soo niet schicken sou.

    Iaeps Moer was keuken meydt, sijn Vaer dat was een waerdt,
Dat Iaep luy lecker valdt is gansch geen wonder waerdt.

[p. 40]

Dus is het somtijdts best niet alles te seggen.

    Piet dat j’ een Kochel bendt, en vlack aen hoer huys houdt,
En wonder gau zijt in die drollige hoere streecken,
Dat ’s hups, mits ick dit al noch voor verschoonlijck reecken:
Maer dat de beugel niet kan deur, is, jy soo stout,
En onbeschaemdt staegh liegt; dies wil ’k van d’hals jou krygen,
. . . .-licker, watje meer bendt sal ’k om rede swygen.

Doedt, en lydt vry, komter slechts winst af.

    Hoor Hans, dat Pronckertje, met sijn lange Paruyck,
Dat stinckt nae Muskus, als nae stront vervalle kack-huys,
Die heel met Mouches heeft besaeydt sijn Aepigh back-huys,
Komt hy vaeck by jou Wijf, Ey! Hans het oogh slechts luyck,
Nu hy soo grof spendeerdt, al hoorje ’t volck wat reutle,
Sy wetendt niet als ick, dat ’t ventje niet kan deutle.

Dus kan een Meester daer een heel hope make.

    Doen Kees drie reys banck-rot gingh, of hy doen kost leren
Dat kunsje ficks, denck, als die vuylijck was gesteldt,
Tot het deught schijnelijck bestier van aer mans geldt,
Waer door hy hulp wel tien dus mosten meê faileren.

Veel geschreeu weynigh wol.

    Mijn fiere Iuffrou, die daer hebt soo braef een Man,
Met soo veel gasten daeghs, en fickse Kommensalen:
Hoe blifje scheut-vry noch, en gaet geen Kinders halen?
Of is, ’t dat d’een meer breeckt, als d’ander maken kan?

[p. 41]

Men mach wel hooren sweeren sonder van geloof te veranderen.

    Dat jongh Katootje, schoon wat kleyn, sweerdt by haer keel
Sy diep genoeghjes vadlt; ouw Aeght in ’t tegen deel,
Sweerdt sy noch is te jongh, en teer om te beginnen,
Een werck, je weet wel, wist jy wie best was by sinnen.

Wie kan een honderdt pondt op een aesje raen?

    Doen Woeckerende Kees dacht, ’t trouwen schaedlijck viel
En achtendt ’t nutst, hy met een meydt sijn huys op hiel:
Dus bleeft hy ongebruyt met wet’ge Erfgenaemen:
En of door hem, of hulp, daer jonge juyst van quamen,
Wist die of hier, of daer op ’t nutst uyt te besteen
Dat hy daer winst in sagh; dus heeft elck dingh sijn reen.

Alle baet helpt.

    Doen de Konschersy hadt Iaeps goedt in ’t hock gehaeldt
Selfs uyt sijn Huys; dat hy gekocht hadt, en betaeldt;
Doen hy het Huys daer nae sach even eens verkopen,
Hoefdt Iaep om Kelder meer, of Kamer huer te lopen.

Een ouwe Hondt t’ onmackelijck aen een bandt te leggen.

    Hans die geen hallef uer kan nae een goedt vriend wachten,
Dat is soo vreemdt niet maets, voor die sijn omgangh kendt,
Die swierdt kroeg in, kroeg uyt, by dagen en by nachten,
Men laet te noo waer toe van langh men is gewendt.

Dat is mooy elck sijn best.

    Die bitse Kees die groeydt in elck sijn leet te wijten,
Bruydt eygen ramp nu, dat van honger naeu kan schijten.

[p. 42]

Nooyt goedts gelijckende sonder lalijck lycktijcken.

    Ons Nantje sweerdt volmaeckt van trony is, en ogen,
Van Stal, en schick, hoe komt hy dan noch niet te dogen?
Om dat hy Iudas hayr draeght, dat en noemt hy niet,
Waer onder men veel vrooms, of eerlijck selden siet.

pas op je tijdt, soo pas je op je luck.

    By Kaers, en Maen-licht is Giert schoon, ik wil ’t bekennen:
Doch maer voor Sieuwerdt, die haer dan alleen slechts siet,
En komt soo minlijck om dees Venus te bekennen:
Maer in wat kondtschap, weet juyst al de wereldt niet.

Even na is staegh niet even nut.

    Trijn wou soo wel als Truy, en andre zijn de bruydt,
En scheeldt haer niet met wie, of hoe het oock mocht wesen,
Als hy haer jeukertje maer konstigh kon genesen,
Nu wordt haer dolle kop, meer als haer naers gebruydt.

Op geen Turf te sien als men in ’t Veen is.

    Dat ’s niet een bruy, zey Piet, dat schoon Kato het garen
Daf toe, wanneer sy vondt haer . . . soo braef genaeydt
Van Ritsert; want sy sweerdt sy is soo wel gepaeydt,
Dat hy nooyt soo veel werckt, of ’t haeght haer even garen.

Die Huyck hanght recht na de Windt.

    Dat nu Bram niet meer swelght, met heel’ en halve teugen,
Van Wijn, van, Bier, van Mom, en alderhande nat,
Daer hy te voren sulck een wondre swier in hadt
Is, sijn krediet, en beurs daer niet meer kennen teugen.

[p. 43]

Onreyns gedijdt niet.

    Hoe kan Ioost met sijn Wijf het Huys doch schaplijck houwen,
Dat hy tegen haer sin wil dryven, dat haer goedt,
Selfs in den Echten staet gemeen niet wesen moet,
En dat haer toe komt, dat hy dat juyst selfs wil houwen?

Geen Uyl of heeft noch een mooye Veer.

    Wat gaet Lou konstelijck sijn lompe boeck stofferen
Met mooye Printjes, daer al ’t eenigst fraey in is,
Die daer meer braefs van wil, die tast te laelijck mis:
Want buyten Printjes kan niemandt sijn boecks stof eeren.

Hals-sterckte is wel te raen, maer qualijck te beteren.

    Doe Klaes hem lest van Ias niet en wou laeten raen,
Als hy zey, maet pas op, of jy raeckt in de luyeren,
Ga j’ op de paden van ’t oudt Jericho langh kuyren,
Nu Klaes daer mooy toe leydt, heeft ’t Ias niet braef geraen?

Soo Wol, soo Laecken.

    Dat Dirck staegh droncken swiert, is geen verwyten waert,
Sijn hiele huys most wel van droncke luy doch vaeren,
’T sou sondt zijn, liet hy dit gesegendt werrick vaeren:
Nu helpt hy waerden, mits sijn Vaer oock was een Waerdt.

Elck mach sien dat hy gau is.

    Mits ledigheyt, zey Ioost, is duyvels ooren kussen,
Daerom schey ick niet uyt, om staegh mooy Maey te kussen,
Dat ick de duyvel doch nooyt mackelijck bedt en spraey
Nu ’k aers geen werrik heb, dus werk ’k staeg met mooy Maey
Kanmen met werreken de duyvel ’t erghste plaegen
Werck ick voor leegh gaen dus by nachten en by daegen.

[p. 44]

Geen Goudt sonder schuym.

    Schoon dat je moey bendt Trijn al even wel ’k jou wraeck,
Hoe wel jy, trots u Sus, weet elck een te geryven,
Met schier wat yder wil, doch na elck schiet sijn schyven,
Mits dat tot uwendt spuudt een al te vuerge Draeck.

Loon nae wercken.

    Dat juyst die Donder Kats, die plaegh van ’t altemael,
By daegh voer voor den droes, en wierdt by nacht begraven,
Hoe netter, doe het was een Weeu slechts van een Wael,
Die in het licht nooyt dorst iets leerelijcks handt-haven?

Die wil kaetsen, moet de Bal wachten.

    Doe Bram sijn vrou, van Ritsert was met kindt gemaeckt,
Heeft die lichte Plovier, daer tegen drie gemaeckt,
Drie tegen eentje Bram? dat hiet stae vast eens kindre,
Dus kan onmoghelijck jou hooftsom niet vermindre.

Beter een korte, als een lange Doodt.

    Moet Heyn dan om den hals, door moelijck temen raken
Ey Willem talmdt dan voort in temen sonder endt,
Duft sterft het mackkelijckst, en ’t korst, die goeje vent,
Wil hy niet liefst van u sigh haetelijck gaen maecken.

Volmaeckt luystert te naeuw.

    Ick Sweer dat hupse Dirck wel eens soo braef sou wesen,
Loerden hy niet te seer op rijckeluy haer Tas,
Daer hy te vuyl staegh op, en al te happigh was;
Met sulck een lordery schendt men te braef een wesen.

[p. 45]

Luckige hoofden die guilge sinnen mooy staen.

    Dat groot’, en rijcke luy graeuwen, en snaeuwe garen,
Als minder by haer komt, of heeft haer gunst van doen,
Dat wanen sy is wis haer eygentlijckst fatsoen,
’T welck soo sy niet deen, sy noch rijck, noch machtig waren.

Laet lopen die geck.

    Heeft pou u niet gediendt Ioost, lijck een Banjer-heer?
Wat heeft hy, als ’t geen j’ hem slechts minlijck gaet beloven?
Waer op j’ alleenigh hem in goeje hoop gaet stoven,
En toondt jy logenaer bent, veynser,en niet meer.

Is ’t goedt van buyten, wat schaet het van binne?

    Truy klaeghde dat de jicht soo reê haer leden deur,
Sy die naeu roeren kost, waer tegens m’ haer gingh raden,
Met Brande-wijn dat sy die betten sou, en baden,
Die sy in ’t lijf sloegh dat voor jight geen drop bleef veur.

Geen Syde vlagh voor vulles Schuyt.

    Om dat jy lompe Bock, hier of daer in mijn grillen
Jou naem gespeldt vindt is ’t jy daer op glorieerdt:
Maer wist ick daer van ien op jou ’t minst gestoffeerdt,
Aen duysendt flarsen sou ick ’t gaere scheure willen.

Met sieckt, en beverdt wordt selden een beter.

    Doen Kees tot stervens toe lest kranck was, swoer hy ’t leven,
Soo hy ’t mocht houwen, en komen tot beter handt;
Dat hy sou d’Hemel doen een wondre offer-handt,
Nu hy gesondt is weet hy niet een bruy van geven.

[p. 46]

’T is enckele weelden sijn wil te hebben.

    Jas vraeghde Ian, daer drinckt de man sich droncken, ende
’T Wijf nummer nuchtren blijft, hoe sulck een spel sal ende?
Gantsch luckelijck zey Ian, mits dat de droncke lien
Sijn altoos luckigh: want sy sien staegh twee voor ien.

’T is al geen geckheydt wijser raedt te volgen.

    J’ hebt braef mall’ Aerdt gevolgt de raedt die Koen gingh geven,
Terwijl dat jy noch hadt een treflijck plockje geldt,
Dat jy op Lijf-rent hebt een deel daer van gesteldt
Tot Woeckers spijt, mits taey de Gecken zijn van leven.

Braeve Schout, die sijn boeten verwacht.

    Al slaet Hans vaeck sijn Wijf, sy draeght het met geduldt:
Doch gaet op ’t keurelijck betalen Hans sijn schuldt,
Mits sy haer Buerman las, ’t laet minlijck af weer soenen;
Dat is eerst nae de kunst, op eene leest te schoenen:
Maer vrienden hoe dit lijckt, recht nae fatsoenlijck werck,
Gelooft niet dat men daer van spreeckt juyst in de Kerck.

Eerlijck genoegh, wiens sonden verholen zijn.

    Dat Poesle mooye dingh, die schoon geborste Joffer,
Hadt nu, en dan wel van mijn grillen wat verstaen,
Die haer op ’t aldervuylst, een Plugh gingh brengen aen,
Doe sy die selfs juyst kreegh, sloot sy die in haer koffer,
Om die te lesen, maer alleen daer ’t niemandt siet:
Doch wat sy daer dan dus van denckt, dat weet ick niet.

[p. 47]

Wiecke Veugeltjes, hebbe wiecke Nebbetjes.

    Kees vraeghde Rijcke Iaep lest hoe hy sat soo stil,
Als hy met vryer hert te deegh mocht vrolijck wesen,
Mits hy doch alle dingh kost krijgen nae sijn wil?
Waer voor, vroegh hy al voort, segh hebje doch te vresen?
Ten alderlesten quam ’t daer hiel bedruckjes uyt,
Dat hy, een beetje slechts, met tandt pijn was gebruydt.

Wie weet waer ’t luck leydt?

    Doe ghy Klaes met soo een aentrecklijck wijf ginght trouwen,
Was slechts jou wenschen om dry kinders tot jou deel;
Jou wensch was vlack geschiet, hadt jy jou t’ huysgehouwen
Jou roff’, en reysen deen ’t, ghy driemael kreeghdt soo veel.

Elck ken sijn selven.

    Hoe mooy ghy Elsje zijt, ’k wraeck jou zey Iaep tot Vrou,
Schoon ick noch jonger, noch een rijcker wenschen sou,
Want ghy blijfdt steeck-ligh stijf, en om recht uyt te seggen
Gaet in het tegendeel mijn . . . te dickwils leggen.

Wou alle raedt, batelijck lucken.

    D’Een-ooghde Hermen cierdt sijn kaele kop soo op,
Dat hy wel tarten mach de mooyste Kermis pop,
En pronckt met aer mans hayr, en fier gekrulde lockken,
Wou ’t nu met Hermens oogh, soo wenschelijck me locken,
Dat hy ’t verruyle kost, waer spaerd hy arrebeydt?
Maer tussen oogh, en hayr, is te veel onderscheydt.

[p. 48]

Soo kan elck Miester een miester hebben.

    Mits in hert loopen Iaep van ’t meeste volck ’t kan winnen,
En dat hy dansen kan, en hupplen troft de best,
Hier op is ’t, dat hy staegh sijn hooghste glory vest:
Hy gae vry even voort gelijck hy gingh beginnen,
’K loof niet daer een is die dees glory hem benijdt,
Soo het de Esels juyst, of Geyten niet en spijt.

Slechte verschoningh.

    Wel waerom treckt Klaes staegh de hoedt soo in de kop?
Is ’t dat doch niemandt sie wat horens daer staen op?
Dat kost nooyt blick beslach, noch ysre Sorm-hoedt weren
Dat sulcke Hane staeg proncke met sulcke veren.

Gelegentheyt maeckt dieven.

    Dat mooy Deur-waerders kindt met sijn gekrulde locken,
Dat staegh uyt pijlen gongh bordeelen in, en uyt,
Wat heeft hy braefj’es met sijn pijl-stock ’t nu gebruydt,
Nu hy mach tarten, lijck mooyj’ Hans, elck met de pocken.

Elck het zijn, soo krijght de Duyvel oock wat.

    Al krijgdt de Duyvel jou Iaep, en krijght hy niet veel,
Want om jou schelmery blijft gy sijn errefdeel.

Een goedt Vriendt raedt selden mis.

    Jy hebt het wel geraen mijn alderliefste vrindt,
Dat ick tot schelden meer, als roemen ben gesindt;
Maer om de oorsaeck u te degen wijs te maecken,
Is, dat ’t goedt kan mijn hert soo niet, als ’t quade raken.

[p. 49]

Hoe vaster Tou, hoe seckerder endt.

    Schriijf, sloof, ja . . . om geldt lael’k’, ouw’, en rijke wijven,
En draegh daer glory by de goe gemeent meê wegh.
Sey Pietje, die hier in deê wisser overlegh,
Om mackelijcker hier, en seeckerder te blyven,
Het Burgemiesters Kindt hulp . . . by de Meydt,
Dus wierdt hy Diener, denck wat liever arrebeydt.

Soo seer hangt de Pappot aen.

    De malste Kindren hebben meest de rijcke luy,
Mits sy die opvoen al te lecker, en te luy.

Beter een levende Lello, als een doode paus.

    Mits ’k niet onnut ben, schoon wat slecht, kan ick het leven,
Noch wil geensins, zey Koen, het garen op gaen geven,
’K wil slachten, die op schatten hoopt, of achtbaerheyt,
Of levens keurlijcks iet, daer ons de Doodt van scheyt:
Al komt een laelke buy te mets eens op mijn rasen,
Tot stervens, lijckewel kan my soo geen verbasen;
’k leef graeg, als honger my niet bruydt, of boose Vrou,
En ’s nachts maer slaep gerust, daeghs buyten moeyt my hou.

Alle toe gifjes deugen altijdt niet.

    Dat ’s ummers logens, dat Iop kreegh Katrijn alleen,
Hy kreegh soo dra haer niet, of kreegh haer Pocks met een.

Wat kan men de baes niet speelen?

    Kees stoft hy oppervooghdt is, doch slechts na hy zeydt,
Die weet het wiste, die denckt, daer de Turref leydt.

[p. 50]

Roey slechts voort met de Riemen die je hebt.

    Nou Willem, gae jy vry te Kercken, als een Man,
Versuym geen Ochtendt, noch geen Avondt Predikasy,
Bid meer, als d’arme Job, ons lieven Heer om gracy,
Hy sou wis helpe, was het wel besteedt daer an,
Ja hy verlosten jou wel heel van jou gebreecken:
Op een nae, dat ick loof, hy ummer meer sal doen,
Iou sotheyt steeckt, en sal hy laeten in jou steecken,
Bidt jy om wijsheyt, bidt jy buyten al fatsoen.

Soo kander in den Hemel wel faliekant zijn.

    Dat graeu kleyn-ooghde krengh, ’t geen schachrendt trots ses Ioden,
En stelende, noch geldt, als slijck gewonnent het,
Was nooyt van soo een braef Officy van de Goden
Gesegendt, haddens’ op sijn Iudas hayr gelet.

Soo kan daer altijdt wat onversettelijcks in de wegh leggen.

    Ioost d’ouwe druyp-neus ruyldt van hayr schier alle dagen,
In ’t kort, in ’t langh, in ’t blondt, in ’t swart, op alle wijs,
Om mooy te zijn, en jongh, dat juyst sijn Baerdt blijfdt grijs,
Verbruydt het: want die moet hy onverruyldt staegh dragen.

Uyt de Schuyt je verderft de vraght.

    Kon ick jou Hans, swoer Krijn, in Varcken-strondt verdrencken
’K liet my eer rollen in een Spijcker-vat, en swencken,
Indien dat ick voor jou een enckle Lepel nat
Wou spillen, ’k wenschten eer, dat jou de Duyvel vrat.

[p. 51]

Die wel is, verhuyst te noo.

    Vraeg jy noch Rikert, hoe de Koorts soo lang jou plaegt?
Daer jy jou Lichaem in soo goe dieet gaet vieren?
Daer jy na licht, en lecker spijs allenigh vraeght,
En om de beste Wijn alleen jou knecht gaet stieren?

Daer jy slaept in het aldermackelijckste Bedt?
Dit ’s enckel dat u koorts van haer vertreck belet,
Dat jy wenst dat sy mach, of hier, of daer heen trecken,
Daer sy ’t maer slechter hadt, is ’t aers als met haer gecken?

Is dat daerom juyst een Schrift-geleerde.

    Sa Mannen op de Beurs riep brommer Kees, ick wed,
Dat Sammel leeft het netst nae Salamons gebedt
Die noch van armoe weet, noch is van schat beladen,
En even lecker gaet, en luy zijn gat versaden,
Die Tafel-brock raeckt dus luy lecker aen de kost,
Die aers van honger licht geen beetje schyten kost.

Nergens Huys sonder kruys.

    Mits alle jaer goe Ioost vast grooter Huys gaet hueren,
Is hy soo groot geen vindt daer hy deegh in kan dueren,
Dus bruydt hem ’t lebbigh wijf, al woond’ hy in de Kerck,
Hy bleef nooyt ongebruydt, soo deckte hem geen Serck.

Niemandt heyloser, als door sijn selfs.

    Doe Krijns baldadigheyt, en ’t wijf haer bose kop,
Haer beyde uyt haer weeldt vlack stelden op de schop,
Doe Kerck, noch Kercken raedt haer dus niet kosten styven,
Soo mogen aen de Galgh sy beyde voort verblyven.

[p. 52]

Soo past een Baviaen een gouwe Kettingh.

    Wat doeje Dirck met al die ballast an je handt?
Van Ringen swaer van Goudt, en kostelijcke Stenen,
Draegh liever om je keel die voor een halse-bandt,
Soo mach het volck met recht, dat jy een hondt zit, menen.

Of die pry nie en wist hoe het hoorde.

    Trijn schaem je, zey haer Moer, jy daeglijcks jou laet ryen
Van kittigh Pietje; Moer daer ’s niet met al an vast
Sey Trijn, uyt louter hert komt Pietje my slechts vryen,
Ey Mortje! wat een . . ., hy het slechts iens getast.

Dus heeft elck sijn Vyandt.

    Mits j’ in het lope Kees van ’t meeste volck ’t kunt winnen,
En dat je danse kundt, en springen, trots de best,
Is dit waer op je grootst’, en hooghste glory vest?
Gae voort vry Kees altijt, gelijck je ginght beginnen,
’K loof daer is niemandt die dees glory u benijdt,
Soo het de Esels juyst, en Bocken niet en spijt.

Dat is heuslijck, als elck spijcker sijn gat soo vindt.

    Dirck die soo vrolijck valdt, als treurigh, goedt, als quaedt,
Soo minnnelijck, als trots, en even mildt, als karigh,
Soo spraecksaem meê, als stil, soo langhsaem, als voortvarig,
Dat maeckt een yder hem te deegh niet mindt, of haet:
Want hoe boven ’t voorhaeldt men op teld tsijn gebreecken,
Men vindt weer soo veel goedt aentrecklijks in hem steecken.

[p. 53]

Wie kan met ongave gaaf handlen?

    Ioos die bedongh, en koft een Os, soo die in ’t gras
Nogh gongh, waer voor, dat d’ Osse-wyer beelden
Hem in, hy twintigh pondt sou hebben: maer ’t verscheelden
D’ helft effen, mits Ioost swoer, hy doe hert-horigh was.

Is wel al het genoegen heylsaem?

    Dat jonge joncker Klaes soo dickwils wordt bedrogen
Van snoye Kaet, terwijl hy steeckt van geldt soo vol,
Sweerdt noch dat geck je dat ’t al schellems is gelogen,
Wat raedt dan tot die rijck en sotte Lamre bol?

Graegh gegunt, is haest verbeen.

    Jas, dat je bidt, dat ick op jou doch niet sal schryven,
Soo drolligh dat daerom een yder met jou lacht,

’K beloof ’s jou Ias, ick wil jou graegh daer in geryven,
Mits ’k hou mijn grillen var buyten . . . -lickers pacht:
Maer dat jou roem niet gaet ter geest van yder Dichter,
Soo roldt sy uyt de pen van onse lietjes Stichter:
Dus hoordt m’in kussen van jou doen, en op de straet,
Ja onderbruggen meê, daer yder kacken gaet.

Geen syde Vlagh voor een stront-praem.

    Mits dat je lomp juyst siet hier, of daer in mijne Grillen
Jou naem soo trots gespeldt, daer j’ op nu glorieerdt,
Indien ick seker wist op jou ’t was gestoffeerdt,
Aen duysent flenteren ick ’t eer sou scheure willen.

[p. 54]

Geen Acker soo kael afgemaeydt, of houd sijn stopplen noch.

    Mijn Eelaerdt, vroomste ziel, om u mach men vry seggen,
Dat vroomigheyt, en deught niet uytgestorve zijn,
Schoon men die degelijck schier nergens meer vindt leggen,
En waer men meest vertroudt, sy huysen slechts in schijn,
Wat vroom valdt aers als bits op kund’ge deugenieten,
Die zijn aen alle kant, schier boven maet, en tal,
Dies komt men altemets op d’een of d’ander schieten,
’T is hachlijck, treft men niet d’onnoselste van al:
En in soo schrickelijck een swerm t’ al willen raecken,
Is kruydt, en loot, en moeyt gelijckelijck gespildt:
Met Kaeck selfs, of Schavot sulck volck goedt t’ wille maken,
Dat is weer aen een al te swaer gewight getildt:
Reyns ingebooren vroom, dat scheyter selden uyt,
Wie eens niet deugen wou, bleef in ’t gemeen een guyt.

Wacht u beurt maer.

    Dat Dircks wijf mal is, sweerdt hy dat heeft niet om ’t lijf,
Maer wel dat Iapen Vrou is yder te gerijf:
Waer op Iaep zey, ’t mach zijn, maer weet je male wijven,
Die op de naeste trap zijn om elck te geryven?

Dan baet Kars noch Bril, als den Uyl niet sien en wil.

    Ben jy de Bruygom, wel een Koninghs Bruylofs dicht
Dat stondt daer op, mits dat jou Bruyd soo graeg ’t wou lesen,
Indien men voor een Uyl wou mee eerbiedigh wesen,
Want schoon haer hert was goet, schortendt u aen ’t gesicht.

[p. 55]

Het moet ergens na lijcken.

    Ian is geen Hooren-beest, Ian is geen droncke bloedt,
Ian is geen schelm of dief, maer Ian dat is een Poet;

Doch mits dat juyst hier voor geen braef man hem en kendt,
Soo liet hy menschelijck afmalen hem in prent,
Om met sijn Esels kop te maecken wijs het graeu,
Hy was daer hy nae leeck, waer in hy slechts was gaeu.

Die de waerheyt kan seggen, hoeft niet te swijgen.

    Als Dievelyer Hans lest hoorden ’t Volck krakelen,
Wat of een Substituyt, een mensch was, of een beest,
Soo zeyd’ hy, mannen houdt, ick sal u scheel wel delen:
Ons Heer schop zeydt wy zijn saem beesten d’minst en meest,
En d’Officier noemt licht soo yder Substistuydt;
Wat dunckt u, heeft hier meê dan u krakeel niet uyt?

Geen Baes hoefdt sijn Konst te schamen.

    Wel hey! zey lichte Frans waer duyker sou ’k om kreucken
Dat ick soo wel niet als stramm’ Hans sou gaen uyt . . . .
Ick tart hem op mooy Lijs, en die ’t daer best op klaerdt,
Laet tuygen zy ’t, die win een Guldens Mangel-taert.

Heyl, en Ramp zijn wereldts beloop.

    Om dat ick hoor, mijn vrindt, d’ een lacht, den ander grimdt,
Een darde roemdt mijn werck, de vierde ’t weer beschimdt,
En andre weten niet, hoe stueren best haer wesen;
Moet een mooy hoopje Volcks mijn grilletjes oock lesen.

[p. 56]

Op sich selfs niet te boos te worden.

    Mijn . . . zey Ritserdt bruydt my dat ’k hem weer wil plagen,
Dat hy schier in een weeck te degen niet sal staen,
Al bleef van al den bruy geen vinger breedt daer aen,
Hoe slaeghdt nu Ritserts wensch die Pincks-breedts . . . moet dragen?

Dat ’t een maeckt, verbruydt het ander.

    Jan heeft een groote Neus, als elleck een moet seggen,
Daer by een Nebblings hooft niet grooter als een raep,
Noch wil hy wijs zijn, die slechts menschgelijcke aep,
Of Neus de plaets was daer verstandt, en hersens leggen.

Qualijck te raen, daer men nooyt iets van wist.

    Doe Klaes my vraeghde lest, hoe dat ick dan sou zijn,
Als ick wierdt spoedigh rijck, of kreegh een groot offisy;
In sulck verandre, zey ’k, die hem dan kan waer is hy?
’K seght jou, segh eens hoe gingt, dat jy eens wierd een swijn?

Brave Baes, die van ’t quaedt goedt kan maken.

    Jy maeckt het treflijck Piet, nu jy wildt Rijmler wesen
Dat jy van al dien bras maeckt niet een beet dat deught,
Waer door dat elck, en jy gerustelijck zijn meught:
Want sulck als jy vreest geen, en jy hebt geen te vresen.

Soo veel verscheelen nacht, en dach.

    Als Iaep jy d’ heele nacht, bendt vrolijck in de kroegh,
Soo schijndt het jou niet scheeldt wat dat je gaet beloven:
Maer elcks goed’ hoop is weer met elck een dagh verstoven:
Ey! slaep voort ’s nachts mooy nyt, en drink maer ’s morgens vroegh.

[p. 57]

Soo houdt het eene Mes het ander in de scheê.

    Pou die sijn snater staegh, als Tellers naers-gat gongh,
Soo langh van Pocken of haer aenhang vil te praten,
Soo dat hy niemandts woordt daer ander oyt wou laten,
Dat lest sijn Back-huys stil, en stom als yser stongh,
’T is hy geweest is nu so braefjes meê te gast,
Dat hy op ’t erreghst selfs nu is aen ’t bruydje vast.

Gaf hy hem wat, of scheet hy hem wat in de handt?

    Rijck heeft drie Mantels, en vijf kostle packe kleeren,
Ses Hoeden, twaelf koussen, en noch wel soo veel Schoen;
Als arme Iaep daer af hadt lestendt wat van doen,
Badt hy ootmoedelijck, hy hem wat sou vereeren:
Waer op Rijck zey, hy daer geen stuck van mocht vervremde
Doch schonck vier Beffen hem, en een paer ouwe hemden.

Uyt een duyts Hert.

    Hoe leldt ghy m’ Hans aen ’t hooft, ick jou deeg uyt sal leggen
Wat ’k doch wil met een Plugh, die ’k scheldt soo vaeck wil seggen?
’T is soo een, lijck als Kees, die eerelijck gelijckt,
En op sijn schelms sich slechts met aer mans goedt verrijckt,
Die niemandt nooder siet, als die hy wel siet varen,
Die tot een aers bederf noch list, noch moeyt wil sparen,
Die kael van selfs noch mooy met anders veren praeldt
Die liever niet en doet, als ander ’t zijn onthaeldt,
Van welcks gelijck niet een van duysendt wordt gevangen,
En van welcks duysende de minst diendt best gehangen.

[p. 58]

Lijckewel is het sijn best doen.

    Mits Wouter ’t al begindt, en brenght gansch niet ten endt,
Wat segh ick best zey Iaep van die Windt-buylge Vendt?
Dan als men nae vereysch, en waerd’ alst uyt sal spreecken,
Hy nooyt schier . . . , of laet meê ’t werck ten halve steken.

Elck nae sijn vermogen.

    Als blinde Iochem wou tot heylken hem begeven,
Nam hy een bolle Meydt op ’t seeckerst’, by de tast,
En lacht met ogen keur, daer men nu ’t meest op past,
Hy wil slechts by de tast voort sterreven, en leven.

Loop van kant, daer men Hoorens brandt.

    Iaep selden t’ huys, jy hebt gelijck te gaen uyt wandle,
Mits men tot jouw endt gaet t’ onlydelijck jou handle,
Daer jou het Wijf staegh bruydt, indien jy haer niet . . . ,
Nu jy dat niet meer kendt, waer best, als t’ huysen uyt?

Soo krijght elck sijn deel.

    Dat moye Iuffertje, met haer . . . -lickers Hondtje,
Dat sy staegh in haer schoot doudijndt, en lieflijck streeldt,
Dat soendt sy vaeck hier by, laet ’t licken oock haer mondtje,
Dus toondt sy ’t bovenst’ wil by ’t onderst niet misdeeldt.

Nae jy jou schickt, schick ick my meê.

    Staegh klaeght gy Piet, dat ick voor jou te weygrigh val,
Nu j’ om soo weynig komt mijn elck een reys slechts vragen:
Hoor Pieter-oom om jou te helpen uyt jou klagen,
’K sal weygren voort niet meer, eysch slecht voort niet met al.

[p. 59]

d’Eenens druck, d’anders luck.

    ’K hadt onlanghs vry wat vreemdts, en drolligs schier geschreven,
Maer ’k viel te beefs van vuyst, daer Lou noch blijdt om is.
Mits hy wist, ick hem soo een lael’ke bruy wou geven,
En om dat beven raeckten ick op dat spoor mis,
Soo jy je beterdt Lou, sal ’t in de Pen voortblyven;
Doch aers sal ’k nae jou vuyl noch vuylder van jou schryven.

Swagerlijcke enigheyt.

    Die fijne Swagers, die te saem, soo braef mooy Elsje
Om ’t seerste wroeten in haer vuyl besnotte pelsje,
Dat d’een nu al soo wel heen druypen gaet als d’aer,
Wat swymen Swagerlijck die deeghlijck na malkaer.

Alle Doffers strijcken niet even graegh op een Plat.

    Mits Anne, Pieters . . . niet staeg tot jou believen
Kon staen, behoorde jy te dencken met een loen,
Of minlijck woordtje, of handt-moflen ’t was te doen,
Hy stondt het, kost maer het jou trony hem believen.

Vals Monster, vals koop.

    Kees zey, niet meer gepoght, Ias met jou krulde locken,
En lieflijck wesen daer j’ elck Meydt weer meê te locken;
Mocht maer van ondre zy als boven u besien,
’K wedd’ om een kanne Wijn jy locktender niet ien,
Mits al wat ’t bovenst pronckt, laet ’t onderst laelijck leggen,
Dies snorck niet langer dus, of ’k sweer, ick sal ’t haer seggen,
Dat kreuple Bisschop jy maer loopt met halven staf,
Mits Meester Iuriaen, nu lest sneê d’aer helft af.

[p. 60]

Al weer een Plugh.

    Piet heeft een Boeck gekocht, en suyvertjes betaeldt,
Waer uyt hy hier en daer een hopen rijmen haeldt,
Daer hy op pocht, gelijck of het de sijne waren,
En drijfdt, wat dat betaeldt is, sijn eens eygen waren
Daer men sijn eygen merck, en naem wel op mach slaen:
Doe vry dat Piet met ’t boeck; maer laet sijn werrick staen,
Want beest jy kundt dat niet met goedt of bloedt betalen,
En waer jou naem recht past, meug j’ aen de galligh halen.

Wat geseyft, wat geswegen.

    Een Vend, waerby dat een heeft sit-plaets naeu gekregen,
Of snoefdt van alle dingh, dat hy elck sluyt de mondt,
Schoon in sijn tatren al, en sit noch top, noch grondt;
Vraeg geen wie ’t is: want best een Rijk-geks naem verswege.

Leght de playster daer het seer doet.

    Schoon Pou ’t Voet euvel bruyd, wil hy nog lijk wel regten,
Al siet hy dagelijcks, dat avreghts gaen sijn rechten:
Geen wonder: want sijn Pracktisijns sien na geen voet:

Maer na die salf waer meê haer hande smeren moet.

Om de rechte waerheyt te seggen.

    Sy liegen ’t Iochem nae, dat hy veel schuldigh is:
Mits die eerst schuldigh is, waer van iets is te halen,
Nu povre Iochem kan geen hallef blanck betalen,
Wie loochendt, of daer mêe, is wat slechts schuldt lijckt, mis.

[p. 61]

Beloof jy Gecken, of Kinderen wat.

    ’T Scheeldt malle Ias jou niet, wat dat je gaet beloven,
Mits jy van al den bras het minste doch niet geeft:
Hoor quibus! wil je ’k sal voortaen wat van je loven,
Beloof my, daer jy weet mijn ziel een schrick van heeft.

Soo gevraeght, soo weer leydt.

    Trijn zey Iaep waerom soenje my niet, daer ’k soo moy, en
In ’t frist mijns jeughts ben? mits jy qua Lemmers slaet,
Sey Iaep, en wie jou soendt, een arger gangh licht gaet,
Hier ben ’k te bang voor, soend’ ick jou meê mocht . . . .

Aen geboden dienst is onwaerdt.

    Wel Lou: zey Ioost, ’k heb niet tegen jou boeck te seggen,
Daer jy op Ias hebt heel duysendt pondt-vlaems op rent,
Op Symon, en op Dirck, elck oock, of daer omtrent,
Met sulcke tien, daer geen op jou heeft rente leggen:
Wat had ick nae jou boeck, of Debiteurs te sien
Heb je, voor ’t geen ’k niet eysch, geen stuyvertje te lien.

Met geck te scheeren, moetje Gecken weeren.

    Schoon ’k selden uyt gae, schijndt, heb ’k daer dit onheyl by,
Dat malle Dirck my moet schier ses mael in dry dagen,
Die met sijn lellen my gestadigh aen komt plagen,
Wat recht jy uyt nu? licht, zey ’k lest soo veel als jy,
Die staegh aen droncken bendt, of slaept, of pist in ’t Bedt;
Sunt die tijdt malle Dirck, heeft nooyt my meer belet.

[p. 62]

Aep wat moyer jongen heb jij!

    Frans die soo treffelijck onthaelde al jou Heeren,
Sy scheyde met soo een beleefde danckbaerheyt,
Dat was alleen Frans om jou kostelijck trackteeren,
Sy hebben malle bloedt, jou slechts A Dieu geseyt.

’T is geruyldt, maer laelijck.

    Dat steeckligh Ioosje dat soo langh met moye Meydt
Hiel Huys, tot dat hy quam met rijcke Lijs te trouwen,
Wiens lebbigheyt hem deê ’t mooy diertje buyten houwen,
Soo veer verruylde Ioost huyslijcke vrolijckheyt.

Licht-serige Luy dienen meest gevierdt.

    piet bad my lest, ick voort doch niet meer schryven sou,
Niet, mits hy tot hier toe iet las met walgh of rou:

Maer rae, waerom ick niet meer schryven sou, badt Piet?
’T is, mits Leep-oogigh scheel, en dus heel qualijck siet.

Op dat daer doch geen jonge van komen.

    Jou kreupel hondt-aes, scheel, leep-oogigh, roodt van haeyr,
Quaedt spreecker, leugen sack, schuym aller Hipokryten,
’K wou jy na recht verdienst, een schorfde hond Waert maer,
Soo mocht men vuylste krengh jou vry in ’t water smyten.

Hoe Older, hoe beuser.

    Gae ouwe Teef jou gangh! want, om recht uyt te seggen,
Sijn ouwe Honden al te quaedt aen bandt te leggen;
Jou Gat is ummers afgereden; als je blaft,
Toont dat je ’t zijt,’t waer best jy daer de geest voor gaft.

[p. 63]

Gae de gae-wegh, soo beschytje de dijck niet.

    Dat Piet nu daeghlijck draeft met lompe gifjes heen,
Na malle rijcke luy, die ’t minst sulcks zijn van noden,
Is lijck een Kabiljau een Spieringh wordtgeboden,
Soeck j’ hier voor dienst, en danck, Piet wilt s’aen Heyn besteen:
Want juyst om dienst, en danck, het groot met kleyne giften
Te soecken, dat is niet als enckel water ziften.

Daer kost jou de hagel voor slaen.

    ’T is hans jou rijcke Beest, of jy geen schaemdt en hadt,
Mits te veel schyven jy siet dat jou overschieten,
Waer van jy een braef man geen brockje wilt verschieten,
Maer geeft ’t jou Paerden, en jou Honden liefst in ’t gat.

Ick ken een Boer soo wel, als een Boer mijn ken.

    Wat troggel jy me Geurdt, ’k een Boeck jou schenck; hoor Vaer!
Heb jy dan sulck een sin, als jy seght in mijn Grillen,
Gaet koopse; mits je seght, ’k wil daer geen geldt aen spillen,
Voor jou spil ’k s’ om geen sunft; dus slachten wy malkaer.

Nae’t gebed volghdt de zegen.

    Dat Dirck, wanneer jy hadt van nood’ twee duysendt gulden
Van Woecker-Lou soo veel slechts eyschten, en niet meer,
Doe hy de helft je gaf, en jy j’ hier meê most dulden,
Wijdt dat jou selfs nu slechts, en volgh voort wel dees leer,
Krijgh jy weer wat van doen, eysch staegh aen eens soo veel,
Iou wensch die krijgh je licht, dat is, het halve deel.

[p. 64]

Niet te kreucken.

    Wil je m’ onthalen Rijck, zey Klaes, doet ’t als een Man:
Maer set my niet meer voor koot jongen achter an;
Wil je met jou Lakey, als hongrig m’ iets gaen stueren,
’K sendt ’t jou weerom, al sou ’k hier om een Kruyer hueren.

Is het jou schuldt niet?

    Kristijntje dat je scheldt, ick jou nooyt luck gae bien,
Is onwaerachtigh, ’k wensch je ’t luck, jy jou mocht sien
In soo een Spiegel, die Natuerlijck gaet betogen,
Soo j’op jou selfs niet schold, heel droes, ben ick bedrogen.

Een Padde niet te hert getreden, of sy barst.

    Doe Rijcke Klaes lest wou, hem fiere Dirck sou eeren
Te slaefrijck, die hem hadt van hert, en ziel bemindt,
Doen veest hy enckel in sijn al te bars beheeren,
En steld’ hem aen de slincker zy maer van sijn vrindt.

Kroont dit eyndt het werck niet braef?

    Doen groote Koopman Flip Fortuyn heel vlack liep tegen,
Hadt hy door goedt Erbarm, het Maeck-laerschap gekregen,
Tot hy hier door soo rijck, soo weligh wierdt, en prat,
Dat van die beed’lery op ’tl ’lest den bruy hy hadt,
Tot hy weer ’t ouwe zeyl in top soo hadt getogen,
Dat hier weer al sijn winst door heel was wegh gevlogen;
Waer door (Godt danck) hy vry blijft voort van sulck abuys,
Mits hy (luck raeckte dus) in ’t oude Mannen Huys.

[p. 65]

Soo ’t wel luckt.

    Wat Seckte datter zijn, heeft Iaep een snofje van,
En gaet die elck voor een, het recht geloof haer noemen,
Die ’t recht geloof heeft, zeyd hy, valdt voor geen verdoemen,
Dus looft hy, dat hy niet, als saligh wesen kan.

Die is eerst gaeu, die sijn tydt recht waer neemt.

    Hoor Docktor, die Rijck staegh, ’t was in mooy weer, of regen,
Besoecke quaemt, sleghts om te laen jou dicke gat,
Doe jy daer aers niet, als sulcks te verrichten hadt,
Rep j’, en besoeck hem, nou hy heeft de PockiÖ gekregen.

Leer je naeste vrienden juyst al jou kunsjes niet.

    Jaep nou jou Sus siet, jy gaet t’ onbeschoft uyt . . . ,
Dat jy voor Kameraets alleen niet uyt gaet strooyen,
Maer met die sotse praet haer Tanden waetrigh maeckt,
Wat wonder sy nu meê aen ’t . . . . is geraeckt?

Vast teycken, wisse uyt slot.

    An jou Neus kan ick ’t sien Krijn, of ’t jou qualijck gaet,
Of wenschelijck; in luck ben jy niet te verdragen,
Je hoordt na niemandt dan, hoe arm hy oock mach klagen,
Maer wanneer jy vervalt in een rampsael’ge staet,
Sal jou nau Lello t’ Huys, of op de straet ontmoeten,
Die jy niet als een Heer, of als een Prins gaet groeten,
Wie dan slechts by jou komt, legh jy ’t hooft in de schoot,
Dat jy rampsaligh bleeft Krijn, ’t was gewenste noodt.

[p. 66]

Is het niet wel geraen.

    Jaep Tydingh-sieck quaem lest aen springen, dat sijn aem
Schier avreghts uyt quam, en Nieus-gierge Koen vertellen,
Dat hy gesien hadt een hoop naemen naem op naem,
Romp-slomp Mat-schuddings wijs by een op ’t drolligst stellen:
Maer dat de Tytel prent hem heel verwarren deê;
Mits hy daer niet en vondt als veel beesten in haer wesen,
En dat het heele stof (nae ’t leeck) op menschen gleê,
Dies hy niet recht verstondt wat van dit werck mocht wesen,
Maer ’t Volck, zeyde Koen, ’t geen dit meê sagh wat postuuren,
Hiel dat doch? dat is niet t’ ontvouwen; want den een
Die lachte, d’ander kost sijn wesen niet bestueren,
Tussen een grijns, en grim: Hoor Iaep zey Koen de reen
Hier van: die Koddigaerdt was slechts om te lachen uyt,
En die dat niet wou doen, sijn viese nyt geschoffeldt
Van dit vermaeck, en heeft het selfs op ’t erghst verbruydt,
Die hy daerom hierin dus op het groofste roffeldt,
Hy scheerdt maer Beest’ gelijcke menschen mensgelijck,
Om dat daer soo veel beeste gaen voor menschgelijcken,
Hy steldt slechts naems wijs hier beest-achtige te prijck;
Die menschlijck leven wil, wil hy het minst nae kijcken,
Die om dees scherery genoch niet heeft gelaght,
Soo hy de Pluggen kan daer door voor al slechts weeren,
Noch drolger scherery met d’eerste vry verwacht
Wat braver werck als grootste guyts op ’t grofst te scheren.

UYT.

• Voorkeurenpagina Opleiding Nederlands

"