GEDICHTEN
In ’s GRAVEN-HAGE, _______________________________ By ANTHONY, JOHANNES ende PIETER TONGERLOO, Boeckverkoopers, 1657. |
| Penelope | aan | Odysseus | Phyllis | aan | Demophoön | Briseïs | aan | Achilles |
| Phaedra | aan | Hippolytus | Oenone | aan | Paris | Hypsipyle | aan | Jason |
| Dido | aan | Aeneas | Hermione | aan | Orestes | Deïanira | aan | Hercules |
| Ariadne | aan | Theseus | Leander | aan | Hero | Hero | aan | Leander |
HET
 |
| [p. 139] |
Eenige Brieven |
|
INHOUD |
| ALs de Griecken om de onschaeckinghe van Helene sich toerusten om nae Trojen te trecken, heeft Ulysses de soone van Laertes (opggehouden door de minne van zijne vrouwe Penelope, die jonck en schoon was) sich gelaeten buyten zijne sinnen te wesen om met de andere niet mede derwaerts te gaen. : maer dit bedrogh door Palamedes ontdeckt zijnde is hy mede genootsaackt geweest desen tocht te helpen doen, daer hy oock getoont heeft wat hy door listigheyd en oock door feyten van waepenen vermocht. Nae veele stryden, aldaer uytgevoert, ende nae dat de Griecken nae een thien-jaerige belegheringh de Stad vermeestert hadden, zijn sy alle door spijt ende gramschap van Pallas door veele stormen en tempeesten door de zee gints en herwaerts geslingert, onder de welcke Ulysses thien jaeren langh ghedwaelt heeft. Als dan zijn vrouw Penelope, dochter van Icarius, haer altijd kuysch ende reyn gehouden hebbende, de oorsaeck van so langhen wegh-blyven niet en wiste, so heeft zy desen brief aen hem gheschreven, in de welcke zy hem door veele redenen soeckt te beweghen om wederom in zijn vaederland te koomen. |
PENELOPE aen ULYSSES. |
INHOUDT |
| DEmophoon, een soon van Theseus en Phedra, komende uyt den Trojaensch oorlogh nae zyn vaderland, is door onweder in Thracien aengekomen, alwaer hy van Phyllis, een dochter van Lycurgus en Crustumenae, die doenmael inThracien regeerde, ter herberge ende in haer bedde vrindelijk ontfangen is: maer hy verstaen hebbende de dood van Mnestheus, die nae dat zijn vader Theseus uyt de Stad Athenen gestooten was, het Rijck had ingenoomen, door lust van regeren aenghelockt zijnde ende Phyllis belooft hebbende dat hy binnen [p. 148] een maend soude wederkeeren, gelatende sich te gaen om zijne saecken wat te schicken, zijn schepen toegerust hebbende is nae Athenen ghevaeren ende heeft op zijne wederkomste niet gepast. Als er nu vier maenden verstreken waeren ende hy niet weder quam, so heeft hem Phyllis desen brief gheschreven, waer in zy hem raedt dat hy, gedachtigh der ontfangene weldaeden, zijne beloften houden en in zijne trouwe volherden wille, ende, indien hy het selve in de wind slaet dreyght zy hem dat zy haere geschonden eerbaerheyd met een wreede dood sal boeten. |
PHYLLIS aen DEMOPHOON. |
INHOUDT |
| ALs de Griecken in Prijgien waren gelandt, hebben sy de steden die ontrent Troyen gelegen waren, ende de omleggende Landen afgeloopen, ende alles te buyt gemaeckt. Onder andere heeft Achilles twee uytnemende schoone Jonck-vrouwen met sigh gevoert: te weten, Aestymone, de dochter des Prysters Chryses, ende Hippodamia, de dochter van Brises, dewelcke nae de naemen van haere vaeders zijn ghenoemt Brisëis ende Chrisëis. Gemelte Achilles heeft Chrisëis laeten volgen aen Agamemnon, den Oversten-Velt-Heer der Griecken: maer als Agamemnon door last der Goden genoodsaeckt wierd Chrisëis wederom aen haeren vader over te geven, heeft hy Brisëis Achilles doen onthaelen, waer over hy seer gebelght, verspeeten, ende vertoorent zijnde sigh langhen tijd uyt den oorlogh ende den strijd gehouden heeft ende door niemants aenraden noch bidden kunnen bewooghen werden om de waepenen tegen de Trojaenen wederom aen te nemen; oock heeft hy Brisëis naemaels niet willen ontfangen, schoon Agamemnon hem de selve met veel geschencken van selfs toe schickte, waerom Brisëis desen Brief aen Achilles heeft gesonden, in dewelcke sy klaeght over syne al te groote gramschap, hem [p. 157] biddende dat hy de waepenen tegen de Trojaenen wederom wilde aennemen ende haer, die nu van Agamemnon hem willigh wierd aengeboden, ondertusschen ontfangen. |
BRISEIS aen ACHILLES. |
INHOUDT |
| Theseus, de soon van Aegeus Koningh van Athenen, nae dat hy het monster Minotaurus hadde gedoot, heeft Ariadne, die hem daer in behulpig was geweest, belooft tot syne vrouwe te nemen, ende haer met hare suster Phaedra in syn schip gebraght ende uyt het Koninckrijck van Kreten (datmen nu Candien noemt) met sich wegh ghevoert: maer hy van Bacchus ghewaerschout synde heeft haer in een eyland ghelaeten ende haere suster Phaedra ghetrout. Dese is daer nae, als Theseus van huys was, verlieft gheworden op syn voorsoon die hy by de Amazone Hippolyte had ghewonnen, ende dewyle dese jonghman een vry ende ongetrout leven leyde ende al syn vermaeck had in het jaeghen, konde sy hem niet wel op haer ghemack koomen te spreken, waerom sy met desen brief haer liefde aen hem ontdeckt heeft, waer in sy hem met listige aenraedingen tot haere minne heeft gesocht te bewegen. |
PHAEDRA aen HIPPOLYTUS. |
INHOUDT |
| ALs Hecuba, de Vrouwe van Priamus, des Koninghs van Trojen, swangher gingh, droomde sy dat sy een brandende fackel baerde door den welcken heel Trojen verbrande, waer over Priamus verschrickt wesende, heeft het Oraekel om raed ghevraeght, ende alsoo hy daer van verstond dat by een soon soude krygen door wien syn vaederland vernielt soude werden, belaste hy het kind te dooden, soo rasch als het gebooren soude syn: maer Hecuba soo haest als sy het kind gebaert hadde, dat naderhandt Paris is genoemt, bewoghen sijnde door moederlijcke bermhertigheyd, heeft het heymelijck belast by des koninghs herders te doen opvoeden. Dese nu een jongelingh geworden sijnde, heeft de Nimphe Oenone bemint, ende, so sommige meynen, haer tot een vrouwe genoomen: Maer als Juno, Pallas ende Venus onder malkanderen twistig waeren wie van haer de schoonste was, om den gouden appel, daer op geschreven stond, MEN GEVE HEM AEN DE SCHOONSTE, te winnen, soo zijnse van Jupiter aen Paris gewesen om zijn vonnis daerover [p. 175] te hooren: ende alsoo hem Juno rijckdom, Pallas wijsheyd, Venus wellust ende de schoonste vrouw beloofden, heeft hy tot voordeel van Venus de uytspraeck gedaen. Naemaels van zijn vaeder bekent ende in genade aangenomen sijnde, is nae Sparten gevaeren alwaer hy Helena, de vrouw van Menelaus, geschaeckt, ende met sich nae Trojen ghevoert heeft: het welcke Oenone vernoomen hebbende heeft aen hem desen brief, over sijne trouwloosheyd klaegende, geschreven, ende hem geraeden dat hy Helena aen de Grieken wederom geven ende haer wederom aennemen soude. |
OENONE aen PARIS. |
INHOUDT |
| PELIAS de soon van Neptunus van Neptunus had uyt bet Orakel verstaen dat hy niet ver van zijn dood soude zijn als yemand bloots-voets soude koomen daer hy besich was zijnen vaeder te offeren. ’T ghebeurde, terwyle hy de jaerlijxse offerhande dede, dat Jason zijns broeders Aesons soon, hebbende zyn schoen aende rivier Anaurus in het slijck laeten steken ende sich haestende om in den dienst sich mede te laeten [p. 183] vinden met eene voet bloot aldaer verscheen. Pelias ghedenkende aen het Orakel heeft zyne neeve Iason gheraden dat hy nae Colchos soude gaen om het gulde Vlies te haelen, hopende dat by aldaer mochte om hals raecken, als zijnde hetselve een wenk boven menschen-magt: maer Iason heeft dese tocht, als zijnde een grootmoedigh Iongelingh, gaeren aengenomen, ende, hebbende by een versaemelt veele griekse Edellieden, is uyt Thessalien met het schip Argo ’t seyl gegaen, ende door onweder aen het eyland Lemnos geraeckt, alwaer de vrouwen met gemeen goed-vinden alle de mans op eenen nacht hadden omgebraght. In dit Eyland regeerde Hypsipyle, die haeren Vaeder Thoas door behendigheyd, en veynsende hem dood te sijn in het leven hadde behouden, ende heeft den vreemdeling Iason vriendelijck ter berberge ende oock in haer bed ontfangen. Moer hy, nae verloop van twee jaeren, door syne met-ghesellen vermaent synde, ende den tijdt sulckx vereyschende, zijne reys ende aenslag te willen volbrenghen, heeft Hypsipyle, op het uyterste groot gaende aldaer gelaeten ende is nae Colchos geseylt, daer hy door hulp ende kunst, Medea den waeckenden draeck in slaep ghebraght ende de stieren van Mars overwonnen hebbende, het gulde vlies bekoomen heeft, en het selve beneffens haer ten lande uytgevoert: waerom Hypsipyle ten hooghsten ghebelgt synde dat by een ander boven haer liefhad, heeft sy Iason door desen brief gesocht van Medea af te trecken, hem van wegen syne behoude reyse geluck wenschende, ende, om haer by bem in kleynachtinge te brengen, haere wreedheydt ende toveryen verfoeyt, ende wenscht haer beyde op het eynde veel quaeds ende vervloekinge toe. |
HYPSIPYLE aen IASON. |
INHOUDT |
| NAe dat Trojen vanden Griecken inghenoomen ende verdelgt was, is Aeneas, de soon van Anchises ende Venus, de Huys-goden uyt den brand behouden ende met sich genoomen hebbende, met twintigh schepen in zee gheloopen, de welke een groot ghedeelte der selver door geswerft hebbende, door onweder in Lybien aengekoomen is, daer doenmael Eliza, toegenaemt Dido, de nieuwe Stad van Karthago boude. Dese was een dochter van Belus Koningh van Phenicien, ende weduwe van Sichaus een Priester van Hercules, en de rijckste van heel Phenicien, die van haer broeder Pygmalion om sijne groote schatten te kryghen verraedelijck aen het autaer is omghebraght, waerom sy van Tyrus vertrocken ende haere broeders wreedheyd ende gierigheyd ontvlucht is hebbende veel rijckdom en schatten te scheepe ghebraght ende de selve hem ontvoert. Aeneas dan aldaer gelandt sijnde is van haer seer minnelijck ontfangen ende Dido is so verre op hem verlieft geworden dat sy by hem geslaepen heeft. Maer als Aeneas van Mercurius uyt den naem [p. 193] der Goden wierde aengemaent ende gedwongen te zeylen nae Italien dat hem door het Orakel belooft was, is hy van Dido, die door syn minne-vier heftigh brande, ende dit vernoomen had, versocht, syn voornemen van te vertrecken te verlaeten of ten minsten noch wat tijds te vertoeven ende sijne reyse uyt te stellen, ende nae dat sy hem lang te vergeefs met bidden en smeeken had ghesocht te vermorwen heeft sy, nu bereydt sijnde te sterven, desen brief aen hem geschreven, die sy de oorsaeck haers doods hiel te wesen. |
DIDO aen AENEAS. |
INHOUDT |
| HErmione, dochter van Menelaus en Helena, is van Tyndarus, die haer groot-vaeder van ’smoeders wegen was, ende aen wien Menelaus doen hy na Trojen vertrock, sijn huys bevolen had, ten huwelijck belooft aen Orestes, de soone van Agamemnon haren Oom, ende van Clytemnestra. Menelaus hier van niet wetende, heeft de selve sijne dochter voor Trojen belooft aen Pyrrhus, de zoon van Achilles, dewelcke namaels wederom gekomen zijnde, de gemelte Hermione geschaekt heeft. Maer alsoo sij met grooten haet ingenomen was tegen het houwelijck van Pyrrhus, ende Orestes ten hoogsten beminde, heeft hem heymelijck door een bode doen aendienen, hoe dat sij best van Pyrrhus los raecken soude, het welcke alsoo uytgevoert is. Want nae dat hy Aegisthus ende sijne moeder om sijns vaeders dood te wreecken, had omgebraght, heeft hy inde kercke van Apollo, Pyrrhum vermoort: waer van hy namaels aen het autaer van Diana gesuyvert zijnde, heeft Hermione weder aengenomen. |
HERMIONE aen ORESTES. |
INHOUDT |
| HErcules, gebooren uyt Alcumena, die Iupiter onder de gedaente van haeren man Amphitruo hadde beslapen, hebbende drie nachten aen malkanderen ghevoeght, is van Eurystheus Koning van Mycenen door de listigheyd van Juno opgemaeckt ende aengeport gheweest tot stoute aenslaeghen en daeden om hem also om hals te helpen: maer dewijle hy seer groote sterckte ende verstand had is hy altijds overwinner gebleven. Onder andere heeft hy Achelous, een stroomgod in Aetolien, die sich in veelderley ghedaente veranderde om het houwelijck met Dejanira, ten laesten onder de gedaente van een stier overwonnen. Maer gelijck hy sich van vele monsters heeft meester gemaeckt, soo heeft hy sich van de liefde der vrouwen laeten overwinnen. Want als Eurytus Koningh van Ochalien hem zijne dochter, die hy hem hadde belooft, weygerde, heeft hy de Stadt [p. 211] ingenomen, Eurytus doodgeslaegen, ende Ióle bekomen: door wiens liefde hy so verblindt is gheweest dat hy op haer bevel zijne leeuwen huyd ende zijne knodse heeft afgheleyt, ende, dat noch schandelijcker is, onder de staetdochters ende meysens van Ióle sich niet geschaemt als een vrouw ghekleedt te sitten spinnen, ende heeft alles onder haer verdragen ’tgeen hy te vooren onder Omphale Coninginne van Lydia, by de welcke hy Lamus had verweckt, gheleden hadde. Als dan Dejanira, dochter van Oenus Koningh van Caledonien, sijn gemael, verstaen had hem door dese onbehoorelijke liefde bevangen te wesen, dit stuck verfoeyende heeft aen hem gheschreven, hem voor ooghen stellende zijne voorgaende voome feyten, op dat sy door vergelijckinge zijne schande te klaerder soude voor oogen stellen: Maer als sy onder ’t schryven tydinge hadde gekreghen van het ongheluck dat hem was overgekomen door een kleed van haer gesonden, dat door het bloed van den Centaurus Nessus vergiftigt was, in het welke sy geloofde sulcken kracht te wesen om haeren man van die vreemde liefde af te trecken, so Nessus haer hadde wijs gemaeckt als hy van Hercules door een vergifte pijl in het overgaen van de rivier geschoten was, so heeft sy, door groote droeheyd overvallen, by haer selven overleyt haer selven om te brenghen, haer voorens ontschuldigende, dat sy sulcx niet en hadde gedaen met voordacht, maer om haeren man te behouden in haer liefde. |
DEIANIRA aen HERCULES. |
INHOUDT |
| MInos de Soone van Iupiter ende Europa, Koning van Kreten, hadde die van Athenen nae sware Oorloghen, om datse zijn Soon Androgeos verraedelijck hadden omgebragt, gedwongen tot straffe ende boete van sodanigen stuck, hem jaerlijcx te senden seven jongelingen ende soo veele maegdekens om verslonden ende gegeten te werden van den Minotaurus, die Pasiphäe door de kunst ende toe doen van Dedalus by een Stier had gekregen, terwijle haer man Minos Oorlogh voerde met die van Athenen. Als nu het lot op Theseus onder anderen was gevallen, is hy van [p. 220] Ariadne onderrecht, hoe hy den Minotaurus verslaegen hebbende uyt den Doolhof soude kunnen raeken, door hulpe van een klouwen gaerens, volghende den draed te rugge met de welcke hy den doolhof was ingegaen. Theseus nu uyt Krete met Ariadne ende hare suster Phaedre gescheyden synde is gheraeckt in het eyland Naxus, ende aldaer van Bacchus gewaerschouwt dat hy Ariadne verlaten soude, gelijck hy door vreese verslagen sijnde gedaen heeft, als hy merckte dat sy in eenen diepe slaep lag. So rasch dan als sy ontwaeckt is geweest, heeft sy desen brief geschreven, inde welcke sy over sijne wreedheyd ende ondanckbaerheyd klaeght, hem door veele klachten ende kermen smeeckende dat hy sijn schip weer derwaerts wenden wilde. |
ARIADNE aen THESEUS. |
INHOUDT |
| DE Zee, diemen den Hellespontus noemt, scheydt Asien ende Europam van malkanderen, hebbende aen dese zyde Sestos ende aende anderen zyde Abydos tegen malkanderen over legghen, waer van de eene de gheboorte-Stad van Hero ende de andere van Leander was. Als nu Leander van Abydos seer verlieft was op Hero van Sestos, so was hy ghewoon des nachts over den Hellespontus na haer toe te swemmen: Maer als hem dat seven daghen lanck door onweder was belet heeft hy door een stouten Schipper, die het overvaeren waeghde, aen zyne Lief Hero desen brief ghe- [p. 228] sonden: in de welcke hy eerstelijck betoont dat hy in zyne liefde standvastigh is, ende ten anderen klaeght dat hem de macht van swemmen door de groote stormen en de ongestuymigheyd der Zee benomen is, ende ten laetsten belooft dat hy eer langh sal de reyse aen-nemen, ende schoon de Zee niet stil ende handsaem is, sich selven liever sal waegen als langher de vreughde van haer ghesicht ende aenspraecke te derven. |
LEANDER aen HERO. |
HERO aen LEANDER. |
|