G.A. Bredero: Klucht van een Huys-man en een Barbier. Amsterdam, 1622.
Uitgegeven door dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden. Ceneton01309 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
De fractuurletter is in een aparte kleur weergegeven.
VERMEERDERINGH, EEN ANDER CLUCHT. Van een Huys-man en een Barbier.
Myn Botter, mijn Kaes, mijn Hennen, mijn Eyntvogel met mijn Smient,
Daer heb ic al vry wat mier of emaect, dan onse Sijbrech wel mient,
Ick hebber ien moye mors-penning in mijn dief-sack of an een sy esteken.
O gangs bloet hoe heb ick daer die pap-eeters uyt estreken,
(5) Die melck muylen, sy leggen de hiele halven tijt ande mam,
Sy mache gien knoopige Verkens, maer sy mogen wel gortige Ham,
Die lecker tangden, sy wraken het spec om wat gorts of om wat knoopen,
En in de winter comeset ongs ten duyrsten ter vriende bee ofcoopen.
En van al mijn Ayeren en isser geloof ick niet ien goet,
(10) Sy sinnen miest al vuyl of wat anneset, of ten minste half uyt ebroet,
Wangt ongse broetse sprenckelde crieltie, die was over ien maent al clocx,
Sose daer gien jongen in en vijnen so hebben sy al vry wat gelocx.
Die stee-kliecken hebben so gaern overwicht en botter die geel,, is,
Sy weten niet vande gouts-bloemen, noch dat de boom van een dicke deel,, is,
(15) En so ongse Koeyen heur verworghen of sieck zijn sterven heur eyghen doodt,
Of heur self verdreyncken of sneuvelen en smooren inde sloot,
Daer maecken wy Tonne-vleys of, dat coopen de Schippers omt jaer drie pongden,
Dat geven sy Jan-Rap en zijn maet, die sterven daer af als katten en hongden.
Loopende Lijsbet ongse buer-meyd, dat is by gord ien loose feecx,
(20) Die creech binnen sjaers tot buytekangsie ien moye sulvere sleutelreecx,
Met ien rechtschapen sulvere ongerriem, en ien paer sulvere messen.
O vijfmenten s’is van klinck, o s’is ien perige sack, neen byget s’is van sessen,
’Tis wel waer heur Moer matter de melck toe, maer wat deese, sy goot
Daer claer watertie in, en dus comtet datter dus veul over schoot,
(25) Ja wel ’tis ien hecht van ien meyt: jonghe Jaep hetter veul weers omme,, daen,
Se het ien aasingtie hier eseyt, de burgers die souwender mee uyt momme,, gaen,
[fol. E1r]
Se wil wel besien wesen, se gaet daerse gaet, al gaetser as een slurf,, heen.
O bloet sy kan so karnen, en so voeren, en so wasschen, en so turf,, treen,
Je meucht deyncken of sy niet proper is, sy claertet mit heur voeten,
(30) Daer angdere wel goet schick een planckje hebben moeten,
Se het lang met de vaering loopen, deur ’thiele langt
En waert niet wel locken wou, daer hulpse hem te rechten mit heur hangt
Je meucht seggen tis ien panckt, hetse loopen met de sneering.
Ick moeter na geven datter na comt, sy verstater op de neering,
(35) So wel as de Mient vande Schuytluy, ja schier so wel as heur moer,
S’is nou alle Mans gayng, ast alle seyt, s’is nou alle mans voer,
Het is te wongder so’er de Weenaers en Vryers verbadden,, in
Daer is hier Mieuwes mal-monckt, en Goossen kley-treer met sijn gladde,, kin,
Die hebben heur lang na gaen, tis je niet te seggen, wat sy wel of,, staet,
(40) Wodder droncken Dircje niet me inde Barech, op een half vat die of,, gaet,
Maer s’is te duysent duyvels arch, wy sellen ien Jongspul hebben inde buert,
Blauwe Barent die het Jan schram des Schouts swagers huys gehuert,
O bloet comtet iens slaachs, ick wil daer iens na haer gat tarnen,
Ick plechme dit hayr altemets een reys te laten of barnen,
(45) Maer ick wil nou mijn baert laten barbieren om twee blancken,
En geef ick de knecht een oortie hoe besuckt wilme die bedancken,
Hier Miester Gorus die scheert de luy hiel goet coop,
Dan trouwen daer veur het hy so geweldich de loop,
O ’tis ien giest van een man, daer meugen gien wongden wesen
(50) Of hij weetse met de Wilde boeren salf wel te genesen,
Ja al had jy noch iens so qua’en ding, an jou lijf,
Hy weetet te miesteren, en hy coestert met ien Wijf,
Vande scheurbuyck, so stilletjes datse niet iens luyt riep,
Nochtans so douwden hy heur datter de matery uyt liep,
(55) Hy wort zo veule beesicht ande schancks en ande wael vande hoeren.
Hy clopt. Hem sick! hou! go’en dach in huys, go’en dach, maer scheermen hier boeren,
Sy hebben me hier ewesen, ist hier inde vergulde plat,, luys.
M. Gorus Neen Huysman gaet tot de plockebeurs, of ginder op ’t Stadt,, huys
Jy selt daer niet t’onpas coomen, want siet sy scheeren
En beson- (60) Daer ien hielen dach, de burgers, de coopluy ende heeren,
der in't En so veul de boeren an gaet, die scheermen deurt hiele lanckt,
Hoff. Ja in veul herbergen, daer de schaer uyt hangt,
Ick bin wel moeyelijck, dat me Vaar dit Amicht my liet leeren,
Over mits dat dit volck hier iens ’sjaers in April om niet scheeren,
Boer. (65) Neen by loo, as onse Velt-scheerers maer iens scheeren het velt,
So hebbese de kost, en vry slapen, mit ien hangt vol gelt,
Met noch so veel biers asse op ien dach meughen kitten.
M. Gorus. Huysman wilje schooren wesen, hee. B. Jaack Miester. M. Wel gaet sitten.
Boer. Ick heb hier veul nae-volck, ick heb ien reys eweest tot myn peets.
M. Gorus (70) Wiljet hayr cort of lang hebben, op sen boers, of op sen steets.
[fol. E1v]
Boer. Maecket as dat ien wijs is, na dattet best wil focken.
M. Gor. Sel icket op de kam ofsnyen, of houje liever je locken
Wat lang by je aasengt, op sen ouwe Testaments dat staet fraey.
Boer. Doetet wat van’t ou, en van’t nieu, want ic ben toch so tusschen baey,
(75) ’Tselme leven niet vergeten watme moertje saliger seyde,
Goelijckges twee ueren te veuren eer sy’t of leyden,
Kijnd seydse goet meyd, hout altoos de middel-wech, het gaet hoe’t gaet,
En dat doe ick oock, waer dat ick ga, ick hou altijt de middel-straet.
M. Gor. Dat dunckt mijn is quaet, ’tis wel goet hier t’Amsterdam,
(80) Maer ghy souwt wel beclontert uyt comen datje in Brabant quam.
Boer. Ick val altoos midden int geen de luy segghen,
Ick gaa oock altijts midden in mijn bedt legghen.
Ick drink soo gaern, niet hiet noch kout, maer ast half ien half aar,, is,
Ick eet so gaern kost die niet te raeuw noch niet te gaer,, is.
(85) Looftme yemant een sootje vis om ien stuyver, dat schat ic half of op ien grootje,
En as ick by vrysters bin, ick grijp altijt na ’t middel mootje,
Ick praat so gaern van’t middel-rift, en vant middel schot,
En as ick immers een wijf hebben most, ick hadse gaern niet te wijs noch niet te sot,
Ick slacht Jan hen goet man, die waer dat de luy in krakeel vielen
(90) Daer was hy’t altijts middelen, en scheyden, en ’tschiel dielen.
Ja ick en pleech niet iensjes te hooren een goet Sermoen,
Of ick plechter altijts de helift wel an of uyt te doen.
En dus volg ick mijn moers seggen, en dat is me niet berouwen.
M. Gor. Wel an Huysmans seuntje, ick sel oock het middel houwen.
(95) Hoe vaert het langsje, binje noch niet ehylickt, je wort al out,
Boer. Ick hylick altemet iensjes, maer ick heb noch noyt etrout,
M. Gor. Wel hoe, maeckjy’et dan met de Schout, en neemt hy gien boeten.
Boer. Wel hay, geckjer mee, souwe mekaer gien vrientschap doen moeten,
Hy doetet selfs wel waer dat hy can of mach, O maech
(100) Dat is niemedallen, dat is nou al ien gemiene plaech.
M. Gor. Datmen hier sucke Schouten had, men souse wel haest of schaffen,
Hy hoort van’t gebreck vry te zyn die der ien ander om wil straffen,
Doch het gaet hier oock quaet genoech toe in dese Stadt.
Boer. Ja wel wil ickje seggen, ick hebber ien reys ien Vrijster hadt,
(105) Ick hebse noch, jaack trouwen, laet ick recht,, spreecken,
En nou looptse by ien aer, maer ick selt op de knecht,, wreecken,
Ick sel hum lieren dat hy’er me sel uyt,, houwen.
M. Gor. Laet hum wat loopen, niement sel ien angder sijn bruyt,, trouwen,
De hylicken binnen int Paradijs emaeckt, en kijnt isset versien,
(110) Al waer jij in ien muer emesselt, so sou het doch gheschien,
Maer ’tis de waret, die mallooten willen somtijts mannen,, hebben.
Boer. O ’twas ien moeye stercke meyt, je souse in ien wagen gespannen,, hebben,
Se was geborst en gebilt as sint Joris heynst,
En sy was so vierkanckt, so recht uyt, en so onbeveynst,
[fol. E2r]
(115) Gangs bloet het spijtme so dattet sucken moyen meyt,, is.
M. Gorus. Huylt niet mijn vaer, elck ien moet hebben dat hem op eleyt,, is,
Wel wat schorter an isse rijck, of van ien groot gheslacht.
Boer. Ja jy meucht dencken, heur susterling haalden drie kyeren op ien nacht,
En heur peete-moey, Geert Gerrits, die hadder in de vijf jaer negen,
(120) En heur moer het corteling vande drieentwintichste inde craem elegen,
Wat hettet te beduyen s’is te ondeuchdelijck van goe Ayeren set,
Dan trouwen: ick ben oock van me vaers volck vant vollen bet,
Heer me vaer was sucken vrouwen man, en datje van bey mijn oome,, wist
En van me moers wegen en bin ick seper an gien boome,, pist,
(125) Suck steeckelich volck isset, wat ick heb sucke vrienden.
Was daer niet me nicht............ die int huys daerse dienden
Met de seun vander huys, moytjes op de vliering,, sat,
Daerse in een ooghenblick, heure buyck so vol spiering,, at
Datse heur lijfje liet uyt setten, want heur worden al heur goetje te nau.
(130) Wat had Nel van gords-wegen een spul met Jan soete-kau,
An bloe- Hendrick Jansz platbroeck, die wil ick noch niet eens noemen,
men. Wat helpet hy vaert so gaern met Claertje clonters om botter bloemen,
En trock hij niet uyt met de wayschuyt, hier met Angeniet,
Halffen tijt waerse inde hoy-clommen, of int langhe riet,
(135) En hoe qualijck hil heur broetsche Baertje, de weeuw van Tijmen,
Och seyse, as ick sen schrift sie, so duncktme sou ick wel swijmen,
Ja sprackse teugen sijn vaer, so jy sen schildery niet en vermomt,
Ick segje dat, ick sel sterven eerme rechte sterf-dach comt,
Quamender de luy niet binnens-huys, vant zuyen en oosten,
(140) De bueren hadden genoech te doen ierser wel connen troosten.
M. Gor. Wel hoe voerse toch, ick geloof niet datser noch so qualijck hout.
Boer. Wat ten leet niet lang, of sy had weer een jonghe springer etrout,
Heur ierste mans vrienden spraecken heur toe, datte hangden noch cleefden,
Wel seyse; hoe baerje so, heb ick hum langer trout as hy leefde,
(145) Ick wil hem hebben seyse, spijt al die ’t lief of liet,, is.
M. Gor. Wat duncktje fijn-man, of het water te kout of te hiet,, is,
Ick hebbet so wat gemiddelt, ’tis nou van passen laeuw.
Boer. As het so hiel hiet is, so wort het vleys so raeuw,
Maer miester wat moet jy altemet veur vreemde dingen,, crijghen.
M. Gor. (150) Dat moeten wy niet segghen. Boer. Maer wat meuchjy sucke dinghen,, swijghen.
M. Gor. Nou Huysman houtje monckt, ay lieve laetje kallen,, wat.
Boer. Kees Knol seyde die niet teugen alde weerelt, dat hy ien splinter evallen,, hat
In sijn after kartier, maer sen wijf, hoe meenichmael vertrockse
Dat hy pleech te singen. Alle de genuchten, die leggen inde Bockse.
(155) Wist de moye jonghe meyt, watter inde bocksen leyt,
O hy stack sijn neus so gaern, in een ander mans koocken,
Maer die soeticheyt die issem wel suerlijck oppe broocken,
[fol. E2v]
Hy seyde teughen ’tvolck dat hy veultijts met het spit equelt,, was,
Maer as ick hum in sijn liessen sach, sach ick wel hoe hy estelt,, was,
M. Gor.* (160) Help wat heb jy lang hayr. Bo. Ja vaer lang hayr, lange sinnen,
M. Gorus.* Nou het hooft is eschooren, laet ons nu aen de baert beginnen.
Huysman meugjy wel wijn. Bo. Ick plechse niet te meugen ruycken.
Maer datme moer nou suc sock gaf (ic sechje dat) ’kwod noch wel suyken,
Ay hoorje wel sech ick Miester ey claertet so wat fraytjes met de baert te scheeren.
(165) Me Vaer zaliger plechme alle ding mit de kaert te leeren:
Wilje eens ien roemsteeckje of een gefthumtje, ick kant van beyts,
Negen blaetjes, een Gelders troefje, of langsknechten, of bockslaen, of op syn leyts,
Ick wont weer met het bort astme met sincken aersling liep,
’Kwist om mijn vijfthien jaer al wat op den taerling liep,
(170) Hoe dickwijls het me vaer, mijn wel uyt de Herberg elost,
Al can ick wat, ick hebt voor niet niet, ’t hetme wel een Daelder ekost,
Me Vaer seyden altijts liert wat so kenje wat, oft boeren niet wou deugen,
Die niet spelen en connen, waer ofse de kost me crijghen meugen.
O hoe heb ick de wittebroots kinderen wel uytet nest enomen.
G.A. Bredero.
EYNDE.
[fol. E3v]
Dit moet noch onder aen de Clucht vande Boer ende Barbier.
M. Gor. (175) Wel Huysman dat gelt is verdient, wel moetet jou becomen,
Wat je lijckt jou selfs niet, wel trouwen jy bent wel ongnaertich eguert.
Boer. Kijck we selle mitte maets ien selschap hebben, daer in ongse buert
Ick word angers int hiele Jaer niet iens eschooren.
M. Gor. Y get de meysjes selle je na loopen, je sout ien Princes becooren.
(180) Alt volck selle jou aensien, ja wel je bent te ongenadighe moy,
Ja wel dat ick ien vrouw was, ick liep stracx met jou te koy,
Je selt al de meyden wilt maken. B. Ja se meughen heur wat verpijnen.
Waer isje wijf, en je knecht. M. Mijn wijf is van huys, me knecht uyt verbijnen.
Heer ien mensch wort hier so ribbesact vande ontrouwe dienstboo’n.
(185) Jy fijnman comt iens after, en siet iens waer dat ick woon,
Hout me wat geselschap, ick selje op mijn Cijter ien deuntje,, speelen.
Boer. Ic sel om jouwent willen, noch ien Lietje van ien huysmans seuntje,, queelen.
