Hendrik de Graef: Agrippa, koning van Alba, of de valsche Tiberinus.
Naar Agrippa roy d’Albe ou le faux Tiberinus van Philippe Quinault (Parijs, 1663; herdruk Amsterdam, 1663).
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton031470 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[fol. *1r]

AGRIPPA,

Koning van Alba,

OF

DE VALSCHE

TIBERINUS,

TREURSPEL,

Door Mr. H. DE GRAEF.

Vertoont op d’ Amsterdamsche Schouwburg.

[Vignet: Perseveranter]

t’ AMSTERDAM,

By Jacob Lescailje, Boekverkooper op de Middeldam,
naast de Vischmarkt. 1669.



[fol. *1v: blanco]
[fol. *2r]

Aen de Achtbaere Kunstgenooten

TOBIAS van DOMSELER,

CORNELIS vander KRUYSSEN,

SIMON ENGELBRECHT,

Mr JAN KOENERDING,

Tegenwoordigh REGEERDERS
van de Schouwburgh t’ Amsterdam.

ERnstige Kunstkundige vrinden, ick begeve my onder de schaduwe uwer E. genegentheden, hoopende dat mijn Neederlantsche Rijm-regelen U E. zoo aengenaem zullen zijn, gelijck zy voor heenen in haer eygene spraeck de Fransche Majesteyt gevielen. Mijn Inhoudt zoude U E. te haest voldoen, by aldien ick wilde wijzer zijn dan den beroemden Heer Quinault, die my den [fol. *2v] Dicht-liever naeckt, en zonder voorbegrip heeft opgedragen. Het is Agrippa die heden ten doelwit gesteegen is, om op zijn borst te doen afklincken de steenen der gener die het kraecken van Venus dans-muyl voor de Goden wist te berispen. Eene troost is overigh, Maro, en den Sulmoaen, met den dranckgreetigen Grieck, en meer and’re hooghdravende geesten, hebben die prickels niet kunnen ontwijcken, maer gering geschat, en spottende stomp gemaeckt: hare renbaen loop ick dan in. Doch wat aengaet deTooneelkrijters, zulcke haerkloovende Momusen schuw ick; want wy zien dat dezen niet voor hebben, dan door heymelijcke samenspanningen, de Schouwburgh stormenderhandt te overweldigen, en als een pest door hun besmettelijcken aenhang te vergiftigen: en zoo [fol. *3r] het in hun macht stont de voet der zelvige regeeringe, (nu zoo veel jaren herwaerts, tot genoegen en voordeel der beyder Godshuyzen,zoo lof’lijck gevoert,) te schoppen, en te vernietigen, en zigh zelven of anderen door hun kuyperyen daer in te dringen, om alzoo naer hun factie (niet lettende op het voordeel der armen) te regeeren, om alzoo uyt te wercken de onmaetigheydt van haere driften, wat is hier uyt te verwachten? schade voor den Armen.
    Die op alle Marckten, Wijnhuyzen, en Biergelagen, ja zelfs op de Schouwburgh (wiens toegang zy onwaerdigh zijn,) en dat by luyden die tot hun dienst als van haer hant afvliegen, de zelve opmaecken en beweegen, de hedendaeghse regeering der Schouwburgh te lasteren, en uyt te krijten, en voor wanschepselen te [fol. *3v] doopen, de Speelen die dagelijx al daer werden vertoont : wat wercken zy toch? schade voor den Armen.
    Die hun niet en ontzien de tegenwoordige Regenten, wien ’t opzicht en ’t bestier der zelvige regeering is toevertrouwt, te beleedigen en in hun achtbaerheydt te quetsen, en die hun subject zijn op te hitsen, en aen te moedigen tot scheuring, om alzoo de zelve hunne bedieninge walgelijck te maecken. Daer zy niet anders voorhebben dan het beste der beyder Godshuyzen te bevorderen: wat staet hier uyt te volgen? schade voor den Armen.
    Overzulx neme ick U E. tot beschermheeren van de valsche Tiberinus. Lees dan, en zeght van my ondergeteekende, het gene de zoon van de Zon wierd toegeeygent, toen hem zijn eedelmoedigheydt uyt Fe- [fol. *4r] bus karos hadde gesmeeten:
    Is Faëton vol vuurs gevallen uyt de baen
    Der wolcken? evenwel had by wat groots bestaen.
Aenvaerd dan de zoon van de listige Tirrhenus, als een eersteling der tegenwoordige Regeering, met een zoodanige genegentheydt als hy U E. van my wert opgeoffert, zulx vertrouwende wensche ick te blijven

                                            UE.


                                                      kunstlievende leerling
Den 4 van Slachtmaent in
Amsterdam, anno 1669.
                                                          H. D. GRAEF.


[fol. *4v]

INHOUD.

TOen Albula deed Albás Koning sneven
Door listigheydt Agrippa wiert verheven
Als Vorst ten Troon, in Tiberinus schijn,
Tirrhenus vond dit loos weet uyt te voeren,
(5) Verleyd Mezance, en helpt hem ’t Rijck beroeren
Die ’t leven geld, daer hy most Koning zijn.
Lavinia verkrijgt daer door haer krooning,
Een Onderdaen als Koning speelt voor Koning.

VERTOONDERS.

Lavinia, Princes uyt het Albaensche bloet.
Albina, Dochter van den ouden Tirrhenus, Zuster van Agrippa.
Camilla, Staet-Juffer van Lavinia.
Julia, Staet-Juffer van Albina.
Mezance, Neef van den overleeden koning Tiberinus.
Faustus, Mezances vertrouweling.
Tirrhenus, Prins van Alba, vader van Agrippa, en Albina, uyt het bloet van Eneas.
Agrippa, regeerende in schijn van de Koning Tiberinus.
Lausus,
Atis,		 } Officiers van de Koning.
Lijfwacht.

                                                ALBA.
Continue
[p. 1]

AGRIPPA,

Koning van Alba,
OF
De valsche Tiberinus.

HET EERSTE BEDRYF.

Lavinia, Albina, Camilla, Iulia.

UW ongeval Mevrouw, heeft by het mijne niet.
    Ik bid Albina, troost u zelven in ’t verdriet.
    Laet my elendige een zee van tranen storten.
Al. Gy kent de pijn niet die mijn vreuchde komt verkorten,
    (5) Schoon gy rechtvaerdig meent dat uwe tegenspoet
    Mijn droefheydt overtreft, ô neen! mijn fier gemoed
    Beweent Agrippas doot, gy krijgt wel weer een minnaer,
    Maer ik geen broeder, ach!
La.                                          Zeg mijne ziels verwinnaer,
    O al te strengen lot, te bitter, straf, en wreet.
Al. (10) Het gene dat u druckt, verdruckt my, als gy weet:
    Mijn vader leyt gestort, door ’t storten van mijn broeder.
    Een yder draegt u min, gy krijgt wel een behoeder;
    Wy leven hopeloos, en zien de Prins niet meer.
La. Verwijt dat Tiberijn, en ’t schendig moortgeweer;
    (15) Ick weet wel dat ick had een minnaer, ja ’k beminde
    De Prins uw broeder, eer dat Albás Rijx ontzinde
    Hem ’t stael stiet in de borst, gy zijt verplicht uw haet
    Te dragen tot de Vorst, ick bid Albina laet
    Uw broeders droeve doot uw hart tot gramschap wecken.
Al. (20) Zou ick lafhartig zijn dat zou tot schand my strecken,
    Ick minnen den tyran, hy is mijn min niet waerd,
    Agrippás prinslijck bloet, zoo gruwlijck langs de aerd
    Als goddeloos gestort, eyst weerwraeck; wy zijn schuldig
[p. 2]
    Dat schrick’lijck monsterdier te straffen, onverduldig
    (25) Wert mijn gemoed als ick zijn helsche daet beoog.
    Hy oopent op een nieuw mijn wonden, schoon hy hoog
    Op zijne zeetel praelt, het recht ontziet geen koning.
    Het loon van straf, of deucht, is yder zijn belooning,
    Dies zet uw droefheydt by mijn droefheydt, waerde vrouw,
    (30) De tijt verslijt uw ramp, maer nimmer mijne rouw.
La. Dit past op my, niet u, verdoof doch niet uw luyster
    Princes Albina, of zijn lichaem in het duyster
    Beslooten leyt, en uyt dees oogen tranen parst,
    En dat de zarck hem deckt, zijn naem Mevrouw vervarst
    (35) ’t Geen voormaels is geschiet, ’k weet ’t hart treckt van een zuster.
Al. Uw minnaers droeve doot maeckt my te ongeruster,
    Vermeerdert mijn elend, daer mijne eer verknocht
    Blijft aen de teederheydt van liefde, onbedocht
    Heeft hem de Vorst vermoort, hy was mijn vaders oogwit,
    (40) Ik ben daer toe te zwak, hy stort haest, die vaek hoog-zit.
    Mijn hoop verydelt, schoon wy uyt het zelve bloet
    Als koning Tiberijn zijn heerlijck opgevoed,
    Agrippás yver heeft voor and’re uytgebloncken.
    De wrede beul niet zat van moorden, dorst bloetdroncken
    (45) In vaders aengezicht mijn waerde broeder doôn,
    Is dit voor trouwe deucht getrouwe wederloon.
La. Mijn hart mint liefde, geen fortuyn, zy loont te bitter,
    Mijn ziel verdoemt de kroon, mijn eygen hartsbezitter
    Is die door ’t moortgeweer het leven wiert ontruckt,
    (50) Een zelve zwarigheydt ons beyde onderdruckt.
    Wat troost is doch voor my, en u, wijl wy zijn sterf’lijck.
    Doch, dan heeft alles uyt, zijn tyranny verderf’lijck
    Vervalt al eer hy ’t weet, uw minnaer moorder is
    Van uw doorluchte broêr, en ’s Rijcx verstoorder is.
    (55) Ick ben, gelijck gy weet, uyt ’t zelve bloet gesprooten,
    Als Tiberinus, en Mezance leyt verstooten,
[p. 3]
    Zal ick dan met dees voet betreden Albás troon,
    Door wettig erfrecht? neen: ick wraeck hem door dees hoon,
    Kant gy beminnen die uw broeder stiet ter aerde.
    (60) Eneas grooter deucht verrichte, toen de zwaerden
    Verbreyden ’s Konings lof, zijn grootvaêr zoop geen bloet
    Ontzinnig in, ô neen! te vroom was zijn gemoed,
    Daer nu zijn nazaet leeft onmensch’lijck in ’t regeeren.
    Verhoopt de tijt Princes, die zal ons anders leeren.
    (65) Hy heeft niet waer meê hy zijn zelfs verschoonen kan,
    Gelijkheydt was de zucht van ’t moorden des tyran.
    Is dit een Koning zijn? beroemde te vermoorden.
    Mijn wederwraek, barbaer, zal uw lichtvaerde woorden
    Haest straffen, zijn gezicht vertoont een crocodil.
    (70) Mijn minnaers bloet zal u doen buygen naer mijn wil.
    Ik vrees de Vorst niet meer, die Alba steets doet vrezen.
    Maer wie komt ginder aen? Albina wie wil ’t wezen.
Al. De Prins Mezance die zijn min licht u ontdeckt.
    Lavinia vaer wel.                                Alb. Iul binnen.


Lavinia, Mezance, Faustus, Camilla.
UW komst, Mezans, verweckt
    (75) Mijn ingekropten haet; gy doet Albina vluchten.
    Wat jaegt u herwaerts aen, ô oorzaeck van mijn zuchten!
    Gy ziet hoe elck u vlied, en laet my staen alleen.
Mez. Verlaet Albina u! daer toe heeft zy geen reên?
    Ick koom u troosten zoo mijn troost voor u is machtig,
La. (80) Neen! neve des tyrans, mijn gramschap brant te krachtig.
    Hoe tergt gy mijn gedult, ha! voorboô van mijn druck.
Me. Gy handelt my te straf, die vry ben van een stuck
    Daer uwe ziel om treurt: Agrippa was wel aerdig.
    Wie wederhoud een Vorst. ’t zy recht, of onrechtvaerdig,
    (85) Hy volgt zijn drift, zal ick dan zijn om hem verdacht,
    Dat is de meening niet, zijn konincklijcke macht
    Die zuyzebolt, ick zie hem uyt zijn stoel gestooten.
    Ay! laet verbolgentheyt uw droefheyt niet vergrooten.
    Uw minnaer, dat is waer, die was oprecht, en vroom,
[p. 4]
    (90) Den Koning wreet, een mensch waer voor ick zelver schroom.
    Dat hy de Vorst geleeck daer door was hy niet veylig.
    Hy wiert ter neêrgevelt te god’loos en onheylig,
    Het sneed my door het hart, toen ’t stael hem drong in ’t hart,
    Albanen nevens my, gevoelen uwe smart.
    (95) Het gansche hof is met Lavinia bewoogen.
    Een weezen heeft Princes ons meenigmael bedroogen,
    Die dagelijx ten hoof gemeenschap hielde, zijn
    Door ’t weezen steets verleyt, Agrippa in de schijn
    Van Koning, en de Vorst Agrippa ’t oog verbeelde,
    (100) Wy spraecken vaeck de Prins waer door wy dickwerf streelde
    Met waen de droeve geest, hy is, ’t is waer, gedood.
    Twee Vorsten in een Rijck, die last valt ’t Rijck te groot,
    Gelijckheydt baerde ongelijckheydt tot elcx wonder,
    Ik prijs geen wreetheyt, neen! den koning moet ’er onder
    (105) Die zulk een braven helt heeft eerloos neêrgeleyt.
La. Natuur vergeet haer plicht. zy maekt geen onderscheyd.
    Zijn wreetheydt is te groot, waer vind men twee in Rijken
    Van een gelijkheyt,moet voor d’een niet d’ander wijken?
    ’t Was onderscheyds genoegs, verscheyden van natuur
    (110) Was Tiberinus, en Agrippa, Vorsten vuur
    Door eerzucht aengeprikt, raekt lichter laeg te branden.
    Zijn goetheydt die bestaet te plagen volck, en landen.
    Daer tegen was mijn lief geneegen om den last
    Van ’t Algemeene best te dragen, ’k hou voor vast
    (115) Dat dit de oorzaeck was dat Tiberinus wacker
    Hem na het leven dong, zijn grootsheyt duld geen macker.
    O ongelijck gelijck! gelijck maer niet in aert,
    Des Konings moortgeweer my deze droefheydt baerd,
    Zoo vroom als d’eene was, zoo god’loos was den ander.
Mez. (120) Uw heevigheydt die is te heevigh, zegh wie kan der
    Verdoemelijcker daet betoonen aen een vrint,
    Een Prins in vrindschaps schijn te moorden, hy bevint
[p. 5]
    Zijn zelfs vol naberouw, ’t gewissen houd hem schuldig
    Aen uw Agrippás bloet; dies bid ick weest verduldig,
    (125) De wroeging die beklaegt uw leer, en ongeval,
    Heeft gist’ren my omarmt, en sprack Mezance,’k zal
    Voort na die Schoone gaen, haer bidden om verschooning,
    Zoo toont mijn needrig hart, het harte van een Koning.
    Hy weende bitterlijck; ick hoorden ’t zuchten aen,
    (130) En sprack ick heb te schelms haer en mijn zelfs verraên.
    Wilt in uw droefheydt u manmoedig nu verkloecken,
    Door dien zijn Majesteyt u komen zal bezoecken.
La. Ach hemel! zal ick dan gedwongen moeten zien
    Mijn minnaers moordenaer, voor wien dat ik moet vliên,
    (135) Beoogen ’t bloedig stael, dat in zijn bloet dorst baden?
    Mijn droefheydt die vergroot, ay laet uw raet my raden
    Het geen te raden is, eer dat het wert te laet.
    Men. In ’t eerst gevecht wiert hy den overfellen haet
    Der schickingen gewaer, toen eene pijl doorboorden
    (140) Zijn hant, gevoelde hy de straf der goôn, het moorden
    Verdraegt den hemel niet, een voorbeelt dat hy moet
    Gestraft zijn die te wreet derst plengen Princen bloet.
La. De goden wreeckers zijn van die onnoozel sterven.
    Laet Tiberinus door het zelve stael verwerven
    (145) Het gene Agrippa trof, zoo krijgt de weerwraeck kracht.
    De pijl door ’s Konings hant gedreven, toont de macht
    Der goden, die ’t gewelt der dwingelanden pletten.
    Zijn grootsheydt is te kleen om tegens haer te zetten.
    Een dootslag wert door ’t bloet des moordenaers gestilt,
    (150) Dies zal het noodig zijn het zijne wert gespilt.
    Barbaren moet men in hun wreetheydt achterhalen,
    Gerechtigheydt en eer bezet ons nauwe palen.
Mez. Zoo ongelovigheydt dit hart had eer vermant,
    Zoo voel ick nu ter tijt hoe dat het zelve brant
    (155) In liefde t’uwaerts, ja mijn ziele moet gelooven
    Dat een aenbiddelijck leeft heerschende daer boven.
    Ick moet bekennen die wel eer in twijfel stont
[p. 6]
    Als dat ’er goden zijn, uw schoonheydt my doorwont
    Ontdeckt mijn doolingen, Mezance wert bestreden
    (160) Van een verslindend vuur. verhoor doch mijn gebeden.
La. Het zy daer meê zoo ’t wil, ick kan niet veynzen heer,
    Agrippa ick bemin, schoon dat hy leeft niet meer,
    ’k Heb voor een and’re Prins geen liefde toch meer over,
    Maer haet met lijf en ziel mijn waerde levens roover.
    (165) Den hemel in mijn lief beslooten had al ’t geen,
    Dat van Lavinia wiert heylig aangebeên,
    ’k Zal in mijn ongedult my houden heel verduldig,
    De liefde is aen ons een danckbaer offer schuldig,
    En dan niet meer; hy heeft hem willig steets betoont,
    (170) Dies moet zijn liefde zijn met wederliefd’ beloont.
    Beroemde ziel, het is te veel tweemael te minnen,
    Wel aen Lavinia, koom wilt u zelfs verwinnen.
Mez. Princesse, ach! hoe kan een doode Agrippa u
    In liefde branden doen? en zijn voor ’t leven schuw,
    (175) Zal hy naer zijne doot uw lijf voor noot bewaren,
    Of is Lavinia met hem na ’t graf gevaren?
    Leg deze dwaesheydt af: zoo uwe wraeck groeyt aen,
    Zoo hoor Mezance noch, kunt gy mijn zucht versmaên,
    Laet doode doot zijn, ay doorluchte toon my liefde.
La. (180) Zulx kan niet zijn, de Prins was die dees borst doorgriefde.
Mez. Ondankbare, bewaer voor u uw toornigheyt,
    Vergun Mezance dat zijn liefde voor hem pleyt,
    Zoo zal ick noyt vervaert verschijnen voor uw oogen,
    Die my verschricken, ach! waert gy met my bewoogen.
    (185) Natuur heeft u en my haer gaeven meê gedeelt,
    Lavinia die haet, het geen Mezance streelt.
    Helaes! waer toe geklaegt, wijl gy geen klacht wilt hooren,
    Zult gy de oorzaek zijn dat ick zal gaen verlooren.
La. Zacht! zacht Mezance! stil, daer komt Tirrhenus aen.
    (190) Bedroefde vader, ’k ben met u geheel belaên,
    Zijn weezen staet verbaest! ô hemel wat zal ’t wezen?
    Mijn hart getuygt veel quaets, het klopt van angst, en vrezen,
    Dreygt ons een donderslag.


[p. 7]
Tirrhenus, Lavinia, Mezance, Faustus, Camilla.
MYn heer, verschoon dat ick
    U koom verstooren, ’k breng een boodschap daer de schrick
    (195) Zelfs voor verschrickt, helaes! mijn kint, mijn zoons vermoorder
    Wil u begroeten, elck vlied voor dien Rijxverstoorder,
    Lavinia, dees hoon in mijnen ouderdom
    Valt straffer dan de doot, hy wend hem van my om,
    En keert my stuurs de neck, zijn ongestuyme zinnen
    (200) Vliên van mijn dochter af, hy tracht uw hart te winnen.
La. Mezance, zoo uw ziel mijn ziel haer welvaert zoeckt,
    Zoo wederhoud de komst van die heel Alba vloeckt,
    Tirrhenus van zijn zoon, my van mijn lief beroofde,
    Door ’t stortend hartebloet, zijn glory heel verdoofde.
    (205) Ick volg Agrippa na, ’k wil dien Tyran noyt zien.
Mez. Op uw verzoeck Mevrouw, zal uwe wil geschiên,
    De liefde t’uwaerts doet my tot den Koning spoeden.
                                                                                binnen.


Tirrhenus, Lavinia, Camilla.
PRinces, om Tiberijn zijn voorneem te verhoeden
    Gaet Prins Mezans vergeefs na Albás Rijxtyran,
    Hy is onmenschlijck, boos, wreet tegens yder man,
    Zijn hart is heel verhart, waer zult gy u begeven
    (210) Daer gy uw lijf vertrouwt? uw eere, en mijn leven
    Die loopen t’zaem gevaer: wat zullen wy bestaen,
    Mijn zoon is als gy weet ons beyde voor gegaen,
    Hy vreest die gene die u hare gunst betoonen.
La. Ick vind haest plaets voor my.
Tir.                                               Wat plaets zal ons verschoonen?
    (215) Wat troost geniet die geen die stadig troost’loos is?
    De alverschrickb’re doot mijn laetste toevlucht is.
    Mijn jaren zijn te post verby, ay zeg, wat vrezen
    Heeft een die nimmer vreest, door vrees dees haeren reezen
    Wel eer als bergen hoog. Wie hoort niet mijn gesteen,
[p. 8]
    (220) En heeft meêlijden met mijn droevig ziels geween,
    Die ’t niet ter harten gaet, ick was wel eer zijn vader,
    Maer nu helaes! niet meer. Lavinia treê nader
    Gins komt de Koning, met zijn lijfwacht, ’t lijf gebergt.
    Der Vorsten gramschap wil voor nimmer zijn getergt.


Agrippa, Mezance, Lauzus, Atis, Tirrhenus.
tegens Mezance. (225) ZWijg van Lavinia, ick wil haer zien, en spreecken,
    Wie derft die flonckerstar voor mijn gezicht versteecken,
    Nu ick den scepter zwaey op Albás hooge troon.
tegens Lauzus. Laet voort het priesterdom volbrengen mijn geboôn,
    Dat zy het wieroockvat voort zwaeyen voor d’altaeren,
    (230) De dondervoocht bedanckt, en my die de gevaren
    Verdreven uyt het Rijck, ick heb de vreê herstelt,
    Mijn trouwe zorg weêrstont des vyants streng gewelt.
    Toen Alba wiert gedreygt: men eer my dan als koning:
    De vrede wiert met my bevestigt, toen mijn krooning
tegens Atis. (235) My kroonde als opperhooft, gun, Atis, geen gehoor
    Aen die my spreeken wil, alwaer ’t dat ick verloor
    De konincklijcke kroon, mijn wille moet geschieden.
    Wie sluyt de deur zoo trots? wat duller Eedellieden
    Verstooren mijne rust? Tir. Dat is door mijn bevel.
    (240) Ha snoode zoon! vergeefs ick gryze, hope stel
    Op u vermeetelheydt, ha spijt! ha schant!
Ag.                                                               Mijn vader!...
Tir. Ick ken u voor geen zoon, maar wel voor een verrader
    Van Prins Tirrhenus, en Agrippa, weet gy niet
    Als dat wy steecken t’zaem in ’t midden van ’t verdriet.
    (245) Het vaderlijcke hart moet ick door dwang verwerpen.
    Gy hoorde nevens my u in dees noot te scherpen,
    Te waecken nacht, en dag, doch nu ons niemant hoort
    Zoo luyster na mijn reên, Agrippa, ’k bid ay smoort
    De liefde die uw hart Lavinia komt dragen,
    (250) Een liefde die ick, maer gy ’t meeste zult beklagen.
[p. 9]
    Heeft vaders voorzorg niet uw hooft gekroont met lof?
    Vreest elck u niet als Vorst in het Albaensche hof?
    Voorzichtigheydt heeft u door my ten troon verheven,
    Is mijne zorg mijn kint niet meer by u gebleven?
    (255) Dat gy uw vader wraeckt, en wulpse min verkiest.
Ag. Mijn heer, gehoorzaemheydt niet graeg haer glans verliest.
    Ick heb voldaen al ’t gene ick schuldig waer te houwen,
    En noyt mijn plicht verzaeckt, scheld my voor geen ontrouwe
    Ontaerde zoon, die ’t goet van vader niet erkent;
    (260) Want alzoo dra ons heyr van Alba was gewent,
    En toen d’allarm trompet van ’s Konings legermachten
    Op de frontieren deed de muytery verzachten
    Van ’t ongebonde volck, was, Tiberinus daer
    Verplicht te komen om de rust te brengen, maer
    (265) De stroom van Albulus deed hem de ziel uytbraecken:
    Geen lijfwacht die de Vorst beschermde toen most waeken
    Voorzichtigheydt, en list, terwijl de stroom de macht
    Verwon van dien tyran, hebt gy te weeg gebracht
    Dat mijn gelijckheydt bleef als wettig Vorst regeeren,
    (270) En tot meer zeeckerheydt, deed gy het leger zweeren
    De Prins Agrippás doodt, die noch in ’t leven is,
    Te wreecken vol van moet, om zoo de duysternis
    Die haar gezicht bedwelmt, niet spoedig af te wenden,
    Voor Tiberinus my al ’t oorlogsvolck erkenden,
    (275) Toen de archlistigheydt gaf uyt, hoe dat de Vorst
    Agrippa stiet het stael in zijn helthafte borst.
Tir. En om mijn voorneem, zoon, een beeter schijn te geven,
    Verliet ick u om reên, dees leden deed ick beven,
    En tranen biggelen al zuchtend, mijn gezicht
    (280) Zich droevig toonde hield ’t Albaensche volck verplicht.
    Wie kroonen torssen wil, schroomt Vorst, noch onderdanen.
    Noch eenmael leen gehoor aan ’t vaderlijck vermanen.
    Verban die ons verbant, blusch uyt de helsche vlam
[p. 10]
    Die uyt Lavinia zijn eerste oorspronck nam,
    (285) Verwin u zelfs, en denckt aen ’t vorstelijck vermogen.
Ag. Hoe mag een koning dan noyt een Princes beoogen,
    Weêrstaet de goude staf de vorstelijcke min?
    Een Vorst die is een mensch, een mensch leeft naer de zin
    Waer toe natuur hem trekt. die troonen derft betreeden,
    (290) Mag die niet zijne min aen die hy mint besteeden,
    Wat is een Koning dan, een slaef van slaverny.
Tir. Dees doolingen verlaet, bemint de heerschappy,
    Het vorstelijck ontzag vermag haer niet te spreecken,
    Die ’t heerschend Alba heerst, zal die gedwongen smeecken
    (295) Om wederliefde, neen? de gloor uws majesteyt
    Van ’t omgelegen volck geëert wert, en verbreyt,
    Uw grootsheydt volgt de Vorst, voor minder wilt niet schricken.
Ag. Hy minde de Princes mijn zuster, zal ’k my wicken
    In bloetschant? dat zy ver: hoe zijt gy zoo verblint.
    (300) Albina, als gy weet, vorst Tiberinus mint,
    Bemin de goude eer, en laet dien gruwel varen.
Tir. ’t Is voor my eer genoeg, nu ick op uwe haeren
    Zie Albás kroon gevest, nu gy de troon betreet.
Ag. Oprechte liefde doet, mijn vader, niemant leet,
    (305) Uw al te grooten zorg maeckt mijn elende quader.
    Lavinia alleen die Schoone is de ader
    Die my het leven geeft, wat zwaerigheydt vind gy
    Dat ick aen haer ontdeck uw list, en veynzery.
Tir. Zy is te jonck, en teer, te wulps, en los van jaeren,
    (310) Haer is zoo veel niet als my over ’t hooft gevaeren,
    De jeugt begrijpt niet wat den ouderdom begrijpt.
    Het is de Tijt die door de tijt de herssens slijpt.
    Mijn zoon, zy weet noch niet waer zy behoort te zwijgen
    Dit schadelijck gebrek der vrouwen aert is eygen,
    (315) Wat men op ’t hoogst verbiet, raeckt ’t aldereerst aen ’t licht.
    Steun op uw vaders zorg, en volg maer eer, en plicht,
    Zoo zult gy in dit Rijck de last en zwarigheden
    Vernietigen, mijn kint weest met mijn raet te vreden,
[p. 11]
    Het konincklijck ontzag geld meer als ’t vrouwen oog.
Ag. (320) Ach! kent gy dan niet meer die deze ziel bewoog.
    De kroon, en scepter zijn zoo schoon niet alsze blinken,
    Wiens last de haeren druckt, ’t hart doet in vrees verdrinken.
    Mijn vader voelt niet meer die zoete zoetigheydt.
    Den hemel als gy ziet dreygt ons met zwaerigheydt.
    (325) Wy vinden tot ons leet meer dan gewisse blijcken.
    Men dient der Goden haet voorzichtig te ontwijcken,
    De pijl die deze hant doorwonde, toonde dat
    Door scepterrooven wy te eerloos zijn beklat,
    Sla neêr uw oogen, en gedenckt, dat wraeck zal toonen,
    (330) Wie Vorstenstaven rooft men met de doot moet loonen.
Tir. Vreest voor den hemel niet, die u begunstigt is
    Nu gy voor Koning speelt, verwerp uw droefenis,
    ’t Nauwkeurig oog kost u niet uyt elckander scheyden,
    Eenweezenheydt het Hof geduuriglijck verleyden.
    (335) Den hemel door zijn doodt maeckt u geluckig zoon,
    Voor ongeval leeft gy door my bevrijd, ay toon
    Dat gy een Koning zijt die volck’ren kunt bestieren.
    Zijn niet uw onderdaens de trotze Rutulieren?
    Dat gy de zetel hier als opperhooft bekleet
    (340) Is aller Goden wil, de Rijxtyran hoe wreet
    Wiert van haer gramschap uyt zijn hooge troon gesmeeten,
    Wiens goddeloosheyt trouw, en liefde had vergeten,
    U in zijn plaets gestelt, ja dees vermaerde Stadt
    Met Princenbloet geverft, te dier en waerd geschadt,
    (345) Scheen eer een moortspelonck, als Konings Hof, regeren
    Roept om voorzichtigheydt, laet nu uw vader leeren,
    Mezance is te groots, en oock ’t gezag niet waerd,
    Fortuyn heeft u mijn zoon tot dit geluck gespaert.
    De Koningen zijn hier voorbeelden van de Goden,
    (350) Weest haer gehoorzaem in ’t volbrengen der geboden.
Ag. Zijne onrechtvaerdigheydt druckt Albás zetel niet,
    ’k Verfoey zijn wreetheydt, en onmenschelijck gebiet,
    Zijn gruwelheden zelfs hem van het licht beroofde.
    Eneas bloet door hem alleen haer glans verdoofde.
[p. 12]
Tir. (355) Eneas bloet! ha spijt. een pest die ’t al verwoed,
    Mezance Konings neef is meê van ’t zelfde bloed.
    Jupijn stelt in uw hant het Vorstelijck hanthaven.
    Zogt Tiberijn ons niet te drucken als zijn slaven,
    Verstiet het Priesterdom, en ’t goddelijck altaer,
    (360) Toen ’t witgesneeuwde hooft most vluchten voort van daer,
    Volharde tot zoo lang het blixemvuur van boven
    Verzengde zijn gewelt hem dorst van ’t lijf berooven.
    Gy ziet uw vader heeft de Goôn haer wil volbracht.
    Hy leyt verdelgt, en gy hebt in uw handt zijn macht.
Ag. (365) Ick zal, Heer vader, ’t Rijck bestieren naer vermoogen
    Als gy Lavinia mijn Schoone wilt gedoogen.
Tir. Heeft dan Lavinia meer macht als ’t Koninckrijck?
    Wie is zijn Majesteyt in heerlijckheydt gelijck?
Ag. Zeg waerom moet mijn min voor uwe strafheydt vlieden?
Tir. (370) Mijn zoon gehoorzaemt doch het vaderlijck gebieden.
Ag. Een ander nevens my die zelfde schoonheyt mint,
    Zijt gy gevoeleloos, of is mijn vader blint,
    Dat hy niet zien wil die ick min, en noyt zal schuwen.
    Dit Koninklijcke kleet, doet de Princes vernuwen
    (375) Agrippa in de schijn des Konings, haere haet
    Verzeeckert waere min, zy blijft mijn toeverlaet,
    De trotsheydt die zy toont getuygt stantvaste liefde.
    Haer teederheydt voor lang dees fiere borst doorgriefde.
Tir. Wel aen dan blust uw vlam, streelt, liefkoost, lonckt, en kust,
    (380) Tot dat een gladde dolck uw zotte liefde blust.
    Als ’t springend hartebloet Agrippa doet versmooren,
    Dan zal hy, doch te laet, nae vaders reden hooren.
    Aenzienlijckheydt om min verbant gy van u af,
    Wel, koom geniet voor Kroon, het naere duyst’re graf,
    (385) Doch, om ’t Albaensche Hof geen achterdocht te geven,
    Zal ick de Koning die verhuyst is uyt dit leven,
    Vertoonen heel bedroeft uyt ’t water opgevist
    In Prins Agrippás schijn, door Prins Tirrhenus list.
[p. 13]
    Den Adel zal met my het Vorstlijck lijck beklagen,
    (390) Hoe mijne ouderdom most ’s Konings wreetheydt dragen.
    Houd in den kercker my wel strengelijk geboeyt,
    Zoo kunt gy zien den haet die by den Adel groeyt.
    Mijn listigheydt zal u haer listigheydt ontdecken,
    Zoo gy wilt wel doen, laet Lavinia vertrecken.
    (395) Speel nu een Konings rol, zoo wert u naem geviert,
    Gedenckt als dat dit wert door vaders list bestiert.
    Uw trouwste vrinden doet op ’t spoedigste vergaed’ren;
    Maer laet Lavinia voor al de Troon niet naed’ren.
Ag. Dees al te harden daet strijt tegens plicht en bloet.
Tir. (400) Verachting die de zoon en vader leven doet,
    Gewilligh wil ick my tot deze last verneeren,
    Nu ick u gloryrijck zie Albás kroon regeeren.            binnen.
Continue

HET TWEEDE BEDRYF.

Iulia. Albina.

DIt droevige Paleys is d’oorzaeck van uw ramp.
Al. ’t Paleys niet, maer de Vorst, ô Iulia! ick kamp
    (405) Hier met mijn bloet, daer met die myne ziel beminde.
    Waer zal ick de Princes nu op het zeeckerst vinden,
    Wijl zy den Koning schroomt? die ick bemin, en haet,
    Hy was die myne broêr, mijn vaders toeverlaet,
    Zoo jammerlijck, en wreet, dorst van het licht berooven,
    (410) De liefde en natuur, Lavinia, dringt boven.
    Mezance oorzaeck was dat my de Vorst verliet,
    Genegentheydt Princes, die u en my gebiet,
    Doet my naespooren waer gy vluchtend zijt geweecken,
    De goede kans van ons dient niet te zijn verkeecken,
    (415) Zoo wert de wraeck verzaet die ons geduurig moort.
    Maer hoe! wat zal dit zijn? ick stae verzet, de poort
    Dat buytens tijt heel dicht, en stil, dus toegeslooten?
Iul. Dat doet den Koning die uw droefheyt komt vergrooten,
    Wiens voorgenomen daet ontstelt uw droef gemoedt,
[p. 14]
    (420) Hy wil Lavinia zelfs zien en spreecken.
Al. ’t Bloedt
    Zal hem dien gruwel zelfs in ’t aengezicht verwyten,
    Barbaer, kunt gy uw min zoo goddeloos versmyten,
    Dat gy haer minnaer, die mijn broeder was, ontzielt.
    Albina, ach! hy heeft de liefde heel vernielt,
    (425) Genegentheydt is weg, ’k zal hem de moort voorstellen
    Heel onverzaegt, en zien of hy niet zal ontstellen.
Iul. Ontzie geen broederbeul, als Alba is bekend
    De oorzaeck van uw druck, en vaders ziels elend.
Al. Eer hy de doodslag deed kost hy mijn ziel behaegen,
    (430) Nu vrees ick den Tyran zijn goddelooze lagen,
    Gy weet wel dat de Vorst is aller plagen bron.
    O Julia, ick leef verwonnen, schoon ick won.
    Die onverwinlijck scheen, eer ’t stael mijn broêr verdelgde,
    Nu is het dat de haet de bitze nijt inzwelgde
    (435) Voor liefde tot de Vorst, ’k ontdeck getrouw mijn min
    Aen u als een vriendin, om als een vyandin
    Agrippás moordenaer zijn levens draet te korten.
Iul.Uw minnaer.....
Al. Die verwoed zijn eedel bloet dorst storten.
    Een Koning, Julia, schept nimmermeer zijn lust
    (440) Aen eedel Princen bloet, ick zie mijn wraeck geblust,
    Nu dat mijn hart hem is ontrooft, dien al te wreden
    Schept vreugde in mijn leet, wil hooren raet, noch reden,
    Zijn wreetheydt holt al voort, kent my noch mijne noot,
    Ja zijne trotsheydt prangt my felder dan de doot.
    (445) Hy die mijn minnaer was, heeft mijn geslacht bedorven,
    Mijn min en broeder zijn op eene tijdt gestorven,
    ’k Verlies een Koning die mijn broêr heeft neêrgevelt,
    O hemel! kunt gy dan verdragen zijn gewelt
    Daer zelfs natuur wil dat ick dien Tyran moet haten,
    (450) Mijn eygen bloet vergeet, kan ik haer beyd verlaten,
    De liefde deelt met my de tranen, en het bloet.
Iul. Weêrroept het gene dat u schâ, geen voordeel doet.
[p. 15]
    Uw vader is als gy met droefheydt overladen.
Al. Mijn broeder, kan mijn min dan eerloos u verraden,
    (455) O neen! het zusters hart, neemt tot uw lijck haer wijck.
    ’k Min Tiberinus, en vervloeck zijn gruwlijck Rijck,
    Te minnen, haten, en te lieven heeft zijn reden,
    Ick waer met u, waerd gy dan met mijn bloet te vreden,
    Tyran, gy voelt niet meer de ziels genegentheên,
    (460) Door Prins Agrippás doot de zacht van min verdween.
Iul. Ontzag hielt mijne tong geboeyt, laet af dees woorden,
    ’t Is Alba wel bekent dat hy uw broêr vermoorde,
    U vader als gy ziet die volgt zijn zoon op ’t spoor.
    Albina zie wel toe, leen oogendienst geen oor,
    (465) Zijn listigheydt vermijd, zoo hoed gy u voor plagen,
    Rijxtyrannyen zijn onmenschelijck te dragen.
Al. Mijn wonden opgekrapt zie ick voor noyt geheelt,
    Wat in dees boezem woont heb ick u meêgedeelt,
    Wie kan de fellen drift van zijne weerwraeck zussen?
    (470) Mijn opgereezen vuur is qualijck uyt te blussen,
    Mijn zwackheydt is te zwack om alles uyt te staen.
Iul. Wie wijsheydt mint zal aen de hant van reden gaen,
    Dit kanckerende quaet zou uw gebeent verteeren.
    Uw minnaer, en uw beul, zal eeuwig niet regeeren,
    (475) Een yder leeft bevreest, door Albás geeselroê,
    Wy zijn de wreetheydt zat, weest gy zijn schijnmin moê.
    Schroomt dien ontmenschden mensch, zoo hebt gy niet te schroomen,
    Zulx doende zult gy.....
Al. Zwijg, ’k zie vader ginder komen.


Tirrhenus, Albina, Julia.
O harde Tyranny! ô al te wreden zaeck!
    Albina, ach! mijn kint!
Al. Mijn vader!
Tir. Helpt de wraeck
    Volvoeren, die mijn ziel tot weerwraek aen komt manen,
    (480) Een nieuwen overlast doet my veel zilte tranen
[p. 16]
    Langs ’t rimplend aengezicht neêrbiggelen, gae ziet
    Getrouwe Iulia of iemant ons verspiet.
    Mijn droeve elende kan ick u niet zonder klachten,
    Noch lijfs ontsteltenis verhaelen, al zijn krachten
    (485) Spant den Tyran by een, hy staet nae ons verderf,
    Lavinia, noch ick by hem gehoor verwerf,
    Die mijn roem waerde zoon van ’t leven dorst berooven,
    En schendig mijne eer met laster tracht te dooven,
    Zijn onbeschaemtheydt my in ’t aengezicht verwijt
    (490) Als dat hem de Princes door my haer gunst ontzeyd,
    Op halsstraf hy verbied die Schoone aen te spreecken,
    Aen vaders bloet zoeckt dien barbaer hem noch te wreeken.
    Uw broeder heeft zijn lust ten vollen niet voldaen,
    Die Prins Tirrhenus is manmoedig voor gegaen,
    (495) Wy zijn, door dit verdriet, geduurig in verdrieten.
    De stam, en telg, ô telg! een zelve lot genieten.
    Ik ben Albina, als gy ziet, al levend doot.
    Wie zal naer mijne zorg voor uwe kuysche schoot,
    Door mijn aflijvigheydt, een vader u verstrecken,
    (500) Om uwe zuyverheydt te hoeden voor bevlecken.
    Dat ick te leven wensch is maer om u alleen,
    Voor my, ’k heb ziels verdriet en smaets genoeg geleên,
    Ick zie al door ’t bedrog, en loosheydt der tyrannen.
Al. Nu dat den Koning u wil uyt het hof verbannen,
    (505) En gy Lavinia niet spreecken moogt, noch zien,
    Zoo zorgt voor u, en my, wilt zijn gewelt ontvliên,
    Haer wijs beleyt den Vorst zal brengen tot bedaren,
    Zoo leven wy gered uyt noot, en lijfs gevaren,
    De Rijxplaegs gramschap moet ter neder zijn geleyt.
    (510) Een wrede Koning acht geen mins bescheydenheydt.
    Door zoetigheydt men moet verbolgenen liefkoozen.
Tir. Ick zou mijn zelf mijn kint, daer door verreukeloozen.
    Kan ick aenspreecken, die ick niet aenspreecken moet,
    Hy schijnt by beeren, en geen menschen opgevoed.
Al. (515) Zijn liefde.....
Tir. Zal u wel verachten, niet beminnen,
[p. 17]
    Zijn trotsheydt nimmer is door weldoen te verwinnen.
    Eenwezenheydt te stout, stiet mijne zoon in ’t graf,
    Waer van dat ick helaes! gevoel de smart te straf.
Al. Wilt als een vader ons dan vaderlijck beschutten,
    (520) Lavinia, en my in alles onderstutten.
    Zoo wreecken wy het bloet van minnaer, en van broêr.
    Verschaft den Koning ’t geen Agrippa wedervoer.*
Tir. O dochter! ’k heb voor lang getracht hem te doorstooten.
Al. Gae spreeckt de Rijxprinces de grootst’ der troongenooten,
    (525) Hitst op de burgery, neemt tijdt en uur wel waer,
    Helpt den tyran van kant, mijn broeders moordenaer:
    De moedigheydt van ons hem moedig aen zal randen.
    Ick gae haer zoecken nu mijn wraeck slaet aen het branden.
    Stelt ziel en hart gerust, wy zijn elkaêr getrouw.
Tir. (530) Wel aen mijn kint, gae zoekt die hooggeboren vrouw,
    Of uwe broeders doot haer kost tot weêrwraek wecken,
    Hoe oud uw vader is hy zal een hulp verstrecken,
    Hy heeft te lang geleeft, dien wreê barbaer moet voort.
    Mijn wil hebt gy hier in Albina wel gehoort. Tir. binnen.
Al. (535) Heer vader ick verhoop dees zaeck zoo uyt te voeren,
    Dat u, noch geen Albaen het harte zal ontroeren.
    O Iulia! ick voel my tot den strijdt gehart,
    Ick, noch mijn vader dult niet meer die hoon, en smart,
    En de Princes vervloeckt zijn ongerechtigheden.
    (540) Ik zie door onze macht zijn tyranny vertreden.
    Maer zagt, gins komt zy zelfs, zoo zy my bystant bied
    Wert Tiberinus trots verbrijzelt heel tot niet.


Lavinia. Albina. Camilla. Iulia.
PRinces, ter goeder tijt dat ick u kan begroeten,
    ’k Had voorgenomen u t’ontdecken mijn ontmoeten.
    (545) Een nieuwen overlast maeckt my den geest ontrust.
    Den Koning Tiberijn door zijn vervloeckte lust
    Bespat van Princen bloet, dien helt die ’k aen zal bidden
    En niet vergeeten kan, die in mijn hart het midden
[p. 18]
    Tot zijne wooning heeft, hy wil door dwang, ick schrick,
    (550) My zien, en spreecken aen, ’k vrees yder oogenblick,
    Wat of zijn voorneem is?
Al.                                                         Zijn razerny gaet veerder
    Als gy wel dencken kunt, hy zal niet rusten eerder,
    Veel min vernoegt zijn, voor zijn voorneem is voldaen.
    Hy wil vry meer als zien?
Lav.                                             Barbaer, wat gaet my aen?
Al. (555) Hy draegt u liefde toe.
Lav.                                                     Ick haet, en vloeck dien snooden,
    Wat kan dien wreede mensch my meerder doen als dooden.
    Gy geeft my door dees reên een dodelijcke wond.
Al. Mijn vader dit bekent, Princes, geraden vond
    Om aen u ’s Konings wil, en voorneem te verklaren,
    (560) Het Vorstelijck ontzag belettend ’t openbaren,
    Hy had u anders zelfs gesproocken van dees daet,
    Een vuur wiens vlam verslond Agrippás levens draet.
Lav. Helaes Albina! ach! ick hield voor hem verborgen
    Mijn liefde heel bedeckt: niet vry van angst, en zorgen,
    (565) De minnenijt een Vorst van reed’lijckheydt ontbloot.
    Hy was het die mijn Prins zoo eereloos doorstoot.
Al. Doordringende gevoel, wat doet gy my gevoelen,
    Des Konings minnenijt zal nimmermeer verkoelen,
    De liefde van mijn broêr, die zusters hart doorboort.
    (570) Het is Vorst Tiberijn die eerloos heeft vermoort
    Agrippa die gy mint, dien wreede blixemslinger
    Zijn hartaêr heeft geraeckt, dien trotsen burgerdwinger
    Heeft dit slachtoffer opgeoffert aen zijn brant,
    En tegens uwe wil u aen die daet verpant,
    (575) Waer door gy deelgenoot geworden zijt van ’t woeden.
Lav. Ach! mijn gedachten die verschricken, zulck vermoeden
    Verban die voort van u, mijn lichaem beeft, en schrickt.
    Tyran waer hebt gy u zoo reuck’loos ingewickt.
    Barbaar, ach minnaers beul! ach! moorder van mijn waerde.
[p. 19]
Al. (580) Hy is Princes niet waerd dat men hem langer spaerde
    In ’t leven, neen! hy moet verdelgt zijn, wijl den haet
    Op u, en my gevat, verwecken zou meer quaet.
    Laet uw voorzichtigheyt zijn wreetheyt onderdrucken,
    En onbarmhartigheydt, zijn toornigheydt doen bucken,
    (585) Schoon haet hem tegen was.
Lav.                                         My quetst mijn minnaers doot
    ’t Za wreecken wy ons nu, ’t is meer als tijt; de schoot
    Des aerdrijx die mijn Prins houd voor mijn oog besloten
    Vergun, ô moeder! my een legerplaets, ’k zal stooten
    Vol dapperheydt het stael in zijne moorders borst,
    (590) Dit is den laetsten dagh, hy yzelijck bemorst
    Magh ’t ingeslorpen bloet ter keele weêr uytbraecken,
    Mijn hart vervrolijckt haer, en schijnt in vreugt te blaecken.
Alb. Men schroomt geen lijfsgevaer, als yder een zich wreeckt.
Lav. Wie eedel is van moed, toont wie hem heeft gequeekt,
    (595) Mijn liefde den tyran zal razende vermoorden.
    Vorst Tiberinus noyt van zulck een weerwraeck hoorden.
    Het is onmogelijck t’ontschuldigen zijn daên,
    Door uw heer broeder heeft hy kroon en staf verraên.
    Mezance Konings neef getrouwe hulp komt bieden.
    (600) Wat ziet men wonderheên door liefde al geschieden,
    Dat uwe vader in dees zaeck voorzichtig gaet,
    Zijn trouwe zorg is ons een vasten toeverlaet.
    Princes hy ziet ten hoof uyt meer als Argus oogen,
    Een yder toont hem gunst, ick zie den trotze, en hoogen,
    (605) Ontzinde Gerion ten afgront al gestort.
    Mevrouw, den Koning? ’t waer best onze reên gekort.
Al. Te wrede, nadert gy?
La.                                 Uyt stoutheydt, om te plagen,
    Die zijne tyranny gewillig niet wil dragen.
Iul.Het zal geraden zijn, gy u voor hem verbergt.
Al. (610) Zijn dartelheydt mijn min heeft al te veel getergt.


[p. 20]
Agrippa. Albina.* Iulia, en ’t gevolgh.
NU ’t zegenrijck geluck my doet de troon opsteyg’ren,
    Getrouwe bontgebuurs geen trouwe bystant weyg’ren,
    Leef ick Albina heel gerustig buyten noot,
    De liefde die ontziet geen kogel, vuur, noch loot.
    (615) Mevrouw, ’k genoot eer ’t zoet van uwe zoete lippen.
Al. Genaeck my niet Tyran, ha moorder van Agrippe!
    Hoe waerd Albina is, getuygt haer waerde broêr,
    Die door uw moortgeweer gezwind naer Lethe voer.
    Uw wreedheydt heeft uw hart van ’t mijne afgezondert.
Ag. (620) Doorluchtige, ’k ben voor uw gramschap niet verwondert,
    Uw broeder, wel is waer, ter aerde wiert gevelt,
    Ick volgde ’s Rijx gebied, ick volgde geen gewelt.
    Eenweezenheyt most Prins, of Koning neêr doen bucken,
    Zijn loosheyt zocht mijn hant den scepter te ontrucken,
    (625) Ons ongelijck gelijck, was d’oorzaeck van zijn val.
    Mijn Rijxtroon waggelde door dees gelijckheydt, zal
    Dan Tiberinus zijn de oorzaeck van het woeden.
    Men pleegt een misdaet, om een misdaet te verhoeden.
Al. Neen! neen! hou op! hou op van veynzen! Kroon, noch Staf
    (630) Zijn schuldig aen de steeck die gy Agrippa gaf.
    Waer van de liefde is, ha spijt! de grootste oorzaeck.
    Lavinia streckt u, ô broederbeul! geen voorspraeck.
    Hebt gy uw lust gekoelt door ’t storten van zijn bloet,
    Vervloeckte misdaet, die ick eeuwig vloecken moet,
    (635) Wat dolheydt heeft uw hant tot moorden aengedreven?
Ag. ’k Heb aen die schoonheyt lang getrouwe min gegeven.
    Scheld Tiberinus voor geen moorder, neen! maer weet
    Als dat uw hart verdruckt, mijn hart valt straf, en wreet.
    ’k Wil nimmer zijn verdagt voor moorder van uw broeder.
Al. (640) Agrippás bloet roept wraeck, breynlooze Rijxverwoeder.
    Wanneer een wreede Vorst in wreetheydt leeft gerust,
[p. 21]
    Dan vaert hy voort in ’t quaet boosaerdig, naer zijn lust,
    Tot eene donderslag van droeve ongelucken,
    Hem op het onverzienst derft ’t Rijxgezag ontrucken,
    (645) Wiens heerschappy dan leyt gekeetent en geboeyt.
    Een dwingelant moet zijn door dwing’landy gesnoeyt,
    Uw wreetheydt viel te wreet, uw liefde onbestendig,
    Gy schijnt voor ’t oog wel schoon, maer ’t hart is valsch inwendig.
    De gooden zelfs staen om uw groots gemoet verzet.
    (650) Ick acht uw liefde niet, want gy acht eer, noch wet.
    Hoe kan de donderaer, baldadige, u dulden.
Ag. Een Vorst doet wat hy wil, zy kennen geene schulden,
    Stof vry op tyranny, by Jupiter ick zweer,
    Dat ick ’t ontzag verban, door my uw huys weleer
    (655) Gelijck een onderdaen neêrslachtig toegedragen.
    Hoovaerdige, gy zult mijn ziel niet meer behagen.
    Uw misdaet weckt mijn haet, de min betoont aen uw
    Maeckt door afkeerlijckheyt voor wedermin my schuw.
Al. Mijn ziel heeft niet voor u als naere yslijckheden,
    (660) Tyran vaer maer vry voort, koom wilt op ’t harte treden
    Die u geen weêrstant bied, laet Alba uwe schant
    En moorderyen zien; want liefde gy verbant,
    Genegentheydt is doodt; gy hebt te schelms ontbonden
    Door hels gewelt uw trouw, Agrippás oopen wonden
    (665) Verschricken die u niet? barbaer, waer is de zucht
    Die gy te mywaerts droeg, uw liefde op de vlucht
    Stuyft met de wint voorby, derft gy u eeden breecken?
    Doch bloet, en liefde wierd op eenen tijt doorsteecken,
    Uw doodelijcken haet scheen toen naer zucht gekoelt,
    (670) Waer van dit droevig hart de naesmaeck noch gevoelt.
    Tyran. hoe kunt gy min, natuur, en plicht vergeeten?
Ag. Gy weet uw razerny heel razend uyt te meeten,
    Ick noodig niet uw haet, beweeginge des bloet
    Beklaegt my, en wijst aen wat uwe gramschap doet.
    (675) Uw waerde broeder die vol roem en heerlijckheden,
    En liefde munten uyt, beeft deze borst bestreden.
[p. 22]
    Gy hoorde Tiberijn te haten voor altijt,
    Dan had hy moeyten weêr te zoecken, dat hy quijt
    Door zijne wreerheyt wiert, dan zou de plicht betoonen,
    (680) Dat die men mint niet moet met broederslachting loonen.
    Ick wil u zelfs Princes verlaten, dat uyt vrees
    Dat mijn gezicht in ’t hart van die ’k eer eer bewees,
    De haet niet en verteert, die my hoort te verteeren,
    Het binnenst van uw ziel schijnt noch uw Vorst te eeren,
    (685) Dat g’als verborgen houd, verweck oneerlijck niet,
    Een groote misdaet was die onze min verriet.
    Vertoonende daer by genegentheydt in ’t minnen,
    Door overlast men scheurt van een verliefde zinnen;
    Maer als men weeder ziet de liefde in haer kracht,
    (690) Dan loopt het hart gevaer van vallen, wijl de macht
    Van eene wederkomst de toornigheydt kan dooven.
    Door mijn vertreck zal ick niet meer uw vreughde rooven,
    En moeylijckheden zijn voor eeuwig uytgeblust.
Ag. binnen.


Albina. Iulia.
ZYn ongerustig hart schijnt heel te zijn ontrust,
    (695) Vlie eeuwigh voor my weg, ha! moorder van mijn leven.
    Mijn liefde wil haer niet by een tyran begeven.
    ’k Zal uwe schaduw zijn, en waer gy vlucht, of zijt
    Zal naberouw uw hart steets knagen, welckers spijt
    Rust met de doot gelijck, mogt my die vreucht gebeuren,
    (700) O Iulia! ick zou voort afstant doen van treuren,
    Mijn liefde die is weg, de wraeck bewoont dees borst,
    Mijn ooren zijn al doof voor zijn gevley, mijn dorst
    Dorst na Tyranne bloed, ’k derf hem geen minnaer noemen,
    O neen! een minnaer wraeckt vermoorden, en verdoemen,
    (705) Ick hoop door vrinden hulp te purperen het kleet
    Van die mijn broeder viel dat zonder reên te wreet.
    Getergde liefde en spijt geduurig met my waecken.
    En willen dat ick zal ons vrinden op gaen maeken. binnen.
Continue
[p. 23]

HET DARDE BEDRYF.

Faustus. Mezance.

ICk vind in ’t leger wel die niet te vreden zijn
    (710) Met dees gemaeckte vreê, de leedigheydt een pijn
    Streckt voor een braef soldaet, zy scheppen geen behagen
    In ’t wapenloos gewaed, haer lust is te verjagen
    De vyanden uyt ’t velt, zy zijn u toegedaen,
    Uw heymelijcke gunst zal vrindschap winnen aen.
    (715) Gy weet dat Alba vol is van uw gunstelingen,
    Voegt deze t’zaem by u, zoo vreest gy geen bespringen,
    Zoo hangt het Rijx gezag aen Prins Mezances macht,
    En onderdaen gered uyt noot, en jammerklacht,
    Door dien gy waerdig zijt zijn gloory te bekleeden.
Mez. (720) Ick ben een minnaer, een die mint die volgt geen reden,
    O Faustus, liefde doet dat ick geen kroon gedenck;
    Want de eergierigheydt verjaegt my, ick verdrenck
    In zorgen die mijn ziel geduuriglijck belagen,
    My stooten van de troon, aenlockselen behagen
    (725) Die my steets quetzen, schoon dat oneer als gebied
    Gehoorzaemheydt, zoo wil regeerzucht zulx weêr niet.
    Ick werd van ongedult vast heen en weêr gedreven,
    En had mijn ziel haest aen een misdaet opgegeven,
    Nadien ’t aentrecklijk schoon mijn vlam ontsteeken had,
    (730) Haer vuur heeft mijne ziel gereynigt, in dees Stat
    Is zoo geluckige als ick ben niet te vinden,
    Zoo var de liefde wil te zamen ons verbinden
    Dat ick die schat geniet, zoo laet ick staf en kroon.
Fau. De Koning koomt, en neemt zijn gang tot uwer hoon
    (735) Recht na Lavinia de Rijxprinces haer wooning.
Mez. Zacht! stil daer staet hy stil! en raeskalt, trotse koning,
    Hy schijnt geheel ontstelt, iets wonders dit beduyt.


Mezance. Agrippa. Faustus. Atis.
DEn hemel zegene zijn Majesteyts besluyt,
    En voorgenoome vreê, indien dat ick recht oordeel
[p. 24]
    (740) Vind ick zijn majesteyt zwaermoedig. daer het voordeel
    Van ’s vyants rijcke buyt, met schatten hoopt uw Rijck.
    Waer meê bekommert g’u, daer g’onverwinnelijck
    Als triumfeerder keert, en stut het bloedig strijden.
    Gy brengt de vreede, en rust, ten spijt van die ’t benijden.
    (745) Wie onderwint hem te vertoornen uw gedult?
Ag. Ick weet wel dat het al my toelacht, maer mijn schult
    Van droefheydt moet bewaert mijn droevig hart bestieren,
    Mijn gloryrijcke naem omheynt van zeeglauwrieren,
    Die ’t bloedig oorlogsvelt my opdroeg tot een gaef,
    (750) Is voor het algemeen, de rust en vreê hoe braef
    En aengenaem is voor geen Vorst, wel onderdanen
    De ongerustigheydt my smelten doet in tranen,
    Het gene ick bevocht, is voor dees burgery.
Mez. Geluckige! ay stel die reden toch ter zy.
    (755) Gy ziet hoe Vrouw fortuyn u zelfs draegt op haer handen,
    Wraeckt d’ongestadigheydt, gy zijt een schrick der landen.
    Beroemde koningen zijn goden op dees aerd.
Ag. Stantvastige Fortuyn de weereld door vermaerd
    Heeft mijne smeeckingen tot noch toe voorgekomen,
    (760) Doch zy heeft in haer hand dat licht weêr wert ontnomen.
    Twee blinde god’lijckheên verbinden ons te vast,
    Ia eeuwiglijck gestrickt, wiens macht op niemant past,
    Maer heeft ons t’zaem geboeyt aen wetten, als voor dezen,
    Het wanckelbaer geluck moet steets de liefde vrezen.
Mez. (765) Ick ben verwondert dat Albina u behaegt!
    Daer gy haer broêr verdelgt, en niet zijn dood beklaegt,
    Geoffert door uw stael, zoo reuck’loos en vermeeten.
Ag. Zoo dra gy hooren zult, ’t geen ick wil gy zult weeten
    Wie dat ick liefde draeg, en wie mijn ziel bemint,
    (770) Zult gy op ’t alderhoogst verwondert, en verblint
    Misnoegend zijn. Princes Albina die ick liefde
    Voor lang is uytgedooft, maer die dit hart doorgriefde
    Door haer aenvallig schoon, houd strengelijck geboeyt,
[p. 25]
    En om ’t verlangen dat te meerder by u groeyt,
    (775) Zoo weet Lavinia heerst als voogdes hier binnen.
Mez. Lavinia!
Ag.                 Hoe! gaet dees naem u aen de zinnen?
    Misnoegendheydt aen u te fellen dootsteeck geeft,
    Heeft uw gezicht uw vreucht. en blijdschap overleeft,
    Ick hoor alrede u inwendig al beklagen,
    (780) Mijn opgereezen vlam valt zwaer om te verdragen.
    Lavinia die eer heeft u vermaeck geweest,
    Die is voor my, mijn Prins, leef echter onbevreest,
    Door dien de min zulx wil, wie kan haer macht weêrstreven?
Mez. Mijn droefheydt tegens danck heeft my zoo ver gedreven
    (785) Dat ’t Vorstelijck ontzag is nauw’lijx meester, hoe!
    Zal d’ onbescheydenheydt my maecken ’t leven moe,
    O neen! ’k weet wie gy zijt, gy kunt my niet verstooten,
    Uyt een doorluchte stam ben ick als gy gesprooten,
    ’t Verschil van een Monarch, en onderdaen is groot.
    (790) Gekroonde tergen is te loopen in zijn doot,
    Door dien de goden zijn haer aldernaeste vrinden,
    Ons bloetverwantschap doet my moedig onderwinden
    Te spreecken met die geen wiens troon verheven staet,
    Natuur by Koningen verworpen is, laet raet
    (795) Van eygen bloet mijn heer een goede raet u geven,
    Blusch uyt dees wreede vlam die u zou licht doen sneven.
    Ick oog niet op het geen de Vorst van Alba hoort.
    Lavinia heeft die het Vorst’lijck hart doorboort,
    Heeft die uw brant ontvonckt, zoo heb ick te verwachten
    (800) Voor mijn getrouwe min niet anders als verachten.
    Agrippás doot maeckt u gehaet ’t welck zelver spreeckt,
    Gy tracht bemint te zijn, uw macht, en kracht die breekt
    Op haer verheven ziel, de Vorst zal zelfs bevinden
    Wat afkeer zy betoont, wilt niet meer onderwinden,
    (805) Wijl gy voor liefde haet verwecken zult by haer.
    Hoe meenig ongeval my bracht in lijfsgevaer
    Bewijst ervaerentheydt, mijn scha hoort u te leeren.
[p. 26]
Ag. Haer wreetheydt heeft geen kracht, wie zal mijn voorneem weeren,
    Mijn liefde groeyt te meer, verduurt de tegenspoet;
    (810) Want dat gy my noemt wreet, dat noem ick lief, en zoet,
    Het geen onmooglijck schijnt versterckt mijn hoop in ’t minnen,
    Zoo zy u had bemint, zondt gyze wel verwinnen,
    En ick zou afstant doen te minnen die my haet.
Mez. Die is op u te fel gebeeten, gy verlaet
    (815) U op haer bitterheydt, die gy noyt zult verzoeten.
    Een gloryrijcke Prins werpt nimmer voor de voeten
    De liefde die hy draegt aen die hy mint, ten zy
    Hy wel verzeeckert is van weêrliefd’, toon dat gy
    Uw troon, en achtbaerheyt niet wilt met voeten treeden.
    (820) Onnut beloven wert noyt in de schael van reden
    Gewickt, waer door een Prins zijn gloor en aenzien krenckt.
Ag. Mezance ick geloof, schoon dat gy het niet denckt,
    Hier van het geen ick wil, zoo gy wilt zorge dragen
    Zorgh voor u zelver dan, onnodig is uw klagen,
    (825) Ontzag, eer, heerlijckheydt, die loopen buyten noot,
    En hebben geen gevaer, te vreezen slag, of stoot
    Als gy u inbeelt. Laet Lavinia my schuwen,
    De troon van Alba zal de doodtslag niet vernuwen,
    Haer glans verbittering verzachten zal, de staf
    (830) Door deze hant gezwaeyd zal haer haest doen staen af,
    En dencken aen geen bloet van een verdorven minnaer.
Mez. Gy vleyt u zelfs te veel, Agrippa was verwinnaer,
    Die had haer ziel, en hart gewonnen als gy weet;
    Hy staet te diep in ’t hart geprent, gy zult haer leet
    (835) Niet door uw hooge troon, of goude staf verzachten,
    Uw doen onmog’lijck is in ’t geen gy wilt betrachten,
    Haer gramschap brant te fel, dat waerde bloet verweckt
    Een doodelijcken haet, ’t welck tot uw nadeel streckt.
    Uw Kroon en Scepter zijn heel onreyn voor haer oogen,
    (840) ’t Onnozel bloet bespat, bevleckt u groot vermoogen,
[p. 27]
    Ja zy verschrickt als zy u naem maer hooren noemt.
Ag. Ach hemel wat een vreugt! nu zy volstandig roemt
    Voor mijn helthafte ziel, is heerelijck te hooren?
    Dat zy getrouwe min niet reuckloos laet verlooren.
    (845) Mezance dees Princes is die mijn ziel bezit,
    Nu ick stantvaste liefd’, en trouw verneem, mijn wit
    Kan ick met woorden niet uytdrucken, noch verhalen,
    De liefde toont my gunst, kan ick mijn vreucht bepalen
    Nu zy voor my verkiest, zoo overwaerde vrouw,
    (850) Die ick in tegenspoet bevind in als getrouw.
    Welwaerdig is zy om de Rijxtroon te bekleeden,
    Genieten Vorst, en Staet, en alle waerdigheeden.
Mez. Zijn Majesteyt gelieft te dencken dat een hart
    Zoo teeder en getrouw blijft in haer min verwart.
    (855) Voor nimmermeer zult gy die schone vrouw verheeren,
    Gy meerdert haer elend in plaets van af te keeren.
Ag. Ick heb uw ydelheydt, ô Prince, niet van doen,
    Gy liefkoost u vergeefs met waen, en yl vermoên,
    Haer grimmigheydt zal noyt op mijn vermogen kanten.
    (860) Haer min tot my groeyt aen ten spijt der bloetverwanten,
    Weet dat ick meester ben, en oock verzeeckert ben,
    Dat ick Lavinia gelijck my zelven ken,
    Dies zijn uw moeyten, en uw zorgen niet van nooden,
    In ’t kort gehoorzaemt zy mijn wetten en gebooden.
    (865) Onnoodig dan gezorgt, met nietig hartsgequel.
    Mezance ’k wraeck uw raet, ick ben gerust, vaer wel.        binnen.


Mezance. Faustus.
WAt oordeelt Faustus van dees wreê barbaersche woorden?
    Hy gaet van my vergramt.
Fau. Mijn heer zijn straf heydt boorden,
    Zoo ick u niet en vley, tot in mijn ingewant.
    (870) Zijn trotze reden zijn gegront op misverstant.
    Het Vorstelijck ontzag doet alles voor hem buygen.
    Hy wil de Rijxprinces, als gy kunt zelfs getuygen,
[p. 28]
    Doen buygen naer zijn wil, haer rechterhant het vuur
    Zal dooven uyt, zijn min, mijn Prins, die staet u duur.
    (875) Dit wreede voorneem doer my ’t heele lijf ontstellen,
    En maeckt u ongerust, vergeefs zult gy u quellen.
    Maer gins komt de Princes, ’t is raetzaem dat ick gâ,
    Dan bebt gy vryheydt om te spreecken, buyten schâ.
    Mezance vaer dan wel. Fau. binnen.


Lavinia, Mezance.
GEeft mijne komst misnoegen
    (880) Aen u mijn heer, of zult gy by de Vorst u voegen,
    Die met een nieuwe last my plaegt als een tyran,
    Die my zijn liefde bied, die ’k wraeck, en nimmer kan
    Gedoogen, ick verkoos voor minnen liever ’t sterven.
    Hy staeckt zijn voorneem, die mijn voorneem zou doen derven,
    (885) Waer op mijn liefde rust, ick haet dien moordenaer.
Mez. Helaes! ’k beklaeg Mevrouw uw naeckende gevaer,
    Ick weet zijn voorneem, ach! hy eyst uw hant door ’t trouwen,
    Zoo gy zulcks weygert, naeckt uw droefheyt en benouwen.
    Hy heerst door streng gewelt, zijn macht u dwingen zal.
La. (890) Dien wreeden, ach! mijn Prins, is oorzaeck van zijn val.
    Indien gy ongeveynst Lavinia wilt minnen,
    Zoo stâ my heden by met wijze raet en zinnen,
    Zoo gy my niet verlaet zoo breeckt zijn voorneem af.
    En helpt dien Princenbeul op ’t spoedigst na het graf,
    (895) Dewijl het noodig is zijn tyranny te stuyten.
Mez. Nu ick dees zuyv’re liefd’ gevoel die gy komt uyten,
    Stel ick mijn leven voor uw leven, en ontziê
    Geen wreede Koning, neen! Mezance nimmer vliê
    Voor zijn verbolgentheydt, gy hebt maer te gebieden.
La. (900) Helpt den tyran van kant, mijn wille moet geschieden.
    Hoe Prins! zijt gy ontstelt? verflauwt gy, wat is dit?
    Wel aen, ick wapen dan my zelven; wraeck bezit
    Dit eedelmoedigh hart, om alles uyt te voeren,
[p. 29]
    Zoo zal uw laffe hulp mijn voorneem niet ontroeren.
    (905) Met eenen doot kan ick zijn tyranny ontgaen.
Mez. Vervoerde schoonheydt, laet dit godd’loos voorwerp staen,
    Verzeeckert u van mijn getrouwigheyt in allen.
    Uw wille zal geschiên, ’k zal den tyran doen vallen,
    Of gy zult ’t bloet van my ontfangen voor zijn bloet.
    (910) Ick weyger niet uw beê; maer denck met rijpe moed,
    Als dat het valt heel hart zijn eygen bloet te storten.
    Door ’s Koonings doot zal ick mijn eygen eer verkorten;
    Wat hart zou zig dan niet verzetten om dees daet?
    Wy zijn gesprooten uyt een zelven stam, door haet
    (915) Het Konincklijcke bloet te plengen is bezwaerlijck,
    Te straffen den tyran, Mevrouw, is heel gevaerlijck.
    Wel aen, nu min en bloet, moet strijden tegens een,
    Dewijl dat liefde ons te nauw verbint, geweên
    Beweegen my niet meer, uw macht die is te machtig,
    (920) ’k Verzeecker u mijn trouw, begeerte die is krachtig
    Om te volbrengen ’t geen de Rijxprinces begeert.
La. Dit aengename woort de droefheydt van my weert,
    Gy moet, gelijck ick zeg, de Rijxtyran verdelgen,
    Mijn ondersteunde haet zijn trotsheydt zal verzwelgen,
    (925) Ick zorgde voor uw trouw, nu ick u vind getrouw,
    Leef ick geluckiger als d’aldergrootste vrouw.
    Door deze dienst zult gy voort in grootachting komen.
    Noyt zoeter wraeck is oyt ter werelt voorgenomen.
    Niet om door onderwind te vreezen die elck vreest,
    (930) Zijn wreede razerny maeckt my niet eens bedeest.
    Ick heb nu reets gezeyt de doot noch hem te schroomen.
    Het bloet te wreecken zal zijn straffe norsheyt toomen.
    Agrippa ick aenbid noch ’t overschot van u,
    Dat is mijn zoetste zoet, dat ick begeer; wel nu
    (935) Zal ick geluckigh zijn, zoo ick met deze handen,
    Aen zijne schim voldoe zoo waerde offerhanden.
    My dunckt ick smaeck alreê die vreugt, en wreeck zijn doot.
    Straf den tyran, zoo leeft gy veylig buyten noot.
    Het is een groote deucht verliezen die wy doemen;
[p. 30]
    (940) Noch grooter wreecken ’t leet, waer op mijn ziel zal roemen.
Mez. Mevrouw, geloof vry dat ick my zie heel veracht,
    Nu stof en asch heeft van een medemaet meer kracht
    Als wel des Konings neef, het doet my wee, ô wreede!
    Ick tracht uw wraeck in ’t geen gy voor hebt te bekleeden,
    (945) Om u van ’t ongeval bevryd te zien heel bly,
    Dat buyten loon daer voor, getrouwe dienst van my
    Hoopt op genegentheydt, ick zal u niet begeven,
    Uw ziels begeer voldoen al kosten het mijn leven,
    Mijn lot zy zoo het wil, waer ick u dienen kan
    (950) Wert na begeert voldaen in ’t straffen des tyran.
    Ick haeck na zijne doot, ’k zal vrinden op gaen maecken,
    Ons voorgenomen werck doet my na ’t sterfuur haecken.
La. Zie toe Mezance dat gy dit hoogwichtig stuck
    Voorzichtig overlegt, verzeeckert u, eer druck
    (955) Uw goede kans verdruckt, dan waer het met ons quader.
    Maer zacht, daer ginder komt Tirrhenus oude vader,
    Wy zijn uw deelgenoots, spreeckt hem vry moedig aen,
    Mijn tegenwoordigheydt doet hem doen ginder staen.
    Ick ga en laet u t’zaem een wijzen raet beleggen,
    (960) Op datter niemant op uw voorneem heeft te zeggen. La. binnen.


Mezance. Tirrhenus.
TEr goeder uur komt gy mijn heer om goede raet
    Te geven in een zaeck heel wichtig, raet en daet
    Verzoecken wy van u, zoo heelt men best de wonden
    Door ’t droevig ongeval te straf u toegezonden,
    (965) Zoo wert uw ziels elend verzacht, en ick vernoegt.
Tir. Hoe Prins, hebt gy uw leet by mijn verdriet gevoegt,
    Daer ick te jammerlijck leg ingestort, ô gooden!
    Herleeft mijn zoon in u.
Mez. Die al te wreede, en snooden
    Moet om zijn gruwelstuck al eer hy ’t weet van kant.
    (970) Een die u ’t bloet aftapt, mocht morgen my in ’t zant
[p. 31]
    Op ’t alderonverzienst de ziele uyt doen braecken.
    Dit voor te komen moet elck op zijn leven waecken.
    Laet uw getrouwigheydt dit nevens ons bestaen.
    De wraeck zal on mijn heer zelf moedig voeren aen.
    (975) Vertrouw u vry op ons zoo zijt gy buyten vrezen.
Tir. Wat hoor ick, wat is dit! wat zal u voorneem wezen?
    Wat wedervaert uw ziel, dat gy den Koning vloeckt,
    Zijt gy zijn vyand dat gy aen my hulpe zoeckt?
    Ick stâ geheel ontstelt, laet my de oorzaeck hooren.
Mez. (980) Hoe meent gy dat ick veyns, ’k heb hem de doot gezwooren,
    Weet gy niet van al ’t geen het welcker is geschiet,
    Hy wil mijn hoop en troost, waer door dat mijn verdriet
    Groeyt aen, door zijn gewelt als een tyran ontrucken,
    En zoo doorzulck verlies my wrevel onderdrucken.
    (985) De liefde is te sterck, en als men die verliest,
    Dan heerst de wraeck voor bloet, wiens hulp men dan verkiest.
Tir. Mijn ziel met u verdoemt zijn ongerechtigheden,
    Is den tyran dan met mijn zoon noch niet te vreden,
    Dat dees vervloeckte min in vlammen zet zijn vuur?
    (990) Maer zagt! gy zijt zijn neef, een broeders zoon, natuur
    Zwijgt die in deeze tijt, kan hem den hemel dulden,
    Wiens dwaze liefde doet ophoopen schult op schulden,
    Stilzwijgende zijn wy bevrijd van Vorsten list.
Mez. Natuur heeft uytgespeelt, de vrindschap is in twist,
    (995) De liefde in een haet verandert, hy moet sneven,
    Vermits Lavinia eyst van mijn hant zijn leven;
    En om haet vrindschap te behouden moet hy voort.
    De liefde wil niet zijn van vrouw Natuur verstoort,
    Wat zy begeert moet my een strenge wet verstrecken.
    (1000) Dees offerhande koomt mijn plicht eerbiedig wecken.
    ’k Moet haer gehoorzaem zijn, de liefde luystert niet
    Na bloetverwant, ô neen! die my in als gebiet
    Vermag het alles, zulcks blijckt aen haer doen en wercken.
Tir. Dees onderwinding Prins, na dat ick kan bemercken
    (1005) Is van heel groot gewicht, zoo var de kans misluckt
[p. 32]
    Wiert gy van ’s Konings haet elendig onderdruckt,
    My zou zijn gramschap als een blixem overvallen,
    Wat uytkomst zaegt gy dan voor u, of voor ons allen.
Mez. Neen, neen, gedenckt zulcks niet, gevaer heeft hier geen macht,
    (1010) De doot heeft al voor lang by my geweest verdacht.
    De vrees vind hier geen plaets, wat stelt gy my voor oogen,
    Zy die dit hart bezit, heeft al te groot vermoogen,
Tir. Van mijn getrouwigheydt verzeeckert u in als,
    Mijn heer geen mensch heeft my bevonden schelms en vals.
    (1015) Door mijn beleyt zal u geen trouwe hulp ontbreecken.
    ’k Heb meê een deel aen ’t leet, zoo hoor ick my te wreecken,
    Na mijn vermogen; maer mach men oock overlast
    Aen Vorsten plegen? neen! Mezance nimmer past
    Zoo wreeden gruwelstuck, gy zout de goôn ontëeren,
    (1020) Wie Princen schent, die schent haer beeltenis, wilt leeren
    In als gehoorzaem zijn, mijn trouwe raet vertrouwt,
    De schrick d’aenklagers arm tot wreecken wederhout,
    En schoon gy mogt het al genieten naer uw lusten,
    Dat gy door ’s Konings doot zijn tyranny uytblusten,
    (1025) Zoo zou de donder zelf verpletteren u ’t hooft.
    Mijn raet tot voordeel streckt zoo gy mijn raet gelooft.
Mez. Zy zijn niet allen doot die wel de doot verdienden,
    De donder krenckt my niet, de goden zijn mijn vrienden,
    Noch blixemvuur my zengt, snel schiettend uyt de lucht.
    (1030) Laet ’t aerdrijck daveren, den hemel sidd’ren, zucht
    Beheert lafhartige, die ongeluckig woonen,
    Zal donders fellen slag als schuldig niet verschoonen,
    Gedreven van haer hant, ten hemel uyt door kracht,
    Onluckig is die man die ’t ongeval verwacht,
    (1035) Of my den hemel dreygt dees herssenpan te pletten,
    En de wraeckgierigheydt der goden zulx beletten,
    Ja had al ’t godendom haer wraeck gezwooren, om
    My te verdelgen, noch zoo zou mijn ziel allom
    Van yder zijn geroemt. wie zal mijn voorneem stuyten?
[p. 33]
    (1040) Verzeeckert u dat dit gedreyg my raeckt van buyten,
    Zy zullen nimmermeer beletten mijn begeer;
    Want ’t gene ick voer uyt dat streckt my tot mijn eer.
    Schoon dat den hemel schud en beeft, ick zal niet beven.
    Mezance afstaen, neen! hy zalder tegen streven.
    (1045) Al wat ick onderwind geschied om uwe zoon,
    ’k Beyver uw verlies, en ’t wreecken van uw hoon,
    Waer door dat ick betoon uw druck my gaet aen ’t harte.
Tir. Daer twijfel ick niet aen, uw smarte doet my smarte:
    ’k Beging een misdaet zoo ick u niet hulpzaem waer.
    (1050) Kan ick getrouwer vrind genieten in ’t gevaêr.
    Mijn zoon zoo schelms vermoort, kost my veel zilte tranen,
    Waerom mijn droefheydt u tot wreecken aen komt manen.
    Mijn hart bekent in dit geval haer droefheydt wel.
    Waer heb ick grooter vrind die mijne zielsgequel
    (1055) Zoo ondersteunt als u? ick vreeze voor geen dreygen.
    Uw goede gunst doet my verheucht tot uwaerts neygen.
Mez. Mijn heer, bestem maer plaets en tijt, de tijt is reê
    Gebooren om uw leet te wreecken, hy moet meê
    Gevoelen hoe de Prins quam in zijn bloet te smooren.
    (1060) Wat aen dees aenslag faelt zal my uw mont doen hooren.
Tir. Weet dat dit wichtig stuck dient wijs’lijck overleyt,
    De Koning door de stadt het krijgsvolk heeft verspreyt,
    Die hy geslooten heeft, bet hof met dubb’le wachten
    Verzien, de ronden doen by dagen, en by nachten,
    (1065) Zoo onzen aenslag hem wierd oopenbaer, zoo lagh
    De goede hoop ter neêr, gy uyt uw groot gezagh.
    Ons vrinden zouden door dees schrick flauwhartigh schricken,
    Om haer in deze daet manmoedig in te wicken,
    En werden trouweloos; ’t zal haest een eynde zijn,
    (1070) Wijl ’t leger morgen zal opbreecken, onder schijn,
    Om buytenvyanden haer legers te bespringen,
    Dan kan ons vrindental de stadt te beeter dwingen.
    Zoo wert ons voorneem, Prins, te braver uytgevoert,
    Wanneer gelegentheydt aenmoedigt, niet ontroert.
    (1075) Een grooten aenslag eyst bequame tijtsverkiezing.
[p. 34]
Mez. Ick voeg my naer uw wil, op hoop van geen verliezing.
    Men moet gelegentheydt afwachten nu ter tijt.
    Den Koning raeckt den hals, of ick het leven quijt.
    Den aenslag raeckt u zelfs, ’k laet alles u bevoolen.
    (1080) Wie raet met ouder leeft, en wijzer, schut het doolen.
Tir. Hoe twijfelt gy aen my, getrouwigheydt staet vast.
    Wy brengen voort by een wat tot het wreecken past.
    Een vader als ick ben elendig, zal die toonen
    Zijn gunst, wiens wreetheydt dat zijn kint niet wou verschoonen,
    (1085) O neen! Mezance, ’t zy daer al te ver van daen.
    Draeg voor de vrinden zorg, laet ’t ander op my staen.        binnen.

Continue

HET VIERDE BEDRYF.

Lavinia, Mezance.

ICk stâ, Mezance, om het geen gy zegt verwondert.
    Wat wil de Vorst dat hy Tirrhenus dus afzondert?
    Zal een gevancknis zijn de woonplaets voor dien heer,
    (1090) Wat zwaerigheydt ontmoet, ô hemel! ons nu weêr?
Mez. Wy zijn door deze daet tot ’t uytterst toe verlegen,
    Hy was ons raet en daet, in hem bestont de zegen.
    In dit geval was hy ons aller toeverlaet,
    Hy was gemoedigt om door ’t stael de levens draet
    (1095) Van die zijn waerde zoon zijn levens draet dorst korten:
    Getrouwe helden met hem in elenden storten.
    Nu steecken tot den hals wy allen in gevaer;
    Doch hy het aldermeest, die in een kercker naer,
    Verzelt van eenzaemheydt moet treurend ’t leven slijten,
    (1100) Vermits Agrippás geest zijn lafheydt quam verwijten,
    Dat hy als vader niet te wreecken zocht zijn bloet.
    Heel Alba draegt hem gunst met een oprecht gemoet.
    De Vorst heeft zonder reên uw minnaer ’t licht benomen,
    Zoo ick mijn afscheyd nam, is voort tot hem gekomen
    (1105) De wachtheer Atis, die met een bedeesde stem,
    Hem zeyde uyt ’s Konings naem, als dat hy nu most hem
[p. 35]
    Niet weetende de reên zijn lijfs gevangen weezen,
    De oorzaeck onbekent, wat baert ons dit al vreezen.
La. Indien de noot roept noot, zoo is hier hulp van doen,
    (1110) Koom wreeck mijn minnaers bloet, laet haer de vrinden spoên.
    Een afgesneeden telg zijn lust niet kan verzaden,
    Tracht boom en wortels uyt te royen; laet u raden
    Stut den tyran zijn loop, beschermt door zijne doot
    De prins Tirrhenus in het bangste van zijn noot.
    (1115) Ick bid verzuym toch niet dit gruwelstuck te stuyten,
    Weêrstaet zijn tyranny, gun hem geen tijt, laet buyten
    De vrinden zijn vergaert, weest eene blixemstrael,
    Of anders zal zijn volck u sterven doen door ’t stael.
    Want zoo Tirrhenus sterft, gaet hooft voor hooft verlooren,
    (1120) Het welck verschricken zou de trouwe eedgeswooren.
Mez. Princesse weest gerust, uw swaerigheydt vergeet,
    Wie durft uw achtbaerheydt aenbrengen eenig leet,
    Om u in dit geval derf ick ’t al onderwinden.
    Het uur dat Tiberijn heel loos wist uyt te vinden,
    (1125) Om offerhande in d’Albaensche kerck te doen,
    Zal hy zijn laetste bloet weêr storten tot een zoen,
    Zoo zal zijn offerhand een offerhand verstrecken,
    Ontfangen zijne straf, eer ’t morgenlicht komt wecken
    Een yder uyt zijn rust, zoo wert uw wensch voldaen,
    (1130) Den dwingelant versmoort in ’t bloet, uw wil zal aen
    Mezance, en zijn volck verplicht zijn: zacht, daer ginder
    Koomt zelfs zijn Majesteyt, vaer wel. Mez. binnen.

Agrippa, Lavinia, Atis, en eenige Adel.

PRincesse, hinder
    Ick u door mijne komst, helaes! mijn vreuchde is
    Voor u een quelling, en een ziels bedroefenis.
    (1135) Wie zijne min verzwijgt, diens liefde kan niet groot-zijn.
    Om uwentwil mijn ziel geduurig moet in noot-zijn;
    Uw wreetheydt valt te wreet, en liefde niet bezwijckt.
    Weet gy wel dat uw haet mijn hoop verongelijckt.
[p. 36]
    Zult gy dan voor altoos uw droeve tranen storten.
    (1140) Mijn tegenwoordigheydt zal uwe eer niet korten.
    Heb toch medoogen, en blijf niet voor eeuwig wreet,
    Zoo leef ick noch op hoop, uw droefheydt is my leet.
    Hou op van weenen, ey! laet uw ontsteltheydt varen.
La. Heb ick geen oorzaeck om te zuchten? wilt bedaren,
    (1145) O wreede! zegt gy, maer ghy melt my niet de moort
    Begaen aen Prins Agrip: ick meende rechtevoort
    Dat ick u zonder haet en schrick niet zou aenschouwen.
    Mijn meening, als gy ziet, van liefde wert weêrhouwen.
    Bedroogen is mijn zucht, de gramschap ben ick quijt.
    (1150) Ick voel een strijt, die my inwendig ’t hart bestrijt;
    Zoo dat de haet geen plaets in mijn gemoed kan vinden.
Ag. Wel hoe Mevrouw, vergeet gy zoo uw ziels beminden?
    Koom min een Koning die in als geluckig leeft.
La. Uw quaet vermoên, mijn hart, en ziele tegenstreeft;
    (1155) Zou ick moordadig u, ô moordenaer! betoonen
    Genegentheyt, die my mijn hoogste vreugt derft hoonen.
    Zulx is onmogelijck, ô oorzaeck van mijn pijn!
    Gy vat mijn woorden niet, zy zullen klaerder zijn
    Als ick mijn meening zal heel naekt en bloot uytdrucken.
    (1160) Mijn minnaer had, waer toe laet ick my zelfs verrucken.
    Gelijckheyt, waer door ick inwendig wiert beroert,
    Zoo dat u byzijn my de zinnen had vervoert,
    Verbolgentheydt het bloet eyst van mijn lief Agrippe,
    Die gy zoo eerloos dorst zijn levens draet af knippe.
    (1165) Dien helt aenbiddelijck scherpt my, nu zult gy zien
    Wat dat uw trots bestont, en wat noch zal geschiên.
    Vervloeckte Koning, die mijn gramschap koomt verbitt’ren,
    Verschrick voor ’t vuur dat my ten oogen uyt zal schitt’ren.
Ag. Helaes Princes! helaes! dat had ick al verwacht,
    (1170) Gy wapent u vergeefs, de min heeft grooter kracht,
    Ick blijf getrouw, en vast gebonden aen uw oogen.
    Schoon gy Agrippás doot verwijt, zoo zal medoogen
    Uw heevigheden doen neêrbuygen, als gy ziet,
    Dat ick geduldigh ben in ’t lijdende verdriet.
[p. 37]
La. (1175) Ha wreede! het waer best, dat gy dees liefde doofde,
    De hoop is hopeloos, gy jaegt, die my beroofde
    Van mijn Agrippa, plots u eygen zelfs in ’t graf.
    Blusch uyt dees losse vlam, sta van die liefde af,
    Eer gy de goôn op u in gramschap doet ontsteecken,
    (1180) Wiens blixemvuur het leet zou van mijn waerde wreecken.
Ag. De goden weyg’ren dit, ay druckt haer niet zoo fel,
    Zy weeten best wat ons van nooden is; ay quel
    Haer goetheydt niet, denckt aen de troon haer macht hoe heerlijck,
    Wiens voordeel haest vergeet vergooten bloet; uw eerlijck
    (1185) En meer als teeder hart, raeckt tot een Konings staet,
    Zoo gy de welstant van mijn Koninckrijck niet haet.
    Gy weet hoe dat ick wil de plagen die u plagen,
    O schoone! nevens u verduldig helpen dragen.
    Een Vorsten tullebant verduurt een tranenvloet,
    (1190) De diamante kroon vervrolijckt het gemoed.
La. De kroon en scepter in een Rijxtyran zijn handen
    Doen my meer schricken, als de schim van die my branden
    In trouwe liefde doet, ’k zou met Agrippa eer
    Verkiezen ’t naere graf: ick haet u, en wat meer
    (1195) Mijn afkeer haeten kan, weg met gehate troonen.
Ag. ’k Verwonder my, dat gy dees heerlijckheên derft hoonen,
    Het glinst’ren van de troon beweegt die niet uw ziel.
    Een geeft gy hooger acht, dan Rijxstaf. nimmer viel
    Een Kroon ter aerd, of wiert eerbiedig opgenomen,
    (1200) Dit is voorwaer heel vremt dat gy haer glans gaet schroomen,
    Daer gy geen minnaer hebt, en blijft noch steets verlieft,
    Heeft u het minnevuur het ingewand doorgrieft,
    Dat gy naer zijne doot oplossen kunt dees zuchten,
    De weeklaght baert verdriet, de tranen zijn haer vruchten.
    (1205) Bluscht uyt, bluscht uyt die vlam, ’t valt hart uw teeder hart
    Te missen die in stof verteert is, gy verwart
    U zelfs in min te veel, door overvloedig klagen.
[p. 38]
    Vergeet die u niet meer, Princesse, kan behagen.
La. Mijn tranen, moordenaer, mijn trouwste vrinden zijn,
    (1210) De aldernaerste nacht, noch duysterste woestijn,
    Weerhouden my, ’k zal gaen na d’Elizeesche velden,
    Daer gy mijn halve ziel, door uw geweer bestelden.
    Dit hart betoonde hem veel koelheên in zijn tijt,
    En hield onnoozel hem geboeyt; zijn doot verwijt
    (1215) My mijn verblintheyd, daer zijn kracht my had verwonnen.
    O hemel! waerom hebt gy, noch ick, niet gegonnen
    Aen hem die zoete vreucht, zoo waer dees tranenvloet
    Vermindert, afgeweert, en ick voor druck behoed.
Ag. Ach! ach! Princes hou op, laet geen meer tranen vlieten.
    (1220) Ick kan my langer niet bedwingen, mijn verdrieten
    En uwe schoonheydt zijn in ’t harnas tegens een.
    ’k Heb in uw byzijn een te fellen strijt gestreên.
    Ga Atis breng voor my den ouden ongebonden.
    Gy eedelen vertreck. doorluchte vrouw! mijn wonden
    (1225) Gedragen in dees borst, verdragen geen meer leet,
    Mijn veynzery heeft uyt, gelijck den hemel weet.
    Wilt niet meer zuchten, noch veel minder tranen storten
    Ick ben uw minnaer zelfs, gy zoud uw eer verkorten.
La. Hoe! gy Agrippa! kan ô hemel! zulx geschiên?
    (1230) Zal ick Tirrhenus niet geloven zelf, voor wien
    Heel Alba dienstbaer is?
Ag. Princes, wilt vry gelooven
    Het geen ick u verhael, de waerheyt ’t hooft houd boven.
    Dat gy my houd verdagt, daer toe hebt gy gelijck.
    De trotse Koning is verwisselt in een lijck.
    (1235) Gelegentheydt wou u niet eerder oopenbaren
    Wat dat voorhanden was: mijn vader zal verklaren
    Al wat beslooten is: verzeeckert u Mevrouw,
    Geloof den ouden Heer, die alles u getrouw
    En ongeveynsdelijck den aenslag zal ontdecken.
    (1240) Dees listigheydt zal tot een hinderpael niet strecken.
La. Te veel gelooven heeft wel eer een vrouw verleyt.
    De schijn het oog bedriegt. Natuur hier zelver pleyt,
    Mijn harte klopt en weet niet wat het zal gevoelen.
[p. 39]
Ag. Daer komt Tirrhenus, ’k hoop wy op een oogwit doelen,
    (1245) Zoo ick de waerheydt heb gesproken, zoo zult gy
    Gelooven, hoe ick buyg voor vaders heerschappy,
    Zulx wil gehoorzaemheydt.
La. Tracht gy my te behagen
    Toont dat gy zijt zijn zoon, zoo endigt gy mijn klagen.

Agrippa, Lavinia, Tirrhenus.

DAt Atis met zijn stoet zoo datelijck vertreckt.
    (1250) Heer vader, ’k heb ’t geheym aen dees Princes ontdeckt.
    Hoe! schrickt gy! wat is dit? stel uw gemoed tevreden,
    De liefd doet haer de staet van Koningin bekleeden,
    Het is Lavinia die gy hier voor u ziet,
    Uw quellings oorzaeck, en mijn lijdende verdriet.
    (1255) Ick gaf aen haer mijn hart, hoe kan ick ze verlaten.
Tir. Wat hebt gy haer gezegt?
Ag. Dat ick uw zoon ben.
Tir. Haten
    Moet ick een wreede Vorst die my voor vader kent.
    Gy bracht mijn zoon in ’t graf, en hebt mijn huys geschent.
Ag. Dat ick uw zoon ben......
Tir. Zwijg, den hemel mocht u hooren,
    (1260) Hoe gy mijn zoon! mijn zoon ginck door uw stael verlooren;
    Mijn kint leyt nu in ’t graf, laet rusten zijne geest;
    Helaes! hier van zijt gy de oorzaeck zelfs geweest,
    ’t Onnoozel bloet wiert door uw dartelheyt vergooten.
Ag. Uw veynzery vergeefs natuur zoeckt om te stooten,
    (1265) Een uytgesproocken woort verweckt dat ziels verdriet?
    De liefde die gedoogt het veynzen langer niet.
    Gy weet hoe ick de troon als Koning kom betreden.
    Door ongeluck de Vorst verdronck, en heeft geleden
    Zijn straf: toen werckte uw list zoo treffelijcken daet,
    (1270) Waer door ick opklom tot den Konincklijcken staet:
    Dus wist uw groot verstant dit heerlijck uyt te voeren.
Tir. Wat moogt gy doch mijn hart met meerder ramps ontroeren?
[p. 40]
    In wat gevaer ick steeck, ô Koning! weet gy wel.
    Mijn leven heeft geleeft, ick leef vol ziels gequel.
    (1275) Ick ben bereyd om met mijn waerde zoon te sterven.
    Ay laet dit gryze hooft van u die gunst verwerven,
    Een weynig kiemend bloet verkoelen zal u gloet.
    Dat gy mijn zoon zoud zijn, zulx streeft met mijn gemoed.
    Onmoog’lijck is ’t u voor mijn eygen kint t’erkennen,
    (1280) De goden zouden my, zy niet, den hemel schennen.
    Dies vergt my dat niet meer, ick draeg meer als ick kan.
Ag. Wel hoe! wat ’s dit?
Tir. Mijn vorst, weest altijt geen tyran,
    Vertoorent u niet meer, noch laet geen gramschap brullen,
    Laet waerheydt uw gemoed met reden heer vervullen.
    (1285) Want zoo ick u begeert moet toestaen, toon ick dat
    Noyt vaderlijck gemoed dit eêl gemoed bezat.
    Mijn overschot wert door gewelt te fel verbeeten.
Ag. Uw gramschap heeft al lang te heevigh uytgekreeten,
    Wijl dat gy niet gedoogt de tranen die zy stort.
    (1290) d’Uytmuntende Princes wert in haer eer verkort,
    Bedriegery houd die haer schoone glans bedolven,
    Gy doet haer tranen als de golven steets neêrgolven
    Langs beyder wangen af, zy eert genoeg uw zoon.
Tir. ’k Verstâ u wel mijn Heer, gy duld haer niet, en schoon
    (1295) Zy hem met tranen eert, noch heeft ze niet verworven.
    Haer zuchten dalen tot in ’t graf, by die gestorven
    Is, en door u vervolgt, gy weet zelfs wat gy deed.
    De weerelt is bekent dat gy zijt trots en wreet,
    Uw wreetheydt oopenbaert genoeg wie dat gedreven
    (1300) Door heerschlust mijne zoon beroofde van het leven.
    Het vaderlijcke hart kunt gy niet dwingen, neen.
    De liefde die ick draeg met my ter doot zal treên.
Ag. Ach! zult gy haten, om dees schoone te beminnen,
    De vreuchde van mijn ziel, ’t vermaeck van hart, en zinnen.
    (1305) Een vader hier verzaekt zijn zoon, zijn eygen bloet.
    Ay my elendige! wie heeft my opgevoed.
[p. 41]
Ti. Zal ik de moorder van mijn zoon, voor zoon aennemen?
    Gy weet dat hy is doot, ’t waer van natuur vervremen.
    Een vader tot ’er doot bedroeft hier tranen stort.
    (1310) De droefheydt sluyt mijn mont, ik koom aen macht te kort,
    Het zilte wangennat zal u mijn leet verhalen.
La.Ick wil met zijne schim vernoegt ten grave dalen,
    Het vaderlijck geschrey versterckt mijn droef geween,
    Als vader hebt gy voor mijn waerde Prins gestreên.
    (1315) Het bloet, en liefde zal de laetste schult volbrengen.
    Dat ghy Tyran my mint zal ick doch noyt gehengen,
    Dat onder uwe naem, mijn zieckteis verlicht.
    Ick duld uw moordenaer noyt voor mijn aengezigt.
    De gramschap heeft mijn hart met haet te fel ontsteken.
    (1320) Ick zal mijn liefde, gy uw bloet, op ’t heevigst wreecken.
    Den hemel ick om wraeck aenroep, om by te staen.
    Maer zoo hy is uw zoon, mijn Heer, wat dan gedaen?
Tir. Hoe! luystert gy noch na een valsch geschrey, uw ooren
    Zijn die genegen om Sireens gevley te hooren?
Ag. (1325) Princesse, hoort gy niet wat liefde u gebiet?
    Mijn trouw genoegzaem tuygt mijn lijdende verdriet.
    Zoo gy een oogenblick uw Prins wilt hooren spreecken,
    En zijne stem bekent.......
Tir. Uw liefde is gebleecken......
Ag. Zult gy gehoorzaem zijn zoo strengen slaverny,
    (1330) My niet gelooven? ach!
La. Helaes! staet het aen my?
Tir. Vernoegt nu dat natuur strijt met een overwrede,
    Gy weet gelijck ick zelfs wat dat ick heb geleeden.
    Blijf niet gevoeleloos.
La. ’k Heb al te veel gehoort.
    ’t Liefkoozen is vergeefs van die mijn minnaer moort,
    (1335) Uw zoon die leeft niet meer, natuur komt my ontdecken,
    Hoe dees ontroerde min my zou tot nadeel strecken,
    Hoe zoet zy ’t oog vertoont.
Tir. Princes, des Konings list
    Tracht te verleyden u, eer dat gy ’t zelver wist
[p. 42]
    Had hy u in zijn strick, die my dus houd gekluystert.
La. (1340) ’k Vlie voor die Koning dan die mijne eer verduystert.
    Ick schroom geen Vorsten dwang, noch lonckende gezicht,
    Dat gy mijn lief vertoont hout my aen u verplicht.
    Het zal geraden zijn verradery te schuwen.
Tir. Wel aen Princes, om dit gevaer niet te vernuwen
    (1345) Verlaet d’ontrouwe Vorst, en neemt gezwind de vlucht.
Ag. Princes, een oogenblick houd stant, hoor mijn gezucht,
    Ick bid verhoor my doch.
La. Moet gy my noch meer quellen
    Vernoegt uw hart niet dat mijn hart dus doet ontstellen.
Ag. Hoe! vlugt gy zonder my te hooren? hoort gy niet.
La. (1350) Is dit te weynig voor uw gloory, dat die vliet
    Die anders al te licht u zou op ’t end gelooven.        binnen.
Ag. ’k Verlaet u niet voor dat gy zult.....
Tir. Wilt voort uyt dooven
    Uw blinde liefde, en keer tot de reden weêr.
    Betoon uw plicht, en weest mijn zoon, voldoe mijn eer.
Ag. (1355) Gy wilt, mijn Heer, de naem van vader toch niet dragen.
Tir. De oorzaeck van ’t gevaer was oorzaeck van het klagen,
    Ontkennen toonde, zoon, dat ick uw vader ben.
    Het oorlog ons berooft van vrinden hulp. ay! schen
    Uw Majesteyts gezag zoo los niet; mijne listen
    (1360) En uwe stoutheyt doen waer van geen menschen wisten,
    Ick zag graeg zonder vrees dat gy de troon betrat.
    Gy kent zoo wel als ick den Adel in dees stat.
    Wy kunnen niet bestaen ten zy uw veynzeryen
    De liefde der Princes door veynzen stelt ter zyen,
    (1365) Dit hebt gy my belooft.
Ag. Beloften maecken schult;
    Maer hebt met my die mint doch vaderlijck gedult.
    Stantvastigheydt maeckt haer by my in grooter waerde.
    De alverslinb’re doot, die rijck, noch armen spaerde,
    Ruckt nimmer my van haer, getrouwe, waer meê loont
    (1370) Agrippa deze deucht die gy aen hem betoont.
Tir. Laet deze liefde u genoeg zijn, weest te vreden.
[p. 43]
Ag. Kan men geluckig zijn, en niet genieten, reden
    Getuygen zelfs hetgeen mijn vader wederspreeckt.
    Vernoegt een minnaer als hy derft het geen hy smeeckt;
    (1375) O neen! haer vreuchde kan dees ziel alleen vermaecken,
    Schoon dat zy stont bedroeft met tranen op de kaken.
    Vermaeck speelt hier te wreet, in schijn van vyandin.
    De welstant die bestaet in eens gelijcke min.
Tir. Ick stâ verwondert dat gy u dus laet bespringen
    (1380) Van liefde die gy hoort in deze tijt te dwingen;
    Ons heymelijck beleyt is van te groot gewicht.
    Veyns voor een tijt en schuwt haer lonckende gezicht.
    Een Konings hals is meer als zotte liefde waerdig.
    De t’zaemgezwoorenen staen staelreed, en heel vaerdig,
    (1385) Als Volcens, en Sergest, Antenor voegt hem by
    Serranus dolvan haet, Ilioneüs bly
    Met Corineus schijnt na ’t moortuur al te haecken,
    Veel grooten biên de hant, men ziet de gramschap blaken
    Ten brandende oogen uyt, ick veyns haer vrint te zijn,
    (1390) Ia ’k zweer de Vorst zijn doot, en ondergang, tot mijn
    En uw geluck ben ick tot opperhooft verkooren.
    Haer macht staet in mijn macht, zy zullen gaen verlooren,
    Den hemel heeft belieft dat ick u redden zou.
    Hier ziet gy nu mijn zoon uw vaders liefde en trouw,
    (1395) Van dit bedeckt beleyt zal zijn het zeeckerst teecken,
    Wanneer Mezance u zal om mijne vryheydt smeecken,
    Stâ dan zijn bede toe, en op den aenslag past,
    Aen deze daet is stat, en ’t algemeen aen vast,
    Verzeeckert poort, en hof, verdubbelt uw zoldaten.
    (1400) Getrouwe dienaers houd die by u, die u haten
    Verzend die uyt het Rijck, veynst of den vyand waer
    Op Albás bodem, vreest hun toeleg vol gevaer.
    Het leger doet terstont naer uwen vyand spoeden.
    Mezance lief koost om te zussen quaet vermoeden.
    (1405) Vertrouwt voor al u zelfs van zijn perzoon, en laet
    Hem wel opsluyten, vast geboeyt, wel hoe! mijn raet,
    Ontstelt die uw gemoed? gy moet u niet ontstellen.
Ag. Hoe kan ick zonder schrick zoo grooten ziel beknellen.
[p. 44]
Tir. Noyt schrickt een konings hart, gehart van heldenmoet,
    (1410) Zijt gy bezwaert om die, die niet bezwaert uw bloet
    Om ’t Rijck, en de Princes, tracht eereloos te storten.
    Zijn misdaet grooter is als d’uw, wilt niet verkorten
    Uw eer, en rooft uw zelfs niet wat een koning voegt.
    Met uwe heerschappy de goden zijn vernoegt.
    (1415) Hy zoeckt zijn handen in een heylig bloet te domp’len.
    Den hemel zal door straf zijn boosheydt overromp’len.
    Onnutte vrees verjaegt, die u vertzagend maeckt.
    Hou vast de troon waer op gy heerlijck zijt geraeckt.
    Kost gy erkennen wat het is te geven wetten,
    (1420) Zijn eygen meester zijn, gy zout u nimmer zetten
    Tegens uw vader die van alles u verklaert,
    En houden Albás kroon, en hare troon in waerd.
Ag. Ach! vader wist gy hoe de liefde my komt pricken.
Tir. Weest stil, ick hoor gerucht, wilt niet u zelven wicken
    (1425) In groot gevaer, mijn zoon het geen’ ick zeg raeckt u,
    De zaeck heel wichtig is. wel aen barbaer, wilt nu
    De vader by zijn kint door uw gewelt bestellen,
    Zoo zal ’t vergooten bloet my om geen weerwraeck quellen.
    Lavinia, gy zult niet hooren dat ick waer
    (1430) Genegen tot de Vorst uw minnaers moordenaer.

Tirrhenus, Agrippa, Lausus, Atis.

Lau. WAt tot het off’ren hoort staet vaerdig in den tempel.
Ag. Koom gaen wy dan ter plaets.
Tir. Dat uwe voet dien drempel
    Betreet zijt gy niet waerd.
Ag. Breng hem ter kercker weêr
    Daer uyt hy wiert gehaelt, het is uw Vorsts begeer. Ag. binnen.
Tir. (1435) Ga wrede, gâ de straf die volgt u, wilt vry woeden,
    Gy zult dees tyranny met uwen hals vergoeden.
Ati. Vreest gy den Koning niet voor wien dat alles beeft?
Tir. Wat kan hy vrezen die het al verlooren heeft. binnen.
Continue
[p. 45]

HET VYFDE BEDRYF.

Faustus, Lavinia, Camilla.

MEvrouw, ’k verwonder my in dees gelegentheden,
    (1440) Dat gy dus zijt ontstelt, den aenslag die staet heden
    In zijn geboort, en wert voltrocken door de tijt.
    De Prins die stont verbaest en was de moed schier quijt
    Toen hy de weet ontfing dat gy hem zocht te spreecken.
La. Ia Faustus, zoekt hem vry, genegentheydt komt smeecken
    (1445) Een zaeck van groot belang, wil dat men toeven moet.
    De haestigheydt, mijn vrint, is meenigmael niet goet.
Fau. De Prins die vreesden al voor u in het volvoeren.
    Den Koning doet zijn hart zoo niet als gy ontroeren.
    Zoo hy ter tempel trat, zond hy my uyt zijn naem
    (1450) Dat gy gerust zoud zijn, wijl alles is bequaem
    Wat tot dit offer dient, het slachtgeweer verborgen
    Wert heymelijck bewaert, wy leven buyten zorgen.
    De eedgenooten zijn heel stil by een vergaert.
    Daerby de vrinden van Tirrhenus, wijd vermaert,
    (1455) En trachten uwe eer te wreecken door ’t verdelgen
    Van den tyran, verjaegt de vrees, de aerd zal zwelgen
    In ’t kort zijn heylloos bloet, de yd’le zorg, en schrick
    Verwerpt die van u af: ’k zie yder oogenblick
    De vreucht van ’t Rijck te moet, en Prins Mezans wert Koning.
    (1460) Al bevende zal elck de wetten na zijn krooning
    Ontfangen, hof, en volck, ’t is alles toegedaen.
    Men twijfelt nu niet meer den aenslag zal wel gaen,
    Al eer men in het fort, of leger zal bemercken.
    ’t Is alles reet Princes, om ’t uytwerck uyt te wercken.
    (1465) Den wreden Tiberijn die is in ons gewelt,
    De plaets van zijne doot, en uur die is bestelt;
    Hy vlucht dan waer hy vlucht, hy zal het niet ontvluchten.
    ’t Gemeen zal zijn verheugt, het leger zal niet zuchten,
    Om die elck zuchten doet, al eer dat iemant merckt
    (1470) Van onheyl, zal op het Palleys zijn uytgewerckt
[p. 46]
    Al wat voorhanden was; den Rijxtyran moet sterven.
    Zoo dra Mezance zocht verlossing te verwerven
    Voor Prins Tirrhenus, stont hy voort zijn bede toe,
    Waer door die wreede mensch, was kroon, en leven moê,
    (1475) Gaf order om dien heer in vryheydt te herstellen.
La. Wie derft dan woedende zijn Majesteyt beknellen,
    Nadien Tirrhenus weêr zijn vryigheydt geniet.
    Ick ben heel ongerust, ’k schroom naeckende verdriet.
    Ick hoorde Faustus met Tirrhenus raet te plegen.
    (1480) Mijn hart is steets geprangt, doet niet als stadig wegen
    Den aenslag vol gevaer, ick ben helaes! bevreest,
    Wijl niet als zwaerigheydt speelt stadig in mijn geest.
    Wat recht van voorrecht zal des Konings bloet wel stoppen,
    Ick kan indien hy sterft dees wreetheyt niet verkroppen.
    (1485) Beducht leef ick, en heb al overlang verlangt.
    Geluck of ongeluck aen dezen aenslag hangt.
    Zoo my Mezance mint laet hem dees dootslag hind’ren.
Fau. Ick zal gehoorzaem zijn, maer vrees uw macht doet mind’ren,
    Dees order koomt te laet, mits de bestemde tijt
    (1490) En d’aenslag van dit werck voor al geen uytstel lijd.
    Het teecken was, Princes, der trouwe eedgenooten,
    Als hy ter tempel uyt getreden was, te stooten
    De uytgetoogen dolck in zijn tyrannisch hart;
    Zoo wert het Rijck verlost, en gy bevrijd van smart.
    (1495) Ick twijfel niet Mevrouw, of ’t voorneem is ten enden.
La. Ga Faustus, spoed u voort.
Fau. Wilt niet uw aensien schenden.
La. Voldoe mijn ziels begeer.
Fau. Princes die wert volbracht.
La. Weêrhoud des Konings doot.
Fau. Dat men tyrannen slacht
    Gebied den hemel.
La. Goôn!
Fau. Ay schrey niet!
La. Wreet bedrijven.
[p. 47]
Fau. (1500) Beweent gy den tyran?
La. Een Koning te ontlijven,
    O Faustus! ziet zoo ver.
Fau. Veel verder ons elend.
La. Verkoelt zijn bloet de wraeck?
Fau. Dat ’s Alba wel bekent
    Wat zijn gewelt vermag.
La. Het geld, het geld den Koning!
Fau. Een Rijxtyran, een beul der Princen.
La. Zal zijn krooning
    (1505) Beschreven zijn met ’t bloet der Princen? ’k bid, ay! weet,
Fau. Dat hy was trots, en boos.
La. Zachtzinnig.
Fau. Neen! zeg wreet.
Cam. Dees redenstrijt, Princes, streckt den tyran een voorspraeck,
    Gy schijnt te vreezen, geef tot vreezen geene oorzaeck,
    Des Konings byzijn beeft uw hart te ver verleyt.
    (1510) Het is vergeefs Mevrouw dat gy met Faustus pleyt.
La. Het is my evenveel wat dat Camilla oordeelt,
    Indien de Vorst noch leeft, neem ick my zelfs tot voorbeelt.
    Wat haet en nijt niet doet. Goôn! keert het ongeval
    Dat Albás troonvoogt dreygt; gâ Faustus, gâ ick zal
    (1515) Uw blijde wederkomst op ’t spoedigste verwachten.
Fau. Uw wille zal geschiên.        binnen.
    La. Yl tot de Vorst. gedachten
    Hoe woelt gy in ons breyn. Tirrhenus koomt, vertreckt.
    Vier oogen houden vaeck een groote zaeck bedeckt.
    De eenzaemheydt zal ons te vryer vryheydt geven. Cam. binnen.

Lavinia, Tirrhenus.

(1520) O deelgenoot! ontlast, ontlast my die gedreven
    Werd van zwaermoedigheyt, ay! stel mijn ziel gerust,
    Ick haek nae wraeck, en vrees mijn wraeck is uytgeblust.
    Des Konings byzijn deed dat al mijn leeden beefde,
    ’t Was of Agrippa zelfs voor mijne oogen zweefde,
    (1525) Hy scheen in als uw zoon, ô oude trouwe vrint!
[p. 48]
    Had gy het niet belet, hy had mijn oog verblint.
    De Rijxtyran zal noyt mijn teederheydt genieten,
    Wiens wreetheyt tranen doet langs deze wangen vlieten.
    Ick zag mijn minnaer in het weezen van de Vorst;
    (1530) Die met mijn minnaers bloet, ha spijt! zig heeft bemorst.
    Dees booswicht deed mijn haet, en fellen tooren wijcken,
    Ja ’k wierd gedwongen den tyran te minnen, Rijcken
    Vermogen niet, het geen liefkoozery vermagh,
    Hier vleyde zijn gevley, daer klaegde uw geklagh,
    (1535) De liefde was te sterck, en dwong my tot medoogen.
    Nu dat ick van hem ben, brant mijne wraeck ten oogen
    Uyt, vol van toornigheydt, hy is Agrippa niet:
    Agrippa quam door hem onnoozel in ’t verdriet.
    Mijn haet verzelt u zy, die ’k had byna vergeeten.
Tir. (1540) Dat gy ontstelt zoud zijn, heb ick voor lang geweeten,
    Zoo haest Mezance had des Konings hart beweegt,
    My in mijn staet herstelt, hoe laegh ick was verleegt,
    Ja heel verstooten, in een nare duyst’re kercker.
    Toen yverde mijn zucht, roemwaerde vrouw, te stercker.
    (1545) Mijn droefheyt toont dat hier geen veynzery meê speelt,
    Dat ick geen zoon meer heb, het ongeval verbeelt.
    Waer Tiberijn mijn kint, natuur zou dan niet zwijgen.
    Verwerp uw achterdocht, wilt u te mywaerts nijgen.
    Lavinia, gy weet hoe Prins Mezans na ’t bloet
    (1550) Van Tiberinus dorst, wiens fiere heldenmoet
    Aen Alba hy betoont, zulx doen oock eedgezwooren.
    Veel meer als hondertmael, hebt gy met uwe ooren
    Zijn wreetheydt aengehoort, ’t is tijt dat wraeck voor min
    Zijn bitterheydt vernielt, verbant uyt uwe zin
    (1555) Inbeelding van mijn zoon, wie kan zijn bloet verzaecken?
    Geleeden hoon ziet gy uyt dees mijn oogen blaecken.
La. Uw welgegronde reên tot stilstant brengt mijn ziel,
    Die door te licht geloof, tot lichtgeloof verviel;
    Mijn hart weêrstaet zijn dwang, die u verwoed dorst kluyst’ren,
    (1560) De liefde wou niet, en natuur noch minder luyst’ren.
    Waer leeft een vader als een moordenaer verdacht?
[p. 49]
    Mijn wraeck die is wel groot, noch grooter is de kracht
    Van ’t vaderlijcke hart, wie zal mijn lief niet roemen.
    Een vader kan zijn zoon die vroom is, niet verdoemen.
    (1565) Wilt Tiberus voort gaen straffen met de doodt,
    Dien moorder leeft te lang. Tir. Dat ons den hemel bood
    Gelegentheydt, om dit slachtoffer uyt te voeren,
    Ick zou mijn kint voldoen, het ingewant t’ontroeren,
    Van ’t algemeene best, Princes, heeft vry wat in.
    (1570) De zaeck te wichtig is, voorzichtigheydt, vrindin,
    Zal ’s Konings levens draet niet al te haest af korten,
    Om zelfs in lijfsgevaer niet reuckeloos te storten.
    Ons leger houdt het Fort, en Stadt noch wel bewaert,
    Geloof vry al hetgeen Tirrhenus u verklaert.
    (1575) Voorzichtigheydt zal ons doen het gevaer ontloopen.
La. Een welgemoedigde op winning steets zal hoopen,
    Verschrickt niet voor het geen voorhanden is, mijn heer
    De zaeck die lijdt geen last, noch minder eed, en eer.
Tir. De achterdocht, Mevrouw, is hier te veel van nooden.
La. (1580) Toen ’k uw gevanckenis vernomen had, ontboden
    Wy vrinden by elkaêr, ick stont niet stil, maer zocht
    Hoe dezen aenslag mocht op ’t spoedigst zijn volbrocht,
    Mezance stelden zelfs zijn zelfs in ’t werck, en Grooten,
    Om grooter zwaerigheydt voorzigtigh om te stooten.
Tir. (1585) Een haestig voorneem laet uw voorneem niet verraên.
La. Dees vrees die komt te laet, het werck is al voldaen.
Tir. Wat haestig is Princes, kan haestig onheyl brouwen.
La. Waer kan ’t verdruckte volck op een tyran vertrouwen,
Tir. Wie Vorsten moort, begaet Mevrouw een gruwelstuck.
La. (1590) Wie een tyran ontzielt, ontlast het Rijck van druck.
Tir. Indien gy ’t Rijck bevleckt, zoo zult gy schant verwerven.
La. Best dat den Koning leeft, wy al te zamen sterven.
Tir. Dat is de meening niet, men zie de tijt wat aen.
La. Wat tijt? hier is geen tijt, de tijt zal ons verraên.
Tir. (1595) Zal ’s Konings strenge doot Agrippás doot verzachten.
La. Zijn doot alleen mijn hart zal afstant doen van klachten.
Tir. Herleeft mijn waerde zoon, met eenen hantvol bloet?
La. Trapt gy her vaders hart zoo hart dan met de voet?
[p. 50]
Tir. Princes, het is een deugt, zijn rampen te verduuren.
La. (1600) Wilt gy bezuuren, dat Agrippa most bezuuren?
Tir. Uw heevigheydt die holt te toomloos buyten ’t spoor.
La. Nu dat natuur by u krijgt straffe geen gehoor.
Tir. Gy weet een wreede leeuw is qualijck in te toomen.
La. Een leeuw gekeetent is min dan een lam te schroomen.
Tir. (1605) Waer dat hy slaet, laet hy te fellen bloetvlack na.
La. Een die bloohartig is, zijn voordeel streckt tot schâ.
Tir. Een groote zaeck wil meer als uytzien, laet u raden.
La. Om ’t geen uw zoon u maent, zult gy dat op u laden?
Tir. Uw wraeck die is te heet, en al te fel aen ’t woên.
La. (1610) Dit marren zal u schâ, en my geen voordeel doen.
Tir. Het zaemgezwooren volck tot wreecken nimmer beyden.
La. Voor Tiberinus hooft is van het lijf gescheyden.
Tir. Den Koning als gy weet die is in ons gewelt.
La. Hoe lang, tot dat hy ons door zijn gewelt beknelt?
Tir. (1615) Heel Alba, ’t is bekent, is fel op hem gebeeten.
La. Dat om uw zoon, die is voor lang by hem vergeeten.
Tir. Hy voel dan met een slag dat lang vergeeten scheen.
La. Gy vleyt u zelfs te veel, dat tegens recht en reên.
Tir. Men moet de boozen om haer boosheydt veel toegeven.
La. (1620) Dat stelt geen wet, waer zijn die wetten nagebleven?
Tir. Een Koning bind hem aen geen woorden, eed, noch wet.
La. Ontziet gy een tyran die ’t onderst boven zet?
Tir. Wat deuchden zijnder toch by Koningen te zoecken?
La. Verschoont gy Tiberijn, zoo zal u Alba vloecken.
Tir. (1625) Men keurt het al voor goet wat dat een Koning doet.
La. Die eerlijck Princenbloet derft trappen met de voet.
Tir. Uw gramschap brant te fel, laet weldoen haet verzoeten.
La. Ick zal met deeze hals alleen de dootschult boeten.
    Tir. Gins nadert Faustus, stil, ’t waer best gy u bedacht.

Lavinia, Faustus, Tirrhenus.

(1630) QUaemt gy van pas, of heeft Mezance ’t werck volbracht?
Fau. Gehoorzaemheydt volbracht het gene gy belasten,
    ’t Scheen of den hemel zelfs op dezen aenslag pasten.
[p. 51]
    Want toen ick by haer quam, vond ick ze hantgemeen.
    Het wreekgeweer drong veel door hart, en hartaêrs heen.
    (1635) Zy waren beezig om ’t slagtoffer te volbrengen.
Tir. Wat hoor ick, hemel! Fau. Het tyrannenbloet te plengen
    De goôn is aengenaem, verheug u oude man,
    Wijl alles is verheugt, wat zig verheugen kan.
    Toen Tiberinus trat ter tempel uyt, haer nader,
    (1640) Had elck zijn dolck ontbloot, om zoo den Rijxverrader
    Te zenden in der yl na Stix het nare Rijck.
    Mezance vol van moed, betoonde daer van blijck,
    Toen hy den Koning uyt den tempel dorst vervolgen,
    In ’t heevigst van ’t gevecht, vol yver, en verbolgen,
    (1645) Niet veer van het Palleys, ontweeck den Koning haer
    Ter nauwer noot: nu steeckt een yder in gevaer,
    Wijl zy haer queeten om zijn snoo aenhangelingen,
    Het uytgetoogen stael ten boezem in te dringen,
    Wiens vluchten was haer heyl, de onze heel vergramt
    (1650) Die hadden al voor lang op zulck een proy gevlamt.
    Zijn lijftrauwanten zijn meest altemael verslagen.
    Den Koning dorst, ô spijt! dat wy het al aenzagen
    De poort van het Palleys toesluyten, elck bedruckt,
    Ziet dat zoo schoone kans zoo schandig is misluckt.
Tir. (1655) Zou hy ô Goden! het ontvlucht zijn?
Fau. ’t Meeste vreezen
    Is of het leger wel de Vorst mogt hulpzaem wezen,
    Dat buyten Alba leyt, wy zochten door gewelt
    Te raecken in ’t Palleys; maer stonden heel ontstelt
    Toen haer Albina dorst voor ons gezicht vertoonen.
    (1660) ’t Is voor een vrouw wat groots manmoedig by te woonen
    Het uytgetoogen stael, zy heeft een mannen moet,
    Haer overwijze reên het zaemgezwooren bloet
    Kost brengen tot gehoor: Mezance, ay! leen uw ooren,
    Het geen ick u verhael, is waerdig om te hooren.
    (1665) Ick droeg eer liefde tot mijn broeders moordenaer,
    Nu schroom ick niet zijn beul, noch doodelijck gevaer,
    Gewenste wraeck komt nu in volle weeld te banen,
    Agrippás doot voldaen, zulx blijckt nu ick geen tranen
[p. 52]
    Om mijne broeder stort, wy zijn nu buyten noot,
    (1670) ’k Heb Tiberinus door mijn volck, sprack zy, gedoot.
Tir. O goden! Fau. Haer gemoed ontstak al d’eedgenooten,
    Om dat dien aertstyran was uyt zijn troon gestooten,
    De blijdschap wiert geviert van yder een alom,
    Dees deucht van de Princes tot in den hemel klom,
    (1675) Het was verwondrens waerd,men zag gestort zijn boosheydt,
    Al wat ons stont te doen, volbracht haer macht, en loosheydt.
    De Prins vast beezig is om den tyran zijn hooft
    Te off’ren de Princes, ’t welck hy haer had belooft,
    Zond my voor af, mijn Heer, helpt nu de blijdschap vieren.
La. (1680) O aengename boô! hoe zal ick my bestieren?
    Ick zie mijn wensch volbracht, Agrippás bloet voldaen,
    Albina heel vernoegt, verachting en versmaên
    Ten afgront neêrgestort, wel hoe! gy schijnt t’ontstellen,
    ’t Is nu geen schreyens tijt, wilt niet u zelven quellen,
    (1685) Wat schort Tirrhenus, dat hy zilte tranen stort?
Tir. Ick beef, en schrick! La. Gy doet mijn Heer uw eer te kort.
    Den Koning die is doot.
Tirr.                                     Het was mijn zoon. La. Agrippe!
Tir. Dat ick zijn vader ben getuygt...... Lav. valt in flauwte op een stoel.
Fau.                                                 Mevrouw haer lippen
    Besterven, stutze op dees stoel, het bange hart
    (1690) Wert door ontsteltenis te veel geprangt. Tir. O smart!
    Mijn veynzery heeft uyt.
La. Waerom spreeckt gy dus spade?
    Heb ick die ick bemin dan eereloos verraden?
    Zijn dierbaer bloet gestort, dat ick most wreecken, ach!
    Waer ben ick toe geraeckt? den hemel mijn geklag
    (1695) Heeft eyndelijck voldaen, gehoorzaemt mijn begeeren,
    Mijn wil was den tyran door ’t stael te overheeren,
    De goden hebben ’t my door tranen toegestaen,
    ’k Aenriep haer nacht, en dag, nu is mijn wensch voldaen.
    Hoe nut is, domme mensch, het weygeren der goden
    (1700) Voor u in dit geval, ’k weêrstont dat was van nooden.
    O straffe vader! ’t is geen vader die mijn druck
[p. 53]
    Vermeerdert, en voert aen, den hemel ’t gruwelstuck
    Zal wreecken, ick verliet om u mijn ziels beminde,
    Maer wist niet dat gy zelfs verblint uw bloet verslinden;
    (1705) Uw goddeloos bedrijf heeft hem te schelms gehaet,
    O monster! die Natuur verlochent door dit quaet.
    Had gy hem niet gevloeckt, ick stont niet na zijn leven.
    Waer is oyt helscher daet zoo goddeloos bedreven?
    Eergierigheydt gebroed in ’t hart van een tyran,
    (1710) Vertoont de weerelt wat zy al uytwercken kan.
    Dat ick u niet ontziel bedanck daer voor mijn minnaer,
    ’k Ontzie de vader om zijn zoon mijn zielsverwinnaer.
Tir. Wanneer een vader brengt zijn zoon in het verderf,
    De straf dan weêrwraeck eyst, dat ick de doot verwerf
    (1715) Is meer als reedelijck, zijn bloet alleen is krachtig.
    Ach waerde zoon! vergeeft u vader, die onmachtig
    U om genade bid, onachtzaemheydt uw raet
    Hem na het leven stont, het is geen vaders daet
    Te moorden eygen zaet, ô neen! ick ben bedroogen.
    (1720) Waer zijt gy liefde die niet waerd met hem bewoogen.
    Een drift te vierig baert dit droevig ongeval,
    Wat hael ick op mijn hals? ach hemel! ach! wat zal
    Natuur al zeggen, nu ick hem heb, laes! verlooren?
    Mijn waerde kint, zijt gy tot dit verderf gebooren.
    (1725) Vergeef uw vader, zoon, dees dolle razerny,
    Den hemel vloeckt Tirrhcen, waer vind ick troost voor my.
La. Help voort Lavinia de Prins Mezance opzoecken,
    Gy zult mijn leytsman zijn, doorsnuffelt alle hoecken,
    Ha schender, deze moort zal baren uw elend,
    (1730) Zoo lang als Alba staet zal Alba zijn bekent
    Uw god’loos gruwelstuck: voort laet ons t’zaem vergaren,
    In Charons schuyt, om voort na Acheron te vaeren,
    Die oude veerman wacht na ons al, dat gy stapt
    Gezwind na het Palleys, het hartebloet getapt
    (1735) Van ’t bange hart, zal elck zijn laetste uytkomst geven.
Tir. ’k Volg uw gebod, en raet, niet langer dan te leven.
    Het is alleens waer dat ick sterf, en hoe, ô zoon!
    Zie hier ’t rampzalig end van vader, dit is ’t loon
[p. 54]
    Van die door eerzucht wiert te eerloos aengeprickelt,
    (1740) Zijn zelfs te schandig in een jammerpoel gewickelt.
    Al sturf het heele Rijck met my, noch kan zijn bloet
    Voor nimmer zijn voldaen, mijn razerny verwoed
    Bestont dees wreetheydt, wilt Albina my vry mijden,
    En lijd niet die uw broêr bracht, en zijn zelfs in ’t lijden.

Tirrhenus, Albina, Lavinia, Camilla, Iulia.

(1745) ELendige, wat jaegt u dus verbaest? Al. Mijn Heer,
    Uw kint Albina knielt voor uwe voeten neêr,
    Ick stel mijn misdaet u voor oogen, ’k bid verschooning.
    Het vluchten is vergeefs, uw gunst blijft mijn belooning.
Tir. Weet gy wat misdaet gy dus, wrede, hebt gewrocht?
La. (1750) Gy hebt uw broêr in plaets van Koning omgebrocht.
Al. Ick weet dat ick mijn plicht, en broeder heb verraden,
    Zijn overwinnaer, en zijn moordenaer my baden
    Te bergen in den noot het leven, gins komt hy,
    Die door my is ontvlucht, de doot, en slaverny.

Agrippa, Tirrhenus, Lavinia, Albina, Atis, Lausus, Faustus, Camilla, Iulia, en al ’t gevolg.

(1755) HEb ick heer Vader, en Princesse u noch tegen
Tir. Ach leeft gy noch mijn zoon?
La. Wat was mijn ziel verleegen.
    Leeft Prins Agrippa? ja. ha! langgewensten dag,
    Waer in ick weêr een strael van uwe oogen zag
    Neêrstralen, deze vreucht is een geschenck der goden.
Ag. (1760) Albina zy gedanckt, door wien ick ben ontvlooden
    Het doodelijck gevaer. Al. Zijt gy mijn broeder? goôn!
Tir. Ia ’t is uw broeder zelfs, uw misdaet ick verschoon,
    Uw trouwe zorg heeft ons het leven weêr gegeven;
    Maer zacht, verhindert niet uw broeder, die gedreven
    (1765) Wiert van het los geval, laet hooren zijn bedrijf,
    Hoe hy als lijveloos behouden heeft het lijf.
    Door noot geparst hem most van yder een afzond’ren,
    Ick sta verwondert, om ’t geen elk zal doen verwond’ren.
Ag. Toen ick door u Mevrouw, van Prins Mezance wiert
[p. 55]
    (1770) Op ’t heevigste vervolgt, en ’t volck als ongediert
    Quam brallend op my aen, om my ontzint te dooden,
    Ben ik door noot geparst dien wreden hoop ontvlooden.
    Hoewel mijn grootsheydt buygt voor uwe grootsheydt neêr,
    Gy zogt mijn doot, en gaf my ’t lieve leven weêr,
    (1775) Steets zorgde ick voor u, om noyt uw eer te krencken,
    Uw strafheydt, zuster, bracht my nimmer in bedencken.
    Mijn vaders toevlucht was mijn toevlucht, toen het stael
    My zogt te dooden in ’t Palleys, de groote zael
    Verbergde my, naer ick de poort had toe gesmeeten,
    (1780) De eedgenooten al ’t uytzinnelijck gebeeten,
    Verflauwden door mijn moed; ’t gemeene volck dat bood
    In als getrouwe hulp, mijn zuster zelfs die vlood
    Voor my, als voor de doot, toen ick haer minnaers weezen
    Vertoonde, gy gaf doe uw broeder hoop voor vreezen.
    (1785) Als ick in uw vertreck, al bevende, uw lijf
    Genaeckte, dwong u ’t bloet, hoe gy in dit bedrijf
    De prins Agrippa most verbergen, en versteecken,
    Gy zogt uw broeders bloet, door broeders doot, te wreecken,
    Maer wierd van min gestut; gy sprack my bevend aen,
    (1790) Dat ick op uw verzoeck zou uyt uw kamer gaen,
    Die zijne uytgang heeft na ’t buytenhof gelegen,
    ’t Welck voort geschieden, vond toen krijgsvolck onderwegen,
    Waer door dat ick behield helthaftiglijck het velt,
    En ’t leger op een nieuw in d’ oude staet herstelt.
    (1795) Schoon Corineus my het stael door ’t hart wou booren,
    Sergestus had mijn dood met eed op eed gezwooren,
    De Volcens haeckten al na Prins Agrippás bloet,
    Serranus swol van spijt, en trapten met de voet,
    Ilionëus most voor mijne krijgsmacht wijcken.
    (1800) Ick dorst Mezance zelfs wel onder d’oogen kijcken.
    Dat volck heb ick getemt, die helden, die mijn hooft
    Door u Albina was voorzeecker toebelooft.
    Antenor schrickten toen mijn volck hem quam bespringen.
[p. 56]
    Het vluchten noodig was, mijn dapperheyt kost dwingen
    (1805) Die niet te dwingen scheen, zy baden lijfs genâ,
    Dat haer oock wiert vergunt, van my, heer vader, ja!
    Die my vervolgden, toen voor Prins Agrippa streden,
    De hoofden van dat volck heb ick niet zonder reden
    Wel vast, en sterck bewaert, voorzichtigheyt moet hier
    (1810) In dees gelegentheyt hanthaven ’s Rijxbestier.
    Mezance toonde hem verwoed, en onverduldig,
    Niet buygende als hooft van dit verraden schuldig.
    Hy heeft zijn zelfs, Princes, door zijn geweer gedoot.
    Verblinde wanhoop holt wanneerze is in noot.
    (1815) Men zogt, maer laes! vergeefs, in ’t leven hem te sparen,
    Dit, en noch meer is my, ô vader! wedervaren.
La. ’k Beklaeg Mezance op het alderhoogst, den haet
    Op u gevat, zou door gebeden, hulp, noch raet
    Ter neder zijn geleyt. den hemel, ziel en harte
    (1820) Vervult met vreuchde, weg is tegenspoet, en smarte.
Tir. Mevrouw, nu dat Mezans niet meer en leeft, komt u
    De kroon en scepter toe, gy zijt de naest die nu
    Het Rijck van Alba moet als wettige regeeren.
La.. Alleenig wil ick niet gebiên, welwijze heeren.
    (1825) Agrippa die om my geen wreede doot ontzag,
    Zal op het prachtigste aenschouwen dezen dag
    De krooning in dit Rijck, hy moet met my gebieden.
    Ick wil dat yder zal op zijn bevelen vlieden
    Waer zijne wil gebiet: het los geluck vertoont
    (1830) Hoe Prins Agrippa wert door min tot Vorst gekroont.

UYT.


Continue

Tekstkritiek:

vs. 522 wedervoer. er staat wedervoêr.
vóór vs. 611 Albina er staat Albinia