Abraham de Koningh: Achabs treur-spel. Amsterdam, 1618.
Uitgegeven door Lia van Gemert, Universiteit van Amsterdam, en Betsy Wormgoor.
Red. Ton Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton055340 — Ursicula
De tekst is grotendeels gezet in de fractuurletter. Deze is in een aparte kleur weergegeven.
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Continue
[fol. π1r]

ACHABS

TREUR-SPEL:

Op de Reghel:

Al is de loghen snel,
De waerheyt achterhaeltse wel.

[Vignet: gravure: Syrier doodt Achab]

Tot Rotterdam
___________________

By Jan van Waesberghe de jonghe,
op ’t Steygher aende Koren-marct.
____________________

ANNO 1618.



[fol. π1v: blanco]
[fol. π2r]

Toe-eygheningh

Aen den achtbaren, voorzienighen

Sr SERVAES DEGENS,

Koopman,

ende

Deken der Brabantscher

Reden-rijck-Kamer.

GUnstige Heere ende Vrient: Aengemerckt hebbende in U L. E. den Godtzalighen yver tot d’opbouwinge vande by-na vervallen Gemeente IESV CHRISTI binnen WTRECHT, daer by dat U L. als een onder d’oude ende trouwe Patriotten onses Vaderlants, de gemeene beroerde zake van herten beherticht, ende niettemin d’ovrige weynige speel-uren van U L. bezige handelinge besteet tot voorstant der eerlijcke ende stichtelijcke Reden-konst: Zoo hebbe ic niet konnen na-laten (dit myn acht jaer geleden gerijmt treur-spel in Druck gevende) U L. E. te verkiesen hier over tot een Eygenaer, te meer het zelfde door U L. yverighe aenporringe, is nu op een nieu herspeelt, meest als een Liefhebber der Konste ghedreven zijnde, wt lust des Tonneels Reghels: Al is de loghen snel, De waerheyt achterhaeltse wel. Welcke Waerheyts deughde U L. E. in ’t binnenste ziele bemint, eert, ende omhelst, ende de glorieuse kennisse van dien, in dese duystere bemiste logen-eeuwe zoeckt te helpen doorbreken. Hoet ende beschermt dan tegen alle waen-wetende ende al-bedillende Schempers ende Tegensprekers, dit myn U L. E. geheel eygen gemaeckt ACHABS Treur-spel, van hem, wiens leven treurich zijnde door syn quellijcke joht-ziecte, beter past Treur-spelen te maken, dan blygheestighe Comedie.     Vale.

                D’Almoghende gunne ons beyder ’tghene ons zalich is.

        In Amsterdam, den lesten dach September. Anno 1618.

                        UL. D. ABRAHAM DE KONING.


[fol. π2v]

BALADE.

                BROEDER wat zal ick veel schrijven,
                Tot lof van u Rijm en Dicht,
                Van een ACHABS boos bedrijven,
                Die door MICHA wort ghesticht,
                (5) Hem verachtet en verdrijft,
                Wilt na synen raet niet hooren,
                MICHA noch VOLSTANDICH BLYFT,
                ACHAB trect op hem GODTS tooren.
Trou die Kroont.
____________________________________________

Op ACHABS Treur-spel.

                TGheen door de grijse vlugghe tijt
                Al over langhe scheen verdwenen,
                Is door DE KONINGS dapper vlijt
                Ons weder op’t Tonneel verschenen:
                (5) Hoe ACHAB na GODT niet wil vraghen,
                Als hem de Waerheyts reen verveelt,
                Verklict een pijl hem in syn Waghen,
                Dit’s ’tgheen dat onsen Rijmer speelt.
Raept vreught wt deught.


[fol. π3r]

SONNET.

O Hemels neycht u oor, ghy Aarde hoort dees reden,
Iuycht groote Weerelts-ziel, lacht Tintel-sterren lacht,
Komt Halve-circkel-ront, bralt inde duystre nacht,
Zoo mach myn swack vernuft, syn krachten bet besteden:
(5) Ziet hoe ons KONING heeft, het out-voorheen (als heden)
Wt Lethes stroom ghevist, en speelt met volle macht
(Op’t Reden-rijck Tooneel) hoe dat door GODES kracht
Den ACHAB door een pijl, wert ’slevens draat ghesneden:
Komt Amstelmaachden kom, komt Yver-honingh zoet
(10) Met geur’ghen Eglentier, die roos-rijck staat en bloet,
Pluct Lauwer-blaatjens eel, doorvlecht met blomkens cierich,
En reyctse KONING toe, wiens Scepter is gheen gout,
Maar een Caducis kloeck, in wijsheyt menichfout:
Komt Susters drymaal dry, en kroont syn hooft lauwierich.
A. F.
____________________________________________

Tot de traegh-verbeterende,
doch snellen Berisper.

            MErckt hoe Momus ons komt leeren,
            Om dat hy hem met de kleeren
            Van Appollo nu belaat,
            En Mercuri hielen pennen,
            (5) Hy meynt dat w’hem niet en kennen,
            Maar syn tong’ hem al verraat.
A. F.    Levende sterf ick.

[fol. π3v]

Voor-reden over de navolgende geschiedenisse,

Regum 22 Capittel.

DE Koninck ACHAB versocht wesende vanden koninck IOSOPHAD, die hy op het heerlijckste na syn weerdicheyt ontfangen hadde, heeft door syns herten vermeten hoochmoet (sich gesterckt vindende door den Godtzaligen arm IOSOPHADS) voorgenomen de dry-jarige vrede te stooren tusschen hem ende de Sirieren, om met de scherpte des sweerts te verkrijgen syn vaderlijcke eygen geboude stadt Ramat, ghelegen in Geliad, en raet plegende hier over met vier hondert Propheten (die van Gode vervult waren met eenen valschen geest, hoort hun gelucheyt en zegen propheteren, maer Micha, Iemlaes soon, een Propheten Scholier, geleert zijnde door Goddelijcke gesichten, weerspreect ende straft de loghen-Propheten, ende propheteert den godtloosen Koninck schade, ja zoo hy voort vaert, syn ongeluckige doot: waer over hy wert geslagen, bespot en veracht, ende door bevel des Konincx wederom na den Kercker gesonden, die nochtans na de voor-zegginge Michee hem vint buyten gevaer na syn bedachte list inden aenghevanghen strijt, door’t verkeert oordeel van syn overwinninge bedrogen : want een Sirier teghen ’tverbodt syns Konincx spant synen boge, en schietende treft hy den versteken ACHAB op synen wagen inde lendenen tusschen ’tpantsier en ’thangsel van ’tgeweer, zoo dat hy’t metten ondergang der Sonnen door te veel verlies syns bloedts, by Samarien heeft moeten metter doot bequelen : ’twelck alle Waerheyt-beminders door sprekende Beelden op’t Tooneel vertoont wert, dewijl de Historie (na Ciceroos* schrijven) is een getuyge der tijden, het licht der Waerheyt, ’tleven der gheheugenisse, ende Leermeestersse des levens, een Bode der oudtheyt.

Gheeft ghehoor, ende luystert toe.


[fol. π4r]

EER-DICHT.

            HOe’s Duyvels list de mensch, tot ’tquaet, kan over-reden.
            Als GODT vertoornt, op hem syn straf rechveerdich went,
            (Om dat hy synen raedt wel stout’lijck derf vertreden)
Ezec.20: In quaed’leer over-gheest, krachtighe dwalingh zent.
24, 25.
5 2.Tessa.    Hier van heeft niet alleen de Opperste Hemel-KONING,
2:11.      Die zit, ghezeten heeft, end’ zitten zal aen ’t stier,
            Tot waerschouwingh, syn volck ghegheven een vertooning
            In ACHABS Godt-loosheyt, en IOS’FATS quaed’ manier:

                Maer desen trouwen Heldt, Israëls wak’ren Hoeder
            (10) In dees bedorven Eeuw’, laes! schier van hem vervreemt,
            Weet synen Wachter op, om ons te maken Vroeder,
            Door dees syn TREUR-BASUYN, die’t Aerdtrijck over-stemt.

                Waer in hy zoo verbeeldt ’sZiel-moorders stout beginnen,
            Die valsche Leer in-voert, end’ ’t Recht treedt met den voet,
            (15) Verdruct, bespot, ja slaet die de Waerheyt beminnen;
            Dat elck (aenziend’ ons Landt. Ach!) droevich treuren moet.

                Spieghelt u dan in tijdts, ghy vrije Nederlanders:
2. Chron. Helpt den Godt-loosen niet, noch die met Gode kijft:
19:2.     Vertrout niet die vreed’, vreed’ zegghen, maer meynen’t anders,
            (20) Voor al, dat gh’in de zuyv’re Leer Volstandich blijft.
Tis verloren ghewasschen.       

D. MOOR.


[fol. π4v]

SONNET.

DE Maelders kloecke handt doen onbeweecht vertoonen.
SAULS grousame moort aen eyghen lijf en ziel:
Doen hy voor ’tmachtich Heyr der Philistijnen viel,
Als doen quam ’tquade, om het quade, quaet te loonen.
    (5) Maer KONING doet noch bet door sprekende Persoonen
Wt beelden ACHABS val, die GODTS ghebodt weerhiel,
Maer raect’ eer d’avont komt gheswint tot onder ’twiel,
In plaetse van een roem, en GELIATS groote kroonen.
    Hy neycht syn ooren na een valsch Propheet, en hoort
(10) De loghen liever, dan GODTS eyghen ware Woort:
Om dat het niet en wil, gh’lijck hy wel zou begheeren.
    Een Krijgher spant syn booch, en schiet in alder ijl,
En treft hem by ’tpantsier met een gheveerde pijl,
Hy voelt dat hy verflaut, hy doet syn Voerman keeren.
Cornelis Veeris.
____________________________________________

Personagien tot dit Spel.

Achab.
Iosophat.
Benhadat.		 } Koningh.
Koningh.
Koningh.
Hador.
Sophar.		 } Hooftmans.
Meladon.
Amon.		 } Raden,
    Ioden.
Iohanam.
Arpharad.
Adna.		 } Sieriers.
Naeman.
Baesa.
Hasael.		 } Hooftmans.
Amanus. } Soldaet.
Herault Elida. } Kamerlingh.
Verkeert oordeel.
Dwaes voornemen.		} 2 Sinnen.
Zedekia.
Ripa.
Heman.
Mathania.		 } Propheten.
Valsche Gheest.
Micha. } Propheet.
Rust zoeckende oudtheyt.
Leegh-waghen.
Quist-goedt.
Lichtmis.
Onrust.		 }
} 		Soldaten.
Ian Rap. } Tamborijn.
Voorzichticheyt.
Gherechticheyt.		 } 2 Vrouwen.
Iesebel. } Koningin.
Fame. } ’tGherucht.
Kuythaen. } Boer.
Echo. } Weerklanck.

Continue

[fol. A1r]

ACHABS

Treur-spel.

Eerste deel.        Tusschen-sprake.

GHERECHTICHEYT.        VOORSICHTICHEYT.*

Voorsichticheyt.
                DEes snoo verdorven eeuw’, dees ijs’re stale tijden,
                Lief Suster, brenght de hant opt gladde wit Pampier,
                In d’eerste gulde eeuw’ in vreed’ men sich verblijden,
                Maer nu (laes!) ist verkeert in ’sWerelts dol ghetier:
                (5) Al tgheen ick ra de Mensch moetwillich sy verstooten,
                Maer tboose leven is ten lesten al bepaelt,
                De sond’ hoe groot die is, die zoeckt men te vergrooten,
                Tot dat Gods rechte straff dit alles al betaelt.
Gherech. Histori in dees tijt van den Koning verhaelt,
                (10) Die Israel regeert, in vreed’ gheruste daghen:
                Maer hoochmoet voor den val, zietmen dat heden daelt,
                Als hy stont goddeloos op synen eyghen Waghen,
                Den Sirier heeft ghetrotst, en God syn Heer gheterght,
                Die door syn Dienaer trou den Micha hem laet weten,
                (15) Dat myn gherechticheyt gheen boosheyt en verberght:
                Maer wreeckt alst hem verdriet het krijghel dwaes vermeten.
Voorsich. Den Koninc Iosaphat heeft mynder gantsch vergheten,
                Het dwaes voornemen al te lieff’lick hem bekoort,
                Syn vleyende tongh heeft Broeder hem gheheten:
                (20) Doch spreeckt den vromen mondt, Gy hoort des Heeren Woort,
                Vraeght de Propheten doch oft ons oock zal ghelucken,
                Oft onsen tocht gheschiedt na Godes wel gheval,
                Of wy met machtich Heir de Stadt oock moghen rucken
                Wt ’sVijants slavernij, Lieve, vraeghtse doch al.
(25) Gherech. ’tVerkeert oordeel blaest, en vult de sinnen mal
                Van ’sKonincx kitt’lich oor: dus wil hy hem niet keeren
                Van het voornemen dwaes, maer hy stemt opt ghekal
                Van syn Propheten, die hem fijn zoo overheeren
                Door eenen valschen Gheest, ghezonden hun van Godt:
                (30) Maer den Propheet die dit wil gantschlick teghen-spreken,
[fol. A1v]
                Wert van Knaëna Soon gheslaghen en bespot:
                Want loghen die wil haer doch aen de waerheyt wreken.
Voorsich. Voorsichtich is den Man, en op een Huys gheleken
                Tgheen’ dat ghebouwet staet storm-wint vrij op een Rots,
                (35) En die door dwase liefd’ hem in gheen moeyt wil steken:
                Maer leeft in Godes-vrucht, verr’ van godloosen trots.
                En treckt niet henen, zeght een Esa-ie Soone,
                (Onder tgoddeloos Volck, die spreken vriendelijck
                Met haren Naesten, en zijn tboos te doen ghewoone)
                (40) Zoo Judaes Koninck doet, na Achab, die ghelijck
Gherech. Een listich en boos Vat, de Koninc deuchden-rijck
                (Onnosel in het quaedt) in syn Ghewaedt doet kleden,
                Als hy ziet ’sVijandts macht na syn Heir vinnichlijck,
                Op syn Persoon verwoedt, in wapen stael aen-treden;
                (45) Dus (laes!) de vrome quam bedroghen inden noot,
                Als hy hem sach omringht van Siriers blancke sweerde,
                En schreyt tot Godt, die hem in desen angst zoo groot
                Ghenad’lick hellept, want syn vroomheyt hem noch deerde:
Voorsich. Amanus grijpt den Boogh, en schiet met snelder veerde
                (50) In Israels groote hoop, en treft den Achab just,
                Dien tot syn Koetsier spreeckt, Wendt u ghetoomde Peerde,
                En voert my wt het Heir, zoo wert niemandt ontrust,
                Ick ben dood’lick ghewondt, doch ’kwilt voor het Volck helen,
                Tot dat ick d’wtkomst sie van dees te vremden strijt
                (55) En ’s Konincx moedich hert zal’t heden doch bequelen:
                Want, ach! ick voel, ick voel, den adem werd’ ick quijt.
Gherech. Ick straff’ hem na verdienst, in synen rechten tijt,
                Ter plaets daer Nabots bloedt gheleckt werdt vande Honden,
                En tot merck’licke straff’, sy ’s Konincx swerte bloedt
                (60) Noch lecken, als men ghingh den Waghen van’t bloedt wasschen:
                Dus ghy Princen leert God vreesen met ootmoedt,
                Of syn machtighe handt zal u int eynd’ verrasschen.
___________________________________________________________

Den Willekom Iosaphats in Vertooninghe.

De eerste Handelinghe.     De eerste Wtkomste.

Koningh Achab,   Meladon,   Hado,   Saphar,
Amon,   Verkeert Oordeel.*

[fol. A2r]
Achab.    GHy Mannen Israels, ghy Vorsten wijdt berucht,
                Ghy Princen Achabs, die des Hemels blauwe lucht
                (65) Zoo dick verduystert hebt, met u gheveerde Pijlen,
                Ghy die int bruyne stael zoo men’ghe stoute mijlen
                Met haest, tot ’sVyants schric, zo moedich deed in-tocht,
                Tot u eer, en myn lof, dies u vroomheyt verzocht
                Den Hemel hooch bewaert, daer ’t gheen Nijdt en kan slechten:
                (70) Een groote Benhadad vermat veel wt te rechten
                Teghen strijdtbare Volck in Israel ontsien;
                Maer (laes!) hy viel te kort met schand’ zoo moest hy vlien,
                Den Trotser die myn Heir, en Godes Volck zoo terghde,
                Dien opgheblasen Sot, onder myn vleughlen berghde
                (75) Syn toeghewonden hooft, van gulde Croon berooft:
                Ziet desen grootsen Prins, door eersucht zoo verdooft,
                Ootmoedich knielt voor my, en bidt maer voor het leven,
                Daer myn mewaerdich hert hem zoo noch heeft verheven,
                Dat ick als Broeder hem deed’ zitten aen myn zy,
                (80) In myn zelfs eyghen Koets: daer voor zoo heeft hy my
                Als Ondersaet belooft, dat Rijcx beheerde Steden
                Myn werden weer vereert, door dees myn goedicheden:
                Maer neen, tblijckt al te veel de ontrou voor en naer.
                Dus ghy myn Krijghs-raedt hoort een reden wijs en waer,
                (85) U Prins d’Histori neemt en u ghedenck tot Tuyghen,
                Dat Ramat onse Stadt zoo langh heeft moeten buyghen,
                En noch onder den Straf van Sirien wert ghedruckt,
                Dewijl daer niemant is die ’t wt haer handen ruckt:
                Den Krijgh myns Vaders was met hun nau eerst beghonnen,
                (90) Of Adats Vader heeft hem die flucx afghewonnen.
                O wel gheleghen tijt! dat ick tot Rechter kom,
                Den sluymerighen dach, van drie Jaer, is al om,
                Den wraeck-dach die verschijnt, om het onrecht te wreken:
                Met Judás wijse Vorst denck ick hier van te spreken,
                (95) ’Ken twijffel niet dat hy syn hulpe my af slaet
                Tot vord’ringh van den Krijgh: u wijsheyt gheeft my raet,
                Zal mynen Scepter niet in Giliad hunnen reycken?
                Wert dees ghepeerlde Kroon, tot Overwinners teycken,
                In Sirien niet ghevrucht, tot wel verdiende schuldt?
                (100) Wy hebben langh ghenoech ja al te langh gheduldt.
                Dees groote smaetheyt snoo, en bloode kleynicheden
                Van onsen Vijandt, die nu fijntjens zit in vreden,
                En vult syn Schat-kist vast door’t bruycken van ons goedt.
                Neen, zeker, neen: Ick sweer, ick sweer, ick zal myn bloedt
                (105) Zelfs storten voor de Wal, oft ick zal haer noch hechten
                Aen myn schoon bloeyend’ Rijck, en een Kroon zalmen vlechten
[fol. A2v]
                Van Venckel-blaen, die eerst om zeghe hem verstout
                Te klimmen op haer Wal, en ’kwil datmen hem hout
                Voor Hooftman van het Heir, tot eeuwich lof ten loone.
                (110) Meladon, Hado, Sophar, Beschermers van de Kroone,
                Beantwoordt uwen Prins, Amon gheeft wijs bescheyt.
Meladon. O hoogh-gheboren Vorst, u hooghe Majesteyt
                Volbrengh syns herten lust, int wreken van syn schade.
Hado.       Wy zijn u knechten Heer, en tgheen dat u Ghenade
                (115) Van ons te zaem begheert, wert willich dra volbrocht,
                Den Krijgh van herten wert van u Dienaers ghezocht,
                Dees luye slappicheyt streckt ons tot schand’ en blame.
Sophar.   Wy trecken moedich op, in God en ’s Konincx name,
                Omscheuren van het Jock der Siriers dese Stadt.
Amon.     (120) De Koninck heeft ghenoech, ja groote reen ghehadt
                Om syn groot-moed’ghe borst met hart stael te bekleede,
                En om ’twraeckghierich swaert te trecken wt de scheede:
                Dus ô ontsiende Prins, u Knechten gheven raedt,
                Dat na u wijs verstant den Krijgh wert metter daedt
                (125) Opt spoedichste begost, en Ramath zij beleghen.
Meladon. Men dient tot ’sKonincx raedt dit oock wel t’overweghen,
                Of wy zijn sterck ghenoech teghen Adats ghewelt,
                Van Dan tot Barsaba werd’ Israel eerst ghetelt,
                Zoo willen wy met kracht ons teghen Siriers rusten.
                (130) Verkeert Oordeel. Ghy siet myn Heeren, dat de Koninck is met lusten
                Bevanghen tot den Krijgh, dus maeckt hem thert niet swaer,
                En Ramath wert doch syn, oft hy zal zelfs voor haer
                Off’ren syn dierbaer Ziel, zoo syn tongh heeft ghesworen:
                U trotse Majesteyt, En Hoocheyt hooch-gheboren
                (135) Wert veel ghelucx ghewenscht, zoo ghy den strijdt beghint.
Achab.     ’t Voorsichtich wijs beleydt alleen de kracht verwint,
                En macht van Volck oft raedt en zal my niet ontbreken,
                Oft ’tscherp-snijdend’ swaerdt zal ick in schee niet steken
                ’tEn druypt van ’t roode bloedt van snoo Siriers ontzielt;
                (140) Hun Gode-bode dan, die vleughel-snel ghehielt
                Is, zoo sy droomen, mach haer dese boodtschap draghen,
                Dat Israels Koningh wreeckt, of hy blijft zelfs verslaghen,
                Aen Siriers Adat, die ondanckbaer hem onthout
                Spa eyghen Ramath, by syn Vaders tijt ghebout,
                (145) Daer over hy u doet als Vijandt krijgh aen-zegghen:
                ’tLandt salicht een vorst int ghemeyn nut t’overlegghen.
Gaet in.


[fol. A3r]

De eerste Handelinghe. 2.    Wtkomste.

Sinnen, VERKEERT OORDEEL, DWAES VOORNEMEN.

Verkeert   SIgnoor,, komt hier voor,, tis wis men doet u rayen mal:
                Want ghy Gast,, doet vast,, dat de Fortuyn hier keeren,, moet:
Dwaes vo.   Wel Heer,, ist onweer,, dat uwen Haen krayen zal?
Verkeert.   (150) Signoor,, komt hier voor,, tis wis men doet u rayen mal.
Dwaes vo.   U begeert voordeel,, Verkeert oordeel,, zalmen noch beschreyen al:
                Want u raet,, is quaet,, hoewel men die eeren doet.
Verkeert.   Signoor,, komt hier voor,, tis wis men doet u rayen mal:
                Want ghy Gast,, doet vast,, dat de Fortuyn hier keeren moet,
                (155) U dwaes voornemen prijsen al de Heeren goet,
                En na myn oordeel ist al voor de windt fijn.
Dwaes vo.   Zeker Nepos, de Koning moet wel een kindt zijn,
                Of hy moet verblindt zijn,, dat hy de lieve vrede
                Van yeder zoo bemint, door hoochmoedichede
                (160) Verstoort, om Ramath aen’t Rijck te hechten,, wis.
Verkeert.   Ick stuer wt, maer ’kblijf thuys alsser te vechten,, is,
                Ghy stoockt vast tvyer, en ick zal ’t blasen Man:
                Want al tquaet, verstaet, daer wy oyt lasen van,
                Ja dat tHeerschap dus is door u wtgherecht.
Dwaes vo.   (165) Ey Eelen-baes, ick bid dat ghy my eens zecht,
                Door wien wiert onlangs ter doodt verwesen
                Den rechtveerdighen Naboth, die zonder eenich vreesen
                (Na Boeventuygh) God en den Koningh had ghevloeckt.
Verkeert.   Ho Broer, ghy zultet vinden, zoo ghy’t aen my zoeckt:
                (170) Door wien was’t dat God de Timmerlieden stoorde
                Van Babel? Ja wie was’t die int beghin bekoorde
                De eerste Mensche eerst om God ghelijck te zijn,
                Dan ghy? die door u voornemen bracht in pijn
                Hem, en syn kind’ren, ja al’t Menschelick gheslachte:
                (175) En noch door u, dien godloosen Pharao trachte
                De Kindertjens der Hebréen met smerten ghebaert,
                Knechtjens zijnde, te werden versteken noch ghespaert;
                Maer bloedtghierich van aert, zoumense al ontlijven:
                Door u docht dien Sot verzekert te blijven
                (180) Van syn waggh’lende Troon, door’t dempen der Hebreen.
Dwaes vo.   Wel ben ick de beste niet?
Verkeert.   Ja recht Maggher, daer ghy zijt alleen:
                Wart elck ghemeen, u lieve deucht haten doet.
Dwaes vo.   My dunckt, Vlag-voerder, dat ick oock wat praten moet:
                Door wie deed’ David gantsch Israel tellen
[fol. A3v]
                (185) Van lout’ren hoochmoedt, dan door u quellen?
                Om dat (na u oordeel) syn macht op Menschen stondt:
                Rehabeam heeft door u raedt ghegheven, inden mondt
                Van een sinneloos Hooft, al t’Israel verloren:
                Want ’trecht oordeel des ouden Raedts, die te voren
                (190) Syns Vaders Raedt was, heeftmen gantsch niet ghevraeght.
                Wierdt ten tijden Noahs de Werelt niet gheplaeght,
                Door dien sy oordeelden den Prediker te rasen?
                Maer drinckende en schinckende als godloose dwasen,
                Herddensy’t, tot dat de Zuntvloedt hun wech-nam.
Verkeert.   (195) Hooch ghenoech Speelnoot, my dunckt ghy wort gram;
                Wy moghen (tis schand’) voor tVolck zoo niet kijven.
Dwaes vo.   Daer men my zou willen, moestmen u eerst verdrijven:
                Wy zijn recht Peres en moeten doch by een,, weet;
                Maer dits u schult, dat ghy my dicwijls op den teen,, treet,
                (200) Waer door my tbloedt heet wert, om te verwijten Gast.
Verkeert.   Wy moghen ons tongh niet, maer schoenen verslijten vast,
                Om Koninghen en Princen tot hunder schaden,
                Met neerstich na-loopen tot alle quaedt te raden,
                En prijsen hun ’tverderf aen, voor theylsame goedt;
                (205) Wy raden tot Krijgh: Gaet stort u Vijandts bloedt,
                Weersprekende de Wet van hun te beminnen.
Dwaes vo.   Die dat deed’ was dubbelt gheck, verr’ buyten sinnen,
                Ick swijgh syns Vijandts Esel te helpen noch.
Verkeert.   ’t Bloedt Naboths wilde niemandt stelpen doch,
                (210) De Honden hebben ’t noch tot oordeel opghelickt.
Dwaes vo.   Door Elij woordt ist van God alzoo beschickt,
                En zoo syn straffe mickt, zullen te dier steden
                De Honden Achabs bloedt tot rechtvaerdicheden
                Noch lecken, daer’t syn’ de aerde besproeyt heeft:
                (215) Maer zoo langh alsmen noch onghemoeyt leeft,
                En eermen sneeft, wat noodt ist te vresen:
                Doch tspulletjen beghint eerst: Ick zal gaen belesen
                De Koningh Iosaphat, dat hy met hem treckt wis:
                Blijft ghy by Achab die ghenoech verweckt is,
                (220) Om na u doen hem in alles te vernoeghen.
Verkeert. Sy zouden sonde doen die ons doot sloeghen,
                Zoo aerdich zijn wy te zamen ghepaert.
Dwaes vo.   Ick wensch, dat de beste van ons qualick vaert.
Gaet in.


NOTA.
Hier werden de ghesichten des Propheets
Micha vertoont.


[fol. A4r]

De eerste Handelinghe. 3. Wtkomste.

VALSCHEN GHEEST.

            ZOo wijdt den Hemel spant syn held’re blau Gordijnen,
                (225) Zoo wijdt de schoone Son met gulde stralen blaeckt,
                Zoo wijdt de Aerd’ int rond’ haer Zuyd’ en Noord’-pool raeckt
                En daer men tzilv’re Licht met Sterren ’snachts siet schijnen,
                Zoo verre streckt tghebiedt myns Woonings groote Hutten,
                Des Werelts Glob’ is my te kleyn: ick woel, ick woel,
                (230) Dat ick de Wolcken scheur, en vind’ my voor Gods Stoel,
                Die duysentich mael duyst van syn Gheesten beschutten.
                Doch tsy vervloeckte daedt! dat die schoon Morghen-sterre
                Ons Prins en Hooftman sich door hooverdy verhief:
                Maer waerom had ons God niet als het Schepsel lief?
                (235) Dat hy noch heyl belooft: maer wy en hy zoo verre
                Moeten versteken zijn, met zoo veel duysent Gheesten,
                En sweven om end’ om, tot een bepaelden dach,
                Zonder wtkomst of hoop, dat ons yet troosten mach:
                Vervloeckt is onsen standt, ô gh’luckich dien der Beesten.
                (240) Doch tis nu al te laet, tbeklagh komt al te spade.
                Den Mensch met grim ick haet, om dat hy niet en erft
                Dit ongheschapen Huys, zoo hy hier sonden sterft,
                En salich wert door’t Woort noch wt louter ghenade:
                Om dit te hind’ren, siet, verschijn ick voor Gods Troone
                (245) Onder al tHemels Heir tot synen dienst bereydt,
                Doen heeft ons Rechter en het eeuwich Licht ghezeydt,
                Die wil den Achab boos berooven van syn Kroone,
                Dat hy voor Ramath val in Giliad door’t strijden:
                Want myn gherechticheyt en mach hem niet meer sien
                (250) Zoo godloos op den Troon: door wien zal dit gheschien
                Dat hy bedroghen wert? Wilt my u list belijden.
                D’een docht dit ende dat, een ander oock wat raemde;
                Maer tquam niet op de daedt zoo slaechs en wel te pas,
                Als mynen besten raedt, hier toe ghevonden ras,
                (255) Die al hun radentzaem, na Godestuygh beschaemde.
                Ick wil (sprack ick) hem wel voor Ramath nu doen vallen.
                Wel hoe? zeyde God doen. Ick zal (heb ick ghezeydt)
                Een valsche Loghen-Gheest (op dat hy werdt verleydt)
                Zijn in Propheten mondt, zoo laet hy hem bekallen.
                (260) Gaet henen, sprack doe God, dien raedt is goedt bevonden,
                En volbrenght mynen wil, ghy zult het listich doen.
                Hier mé vervloogh ick snel, om neerstich my te spoen
                In al myn Kinders mondt, tot straffe van hun sonden:
Gaet in.


[fol. A4v]

De eerste Handelinghe. 4. Wtkomste.

IOSAPHAT, ARPHARAD.

Iosaph. TReckt om myn Hooftman, gaet op naer Jerusalem,
                (265) En licht al tKrijchsvolck op in Judas vaste Steden,
Hy geeft    Gheeft Adna desen brief: den tijdt die ick bestem
een brief    Is zonder wtstel: zeght, brenght al de Ruyters mede,
                Die ’t hooghe en ’tlaeghe Lant van Idumee om reden
                Ziet, als de Philistijn met Krijgh ons Rijck bezocht,
                (270) Den woesten Arabier is nu gherust in vrede,
                En daer en is gheen vrees datmen ons krencken mocht,
                Dies ben ick gantsch ghesint te trecken op den tocht
                Met Achab, en ick zal myn volck by tsyne voeghen.
Arpharad.   Maer of syn Majesteyt dit oock eerst eens bedocht,
                (275) Dewijl syn bloeyend’ Rijck hem rijck’lick kan ghenoeghen,
                Wat ist van noode, Heer, eens anders Landt te ploeghen,
                Wiens vrucht een vreemde oogst, met zelfs u Lijfs ghevaer:
                En of ’t heel wel gheluckt, dat wy den Sirier sloeghen,
                Zoo volght ons kleyne danck, doch Achab d’eere naer.
Iosaphat.   (280) Volbrenght maer myn bevel, en maeckt u haestich daer,
                Het belieft my alzoo, myn wille moet gheschieden.
Arpharad.   Zoo gaet u Dienaer dan, dyn wille die werd’ waer,
In.           Ons zij ghehoorsaemheyt, de Koningh maer ’tghebieden.

De eerste deel verschooninghe.
Iosaphat.   WElsalich is het Landt, ghezeghent zijn de Lieden
                (285) Diens Heere is de God die ’t al gheschapen heeft:
                De Prins gheluckich is, die inde schaduw leeft
                Des Alderhoochsten, en gheniet syn heyl’ghe vresen
                Tot troost, tot raet, tot lust, in u wort wtghelesen,
                Vermaeckt, siet Heer u knecht, syn droef beangste Ziel.
                (290) (Als my den Philistijn onlangs te voete viel,
                En bracht voor my tGheschenck, met ootmoedich verzoecken
                Van een begheerde Vreed’, d’Arabers wt de hoecken
                Van haer Vee-rijcke Landt my hebben oock vereert
                Met twee-mael zeven-duyst, dat veertien-hondert meert,
                (295) Kammen en Bocken-beyd’) doen is myn hert stoutmoedich
                Gheworden, om u eer, met ijver in liefd’ gloedich,
                Bekent te maken: dus op Judás Berghen hoogh
                Gantsch de Daghen wech, die myn Vader ghedoogh
                Door vreese van het Volck, om gheen ongunst te halen.
[fol. B1r]
                (300) Doch neen, u gunst alleen wilt laten op my dalen,
                Bewaerder van myn Kroon, met u Goolick ghesicht:
                U liefde ick bemin, als’t eeuwich schijnend’ Licht:
                Ick sie, ick voel, ghy wilt myn Hoorn noch verhooghen,
                Ghy laet myn herten-vreucht en lust sten mynder ooghen:
                (305) Ick heersch in vré myn Rijck, ick werd’ van elck bemindt.
                Ist Iosaphat, om dat u Vijandt werdt een kindt?
                Dat hy de luye rust verzoeckt aen u met smeken?
                Of schroomt hy uwen erm? O neen, wilt zoo niet spreken.
                Hy heeft int stuyvich zant van Peerden-voeten sin,
                (310) Hem lust Basuyns gheblaes, voor u liefde en min,
                Hy groeyt int blick’ren van syn scherp gheslepen Swaerden,
                Als syn verwoede borst door’t roepen op der Aerden
                De snelle Hinden schrickt, en ’s Hemels kleed’ren scheurt.
                Wel hoe: waerom ist dan dat my dit goedt ghebeurt?
                (315) Ben ick de Wijsheyt zelfs, of haren liefsten Soone?
                Of eert my yder meer om myn Rijck, Staf en Kroone,
                Dan men Salomon eert, wiens Spreucken elck een acht?
                Of vreest men my zoo zeer, dat nyemant my veracht,
                Alsmen een Sa-ul vreest, die David niet dorst krencken?
                (320) O neen, Assa Soon, neen, die moety maer ghedencken,
                Dat God tot Samuel spreeckt, ons wel een gulde leer,
                Die my hier eeren zal, die wil ick oock met eer
                Verrijcken en met goet: maer siet die my verachten,
                Wert van my oock versmaet, en moet met schand’ versmachten:
                (325) Dat ick dyn aensicht zoeck, en doe tgheen dy behaeght,
                En eer u Israels Godt, hierom zoo wert vertzaecht:
                Spreeckt tot my, uwe vrees, de rouwe Edomiten,
                Die van’t Gheberghte Seir, en al d’Amalechiten,
                De Kinderen Moabs stout en Amon werden bloo,
                (330) Den Philistijn my vleyt, den Moorman siet die zoo
                Myn Vader heeft gheterght int wijdt dal Separa,
                Tot strijden wreedt ghesint by’t boom-rijck Maresa,
                Die komt als d’Arabier, met syn Gheschencken aen,
                En zoeckt myn goede gunst: hoe kan ick dit verstaen?
                (335) Nochtans zeer wel kan ick; Hoort, Mose gaet my leeren
                Int vijfde Boeck der Wet, Zoo wie het Woordt des Heeren
                Nakomen wil, en doen tgheen hy heylich beveelt,
                Die zal ghezeghent zijn, en de Vrucht die hy teelt,
                U Os, u Veé is ghezeghent inde Stede,
                (340) U Schapen en u Korft, u wt en in-ghanck mede,
                U Vijandt zal de Heer (zit stil) voor u verslaen,
                Oft sy verheffen hun, sy moghen niet bestaen
                Door een wegh trecken sy, maer zullen angstich vlieden
[fol. B1v]
                Door zeven weghen haest, en werden bloode lieden;
                (345) Dat alle ’t Vollick zal sien dat ghy wert ghenoemt
                Na Godt des Heeren Naem, en al die hoogh beroemt
                Hier snorcken op haer macht en hun verheven Troone,
                Legghen hun Kroone neer, en moeten eer betoone,
                En vreesen hun voor dien. O ware prophecy!
                (350) Die ick zoo merck’lick sie vervullen noch aen my:
                Om dat ick u zoeck, Heer, gady u tot my wenden,
                Ick vord’re uwen dienst, Ba-alims wil ick schenden.
                Ben-ha-il, O-bad-ja, en een Zacharia,
                Natha-neel Micha-ja, die leeren in Juda
                (355) Als myn Vorsten ghetrou, o Godt u heyligh’ Wetten,
                En tot Leviten heb ick hun ten dienst gaen zetten
                Sema-ja, Nethan-ja, Sebad-ja, Asahel,
                En noch Semira-moth, Ionathan met bevel
                Ado-na i hellept, Tobia is verschreven
                (360) Met Tobad, Ona-i den Priesteren beneven,
                Elisama en noch een Ioram was gheleert,
                Die van hun jonghe jeucht af hebben ghestudeert
                In u volkomen Wet, een Licht voor onse voeten.
                Hier over troost ick my, dat Israel zal moeten
                (365) Bevinden dat ghy hun om u Eedts wil verschoont,
                En dat ghy na u Woordt midden onder ons woont:
                Na Salomons ghebedt wilt doch u Volck verhooren
                In dynen Tempel, Heer, want s’hebben dynen tooren
                Ontsteken als een vyer, dat om haer sonden brant.
                (370) De Kalveren te Dan en Bethel, die tot schant
                Uw’s Naems zijn op gherecht, met Haghen vol Outaren
                Van Velt-duyv’len, die daegh’licx gh’offert waren
                Morren met Ba-alim (tot stof waren ghemaelt)
                Van u Dienaers zijn, een Priesters loon betaelt
                (375) Werdt voor hun slaefsche dienst, int roocken van de Gooden:
                U kind’ren Moloch brenght gaet wilt u vrijlick dooden
                Wt liefd’ tot Astaroth: wy willen van nu voort
                Dienen Abrahams Godt, die ’t al schiep door syn Woort,
                De Son en ’t Hemels Heir ist maecksel synder Handen:
                (380) Eert van het maecksel niet, oft ghy bestaet met schanden,
                Als eenen Ca-im doet, wiens Offer Godt versmaet.
                Ick ga Heer, dan ick ga u Knecht met vreuchden gaet
                Studeren in Wet, door Mosi Pen beschreven.
Gaet in.


[fol. B2r]

De eerste Handelinghe. 5. Wtkomste.

Hy trommelt
terwijl komen
sy wt.		ONRUST een Tamborijn, LEECH-WAGHEN,
QUIST-GOETIEN, LICHT-MIS.
Onrust   EHoort tsa ghy Broeders,
                (385) Alle die lustich en rustich is, en hem wil begheven
                Tzij de meeste of de minst, tot ’sKonincx dienst, die kom ras voort
                Sinte Luyerijns knapen, komt en haelt wapen nu ghy my hoort
                Waeght lijf en goet, den Krijgh is zoet, voor de ed’le Borsten
                Die meer na tgelt, datmen u telt, dan na bloet dorsten:
                (390) Dus al vrij komt, twert u getromt, by Onrust Achabs Tamborijn
                Gelt goet bescheyt, dat elc verleyt, zal u dienst doen nemende zijn.
Leech-w.  Pestelorum dats goet, Tamborijn lang moet ghy leven.
Quist-go.  Onrust, waer na zal’t kosten?
Licht-m.   Dats even goet, wats daer aen bedreven,
                (395) Men mach niet beven, int krijghen Man.
Onrust.    Nu moet ick spreken, hoewel ick qualick swijghen kan:
                Specejalen volght, den Hopman zal u gheldt tellen:
                Terwijl m’u Namen schrijft zoo zal u ’tWijf niet quellen,
                Of Vaer of Moer, die u staech aen d’oor preeckt.
Hy trommelt, (400) Volght Gasten, dats ghangh.
gaet in.


Verschooninghe.

Eerste Handelinghe.   LEECH-WAGHEN, QVIST-GOET,
LICHT-MIS.
Leech-w. Wat dunckt u Gast? Licht-m. Van die zangh.
Quist-go. Dat had hy al vast. Leech-w. Wat dunckt u Gast?
Licht-m. Ick haet de dwangh. Quist-go. Ick vrees voor de bast.
Leech-w. Wat dunckt u Gast? Licht-m. Van die zangh.
Leech-w. (405) Maer wy hoeven dan zoo niet te zorghen
                Avont en morghen m’is altijt bedut.
Quist-go. Wy moghen wel blijven.
Licht-m. Ho, ho! met Swaer-hoofden vultmen de put,
                Die licht zijn, als ick ben, rakender wel deur;
                (410) ’kZal niet verdrincken, ’khebber borgh veur,
                Ist maer waer tgheen Agur ghewaeght.
Quist-go. Wel, wat zeydt hij doch?
Licht-m. Een oogh die Vaer bespot, en na Moer niet en vraeght,
                Moeten de Raven aende Beken wt-picken,
                (415) En de jonghe Arenden zullense verslicken,
[fol. B2v]
                Die hun Ouders niet hooren, twelck ick noyt dé.
Quist-go. Dat Wijs-hooft schrijft mé,
                Dat de Quist-goetjens verarmen moeten.
Leech-w. Ick hoor, tis Salomon, gans Mugghe-voeten,
                (420) Die wetet my oock aerdich te brieven:
                De Leech-waghens (zeght hy) die worden Dieven,
                Om datse te luy te wercken zijn;
                En met verscheurde kleeren moetense met pijn
                Bidden in d’Oogst, wants’in de kou niet en ploeghden.
Licht-m. (425) Tis zoo’t wil, niet waerder dat ons bet voeghden
                Dan financi zoecken, en laten d’and’ren dan zorghen.
                Hier wat krijghen, daer wat placken en borghen
                Met beloft van betalen, op datmen betrout.
Quist-go. En nemen dan dienst als Krijchs-luy stout,
                (430) Tis op een tocht, de Nicker mocht ons vinden.
Leech-w. Ick zal den Deghen zoo lustich op zy binden,
                Gheen Wijf of Vrienden en houwen my hier.
Licht-m. Wy zullen met Letteren beloven op Pampier,
                Als wy weer komen elck al te betalen.
Quist-go. (435) En hebben wy’t niet, zoo kan’t de Schout niet halen.
Licht-m.  En blijven wy achter, hoe! zoo zijn wy vrij.
Leech-w. Ick hoor men telt, y, voorts gaen wy
                En ontfanghen’t ghelt, en dienst met eenen.
Licht-m.  ’tWijf zal Duyvel zegghen, en my meenen,
                (440) En Moer zal lachchen alst Peerdt dat bijten wil.
Licht-m.  Licht-mis en Leech-waghen is garen op den tril.         In.


De eerste Handelinghe. 6. Wtkomste.

Tusschen-sprake. VOORSICHTICHEYT en GHERECHTICHEYT.

Voorsich         GHelijck de hardt-gheklipte Rotsen
                            Haer spitse door de Wolcken steeckt,
                            En ghelijck de blauwe schotsen
                            (445) Ys int Noorden Schepen breeckt;
                            Alzoo een Achab zeer verhardt,
                            Door Godts Goedtheyt niet wil dalen,
                            Noch door dou beweghelick werdt,
                            Als hy hoort Michás verhalen.
Gherechtichheyt.    (450) Ay vrome Vorst, wat gaet u aen?
                            Dat ghy wilt met Achab strijden;
                            Tgheen doch niet en kan bestaen:
                            Goede moeten quade mijden,
[fol. B3r]
                            ’tKaf moet sich van Kooren zond’ren,
                            (455) ’tGoudt van ’tSchuym, ’treyn van’t onreyn:
                            Dit moet u Mensch niet verwond’ren,
                            Godt kent de syne maer alleyn.
Voorsichticheyt.     Godt is alleen ’tvolmaecte Goedt
                            Heylich, zuyver is syn wesen:
                            (460) De boose in syn sonden wroet,
                            Gaet Godt noch syn Naesten vresen.
                            Achab kan in gheen rust dueren,
                            Of schoon de straffe op hem mickt,
                            Willich gaet hy zelfs vol-voeren
                            (465) Tgheen dat Godt voor hem beschickt.
Gherechtichheyt.    Als d’eerste eeuwe Godt vergramde,
                            Om het quaedt dat hem mishaeght,
                            Syn toorne heftich, vyerich vlamde,
                            Als hy’t al met de Zundtvloedt plaeght,
                            (470) De aerde swolgh in ’tergh ghespuys,
                            Den Hemel schreyt over de sonden:
                            Als Loth oock is gheleydt wt ’thuys,
                            Het vyer vier Steden heeft verslonden.
Voorsichticheyt.     Dit Godtloos Kindt verblindt, en siet
                            (475) Niet wat hem over ’thooft mach hanghen:
                            Laes! ouden Man en siedy niet,
                            Den Sirier zal u leven pranghen,
                            Vreesdy niet syn harde Wapen,
                            Noch syn scherp ghestaelde Sweert,
                            (480) Siet, een Pijl kan u betrapen,
                            Of een Steen u val begheert.
Gherechtichheyt.    Gh’looft Micha niet, laet u verleyen,
                            Zedekia vrij gheeft veel moedts
                            ’tVerkeert oordeel zal u wel vleyen,
                            (485) Maer niet als ghy sinckt in u Koets,
                            Iemlaes Soon preeckt u het quaet,
                            Ick weet tkan loghen niet behaghen,
                            De waerheyt is van zulcken staet
                            Datmen-se niet kan verdraghen.
Voorsichticheyt.     (490) Hier sietmen Godes wonder-wercken
                            Alsmen waerheyt niet ghelooft,
                            Een valsche Gheest zuldy dan mercken,
                            Die dan ’tdwase Volck verdooft,
                            Met heyl’ghen schijn van deucht versiert,
                            (495) Die vinnich waerheyts glants kan knaghen:
                            Maer siet, haer wimpel eeuwich swiert:
                            Dus straft Godt met verscheyden plaghen.
[fol. B3v]
Gherechtichheyt.    Dan met hongher na het Broot,
                            Als in Samaria is ghebleken,
                            (500) Den Hemel mé gheen Aerd begoot
                            Drie jaer en twee-en-twintich weken.
                            Nu lieght een valsche Gheest van Gode
                            Achab en tgansche Israël
                            Maer die hier houdt Godes ghebode,
Gaet in.                 (505) Zal in rust zijn zeker wel.


FAME ofte Gherucht.

Zinght op de wijse: Welsalich zijn de Landen.
                            I.                            IV.
WEl salich zijn de Rijcken
Daer rust en vrede bloeyt,
En Vorsten niet beswijcken
In tgheen tot Gods dienst spoeyt;
(510) Den Hemel zal verhooren
De Aerd, die van te vooren
Hadt barens kracht verloren
Door Krijgh, die’t al vermoeyt.
     (530) Ghy Koninghen als Goden
U Rijcken ghy regeert,
Men eert u strengh gheboden:
Maer eens dit Lesjen leest,
Als Menschen zuldy sterven,
(535) U Kroon en Scepter derven,
Een Sondaers loon verwerven,
En aerdsch in aerd ghy keert.
                            II.
    Zoo langh u gulde daghen
(515) Doots Seylen sparen doet,
O Prins wilt Godt behaghen,
Dat u gheen quaedt ontmoet:
Blijft, blijft te huys in vrede,
Der boosen dach komt heden,
(520) Godt treckt tswaerdt wter scheden,
O ’tdorst na ’tSondaers bloet.
                             V.
    Ia of u Scepter reycke
Kon trotsich aen de Maen,
(540) En uwen Troon als d’Eycke
Ghewortelt diep bleef staen:
Zoo langh der Sonne stralen
Belichten Berch en Dalen,
Zoo wil myn tongh verhalen,
(545) Dat alles moet vergaen.
                            III.
    Syn Boghe is ghespannen,
Syn Schichten zijn ghevijlt
Hy treft wis de Tyrannen,
(525) Syn Koker is ghepijlt:
Loghen zal hem verwecken,
’tZal uwen roem bevlecken,
Na Iuda laet hem trecken,
Syn weghen zijn ghemijlt.
                             VI.
    Maer een Prins van de Prinssen
Die ’t alles is in al,
Naer wiens heyl dat wy winssen,
Siet, eeuwich blijven zal:
(550) Syn Rijck, Scepter en Kroone
Gaf hy, ô vrucht syn Soone,
Hy Komt sich Koningh toonen:
O Achab, hoort u val!
Continue
[fol. B4r]

De tweede Handelinghe.     1. Wtkomste:

Achab, Iosaphat, Sedekia, Ripa, Mathanja, Heman,
Elida Kamerlingh.

Achab.
                SIet Broeder,wt ’tghetal van vier hondert Propheten
                (555) Vergadert zijn dees vier, om volghens Godes Wet,
                En u hertigh begheer, de rechte antwoort de weten,
                Wat ons’ verzaemde macht te hind’ren noch belet.
                Sedekia. Ripa, Mathanja Heman, hoort,
                Spreeckt en propheteert voor ons wt Godes Name,
                (560) Zal ick op-trecken (inden strijdt) met re’en verstoort
                Op Siriers Adat, die onred’lick zonder schame
                Myn Stadt Ramath onthoudt: of zal ick’t laten staen.
Sedekia.    Gh’luck en heyl de Koningh.
Mathanja.  Treckt op, tzal u wel gaen.
Heman.     Den Sirier moet voor Israels wapenen beven,
                (565) En Godt die zalse in des Konings handen gheven.
Sedekia.    Den Hemel jont u heyl, gaet keert kloeck en ghesont.
Ripa.         Want siet ick lief den Achab spreect des Heeren mont.
Heman.     En synen Gheest die heeft tot ons allen ghesproken.
Sedekia.    De eere myns Knechts en zal nyemant kroken,
                (570) Spreeckt Godt, en siet, ick wil noch Achabs Throon
                Eeuwich verhooghen, om dat hy houdt myn gheboon,
                En de Heydenen zal hy (die my niet eeren) drucken.
Mathanja.  Ghelijck een aerde Vat zal hyse slaen aen stucken,
                En syn macht d’Aerd bedect, als Sprinchanen doen ’t Veldt,
Ripa.         (575) Hun Goden zijn maer steen, en al hun groot gheweldt
                Bestaet maer in het vleesch; maer u bestaet in Gode:
                Ghezeghent is u Landt, verkoren zijn de Joden:
                U daghen zijn ghetelt, dat ghy nerghens en sneeft,
                De Heer is Israels Godt, die hy verkoren heeft
                (580) Tot synen Eyghendom, als een Snoer syner Erven;
Heman.     Israël treckt op, u Vorst zal heyl verwerven,
                ’tGheluckt u heden wel, ’twert u ghepropheteert.
Iosaphat.  Nu Broeder, het wort van u vriendelick begheert,
                Dat dees vertrecken wat, ick heb u yets te vraghen.
Achab.       (585) Vaders gaet wat binnen, na ’sKonings wel behaghen;
                Doch niet langh en traeght of komt my wed’rom hier.
De Propheten gaen binnen.
Iosaphat.    Loghen is veyl ghenoech, maer d’waerheyt is wel dier.
                Ick twijffel aen dit Volck, hun reden ick wantrouwe:
[fol. B4v]
                Lieve zeght my doch: hebdy noch een behouwen,
                ’tZij een Propheet, of een diemen oock vraghen kan?
Achab.       Ick hebbe tis wel Ja, waer, noch erghens een Man,
Hy zucht.   Als Micha, den Iemlás Soon, maer wat kan’t my wesen:
                Siet, ick ben op hem verstoort, dies moet hy my vresen,
                Inde Kerreker, daer hy leyt ghesloten vast.
Iosaphat.   Waerom doch?
Achab.       Hy seyt my quaet, syn re’en zijn m’een last,
                Altijt roert hy den mondt van tgheen dat my mach quellen:
                (590) De Koning te Sirien (zeght hy) zal my noch vellen
                Door’t Swaerdt, en schandich moet ick blijven int ghevecht.
Iosaphat.   Lieve en spreeckt zoo niet van Godes trouwe knecht,
                Spreeckt hy door Godes mondt; wie kan syn reden keeren?
                Ay, dat men hem eens haelt! laet hem mé propheteeren:
Achab.       (595) ’kHoor noode wat hy zeyt.
                Elida herwaerts. Elida. Wat ghelieft syn Majesteyt?
Achab.       Gaet henen, en haelt my Micha des Iemlás Soone,
                En dat hy datelick verschijnt voor mynen Troone:
                Tis (zeght hem) mynen wil, en die moet flocx gheschien.
Elida.       (600) Wel, dit zij alzoo, ghy zult hem nu daetlick sien,
      In.   En zoo’t syn Hoocheyt lust, kan hy hem zelver spreken.
Achab.       Wat mach myn machtich Helt met dees Princen ghebreken,
                Te rucken zoo een Stadt wt Siriers krijgle handt?
                Adat ist niet ghenoech, u rots-begrensde Landt,
                (605) Beheyt op steenen grondt, en van Mediterrane
                Beschuymt aen d’eene zijd? Neen, zoo ick wijs’lick wane,
                Ramath niet alleen vernoeght u; maer myn Kroon:
                Ondanckb’re Vorst’ dyn Elpenbeenen Troon
                Bezitty maer wt gonst, wt myn eenich medooghen:
                (610) Als u ghestropte volck met droeve natte ooghen
                My voor u leven badt; schonck ick u alles niet?
                Siet, u leven was myn, u Rijck en u Ghebiet:
                De zeghen my op-droegh, tgheluck my blijdlick jonden;
                Wast al myn eyghen niet? Ja: maer ick heb u ghezonden
                (615) Met vreden wederom thuys, en ’knoemde u myn Broer:
                Ghedenckty niet den eedt die uwen mondt zelfs swoer,
                Dat ghy u als Vassael tot my zoudt eeuwich draghen,
                En keeren wederom al tgheen myn eyghen was.
Iosaphat.   Den tijt Broeder, baert wraeck, verloopen is het Glas
                (620) Van Adat langhe wijl, dus moet syn val nu naken:
                Den Sondaer is gherust, en moeyt hem met gheen zaken;
                Maer die int gulde Choor syn wijd’ Tapijten schuyft,
                Die ooght opt godloos doen: en ghelijck den windt verstuyft
                Het witte duynich Zandt, Alzoock mé syn jaren
[fol. C1r]
                (625) Vervlieghen, als Godt spreeckt; tis Pharao weervaren,
                Wiens Ziel ’troo Meir verswolgh: als hy Godt niet en vreest.
Achab.       Ick dacht onsen Scholier had nu al hier gheweest:
                Maer ’tvoeght hem misschien wel, dat wy wat na hem toeven:
                Gaen wy na binnen Heer, ick sie men zal behoeven
                (630) Te stueren noch een Bood’, eer dat hem ’tHeerschap spoet.


PAUSE.

De tweede Handelinghe. 2. Wtkomste.

Elida en Micha.

Elida.   PRopheten redenen zijn, o Micha, niet dan goet,
                Tis al gheluck en heyl, tgheen sy eendrachtich rasen,
                Hoewel’t my niet behaeght: maer nu’t zoo wesen moet,
                Lieve, spreeckt oock alzoo, wilt hem met leughens asen,
                (635) Die best de Prince vleyt, werdt lief van elck bemint,
                Die na hun mondt wat fluyt, kan aerdich propheteren,
                En tschijnt wel dat den tijt het heden zoo versint;
                Dus bid ick u myn Vriendt, spreeckt mede in het goede.
Micha.       Zoo waerachtich als Godt leeft, de Heer wil my behoede
                (640) Te spreken anders niet dat tgheen hy hebben wil.
Elida.       Syn Majesteyt die komt, wijckt, start een weynich stil,
                En zoo haest hy u vraeght, laet hem de antwoort weten.


De tweede Handelinghe. 3. Wtkomste.

Achab, Micha, de Sinnen, Iosaphat, Ripa, Mathanja, Sedekia, Heman.

Achab. MIcha ghy Man Godts, ’twert u van my gheheten
                Te gheven ons u raedt, wat heden dient ghedaen,
                (645) Trecken wy inden strijdt? of laten wy’t best staen?
Micha.      Ja, treckt op, vaert gheluckich, Ramath zuldy verkrijghen.
Achab.       Ick besweer u Micha, wilt de waerheyt niet swijghen,
                En zeght my anders niet dan wt des Heeren Naem.
Micha.       Ick sach gantsch Israël gheheel verstroyt te zaem
                (650) Op Iudás Berghen hoogh, siet, als een Kudde Schapen:
                Doe sprack de Heer tot my: En hebben dees gheen Hooft,
                Oft Herder die hun hoedt? zoo is den val gheschapen:
                Yder keert weer na huys. Achab. Heb ick’t niet wel ghelooft?
                Heb ick’t niet wel ghezeyt? ghy siet dit zelfs myn Heere,
[fol. C1v]
                (655) Dat hy my niet goets dan quaet gaet prophetere,
                En hierom ist maer recht tgheen ick van hem ghevoel.
Micha.       Ick sach (hoort ’s Heeren Woordt) Godt zitten op syn Stoel,
                En al het Hemels Heir ter recht en slincker zijde
                Als syn Dienst-boden staen; doen sprack (hoord’ick) de Heer,
                (660) Wie wil den Achab nu verdwasen, dat hy rijde.
                t’Ramath in Giliad? want syn glori en eer
                Een Sirier rooven moet, t’is zo by my besloten:
                De een zeyde doen dit, d’ander zeyden doen dat;
                Maer siet, daer quam een Gheest wt d’oude Slangh ghesproten,
                (665) En tradt voor Godes Troon, en heeft verlof ghehadt
                Dat hy syn Reden wt voor’t oneyndelick wesen,
                Ick over-red’ hem sijn: laet my maer henen gaen.
                Wel waer door (sprack Godt) zoudt ghy hem best belesen?
                Door eenen valschen Gheest zal ick’t hem doen verstaen,
                (670) In syn Propheten mondt, zeydt desen Gheest vol loghen.
                Gaet henen (sprack de Heer) en richt dit listich uyt,
                Ick ken u slimme aert, hy werd’ door u bedroghen,
                En vaeck werdt het volbracht. Nu Koning hoort ’tbeduyt;
                Siet, de Heere laet quaet over u ghedooghen,
                (675) En hy gheeft dese Gheest in u Propheten mondt.
Dwaes vo.   Dat weet hy te raden Neef:
Verkeert.   De ongheluckighe willen mé wat zegghen.
Dwaes vo.   Tis wis dat hy raest.
Verkeert.   Hy kan wel stout syn woordt belegghen.
Dwaes vo.   Datmen hem brenght na de Kercker haest,
                Syn broodt zal niet verkorsten,, dan.
Verkeert.   Van de eerste loghen is hy niet gheborsten,, Man:
                (680) Oft Elij propheet is onwaerachtich;
                En hy is een Mensch.
Dwaes vo.   Nu alle Menschen zijn leughenachtich,
                En daer is niet een die de waerheyt vertelt.
Sedekia.   Dees Snorcker al te stout, die hem teghen u stelt,
                O wijdt-ghevruchte Vorst, is gheenssins te ghelooven.
                (685) Zeght Snappert wel-ghebeckt, is alleen van hier booven
                Godts Gheest hier in met u, om dyn schoon aensicht wil?
                En in ons is een Gheest (ja watten vreemden gril)
                Die niet dan loghen spreeckt? zeker ghy wilt bedrieghen,
                Met u verschenen licht; of Eli die moest lieghen,
                (690) Wiens quae mondt propheteert, dat Achabs edel Bloedt
                Van de Honden gheleckt noch werdt, tot wraeck verwoedt,
                Daer sy leckten het Bloedt van Naboth, op syn Acker
                By Iesrael de Stadt: en nu zeght desen Macker,
                Dat myn Heer blijven zal zoo verr’ in Giliad,
[fol. C2r]
                (695) En vallen inden strijdt. Propheet u tongh is radt
                Te snateren zoo wat heen, ’twaer goedt dat ghy’t bedochte:
                Of u propheet wel met Eliés loopen mochte,
                Zoo just op eenen wech zonder twist of verscheel.
                Zijdy droncken van Broodt? of gheeftmen u te veel
                (700) Waters, denck ick, in u Wooningh zonder Glasen?
                Dat u versuft Hooft voor ons hier zoo komt rasen,
                En voor syn Majesteyt, die Iudás Vorst verzelt,
                Met al den ed’len Raedt van ’sKonincx groot ghewelt?
                Neen: maer dees wijsen Man kan niet dan waerheyt spreken,
                (705) Wt een verlichten Gheest, Godt is van ons gheweken,
                En spreeckt (zeydt hy) door hem wt een Godlick ghesicht.
                Maer wast niet in een droom, dat ghy desen Gheest licht
                Op’t stroo in voor-nacht zaeght? zoo dat ’tu is vergheten,
                En maeckt ons zoo wat wijs; ’khebt zeker lust te weten.
                (710) Dan licht kondy het sien, o Heeren wat hy sagh,
                Ick gheef hem op de Kop een kinnebacken-slagh,
                Met dese (siet) myn handt; en zoo hyse kan maken
                Stockich, gantsch lam en dor, zoo zijn klaer al syn zaken,
                Gh’lijck Ieroboam voer, die Godts straff’ snel verzocht,
Hy slaet    (715) Zoo vaer mé mynen Erm, zoo ghy blijft op den tocht,
Micha,      Nu als een Iadon dan wilt eens u macht mé toonen.
Verkeert.   Zoo, raeckt wat. Dwaes vo. Is u handt al dor?
Verkeert.   Hoe blosen de koonen,
                Tis niet te verschoonen, dat roos coleur.
Sedekia.   Gaet vrij op ons woort met u voornemen deur,
                (720) O ghezeghende Prins, u macht zal Godt vergrooten:
                Siet, met dees Hoornen sterck zuldy de Siriers stooten,
                Als een verwoedde Os, en als een eenich Man.
Ripa.       Syn Majesteyt zij heyl, d’wijl Godt spreeckt, ick en kan:
                Myn raedt voor Achab verberghen noch verheelen.
Heman.   (725) Zoo spreeckt de Heere, ick hebbe Siriers Rijck gaen deelen,
                Verstootende Adat.
Sedekia.   Israëls Vorst my dient, en Samaria is myn Schole.
Mathanja.  Israël woont zeker en vast. Ripa. Adat moet dolen,
                Staechs schrickende voor’t punt van Koning Achabs sweert.
Heman.   De Dochter Israëls juyght. Sedek. Zyons Dochter begheert
Mathanja.  (730) Groot-moghende Monarch u voorhooft te bekroone.
Micha.       U woorden zijn wel goedt, hoort ô Knaéna Soone,
                Maer valsch is u verstant, ghewickelt in bedroch:
                De waerheyt wert verdruckt, bespot, beschempt: maer och!
                Dattet u moghelick waer, o Vorst u te bekeeren,
                (735) Ghy zoudt het (hoop ick) doen: maer nu zoo spreeckt de Heere,
                Tot een Achab verhardt, ghelooft den Micha niet,
[fol. C2v]
                Maer kerckert hem wel vast, en wijst hem int verdriet:
                Want dit ondeughend’ Vat moet my doch wederstreven.
                En ghy Sedekia, het zal u noch begheven,
                (740) Dat ghy in banghe angst om dese prophecij,
                Verschrickt met schande vlucht, om erghens wesen vrij,
                Wt’s Konings wijde Sael in d’een en d’ander Kamer.
Achab.       Dees woorden drucken my. Syn reden is een Hamer,
                Die met syn hardt gheklop myn ziele vrij ontroert:
Hy staet op. (745) Ras, spoedt u van hier, datmen hem haestich voert
                By Amon den Landtvoocht, hy zal ghevanghen blijven
                (Zeght hem) by Ioas Soon, daer mach hy vrij wat kijven:
                Ick hebs hier al ghenoech; ghebiedt oock wt myn last,
                Datmen desen Man in doncker legh wel vast,
                (750) En datmen hem het Broot en droefheyts Water gheve,
                Tot dat ick weder keer. Micha. Zoo waerlick als ick leve,
                Keerdy, zoo heeft u Godt door myn mondt niet ghedreyght:
                Ghy alle tuyght met my.
Verkeert.   Voort, voort, gaet met ons bly,                         De Sinnen grijpen
                (755) Wy tuyghen vry al u vuyl knorren.          Micha.
Dwaes vo.   Hy is willich ghenoech, men hoeft hem niet te porren,
                ’tDoncker Huysjen is hy wel ghewent. Sy gaen alle 3 binnen.
Iosaphat.   Al Hemels heylich Volck zijn Godes Troon ontrent,
                Met al syn kinderen lief, ja zelfs d’onreyne Gheesten,
                (760) Die wachten opt bevel van hun Schepper en Godt,
                T’onrecht ghy van Propheet, u mé Dienaer bespot,
                Ghelijck Iacobs Sonen deen aen Ioseph haren Broeder:
                Die men dick waent voor Sot is veel tijts wel veel vroeder
                Als een verachten Man: ons Vader Noah preeckt,
                (765) (De afvallighe eeuw) dat Godt de sonden wreeckt,
                Na hondert twintich jaer; Ach! wie wilde hem hooren?
                Dan doen’t was al te laet, en alles meest versmooren:
                De Jongmans spotten mé, met Loths Dochters verlooft,
                Op syn heylsamen raedt, daer syt al hooft voor hooft
                (770) Vervloeckten, als hun ’tvyer van boven heeft verslonden.
Dwaes vo.   Maer myn Heer, men heeft noyt bevonden
Sinnen wt.     Dat Godt door desen Man propheteert,
                Tis maer een Scholier.
Verkeert.   Syn Meester ontloopen ongheleert,
                Plomp en grof, maer stout int zegghen:
                (775) Hy verstaet gheen propheti.
Dwaes vo.   Wat zou hyse dan wtlegghen,
                Als Domine Sedekia doet.
Iosaphat.   ’tGae my, Broeder, als u, tzij ’twert dan quaedt of goet,
                Myn Vollick zij u Volck, myn raedt zal u raedt wesen,
[fol. C3r]
                Doet tghene u behaeght. Achab. Gaen wy, tis zonder vresen
                (780) Dattet ons wel gheluckt, wy hebben Godes Woort,
                En een tweevoudich Heir, dat gheen Sirier verstoort,
                Al quam de gantsche macht Benhadats ons verkloecken,
Gaet in.      Dan wy zullen hem eer dan hy wel denckt verzoecken.


De tweede Handelinghe. 4. Wtkomste.

Sinnen, VERKEERT OORDEEL, DWAES VOORNEMEN.

Verkeert.     HOe kondy lieghen. Dwaes vo. En ghy bedrieghen,
                (785) Slimmer Guyt kander niet zijn.
Verkeert.   En listigher Boeve dan ghy Cousijn,
                Die gheveynst van schijn elck weet te loeren.
Dwaes vo.   Ghy kunt uwen bec. Verkeert. En ghy uwen mont wel roeren
                Dattet de Boeren, wel kunnen mercken.
Dwaes vo.   (790) Wat? Verkeert. Dat ghy noyt quaemt te Kercken
                Daermen tgoedt hoort, maer daermen tquaedt drijft.
Dwaes vo.   Zijdy ghestoort dan? Verkeert. Neen ick.
Dwaes vo.   Hoe? my dunckt dat ghy kijft:
                En Vrienden moghen nimmer niet twisten:
Verkeert.   Ick haet u bedrogh.Dwaes vo. En ick verfoey u listen,
                (795) Dat ghy u eyghen Heer verraedt.
Verkeert.   En ghy.  Dwaes vo. ’t Myn en is niet half zoo quaet:
                Want u oordeel zal hy vervloecken,
                Als hy voor Ramath valt.
Verkeert.   En ’tHeerschap zal u met een Kaers zoecken
                (Om dees raedt) daermen de Honden mé licht.
Dwaes vo.   (800) Ghy oordeelt verkeerdelick,
                U woorden zijn een schicht.
Verkeert.   En tis al sotheyt tgheen ghy dicht,
                De goede beticht, ghy al te schandich.
Dwaes vo.   Maer wie? Verkeert. En Micha, die hier blijft volstandich
                (805) Int gheen men Achab zoo spellen kan.
Dwaes vo.   Hoe dedy dien Sot rasswellen Man,
                Als hy zoo verwaent op syn Troon zat,
                En wees den Propheet na tduyster gat,
                Om dat hy hem rat, zoo fijn kon deur-halen:
                (810) Hoe had hem Sedekia?
Verkeert.   Ghy behoefden’t immers niet te vertalen:
                Want yder woordt dat was een sweert,
                Vol laster en loghen.
Dwaes vo.   Dats de wapen daermen mede verweert
[fol. C3v]
                Alle quae zaken en valsche leere.
Verkeert.    Hoe waren sy vervult?
Dwaes vo.  Met de valsche Gheest om propheteren,
                (815) Sy konden’t beweeren, met u oordeel ras.
Verkeert.   Dwaes voornemen, my dunckt dattet goet voordeel was
                (Dacht Achab) dat wy uwen raedt ghelooven:
                En daer hy ghingh ick hem noch zoo verdooven,
                Dat hy nau en hoorde noch en sach:
                (820) Maer boven al datmen nu vreesen mach
                Is voor u Heer, dat hy’t zal verkerven.
Dwaes vo.   Ho! zorghet niet, hy wil met hem sterven,
                tZoet en tzuer hy willich al mé proeven.
                En wel, ben ick gheen Raedt oock?
Verkeert.   (825) Zeght met een, ick ben die het quaedt stoock,
                En sotter Raedts-man en zalmen niet vinden.
Dwaes vo.   Lust u ’tverwijten weer?
Verkeert.   Neen, ho neen Raetsheer! wy zijn Vrinden,
                En Blinden gheen beter Kornuyten siet.
Dwaes vo.   Houdtmen raedt, ’twaer schande datmen u buyten stiet,
                (830) Want ghy kunt fluyten ’tLiet, van bedriegherijen.
Verkeert.   Zonder gram worden: brocht ghy niet int lijen
                Siriers Benhadad, die dwaeslick swoer gram,
                Godt dee hem dit en dat, zoo men van de vloer nam
                Te Samaria als een handt vol aerde:
                (835) Waer op hem Achab zeer wel verklaerde,
                Dat voornemen was zonder reen of bescheyt,
                Niet die’t Harnas aen-doet, maer die ’t af-leyt
                (Ontboodt hy) en mach alleen maer roemen.
Dwaes vo.   Wild’ick insghelijcx al u parten noemen,
                (840) ’kHad zeker ruym wel twee daghen werck;
                Siet, al de Werelt moet klaghen sterck,
                Dat ghyse zoo met u oordeel bedrieght:
                En hebdy’t hier niet al in slaep ghewieght?
                Als ghy beghint, ghy lieght te aerdich:
                (845) En Benhadad die wast te recht wel waerdich
                Dat hy vier voor Achab met zulcken schandt:
                Ghy raedde tot syn leven.
Verkeert.   Hierom gaf hem Godt in Achab syn handt:
                Welck quaedt ick zoo zocht te beleyen:
                Nu daer en resteert niet, dan het beschreyen
                (850) Over syn doodt, alsmen tspel ghespeelt siet.
Dwaes vo.   Ghy en ick werden ghedeelt niet,
                Veel duysent jaren moeten wy wandelen,
                En rontom by al de Hoocheyt handelen,
[fol. C4r]
                Verwijten wy malkander yet, tgheschiedt wt jock.
Verkeert.   (855) En wy draghen al Water over eenen Stock.
Gaen binnen.


De tweede Handelinghe. 5. Wtkomste.

SOPHAR, HADO.

Sophar.   NU Hado komt den tijt dat yeder een betrachte
                De sterckte van syn erm te toonen inden strijt,
                En bravicheyt syns vorsts, wiens graghe lust verachte
                Gheen Siriers Adat kon, of hy schoon knerst van nijt,
                (860) Of hy schoon Israel dreyght met syn ghestaelde Boogh,
                En scherpt syn Pijlen scherp, en slijpt syn wreede Swaerde,
                En wapent hart syn hert, als hy int grimmich ooch
                Syns Vijandts groeyt, en schrijft, Ick Temmer van de Aerde:
Hado.         ’tBestandt heeft hem verstout te roemen van syn macht,
                (865) De goedicheyt ons’s Prins versterckt syn snoode lusten,
                De lief ghewenschte vreed’ heeft hem zoet toeghelacht:
                Ick roof tgheen dat ick wil (dacht hy) en ’kzal my rusten
                Met dobbele macht tot Krijgh, en Israel bestrijden
                In schrick zoo onverwacht, en vellen Achab neer.
                (870) Neen Benhadad, zoo niet, bedaert stelt dit ter zijden,
                De Locht is onklaer, siet, daer komt een groot onweer.
Sophar.     Den Blixem Israels, en                 Iudás wijse Vorst
                Met een ghevlochten Heir wenden tot u hun voeten,
                Om wreken tzaemder-handt tgheen een begheerden dorst
                (875) U ghiericheyt niet laest, en met hun zal ontmoeten
                U het strijdtbaerste Volck (tot zestich duysent Zielen)
                Dat oyt u ooghen sach. O Son ghy loopt te traegh!
                Pronckt op een ander tijdt met u beglanste Wielen,
                Na ’tlev’ren vanden slagh myn hongher is te graegh.
Hado.       (880) Wat is de luye rust, meer dan een snorckich slapen
                Op een ghemack’lick Bed, en droomende fantasij?
                En door een geyle lust na schoon’ Juffrous te gapen,
                En met ’tverguldt Gheweir ghekleedt te gaen in sij:
                De leckerheyt van ’t Hof, de lieffelickheyt van ’t spel
                (885) Verwijft den stouten moedt van d’alderkloeckste Helden,
                Wiens roem de vreed’ bedeckt in een vergheetsche Hel,
                Daer anders tsnel Gherucht hun Naem zal eeuwich melden.
Sophar.     Den wijsen Salomon in vrede wiert verleyt
                Van al het Wijfs ghesnor wiens list door liefd’ hem smeken
                (890) Tot Offer aen hun Goo’n: want weeld’ in rust ons vleyt
                Tot oorzaeck van het quaedt; aen David ist ghebleken,
[fol. C4v]
                Die Ioab tstuck beveelt, en schendt tHuys ’sNaesten Vrouwen
                Door een verlockte lust van syn onreyn ghesicht,
                Daer eenen Saul hem zoo gaauw de wacht deed’ houwen
                (895) In d’Oorloogh, m’inde rust van gheyle min betich.
Hado.         ’tCristalen firmament besweeft werdt vande Lucht,
                De Sterren flick’ren staegh, de Sonne loopt syn weghen,
                De Maen en rust oock niet, de Zee die maeckt gherucht,
                Ja zelfs de sware Aerd’ die zietmen dick beweghen,
                (900) Godt werckt en zit niet stil, ons is gheen rust bevolen,
                Dan onse Sabbaths-dach, alsmen van’t woelen staeckt.
                En waer in glanst het werck bet als in Krijghers Scholen?
                Daer deucht den Krijgh verzelt, en d’eer onsterff’lick maeckt.
Sophar.     De Wapens zijn in Vreed’ om d’oogh gheciert met Gout,
                (905) Den Hellem slaet ten toon ghepluymt met Reyghers Veeren:
                Maer inden vromen strijdt ’troo nat het Stael bedout,
                En ’tkoude Lemmer kan syn Voerder nau verweeren,
                De Rossen briesschen dul; hoe blasen de Basuynen?
                Hoe roept ’tverwoede Heir? hoe breeckt de stercke Lans?
                (910) Hoe kan de felle Pijl de lichte Locht verbruynen?
                Als ’sVijandts rasernij maeckt zoo veel kloecke Mans?
Hado.         Heer Sophar, u beleydt zal gheen Sirier beschamen;
                Al trotst den Benhadad, hy werdt met schand’ ghevelt.
                Ick rae mé om het Volck opt spoedichst te verzamen,
                (915) Eerst hem de Faem verkondt, en hy stut ons ghewelt:
                De Perel van ons Rijck Ramath zal werden vry,
                Of tfeylt dees Handen vroom aen haer verlëen krachten,
                En Israels dapperheyt: siet met eer zullen wy
                De vroomst (na ’sKonincx woort) voor Hooftman van tHeir achten.


De tweede Handelinghe. 7. Wtkomste.*

Rust-zoeckende oudtheyt, Arpharad.

Rust-zoec. (920) ACh,ach! gheswinde grijs, Verslocker van myn jeucht,
                Vernielder van myn lust, Beroover van myn sinnen,
                Gaet scherpt u Seysen vrij op hun die’t al verwinnen.
                Ach! Voor-bood’ vande Doot, laet my sien dese vreucht:
                D’al-zooghende Natuer, de Voester van ons leven
                (925) En boodt noyt Mars de borst, als sy haer Kinders doet:
                Hierom (’tschijnt) is hy zoo met wreeden haet verwoet,
                Dat tgansch bewoonde Rondt moet voor syn komste beven;
                Den Landtman schrickt en beeft, de Maechden schromich vlien,
                De Aerdt’ blijft ongheploeght, men siet’et al vernielen,
                (930) ’tRijp kooren wort verbrant, Huys,Hof, ja zoo veel Zielen
[fol. D1r]
                (O druck!) werden vernielt, die gheen weer kunnen bien.
                Wat heb ick niet ghesien int bloeyen van myn Lenten,
                Voor dat de gulde Son haer drie-jaer-loop hervat?
                Als Steden tot Steen-hoop, de Dorpen tot een Stat
                (935) Omringht met harde Muer, daer eertijdts stonden Tenten.
                Nu ghevleughelde Tijdt, dit is aen u myn bee,
                Dat dees ghebroken Leen een handt-vol rust beerven,
                In desen grijsen dach, ick wil te gragher sterven,
                Om dat ick tgantsche Landt noch sie in lieve vree:
                (940) De Bou-man mach met lust syn Zaey-landen om-snijden,
                En ’tHerdertjen dat speelt opt Pijpjen by het Vee
                Belommert in het Gras, de klare Beeckjens mee
                Met stroomende ghewoel, beruysschen tspel ter zijden,
                Den Wandelaer gherust gaet henen waer hy wil,
                (945) De Maechden onbeschroomt en Vrouwen gaen hun weghen,
                De Neering groeyt en bloeyt door Godes milde zeghen;
                Gheen vrees en jaeght ons dan tis om en om al stil:
                Waer door komt dan den Krijgh dees gulde Vree beroeren?
                Beantwoordt vlugghe Tijdt my, die u wel ghelijckt.
                (950) Wat vraegh ick oude Man? Als arremoe verrijckt,
                En als de sonde rijpt, zoo hoortmen Krijghs rumoeren:
                Als een den rijcksten Vorst, den wijsen Salomon
                Door Vrouwen hem vergrijpt, den valschen Goo’n te roken,
                Heeft sonde (die elck vleyt) de heyl’ghe rust ghebroken,
                (955) Wiens kloeck vernuft zoo wijs men nerghens vinden kon:
                ,,Siet, dit baert al het quaet, d’oorzaeck is dertelheden,
                ,,En welicheyt te ruym van Godes rijcke gaef:
                Den Mensch trotst op sich zelfs, hy prijst syn wercken braef,
                Hy kent gheen heylich goedt, de duer-ghekochte Vreden.
Verschooningh.
Arpharad. (960) Wel oude koude Man, wat hebdy al voor reden?
                Vermaeckty d’ouderdom niet in dees groene tijt?
                Die’t al in alles is wil u met heyl ontmoeten.
                Rust-zoec. U insghelijcx myn Heer; waer henen u de voeten?
                Wat jaeght u herrewaerts, zoo eensaem op de reys?
Arpharad. (965) Met korte woorden Vriendt ’kvoldoe op uwen eys:
                Met vree om vreed ’ktroc wt, om Krijgh met Krijgh ’kmost keeren:
                O onbedochte Prins, de schade zal’t u leeren
                ’tBerou van dees u daet.
Rust-zoec. Hoe! komter krijgh?   Arpharad. Vry jae’t.
                (970) ’kEn schroom niet voor tghevecht, maer ’kschroom voor tsnel beklaghen:
                Myn boodtschap drijft my voort.
Rust-zoec. Wat doet myn Heer zoo jaghen?
[fol. D1v]
Arpharad. Myn last: Vrient vaert wel.
Rust-zoec. Godts Enghel met u gaet.
                Ghelijck den droeven nacht volght na den dagheraet,
                Gh’lijck ’tonghestuymich weer volght na de zoete winden;
                (975) Zoo is gheen vaste rust voor d’oude Man te vinden:
                Vind’ick de vreedsaem rust bedwonghen in ’sLandts muer,
                Ick sie ’tonrustich quaedt in Huys van myn Ghebuer,
                De Vrienden zoecken twist, de Broers d’een d’and’re haten:
                Den mensch die liefd’ ghebreeckt, en kan den krijgh niet laten.

                (980) Krijgh is des Landts verderf, d’onrust die’t al verslint,
                De goudt en eer-dorst (ach!) verraedt Vader en Kindt,
                De twist blaest eerst het vyer t’onheyl van Stë en Landen:
                O Kind’ren liefdy rust, biedt liefdich trouwe handen:
                Ick oude Man gae wech, myn daghen zijn ghetelt,
                (985) Hier is gheen rust voor my, dan in Elisae Velt:
                Ghedenckt my eens hier by, die strijdt voor rust wil kiesen
                Zal eyndelick opt lest een Hemels goedt verliesen.


De tweede Handelinghe. 8. Wtkomste.

Arpharad, Adna, Iohanan Hooftmans.

Arpharad. DIe d’Hemelen bespant, en al door ’tWoort gaet draghen,
                En zit int gulde Choor als syn ghemaeckten Troon,
                (990) Beheyl ons Iudás Rijck, beheerscht door Assa Soon,
                Wiens gunst syn Majesteyt bedou in al syn daghen.
                U Hooftman zij naer groet dees Brief die zal ghewaghen
                Den last van myn verzoeck, by Iudás glans en Kroon;
                Die doet tgheen m’hem beveelt verdient voor moeyte loon,
                (995) En die hem troulick quijt en kanmen niet verklaghen.
                Nu Adna, wt den brief ghy hoort des Konincx last,
                Wiens woort ghy vord’ren moet, eer ons den tijdt verrast,
                ’tGantsch Heir wacht na de komst van Iudás lichte Peerden.
                Ach! dat ick desen Brief ghewillich hier bestel,
                (1000) Ick haet den Achab doch den Vorst in Israël,
                Die om een sotte lust den strijdt nu wil aenveerden.
Adna.       Heer Arph’rad zijt gherust, hoort vlijtich ’s Konincx stem,
                Rust u vermoeyde léen int schoon Ierusalem:
                En ghy Iohanan hoort, laet al het Volck bescheyen,
                (1005) Wiens Son-ghevlamde Vaen men boven .hooft siet sweyen,
                U tweemael hondert Mans, en t’achtich duysent tal
                By driemael hondert duyst van myn Volck komen zal:
                Amasi Sichri Soon heeft trotse kloecke Lieden
[fol. D2r]
                Ghetelt twee-hondert duyst, die luyst’ren na tghebieden:
                (1010) Elida mé een Man, by wiens verstaelde arm
                Sweeft tweemael hondert duyst, om scheuren Krijghs allarm,
                Naest hem is Iosobad, met tienmael tien ten weire,
                Beneffens t’achtich duyst gherustet tot den Heire,
                Kiest tkoeckste Volck daer wt, bezoeckt de vaste Stéen,
                (1015) En brenghtse al met u, beschreven, ja tot een,
                Na dat de Sabbaths-vloedt men viermael twee siet stromen,
                Is u bescheyden last met tKrijchsvolck hier te komen.
Iohanan.   Ach! dat den Prins belust waer op den Philistijn
                Of op den Arabier te strijden voor syn Rijcken,
                (1020) Ay dach! dat waer myn vreucht, dat ic het Heir dé wijcken
                Met macht van ’sKonincx macht; maer nu zoo ist my pijn,
                Dat hy den Achab helpt, die Godt noch Menschen vrucht,
                Die zelfs d’onnosle druckt, d’onschuldighe doet sterven,
                De Mannen Godes (ach!) voor syn haet moeten swerven;
                (1025) Daer onse vrome Prins staechs om syn sonden zucht:
                Den Sirier leydt en luymt, hy spot met syn gheraes,
                En ken ick Adat niet, zoo ben ick gheck en dwaes,
                Hy zoeckt syn voordeel maer in wisse luye vrede.
Adna.       Tis ’sKonincx wijs begheer,   Iohanan wilt u spoen:
                (1030) Wy volghen syn woort.   Iohanan Z’wie’t doet kan niet misdoen:
                ’kZal op bestemde tijt tbeschreven Volck hier brenghen.
Arpharad. Den tijdt die nimmer rust kan gheen wtstel ghehenghen.


De FAME ofte GHERUCHT
Zinght tusschen de navolghende Vertooninghe dit Liedt,
Op de voyse: Hebreen speelt ’sHemels lof.
I.
                                O Mensch! wat gaet u aen?
                                Siet, uwen val zal naken,
                                (1035) Ghy kunt dit niet verstaen,
                                Na u doodt gady haken.
II.
                                Verkeert oordeel verblint
                                U al te duystre ooghen,
                                Hartneckicheyt verwint
                                (1040) U hert te valsch ghebooghen.
III.
                                Knaëna Soon ghelooft,
                                En laet u vrij verleyen,
                                Dat loghen u verdooft,
                                Godt heeft dit al bescheyen.
IV.
                                (1045) Een Micha daghlicx lijt,
                                Hy moet ghevanghen blijven,
                                De boosen doen hem spijt,
                                U Woordts leer noemt men kijven.
V.
                                O de Werelt die zal
                                (1050) Met d’Hem’len verouwen,
                                Eer dat een Woort Godts val,
                                Of hem yets kan berouwen.
VI.
                                Siet Mensch u sond’ die rijpt,
                                U loon die is verschenen,
                                (1055) De doodt haer seysen slijpt,
                                U daghen die zijn henen.
[fol. D2v]
VII.
                                De Sondaer die bekeert,
                                En zoeckt Godt niet te dooden,
                                Maer die syn goedtheyt weert
                                (1060) En veracht syn gheboden.
VIII.
                                Rechtveerdich zal syn straff’
                                Syn Ziele te huys zoecken,
                                ’tGhebeent wil noch int graf:
                                Godts sware handt vervloecken.
IX.
                                (1065) Daer komt Waerheyt en Wegh
                                Ons Prins, die’t al belichtet:
                                O Achab hoort, ick zegh,
                                Een Heer komt, die u richtet.


COOREN.

VOORSICHTICHEYT, GHERECHTICHEYT.

Voorsich. Den wil beheerscht ’tonzuyvere ghemoet,
                (1070) ’tDoet d’onvroe Mensch sich zelfs in ongheluck jaghen,
                ’tBehaghen syns eer, ’tonkunschap van het goet,
                Voet (laes!) ’tverderf, of wy’t te laet beklaghen.
Gherech.   Den Wapen-rock, Helm noch verstaelde Schildt;
                Noch ’tvermomt Kleedt kan gheen Godloos bevrijden,
                (1075) D’arrichste list ghebruyckt int hevich strijden,
                Verschalckt een Pijl gheschoten woest int wilt:
Voorsich.   Wil Ionas gaen en vluchten voor den Heer,
                ’tMeer hem bestrijdt, de Winden hem bevechten,
                Slechten Propheet, de Schipper straft u zeer,
                (1080) ’tWeer slaet dul op, een Vis die moet u rechten.
Gherech.   Hebréen trou, wiens zielen Godt bewaert
                In d’Ovens vlam en vruchten voor gheen branden:
                Want siet, ’tgheloof in Godt bevrijt voor schanden:
                Maer wee de gheen wiens Gheest ’tWoort boos verklaert.
Voorsich.   (1085) Een Abel goedt gheloovich offert Gode,
                De snoode Broer roockt med’ op den Outaer;
                Daer hy vergrimt syn Broeder om ghingh doode,
                Zoo de afgunst Godes gunst wierdt ghewaer.
Gherech.   O sondich vleesch wat is al u vermoghen,
                (1090) Als over-hoopt te hoopen sond’ op sond’,
                En quaedt op quaedt, dat alle Menschen wondt,
                Wien doen bestaen in ydelheyt en loghen.
Voorsich.   Wat woeldy zoo? ghy zijt verkocht voor Godt
                Tot quaedt doen maer: wat helpt dan al u vresen?
                (1095) Belesen Man, den Sirier u bespot,
                Sot, uwen val zal snel voor Ramath wesen.
Gherech.   Die Godt verlaet, verlaet Godt wederom,
                Die t’Ecron vraeght, of t’Endora eender Vrouwen,
                Als Saul dé, zal Godes straff’ aenschouwen
[fol. D3r]
                (1100) Over de kop; en vraeght Mensch niet waerom.
Voorsich.   Siet, ghy verlaet de wegh, waerheyt en leven,
                Gheven wil hy alleen tgheen ghy begheert,
                Weert maer u hert van d’Afgodt, die u even
                Bedreven quaedt vergheeft, als hy tgoedt leert.
Gherech.   (1105) En siet, u doodt ô Mensch, gaet Godt niet zoecken,
                Hy sweert dit zelfs by synen heyl’ghen Naem:
                Bekeert u dan, ghy zult leven te zaem,
                Zoo niet, Godts Wet zal uwe Ziel vervloecken:
Voorsich.   Meendy dat Godt een Mensch hier zij ghelijck?
                (1110) Rijck ofte arm verand’ren wel hun woorden,
                ’tVerstoorde hert breeckt eedt, als zee den dijck,
                Strijck, roept Maetroos: maer Godt men noyt en hoorden
Gherech.   Veranderlick zijn int eeuwich besluyt,
                Wat hy verkiest, wert door den Gheest herboren:
                (1115) Wel salich Volck dat van Godt is verkoren,
                U heyl bestaet in hem daer’t al is uyt.
Voorsich.   Een Achab hier volbrenght oock synen raet,
                Staet zelfs by hem rechtveerdelick beslooten:
                Vergrooten wilt ô Mensch zoo niet u quaet,
                (1120) Gaet doet ras boet by al Godts Bondtghenooten.
Gaen binnen.


De tweede Handelinghe. 9. Vtkomste.

VALSCHE GHEEST.

            GHelijck Sephirus swoelt, en zonder rusten blaest,
                En Phoebi Waghen vlieght, zoo woelich mede raest
                Den grooten Oceaen, als Vader aller Meeren,
                Ghelijck ’t Elements Vyer oock alles kan verteeren,
                (1125) En woont noch in syn hol de droeve nachtsche Maen,
                Die staechs haer Broeder volght: Siet Son, Windt, Zee, Vyer gaen
                Door een verborghen Les, en kunnen gants met mind’ren;
                Alzoo ick insghelijcx vervul al ’s Werelts Kind’ren,
                En blijf noch die ick ben, ghekrenckt niet in myn kracht.
                (1130) Al had Godts rechterhandt voor duysent eeuw’ ghewracht
                Wel duysent Mappen groot, als doen synen Gheest sweefden:
                Op Aerde woest en rou, die met de Chaos leefden,
                Verwert met slijmich Vocht, dat Moses Water noemt;
                Zoo had’ een Heydens Hooft van myn wijsheyt beroemt,
                (1135) Veel lichter noch syn Leer wel kunnen staende houden
                Van d’eeuwicheyt des Cloots: maer beter schrijft den ouden
                Man Plato, van de Aerd, die met Zee Werelt maeckt,
[fol. D3v]
                En drijft sterck een beghin, dat Ar’stot’les verzaeckt,
                Wiens Handt met myne Pen dees dwalingh had gheschreven,
                (1140) Verstaende dit zoo wel, door myn Gheest valsch ghedreven,
                Als ’tebben zeven-mael en vloeden op een dach,
                By’t Eylandt Negropont, voor dat hy daer in lach;
                Doen mocht hy tschuymich nat ten vollen swelghen binnen,
                Als tkorsel breyn tgheheym int minst niet kom versinnen.
                (1145) Siet Mensch, zegh ick, siet Mensch, al stondt de Werelt vast
                Opt Centrum sterck gheheyt, en Atlas droegh syn last
                Eeuwich, dat Iovis Soon niet hoefden te verposen,
                En dat het Noorder As ijs-klippich bleef bevrosen
                Taeghentich trappen hoogh, in grijs besneeuden tijdt,
                (1150) Zoo langh als Triton blaest, en als den Neptun rijdt
                Dat ’brandich Indien Landt int Oosten na het Westen,
                En keert haest na het Zuyd, zoo langh waer ick ten besten
                Myn Dienaers over al, zoo vert’ als Anjans Straet
                Noch onbekent het Rijck des Tartars scheyden gaet.
                (1155) De kind’ren Abrahams van Ketura de Vrouwe
                Die kosen’tOosten-landt, om tot wooningh te houwen:
                ’tGhedeylde Vaders Erf, Fortuyn die spijtich swiert
                Haer licht ghespannen Zeyl met den Aeól, bestiert
                Dat eenighe door twist ghescheyden van malkand’ren,
                (1160) Ontdecken een nieu Landt, daer sy (door my) verand’ren
                De in-ghestorte Leer, en na Teyckens Verbondt
                Dat aen den Abram is en syn Kind’ren ghegront,
                Tot afzond’ringh van die de Godt Israels niet kennen:
                En dan leer ick hun oock dat sy van jonghs ghewennen
                (1165) Te dichten Godesdienst elck na syn eyghen sin,
                De een aenbidt het Vyer, d’ander eert als Goddin
                Of Godt, de schoone Son met ’sHemels vaste Sterre;
                Zoo dat ick op het lest den Mensch zoo wijdt verwerre,
                Dat hy’t ghemaelde Beeldt des Satans bangh aenbidt:
                (1170) Dan lacht dees valsche Gheest want dats myn eenich wit,
                Te smeden over-hoop vervloeckte Ketterijen,
                En daer ’twaen-wijs vernuft opt liefste mé te vrijen,
                Als loghen trout syn Gheest, neem ick het herte in,
                En vochtich dan syn mondt, daer’k and’re dan mé win.
                (1175) Siet, kan myn Dienaers tongh een vroom Vorst niet verdooven
                Wiens Gheest eenvoudich is; maer door het licht ghelooven
                Wert hy bedroghen slecht, en komt schier inden doot,
                Door Achabs erghe list. Nu ’kgae daer ick wt sproot,
                Dats d’oude kromme Slangh die u Ouders bekoorden.
                (1180) Myn dienst heb ic volbracht: G’looft my mensch noch myn woorden.
Gaet in.


[fol. D4r]

De tweede Handelinghe. 10. Wtkomste.

Achab, Iosaphat, Sophar, Hado, Arpharad, Meladon, Sinnen.

Achab.       ZOo langh de bleecke Maeght betreurde dese nacht,
                Zoo langh den witten wegh des Hemels sweefde zacht
                Onder het swerte kleedt, belicht door’t licht gheflicker
                Van Sterren, naest de Maen ghestelt door d’Al-beschicker,
                (1185) Zoo langh Aurora toeft, zoo langh als Phoebus beyt
                Te lichten men syn Tourts, zoo langh een Achab leyt
                Sluymerich inde zorgh, met d’onbesuyste Lieden
                Die mynen rechten erm alleen heeft te ghebieden:
                Myn Broeder tis nu dach; ick wil dat elck hem haest
                (1190) Te maken sich bereedt, zoo vaeck de Trommel raest,
                En alsmen tochts-gheschrey blaest met held’re Basuynen,
                Op dat de Ruyter stracx beschrij syn dertle Ruynen,
                En toom den gladden Henxt met Steghel-reep en Sael,
                Wiens Meesters zijn ghetelt, duyst en thien-duysent-mael,
                (1195) ’tVoetvolck is ghetelt tot veertich duysent hoofden:
                O Giliad, om u Bruydt, die u Beheerder roofden,
                Verzaem ick dit gheweldt, dit Heir strijdtbaer van kracht,
                Daer uwen zachten Prins in rust niet op en acht.
                Siet, al is Achab oudt, besneeut met grijse haren,
                (1200) Zoo speelt hem ’tedel hert noch onder woeste Scharen,
                ’tVermaeckt syn graghe lust, als hy hoort strijdts-gheschrey,
                Bet als tghebloemde Heir doet Minnaers inde Mey,
                Bet als den Hovelingh met lust vertrotst int danssen,
                Ter eeren om syn Nymph; zoo int ghekraeckt der Lanssen
                (1205) Verflout myn moedt, maer groeyt: en als tbrootdroncken Paert
                Verschrickt den blooden Muyl, die van tbriesschen vervaert
                Wert: in dit dol gherucht, dan bloeyt myn oude Lenten
                In versche nieuwe lust, en in de Leghers Tenten
                Smaeckt my de slechte Wijn, mildt lieffelick en zoet,
                (1210) Daer my int Hof den Wijn naulicx ten halven doet:
                Ick queel in luye rust, ghevoert staechs in myn Koetse,
                Zonder tgheharde stael op myn vroom’ borst te toetse,
                Ick blijf in mynen Troon, als een Afgodt bedwellemt,
                Tot dat my tgrijse hooft werdt tot den krijgh ghehellemt,
                (1215) Dan vlieght myn wack’re Ziel, verheucht na syn vermaken.
Iosaphat.   Myn Broeder, Arphrad die zal onder myn Volck waken,
                En houden inden tocht den slincker vleughel staegh,
                Als toesicht op het Heir, en u Na-bloedt en Maegh
                Heer Sophar mach voor aen als Hooftman wijs beleyen
[fol. D4v]
                (1220) Den eersten lichtsten Hoop, en Hado zal gheleyen
                Ter rechter-hant het Heir, wy zullen zachtjens aen
                Volghen met Meladon, dit dunckt my best gheraen:
                Doch syne Majesteyt mach syn believen spreken.
Achab.       Het dunckt ons mede goet: siet, of Adat wou breken
                (1225) Den minsten lichten Hoop, met het verstaelt Gheschut,
                Zoo werdt het rou gheweldt te krachtigher ghestut,
                Door dien dat Hado met Arpharad verlichten
                De Voor-tocht ademloos; maer moeten sy noch swichten,
                Zoo zal den Hinder-tocht ontzetten metter spoet:
                (1230) Den trouwen Isralijt vergrimt, als hy het bloedt
                Siet vlieten van syn Broers, ontleeft van Siriers Sweerden.
Sophar.     Onwaerdich zal u Knecht dien swaren last aenveerden,
                Doch ’kdanck syn Majesteyt voor die eer my ghedaen,
                Ick zal myn trou ghemoedt in dees Staet doen verstaen,
                (1235) Dattet onmoghelick is danckbarich te verschulden.
Arpharad.   Dees handen zullen oock Iuda ter eeren dulden
                Niet, dat een Joodsche Stadt van Adat blijft beheerst.
Hado.         Myn voeten tvaghen niet te beklimmen de eerst
                Haer hooghe stercke Wal, al zoudt myn leven wesen;
                (1240) Wat kan een vrome borst de bleecke doodt oock vresen,
                Dat eenen gulden Lof den Naem onsterflick maeckt.
Meladon. Wy hebben oock den tijdt te wijslick wel gheraeckt,
                De Lenten zoet beghint, tVolck zal hem niet verhitten,
                De Son na Tauris rijst, men kan graven en spitten,
                (1245) En met een versche lust tHeir voeren aen de Stadt,
                De eer die elck verlockt, maeckt Krijghers handen radt:
                En al is Ramath hoogh gheleghen op de spitse
                Eens berghs; int nad’ren zal men met gheveerde flitse
                Bereghenen haer hooft, terwijl het stormen rust.
Achab.       (1250) Yder een, int ghemeen, volgh dan syn Prins met lust,
                Broeder siet, vrij ghebiet, met my al dese Scharen,
                Onrust raest, Trompet blaest, weckt op de Isrelie,
                Op vat ’tHeir, met gheweir, int dadelick vergaren
                Monst’re dra, nu ic ga, dat ick’t persoonlick sie.
Iosaphat.   (1255) Dat niemant murmureert in tgheen syn Voocht ghebiet,
                Siet, of ick zal het recht syn muyterij doen proeven,
                Boeven, zullent zijn, die iemant doen verdriet,
                Niet, weerdich Krijghsmans naem, die Huyslieden bedroeven,
                Of die beschadicht oock een Man aen lijf of goet,
                (1260) Moet, na de Krijchs-tucht straf syn leven daer voor derven,
                Sterven, zal de gheen die maer syn Broer misdoet:
        In.    ’tBloet onschuldich ghestort doet Koninck en tVolck swerven.


[fol. E1r]

De tweede Handelinghe. 11. Wtkomste.

Verschooninghe.

Sinnen, VERKEERT OORDEEL, DWAES VOORNEMEN.

Verkeert.   VAert wel Achab , wilt vromelick strijden.
Dwaes vo.   Wel gady niet mé? Verkeert. Ick blijf in vré,
                (1265) ’k Hou m’uyt het lijden,
                Ick lach datmen oyt zulcken Volck teelde.
Dwaes vo.   Dwaes voornemen houdt mé Sté
                In Samaria verr’ buyten schoot.
Verkeert.   Nepos luystert, myn Heerschap blijfter doot,
                (1270) En u Vorst mocht wel inde kaers vlieghen:
                Ick kan hem verleyen.
Dwaes vo.   En myn bedrieghen is nyemant bewunst,
                En wy werden ghéeert. Verkeert. Hoe? yder zoeckt ons gunst:
                Ja ’tis kunst, die wy elck leeren.
Dwaes vo.   Maer ghy zijt gheleert.
Verkeert.   Neen: ghy zult by Lucifer* verkeeren,
                (1275) En als de gheleertste de grootste Sant zijn.
Dwaes vo.   Daer en mach gheen ergher Boef int Lant zijn
                Als ghy zijt Verkeert oordeel.
Verkeert.   Door u Dwaes voornemen begheert voordeel
                Oudt, jonck, arm en rijck en machtich,
                (1280) Edel, onedel, sot, wijs: ick ben ghedachtich
                Aen u eyghen daet inden Paradijse,
                Hoe lustich kon ’tSerpent Eva aen-prijsen
                De lieffelicke Vrucht, daer sy was alleen,
                Door u Voornemen, zoo dattet scheen
                (1285) (O Sot) Godt zouwen sy niet wijcken.
Dwaes vo.   Loths Huysvrouwe die moest mé om-kijcken
                Om u Oordeel, dies sy int Sout verkeert.
                Hemors Sone bekent vrij, onteert
                De teere Dina, dat haer Broers wreken,
                (1290) Als een schandich quaedt; want sy door-steken
                Sichem, Hemor, en al ’tManbaer gheslacht:
                Maer zeght my, hebdy niet ter doot ghebracht
                Ahimelech de Priester door Doëgs toren,
                Die David goedt gunde, hebdy ghesworen
                (1295) Met Sa-uls mondt een vreemde doodt.
Dwaes vo.   Ick? Verkeert. Ja ghy, en inden Tyrans noodt
                Rady hem noch te korten syn leven,
[fol. E1v]
                ’tSwaerdt moest onder de Meester beven
                Op Gilboa, daer Israëls Schildt viel.
                (1300) Dwaes vo. Wel struyckel ick het leven, ghy doet de Ziel
                Die na Godts Beeldt gheschapen is dolen:
                Door u Oordeel verwerdy alle gheleerde Scholen,
                Daer men de heylighe Schrift ontschroeft.
                O Neef, door u doen de valsche Gheest bedroeft
                (1305) ’tGheheele Volck, ja Landen en Steden:
                Treckt henen, zeghdy, en gaet in vreden,
                Ramath werdt u, en niets zal u scha’en.
Verkeert.   Maer waerom gady hem eerst dit ra’en?
                En hy begheert myn hulp; zal ick’t hem weygheren?
                (1310) U schuldt alleen ist, dat hy wil steygheren
                Op Ramath s hoochte, niet siende syn val.
Dwaes vo.   Ja zoo, zoo, wijtet my liever al,
                Terwijle meuchdy u vuyl wat decken:
                Adam, Esau, Loths Wijf de grootste Ghecken
                (1315) Die’r oyt waren, dwaelden in’t verstant
                Van u wijsheyt.
Verkeert.   Onse Iesabel gaf Achab de hant
                Als hy sieck lach, en om den Wijn-bergh steende,
                Door u Voornemen dees Vrouwe meende
                Naboth moest voort, niemandt en sach tquaedt,
                (1320) En door desen raedt quam Achab van’t Bedde.
Dwaes vo.   Maer komt hy van desen tocht, ick wedde
                Men zal myn raedt wel achten Man.
Verkeert.   Nu gaen wy int Hof verwachten dan
                Syn wederkomst, terwijl wy Iesabel leeren
                (1325) Niet Israëls Godt maer andere Goden eeren,
                Als d’Amoniters, Pheresiters, en ’tOssen-block
                Van Memphis, en tDolphijns met Dagons Rock;
                Want ’tAfgodisch jock, lust haer te draghen.
Dwaes vo.   Dats myn zegghen, ghy doet de Ziel inde Hel jaghen,
                (1330) Verkeert Oordeel Schrift en Propheet verderft,
                Hoe veel hebbender heden uwen Gheest ghéerft,
                Die de Machtighe kunnen opt aerdichst vleyen,
                ’tIs al Godts Woordt, Godts Woordt en tusschen beyen
                Heeft Godt (als Achab ) hun d’ooghen verblint,
                (1335) Dat zelfs Iosaphat (myn Heer) niet versint
                Dat Godt ’sVolcx sonde hier door wil bezoecken.
Verkeert.   Vier-hondert Propheten gheleert in Moses Boecken,
                Zullen die noch dwalen teghen een Scholier?
                ’tIs zeldsaem en wonder.
                (1340) Dwaes vo. Voor de onse; maer bezonder
[fol. E2r]
                Knaëna Soon kan’t niet verbrassen.
Verkeert.   Voor datmen ’t Spit gheweynt siet in de Assen,
                Dan zal hem verrassen, Godts rechte straff’,
                Wiens Woordt is waerachtich.
                (1345) Dwaes vo. Maer wy zijn sot en leughenachtich;
                Al stoocken wy tquaet, wy weten het goet.
Verkeert.   Vamos, laet sien wat Iesabel doet.
Gaen binnen.
Continue

De derde Handelinghe. 1. Wtkomste.

Iesabel Koningin, Amon Landtvoocht, Sinnen, Ioas, Micha.

Iesabel.   DE Nacht, de nare Nacht, die d’Horizon bedeckt,
                En met syn vleugels swert de schoone Son bestreckt,
                (1350) Vervult myn wijde Koets, zo vaec myn léen gesloten
                Bekuylde ’tzachte Bed, met sware slaep begoten,
                Myn sinnen waren al int grondeloos bedellef
                Van Lethes grauwe Vloet; zoo dat ick van myn zellef
                Niet wist, dan van een Droom: o Droom! wat mach’t beduyden?
                (1355) My droomde dat ick sach Samaria ten Zuyden,
                Het over-rompelt Heir, verslaghen doots verschrickt,
                Siet, als een Iupijns Handt met Blixem heeft gheblickt,
                En donderde vergramt, zoo dat ’t Heir is verstoven,
                Ghelijck den lichten Windt: o Hemel! ’ksach van boven
                (1360) Een Strael, een wreede Strael, die swierde na myn Man
                Ghezeten in syn koets; myn Báál riep, ’ken kan
                O Vrou, hem niet behoen, de licht-bevlamde Wolcken
                Behinderen myn kracht, om u ’tvervolgh te tolcken
                Van dees gheschiedenis, tzij blijdschap ofte rou.
                (1365) Vaeck wierd’ick na ghewaer een al te droeve Vrou,
                Int rouwich swert ghekleedt, die my bedroeft ghewaeghde,
              ,,Wat slaepty Iesabel? of Godt den Achab plaeghde?
              ,,Of hy syn boosheyt zocht? zorght niet; want na syn doot
              ,,Rust Israëls verderf in mynen woesten Schoot.
                (1370) O snoode Vrou, sprack ick, wat lasterdy myn Heere,
                Die myn Ziel zoo bemint: packt u van hier, ick sweere,
                De Goo’n die plaghen my, zoo waerlick als ick leef,
                Zoo ick u na u verdienst gheen rechte straf en gheef,
                Zoo de Fatael Goddin u levens draedt verschoone,
                (1375) Zoo breeckt myn rechten Erm en ’tHooft zij zonder Kroone.
                Midts my dit woordt ontviel, enick myn reden brack,
                Hoord’ick een groot gherucht, zoo dat ’tGhewulft en Dack
                Des Hemels scheurt en kraeckt, de breede Nachts Gordijnen
[fol. E2v]
                Verrollen als een Kleedt, de Mane liet haer schijnen,
                (1380) De Sterren flickren staeghs van Noord, Zuyd, Oost en West,
                Zoo dat ick niet en wist waer blijven op het lest.
                Ick sach de grijse Godt in syn te soute baren
                Met breyneloose grim hemzelven nau bedaren,
                ’kLaet staen syn brinstich Jacht, dat teugheloos door’t Meir
                (1385) Met schuym bebraeckte d’Aerd’, die zoo beeft datter ’tHeir
                Snel vlucht, ghelijc d’Hebreen voor d’Hels verswelgen vluchten,
                Siet, als de swerte Aerd’ verslindt ’tsnoo Rot met zuchten.
                Ach Droom my al te wreedt! ach Droom my al te straf!
                Myn trillend’ Zieles Hut wenscht heur ghedeckt int Graf.
                (1390) Saturni wreede Ster regeerde Achabs Waghen,
                Die eyndelick dit Wijf werdt inde Schoot ghedraghen:
                Een Arent snel ghewieckt, te groot en sterck gheveirt,
                Was’t die mynen Man droegh, dit hem (o Doot!) niet weirt,
                Dan zoo my schem’rich docht, hy roerde noch syn Lippen,
                (1395) Als my dit swaer ghesicht int droomen ghingh ontslippen,
                Myn Koets die schudd’ met my, myn Spon die heeft ghekraeckt:
                Als (Princen) mynen Gheest van droomen is ontwaeckt.
                Ras Báál zendt u Bood’, dat hy ’tgheheym ontschroeve,
                Ick roock op u Altaer; wat zal myn Heir bedroeven?
                (1400) Als ghy’t my niet en doet, ’ken schroom gheen Donder-Godt:
                Ick weet dat hy my mint, ghelijck als Astaroth,
                Ick eer de gulde Son, voor Dagons Beeldt ick kerme:
                Of plaeght my tSpoor-gedrocht die m’inde Nacht siet swermen?
                Of heb ick Droomen-Godt niet graegh ghenoech gheviert?
                (1405) Bedaert u wat Princes; een die’t noch al bestiert,
                En u is onbewust, wil u hier mé ontstellen.
Amon.     Droom is gheraes, Me-vrou, zoumen hem daer in quellen,
                M’had zeker werck ghenoech; een Syrach elck vermant,
                Droomen, zeght hy, die zijn gh’lijck Schaduwen aen een Want,
                (1410) Een Roock, een Bobbel, Windt, oft ydel fanthasijen.
Ioas.         Tis een nietighe waen, Princes, ons Heer zal strijen
                Met kracht van’t dobbel Heir, en winnen Stadt en strijt,
                Den Droom stelt wt u sin, en dit vrij zeker zijt,
                ’tZal alles na Godts Woordt ten besten ons ghelucken.
Verkeert.     (1415) Alst quaet komt, Me-vrou, ist tijt ghenoech te drucken,
                Neen, by loo neen, ’ten zal alzoo niet gaen.
Dwaes vo.   Denckter niet om, zoo kan’t u niet verslaen,
                Of haelt u Papen hier, die moghent ons verklaren;
                Sy zijn in wichelerij zoo fix en wel ervaren,
                (1420) Dat uwen Báál wijs niet hoogher is gheleert.
Iesabel.   Neen, myn Priesters niet, maer Micha die beweert
                Dat Godt een quaedt hem schickt, moet ick hier op eens hooren.
[fol. E3r]
Sinnen       Gaet haelt hem my ras hier. O Hemel! wilt u tooren
binnen.      Niet storten over my en Achab mynen Man,
                (1425) Zal een verwonnen Prins onrechtich roemen dan
                Moeten; om dat het Wiel van’t onvast gh’luck hem wende:
                Dat liever tscherpe Stael veel duysent Zielen zende
                Na ’tsmoockich Plutós Rijck, en dat een Achab keert.
Amon.     Neen Me-vrou, gheensins niet, ’kweet dat ons dit niet deert:
                (1430) Israëls Heir is sterck zestichmael duysent Zielen.
                Damasco ziddert vast, en Adat wendt syn Hielen
                Tot een schandighe vlucht, na ons Propheten woort.
Ioas.         Princes weest niet verbaest, den Droom verstaet nu voort
                Niet op ons; want ghewis een Benhadad zal treffen
                (1435) De Pijl van’t snel verderf: want wee die hem verheffen
                Wil teghen Godes Volck, en d’weverkoren Ioo’n,
                Zoo wie Iuda ontloopt, zal Israëls Handt doo’n,
                Het groen beloovert Woudt, volharde Eycke-struycken,
                Behindert Siriers vlucht, om Boogh of Swaerdt te bruycken,
                (1440) Terwijlen dat ons Heir vermeerdert kracht op kracht.
Iesabel.    U reden is wel waer, maer ick schroom Godes macht,
                En myn bedroeft ghewis kan my niet goedts ghetuyghen,
                My dunckt dat ’thoochste Goedt my ’tharde hert wil buyghen:
                Tot kennis van my zelfs, om myn bedreven sond’.
                (1445) O al-bestierend’ Al, die tschoon ghemaeckte Rond
                Tzij by u oft Natuer voor d’eerste eeuw bestierde,
                Al eer het grootste Licht Saturni Vader cierde,
                Al eer de Werelt scheen gheleghen in een Droom,
                En d’oude Zee-god graegh verslindt syn eyghen Stroom:
                (1450) Komt, laet ’tgeheym myns Drooms u Dienaers eenmael weten,
                Dewijl ghy hunnen Mondt verwitticht u secreten,
                En openbaert u doen hun Ooren t’allen stondt.
                Daer is Micha: Man Godts, zeght my wt ’sHeeren Mondt,
                Of Godt my oock vergunt, dat myn Heer zal volvoeren
                (1455) Desen begonnen tocht: Siet, wanneer ’sdaeghs rumoeren
                Bedaren inde nacht, en dat tgheraes hem stilt,
                Zoo droomde ick een Droom, daer noch myn Gheest van trilt:
                Ick sach, zoo my wel docht, al de vier Elementen,
                Als Water, Vyer, Aerd, Locht, beweghen ’sHemels Tenten,
                (1460) Ja dat de Hoochste Godt vergramt met Blixem-vyer
                Verstroyd’ ons machtich Heir, en met een wreedt gheswyer,
                Siet, sach ick dat een Strael myn Man Achab verbaesde,
                Daer vaeck flocx metter ijl ’tonsinnich Volck om raesde,
                De Rossen van syn Koets schoor-voetend’ staechs van rou,
                (1465) Weygheren haren Last. O druckich sach een Vrou,
                Een Vrou int swert ghekleedt, Ghy Man Godts maect my vroeder,
[fol. E3v]
                Die d’Aerd’ scheen zelfs te zijn in Ops der Goden Moeder:
                Sy voeght haer by myn Bed, en sprack dat my verdroot:
                Zorght niet (zeyd’sy) u Man rust in myn wijde Schoot:
                (1470) Maer mits dat ick myn réen tot ’tsnoode Wijf ghingh wenden,
                Hoord ick een zulck gherucht, ghekrijsch aen alle enden,
                Dat ick niet twijffelick waen, maer zeker vast gheloof,
                Dit Wijf was Spokerij, die schielick van my stoof:
                En zoo myn flau ghesicht kon eenichsins beooghen,
                (1475) Quam eenen Arent sterck na Achabs Koets ghevloghen,
                Die hem greep scherp gheklaut, en droegh hem doots verschrict,
                Na dese Tooveres die zoo groot was ghedickt,
                Zoo breedt, zoo hoogh, zoo langh, dat Neptún haer beschuymde,
                Doe met de Koets, Paert, Man, Droom van myn ooge ruymde:
                (1480) En ick vind’ my ontwaeckt, beroert ontstelt van Gheest,
                Als had’ick inde Hel by Zielen-Godt gheweest,
                Dul, vloeck ick desen Droom, die my bedroeft doet treuren:
                ’k Weet niet wie hem verstout myn dunne slaep te steuren?
                Maer even-wel ick vrees of my de hoochste Godt
                (1485) My dit te voren beeldt, of dat ick werd’ bespot
                Van duyster Gheests gheswerm, die myn rust willen knaghen.
Micha.         Wel hoe, wildy my dit, en niet u Priesters vraghen,
                Ghy zijt de Vrouwe doch die Godts Propheten haet.
Iesabel.   Ick vraegh u noch een mael, ick ben ten eynden raet
                (1490) Of my desen Droom van Godt is toeghezonden?
                Tot Voor-bood’ onser val, en of het quaet zal wonden
                Myn Heer? en dat het Volck komt zoo verslaghen thuys?
                Myn Ziel is ongherust, my dunckt ick hoor tghedruys
                Van’t onbeheerde Volck, om my dit quaedt te booden.
Micha.         (1495) Siet ghy sweert den Propheet Eliam wel te dooden,
                Daer hy den reghen noch van Israels Godt verbadt,
                En waerschout uwen Man: maer (ach!) ’tverdorven Vat
                En voelt Godts straffe niet, tot dattet is te spade;
                Door Godt is hy verkocht te doen ’tverboden quade;
                (1500) Maer syn gherechticheyt die volght hem op de Hiel.
                Den vromen Elia bedroefdy in syn Ziel,
                Daer hy als Ballingh moet voor uwen tooren vluchten,
                En nu gaet het hem zoo; wat had’ick dan te vruchten,
                Die u noyt yet goedts, maer quaedt en heb verkondt?
Verkeert.   (1505) Me-vrou zoo’t u belieft, laet my synen Mondt
                Beantwoorden eens, zoo zuldy wonder hooren.
Iesabel.   ’tSpreken wert u vergunt.
Verkeert.   Zeght my of ghy ghezonden en verkoren
                Zijt van Godt, in tghene ghy beweert.
Micha.         Ontwijffelick, hoewel een Scholier.
[fol. E4r]
Verkeert.   Slecht en ongheleert,
                (1510) Ghy doet gheen mirakelen met u propheteren;
                Mose Godts trouwe Knecht, die heeft syne leeren
                Bevesticht voor Pharao met wonderen groot,
                Door een Elias Ghebedt Godt den Hemel sloot
                (Hoort) onlanghs drie Jaren en zes Maenden:
                (1515) En Hiroboam aenden Altaer te Bethel staende,
                En van Iadon ghestraft, krijght een dorre Handt:
                Maer ghy komt stoutelick, ontsiende niemandt,
                Wel bitter wat zegghen, na u Mondts believen.
Dwaes vo.   Zijdy ghezonden Man?   Verkeert. Zoo toont ons u Brieven,
                (1520) En hebdyse verloren, zoo stelt ons Borghe.
Dwaes vo.   Hy wort ghenoech bewaert, zonder zorghe,
                Lieve Neve, hy zal niet gaen vermeyen.
Verkeert.   Ghy zeght, dat Godt in syn raedt heeft bescheyen,
                Te vellen Achab, daer hy zellefs sweert,
                (1525) Ja by syn heyl’ghen Naem, dat hy niet en begheert
                Des Sondaers doodt, maer dat hy mach leven:
                Nu, dat is syn Woordt; hoe heeft hy dan ghegheven
                Een valsche Gheest bevord’rende syn val?
Micha.         Oordeel zoo verkeert, luystert my eens, ick zal
                (1530) U wederlegghen en Godes eere vergrooten:
                Dit zegghen is onvast, ’kzal my daer aen niet stooten,
                Oft ghy my veracht, dat ick gheen wonder doe.
                De Jonghelinghen, siet, zijn aemachtich noch moe,
                Van Gode werden hun Arents Vederen ghegheven
                (1535) Die op syn Name hoopt: en siet tzal hem begheven,
                Dat ghy dit wonder zult noch met u ooghen sien,
                Achab doodt in syn Koets, en Sedekia zal vlien
                Met herten-leedt beschaemt: de vreese zal hem jaghen
                Van d’een in d’ander plaets. Ghy die u Man sien draghen
                (1540) Hebt van eenen Arent wech: zult hem (dus zijt ghestilt)
                Niet weersien komen thuys; want Godt heeft dit ghewilt.
                Wel hoe, wildy (o Dwaes) Godt na ’tvernuft bepalen?
                Zoo moet’y met David gheen recht oordeel verhalen,
                Die Abisai straft, als hy den Sem dreyght
                (1545) Om syn Godloosen Mondt: siet, hoe dat hy hem neyght,
                Ghy Kinderen Seruja, wat wildy my verzoecken,
                (Zeght hy) d’Heer heet hem dit, gaet wilt den David vloecken,
                ’t Is myn bestemde wil, dat hy hem zoo veracht.
                Isser yet by gheval ghebeurt ofte volbracht?
                (1550) Dat Godt niet en wil bestiert of gaet regeeren?
                Zoo komt, en maeckt my wijs, ick Student wil wel leeren,
                Niet vleyschelick vernuft, dat altijt Schrift verkeert;
[fol. E4v]
                Maer ’tGoddelick verstandt, dat heylichlick beweert,
                Dat Godt het goede doet, en gaet de boosheyt haten,
                (1555) Hy zoeckt des Sondaers boet, en leven; maer verlaten
                Wil hy den Sondaer boos, die hem hier eerst verlaet:
                Pharao verhardt hy, Achab beschickt hy tquaet,
                Esau verwerpt hy, Saul heeft hy versteken.
                Wiens dert’le Mondt (’s Mensch) wil teghens syn Godt spreken?
                (1560) Is daer een ongheluck (spreeckt de Heer) in een Stat
                Dat ick niet en doe? Nu zeght, doet de Heer oock wat,
                Daer hy tghemeyn verberght voor by syn trou Propheten?
                Siet, wanneer de Leeu brult, wie is zoo stout vermeten
                Dat hy niet vreest? Nu dan, de Heere Heere spreeckt?
                (1565) Wie propheteert dan niet, dat hy het quade wreeckt?
                Ja wie en dreyght oock niet, als Godt wil straffen tquade?
                Of schoon wy Menschen haet met Eli op ons lade
                Wiens droeve vlucht bezucht syn leven om de doot;
                ’tZal even u zoo gaen: Godt (niet d’slibb’righe Kloot
                (1570) Van voeteloos Fortuyn) zal u dit ongh’luck zenden:
                Siet, hy zal syrien haet tot u en u Huys wenden,
                Dat hy al ’tMan-gheslacht van Achab roeyet uyt,
                Wie van hem sterft in Stadt, zal wesen Honden buyt,
                En wie blijft op het Veldt, zullen de Voghelen eten,
                (1575) De Honden zullen mé, hoe ghy hier zijt ghezeten,
                Verscheuren Vrou dit u Vleesch aen Iesreels Muer.
Iesabel.   Godt doe my dit en dat, bekommet u niet zuer,
                Dat ghy van my u straff’ ontgaen zult om dees woorden.
                En wast den Eli niet die Israel verstoorden?
                (1580) Wiens harde prophetij my oock zoo bitter straft.
Verkeert.   Me-Vrou ’tis niet te achten.
Dwaes vo.  Stuert hem na tGat dat hy daer wat blaft,
                Hy zegh int doncker syn gheheymenis.
Verkeert.   Hy is te erch: al wast goedt, zeker en wis,
                (1585) U dat te zegghen zal hy hem wachten:
                Maer ’kzou hem leeren u Hoocheyt verachten.
Dwaes vo.   Al wast quaedt, hy mocht syn Mondt houwen.
Verkeert.   Want hy u Ghevanghen is.
Dwaes vo.  En ghy syn ghenadighe Vrouwe,
                (1590) ’kZou hem na ’tKot stouwen, dedy myn sin.
Verkeert.   Nu dan Prophete hoort, my dunckt dat ick bevin
                In al u woorden niet dan laster, smaedt en schelden;
                Ghy zijt stout en te wel bespraeckt, dus kanmen zelden
                Aen zulcken harden Volck yet winnen, als ghy zijt.
De Sinnen gaen met Micha in.
Dwaes vo.  (1595) Me-Vrou zoo’t u behaeght, my dunckt tis tijt
                Dat wy desen Man na syne Wooning brenghen.
[fol. F1r]
Iesabel.   Voert hem wech: ick weet de Goo’n en zullen ghehenghen
                Niet zulcken quaedt, die’k dagh’licx zoo vyerich eer
                Met myn gheknielde dienst, tot dat myn Man komt weer,
                (1600) Ick offer Báál groot en d’Amoniters Goden,
                Den Moloch, Dagon, noch Baal-Sebubs Gheboden
                Wt syn Priesteren Mondt te Ekron telt mé vraegh,
                Of my oock desen Droom, wiens vreemdt verstandt my graegh
                Maeckt, om weten tgheheym, my goedt of quaedt mach leeren:
Gaet in.     (1605) Ick smoock al ’tHemels Heir, op dat sy ’tquade weeren.


De derde Handelinghe. 2. Wtkomste.

Koninck Benhadad, Naéman, Baésa, Hasaél.

Benhadad. DE Goden in hun Choor sien steets des Hemels lust,
                Iuppijn bewoont syn Rijck, Neptún die ongherust
                ’tAzure Veldt beheerscht, paert met de Zee-Goddinnen
                Int Middel-landsche Meir, ja al de Goo’n versinnen
                (1610) Niet dan tgheen my behaeght, om dat ick hun Beeld’ eer:
                O Donder-Godt komt vrij, komt vrij van boven neer,
                En telt myn treen; ick zal u Wolck-huys niet bekrijghen:
                Myn Kroon vernoecht my gh’noech, dat al de Snorckers swijgen
                Wiens diep ghewortelt Rijck een Plutós Lucht begrenst,
                (1615) En wienst ghelauriert Hooft gheen oudt Grijsert verslenst,
                Wiens Rijcx-staf oock bestiert de onghetemde Lieden,
                Die Menschen Erm mocht van eeuw tot eeuw ghebieden.
                Ach lust te onbesnoeyt van’t ontvermoeyt ghewoel,
                Ick heb ghenoech aen’t Rijck en myn verheven Stoel;
                (1620) Damasco is myn Huys, en dit’s myn Siriers Kroone,
                Dat dees Scepter regeert. Komt vrij Saturni Soone,
                En weeght myn woorden vrij, en al myn wercken somt,
                En rechtet tusschen my, waerom een Achab komt
                Met zulcken grammen Heir, met zoo veel duysent Zielen,
                (1625) Om myn Ramath , ja myn, myn zegh ick, te vernielen;
                Myn is de Stadt en ’tLandt van’t vruchtbaer Gilead:
                Laet sien, of Siriers Handt niet alleen zal de Stadt
                Bewaren voor tgheweldt: maer nu ghy my komt terghen
                Versuften oude Vorst, zal ick myn haet verberghen
                (1630) Op’t onbedreven Volck, dat myn Stael niet en kent.
                Ick blijf hier in myn rust bedwellemt in myn Tent;
                Maer Princen, niettemin zal u myn wijsheyt leeren,
                Verzaemt met haest een Heir, want ick wil Achab weeren
                Dat hy niet nadert: siet, by Arithmathea licht
                (1635) Het onbegraven Heir, zoo my de Faem bericht.
[fol. F1v]
                Gaet Naéman, en wilt als Hooftman ’tVolck verzamen.
Naéman.   Dat de Godt Israëls zal nu de Joo’n beschamen
                Verzekert my ’tghewis, hy zoeckt onredelick strijdt:
                Wat raest een Onrust zoo in dese lieve tijdt?
                (1640) Daer Vredes gulde Son bestraelt de grootse Rijcken.
Hasaél.     Amana en Pharpar zal heel eer (sweer ick) wijcken,
                Den Ceder en Cypres op Libano gheplant
                Die vluchten van haer plaets, eer dese myne Hant
                Beswijckt in het ghevecht, voor dat de Beenen zijghen.
Baésa.     (1645) Siet, Damascum omringht van Roos, Amand’len, Vijghen,
                Wijngaerd, Granaden zal met de groen Olijf-boom
                Ter aerden zijn gheslecht, eer ick (’ksweert) niet betoom
                Met ’sKonincx sware macht, al de verharde Joden.
Benhadad.   Myn goedicheyt verschoont ’tomsichtich Volck te dooden,
                (1650) Laet myn wraeckghierich Swaerdt voor dees tijdt inde Schee,
                Verschrickt maer tgroote Heir, ghelijck de dulle Zee
                Den Landtman wel verbaest; dat zal myn wil ghenoeghen,
                Stort gheen Israëls Bloedt, maer wilt u neerstich voeghen
                Dat ghy den Achab zoeckt, en hem alleen ontleeft,
                (1655) ’tZij met u Swaerdt of Boogh, of tgheen Bellona gheeft,
                ’tZal myn grootmoedicheyt voldoen, dat hy maer blijve,
                En dat ’tverwoedde Volck den hoochsten druck bedrijve
                Om hem ontzielde Prins, wiens doen syn doodt verschult:
                Den Hemel strijdt voor ’tRijck, tschoon blau int hoochst ghekrult
                (1660) Beswaddert nu de Sterr’ van syn Planeets regeeren,
                Tot dat de rechte straf syn dertelheyt verleeren.
                Ick Benhadad beveel u twee-en-dertich Mans,
                Dat ghy myn woordt volbrenght, ick ga off’ren altans
                De Krijghs-Godt om u heyl, en ’kzal u komst verbeyen:
        In.     (1665) Nu Godt gheeft Siriers vreucht, maer Iudea het schreyen.
Naéman ende Hasaél wt.
Naéman.     Hasaél dit’s ons werck, dat yder Man voor Man
                Betoon met oude deucht wat nu een Adat kan,
                Nu lockt de grijse Tijdt met een ghekromde Seyssen
                Vergheldingh van ons wraeck, om recht den Oogst te eyssen:
                (1670) Den Oogst is Iudás Buyt, tghemaeyde gh’lijckt het Graen,
                Waer mé het vruchtbaer Landt staet al te swaer ghelaen.
                Ghelijck thooveerdichst Dier om hoogh pronckt met syn ooghen,
                Zoo pronckt den Achab oock om trotsen ons vermoghen.
Hasaél.     Ha langh ghewenschten dach, ha langh begheerde üer,
                (1675) Dat Sirien om-grenst is met een stercke Muer,
                Dat m’Adats Kisten ghingh met rijcke Schatten vullen
                Voor’t onverwachte quaedt. Nu Naeman, siet, wy zullen
[fol. F2r]
                De hardtneckighe Joo’n* omringhen metter ijl,
                Ghelijck Atropos snijdt, en gh’lijck den Siriers Pijl
                (1680) Verklickt het hickende Hert, ghejaeght moe vande Winden,
                En schuylt bevreest een wijl, zoo zalmen Achab vinden.
Naéman.     Opt alder-onversienst hy steunt op syn ghewelt:
                Maer (ach! o dwase Man) u zeghe is ghetelt,
                Als m’u onsichlick Stael sach voor Samaria scheuren
                (1685) Een grootste Siriers Heir als oyt verzaemt te veuren
                Was voor u trotse Stadt, wiens Torens Kruynen hoogh
                Schijnt terghen snachts de Maen en sdaeghs des Werelts Oogh;
                Den Hemel voor die tijt (’kacht) wou doen voor u strijden;
                Maer nu die’t alles recht, wil Siriers recht bevrijden.
Hasaél.     (1690) ’kSie in het Goden Choor licht beven Iupijns Vlam,
                Ich sie int hooghst gheswaey den Godt Saturnus gram
                Verslinden wreedt syn kindt, bevreest syn Rijck te derven:
                Want dit Saturnis kindt wil d’Hemel zelver erven;
                Of b’haeght hem lievers yet, hy peur na Plutós Hel,
                (1695) En zoeckt syn Ramath daer, ’trecht Erf van Israël,
                Hy komt met een ghedruysch van syn ghestaelde Mannen
                Den onbreec’licken Boogh op eenen Cerb’rus spannen.
Naëman.     Hy zoeckt den Sirier nu, de weeld’ heeft hem verleyt
                De Vrede maeckt hem stout; syn hooghe Majesteyt
                (1700) Dacht, ’kheersch nu over tVolck, wiens roem gheen Arabieren
                Of swerte Moor en knaeght, die graegh myn preutsheyt vieren,
                Die willich off’ren aen de Voeten van myn Troon
                Met heete dienstbaerheyt de Peirlen van hun Kroon,
                Alleen den Benhadad sich leghert in de Rotsen
                (1705) Van syn verkoren rust, en blijft m’ondanckbaer trotsen.
Hasaél.     Fy schande! als ick denck aen den vervloeckten dach
                Datmen den Isralijt drie jaer gheleden sach
                Vernielen de Siriers , en als m’Adat sach beven,
                Door vreese schier half doot, wanhopich van syn leven:
                (1710) Maer een versuften Prins, te goedt, te slecht, te slap,
                En ken de zeghen niet, hy ken het koopmanschap
                Doen met syn Ondersaet, al zoudt syn Ziel bequelen:
                Best houdtmen ’s Vijandts Buyt, dan Vrienden yets te stelen.
Naéman.     Zoo langh als Phoebus ons verheucht met syne Son,
                (1715) En dat Aurora treedt van hare gulde Spon,
                En schuyft de bree Gordijn van ’sHemels blauwe Tenten,
                Zoo zal het Siriers Bloedt hem d’eer int herte prenten,
                Om dat in dees eeuw heerscht een deuchdich Vorst, die wilt
                Eerzoeckich heyl, gheen bloedt; maer alleen dat den Schilt
                (1720) Ghevelt werdt door het Sweert, die Israel wil beschutten:
                Maer die een ander jaeght, graeft voor sich zelven Putten.
[fol. F2v]
Hasaél.     Kom Naéman, gaen wy Heer, verzamen de Sirieren,
                En laten na ons wijs ’tbloet-verwich Vaendel swieren,
                Terwijl ons Krijghs-Heldt Mars rijdt Ianus Tempel uyt,
                (1725) Gheweckt van’t luye Bedd’ door ’tJoodsch Basuyns gheluyt,
                Terwijlen dat Vulcán zal Siriers Schichten vijlen,
                Wy reysen voor de nacht noch meer als neghen mijlen:
                De Faem heeft vaeck tgherucht met een gheswind gheblaes
Gaet in.    Gheboodtschapt onse komst, ick hoort wel aen’t gheraes.


De derde Handelinghe. 3. Wtkomste.

Licht-mis, Quist-goetjen.

Licht-mis zinght, op de wijs, De Mey die ons de groente gheeft.

I.
                                (1730) DE zoete tijdt die’t al verkeert
                            Verjeught myn jonghe daghen:
                            Maer tdienen werdt my wel gheleert,
                            Of ick krijgh relick slaghen.
II.
                                Myn Hopman Kuyt-haen sweert en vloect
                            (1735) Als hy droncken gaet rollen,
                            Hoe licht dat hy een oorzaeck zoect,
                            Soldaten wacht u bollen.
III.
                                ’tGelt is verspeelt, thooft is beroyt,
                            d’Hoeren hebben syn Kleeren:
                            (1740) En alsmen maer een pintjen poyt,
                            ’tGelt mach hy niet ontbeeren.
IV.
                                Hy zeyt, de Heer en geeft geen gelt,
                            Waer Duyvel zoument halen:
                            Die dan wat knort, stracx met ghewelt
                            (1745) Komt ons Provoost Ian Kale:
V.
                                Die leydt u in een doncker Gat,
                            Daermen niet licht zal sweeten,
                            Gh’en zulter oock droncken noch zat
                            Drincken noch lecker eten.

Quist-go.   (1750) Wel Licht-mis dat kundy te aerdich zinghen.
Licht-m.     Quist-goetjen wel hoe komdy daer zoo springhen?
                Ick wierdt wel verbaest, was ick maer een Kint:
                Maer nu zoo wint, in my de stoutheyt:
                So ic ben zulcken Man.   Quist-go. Ja alsser een gebraen bout leyt,
                (1755) En dattet u gheoorloft is om te snijen;
                Want zeker daghelicx moety u wel lijen
                Met een stuck Kaes en een korst swert Broot,
                En tschoonste Water met de Handt wt de Sloot
                Gheschept, en noch al smakelick ghedroncken.
Licht-m.     (1760) ’kHeb thuys zoo dickwils aen stucken ghekloncken
                De Romers met Wijn, en vreuchdich ghedanst,
                Ghezonghen, ghespronghen, ghespeelt als een Lanst,
                Myn ghelt verteert, dat my be-get nu mist.
Quist-go.   En ick heb mé lustich het goetjen verquist:*
[fol. F3r]
                (1765) Zoo langh als ick een stuyver hoorde klincken
                Die moest voorts; al, al ghingh ick’t verdrincken,
                Hoedt, kleeren, ja kon ick, k’had myn Ziel verbuyst.
Licht-m. Maer staet, my dunckt datter in u Sack wat ruyst,
                Ist gelt, Specejael, ghy moet my wat leenen:
Quist-go. (1770) O neen, myn goe Maet, tzijn dobbel-steenen,
                Daer myn leste gelt me is verspeelt.
Licht-m. Hoe gaau is hy oock die erghens wat steelt:
                Wat Droes, men zou doen ’ken weet niet wat
                Om avantage, men zout al aenvanghen........ ECHO.Hanghen.
                (1775) Hanghen: sa sta, hy sta, wie is dat? ........ Wat.
Quist-go. By-lo Licht-mis daer waerdy wel rat,
                Jy zoudt wel al de Siriers doen loopen........ Loopen.
                Loopen! Treckt van leer, wy worden bekroopen,
                Sien wy niet toe, hy veeght ons de beck........ Beck.
Licht-m. (1780) ’kHoor tis Echo, ist al vande gheck,
                Fy, datmen haer praet zoo licht ghelooft.
Quist-go. Daer komen d’Heeren, ras haelt binnen ’thooft,
                Rept u, of men leert het op de Wacht te schild’ren.
Licht-m. Dits ’trechte Tucht-huys voor all’ die verwild’ren.


Verschooningh. Derde Handelinghe.

Achab, Iosaphat.

Achab. (1785) NU plicht de schult myns ampts elck vlijtich te vermanen,
                Dat yder Man betoont wat Israels kracht vermach:
                Ontluyckt de Wimp’len ras, en swiert de roode Vanen,
                En rust u tot den strijdt Iuda heden dees dach,
                Een Benhadad u trotst opt spoedichst met een Heir,
                (1790) Dobbelt u zenuwen nu, versterckt sterck mé u krachten,
                Grijpt nu den Stalen Boogh, slaet handen aen tGheweir,
                Staet als een Ceder-boom, en wilt u Vijandt wachten.
                O Joden uwen glans moet Siriers licht verdooven,
                Die eer langh is voor d’hant, zoo ghy maer vroom’lick vecht,
                (1795) Zoo ghy maer weirbaer strijdt, zoo zal ons Godt van boven
                Bekroonen thooft met heyl; want ick ben synen Knecht.
                Maer Broeder wat ick denck, myn Heer zal ick ghebien,
                Verkleedt u inden strijdt, wilt u rondtom vertoonen
                Als Koninck, in myn plaets bestuerende de Lien:
                (1800) Ick legh myn Purper af, myn Scepter, en myn Kroone,
                En klee my in een Kleedt, dat niemant my voor ooghen
                Siende, my acht of kent; zoo wert Micha bespot,
                En ons Vijandt verleydt, die waerdich is bedroghen,
[fol. F3v]
                Om dat syn Handt my zoeckt. O opgheblasen Sot!
                (1805) Ist u noch onbewust, dat een Vorst Iosua
                Nuns Sone, door tGhebedt den loop der Sonnen stilde
                By Gibeon de Stadt, de Mane (sprack hy) sta,
                Int Dal Ajalon, en als hy namaels wilde
                Hier vooren ’tJoodsche Volck, de Iordaen moest verwicken,
                (1810) Sy vlucht en maeckte plaets, ghelijck alst roode Meir
                Zoo stout oock niet en was, om Israels Zool te licken
                Van hun bestooven Schoen: wat helpt de stijve Speir
                Van Memphis Hooft ghekroont, of syn ghehoeckte Flits,
                Met tscherp-snijdende Swaert, en den ghevruchten Boghe?
                (1815) Het gram verwoedde Meir daelt schielick van de spits
                Syns carmosijnen Wandts, en ’twou gheen tocht ghedoghen
                Voor syn godloose Koets, zoo dat sy’t al begraefden
                In heur zandighe Maegh: siet, Benhadad zoo zal’t
                U mé niet gh’lucken, want wee die ons teghen-draefden.
Iosaphat.  (1820) Ick doe alleen myn Heer, tgheen u haeght en bevalt,
                Siet, het gae my hoe’t wil, myn Ziel wil by u sterven:
                Gaen wy naer ’tHeir, tis tijt, wy zullen eer verwerven,
                Wy volghen Godes Mondt, wiens Woordt dat nimmer feylt;
                Dat al tgheharnast Volck in twéen wert ghedeylt,
                (1825) Ick zal Arpharad den eersten Hoop bestieren,
                Volght met de Achter-hoed’, ghy-lien zult met u vieren
                Beooghen de Iudeen dat nyemant bloo en wijckt:
        In.  Een wijsen raedt in Krijgh alleen de zeghen strijckt.

PAUSE.


De derde Handelinghe. 4. Wtkomste.

Naéman, Baésa, Hasaél, Amanus.

Naéman. SLaet Israel, nu al ghy weirbare Handen,
                (1830) Juyght Sirien d’wijl d’Hemel strijdt voor ’tRijck.
Hasaél. Bevrijt uw’s Vaders Erf, beschermt u eyghen Landen,
                Ghy Princen Adats vroom, niemant als snoo en wijck.
Baésa. Wie roemt van syne macht, dat hy is ons ghelijck?
                Wie telt de veelheyt van ons wijdt-beroemde doden?
Amanus. (1835) Wie straft den Krijgher hier van het bedreven quaden?
                En telt syn oude Eeuw zoo wijdt als Sirien doet?
                Wie toont syn Stam zoo groot gheteelt van edel Bloet?
                Als wy? siet, ons Devijs is, Temmer vander Aerden.
Naéman. Ras, blaest de Krijghs-basuyn, blickt met u blancke Swaerden
                (1840) Zoeckt neerstich den Tyran, die vromen heeft bedroeft.


[fol. F4r]

De derde Handelinghe. 5. Wtkomste.

Achab, Iosaphat, Meladon, Hado, Sophar, Heraut.

Achab WAer blijft myn Vijandt nu? het schijnt dat hy vertoeft;
verkleedt. Of zijn de Wapens noch by Venus Man te smeden?
                Zoo komt en kust myn Handt; want zeker ’ksweer dat heden
                Den zilvren Beir ghemaelt in u bloet-roode Vaen,
                (1845) Met schanden zij ghevelt ter plaets dees Voeten staen,
                Of dees bekleedde Borst moet Siriers Stael beproeven,
                Ende in myn vrome doodt zal d’Aerde sich bedroeven,
                Zoo Israël u Prins ontleeft verlaet de Ziel.
                Wie kent den Achab nu? Die in het dicht ghekriel
                (1850) Niet schroomt met heeten moedt te breken ’sVijandts orden,
                Wiens trouweloose daedt my tot het strijden porden,
                Wiens nieuwe rasernij met een te groot ghedruys
                Maeckt d’Hemelen verbaest, ja ziddert Godes Huys.
                Den ras te vlugghe Bood’ Mercuri biedt syn Slanghen,
                (1855) Om dyn verstaelden Kop te leeren met de ghanghen
                Van’t sluypich stil ghedrocht: de Krijghs-Godt die ghy eert,
                U met syn Wolven-jacht de wreede wreedtheyt leert:
                Kom toont u lust dan nu, kom leert ons Gode luyst’ren,
                Kom leert ons ’tHemels blau met u Gheschut verduyst’ren,
                (1860) Vertreedt u Florás schoot, bestuyft u Peans Son,
                Eer hy syn reysen laet, men zegghen zal wie’t won,
                Eer uwen Caron kan de Zieltjens over-roepen,
                Zal u of Israels Bloedt dit wijde Veldt besproeyen.
                De Slockster even graegh, die zelfs haer Vrucht verslint,
                (1865) En d’alder-snoodste Guyt met d’alder-vroomst’ bemint,
                Bepronckt haer woeste Sael al met Tapisserijen,
                En ciert tGhewulfsel vast met doode Schilderijen,
                De bleecke Doodt vertoeft u in’t ghebladert bruyn,
Men blaest. Of my met dit Heir. Wat nu? ’kHoor de Basuyn!
                (1870) O groote Godt! gheeft heyl, dat Siriers u Naem vruchten,
                Ick vrees u als een Knecht. Myn Broeder wilt niet duchten,
                ’kVersteeck my onder tVolck, betracht ons beyden Naem.
Iosaphat. De Godt myns Vaders zal met vreucht ons eer en faem
                Als heden (hoop ick Broer) met vrolickheyt verklaren:
                (1875) Maer blijft ghy in u Koets, en niet onder de Scharen,
                Of ick met Iuda viel, zoo blijft noch d’eyghen Vorst:
                Broeder doet desen raedt. Achab. Noyt ick weer-streven dorst
                U raedt, gaet henen, ’kzal u weder-komst verbeyen.
Arpharad. Tsa Mannen Iuda, siet, hier is dyn eer bescheyen,
[fol. F4v]
                (1880) Hier leydt dyn hoochste roem, of schande, smaet en doot.
Hado.         Die d’Aerde hier verslint in haren wijden Schoot,
                Zal d’onsterflicke Faem van eeuw tot eeuwe prijsen.
Sophar.     Ick trots dy Slocker wreedt, komt wilt dyn aert bewijsen,
                Ick Stof en Assche wil u wijcken niet een tré.
Meladon. (1885) Of ick myn Heer verzel, zoo moeten d’ooghen mé
                Dit groote Licht niet sien, siet yemant my oock vluchten.
Iosaphat. Nu langh ghenoech ghedraelt, vermeerdert de gheruchten
                Van strijdt te ghierich Heir, de Vijandt die komt aen,
                Steeckt haestich de Basuyn ontrolt de purpre Vaen,
                (1890) De vroomste zal alleen hem d’eer int herte schrijven.

Men blaest ende trommelt.
                Hier strijdtmen om ’theftichst: de Siriers
                    doen niet dan zoecken na Achab, de slaghen schuttende: maer
                    Iosaphat siende, drucken hem in een hoeck vant Toneel.

Hasaél. Houdt op, dat is Achab. Baésa. Dit Stael zal hem ontlijven:
                Bedaert u Israelijt, wy willen maer dees Man.
Iosaphat. Helpt, hellept my o Godt! die alleen helpen kan,
                Ick ben onschuldich Heer, wilt my dees uer verschoone.
Naéman. (1895) ’tIs Iosaphat, staet stil, ick eer de Iudás Kroone,
                Ick ken de rechte Man aent wesen al te wel.
Noch strijden sy al een wijl als voor henen.
Amanus. Dat treft dan erghens een int strijdtbaer Israël,
                Hy spant de Boogh ende schiet. Zoo niet, de Pijl is wech, tzal yemant (hoop ick) dooden:
                Wat zijdy zoo verbaest, o arm’ onsalighe Jooden?
                (1900) Wy zoecken maer u Prins, en bloedeloose vlucht.
Noch strijden sy wat, maer de Ioden wijcken.
Herault. ACh Hemel al te wreedt! ach gram versteurde Lucht!
                Ach onbeweeghlick Hert! dat u niet zou beweghen
                De zuchten van een Prins, doots in syn Koets gheleghen,
                Wiens Ziel wijckt met het Bloedt, wiens leven wijckt de Pijl
                (1905) Des Doodts en Siriers beyd’. Ha snoode Guyt, terwijl
                Dyn Hant gheen Man en zocht met Swaert of Boogh te vellen,
                Dat ghy het grijse hair van Achab zoo ter Hellen
                Jaeght, wt syn eyghen Koets, door een te snellen Schicht,
                De Son bedeckt syn Toorts, zoo vaeck tbeluyckt ghesicht
                (1910) Van een ghéeerde Son is met syn reys ghedoken,
                Nadat de traghe Tongh ons heeft voor’t lest ghesproken:
                Ghy wree vervloecte Pijl; moest ick een’ Krijgher trots
                Door u werden ontzielt? of ist de straffe Godts
[fol. G1r]
                Die hier myn sonden zoect, wiens grim ick nu sie blicken.
                (1915) Ach Princen! vaert wel, siet, ’ken kan niet meer beschicken.
                Midts mindert hem de spraeck, en met een droef ghezucht
                Verlaet de Gheest syn Kas, die nu gheen Vanck’nis vrucht,
                Maer zoeckt int Zielen-choor een plaets te vrij verworven,
                Vermidts syn bloeyen hier zijn aerdts op d’Aerd’ bedorven.
                (1920) ’tOntelbaer trillend’ Licht o Israël met rou
                Bepronckt alree het bruyn, om dat hem keeren zou
                Dees nacht elck in syn Hut, en morghen metter vaerden
                Naer Huys met vree, zoo vaeck Aurór verblijdt de Aerde.

Iesabels Offerhande gheschiedt in een vertooningh, voor den
Altaer van de Goddinne Astaroth, ghenaemt Venus.
Iesabel. GOddinne, ay Goddin, die met u lichte Solen
                (1925) Betrippelt Goden Vloer, dat yeder een u looft,
                Wanneer tgout-dradich Hair vlieght flonckrich om u Hooft,
                Kan’t eenich lief ghewenck doen Goo’n en Menschen dolen,
                Voochdesse van myn Ziel, Regeerster van myn Leven,
                Die my door Hymus brandt twee-zielich liefdich paert,
                (1930) Verweende Astaroth myn Bed-ghenoot bewaert,
                ’kZal op uwen Altaer een rijcken Offer gheven:
                Goddin die Iovem zelfs besmeeckt, bevleyt, bestroockt,
                En door de vlugghe Min doet Minnaers Herten branden,
                U Cristalijn ghesicht wendt t’mywaerts, siet dees schanden,
                (1935) ’kSweer Goddinne doen dat m’op u Altaer smoockt
                Met versche Roos’marijn, Wieroock en zuyver Breyn,
                Van Roosen schoon gheciert veel Kranssen ick u schencke
                Ter eeren van u kracht, wildy myn Man ghedencke,
                ’kDruck u hooch Voorhooft noch met Arabs Goudt alleyn,
                (1940) ’kZal een ghewelfde Kroon gheboordt met Hyacint
                En harden Diamant, Carbonckels en Saphieren
                Doen stellen op u Hooft, wildy Vulcán bestieren,
                Of u gheliefde Mars, na een die’t al verslint:
                Verschoont my oude God, wiens Sterr’ myn Priesters vresen
                (1945) Gheleert in ’sHemels loop, u wreedtheyt yder vrucht.
                U Maeght die u hier dient, aen Venus Voeten zucht,
                Laet myn gheknielt Ghebedt voor u Troon aengh’naem wesen:
                Ick schrick voor desen Droom, myn heete Pols die klopt,
                ’tHert trilt my in het Lijf, myn sinnen my verdullen,
                (1950) ’kWil met myn droef ghezucht u Goden-choor vervullen;
                Want dees benaude Borst is al te vol ghepropt.
                Iupijn, ey’ Iupiter, ghy zijt niet zonder Ooren
                Alsmen u last’rich noemt, ja ghy hoort myn Ghebet,
                ’kHeb my gheboghen hier voor Venus, ’kbid u let
[fol. G1v]
                (1955) Op my; want dit’s u Kindt, om haer zuldy my hooren:
                Wanneer den Benhadad met bloedich Stael ontzielt
                Den vromen Isralijt, zoo laet den Achab keeren:
                Ghy wanckel Vrou siet toe, dat hem gheen Pijlen deeren,
                Mercúr u Vader smeeckt, dat hy hem niet vernielt,
                (1960) Goddin die ’sLevens Draet sweyt om u gladde Spil,
                Roept tot u Suster doch; Houdt op, en wilt niet Knippen,
                Het Rocken is niet af, laet hem tghevaer ontslippen,
                Goddinne Astaroth begunsticht mynen wil.

Continue

De vierde Handelinghe. 1. Wtkomste.

Benhadad, Amanus, Naéman, Baésa, Hasaél.

Benhadad. GHelooft zij d’hoochst’ Iupijn, zo daer geen hoogher zij,
                (1965) Wiens Goddelicke kracht verwint de tyrannij,
                Gelooft zij Krijgers God, die met syn stercke handen,
                Besmeect door Adats tong, verschoonde myn vijanden,
                Die syn ghevruchten Boogh niet spande op de Joo’n,
                Maer na myn Zielen wensch, ghingh d’ouden Achab doo’n.
                (1970) Ay vlugghe Wispeltuer, ’kwil op u Altaer roken,
                Om u te gaan gheswind, waer door ’kmy vind’ ghewroken
                Van een onrustich quaedt, tgheen onse Vreed’ beroert,
                Dat over tZielen-veer van Caron wert ghevoert.
                De koude Aerde schuylt, dees Booswicht langh ghedraghen,
                (1975) Wed’rom in haren Buyck, voor meerder straf en plaghen.
                Int teelen Beelden Ops het sienelickst van d’Aerd’,
                Neptún bracht ’t Water aen, Aeól de Locht vergaerd’,
                Vulcán gaf ’t Herte Vyer, dat vyerich kout moet derven:
                Maer (laes!) d’onzielde Romp moet vande Goden sterven.
                (1980) De Wapen-Heer die trots voor niemant bloo en wrickt,
                Snel met Amanus Pijl Tyrannen Borst bemickt.
                Gaet nu, ghy Grijsart, gaet, en maeckt u kranck, gaet henen,
                Om een vervloeckte lust: den Naboth is verschenen,
                Hy pleyt syn bloedich recht aen d’alderhoochste Godt,
                (1985) Wiens ooghen sien het quaedt van’t goddeloose Rot,
                Aen-spreeckt ’tonschuldich Bloedt, d’Hemel zij myn Ghetuyghe,
                Ick heb door valsche lust myn Knyen moeten buyghe,
                Met ’tneer-ghesteende Hooft, met een ghebroken Borst,
                Om dat ick na de Wet myn Goedt niet veylen dorst:
                (1990) Gaet (spreeckt de Rechter) ’kweet dat ghy onnosel streckte
                U Ziel onder den doodt; en of schoon loghen deckte
                Met Boeven-tuygh u val, zoo moet de waerheyt noch
                Betoonen haren glans, en wijsen ’tvalsch bedroch:
[fol. G2r]
                Myn knecht den Benhadad zal nu syn boosheyt loonen;
                (1995) Rust onder myn Outaer, ick gheef u ’sLevens Kroone:
                De swert-smokighe Hel, vol duysent in ghekriel
                Van Plutós Lijfwacht, wil terwijl syn snoode Ziel
                Bewaren voor een tijdt; myn Doemsdach zal verschijnen,
                Dan straf ick door het woordt, na sond’ verdiende pijnen.
                (2000) Siet Prince, dat’s een wraeck, hy die d’onnoos’le druckt,
                Werdt wederom van hem, die hy niet vreest, gheruckt:
                Wt leven inde doodt, wt roem en eer gheluckich
                Jaeght hem een Siriers Man in d’Aerde al te druckich.
                Myn Grensen zijn bewalt met een begraven stilt,
                (2005) Zoo langh den Isralijt beweent syn harde Schilt,
                Zoo langh den Ioden roem hun Achabs Klaegh-liedt dichten,
                Zal’t droef beschaemde Volck voor Siriers Handen swichten.
                Ick leef in veyl’ghe rust, ick krenck ’tbedoude Gras,
                Als Tithons Bruydt ontwaeckt, verlicht het Noorder As,
                (2010) En als den Herder moe is van syn tiere-lieren
                By’t ruygh ghevlockte Vee, als hy siet Pean stieren
                ’tBesweet Jacht na de Stal, dan zal myn graghe sin
                Zijn t’off’ren myn Princes de alder-zoetste Min:
                De Goden hebben vreucht in ’sHemels witte Tenten,
                (2015) Sy gunnen my de lust na ’tbloeyen van myn Lenten,
                Sy gunnen my de Krans van versche Lauwer-blaen,
                Zoo langh myn Voeten op hun heyl’ghe Weghen gaen.
                Ghy Steunsels van myn Rijck, zoo langh de zuyv’re Beken
                Door-loopen dese Stadt, zal ick u lof wt-spreken,
                (2020) En na myn droeve Doodt, het wel-bespraeckt Gherucht
                Begallemt uwen Naem int hoochste van de Lucht.
                Leght af u Harnas swaer, verlust u in de Vrede;
                Amanus treedt hier voor, ’kwil u vereeren mede
                Met hondert Centners ’sJaers, tot dat Atropos snijdt
                (2025) U Levens Draedt, om dat gh’hebt Siriers Vorst verblijdt:
                Het blij gheluck besproeyt myn Koninclick vermeughen.
Amanus. Zoo langh myn ooghen sien, zal my dees weldaedt heughen,
                O groot eerwaerdich Vorst, ’tis niet by my verschuldt,
                Myn Handt zocht Achab, maer te woest wt ongheduldt
                (2030) Spand’ick myn stijve Boogh, met wil van een te dooden.
Naéman. ’tWas meer als ’s Menschen wil, die heden straft de Ioden;
                Ick acht dat Israels Godt hun Konincx sonden zocht:
                Wie sach den Achab doch, die listich wel bedocht,
                Verstack hem onder tHeir, verkleedt op synen Waghen.
Baésa. (2035) Den Iosaphat byna wy hadden schier verslaghen:
                Doch gh’lijck den Blixem blickt te schielick voor tghesicht,
                Sach ons verdwaelde oogh int naderen wat dicht,
[fol. G2v]
                Dat eenen schalcken Grijs ons wilde maer bedrieghen.
Hasaél. Het ongheteughelt Hert Hasaéls Mars sach vlieghen
                (2040) In dees vergrimde Borst, om wreken onse scha:
                U moeyte staeckt, sprack hy, ’kwil Naéman noch Baésa,
                Of dy niet jonstich zijn; wat helpt dan al u zoecken?
                Ghy weet uw’s Konincx last.
Benhadad. Boeven schuylen in hoecken.
                Die quaedt doet schroomt den dach, die tswert lieft, haet het licht,
                (2045) ’kWeet dat myn vroom ghemoedt my van gheen quaedt beticht,
                Dus sie ick vreucht en heyl, en ’klaet de boose vresen.
                Kom Hooftluy gaen wy in, wy moeten danckbaer wesen,
                En off’ren onse Goo’n, wiens lof myn tongh verklaert:
        In.   ’tIs een ghezeghent Landt dat Godes gunst bewaert.


De vierde Handelinghe. 2. Wtkomste.

Licht-mis, Quist-goetjen, een Boer, Hopman Kuyt-haen.

Licht-m. (2050) OP, op Quist-goetjen, komt wt den Nest,
                ’tGantsch Heir vertreckt, ghy moet u redden.
Quist-go. Hu, hu, hu, tslapen dat dunckt my best.
Licht-m. Op, op Quist-goetjen, komt wt den Nest,
                ’tLangh slapen is ergher dan de Pest.
Quist-go. (2055) Dattet noch gheen dach is, zou’k wel wedden.
Licht-m. Op, op Quist-goetjen, komt wt den Nest,
                ’tGantsche Heir vertreckt, ghy moet u redden:
                Wat Droes, komt voort, of ick hael u vant Bedde:
                Ist nu tijdt om te luyaerden Quant.
Quist-go. (2060) Ick kom, ick kom, y wilt wat toeven.
Licht-m. Wat, ’tis een schant,
                ’tLangh slapen past de luye Boeven.
Quist-go. Daer mé kom ick, had ick myn Schoenen aen.
Verschooninghe.
Licht-m. Aen een hoeckjen, en blijven wy wat staen,
                (2065) Laet ons dese Boer eens hooren klappen.
Quist-go. Weety wie’t is?
Boer.        Wat dunckt jou Bueren, ken ick niet wijdt stappen,
                Y get, wat mien jy oock, dat ick een Loer ben,
                By loo, ’kweet niet dat ick stouter Boer ken
                In ons heele Dorp, van’t Zuyd eynd’ tot het Noorder:
                (2070) Luystert, over drie daghen was hier wat voorder
[fol. G3r]
                Tot onse Buer-man onse Krijn, van dit Soldaets ghebras,
                Hy had twie Man, ’tLeeck wel dat d’ien Quist-goet en d’aer Lichtmis was,
                Die stelden zoo de pijpen, en maeckten zucken ramoeren,
                Datse my maeckten Cappeteyn van al de Boeren:
                (2075) By get, had jy esien niet watten gang ick daer heen trat,
                ’kHad een Hane-veer op myn Muts, en by onse Stal in een Gat
                Lagh myn Beste-vaers Harnas, daer ick my mé bezorrighde,
                Maer ’tneep zoo bezuckt om myn Hals, dat ick schier worrighde,
                En myn Hellebaert was mé zoo wat relickjes ontroest.
                (2080) Dan zoo ick quam, wast al stil, niemant het ekickt noch ehoest,
                Zoo dra als sy maer saghen de schim van myn terden:
                Fy, dat de verbaesde Boeren stracx zoo bloo werden:
                Ick (byget, neen) wijck voor gheen Soldaten Man:
                Nou moeten sy voort, daer is bidden noch praten an,
                (2085) Na Samarien, wech, wech met al de Guyten,
                Hun Heer is doot, de Jonghens goyense voor de Slick-geusen met kluyten,
                Blijvenser noch wat, ’ksweer datmense wel neerstich zoeckt:
                Dien Schellem Licht-mis hadme dees daegh twee hennen ebroect,
                Maer ’kwas hem after syn Gat, hy konme niet ontloopen,
                (2090) O (badt hy) zegghet myn Heer niet, hy zou myn op-knoopen:
                Ho, se keune zoo stelen, en noch zegghense met bescheydt,
                Die een Boer goedt doet, die doet Godt leydt:
                Dus lijcket zoo, sy moeten de Huysluy wat quellen.
Licht-m. Moesten wy niet vertrecken, ghy zoudt het ontghellen,
                (2095) Rechte Kinckel, en Kneuckel als ghy zijt.
Quist-go. Ick zouwer wel om lachchen, maer tis hier gheen tijt,
                Dan kom, laet ons den Boer om een Teer-penningh vraghen;
                Want een verdroncken Kalf is goedt te waghen.
                Huysman, goeden dach. Boer. Gheen dach.
Licht-m. Dewijl wy moeten wancken,
                (2100) Gheeft ons een stuck Gheldts, wy zullen u bedancken,
                En een Soldaet het zeker wel wat van doen,
                Oock kan’t u niet schaden.
Quist-go. De Sté-luy (Huysman) zullen’t voor ons vergoen,
                Denckt dat het Was is, om ons Paspoort te zeghelen.
Boer.        Gheldt? Gheldt? ick wilje by get liever wat vleghelen,
                (2105) Nou zin wy Baes. Sa, komt an, al zin jy mit jou twien.
De Boer slaet toe, de Soldaten wederom; sy worden syn Meester.
                Moordt, moordt, ’tis te veul twie op ien:
                O Hopman! helpt, sy willen my vermoorden.
Capiteyn wt, de Boer in.
[fol. G3v]
Verschooninghe.                Kuyt-haen Capiteyn.
Capiteyn. ’kWist niet wat een gherucht ick hier hoorden:
                Ras Deuch-nieten packt u voort, ’kheb u al ghemist,
                (2110) Vind’ick u noch erghens, zijt vrij verwist,
                Dat ghy de Beul al klimmende zult u Bicht spreken:
                De Kruyck die langh te Water gaet, sietmen licht breken.


De vierde Handelinghe. 3. Wtkomste.

FAME.

Fame blaest. OF schoon de swerte Moor begrenst, siet, ’twijde Rijck,
                Ten Oosten van de Zee, ten Zuyden van de Berghen,
                (2115) Daer d’hooghe toppen schijnt ’tzilvre Licht te terghen,
                Waer van’t de Naem oock draeght; zoo zal de Faem ghelijck
                Als met een snel gherucht, de staet en daet verbreyen
                Van syn ghezonden Réen, van syn ghespeelde Rol:
                En of den Indiaen bewaeckt syn aerdsche Hol,
                (2120) En heeft in synen Raedt de Vrienden al bescheyen,
                Ja houdt drock Raedt op Raedt, zoo komt het vlugh Gherucht
                Beluysteren de Deur, en vlieght haest met de Winden
                Na ’tNoorden al te koudt, om wat meer nieus te vinden:
                Maer door de harde vorst, sneeu, windt ist al ghevlucht.
                (2125) ’kVliegh dan na ’theetste Landt dat noyt noch oogh en sach,
                Dat noyt ’tghekielde Hout van Davids Soon en vandt,
                Als ’trijckst’ in Goudt-metael; o waerdich Zilver-landt!
                Wat over-komt u noch om uwen Schat al plaghen,
                Berooft u Vrienden goedt, beroockt u Duyvels Beeldt,
                (2130) Bezeghent u Outaers met duysent Spokerijen,
                En klapt u Handen tzaem, treckt haestich om te strijen:
                De vroomste Ziel by u leeft in gheneucht en weeldt.
                Ick Faem zit in het rondt met alle myn Ghespelen,
                En ’ksie van boven aen der Ioden doen en raet,
                (2135) Hoe dat d’onkuysch Iupijn zom na syn Boeltjens gaet,
                Als hy syn echte minn’ Vrou Iuno gaet ontstelen:
                Ick klap al tgheen ick sie, ick sie al tgheen ghebeurt,
                ’tZij waerheyt, loghen, druck, ’tzij blijdschap, vreucht of rouwe,
                ’tIs my al even veel, ’kzal’t niet langh by my houwe.
                (2140) Of myn gherucht u haeght, of dattet u versteurt,
Iesabel wt. Ghy trotse Koninghin, ruckt af u schoon Tapijten,
                Bestroyt met Asch u Sael, met Lamper deckt u Hooft,
                U Man Achab die is ontleeft, van Ziel berooft,
[fol. G4r]
                Een Pijl heeft hem ghetreft, vult vrij de Lucht met krijten,
                (2145) Gantsch Israël dat komt u onverslaghen t’huys,
                Alleen leydt Achab doodt, stijf, bloeloos in syn Waghen:
                By and’re moet ick mé dees nieuwe boodtschap draghen;
                De Faem en is gheen dingh pijn, droefheyt, vreuchd’ oft kruys.


De vierde Handelinghe. 4. Wtkomste.

Iesabel, Amon Landt-voocht, Sinnen en andere.

Iesabel.
                WAt hoor ick voor gherucht? Hoe Faem! is Achab doot?
                (2150) Ghetreft door’t ongheluck van een vervloeckte schoot.
                Hemel ghy zijt te wreedt, o Goo’n te onghenadich,
                Is al u sot bestier (u noem ick) onverzadich,
                Dewijl dat ghy niet schroomt te stooren die u eert,
                En daghelicx u Beeldt te dienen steeds begheert?
                (2155) O groote sotternij, voor u Altaers te knielen,
                Gh’en zoeckt doch even-wel niet dan staechs te vernielen.
                Siet aen Saturnus wreedt, de Slocker van een Kint,
                Die hem noch door ghebee’n noch tranen en verwint.
                Fy valsch vervloeckte Goo’n, fy Spotters van ons wercken,
                (2160) Vrij waerdich al den brant, als gh’eert te zijn in Kercken.
                ’kSie nu dat Israels Godt, den waren Godt van al,
                Bestuert my dese uer, beschickt myn Man dees val.
                Landt-voocht treckt u Gheweer, ick wilt u graegh vergheven,
                En neemt d’onsalighe Vrou die opt d’Aerd’ droegh het leven.
                (2165) Daer leydt de valsche pronck, daer leydt het valsch cieraet,
                Dat dees bedroefde Vrou van dees uer af versmaet.
                Wel Amon, schroomt u Handt? gheeft my, ick zal niet schromen,
                Myn boose Ziel die jaeght, om in het Graf te komen.
Amon.
                Dat zij verre, Me-Vrou, zit neer, u wat bedaert.
Iesabel.
                    (2170) Ach! wat zoud’ick my doch bedaren, neen, neen, neen;
                Ick heb myn Godt vergrimt, en anders isser gheen,
                Wiens macht draeght dit Ghebou, en tgheen de ooghen speuren:
                O recht onheylich Volck, die desen Godt versteuren.
                Wel hoe! en ween ick niet? waer blijft tbeweghelick Nat?
                (2175) Myn Tranen zal Godt niet doch garen in syn Vat,
                ’kEn ben de ghene niet na Godes Hert ghevonden:
[fol. G4v]
                Maer ’kheb hier over-hoop ghehoopt de sond’ op sonden:
                Myn steenich Hert kan door’t vocht niet zijn gheweeckt,
                Waer door myn droef ghesicht den laauwen dranck ontbreeckt.
                (2180) Ha onsalighe Man! onsalich door u Vrouwe,
                Ghy zult u eyghen quaedt eer ick het myn aenschouwe,
                Vindt u alleen een Pijl, vindt u alleen een Schicht!
                Zoo is de waerheyt wel my van Micha ghedicht.
Sinnen gaen binnen. Ghy Sinnen, loopt ras heen, haelt Micha wt de Kercker:
                (2185) Maer zeght hem niet (swijght stil) want synen God is stercker
                Dan al myn valsche Goo’n. Ha Droom, ’kmerck nu ’tbeduyt,
                Daer Micha noch int ruw den sin my van ontsluyt,
                Als hy tgheheym my preeckt, en ghingh te stout belijen,
                Dat ick hem door het lest ter Poorten wt sach rijen.
                (2190) Was dit de wreede Strael? was dit de droeve Vrou,
                Die in haer wijdt Schoot den Achab schuylen zou?
                Sy sprack Israels verderf, weer-roept, ghy hebt gheloghen,
                Hy is te snoo verleydt, en schandelick bedroghen.
                Beeft hierom d’Aerde zoo? raest hierom zoo de Zee?
                (2195) Trilt daerom ’tHemels Heir? roept daerom Báál mee?
                Myn Kracht is niet ghenoech (o Vrou) om dit te weeren;
                Ja daer was boven u een grooter Heer te eeren:
                Sach ick u krachten niet lestmael, o dwase Sot,
                Als eenen Eli u met schimp belacht, bespot:
                (2200) Of moesty noch eenmael u Dienares dit loonen,
                Daer ick u Haghen cier met zoo veel Mirthen-kroonen,
                Met zoo veel Vrucht en Vee, en onghepersten Wijn.
                Fy Báál! dat ghy’t niet en wilt ghedachtich zijn:
                En ghy Knaëna Soon zult noch myn hitte koelen,
                (2205) Of van Godt die ons straft zuldy u straffe voelen.
                Gaet heen Bedrieghers, gaet, bedrieght en lieght hier na,
                Ghy erft u eyghen schandt, versmaedtheyt, straf en scha;
                Vond’ick my niet ghevelt door druck, ’ksweer by myn Ziele,
                U viermael hondert tal deed ick al tzaem verniele.
                (2210) Hoor ick den Waghen niet? My dunckt ick hoor hem, ja,
                Ick hoor het hijghend’ Jacht, ’tis tijdt dan dat ick ga
                En sie met druck, (o druck!) oft myn bedroefde ooghen,
                Van een te snel gherucht heur vinden oock bedroghen.
In.


[fol. H1r]

LIEDEKEN

TOT

Vertooninghe van ACHABS doodt, ende wert
ghezonghen op de voys: O schoonste Personagie.

Tusschen-spraeck.                5. Wtkomste.

Spreken ende schuyven drymael open.

GHERECHTICHEYT.            VOORSICHTICHEYT.

1
                BATAVIA edel Vrouwe,
                (2215) Wiens vlercken wijt en zijt, men ziet verspreeden:
                Komt hier en wilt aenschouwen
                Een gheschied’nis, vry out vertoont nu heeden,
                Hoe Godes wil,, waerom ’tgheschil
                Is, heylich wert bevonden:
                (2220) Hy straft het quade,, vleyt dan syn ghenade,
                O schroomt voor zonden.
2
                    Lust u de ware vrede,
                Zoeckt rust in hem, die spreeckt, oft zijdy wijser,
                Zoo swijght niet hier beneden:
                (2225) Maer Hoogher vreest, syn rechter staf is yser,
                Slaet Micha niet,, want wt verdriet
                En Kercker zal hy koomen:
                ’t Beroert gheruchte,, zalmen niet ontvluchte,
                Noch Waerheyts droomen.
3
                    (2230) Nu als ’twaen-wijsich prasen
                Begoogh’len kan onse blint-ziende ooghen
                Met zoo veel viese-vasen:
                Ist wonder oock, dat wy worden bedrooghen?
                ’t Vernuft dat gloost,, dat swacken troost
                (2235) Is in Godts Woort te snoeyen:
                ’t Moet lieflijck wesen,, steets hopen ende vresen,
                Om te bevroeyen.
                [fol. H1v]
4
                    De Waerheyt en kan niet lieghen,
                Want sy en wisselt nimmermeer haer woorden:
                (2240) Een Gheest kan wel bedrieghen,
                Die zelfs den wijsen eersteling bekoorden:
                Maer Waerheyts glans,, ciert als een krans
                Haer Minnaers ware hoofden,
                Haer Son zal schijnen,, en damp zal verdwijnen,
                (2245) Diese verdoofden.
5
                    Princes BATAVIA schoone,
                Recht puyckje van dees al te wijse eeuwe,
                Laet Waerheyt by u woonen,
                Dat ’tversch ghequeeck u niet en overschreeuwe,
                (2250) En in u twist,, gheen kroon en vist:
                O! sy loeren om graven,
                Gheheyde gronden,, zijn stercker bevonden,,
                Veracht hun gaven.

EYNDE.

____________________________________________________________

Gherech. Nu licht de Waerheyts Toorts, de loghen wert ontwonden,
                (2255) Den ACHAB leyt hier doot, o Mensch vrucht Godes straf:
                Nu is het Graf syns Ziels ’tbloet licken noch de Honden,
                Men draeght met herten-leedt het Lichaem na het Graf.
Voorsich. Samaria beweent syn droeve doot met rouwe,
                En Sedekia vlucht, na Michas prophecy,
                (2260) Van d een in d’andre Zael, hy dorft gheen Mensch aenschouwe,
                Hy ziet dat Godes Knecht met eeren nu gaet vry.
Gherech. Aen Iesabel, de droom quam u ghewisse wreeken
                Wt u zondighe slaep: maer neen, het boos ghemoet
                Verharde u het hert, Godt moest syn straffe strecken
                (2265) Over ’tonzalich Dier, dat steets in zonden vroet.
Voorsich. Gheen onvast licht gheval kon juyst den ACHAB vinden,
                Zoo snel door eenen pijl gheschoten inden hoop,
                Noch dit noch qua Planeet, de Sterren niet verslinden,
                Oft ’tonghestadich Rat van d’avontueren loop.
Gherech. (2270) Die den Hemel besit, beteughelt ’smenschen wercken,
                Die ’tgoede doet en die al ’tquade me regeert,
                Ghevalt gheen ydel roem maer smijt ter neer den stercken,
                Die syn rechter hant kust, verstoot Godt met oneer.
[fol. H2r]
Voorsich. De loghen wil een tijt de Waerheyt wel verdrucken,
                (2275) De valsche Gheest tot straf, van ’tquaet bewoont de mont,
                Doch die Waerheyt bemint, zal eynd’lijck heyl ghelucken,
                Haer leere troost de Ziel, daer loghen elck verwont.
Gherech. Die hier Volstandich blijft, zal Godt op’t lest verhooghen,
                En die syn woorden spreeckt, en zoeckt noch eer noch konst;
                (2280) Groot is Waerheyt, en sterck verheven boven looghen:
                Verstaet, gaet, neemt in danck: Dit’s wt Levender Ionst.

        A. DE KONING, den 21 Iulij. ANNO 1612.

                                        Blijft Volstandich.

Continue
[fol. H2v]

EER-DICHT oft LIEDT

Op de voys: Fortuyn eylaes bedroeft.

1
GHy Rijmers die wel eer, den naem van rijmen kreeght,
En met een hefticheyt, de volckeren beweeght
Door bly oft droef ghedicht, ziet hier bekent met my,
Ons KONING U vertreft, in heyl’ghe rijmery.
2
    (5) Ghelijck de Goude Son, syn blick’rent aenschijn toont
Tot volck en volck’ren al, dat hier op Aerden woont,
Zoo en noch meer hy toont, syn treffelijck ghedicht,
Waer me Hy tweede Son ons Moeders tael verlicht.
3
    Wel prachtich Amsterdam ’tgheluckichst onser tijt,
(10) Die zoo wel zijt versien, die staegh wert toeghewijt
Verstanden in u stadt, van Rijmers, die met een
Beschamen den Romeyn, de Griecken, en d’Atheen.
4
    Lust het de groote zelf, een proef daer van te zien,
Sy zien dat KONINGS werck, van IEPHTA, en by dien
(15) Een SIMSON die zoo bralt, hier ACHAB die u leert:
Die ’smorghens ’thooghste zit, is ’savonts wel verneert.
5
    Den ACHAB neycht syn oor, al naer een valsch Propheet,
En gheeft de loghen plaets, Godts Waerheyt hy vergheet,
Waer door hy raect ten val, zoo eender spant syn boogh,
(20) En schiet hem by ’tpantsier, dat in syn herte vloogh.
6
    O Rijmer ider een, die Lauweriert u Hooft,
Waerom zoo’ck’t me zou doen; myn doen zou zijn verdooft,
Want daer geen plaets meer is, ’kwensch op u hooft een Kroon,
Als KONING en Poët, voor u verdiende loon.
GERRIT MARTENS.

Continue

Tekstkritiek:

voor vs. 1: VOORSICHTICHEYT. er staat: VOORSICTICHEYT.
voor vs. 63: Oordeel er staat: Ooordeel
vs. 384, 405, 407, 412, 617, 675 en 2169 zijn weesrijmen; vs. 404 is een tripelrijm
voor vs. 920: na de 5. Wtkomste volgt abusievelijk de 7e enz.
vs. 1274 Lucifer er staat: Lncifer
vs. 1678 Joo’n er staat: Joo’u
vs. 1764 verquist er staat: verauist