Frans Ryk: Hester of de verlossinge der Joden. Amsterdam 1719.
Naar Esther van Racine (1689).
Uitgegeven door dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton077790 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue

[fol. π1r]

HESTER

Of de

VERLOSSINGE

Der

JODEN.

TREURSPEL.

Na het Fransche gevolgt, van den
Heere RACINE.

[Vignet: Turbant, sed extollunt].

Te AMSTERDAM,
____________________
By HENDRIK van de GAETE, Boekverkoper, op
den hoek van den Vygendam en Warmoesstraat, 1719.

[fol. π1v: blanco]
[fol. 2π1r: frontispice]



[fol. 2π1v: blanco]
[fol. π2r]

BERICHT
Van den Drukker
Aan den
LEEZER.

DIt Treurspel, genaamt Hester, uit het Fransch van den beroemden Tooneeldichter Racine, in Nederduitsche Vaerzen overgebragt, toevallig my ter hand gekomen zynde, heb ik het ons Nederlandsch Parnas niet willen onttrekken: Te meer, wyl het Athalia, van den zelven Dichter voorheen, gerymt in trant van Vaerzen en Zuyverheyt van taal niet behoeft te wyken.

                                            H: van de GAETE.


[fol. π2v]

Persoonadiën.

ASSUERUS, Koning van Persië.
HESTER, Koningin.
MORDECHAY, Oom van Hester.
HAMAN, Gunsteling van Assuerus.
SARA, Vrouw van Haman.
HYDASPES,
AZAPH,		 } Hoofdmannen van ’s Konings Lyfwacht.
ELIZE, Vertrouwde van Hester.
THAMAR, een Jodinne, dienende onder ’t gevolg, van Hester.
REY van Israëlitische Maachden.
WACHT van Koning Assuerus.

    Het Tooneel verbeeld het Paleis van Assuerus, in Suza.

Continue
[p. 1]

HESTER.

TREURSPEL.
________________

EERSTE BEDRYF.

EERSTE TOONEEL.

HESTER, ELIZE.

HESTER.
ZYt gy het, waarde Elize? ô aangenaame dag!
Dank zy den Hemel, dat ik u aanschouwen mag.
Gy, die, mede uit de stam van Benjamin gesprooten,
De waardste zyt geweest van al myn speelgenooten:
(5) Die, zuchtende onder ’t juk van wreede slaverny,
De ramp van Sion hielpt beklaagen, neffens my,
Wat is ’t herdenken zoet van ons voorgaande leeven!
Maar weet gy wel, tot welk een staat ik ben verheven?
Zes maanden heb ik u doen zoeken: in wat lucht,
(10) Wat wildernis hebt ge u onthouden, sint uw vlucht?
                                       ELIZE.
’K hieldt me, op ’t gerucht uws doods, van ’t menschdom afgescheijen,
En sleet den traagen tyd, in eenzaamheid, met schreijen:
Afwachtende, in die staat, het end myns levens, tot,
My een Propheet verscheen, my toegeschikt van God
(15) Hy zei; ’t is lang genoeg geschreid, sta op, ga heenen,
Spoed u na Suza, daar is ’t voorwerp van uw weenen:
Daar zult gy Hester, uw vrindin, om wie gy schreidt,
[p. 2]
Ten Rykstroon zien gevoert, vol pracht en heerlykheid,
Stel ’t Joodsche Volk gerust: de God, die d’ooreloogen
(20) En ’t lot der wapenen bestiert, door zyn vermogen,
Zal d’onderdrukten haast verlichten in hun smart:
Hun jammerlyk geschrei treft zyn mêdogend hart.
Ik, die door schrik zo wel, als blydschap wierd bewoogen,
Ben niet na dit Paleis geloopen, maar gevloogen.
(25) ô! Welk een Schouwspel! welk een zegen! zy is waard,
Dat zy van d’arm komt die ons Volk steeds heeft gespaart.
’K hoor, dat Assuerus zyn slavin ten troon doet treeden,
Dat een Jodin van dien Monarch word aangebeden,
Door welk een werktuig! welk een wonderlyk besluit,
(30) Voert God die groote zaak zo tot ons voordeel uit?
HESTER.
Het algemeen gerucht quam u ook wel ter ooren
Van Vasthys ongunst, in wier plaats ik ben verkooren,
Hoe Vorst Assuerus, door de hoon, aan hem geschied,
Haar van den Rykstroon en zyn Huwlykskoets verstiet
(35) Haar schoonheid, die hy niet zo lichtlyk kon vergeeten,
Heeft lang daar na noch zyn beleedigd hart bezeten.
Men zocht door’t Ryk dan een nieuw voorwerp tot zyn min,
’t Welk machtig was, om haar te bannen uit zyn zin:
Men liep van Indië tot hellespontus stroomen,
(40) Men zag de Dochters van Egipte in Susa komen.
Wat schoonheid dong niet na den scepter-staf, om stryd!
Ja, zelf die van den Parth en ongetemde Scyth.
Ik leefde in eenzaamheid, en wierd vast onder d’oogen
Des wyzen Mordachays gevoed en opgetogen.
(45) Gy weet, hoe veel ik aan zyn zorgen ben verplicht,
Myn Ouders waaren naauw berooft van ’s levens licht,
Of hy, die me aanzag als de Dochter van zyn Broeder,
Verstrekte my terstond tot Vader en tot Moeder,
Hy, steeds bekommert voor de staat van ’t Joods geslacht,
(50) Heeftme uit die eenzaamheid toen mede aan ’t Hof gebragt;
[p. 3]
En porde my, indien ik kon, ten troon te treeden:
Wyl hy ’s Volks vryheid bouwde op myn bekoorlykheden.
’K heb hem al beevende gehoorzaamt, in die staat:
Myn stam en Vaderland verzweeg ik, op zyn raad;
(55) My verders schikkende na zyn gegeeven lessen.
Wat krielde dit paleis van medeminnaressen!
Waar van dat elk om ’t zeerst na ’s Vorsten huwlyk stond:
Afwachtende daar van het vonnis uit zyn mond.
Elk maakte een aanhang, door bekuiping by de Grooten.
(60) De een roemde op ’t Vorstlyk bloed, waar uit zy was gesprooten;
Daar d’ander zich verlaat op tooisel en karkant,
’t Gelaat vergoelykt, door een afgerechte hand.
Maar al myn kuipery bestond in stille klachten,
In droeve traanen en angstvallige gedachten.
(65) ’K hoorde eindlyk, dat ik van Assuerus wierd ontboôn.
’K verscheen voor Hem, daar hy verheven zat ten troon.
God, die de Koningen bestiert door zyn vermogen,
Is ’t nederslagtigst hart het gunstigst; daar het poogen
Der opgeblaazene door hem verydelt werd.
(70) Ik trof hem, door myn zwakke aantrekklykheên, het hert
’t Gelaat scheen zich eerst wat zwaarmoedig aan te stellen.
De Hemel, die dit lot tot my doet overhellen,
Heeft waarelyk die vlam in zyn gemoed gesticht.
Hy sprak dan eindlyk, met de blydschap in ’t gezicht:
(75) O Schoone, ontfang myn hart en kroon, uit zuivre minne.
Hier op heeft hy my zelf gekroont, als Ryksvorstinne.
Tot blyk van vreuchde en ook ter liefde van zyn Bruid,
Deeld hy geschenken aan zyn Hovelingen uit.
Wat wierd al ’t Volk niet door zyn mildheid ingenomen!
(80) Men zag ’t van alle kant op ’s Vorsten trouwfeest komen
Helaas! wat trof my, in die algemeene vreuchd
[p. 4]
Een heimelyke schaamte, een bitter ongeneucht.
Ik dacht: zal Hester hier ten Rykstroon zyn gerezen?
De halve Waerelt aan haar onderdaanig weezen,
(85) Daar ’t gras Jeruzalems ontvolkte muur bedekt.
En Sion een spelonk voor ’t ongediert verstrekt,
Daar haare tempels zyn in puin en asch verstooven,
En ze Isrels God niet kan met offerfeesten looven?
                                       ELIZE.
Hebt gy uw hartzeer voor den Koning al geuit?
HESTER.
(90) Die kent my niet. Hy, die, door ’t Hemelsche besluit,
Tot schik-en-werktuig van myn noodlot is verkooren,
Dwingt my ’t geheim daar van in myn gemoed te smooren.
                                       ELIZE.
Hoe? Mordachay? kunt gy die hier te woord noch staan?
HESTER.
Door liefde en vrindschap wend hy daar toe alles aan.
(95) Hy weet zyn raad, die ’t lot niet mondling wil gehengen,
Door duizend middelen my heimlyk toe te brengen.
Nooit zorgde een vader meer voor ’t heil van zynen zoon:
Zelf is de Vorst aan hem verschuldigt troon en kroon;
Wyl hy hem, door myn mond, te kennen heeft gegeeven
(100) De bloedige aanslag op zyn kroon en dierbaar leven.
Ook heb ik middler wyl, uit zucht tot ons geslacht,
Veel Joodsche Dochteren aan dit Paleis gebragt:
Al tedre spruiten, die ’k op Sion eerst zag bloeijen,
In vremde lucht verplant, met my nu op zie groeijen.
(105) Zy worden in een stil vertrek hier opgevoed:
Daar elk na myne lesse en voorbeeld leven moet.
Daar is ’t, daar ik my zelve onttrekke alle eer en staaten,
Daar ik my zelf zoek, door my zelve te verlaaten:
Daar ’k my verneder voor den alderhoogsten troon,
(110) En door die vreugd vergeet de scepter en de kroon.
’K heb haar voor d’oogen van den Pers bedekt gehouwen
[p. 5]
Ik zal u daar van een gedeelte doen aanschouwen.
Komt, Dochtren Sions, uit den ouden Jakobs stam,
Oprechte telgen van Aartsvader Abraham.

TWEDE TOONEEL.

HESTER, ELIZE, Rei van Izeraëlitische Maagden.

Een van de Izeraëlitische Maagden,
Zingende achter ’t Tooneel.
Een Izeraëlitische Maagd,
            (115) WElk een stem laat zich daar hooren?
Een andere.
            Ach! myn Zuster, myn Vrindin,
            Wat klinktze aangenaam in d’ooren!
Beide te gelyk.
            Laaten wy haar vergenoegen,
            (120) En ons aanstonds derwaards voegen.
REY.
            Laaten wy haar vergenoegen,
            En ons aanstonds derwaards voegen.
ELIZE.
Wat zie ik? Hemel! welk een aangenaame stoet
Van schoonheên nadert ons? wat zien we een zuivre gloed
(125) Van zoete kuisheid op het helder aanschyn zweeven!
ô Hoop van Sion, lang moet gy gelukkig leven.
Het jammerlyk gezucht van uw beklemd gemoed
Dring door den Hemel, als ’t welriekend wierook doet:
Op dat hy eindlyk eens bedaare in zyne tooren.
HESTER.
(130) Myn Dochters, laat ons eens die treurgezangen hooren,
Die gy wel eertyds hebt gevoegt by myn geklagt,
Verbeeldende ons daar in de val van ’t Joodsch geslagt.
                ZANG. Een Izeraëlitische Dochter.
Beklaaglyk Sion, ach! waar is uw glans gebleven?
De Hemel stond verbaast van al uw heerlykheên,
[p. 6]
(135) Gy zyt vernietigt en tot stof en asch vertreên,
Daar eerst uw grootheid was ten Hemel toe verheven.
            ô Sion! voorwerp van myn klachten,
            Eer werd ik stom en spraakeloos,
            Eer ik uw ramp niet voor altoos,
(140) Ja, tot myn laatste zucht, behoude in myn gedachten.
REY.
ô Zuivere Jordaan, die, met uw snelle vliet,
                Van ’t hoog gebergte schiet,
                Langs Beemden en Weijen
                Van vruchtbre valeijen,
            (145) ô Lustprieel van ’t Jodendom.
            Wanneer zien wy u wederom?
                                    EEN STEM.
        Wanneer zal toch die tyd genaaken,
            Dat we ons weer spieglen in de glans
            Van Sions muur en tooren trans,
        (150) Dat wy haar neergestorte daken
            Weer zien verryzen uit heur asch,
            Gelyk ’t voorheene was.
REY.
ô! Zuivere Jordaan, die, met uw snelle vliet,
                Van ’t hoog gebergte schiet,
                (155) Langs Beemden en Weijen
                Van vruchtbre valeijen.
            ô! Lustprieel van ’t Jodendom,
            Wanneer zien wy u wederom.

DERDE TOONEEL.

HESTER, MORDACHAY, ELIZE, REY van Izeraëlitische Dochters.

HESTER.
WElk een Vermetle komt dus roekeloos by my?
(160) Wat zie ik? Mordachy? zyt gy ’t, myn Vader? gy?
Welk een geluk doet me u op deze plaats aanschouwen?
[p. 7]
Zeg my, wat Engel kon u zo verborgen houwen,
Met zyne vleugelen, dat gy door d’ingang komt?
Maar hoe? wat ’s dit? gy zucht en staat geheel verstomt,
(165) Wat wil dat droef gezicht? die gryze en zilvre haaren,
Met stof en asch bestrooit? ’k bid, wil ’t my openbaaren.
                                  MORDACHAY.
Rampzaalge Koningin! ô droevig ongeval!
Het welk d’onnozelen op ’t wreedste treffen zal,
Lees, lees dit vonnis, zie, wat lot ons is beschooren:
(170) Het is met Israël gedaan; wy zyn verlooren.
HESTER.
ô Hemel! hoe voel ik myn hart van angst beknelt,
                                  MORDACHAY.
Den wreeden Haman zyn wy reeds ten doel gestelt.
Die Jacobs stam nu met den wortel uit zal rukken,
Het mes is al gewet, waar voor wy moeten bukken:
(175) D’ontmenschte Amalekiet, by ’t Volk in groot gezag,
Heeft zich gewapent tot die doodelyke slag.
Men zal ons te gelyk op een dag om doen komen;
De Vorst, door ’t streelen van dien vleijer ingenomen,
Heeft zelf het vonnis al getekent, ja, hy houd
(180) Ons voor een monster, daar Natuur van schrikt en grouwt.
De dag is reeds bestemt, waar op wy zullen sneven.
Hy heeft daar toe zyn last door ’t gansche Ryk gegeeven.
Laat gy, ô Hemel, zulk een wreede moord geschiên?
Het staal zal man, noch vrouw, noch jongk, noch oud ontzien,
(185) In ’t kort, wy zullen, in de tyd van vyf paar dagen,
Ons alle zien ten prooi van Tygers opgedraagen.
HESTER.
Gy, die ons hart kent, en die bloedige aanslag ziet,
Verlaatge uw eigen Volk in zulk een zwaar verdriet?
        Een van de jongste der Izeraëlitische Maagden.
Gy Hemel, kunt alleen dit doodlyk opzet hind’ren.
                        MORDACHAY tegens HESTER.
(190) Staak uw geween, en laat het schreijen aan die kind’ren,
[p. 8]
Gy zyt het, daar alleen ’t rampzalig volk op hoopt:
Gy moet ons redden, eer de tyd, die spoedig loopt,
Den doodelyken dag noch nader aandoet spoeijen.
Waar op men te eenmaal den Hebreën uit zal roeijen.
(195) Ga, zeg, voort wien gy zyt, laat niets u wederstaan,
Door zo veel heilige Propheeten aangedaan.
HESTER.
Ach! weet gy wel, dat hier de wetten niet gedoogen,
Dat ooit een sterflyk mensch komt onder ’s Vorsten oogen?
Dat hy in ’t binnenst zich van ’t Hof verborgen houd,
(200) Daar nooit een onderdaan zyn Majesteit aanschouwt?
Dat hy moet sneuvelen, die hem daar durft genaaken,
’t Zy hy die weer komt met den Scepter aan te raaken?
Daar ’s niemand van die wet verschoont: elk loopt gevaar;
’t Zy hoog, ’t zy laag, men acht de misdaad even zwaar.
(205) Ik zelf, die naast zyn zy ten Rykstroon ben verheven,
Ben, als alle anderen, verplicht, daar na te leeven.
’k Mag hem niet spreeken, en wat meer is, zelfs niet zien,
Ten zy hy my zelfs zoeke, of derwaards doe ontbiên.
                                  MORDACHAY.*
Heeft noch het leven op uw ziel zulk groot vermogen,
(210) Daar gy uw Vaderland vergaan zaagt voor uwe oogen?
Gy vreest een sterflyk mensch, daar gy hoort Gods bevel.
Is ’t leven, dat gy zo bemind, het uwe wel?
Behoort het niet aan ’t bloed, waar uyt gy zyt gesprooten?
Behoort het niet aan God, waar van gy’t hebt genooten?
(215) Wie weet, of hy u niet deed op den Rykstroon treên,
En u bewaarde, tot behoudnis der Hebreen?
Denk, God verkoor u niet, om, tot die staat gereezen,
Een ydel Schouwspel voor gans Azië te weezen,
Of om den mensch slechts te bekooren hier op aard:
(220) Hy heeft zyn Heiligen tot eedler werk gespaart.
Zich op te offeren, zyn groote naam ter eeren,
[p. 9]
De Waereld, met al ’t geen ze omvat, de nek te keeren
Dat is ’t, het geen hy van zyn kinderen verwacht.
Gelukkig! die voor hem het levens licht veracht
(225) En, zo ’t de nood vereischt, ’t wel durft ten besten geeven.
Niet dat zyne arm juist door uw hulp moet zyn gesteven:
ô Neen, myn Dochter, niets kan zyne magt weêrstaan.
Schoon alle Koningen hem deên den Oorlog aan,
Hy zou hen, door een wenk, verstrooijen van elkandren
(230) En hunne benden doen in stof en asch verandren.
De Hemel beeft, de Zé deinst rugwaards op zyn stem,
d’Aardbodem is, gelyk een ydle niet by Hem
De Menschen, daar de dood mêe gaat ten grave vaaren,
Zyn in zyne oogen, als of zy ’er niet en waaren.
(235) Dat hy het opzet niet van Haman wederstaat,
Is om te zien, hoe verre uw heilige yver gaat.
Hy zelf heeftme aangeport, dat ik my zou verkloeken,
Om u, ô Koningin, in dit Paleis te zoeken.
Wy zullen, zo gy ons ontzegt uw hulp te biên,
(240) Door zyne wondren, wel een andere uitkomst zien:
Door ’t zwakste werktuig kan hy onze boeijens breeken,
En Hamans moordlust van zyn bloedig wit versteeken:
En gy, die d’eer van zulk een groote zaak veracht,
Zult zelf dan moogelyk vergaan, met uw geslacht.
HESTER.
(245) Zeg ’t Volk, ’t welk na de Wet van Mozes is besneden,
Dat zy, met u, de tyd doorbrengen in gebeden,
Dat zy niets nuttigen, dry dagen achter een,
Dat zy my bystand doen, door hun Godvruchtigheên.
De nacht dekt d’aarde reeds, met schaduwen en schimmen;
(250) Maar morgen, als men weer de zon ziet opwaards klimmen,
Zal ik my aanbiên tot een waardig offerhand,
En sterven, als ik moet, voor ’t lieve Vaderland.
Men laat my wat alleen.



[p. 10]

VIERDE TOONEEL.

HESTER, ELIZE en de REY in ’t verschiet van het
Toneel.

HESTER.
                                      ô! Opperste vermogen!
Zie my hier beevend voor uw albespieglende oogen.
(255) Myn Vader heeft my in myn kindsheid vaak gezegt,
Dat gy met Isrel een verbond had opgerecht:
En onze Vaderen verkooren hebt voor dezen,
Om u een aangenaam en waardig volk te weezen:
Ja, zelfbeloofde gy, dat zy, bevryd van druk,
(260) Hier leeven zouden in een endeloos geluk.
Maar, ach! de Nazaat heeft die dierbere verbonden,
Door ’t overtreeden van uw Wetten, weêr geschonden,
De nek aan Bruidegom en Vader toegekeert,
Met onbekende Goôn ontuchtig geboeleert.
(265) Nu zuchtze in slaverny, en moet den onbesneden.
Alleen niet staan ten dienst, maar sterven door dien wreden
Onze overwinnaar schryft, verblind en trots te moê,
’t Geluk zyns Wapens, aan zyn valsche Goden toe,
Hy wil uw heilge naam, uw altaars, en de telgen
(270) Van Jakob, door een slag, uytroeyen en verdelgen.
Dus kon een afgodist de Godspraak wederstaan,
Die gy ons, door zo veel Propheeten, hebt gedaan,
En aan uw eygen Volk een heylgenoot doen missen
’t Welk word verwacht, uit kracht van uw beloftenissen.
(275) Neen, duld niet, dat een Volk, ’t welk is op moorden uit,
Noch dronken van ons bloed, de mond van d’uwe sluit,
Waar door uw lof alom langs d’aardboom werd verheven.
Beschaam die Naamgoôn, die slechts door inbeelding leeven.
[p. 11]
    Voor my, die ge onder dit trouwlooze Volk noch houd,
(280) Gy weet, hoe myne Ziel van hunne Godsdienst grouwt,
Dat ik de tafel, daar hun wet op is gesneeden,
Haar offerfeesten en gemaakte plechtigheden,
Als goddeloos, verdoem, dat ik, in deze staat,
Dit prachtig Hulsel en ’t Vorstinnelyk gewaad,
(285) Waar mede ik dezen dag den Koning moet begroeten,
Wel in het heimlyk wou vertreeden met myn voeten:
En voor dat tooisel my in zak en assche kleên:
Dat ik schep geen vermaak, als in myn droef geween.
’k Heb na het oogenblik gewacht, dat ik, ontsteeken
(290) Van heilige yver, voor uw Volk zou durven spreeken:
Dat ’s nu verscheenen, en ’k gaa aanstonds by een Vorst,
Voor wiens ontzachlyk oog geen mensch ooit komen dorst.
Om u is ’t, dat ik voor die Trotse durf verschynen.
Gelei my derwaards, en doe zynen toorn verdwynen,
(295) Zo dra hy my aanschouwt, verleen my dezen dag
Toch een welsprekenheid, die hem behaagen mag.
’t Staat alles onder u: de Winden, de onweersvlaagen,
Dat onze Vyand zelf storte in zyne eigen laagen.

VYFDE TOONEEL.

REY van Izeraelitische Maagden.

Een stem.
        MYn lot genooten, schrei en zucht,
                (300) Uit bitter ongenucht;
Laat ons het oog, in d’algemeene elenden,
        Na ’t heilige gebergte wenden,
                Daar ons geslacht
Eerlang noch haar verlossing van verwacht.
    (305) Ach! welk een lot is ons beschooren!
        Gansch Isrel moet vergaan.
        Schrei, zucht: wy zyn verraân,
                En gaan verlooren.
[p. 12]
REY.
        Ach! welk een lot is ons beschooren!
Een stem.
    (310) Is ’t niet genoeg, dat Sion wierd ontbloot
                    Van tempel en tooren?
    Is ’t vuur van haat en gramschap niet te smooren,
                Dan door onze dood?
REY.
        Ach! welk een lot is ons beschooren!
Een stem.
(315) Weerlooze Lammeren, gerukt uit ’s moeders schoot,
        Wie dacht, wie dacht ooit van te vooren,
        Dat gy waard tot de muil geboren
        Van zulke Wolven, fel en snood?
REY.
        Ach! welk een lot is ons beschooren!
Een stem.
    (320) Weg met die ydle pracht, met tooisel en cieraad,
        Daar wy ’t rampzalig hoofd méê cieren.
Een andre stem.
            Men kreede ons met een treurgewaad,
            Om ’t bloedig offerfeest te vieren
                Dat Haman ons bereiden laat.
REY.
(325) Weg, met die ydle pracht, met tooisel en cieraad,
        Daar wy ’t rampzalig hoofd mee cieren.
Een stem.
    Ach! welk een schrikk’lyk moord tooneel
                        Vertoont zich voor myn oogen!
Men heeft met d’oude Stok, noch zuigling mededogen:
                (330) ’t Valt alles strop en staal ten deel.
                Ik zie, de Zuster en Broeder,
                De Vader en Moeder
            Erbermlyk in hun bloed versmoort.
            Geen Tygers waaren ooit verwoeder,
                    (335) Noch heeter op moord.
[p. 13]
Een andre stem.
                Wat zie ik al mishandelde lyken,
                    Lang straaten en wyken,
                Die van het graf versteeken zyn.
                    ô Wee! ô ramp! ô pyn!
(340) Wie moet op ’t zien van zulk een schouwspel niet beswyken?
                Een van de jongste Izeralitische Maagden.
            Helaas! wat heb ik toch misdreeven,
            Dat ik, in d’uchtend van myn leven,
                Bezuuren moet dat deerlyk lot?
            Dus word een bloem, die, eerst ontlooken,
            (345) Den dag noch naauw ziet doorgebrooken,
                Van zynen steel geknot.
Een andre stem.
            Ey! staak dat jammren, staak dat klaagen,
                    Neem in uwe smart geduld.
                Het is om uw Vooroudrens schuld,
        (350) Dat gy word van des Hemels roê geslaagen.
            Ey! staak dat jammren, staak dat klaagen:
                    Neem in uwe smart geduld.
                            Een van de jongste Izeraelitische Maagden.
    Zou d’Almagt voor zyn oogen zien, en dulden,
Dat dus d’Onnozele ter slachtbank werd’ geleid?
    (355) En sterven moet voor haar Vooroudrens schulden:
ô Neen, dat stryd met zyn rechtvaerdigheid.
                            Twee stemmen.
            Gy, die, om hoog,
        In ’t eeuwig licht gezeten,
            Met d’opslag van uw oog,
        (360) De Waereld af kunt meeten,
            Die, op de vleugelen der wind,
        Word over Aarde en Zee gedraagen,
        Toef niet meer, men legt ons laagen.
            Hoed een Volk, het welk u mint.
[p. 14]
REY.
                (365) Betoon uw vermoogen,
                Verydel het poogen
Van alle die tegens uw naam zyn gekant.
        Maak, datze uw bedryven
        Hunn’ Goôn niet toeschryven:
(370) Maar dat zy erkennen de kracht van uw hand.

                Einde van ’t eerste Bedryf.*
Continue

[p. 15]

TWEDE BEDRYF.

EERSTE TOONEEL.

HAMAN, HYDASPES.

HAMAN.
Hoe? durft ge my dus vroeg, in ’t krieken van den dag,
Geleiden in een plaats, daar niemand komen mag?
HYDASPES.
Verlaat u op myn trouw: gy hebt geensints te vreezen;
Men kan in dit vertrek het allerveiligst weezen;
(375) Dewyl me alleen daar van den ingang werd vertrouwt.
HAMAN.
Wat is het groot geheim, dat gy me ontdekken zoudt?
HYDASPES.
Ik, aan uw deuchd verplicht, sint eene reeks van jaaren,
Zwoer vaak, u ’t Hofgeheim trouwhartig te openbaaren.
De Koning schynt geheel zwaarmoedig en ontstelt;
(380) Een yzelyke droom houd hem het hart bekneld.
Terwyl hier alles in een diepe rust lag, hooren
Wy zyne stem, die ons vervaar’lyk klonk in d’ooren.
’K schiet derwaards en speurde een verwarring in zyn reên.
Dan sprak hy van gevaar, dat hem te dreigen scheen,
(385) Dan van een vyand, die hem na de kroon wou steeken.
Wat meer is, ’k heb hem zelf van Hester hooren spreeken.
Hy sleet de nacht in die bedwellemtheid en nood,
En na lang worstlen met de slaap, die voor hem vlood,
Liet hy in ’t ende, om zich het denkbeeld van dat droomen
(390) Te onttrekken, ’t jaarboek van zyn ryksregeering komen;
Waar in zyn daaden, door een onvermoeide vlyt,
Trouw aangetekent staan; en ’t geen, van tyd tot tyd,
[p. 16]
Is in zyn Heerschappy, door liefde, of wraak, bedreven.
Geen voorval van belang, of ’t staat daar net beschreeven.
(395) De Vorst, die yvrig na ’t verhaal hoort, voelt zyn smart
Daar door verminderen in zyn angstvallig hart.
HAMAN.
Wat voorval koos hy in ’t geschiedboek van zyn leven?
HYDASPES.
Men heeft hem ’t al, van toen hy wierd ten troon verheven,
En door de keur van ’t lot in Cyrus plaats gestelt,
(400) Op zyne last, aan zyn geheugen voorgestelt.
HAMAN.
Zo spruit die droom dan uit zyn denkbeeld, naar uw zeggen?
HYDASPES.
Daar ’s geen Chaldeër, die een droom weet uit te leggen,
Of hy is door de Vorst ten hove ontboden. Maar
Hoe ziet gy dus ontroert? wat is ’t, dat u dus zwaar
(405) Op ’t harte leid, myn Heer? Gy schynt geheel verslagen.
Een Prins, als gy, heeft die noch reden om te klaagen?
HAMAN.
Hydaspes, vraagt gy dat? ik, die, in deze staat,
Van ieder werd gevloekt, gevreest, benyd, gehaat,
Ik acht my zelve veel rampzaliger te weezen,
(410) Als die ’k door myn gezag zo heb gedrukt voor deezen.
HYDASPES.
Wie zag zich immer zo begunstigt van het lot?
De gansche Waereld eert en viert u, als een God.
HAMAN.
De gansche Waereld? ’k zie my van één mensch braveeren
Wat zeg ik mensch; ja, zelf een slaaf durft my onteeren.
HYDASPES.
(415) Wie ’s zulk een vyand van den Vorst en ’t ryksgebied?
[p. 17]
HAMAN.
’T is Mordachay, kent gy dien ouden gryzaart niet?
HYDASPES.
’T hoofd van dat haatlyk volk? waar moogt gy u in kwellen?
Hoe kan een vyand, die zo zwak is, u ontstellen?
HAMAN.
’K zag nooit, dat ik van hem ’t minste eerbewys ontfing.
(420) Wat baat my, dat ik werd, als oppergunsteling,
Van d’allergrootste Vorst des waerelds aangebeden,
Zo ik, myns ondanks, zie, dat ik van een besneden
Dus smaad’lyk werd gehoont? geen Persiaan, hoe hoog
Van stam, of groet my met een nederslachtig oog.
(425) Hy, trots en moedig, aan den Hofpoort neêrgezeten,
Durft my alleen zo stout versmaaden, en vermeeten
’T hoofd steeken in de lucht, hy ziet, ja, staart my aan,
Zelf zonder zyn gezicht voor my eens neêr te slaan.
’T is, of hy ’t Hof bewaakt: ik moet daar steeds gedoogen,
(430) Dat my die Trotse komt braveeren voor myne oogen:
Dat haatelyk gezicht komt me onophoudlyk voor:
’S nachts, als elk rust, dunkt my dat ik hem zie, of hoor.
Zelf deze morgen, ’k zag de zon noch naauw gerezen,
Of hy ontmoette my, bleek, ongedaan van wezen,
(435) Behangen met een kleed, bestrooit van stof en asch,
’T gezicht hovaerdiger, als ’t ooit te voren was.
Gy, die het alles, wat ten hove omgaat, kunt weeten,
Ik bid u, zeg my eens, wat maakt hem zo vermeten?
Vind gy ook imand, die daar voor dien Balling pleit?
(440) Wat is toch d’oorzaak van zyne opgeblazenheid?
HYDASPES.
Gy weet, hoe ’t snood verraad, by Thares voorgenomen,
Door Mordachay alleen is aan den dag gekomen,
Dat hy daar door toen is in ’s Vorsten gunst geraakt;
Dit ’s d’oorzaak licht, die hem zo opgeblazen maakt.
[p. 18]
HAMAN.
(445) Hoor, ’k zal u ongeveinst myn hartsgeheim wel uiten.
’K heb d’onrechtvaerde loop myns noodlots kunnen stuiten.
Ik, by den Persiaan, van Kindschbeen, opgebrogt,
Regeer het Ryk, daar ik als slaaf eerst wierd verkocht:
Myn Rykdom kan die van een Koning evenaaren:
(450) ’K heb Kinderen, tot steun van myn gezag en jaaren:
Ja, niets ontbreekt my, als een Koningklyke kroon;
Maar rykdom, staat, gezag, noch mogendheid, hoe schoon
Het ook in d’oogen van een sterflyk mensch mag schynen,
Kan ’t hartzeer, dat ik door dien Jood ly, doen verdwynen.
(455) De trotsheid, die ik zie in dat hoogmoedig hart,
Pyntme onophoudlyk, met een duldelooze smart.
In ’t kort, myn groot gezag kan my geen vreugde geven,
Zo lang dat haatelyk wanschepsel blyft in ’t leven.
HYDASPES.
In vyf paar dagen zult gy daar van zyn bevryd;
(460) ’T gansch Jodendom zal al geslagt zyn, in dien tyd.
HAMAN.
Helaas! myn vrind wanneer zie ik dien tyd verstreeken?
Hy is ’t Hydaspes, die den bliksem heeft ontsteeken,
Die al zyn aanhang op het felste treffen zal:
Zyn trotse hovaerdy brengt al dat Volk ten val.
(465) Myn wraakzucht is niet met één offerhand te vrede;
Ze is te yvrig en sleept in haar loop ontelbre mede.
Een man, als Haman, zo begunsligt van het lot,
Bepaalt zyn wraak zucht niet, maar geeft zyn woede bot.
’K wil, dat gansch Isrel in een zee van bloed zal smooren,
(470) De aard beeve, als zy haar straf en misdaad koom’ te hooren.
’K wil, dat de maar daar van, van eeuw tot eeuw gebragt,
[p. 19]
Elk zegge doe: daar was een haatelyk geslacht,
Een lastig schuym, dat, uit Judéa voortgekomen,
Den ganschen aardboom had bevolkt en ingenomen;
(475) Maar naauw raakte een in haat van Haman, of terstond
Verdweenen ze, als een schim, alom van ’s Waerelds rond.
HYDASPES.
Zo staatge, om Amalek, de Joden niet na ’t leven?
En ’t is dien erfhaat niet, waar door gy word gedreven?
HAMAN.
Ik weet, dat ik, gedaalt uit dat rampzalig bloed,
(480) My, tegens Isrel, met een erfhaat wap’nen moet,
Dat Amalek is door haar oorlogstoorts geschonden,
En ’t Vee zelf by haar geen genade heeft gevonden,
Dat slechts een hand vol volks ontkwam het Joods geweld:
Maar in de staat, daar my ’t geluk in heeft gestelt,
(485) Hou ’k myn gedachten met die grootsheid zo bezeten,
Dat ik myn Vaderland en Stam haast heb vergeeten.
De Jood is schuldig: dat ’s genoeg: ik heb daarom
Assuerus aangehitst op ’t gansche Jodendom,
Dien aanhang haatlyk afgeschildert in zyne oogen:
(490) ’K zei, ’t Volk was muitziek, ryk, en van een groot vermogen,
Hun God een vyand van ons volk en onze Goôn.
De laster kreeg geloof, hy beefde voor zyn kroon.
Hoe lang, riep ik, zult gy dat snood gespuis gedoogen,
Wiens Godsdienst, als een pest, de Waereld doorgevlogen,
(495) Den Persiaan alom met kettery besmet?
Die tegenstrevers van de Koningklyke wet,
’t Schynt, dat de Hemel hen een teken heeft gegeeven,
Om, afgezondert, van den andren mensch te leeven.
Dat vremde schuim, van elk gevloekt, vloekt ieder een:
(500) Zy zyn verstoorders van de rust, en van ’t gemeen:
[p. 20]
Roei ’t snood gebroedsel uit, in uw gebied en staaten;
En vul uw schatkist, met den buit dier onverlaaten.
De Vorst, bewogen door die reden, gaf aan my
Terstond het zegel van zyn opperheerschappy:
(505) Verdelg hen, zei hy voorts, ô Trouwste myner vrinden,
Ik geef u al de schat, die gy daar by zult vinden.
Dus wierd dien slaaf, met al zyn aanhang, voort gedoemt;
Maar ’t uur, myn vrind, dat tot zyn slachting is genoemt,
Pynt, door zyn traagheid, zo myn duldeloos verlangen,
(510) Dat ik daar door kan geen volmaakte vreuchde ontfangen.
Waarom het vonnis noch tien dagen uitgestelt?
Waar om hem niet gedood, zo dra het wierd gevelt?
HYDASPES.
Gy kunt hem, zo gy wilt, voort brengen om het leven.
Spreek maar één woord; de Vorst zal hem voort overgeeven.
HAMAN.
(515) Dat hangt alleen aan een gelukkig oogenblik.
Zyn losse en wrevlige aard kent gy zo wel, als ik.
’T geen hy heeft ’s morgens in een goede luim besloten,
Zult gy hem weer ter noen vergramt om ver zien stooten.
Maar waar voor maak ik my bekommert, of bevreest?
(520) Hy haat de Jooden en het hoofd daar van het meest.
HYDASPES.
Wel, waarom pynt gy dan door ’t uitstel uw verlangen?
Ga, richt den galg vast op, om Mordachay te hangen.
HAMAN.
Hydaspes, ’k hoor gerucht, ’t is tyd voorme, om te gaan,
Gy, zo de Vorst my roept...
HYDASPES.
                                            Laat alles op my staan.


[p. 21]

TWEDE TOONEEL.

ASSUERUS, HYDASPES, ASAPH, gevolg van
Assuerus.

ASSUERUS.
(525) Zoo was myn dood by die verraders al besteeken?
Vertrek. Gy, Azaph, blyf, ’k moet u alleen hier spreeken.

DERDE TOONEEL.

ASSUERUS, ASAPH.

              ASSUERUS, op zynen troon zittende.
’K wil niet ontkennen, ’k had die booze gruweldaad
Bynaa vergeeten; maar nu my het vuyl verraad
En ’t schrikkelyk gevolg, in zyne omstandigheden
(530) Verhaalt werd, ryd een koorts door alle myne leden.
Zy hebben beyde, naar ik hoor, ’t geheim van ’t snood
En gruwelyk bedryf bedekt met hunne dood:
Dewyl men ’t hen door pyn niet kon ten halze uithaalen.
Maar, waar mede zal ik zulk een trouwen dienst betaalen?
(535) En hem beloonen, door wiens zorg ik ben behoed.
Heeft hy noch niets daar voor genooten?
                                      AZAPH.
                                                                Neen, men voed
Hem met beloften en hoop.
ASSUERUS.
                                            O! groote ondankbaarheden!
Word zoo de dienst beloont! getrouwe deuchd bestreden!
Zoo raakt een Rykstroon aan het wagg’len; Want wie zal,
(540) Met yver aangedaan, een Koning ten gevall’
[p. 22]
’t Verraad ontdekken, als ’t gemunt is op zyn leeven,
En aan den Cepterstaff zyn kracht en luyster geeven?
Veel nutter is het, dat een misdaad werd verschoont,
Als dat een trouwe dienst dus av’rechts blyft beloont.
(545) Wie is het, Azaph? of hebt gy noch niet vernoomen,
Door wien dit snood verraad is aan den dag gekomen.
                                      AZAPH.
o Ja, ik ken hem wel, die ’t heeft aan ’t licht gebrogt,
ASSUERUS.
Waarom heeft hy niet zelf zyn loon daar voor verzocht?
                                      AZAPH.
Dat weet ik niet, Myn Heer. hy schynt vernoegt te leeven
(550) Wy zien hem ’s morgens vroeg al om den Hofpoort zweeven.
Daar hy dan somtyd tot den avond zitten gaat.
In ’t kort, hy ’s arm, maar ook te vrede met zyn staat.
ASSUERUS.
Te meer, behoort men zulk een dienst niet te vergeeten.
Hoe is dien Man zyn naam?
                                      AZAPH.
                                            Hy ’s Mordachay geheeten.
ASSUERUS.
(555) En zyn geboorte plaats?
                                      AZAPH.
                                              ’t Is een gevangen Jood,
En uyt het haatelyk geslacht, dat reeds ter dood
Gedoemt is.
ASSUERUS.
                    Hoe! een Jood! wie zou zulks ooit gelooven!
Op ’t punt, wanneer men my van ’t leven wil berooven,
Komt een verachte Jood, een Slaaf, en stuyt de dolk,
(560) Waar mede ik wierd gedreigt zelfs van myn eygen Volk.
Hydaspes.


[p. 23]

VIERDE TOONEEL.

HYDASPES, ASSUERUS, AZAPH.

HYDASPES.
                  Heer,
ASSUERUS.
                              Hebt gy daar Haman niet vernomen?
HYDASPES.
Die ’s van de morgen vroeg al aan het Hof gekomen.
Hy wandelt voor ’t vertrek.
ASSUERUS.
                                          Zeg, dat hy binnen treed.
Licht dat hy meer, als wy, van deze zaak noch weet.

VYFDE TOONEEL.

ASSUERUS, HAMAN, HYDASPES, AZAPH.

ASSUERUS.
(565) Kom, onverwrikbre Zuyl van myn gezag en staaten,
Kom, trouwe Raadsmaan, daar ik my op mag verlaaten.
Dien my met uwe raad. Ik stel aan uw ’t geval:
Zeg my, hoe ik de deuchd, naar waarde, kroonen zal,
Wat ik een onderdaan, die, yvrig en zorgvuldig.
(570) Uyt zuyvre liefde voor zyn Koning waakt, ben schuldig.
Wat dunkt u? stel aan myn erkentnis, paal, noch maat?
Ik wil dien trouwen dienst, naar myn gezag en staat,
Zoo gy het goedvind, op het rykelykst beloonen,
En zulk een onderdaan myn grootste gunst betoonen.
                            HAMAN, stil ter zyde.
(575) Nu is myn grootst geluk gebooren! wie zou hy
Toch anders meenen met dien onderdaan, als my?
ASSUERUS.
Spreek op. Waar wacht gy na?
[p. 24]
HAMAN.
                                                Als ik, met rype zinnen,
My ’t Ryksbestier van uw Voorzaten breng te binnen,
Vind ik, die u daar in te boven gaat, niet één.
(580) Gy zyt een voorbeeld voor de Vorsten in ’t gemeen.
Maar wyl ge op ’t rykelykst dien onderdaan wilt loonen,
Zou ’k hem, te Paerd voor ’t Volk, in ’t purper kleed vertoonen,
Met uwen kroon op ’t hoofd, en ’t Paerd zacht by de hand
Geleyden laaten door den grootsten Heer van ’t Land
(585) Die, prachtig opgetooit, alom, by die vertooning
Zal roepen: kniel. Het is de wil van onzen Koning.
ASSUERUS.
ô! Welk een Wysheyd! dit stort u de Hemel in.
Ga, Haman, ga, myn Vrind, die raad is naar myn zin,
Laat aanstonds alles tot dien ommegang bereyden:
(590) Kleed u op’t pragtigst; want gy moet het Paerd geleiden
En ommevoeren door de stad van wyk tot wyk;
Dewyl gy zyt na my de grootste heer van ’t Ryk.
De man, daar ik van spreek, is Mordachay geheeten,
Een onderdaan, dien ik myn leven dank moet weeten;
(595) Ga, kleed hem, als gy zegt, in ’t Vorstlyk purper rood,
En doet, terwyl gy hem dus leyd langs markt en wallen,
Gansch Susa, op uw stem, in ’t stoff, ter neder vallen,
Men laat me alleen.

ZESDE TOONEEL.

ASSUERUS, alleen.

                              Maar zal die eer niet zyn te groot
Voor een gevangen Slaaf, een afgeleefde Jood.
(600) Doch ’t zy ook wie het zy, men moet verdiensten loonen,
Zelf zonder onderscheid, of aanzien der persoonen:
Dat geeft meer luyster aan myn kroon en heerschappy.
[p. 25]
Hoe slechter ’t voorwerp is, hoe grooter eer voor my.
’k Meen, schoon ik deze onthef van zyne Slaafsche boeijen,
(605) Al d’and’ren van dat snood geslacht glad uyt te roeijen.

ZEVENDE TOONEEL.

ASSUERUS, HESTER, ELIZE.

ASSUERUS.
Wat sterflyk mensch durft hier verschynen? daar de dood....
Zyt gy het, Hester? gy, myn Lief, myn Echtgenoot?
HESTER.
Ach! onder steunme, Elize: ik sterf en kan niet spreeken.
ASSUERUS.
Wat ’s dit? o! Hemel, ik zie lip en wang verbleeken,
(610) De mond beklemt, ’t gezigt besterft, de kleur verschiet.
Wat vreest gy, Hester? spreek, ben ik uw Broeder niet?
Of is ’t de strenge last, die ’k Haman heb gegeeven?
Bekommer u des niet, ’k verzeker u van ’t leven,
Door ’t raken met dees Staf.
HESTER.
                                            Wie roept myn ziel weerom,
(615) Die uyt het lichaam reeds......
ASSUERUS.
                                                      Het is uw Bruydegom.
Leef, leef gelukkig, gy hebt nergensvoor te schroomen.
HESTER.
Ach! welk een stem doet my weer tot my zelve komen.
ASSUERUS.
Wat heeft u zo ontstelt?
HESTER.
                                    Ach! wie ontstelt zich niet,
Als hy de glans van uw ontzaglyk wezen ziet,
(620) Dat, met een majesteit en onbepaalt vermogen,
Schiet felle bliksemen, van uwen troon, door d’oogen,
Tot in het binnenst’ van het allerstoutste hert?
[p. 26]
Wie schrikt en beeft niet, die daar door getroffen werd.
ASSUERUS.
Wie werd op ’t zien van zulk een schoone ook niet bewoogen?
(625) Stel u gerust en wis de traanen van uw oogen.
’K heb medelyden met uw droefheit en verdriet.
Wat kan u deeren, daar gy ’s Konings hart gebied?
Eysch vry een proef daar van; ’k ben die bereyd te geeven,
Al zou ’t my Troon en Kroon zelfs kosten, ja, het leven.
HESTER.
(630) Zou zulk een Wareldvorst, daar ’t al voor schrikt en bukt,
Door liefde tot een Vrouw, zoo verre zyn verrukt,
Dat hy aan haar ’t gebied zyns harten op zou draagen?
Kan een onnozele Slavin hem zo behaagen?
ASSUERUS.
Geloof me, myn Vrindin, deez Cepter, die gy ziet,
(635) Het Vorstlyk purper, en dat onbepaald gebied
Is niet zoo aangenaam, noch van zulk groot vermogen,
Als slechs een enkle lonk van uw aanminnige oogen.
Ik vind zoo iets in uw aantrekkelyk gezigt,
Dat, steeds behagelyk, gelyk het zonnelicht,
(640) De zwarte nevelen van rampspoed doet verdwynen,
En ’t hart vervrolykt en ontlast van zorg en pynen.
’K vrees niets, als ik u op den Troon heb aan myn zy;
Gy zet die zulk een glans en schone luyster by,
Dat zy, gewapent met dat fiere aanminnig wezen,
(645) Alleen geen Mensch maar zelfs geen Goden heeft te vreezen.
Maar ’k bid u, zeg my eens, wat heeft u dus ontroert,
En onverwacht, verbaast voor mynen Troon gevoert?
’K zie, dat gy d’oogen na den Hemel hebt geslaagen.
Spreek onbeschroomt, al wat ge aan my hebt voor te draagen
(650) Dat werde u toegestaan, naar uwen wil en wensch;
Indien het in de magt is van een sterflyk Mensch.
[p. 27]
HESTER.
o! Welk een goedheyd! daar ik my op mag vertrouwen.
De zaak, Mynheer, die ik aan u heb voor te houwen
Is van zeer groot belang; wyl myn behoudenis,
(655) Of uyterste bederf daar van afhank’lyk is.
Een woord van uwen mond kan myne droefheyd staaken
En de gelukkigste der Ryksvorstinnen maaken.
ASSUERUS.
Wat eyst ge. Ik bid u terg toch myn geduld niet meer?
HESTER.
Zoo ’k in uw oogen ooyt genade vond, Mynheer,
(660) Zoo staa myn bede toe, die ik voor eerst bepaale
In d’eer, dat ik myn Vorst mag aan myn dis onthaale,
Met Haman, zynen Vrind, en grootste gunstgenoot;
Zyn tegenwoordigheyd is noodig; wyl hy ’t groot
Geheym, dat ik dan zal ontdekken onder ’t eeten,
(665) Als d’eerste van uw raad,* wel mede dient te weeten,
ASSUERUS.
Zoo blyf ik midlerwyl in die onzekerheyd.
Doch ’k staa uw bede toe. Myn wacht.

ACHTSTE TOONEEL.

ASSUERUS, HESTER, ELIZE, THAMAR, HYDASPES.

HYDASPES.
                                                                Zyn Majesteyt.
ASSUERUS.
Zoek voort na Haman, zeg, dat Hester voorgenomen
Heeft ons te onthalen, dat hy moet ter maaltyd komen.
HYDASPES.
(670) ’K zal ’t hem aandienen.
ASSUERUS.
                                                Maar weet ge ook Hydaspes, of
De wyzen dien ik uyt Chaldéa aan dit Hof
Ontboden heb, om hier myn droomen uyt te leggen,
Al zyn gekomen?
[p. 28]
HYDASPES.
                            Ja.
ASSUERUS.
                                ’K moet hooren, wat zy zeggen,
Ik heb een droom gehad, Princes, daar ’k noch voor schrik;
(675) En wyl gy daar zoo veel belang by hebt, als ik,
Moet geachter een gordyn, die ’k daar toe heb gespannen,
Hier in de naaste zaal, d’uytlegging van die mannen
Ook in het heymelyk eens hooren van na by.
In ’t kort, Princes, ik vrees voor u, zoo wel als my,
HESTER.
(680) Kom, volg my, Thamar. Gy, myn Dochters, myn getrouwen,
Gaat achter deze Troon; daar kunt gy u onthouwen,
Tot myne wederkomst, en ’t dertele gezigt
Der Hovelingen wel ontschuylen, buyten ’t licht.

NEGENDE TOONEEL.

ELIZE, REY.

                                       ELIZE.
        HOe zal deze zaak zich keeren?
        (685) Zal de gramschap, of de min,
        Van den Koning triomfeeren?
        Hemel, schik het naar uw zin.
        Wy, wy zullen uw begeeren
        Altyd pryzen, loven, eeren
        (690) En getroosten ons daar in,
        ’t Zy wie ge ook doet triomferen,
        Haman, of de Koningin.
                              Een stem.
        Hy, die de Waterstroomen
        Regeert en kan betoomen,
(695) En ’s Hemels heir draait om zyn spil en as,
Kan ’t hart der Koningen ook smydigen als was
[p. 29]
Een andre stem.
Wat duystre wolk hangt ons noch boven ’t hoofd!
Wat hoopt gy op een Prins, die, van verstand berooft,
        De Zon en Maan aanbid, als heylig:
        (700) Wie is by zulk een Koning veylig?
Een ander.
    Ach! zo de Vorst, door toorn gedreven,
    Ons dreigde door het zwaart te doen vergaan,
    Of dat men van het lieve leven,
    Of van de waarheyd af moest staan,
    (705) Wat zou by u dan ’t zwaarste weegen,
    Te sterven, of afgodery te plegen?
Een ander.
        Ik stierf veel liever duyzend doôn,
        Eer ik myn Kniën voor valsche Goôn,
        Of hout, of marmer zoude buygen:
        (710) Hier toe roep ik den Hemel tot getuygen.
REY.
Wee u, Rampzaligen, wat staat u niet te vreezen!
                    Die ’t opperst weezen
                Uit uw verstokte harten bant
                En ’t werk aanbid van uwe hand.
Een stem.
                    (715) Gy onbezielde Goden,
    Vergeefs werd u een tempel toegewyd,
        En ’t geurig Wierook aangebooden;
        Dewyl gy macht-en-krachteloos zyt.
Een stem.
            Laat vry den goddeloozen,
(720) In overvloed, hier leeven naar zyn zin,
            En slaapen op een bed van roozen:
Zyn eynde zal niet zyn, gelyk ’t begin.
    Laat hem in ’t vorstlyk purper praalen
En drinken den alleredelste wyn,
    (725) Uit klinkklaare goude en zilvre schaalen,
Zyn Ryk zal hier niet eeuwigdurend zyn.
[p. 30]
Een stem.
                Laat zyn huys van Kindren leeven,
                En Kindskinderen en Neeven,
            Daar hy schatten voor vergaart:
                (730) Al die voorspoed, al die zegen
                Al zyn Rykdom, hier verkregen,
            Gaan met ydelheid gepaart.
Een ander.
                Stel vernoegsaamheid* daar tegen
                Dat ’s het grootste goed op aard.
REY.
(735) Vernoegsaamheid die nimmer doelt op staat,
                Aartvyandin van Eygenbaat,
Gy, die den mensch leert van zich zelve zegepraalen,
                Wat zyt gy aangenaam en zoet,
                Voor een oprecht gerust gemoed!
(740) Geen Koningskroon kan by u haalen.
Een stem.
    Dat zalig lot is voor den dwaaze niet:
Hy zoekt de vreê die van hem vlied:
                Terwyl het overtuigt geweeten
                Alom word van den worm gebeeten.
Een ander.
(745) Hy schrikt voor ’t duister graf, waar na de vroome tracht,
Die uit die duisterheid een helder licht verwacht,
    Een licht dat met geen tonge is uit te spreeken,
    Waar van den goddelooze blyft versteeken.
REY.
    ô Helder licht dat eeuwig straalt!
(750) Van dag, noch week, noch maand, noch jaar bepaalt,
        Gelukkig! die op u mag hoopen,
    Wanneer zyn uurglas is verloopen.
                                       ELIZE.
Ik hoor gerucht in een der naaste hofvertrekken;
Het is de Koningin, kom, gaan we, eerze ons ontdekken.
                Eynde van het twede Bedryf.

Continue

[p. 31]

DERDE BEDRYF.

EERSTE TOONEEL.

HAMAN, SARA.

SARA.
(755) DIt’s Hesters lust hof, en de zaal, die ge, in ’t verschiet,
Zo prachtig voor het oog by andre uitmunten ziet,
Dat is de plaats, die tot de maaltyd is verkooren.
Maar ’k bid u, na de raad eens Bedgenoots te hooren,
Terwyl ’t noch tyd is en de deur niet open gaat.
(760) Om onzer liefde wil, ontveins uw toorn en haat,
Vervrolyk uw gezigt, en wil die droef heid staaken:
Het klaagen, weet gy, kan geen Koningen vermaaken.
Van al de grooten zyt ge alleen genood: die eer
Behoorde u met meer vreuchd aan ’t hart te gaan, myn Heer
(765) Zyt gy beleedigt, stel dat groot geluk daar tegen.
Het heugt my noch, wat lesse ik van u heb gekregen;
Hoe vaak gy hebt gezegt, dat imand, die zyn haat
Niet kan bewimp’len met een vrindelyk gelaat,
Maar fluks in toorn ontsteekt, wanneer hy zich ziet hoonen,
(770) Gansch onbequaam is, aan eens Konings hof te woonen.
Daar is geen tyd, myn Heer, of heeft zyn tegentyd.
Hoe dikmaals zag men niet, dat aangedaane spyt
’T beleedigt voorwerp doet meer eer en aan zien krygen:
En hem een trap strekt, om tot hoog gezag te stygen.
HAMAN.
(775) ô Smaad! ô bittre spyt! ô schriklyk hartenleed!
ô Onuitwisbre schand, die ’k nimmermeer vergeet!
’K moest niet alleen een Jood, een pest van land en Steden,
’T wanschapen lichaam in het Vorstlyk purper kleden.
[p. 32]
Maar voor hem gaan, met een hoog adelyken stoet,
(780) Gelyk als een Herout voor zynen Koning doet.
Die Trotse! welk een smaad moest ik van hem gedogen!
’T Volk, dat me eerst groetede, met nederslachtige oogen,
My nu dus ziende met de schaamte op mynen wang,
Voorspelde, al spottende, hier uit myn ondergang.
(785) ô Wreede Vorst, kan zulk een schouwspel u behaagen?
En hebt gy my zoo veel eerampten opgedraagen,
Tot zulk een hoogen top van staat verheft, in schyn,
Om dat myn val daar na zo smartelyk zou zyn?
SARA.
Spreek van zyn meening niet zo roek’loos, noch verwaaten:
(790) ’T geschied slechts om de deuchd niet onbeloont te laaten:
Men heeft meer reên zich te verwonderen, dat hy
Dien trouwen dienst niet eer beloont heeft naar waardy.
De Vorst heeft niets gedaan, als op uw eigen raaden:
Gy zelve hebt die schande op uwen hals gelaaden.
(795) Na hem, zyt gy de grootste in mogentheid en Staat.
Weet hy wel eens, dat gy dien Jood zo doodlyk haat?
HAMAN.
Hy weet, dat ik, ten dienst van zyne moogendheden,
Vrees, wroeging, schaamte en eer heb met den voet getreeden;
Dat ik, om zynentwil, medogenloos en wreed,
(800) De wetten zwygen en d’onnozlen zuchten deed,
En my, onaangezien de haat der Persianen,
Zelf stelde tot een vlock van all’ zyne onderdaanen;
En eindlyk, dat hy my zo averechts beloont,
My stellende ten schimp van ’t Volk, het welk my hoont.
SARA.
(805) Wy zyn alleen: des laat ons zonder vleijen spreeken.
Die yver, in zyn dienst zo menigmaal gebleeken,
Die zorg, voor zyn gezag, beken ’t vry, is dat niet
[p. 33]
Tot glory van u zelf en eigen eer geschied?
’T is tusschen ons; zoud ge al die onderdrukte Jooden
(810) Niet tot verzoening van uw haat en gramschap dooden?
En vreest gy niet, dat u een doodelyke raad....
Kort om, ’t volk vreest ons, en wy zyn van ’t hof gehaat:
Zelf kan die Jood, zo hoog in top van eer verheven,
Als ik het zeggen moet, my eenigzins doen beeven.
(815) De rampen zyn veeltyds geschakelt aan malkaâr.
Gy weet, hoe haatelyk zyn stam voor d’uwe waar.
De tyd wil, dat gy veinst, schoonge u al ziet onteeren:
De wyl ’t geluk u licht den nek staat toe te keeren.
’T ontvlucht ons ’t allereerst in weelde en overdaad:
(820) Des neem haar nukken waar, eer dat zy ons verlaat.
Ik schrik, wanneer ik my verbeeld in myn gedachten,
Wat onweersbuyen wy niet hebben te verwachten.
De val zal, zo gy valt, vervaarlyk zyn; des vlucht
En kies voor u een min gevaarelyke lucht:
(825) De Hellespontes laat die mede uw lot bepaalen,
Daar uw Voorouders zich neêrsloegen, na lang dwaalen,
Toen Amalek, door wraak van ’t Joodsche Volk geplaagt,
Uit Iduméa, zyn oud erfdeel wierd gejaagt.
Ontwyk de slag, die u te treffen staat: zend morgen,
(830) Zelf eer den dageraad te voorschyn komt, verborgen,
Uw rykste schat vooraf. Maakt u ons kroost beducht,
Ik zal het zelf, myn Heer, verzekren in zyn vlucht.
Veins middlerwyl, en toon u toornig, noch verbolgen;
Ik ben gereed, om uw voetstappen na te volgen.
(835) De afgryselykste Zee is zo gevaarlyk niet,
Als dit bedrieglyk Hof, daar zo veel kwaad geschied.


[p. 34]

TWEDE TOONEEL.

HAMAN, SARA, HYDASPES.

HYDASPES.
Vind ik u hier, myn Heer? men heeft na u doen vraagen.
Het feest, na ’t schynt, is door uw afzyn niet volslaagen.
Noch al de vrolykheid heeft buiten u geen val.
(840) De Vorst begeert, dat ik u derwaards leiden zal.
HAMAN.
Hebt gy daar Mordechay, myn vyand ook vernomen?
HYDASPES.
Zult gy dus moeijelyk van geest ter maaltyd komen?
Wat legt ge altyd zo op dien Jood te peinzen, laat
Hy zich vry vleijen, met zyn ingebeelde staat.
(845) Hy poogt de strengheid van den Vorst vergeefs te ontkomen.
Zyn hart, is dat met u het meest niet ingenomen?
’T geluk des Greizaarts zal veranderen in ’t kort,
Men kranst en tooit den stier, eer hy geoffert word.
Gy zult, zelf door ’t gezag der Koningin gesteeven,
(850) Al ’t geen u wederstaat wel haast te boven streeven.
HAMAN.
Hydaspes, mag ik wel gelooven ’t geen gy zegt?
HYDASPES.
Ik ben van deze zaak, door Wich’laars, onderrecht,
Zy zeggen klaar: men vlamt om Hester te verrassen:
De hand eens vremd’lings poogt zich in haar bloed te wassen,
(855) De Vorst, niet weetende, wie ’t is, schryft, droef te moe,
De schuld dier gruweldaad alleen de Jooden toe.
HAMAN.
Ja, dat zyn monsters daar de Waereld voor moet gruwen.
Ons staat voor al hun hoofd, gelyk de pest, te schuwen.
[p. 35]
Het aardryk schrikt daar van, natuur heeft lang gezocht
(860) Verlost te weezen van dat haatelyk gedrocht.
Vaar wel, myn Bedgenoot. Ik voel my weêr herleeven.
HYDASPES.
’K zie Hesters Maagdenrey zich herwaards aanbegeeven.
Zy zullen ’t vreuchdefeest inwyden, op ’t geklank
Van kunstig snaarenspel en vrolyk maatgezangk.

DERDE TOONEEL.

ELIZE, REY van Izeraëlitische Maagden.

Een van de Izeraëlitische Maagden.
        (865) ’T was Haman, naar ik kon bespeuren.
Een ander.
        Ik schrikte op ’t zien van dien barbaar.
De eerste.
        Ik meê; want die geweldenaar
        Doet Israël dus droevig treuren.
Een andere.
        Wie kent d’ontmenschte dwingland niet,
        (870) Als hy ’t hovaerdig weezen ziet?
De eerste.
        Wat is het trots! wat is ’t vermetel!
De andre.
        De wraak voert in zyn hart ’t gebied.
De eerste.
        De razerny houd daar haar zetel,
        Het is de bron van ons verdriet.
De andre.
        (875) Wat zal hy prat en moedig treên,
        Nu hy van al de Hovelingen
        Op ’t feest genoodigt is alleen.
        Hoe zal hy nu zich zelf bedwingen?
[p. 36]
De Eerste.
        My dunkt, ik zie ’t staatzuchtig hert:
        (880) Hoe hy op ’t feest verheerlykt werd:
        Daar d’opgeblaazene, vermeeten,
        Aan ’s Vorsten zyde is neêrgezeten.
        Wat lekker disgerecht, wat wyn
        Kan voor dien wreeden smaaklyk zyn?
Een ander.
        (885) Voeg de traanen, die wy plengen,
        By al ’t Weeuw-en-Weezenbloed,
        Laat ons die te samen mengen,
        Dat ’s hem smaakelyk en zoet.
ELIZE.
    Myn Zusters, staak dat jammeren en klaagen.
    (890) Wy moeten ’t feest inwyden met gezangk.
    Ach! konde uw stem Assuerus zo behaagen,
    Wist gy zyn hart te treffen door die klank,
    Gelyk die Vorst getroffen wierd door d’ooren,
    Toen David hem zyn harpmuzyk liet hooren.
Een stem.
        (895) Vorst, jaag d’achterklap en logen
        Uit uw’ wytberoemden staat,
        Wyl die dochters van de haat
        Daar den eendracht nooit gedoogen.
Een Ander.
        Zy, bloedgierig en verbolgen,
        (900) Poogen steeds d’onnozelheid,
        Schoon zy jammert, zucht, of schreit
        Op het wreedste te vervolgen.
REY.
        Ban die monsters, schuw heur vleijen:
        ’T is slechs een vergiftigt zoet:
        (905) ’T oog is vrindlyk; maar ’t gemoed
        Is vol wraak en razerneijen.
Een stem.
        Al waar zy zich keeren, wenden,
        Strooit bedrog heur roozen voor:
[p. 37]
        Maar berouw volgt op het spoor,
        (910) Met een eersleep van elenden.
Een stem.
    Een Koning, die de deuchd en wysheid mint.
                    Doet het poogen,
                    En ’t vermoogen
            Van achterklap, bedrog en logen,
            (915) Door den opslag van zyn oogen,
                    Verstuyven als de wind.
Een andere stem.
    Gelukkig land! daar zulk een Vorst regeert,
    Die, waar hy komt, alleen niet triomfeert,
        Maar die ook, zonder onderscheid,
        (920) Zo handhaaft de rechtvaardigheid,
Dat nooit den kleenen van den grooten werd verdrukt,
Noch d’armoê onder ’t juk der rykdom bukt.
Een stem.
    Zulk een Vorst baart gulde eeuwen.
Een ander.
    Hy ’s een steunsel van den Staat.
De eerste.
    (925) Een Beschermer van de Weeuwen.
De tweede.
    Hy ’s der Weezen toeverlaat.
De eerste.
    De traanen zyn hem lief en waardig,
    Die de deuchd uit droefheid schreid.
De tweede.
    Hy is tot de bystand vaardig,
    (930) Van d’onderdrukte onnozelheid.
De eerste en twede te gelyk.
    Zulk een Koning komt van boven.
    Zulk een Vorst is waard te looven.
REY.
    Zulk een Koning komt van boven,
    Zulk een Vorst is waard te looven.


[p. 38]

VIERDE TOONEEL.

ASSUERUS, HESTER, HAMAN, ELIZE
Rey.

ASSUERUS.
(935) HOe lief en aangenaam gaan u die reden af!
Het Vorstlyk purper noch de goude Septerstaf
Is niet zo waardig, als de kuisheid uwer oogen.
Wat zedekundige heeft u toch opgetogen?
Wat deuchdlyk schepsel is ’t, daar ge uit geboren zyt?
(940) In welk een lucht hebt ge u onthouden, sint die tyd?
Maar eisch vry onbeschroomt: ’t zy wat ge ook moogt begeeren,
Ik ben gereed, om u het rustig te vereeren,
’K ben in geen staat u iets te weigren; schoon gy my
De helft afvergde van myn kroon en heerschappy.
HESTER.
(945) ’K vergaap my niet zo verre aan Mogendheên, noch Staaten:
Maar wyl my’t spreeken van myn Vorst is vrygelaaten,
Zal ik hem smeeken voor des Volks behoudenis,
’T welk, door zyn mond, met my, ter dood gevonnist is.
ASSUERUS.
Wat Volk? waar spreekt gy van?
HAMAN, stil.
                                                    Ach! al myn leden beven!
HESTER.
(950) ’K ben een Jodin. Gy weet, wat last gy hebt gegeeven!
HAMAN, stil.
O Goôn!
ASSUERUS.
              Hoe wreed treft dit my ’t hart! gy een Jodin?
Kan ’t mooglyk weezen! gy, die ik zo teêr bemin?
Die door uw wysheid scheent den Hemel te bekooren.
Die Hester, is die uit zulk haatlyk bloed gebooren?
(955) Rampzalige!
[p. 39]
HESTER.
                              Zo ’k niets op uw gemoed verwerf,
Hoor my ten minsten dan eens spreeken, voor ik sterf.
ASSUERUS.
Spreek op.
HESTER.
                Die Jooden, zo ontzagchelyk voor dezen,
Die gy nu ’t uitschot van de Menschen acht te weezen,
Waar van gy eindelyk natuur verlossen wist,
(960) Dat Volk bewoonde een land, dat vruchtbaar was en mild:
’T leefde onbekommert, in een voorspoed, ryk en weelig,
Tot zy met andre Goôn zich droegen overspelig;
Toen wierden zy, tot straf van hun ondankbaarheid,
Door ’t vuur des oorelogs, verjaagt, vervolgt, verspreid,
(965) Na Babyloniën gevoert, in slavernyen;
Daar zy in ’t heimlyk noch hun droeve val beschreyen.
Maar God, om d’Assyrier met zyne geesselroê
Te straffen op zyn beurt, verkoor daar Cyrus toe,
En noemde hem zelf by zyn naam, voor zyn geboorten:
(970) Hy trok na Babel op, verbrak de kopre poorten.
En trotze muuren van die wydberoemde Stad:
Ontwringt haar weer den buit, die zy verovert had,
Toen ze onvoorziens het Volk van Isrel quam bestooken.
Dus heeft de Hemel onze traanen ruim gewrooken.
(975) Want Sions tempel, die zo hoog gereezen stond,
Maar door den Babylonier* gesloopt was tot den grond.
Wierd door dien Held weêr uit zyn puin en asch verheven
Ons wederom vergunt na Mozes Wet te leeven.
Maar d’erfgenaam, Helaas! te wreevelig van zin,
(980) Verstoorde ’t heilzaam werk zyns Vaders in ’t begin,
Was doof voor ons geschrei, en zonder mededoogen.
Maar God, die dit Heelal bestiert, door zyn vermogen,
Stiet, zonder wettig ooir, hem van de Rykstroon af,
[p. 40]
En gaf u, na zyn dood, den gouden Septerstaf.
(985) Wat heil stond ons toen niet van zulk een Vorst te wachten!
De Hemel, zeiden wy, erbermt zich onzer klachten,
Nu schept d’onnozelheid weêr aâm, na lang verdriet:
Dewyl Assuerus ’t Ryk van Persië gebied.
Nu zien wy weer die hoop in ydle rook verdweenen:
(990) Het Volk van Isrel kermt en schreit, gelyk voorheenen:
’T roept: Hemel, duld gy, dat men dus een Prins misleid?
Een Prins, zo zacht van aard? zo vol rechtvaardigheid?
Dat een Barbaar, in ’t diepst van Thracië geboren,
Zyn goedertieren hart vol vreedheid blaast, door d’ooren.
(995) In ’t kort, Mynheer, daar is een Staatsbediende aan ’t Hof
Een Vyand van uw Kroon en uw verkreegene lof....
HAMAN.
Ik Vyand van uw Kroon? Hoe kunt gy zulks gelooven?
Hoe ik? Ik, die ’t belang myns Konings altyd boven
Myn eigen heb gestelt? ik! die steeds anders niet....
ASSUERUS.
(1000) Zwyg. durft gy spreeken, als ’t uw Koning niet gebied?
HESTER.
Myn Heer, die wreede ontdekt zich zelve voor uwe oogen
Hy is het, die, verwoed en zonder mededogen,
Uw deuchd oprokkent, door bedrog en vleijery,
En ons wil offren aan zyn haat en razerny.
(1005) De ontmenschte heeft alom het mes reeds laaten wetten
En ’t moorduur al bestemt, om d’aarde in bloed te zetten
En ’t Ryk te ontvolkeren, door strop, door staal en vier.
Wie ’s tot die gruwel zo bequaam, als een Scytier?
    Wat laster weet zyn haat de Jooden aan te wryven?
[p. 41]
(1010) Zy zochten nimmermeer ’s Ryks Vyanden te styven,
Noch inlandsche oorelog te voên, door raad, of daad.
Wat Slaaven zyn zo trouw zo yvrig voor den staat?
Wie’s zo gehoorzaam in zyn wreede slaavernyen?
Zy kussen zelf de hand die hen die straf doet lyen
(1015) En bidden God, dat hy noch lang uw leeven rekk’,
En met zyn vleugelen u op uw’ troon bedekk’.
Hy is ’t, Mynheer, die u heeft tot die staat verheven,
Die Indiaan en Pers doet naar uw Wetten leeven,
Het heir der Scyten voor uw wapens vluchten déê,
(1020) U meester heeft gemaakt van zoo veel Land en Zee
Hy is ’t, daar Mordachay myn Oom door quam ter ooren
De bloedige aanslag, tot uw ondergang gezwooren.
ASSUERUS.
Hoe? Mordachay uw Oom? Goôn! Wie had zulks verwacht!
HESTER.
Wy zyn al ’t overschot van ons verdelgt geslacht.
(1025) Hy is myns Vaders Broêr, en mede een van de looten,
Uyt d’eerste Koning van de Joden voortgesprooten.
Wyl hy den Amalkiet nooit luchten mocht, noch zien
En Isrëls God die zelf vervloekt, kon hy zyn kniën
Voor dien hovaardige, uit eerbiedigheid, niet buygen,
(1030) Noch hem geen eer, die aan uw Kroon behoort, betuygen.
Dit is alleen de bron van al zyn wrok en haat:
Schoon hy ’t bewimplen wil met redenen van staat.
Gy hebt aan Mordachay vergeefs uw gunst gegeeven.
Voor Hamans Hof staat reeds een hoogen galg, verheven,
(1035) Waar aan hy, opgekleed in ’t Vorstlyk Purperrood,
Dees dag bezuuren zal een schandelyke dood.
ASSUERUS.
Wat hoor ik! Hemel! welk een schrik ryd door myn leden!
Ik voel my te gelyk door schaamte en toorn bestreden.
[p. 42]
Men heeft my dan dus lang zo blind gehouden.... ach!
(1040) Maar laat ik gaan, op dat ik adem haalen mag.
Roep Mordachay, dat hy verschyne voor myne oogen.
Een van d’Izeralitische Maagden.
Gy heil’ge waarheid, die ’k aanbid, daal uit den hoogen.

VYFDE TOONEEL.

HESTER, HAMAN, REY.

HAMAN.
’K word door verwondring en verbaastheid aangedaan.
’K ben van de Vyanden der Jooden valsch verraân.
(1045) Geen ander inzigt heeft my tot hun val gedreeven,
Als om dat ge op uw troon te veiliger zoud leeven.
Dien u van myn gezag, tot ’s Volks behoudenis.
Gy ziet, wat stryd in ’t hart des Vorsts gereezen is,
’K weet, door wat middel hy het best is te weerhouwen:
(1050) Ik kan zyn toorn, na ’k wil, verhitten of verkouwen.
’T belang der Jooden hou ’k nu heilig. Spreek; gy zult
Uw Vyanden terstont verdelgt zien, ’k zal de schuld
Van myne dwaaling door die offerhande boeten.
Eisch: wie ’t ook zyn mag, hy zal daar voor sneuvelen moeten.
HESTER.
(1055) Ga heen, Verrader, fluks ga uit myn oogen;* wy
Verwachten ooit geen hulp van zulk een schelm, als gy.
Hy, die d’onnozele poogt vroeg, of laat t’herstellen,
Zal ’t Vonnis over u, Rampzalige, haast vellen.
Zyn schriklyk oordeel zal uw treffen in het kort,
(1060) De dag uws vals genaakt, uw Ryk legt neêrgestort.
HAMAN.
’K beken, Hy ’s magtig en ontzaglyk. Maar het haaten
Heeft hy dat aan den Mensch geboôn, of vrygelaaten?
Het is met my gedaan; die trotse Amalekiet,
Die onverbidd’lyk was, schaamt zich nu ’t bidden niet.
(1065) Ach! om der Jooden wil, en om de gryze haeren
[p. 43]
Van d’oude Mordachay, doe ’s Vorsten, toorn bedaaren:
Behoed toch Haman, die, uit diepe eerbiedigheid,
Verbaast en beevend, voor u neêrgebogen leid.

ZESDE TOONEEL.

ASSUERUS, HESTER, HAMAN, ELIZE,
WACHT REY.

ASSUERUS.
Hoe? durft u die verraâr aanraaken, zonder vreezen?
(1070) Ha! ’t schelmstuk blykt te klaar, uit zyn neêrslagtig* wezen
Zyn schaamt, my styvende in ’t geloof van uw reên,
Erinnert my al ’t kwaad, door hem begaan voorheen.
Dat fluks dat Monster werd berooft van ’t haatlyk leven:
Men hang hem aan een galg, die hy zelf heeft verheven
(1075) Voor d’oude Mordachay. Kom, lyfwacht, gryp hem aan.
Dat Aarde en Hemel werd door zynen dood voldaan.

ZEVENDE TOONEEL.

ASSUERUS, HESTER, MORDACHAY,
ELIZE, REY.

                ASSUERUS tegens MORDACHAY.
Kom, hemels gunsteling, wiens trouw my kan behaagen,
Gy, die my hebt behoed voor ’s Vyands list en laagen.
Myn oogen zyn verlicht, ’t bedrog is achterhaalt;
(1080) Dewyl de waarheid van de logen Zegepraalt.
’K stop nu myn ooren voor de raad der Goddeloozen.
Kom, nader my, ’k heb u in Hamans plaats verkoozen
Ik geef u zyn gezag, zyn eer, zyn schat en staat:
Bezit met recht, ’t geen hy bezat in overdaad,
[p. 44]
(1085) ’K ontsla de Jooden van het juk der slavernyen:
Ik zal hun Vyanden gerechte straf doen lyen
Men eer hen, als ons volk, dat niemand met de God,
Die Hester aanbid, lach’, of smaadlyk schimpe of spott’:
Maat dat elk beev’, zo dra zyn naam hem klinke in d’ooren.
(1090) Herbouw zyn tempel, pleeg uw Godsdienst, als te vooren.
Bevolk het Woesteland van Isrel wederom.
Dat deze dag steeds werd geviert by ’t Jodendom:
En by uw kindren tot een jaarlyks Feest verheven;
Op dat myn naam steeds mag in hun gedachten leeven.

ACHTSTE TOONEEL.

ASSUERUS, HESTER, MORDACHAY, AZAPH, ELIZE, REY.

ASSUERUS.
Zyt gy het, Azaph? hoe? wat dryft u herwaards aan?
AZAPH.
(1095) Mynheer, het is met dien verrader al gedaan.
Zyn lichchaam, gansch bebloed, doorboort met wonde op wonden,
Geteistert en gescheurt, mishandelt en geschonden,
Word door het woedend Volk gesleept langs markt en straat,
En na de galg gevoert, die voor zyn Hofpoort staat.
MARDOCHAY.
Herroep nu voort de last, ô Toevlucht van de Jooden,
(1100) Die Haman gaf, om ’t volk van Israel te dooden.
ASSUERUS.
Ban die bekommering en vrees vry uit uw hert:
’K zal order stellen dat uw volk behouden werd.
HESTER.
ô Opperwysheid! wie kan alle uw wondren uyten!
Hoe onnaspeurelyk volvoert ge uw raadbesluyten!


[p. 45]

NEGENDE TOONEEL.

Rey van Izeralitische Maagden.

de gansche Rey.
        (1105) GOd doet d’onnoslen triomfeeren:
        Zingen wy, zyn naam ter eeren.
Een stem.
        Hy zag onze Vyanden, wreed van aart,
                    Alreeds by een vergaart
        Om onze levensdraad te korten:
        (1110) Maar Hy, Hy heeft zyn Volk gespaart
        En doet dien opgeblaazen storten
        In zyn eygen zwaard.
Een andre stem.
Die Goddelooze, zo geviert en aangebeden,
Word nu van elk veracht en met den voet getreeden:
        (1115) Hy, die verheven stond voorheen,
        Gelyk een hemelhoge ceder,
        Valt nu zo plotzeling ter neder.
        Ten smaad en spot van het Gemeen.
Een stem.
            Wie doet dit onweer dus bedaaren?
Een ander.
            (1120) Wat hand verdryft die duistre wolk?
REY.
            ’T is Hester, die ons red uit die gevaaren
Een stem.
        Zy heeft, uit liefde tot het Joodsche Volk,
                Door heilige yver aangedreeven,
            Zich zelve in doodsgevaar begeeven.
Twe stemmen.
        (1125) De schoonheid van Hester die Zegepraalt
        Van alle de Dochters der Persiaanen.
Een van de twe.
        De kuischeid, die haar ten oogen uitstraalt,*
[p. 46]
        Kon ons een weg ter vryheid baanen.
Een stem.
        ô Israél vervrolyk uw gelaat:
        (1130) Leg af, leg af dat treurgewaad:
        ’T is nu geen tyd meer om te weenen:
        Des Hemels gramschap is verdweenen:
Een stem.
                Gy, die dus lang,
                Berooft van erven,
                (1135) Angstvallig en bang,
                Als balling moest zwerven,
                    Verbreeken wy,
                    De lastige boeijen,
                    Van slaverny,
                (1140) Laatenwe ons weer na Sion spoeijen:
                    De weg staat ons vry.
REY.
                    Verbreeken wy,
                    De lastige boeijen,
                    Van slaverny,
                (1145) Laatenwe ons weer na Sion spoeijen:
                    De weg staat ons vry.
Een stem.
Nu zal ik de Jordaan haast weder zien,
Met al haar bossen en beemden, en weijen.
Een ander.
Nu zal my in ’t kort die vreuchd geschiên,
(1150) Van op myn Vaders graf te schreijen
REY.
                    Verbreeken wy
                    De lastige boeijen
                    Van slaverny.
        Laatenwe ons weer na Sion spoeijen:
                    (1155) De weg staat ons vry
Een stem.
Laat ons nu weer Gods tempel herbouwen,
En zyn altaar versieren met goud,
[p. 47]
Het marmer uyt het gebergten houwen,
Gy Libanon schaft ons Cedrenhout,
(1160) Gewyde Priesters, bereidt uwe zangen:
Loof hem, daar wy die gunst van ontfangen.
REY.
Dat zynen naam werd door ’t Heelal verbreid:
                    Dat alle monden
                    Zyn lof verkonden,
        (1165) Van nu, tot in der eeuwigheid.

              Einde van ’t derde en laaste Bedryf.


[p. 48: blanco]
Continue