Isaac de Vos: Pekelharing in de kist. Herdruk, 1653.

In: De klugtige tyd-verdryver waar in de alder-aardigste vermaaklijkheden van verscheide schrijvers t’zaam gezet zijn. Bestaande in boertige bedrijven aardige vragen, vermaakelijcke antwoorden, en treflijke zin-spreuken. Tweede druk verbetert met ontrent hondert uitnemende en noit in Neerlands gedrukte lokkernijen.[Vignet: houtsnede, schildpad] t’Utrecht, uyt de boek-winkel van Simon de Vries. Anno M. DC. LIII.
[Colophon:] Tot Utrecht, by Meyndert van Druenen, Boeck-drucker woonende onder de Doncker-gaart 1653.

Uitgegeven door dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton095555 - UBA
Eerste druk bij Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue

IZAAC VOS

PEKELHARING

IN DE KIST.

Vrouw. Pekelharing.
Vrou.  MYN hart is bedroeft tot in den doot,
[p. 206]
Pekel. Ik weet een remedy voor alle jou noot,
Vrou.  Mijn man spanceert dikmaals van huis,
Pekel. En brengt een geweldig paar horens te huis.
Vrou.  (5) Wel Pekelharing hoe dus bedroeft?
Pekel. Och Pekel heef vande liefde geroeft,
            In zulk een angst ben ik noit geweest,
Vrou.  Siet deze mijn zalf u smart geneest,
Pekel. Zoo zijt gy dan ook een Doctorin?
Vrou.  (10) Ja dees mijn professy bestaat in de min,
Pekel. Kom mijn medicijn, laat ik u eens kussen,
            Om zoo mijn staande koortzen te blussen,
Vrou.  Waar is jou pols? lief geef my jou hant,
Pekel. Daar is ze, voelt eens hoe hevig zy brant,
Vrou.  (15) Dat gaat na de kamer, dat is jou veur,
Pekel. Ik volg, maar och, wie klopt aan de deur?
[p. 207]
Jongen uit.
Iong.   De Vaandrig is gekomen,
                O Vrouw, nu is’t verbruit.
Pekel.  Och, ik begin te schromen,
                (20) Laat Pekelharing uit.
Iong.   Hy brult gelijk een Varing
                Wijt boven alle maten.
Pekel.  Och, nu moet Pekelharing
                Sijn eyer-korf hier laten.
Vrou.   (25) Ik heb een list verzonnen,
Pekel.      Ik bid jou zeg wat ist,
            Zou jy mijn helpen konnen,
Vrou.       Ja kruipt hier in dees kist:
            Nu waker, niet te druilen,
                (30) Want jy en hebt geen noot.
Pekel.  O lart, ’kzal me bevuilen,
                Ik ben schier hallef doot.
Vaandrig uit.
Vaan.  Das dich pots douzent slapperment,
               Waar vint ik nu mijn hert,
Vrou.   (35) Sijt gy’t mijn lief,  Va. O ja ik ben’t.
Vrou.       Kom dan, geneest mijn smert.
Vaan.   Ik meenden by mijn dapperheit,
                Dat gy waart uit-gegaan.
Vrou.   O neen, mijn troost, mijn zoetigheit.
Pekel,     (40) Maar ik leg hier gevaan.
[p. 208]
Vaan. Waar is u man mijn waarste schat?
Vrou.    Mijn man die is niet hier;
Vaan. Waar is hy? Vrou. Hy is uit de stad,
              Dat arm gehoornde dier:
            (45) Hy is van huis dien lompen loer.
Vaan.      Dus valt’er niet te zorgen.
Pekel. Maar pekelharing, o mijn broer,
              Leit in dees kist verborgen.
Vaan. Bloet dat hy nu eens klopte,
              (50) Zoo was het al verbruit.
Vrou.  Ik wed ik hem zoo fopte,
              Dat gy wel raakten uit.
            Ik heb hier noch een achter-gat
              Voor u, mijn lief, alleen.
Pekel.  (55) Van voren heeft zy ook wel wat,
              Maar dat is elk gemeen.
Vaan. Och, dat u man mijn by u zag,
              Hoe toornig zou hy zijn.
Vrou.  Altoos voor dees geheele dag
              (60) Wil ik u borrig zijn.
Vaan. En of hy quam, wat scheelt het mijn
              Ik kroop straks in de kist.
Vrou.  Neen, daar zoud gy niet veilig zijn.
Pekel.    Mijn arien dat was gemist.
Vaan.  (65) Mijn lief, verkeert doch nimmermeer
              By slegte luy van staat,
            Kiest voor een lomp een dapper heer
              Of zoo een braaf zoldaat,
[p. 209]
            Als ik, die stadig in’t getier
              (70) Van Mars ben op-getogen,
            Ik ben een wakker kavelier.
Pekel.   Mijn vrient dat is gelogen.
Vaan.  Dat ik u eens vertellen woud’
              Wat ik al heb bezogt,
            (75) Ik wed gy u verwond’ren zoud’:
              ’k Dee onlangs noch een togt
            Door Jaketra, en Griekenlant,
              En Babylon ook heen,
            Daar ik een donker lantschap vant,
Pekel.   (80) Daar zon noch maan en scheen.
Vaan. Gants bloet, wat was daar een gespook
              Ik zag mijn ogen blint,
            Sy leefden daar by mist en rook,
              By onweer en by wint:
            (85) Sy hadden meest een lepel-bort
              Regt onder aan haar lip,
            Haar armen waren krom en kort.
Pekel.   Als d’ankers van een schip.
Vaan. Noch quam ik in een ander land,
              (90) O, dat ik ’tzeggen dorst,
            Wat dele-dragers ik daar vand,
              Mee d’ogen in haar borst:
            Sy aten niet dan ezels vleis,
              En bok en buffels mee.
Pekel.  (95) Vrient, wagt jou voor de tweede reis,
              Aars vreeten zy jou mee.
[p. 210]
Vrou.   Maar liefste is dat waarlijk waar;
Vaan.     Och ja, ter goeder trouw;
            Ik zal u treflijk blijk doen, daar
              (100) Ziet gy het zelf me vrouw,
            Want zoo ik u bedriege,
              Zoo sterf ik hier ter stee.
Pekel. Vrient als wy ook eens liege,
            Gelooft ons dan vry mee,
Vaan.  (105) Doe ’k met de Prins in Vlaand’ren lag,
              Daar ik een Schots-man vont,
            Dien ik zoo sloeg met eenen slag
              ’t Verhemelt uit zijn mont;
            Ik nam mijn Heer van Breaute
              (110) Zelf in dien strijt gevaan.
Pekel.  Dat eer zijn Beste-vader de,
              Zeit hy, heeft hy gedaan.
Vaan.  Een olifant verloor den strijt,
              Eens tegen eenen muis:
            (115) Een tyger raakten ’tleven quijt,
              Door ’tbijten van een luis.
            ’k Quam in een lant, o vremt bedrijf,
              Van kool waren de luy,
            Kool was’et hooft, kool was’et lijf.
Pekel.    (120) Ja kool was al den bruy.
De Man klopt.
Man. Doet op, doet op, vervloekte wijf,
            Zeg hoe lang zal ik staan?
[p. 211]
Vaan. Gans bloet, hoe ziddert al mijn lijf
            Van angst, ik ben belaan.
Vrou.  (125) Zagt, laat ik eerst eens horen,
            Wie zoo geweldig slaat.
Vaan.  Och! och! ik ben verloren.
Pekel.   Dat ’s eerst een braaf zoldaat.
Vrou.  Wie klopt daar? Man. Ik Vrou. Och ’tis mijn man.
Man.     (130) Zeg, hoe lang zal ik pragchen?
Vaan. Och nu komt mijn de schrik eerst an.
Pekel.    Des krijgs man moet ik lagchen.
Vaan.  Och liefste, laat my doch hier in,
              En red my uit zijn toren.
Vrou.   (135) Neen lief, stelt dat vry uit u zin,
Pekel.     De sleutel is verloren.
Vrou.   Hoor liefste, trek u degen uit,
              En stel u toornig aan,
            En zeg dien eerelozen guit.
              (140) Heeft mijn zoo schelms verraan:
            Eerst moet gy maken groot getier,
              En daar by gruw’lijk vloeken,
            En zeggen dat gy quaamt alhier
              U erf-vyant te zoeken.
            (145) Wel aan, trekt u rapier mijn lief,
              En treet hem onder d’ogen,
            En zeg, die eerlozen dief
              Heeft mijn zoo schelms bedrogen:
            Ik sweer dat ik dien guit, dien fiel,
[p. 212]
              (150) Zal nimmermeer vergeven,
            Maar dat ik, by pots nikkels ziel,
              Hem nemen zal zijn leven.
Vaan.  Wel hoe mijn liefste, dat is vreemt,
              Hoe zal ik dat beginnen?
            (155) Terwijl men hier geen man verneemt.
Vrou.      Kunt gy dat niet verzinnen?
            ’t Geschiet nu slegts om beters wil,
              Dus bid ik volleg mijn.
Vaan.   Ik zal het doen, mijn lief weest stil.
Pekel.     (160) Gans bloet, wat zal dit zijn?
De Man uit.
Vaan. Vrouw zegt mijn op ziel en lijf.
            Waar dat hy ’tis ontkomen.
Vrou.  Zoo waar ik ben een eerlijk wijf,
            Ik heb geen mensch vernomen.
Vaan. (165) k’Wou dat dees degen in hem stak,
              Het zou mijn hart verheugen:
            Hy nam mijn buidel uit mijn zak.
Pekel.    O paks, dat is een leugen.
Man.  Och man wat wil doch dit rumoer,
            (170) Wat doet den degen uit.
Pekel.  De duivel haal de loze hoer,
              Was ik slegs hier maar uit.
Vaan. Ik zal ’t hem niet vergeven,
              Dat sweer ik ander werf,
            (175) Voor dat ik heb zijn leven.
[p. 213]
Pekel.   O Pekelharing sterf.
Man.  Mijn vrient, ik bid, bedaarje wat,
            Mijn vrouw is juist met kint.
Pekel. Ja van een jongste slijpsteen. Va. Dat
            (180) Ik zeg en is geen wint.
Man. Och heer, mijn vrouw weet nergens van,
            Voorwaar jy hebt gemist.
Vrou.  Ik bidje, swijgt toch stille, man,
            Hy leit gins in kist.
Man.   (185) Je doet zeer wel mijn waarde wijf,
              Och dat hy ’t slegts niet hoort.
Vaan.   Gants bloet, hoe ziddert al mijn lyf
              Van gramschap, ’k ben gestoort.
            De zon en maan, by slapperment,
              (190) Neem ik tot tuig en teken,
            Dat ik mijn aan dien schelmsen vent,
              Zoo ridderlijk zal wreken.
Man. Och wyf, voorwaar ik krijg een schrik,
              Hy schynt geweldig quaat,
            (195) Hy blixemt, elk een ogenblik,
              Als hy zijn oog op-slaat:
            Laat ons een voetval doen, kom hier,
              Herts-liefte wyf, kniel neder,
            Ik bid mijn vrient gaat doch van hier
Pekel.     (200) Maar morgen komt hy weder.
Man.   Mijn vrient vertoornt jou niet meer,
              U vyant is hier niet,
            Daarom vertrect mijn waarde heer.
[p. 214]
Vaan.     Dat ik het niet en liet
            (205) Om u beswangert wijf, ik zou
              Het al ter neder hakken,
            Daarom vaart wel met uwe vrouw.
Pekel.    Ja vrient ga jy vry zakken.
Man.   Wel an, hy is vertrokken,
              (210) Laat ik die quant eens zien:
            Och, hoe is hy verschrokken.
Vrou.      Ey man laat hem betien.
Man.   Zeg tog mijn vrient hoe’t met jou is,
              Het schijnt je zijt in noot,
            (215) Hy is zoo kout gelijk een vis.
Pekel.     O lart, ik ben schier doot.
            Och, hebt gy geenen brandewijn,
              Of wat genever, vrient?
Man.   O neen, maar ’kheb wel wat azijn,
              (220) Ik weet niet niet of’t jou dient.
Vrou.  Gaat haal wat brand’wijn in een kop,
            Waar toe dus lang te malle?
Pekel. Vrouw zet hem een paar horens op,
              Pekelharing te gevalle.
            (225) Kom hier mijn schat dat ik jou kus,
              O ’kzou jou zoo regtschapen.
Vrou.   Ey, Pekelharing, wagt tot flus,
              Tot dat mijn man gaat slapen,
            Dan zelle wy, je weet wel hoe.
Pekel.    (230) Ja, ja, ’kversta jou winken,
            Dat ik dan, als een dart’le koe,
[p. 215]
               Uit Venus sloot zal drinken.
Man.   Daar hebt gy uwe brandewijn,
              Drinkt uit en gaat dan voort.
Vrou.  (235) Och liefste man wat zal dat zijn?
              Het onweert, ’kbid, ey, hoort
            Hoe dat het buldert, tiert en guit,
              En weerligt t’elken stont,
            Men joeg op zulken tijt niet uit
              (240) Een eerlijk man zijn hont.
Man.   Wel ik zal hem gerijven,
              Te weten, na mijn magt,
            Hoor Pekel, jy zelt blijven,
              En slapen hier te nagt.
Pekel.   (245) Ik dank jou vrient, voorwaar ik zel
              ’t Jou deugdelijk belonen,
            Want van een arrem slegt gezel
              Zal ik jou koekoek kronen.
            Daar hebt gy een dukaat zook ’k meen,
              (250) Tot een kan Spaansche wijn.
Man.   Heel wel monseur, daar ga ik heen,
              Wy zullen lustig zijn.
Vrou.  En of hy mijn verkragten hier,
            En de jou vrouw gewelt?
Man.   (255) Zoo geef ik hem dan niet een zier
              Weerom van al zijn gelt.
            Hy krijgt niet eenen duit, zoo var,
              Dat hy slegts zulks begint.
Pekel.   O bloet, dat is een grover nar,
[p. 216]
              (260) Wat breekt die gek al wint.
Man.   Ja dat hy jou eens kuste,
              Quyt was hy zijn dukaat.
Vrou.   Ey man, laat dat toch ruste.
Pekel.    Gaat horen-drager gaat.
Vrou.   (265) Wat dunkt jou Pekel van die list?
Pekel.    Die list was wonder wel,
            Maar ’kwed dat ik in deze kist
              Niet ligt weer komen zel.
            ’tWas of de schrik my had vermoort,
              (270) Ik was met vrees belaan,
            Zoo datje in mijn achter-poort
              Een ey wel gaar zoud braan.
            Och, hoe ben ik getroffen
              Van Venus kleine guit,
            (275) Ik voel zijn pyl daar ploffen,
              En komt dan voor weer uit,
            Ze steekt’er noch. Vrou. Ey, laat eens zien,
              Waar is ze: Pekel. Als ik zel,
            Ey liefte, laat my tog betien,
              (280) Aarts raak ik jou hel.
            De gantsche nagt in swarmen
              Zullen wy de tyt verdryven.
Vrou.  In myn snee witte armen
              Sal pekelharing blyven;
            (285) Het kraantjen dat zal leken,
              Wy zullen lustig zyn.
Pekel. Vrient, over veertig weken
              Zal jy gevaartjen zijn.

Continue