[CH1615:001]
TARQUINIUS
ACT. I. SC. I.

Personae:
Tarquinius
Lucretia
Nutrix
Comes Tarquinij
Puer
Tricipitinus
Valerius
Collatinus
Brutus
Chorus

Quis ille tandem pectori durus tuo
Successit hospes Tarquini, victas cui,
Sed ante pugnam, turpiter defers manus?
Invicto semper? hospes hic, an hostis est?
(5) Quisquis deorum cordis occultus mei
Fibras edaci devorans flammâ tenes,
Age, si mereri nomen hospitis voles,
Saltem benignus aedium quas incolis
Arce ruinam, pone tormentis modum;
(10) Sin, hostis, ô tu nuncupari mavelis,
Nec hoc timorem nomen incutiat mihi,
Prodi nefande, quid lates? prodi scelus,
Harpyia, monstrum, et si quid est dirum magis.
Poenas cruentae caedis huic. Quo? quo feror?
(15) Cui, Sexte, cui mortem minis, cui vulnera
Vesanus infers? intus, intus iste habet,
Nec pellitur ferro aut minis; fixus semel
Haerebit usque, qualis umbra corpori,
Quae non peribit ante quam solem suum
(20) Videat perisse: nunc vide, qua lampade
Quo sole prognatus siet qui te tenet.
Effare lingua quicquid abstrusum capit
Pusilla moles pectoris quondam mei,
Effare, nullus arbiter, nullus vetat
(25) Nec hinc, nec inde testis, ad primum libet
Flammae redire fomitem et fontem meae.
Stabat superbo cincta circum milite
Hostile nondum passa pertinax iugum,
Nec adhuc quidem, sed mox triumphos Ardea
(30) Auctura nostros, si quis huic dextrae vigor:
Stabat, morasque non ferendas militi,
Nedum Quiriti, protrahebat, seu dolus
Fuit ille, seu tacitus magis metus hostium.
Ludis iocisque tempus omnis undique
(35) Terit caterva, discus hic, ibi tessera
Fervet, pila hunc, lucta alterum, aut saltus iuvat,
Illum hasta, tertium dapes et pocula,
Ego inter istos, otii et segnis morae
Pertaesus, extruo viris convivium,
(40) Sociisque lautum praebeo largus diem.
Potatur usque in vesperam, tument cibis,
Calent Lyaeo, fabulantur, garriunt:
Ibi (ecce quid nequeat merum) orta quaestio
De coniugum praestantia, laudat suam
(45) Quisque ut videri charior suae cupit:
Virtutem, Amorem, Castitatem singuli
Tollunt suarum, caeterarum deprimunt,
Iam perdidisse nomen et modum simul
Certaminis, iam iurgio propinquior
(50) Res visa, cum fretus suae prae caeteris
Tarquinius (iste cui dedit Collatia
Illustre nomen) dotibus Lucretiae,
Non est, ait, verbis opus, non iurgiis,
Brevi scietur quicquid abditum latet.
(55) Quin, si iuventae restat huic quisquam vigor,
Volemus illuc; atra nox instat Polo,
Eamus, ipsa res sui arbitrium feret.
Placuere verba; nemo qui faciat moram;
Iuvante Baccho tollimur certatim equis,
(60) Urgemus illos, fraena laxamus manu,
Qui nescysset iudicasset profugos:
Ventum est ad Urbem; Regias primum nurus
Adimus, illas poculis, illas mero
Dicam sopitas, an sepultas penitus
(65) Deprêndimus, et quidem supra ac deceat probas;
Pleni pudore pergimus Collatiam,
Ad ultimam certaminis velut arbitram;
Iamnunc rubenteîs merserat Phoebus comas
Et occupanti cesserat nocti dies.
(70) Tectum subimus illico Lucretiae,
Coenaculumque; media enim hoc stabat domo.
Ibi illa, qualis inter intactas solet
Dictynna turbas; quando sub densis latens
Nemorum tenebris Phoebe devitat tuum
(75) Furentis aestum; vulneris ferae dati
Memorare casum, sive terribilis apri
Minas cruenti. talis hercle, nec mero
Perfusa, nec Thyrso manum, nec poculis
Onusta...

Tarquinius Superbus, septimus et ultimus Romanorum
rex, a moribus cognomen adeptus, Tulliam Servii Tullii
filiam uxorem duxerat perferoci ingenio mulierem. Eius
consilio socerum interfecit, regnumque sceleste
occupavit. Bello tum strenuus fuit, Latinos Sabinosque
domuit, Suessam Hetruscis eripuit. Gabios per Sextum
filium simulato perfugio in ditionem redegit. Ferias
Latinas primus instituit et demum cum Sextus eius
filius Lucretiae per vim stuprum intulisset, cum
universa familia in exilium actus ad Porsennam
Hetruriae regem se contulit; qui pro eius restitutione
bellum Romanis intulit nequicquam.

Lucre. 1. Lucretii Tricipitini f.
Nutrix. 2.
S. Tarquin. 3. Tarquinii superbi filius.
Collatin. 4. Aegerii ex Tarq. Superbi sorore f. gener Lucretii Tricip.
Lucretius. 5. Tricipitinus, pater Lucretiae.
Puer. 6.
L. Iunius Brutus. 7. postea Collatini in consulatu collega.
Chorus. 8.
Comes. S. Tarquinii.

Act. I. Sc. I. Tarquinius
        Sc. II Lucretia. Nutrix
                Chorus.
Act II. Sc. I. Tarqu. eiusque Comes.
        Sc. II. Lucretia. Puer. seu nuncius
            Chorus
Act. III. Sc. I. Tricipitinus. P. Valerius.
        Sc. II. Puer. Tricipitinus. P. Valer.
        Sc. III. Collat. Brut. Puer.
            Chorus
Act. IV. Sc. I. Lucret. Puer.
        Sc. II. Tricip. P. Valer.
        Sc. III. Collat. Brut. Tric. Valer.
        Sc. IV. Lucret. (primum muta) Coll. Br. Tric. Valer.
            Chorus
Act. V. Sc. I Coll. cadaver in publico servat. Chorus civium.
        Sc. II. Brut. castigat lachrymantes et excitat. Coll. Chorus civium
            Finis repletus minis.

Act. 1. Narrat S. Tarquinius coenantem se hesterno die apud
Collatinum, tanto amore Lucretiae (uxor ea est Collatini) exarsisse,
uti vix ferat. ac post infinitos animi ultro citroque conceptus
deliberat tandem in castra redire.
Act. 2. Reversus S. Tarquinius Collatiam et a muliere propinqua
hospitio exceptus, facinus propositum exequi deliberat. [Chor.]
Act. 3. Lucretia tota lachrymis perfusa, deploratâ multum diuque
amissa virginitate, virum patremque per traditas pueros literas
accersit. [Chor.]
Act. 4. Invenit colloquentes puer heri patrem cum ipso hero, ac
literas tradit, quibus illi lectis, stupefacti summopere advolaturos
illico pollicentur. Chor.
Act. 5. Lucretia exiens et usque gemebunda quos expectabat procul
advenientes vidit sedens, astantibusque mox illis rem totam ut gesta
erat evolvit. qua audita illi consolantur pro viribus illam, ac
vindices haud segnes fore pollicentur. quibus non contenta Lucretia
cultrum quem sub veste conditum habebat pectori infigit, quem corpore
extractum manu tenens, non per hunc inquit et caet. Chor.

Personae
S. Tarquinius
Collatinus
Aegerius
Lucretia
Chorus
Puer
Id. (13) Apr

• Continue
• Return to the home page of Huygens’s poetry
• Return to the home page of the Heinsius collection