Huygens Heilige dagen / Holy Days (1645), met Engelse vertaling door Chris Joby.
IS ’tsabbath dagh, mijn ziel, of sondagh? geen van tween.
De Sabbath is voorby met sijne dienstbaerheden:
En de sonn die ick sie scheen gisteren als heden.
Maer die ick niet en sie en schijnt niet soo se scheen.
(5) Son, die ick niet en sie als door mijn’ sonden heen.
Soon Gods, die desen dagh het aerdrijck weer betreedden,
Fier als een Bruydegom ter loop-baen ingereden,
’Ksie Sondagh sonder end door dijne Wonden heen.
’tZy dan oock sondagh nu, men magh ’t Gods soon-dagh noemen,
(10) Ia, en Gods soen-dagh toe. Maer, laet ick ons verdoemen,
Waer ick van drijen gae, ick vind ons inde schuld.
God son, God soon, God soen, hoe langh duert dijn geduld?
Hoe langhe lijdt ghij, Heer, dijn’ soon-dagh, soen-dagh, sondagh,
Ondanckbaerlick verspilt, verspeelt, verspelt in sond-dagh?
7. Ian. 45
Is it Sabbath, my soul, or Sunday? Neither of these.
The Sabbath has finished with its obligations,
And the sun that I see shone yesterday as today.
But the one I do not see does not shine as it shone.
(5) Sun, which I do not see except through my sins;
Son of God, who on this day trod the earth once more,
You run your course, proud as a bridegroom,
I see Sunday without end through your Wounds.
Although it is Sunday, we can call it God’s Son-day,
(10) Even God’s atonement-day, too. But leaving our damnation aside
From whichever of these three I approach, I find we are guilty.
God sun, God son, God atonement, how long will your patience last?
How long will you suffer, Lord, your son-day, atonement-day, sun-day,
To be thanklessly misused, misspent, mis-spelt as Sin-day?
7 Jan. 1645
’Tis uijt. De leste sonn gingh gisteren in zee,
Getuighe van mijn jaer voll ongeregeltheden.
O dien daer dusend jaer zijn als de dagh van heden,
Voor wien ick desen dagh mijn vuijle ziel ontklee
(5) Van ’tsmodderigh gewaed van veertigh jaer en twee,
En drij, en noch eens twee, die ghij mij hebt geleden,
All vergh ick’t dijn geduld met sondighe gebeden,
Gunt mij een schoonder pack dan ick’er oijt aen dee.
In d’eerste niewicheid sal ’t Vleesch en Bloed wat prengen,
(10) En ’tpast haer moijelick: maer ick betrouw dijn’ hand;
Die sal ’t mij lichtelick wat ruijmen en wat lenghen.
Maeckt mij maer op de Reis naer ’teewigh Vaderland
In dese Wilderniss een’ dijner Israelijten,
En laet dit niewe Kleed mijn leuen niet verslijten.
1. Ian. 1645.
It’s gone. The final sun set yesterday at sea,
Witness to my year full of irregularities.
O you, for whom a thousand years are like today,
Before whom I this day divest my soiled soul
(5) Of the dirty robe of forty years and two more,
And three, and once more two, during which you’ve suffered me;
Though I test your patience with sinful prayers,
Grant me a cleaner garment than I ever clothed it with.
When new, it will oppress my Flesh and Blood a little
(10) And not suit them well: but I trust your hand;
It will make the robe grow and stretch a little for me.
Now set me on the Journey to the eternal Fatherland,
As one of your Israelites in this Wilderness,
And let this new Garment never wear out as long as I live.
1 Jan. 1645
Waer is Gods eenigh Kind, dat ick ’taenbidden magh?
O, wijsen, wijst mij ’tpad. ’ksie duijsend Sterren proncken
Maer geene die mij leid’ als met verkeerde voncken.
Ick sie de Leid-sterr niet daerop uw’ wijsheid sagh.
(5) Terwijl ick opwaerts gaep, wat hoor ick voor gewagh?
Wat roept de wulpsche stadt, in weeld en wijn verdroncken,
De Coningh drinckt? wegh, wegh, de Coningh heeft gedroncken,
En drinckende voldaen het bittere gelagh,
’Tgelagh van Gall en Eeck, dat gheenen mond en monden,
(10) Daer geen keel teghen mocht, van die daer kopp en keel
En ziel en all verbeurt bekenden voor haer sonden.
Nu treed ick moedigh toe met all mijn wonden heel.
Komt, wijsen, ’kweet het pad; all is het steil en verre,
Ick vrees den doolwegh niet, ’tKind selver is mijn’ Sterre.
2. Ian. 45.
Where is God’s only child, that I may worship him?
O, wise men, show me the way. I see a thousand Stars glitter
But none that can lead me except with sparks that lead astray.
I do not see the Lead-star which your wisdom saw.
(5) Whilst I gaze upwards, what noise do I hear?
What does the wanton city call, drowned in wealth and wine,
’The King drinks? Away, away, the King has drunk,
And in drinking has fully paid the bitter price,
The drink of Vinegar and Gall, that pleases no mouth,
(10) And which no throat could endure, of those who acknowledged
That head and throat and soul were forfeited for their sins.
Now I go forth emboldened with all my wounds healed.
Come, wise men, I know the way; though it is steep and far,
I do not fear the wrong path, the Child itself is my Star.
2 Jan. 45
Wat lett de Middagh-sonn? Hoe lust haer niet te blincken?
Is ’t auond opden Noen? Ten minsten, volle Maen,
En, Sterren, haer gevolgh, hoe haest ghij ’tondergaen?
Moet ghij ter haluer loop van ’t koele zee-natt drincken?
(5) Neen, neen, ick sie’t u aen, ghij voelt den moed ontsincken
Voor ’tschandighe schauott, daer Sions dochtren staen
En swijmen voorden schrick van ’theiligh, ’Tis voldaen,
En opden drooghen Bergh in tranen gaen verdrincken.
O mijn volldoende God, vergeeft ghij mij een woord?
(10) ’Tvoldaen voldoet mij niet, ten zij ghij mij vermoort
En van mijn seluen scheurt, en brieselt de gewrichten
Van mijn’ verstockte ziel, soo dats’ haer weder-plichten
Gedwee en morruw doe: soo dat ick haev en huijs,
En lijf en lust en tijd leer’ hangen aen dit Cruijs.
3. Ian. 1645.
What’s wrong with the Midday sun? Why does she fear to shine?
Has evening become Noon? At least, full Moon, and Stars,
Her bridesmaids, why do you speed to bed?
Must you drink the sea’s cool waters when half your course is run?
(5) No, no, I see it now, you feel your courage fail
before the shameful scaffold, where Zion’s daughters stand
and faint before the horror of the holy ’it is done’.
And on that arid Mount, they drown in floods of tears.
O God who pays full price, will you grant me now one word?
(10) What is done does not suffice, until you murder me
And tear me from myself, and smash the joints
Of my obdurate soul, so that she does her duty
In a manner meek and mild: so that I may learn to hang
My goods and house, and body and desire and time upon this Cross.
3 Jan. 1645.
Den Engel is voorbij: de grouwelicke Nacht
Der eerstgeborenen is bloedeloos verstreken:
Ons’ deuren zijn verschoont; soo warense bestreken
Met heiligh Paeschen-bloed, dat d’uijtgelaten macht,
(5) Die Pharáòs kinderen en Pharáò t’onderbracht,
Doorgaans verschrickelick, verschrickt heeft voor het teeken.
Wij zijn door ’troode Meer de slauernij ontweken,
AEgypten buijtens reicks. Is alle dingh volbracht?
Is ’tschip ter hauen in? Oh! midden in de baren,
(10) De baren van ons bloed, veel holler dan dat meer.
Den Engel komt weerom, en ’tvlammighe geweer
Dreight nieuwen ondergang. Heer, heet hem ouer varen.
Merckt onser herten deur, o leew van Iudas Stamm,
En leert ons tijdelick verschricken voor een Lamm.
6. Ian. 45.
The Angel has passed over: the Night of fear and dread
For Israel’s first-born sons has ended without death:
Our lintels have been cleansed; for they were daubed
With holy Paschal-blood, so that the unleashed power,
(5) Which struck down Pharaoh and his children,
Frightening without end, was now frightened by the sign.
We have escaped slavery through the red Sea,
Beyond the reach of Egypt. Is everything now done?
Has the ship reached its port? O! In the midst of waves,
(10) The waves of our blood, much higher than that sea.
The Angel comes again, and the flaming, fiery weapon
Threatens a new fall. Lord, make him pass us by.
Daub the door of our hearts, o lion of Judah’s Tribe,
And teach us in good time to fear a Lamb.
6 Jan. 45
O wagen Israëls met uwe Ruyterknechten,
Waer voert ghij onsen Vorst. o aller swacken troost,
Zijt ghij soo toeverlaet der ghenen die ghij koôst?
Blijft ghij hun soo te hulp? verlaet ghij haer in ’t vechten,
(5) VoorVechter van dijn volck? werpt ghij se tot gerechten
Den dwingelanden toe, gesoden en geroost,
Haer’ spieren uijtgetangt, haer’ ad’ren uijtgeoost,
Haer’ zenuwen gesnerpt op roosteren en trechten?
O, duijue, siet om leegh; vlieght onse herten toe,
(10) En rucktse voor dijn aes uijt dese sterfflickheden;
En deelt de wereld mis, en laet haer niet beneden
Dan daer de leste pier sijn’ lusten in voldoe.
O die van nu af aen in ’tendeloose blij zijt,
Weest hier, en voert ons soo van nu af aen daer Ghij zijt.
7 Ian. 1645.
O chariot of Israel with your Horsemen,
Where do you take our Prince. o solace of all the weak,
Are you thus a refuge for those whom you elected?
Are you still their help in that way? Do you abandon them in the fight,
(5) Defender of your people? Do you throw them to tyrants
As food, boiled and roasted,
Their muscles torn with tongs, their veins drained of blood,
Their sinews stewed on griddles and tripods?
O, dove, look down below; fly to our hearts,
(10) And snatch them for your food from these mortal coils;
And dispossess the world, and leave it nothing here below
Other than that with which the last worm can satisfy its desires.
O you who are henceforth in eternal bliss,
Be here, and take us thus from now on to where You are.
7 Jan. 1645
Soo ouerdadigh is des Heeren milde hand.
Sijn’ sprekers hadden hem ’twel-spreken sien belouen
Voor ’swerelds machtighe. noch stort hij haer van bouen
Elck sijn’ onsteken tong en tael voor yeder land.
(5) Waer toe het ouerschot van gauen allerhand?
Hij had de Hemelen sijn’ almacht leeren louen,
De dagh, de stomme nacht verkondight het den doôuen,
En all sijn maexel spreeckt. Maer sonder grond en strand
Zyn sijne wonderen, gelijck sijn’ vriendlickheden.
(10) Heer, deelt ghij Tongen om, siet noch eens naer beneden,
En deelt’er mij een’ toe die Dij in mij bevall,
Die niet en stamer’ daer de boose sullen beuen,
Die naer den doem verlang van dood en eewigh leuen,
En onbekommert zij wat sij daer seggen sal.
4. Ian. 1645.
So generous is the loving hand of the Lord.
His spokesmen had seen him promise the right words
In the face of the world’s mighty. Yet he still pours
On each of them from above his fiery tongue and tongues for every land.
(5) Why this abundance of all sorts of gifts?
He had taught the Heavens to praise his omnipotence;
The day, the mute night proclaims it to the deaf,
And all his creation speaks. But his wonders
Cannot be fathomed, just like his acts of kindness.
(10) Lord, if are you giving out Tongues, look once more below,
And give me one too, that might please You in me,
That might not stammer where the wicked shall shake,
That might long for the judgment of death and eternal life,
And might be free from care about what it will say there.
4 Jan. 1645
All is de herbergh voll, all light Gods soon in ’thoij,
Mijn’ ziele mach’er in, en wil’er bij vernachten.
Kom, vleeschelicke mensch, de vleeschighe gedachten
Zijn heden van verdienst, daer schreidt wat in dit stroij
(5) Dat voor ons schreijen will. daer all het ijdel moij
Van Koninghinnen kraem voor stroij is bij te achten.
Daer light in dese Kribb dat ons geloovigh wachten
Voll-tijdelick vervull’ en all ons leed verstroij.
God light’er in ons vleesch; God, vaderloos op aerde,
(10) God, moederloos bij God; het mede-scheppend woord;
God, vader vande maeghd die hem ontfing en baerde,
En nu te voete light. Hier light. En gaet niet voort,
Mijn ziele, maeckt een end van d’ongerijmde Rijmen:
Ons beste seggen waer ootmoedelick beswijmen.
5. Ian. 45.
Although the inn is full, and although God’s son lies in the hay,
My soul may go in and spend the night next to him.
Come, carnal man, carnal thoughts are worthy
On this day. Something cries in the straw
(5) That shall cry for us. In comparison, all the vain beauty of
The Queen’s childbed is to be considered straw.
There lies in this Crib the one who shall fulfil our faithful waiting
In the fullness of time and scatter all our pain.
God lies there in our flesh; God, fatherless on earth,
God, motherless with God; the co-creating word;
God, father of the virgin who conceived and bore him,
And now lies at his feet. Here lies. And go no further,
My soul, make an end to Rhymes without rhyme or reason:
Our best speech is when we humbly swoon in silence.
5 Jan. 45.
Is ’tweer dijn’ hooghe Feest, en ick weer van de gasten?
Maer, Heer, het Bruijloftskleed daer in ick lest verscheen
Is ouer haluer sleet, jae ’ten gelijckt’er geen,
En ick sitt moedigh aen als of’t mij puntigh pasten.
(5) Hoe waer de wraeck besteedt, soo Ghij mij nu verrasten,
En uijtter deure dreeft in ’teewighe geween!
Noch borght ghiij mij ’tgelagh, en, op Geloof alleen
En wat boetveerdicheids,* en laet mijn’ ziel niet vasten.
Dit’s dan ’tboet-veerdigh Hert. maer ’tveerdigh gaet niet veer:
(10) ’Tis geen begonnen werck. Wanneer wil’t boetigh wesen
Voor nu, voor gisteren, en voor den tijd naer desen,
Eens boetigh voor altoos; en wanneer wilt Ghij ’t, Heer?
Is ’t altijds weer op niews, en altyd weer op ’t ouwe?
Oh dat mij ’tholl berouw eens endtelick berouwe!
ulto. die Anni 1644.
pridie sacrae communionis
Est et haec nonnulla paenitentia
species, ob hoc ipsum sibi diplicere,
quod mijnus paeniteat scelerum.
Erasmus Exomologesis.
|
Is it your high Feast again, and I again amongst the guests?
But, Lord, the Wedding suit in which I came last time,
Is more than half worn out; indeed it does not look like one any more,
And I sit down brazenly as if it fitted me perfectly.
(5) How right your vengeance would be, if You now caught me by surprise
And threw me out of the door into the eternal cries!
But you still pay my bill, with Faith alone as my bond,
And some repentance, and you save my soul some fasting.
This is then the repentance-ready Heart. But the readiness goes not far:
(10) It’s work not yet begun. When will it be repentant
For now, for yesterday, and for the time to come,
At some point repentant for all time; and when do You want it, Lord?
Is it always over and over again, and always as before?
Let me just repent my hollow repentance!
Final day of the Year 1644.
The day before Holy Communion
This too is some kind of repentance,
to disapprove of oneself because
one does not repent enough of one’s crimes
Erasmus Exomologesis.
| 