Hendrik Bruno: Mengel-moes Leiden, 1666.
Uitgegeven door Ilse Dewitte
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Gebruikt ex.: UBL 1200 F 10; UB Gent Her 1387 bij books.google

Continue
[p. 1]

HENR. BRUNÔS

MENGEL-MOES,

Van verscheyde

GEDICHTEN,

op allerhande voor-vallende
saecken.

Begreepen in

TWEE DEELEN.

[Vignet: Fac et spera]

TOT LEYDEN,
By SALOMON WAGENAER. 1666.


[p. 2: blanco]
[p. 3]

HENRICI BRUNONIS

Varia

Diversi generis & argumenti

POËMATA

OF

MENGEL-MOES

van verscheyde

GEDICHTEN,

op allerhande voor-vallende
saecken.

’t Eerste Deel.

[Vignet]

TOT LEYDEN,
By SALOMON WAGENAER. 1666.


[p. 4: blanco]
[p. 5]

OP-DRACHT

AEN

MIIN HEER

ROCHUIS HOFFERUS,

RECHTS-GELEERDE,

Heer in BOMMENEDE, &c.

Raedt, ende Schat-Meester van de

Loffelijcke Stadt

ZIER1CZEE.

MIJN HEER,

    Ick legge voor uwe oogen en handen eenige Papiere Kinderen van allerhande stof, en ten goeden deele, zoo in Uw’ Huys, als Uwe Hoff-stede, tot Burgh, in ’t Landt van Schouwen, en elders geteeldt, ende voor geen geheel mismaeckte [p. 6] ver-worpen. Hier op steunende, en zommiger anderen viel-heyt, eygen-wetenschap, zotte bespottinge, van ’t geen zy veel-licht niet bereycken, veel min verbeteren kunnen, wel-gewogen zijnde, neem ick de vry-moedigheydt, van daer mede, oock zelf door Uwe raedt in het licht te staen. Al die mijne schaduwe mis-haeght, mach inde windt schermen, en de stralen van Uwe gunstige Sonne be-vechten. Niemandt zal my daertoe brengen, dat ick Uwe voor-spraeck hebbende, uyt der Dichters ver-zamelinge t’eenemael behoorde gesloten te werden. Veel min, dat ick voor al de Weerelt niet zoude mogen betoonen, voor zoo veel ick kan, hoe waerlijck, op-rechtelijck, en over-bodigh ick ben
Mijn Heer,

U. Edts. oot-moedighste, en aller-verplichste dienaer
HENRICK BRUNO.


[p. 9]

Op het by-leger vande Doorluchtighste
PRINCESSE
LOUYZE van ORANJE,
Ceur-vorstinne van
BRANDENBURGH.

Ick heb Princess Louyz van daegh ge-Ceur-vorstindt.
Gy vraeght my, waer dat ick de waerheydt daer van vind?
En waer, op wat manier de Dochter van Oranje,
Tot Duyts en Neerlands vreught, nae wensch, tot spijt van Spanje,
Haer naem verwisselt heeft? zijt gy nieuws-gierigh? Hoor;
Sy won haer nieuwe naem, toe sy haer naem verloor:
Toen Brandenburgers brandt, los-brandend’, goet begin had,
Sy wierdt de Ceur-vorstin, toen sy de Ceur-vorst in had.

Op de Geboorte vande
CEUR-PRINS.

Ick had Princes Louyz van ’t jaer ge-Ceur-vorstindt.
Ziet nu, hoe wel sy zich by ’t Ceur-vorstinnen vind!
Nu baerdt, nu wint een Soon de Dochter van Oranje,
Tot Duyts en Neer-lands vreught, en niet tot spijt van Spanje,
‘tWelck ick door vree-trompet den haat versaecken hoor.
Let op haer, die haer naem soo aen-genaem verloor;
[p. 10]
Die daedelijck, nae dat ’t los-brandend’ goet begin had,
Door ‘t Ceur-vorstinnens kracht, een Jonge Ceur-vorst in had.
Merckt eens, hoe ’t een gedicht op ’t ander dichten sluyt!
‘t Jaer was ’t de Ceur-vorst in, nu is ’t de Ceur-vorst uyt.

Op de Doodt van mijn Heer
JACOB CATS, &c.

Treurdt nu, Sorgh-vliedt, treurdt nu, duynen,
Die nu van Apollôs Kruyn, en
‘t Over-wonderlijcke Hooft,
Van uw’ Heer CATS zijt berooft.
Rept nu pennen, ô Poëten;
Laetse rijmen, die maer weten
Wat dat Grootst’ Parnassi licht
In sijn leven heeft gedicht.
Komt voor allen, mijn Heer HUYGENS,
Een die duysenden getuygens
Ruym alleen verstrecken kunt.
?omt, van VLIET, wien is vergunt,
Dat die Heer uw’ waerden oom was.
Komt, ô HEINSIUS, wiens droom was,
Niet dan op Poëten bergh.
?omt, all’ die ick daertoe vergh.
BRUNO sal, daer in begrepen,
Oock uw’ aller rouw na-slepen,
Op ‘t beklaegen van die geest,
Minst in kunst, in ’t reuren meest,
‘t Welck hy niet genoegh kan uytten;
Daerom sijn begin moet stuyten,
Daerom hy op *t lijck beswijmdt,
Daerom hy nu niet en rijmdt.
Want die man bekendt mits desen,
Sijn rijm CATS niet waerdt te wesen.
[p. 11]
Of scheydt liever all’ daer af,
En sluyt oock uw’ rouw in ’t graf.
CATS is niet genoegh te roemen;
‘t Is genoegh sijn naem te noemen.
Daer valt niet te seggen, dan,
CATS is doodt; daer’s meer niet van.
Want men most hem selfs op-wecken,
Om een Lijck-lof te verstrecken,
Sijne waerdigheydt gelijck.
Sucht met my maer, dat hy blijck
Van sijn ’s naems on-sterflijck leven
Door sijn Doodts-Kist heeft gegeven,
En sijn ziel in d’hemel leeft,
En haer eeuwigh Sorgh-vliedt heeft.

Graf-schrift op een Alssem-wijn-drincker.

Hier leydt een Kitte-broer; ’t graf moet begooten zijn,
Om sijn nat-gierig hert noch nae sijn doot te laven,
Brenght, Leser, wie gy zijt, hem aengenaemste gaven:
Bestort met tranen ’t graff niet, maer met Alsem-wijn.

[p. 12]

Aen een Kaeckelaertje.

Gy hippe-klinckje, die uyt ’t snapper-beckje stoot
Soo veel onnutte praet, te kleyn sijn all’ uw leden,
Om voor een man te gaen; maer reden, sonder reden
Maeckt in u, dat uw tongh noch is een lidt te groot.

Op my, een glaesje breeckende.

Ick brack het glaesje wijns: maer, kon het glaesje spreecken,
Het soude seggen, dat het mijne schuldt niet was;
‘t Soud’ seggen, dat het my, als vrient, noyt quam t’ on-pas,
En dat ick by een vriendt wel magh een glaesje breecken.

Aen malle TIJS.

Als ick flus, ô malle Tijs,
Sprack van wijsselijcke saecken,
Spraeckt gy; gy maeckt my wat wijs.
Neen; ‘t is u niet wijs te maecken:
Soo ‘t u wijs te maecken waer,
Als men wijslijck komt te praeten,
Most gy wijs gemaeckt zijn; maer
‘t Is te laet, soo moet men ’t laeten.

Van yemandt, die, willende twee vechtende
scheyden, wierdt doodt geschooten.
De Doode spreeckt.

Twee vochten lijf om lijf met op-gesette zin.
Ick siende sulcks, verschoot, en schoot daer tusschen beyden.
[p. 13]
Stracks schoot my een van twee: ick schoot den beck daer in,
En ’tscheyden deed, dat ik most uyt het leven scheyden.

Op Jan Gat, een droncken bloedt.

Jan Gat en weet niet meer, dan ‘t nieuw-gebooren kindt,
Of ‘t is een Zuyd’, of Noord’, of Oost’, of Weste-windt.
Hoe komt dat? om dat ’tgat van hem den heelen tijdt is
Vol nat, en dat Jan Gat de windt geduyrigh quijt is.

Op mijn slaepen op ‘t selfde bedt daer de
Coningh van Engelandt Carolus de Tweede
te Sevenbergen op geslapen had.

Een Kinder-Coningh ben ick eens weleer geweest;
Dat hoff is uyt, Godt danck; ’t Is item het geneest.
Van ‘t hooft-sweer ben ick vry; ick magh mijn rust vry raepen,
Op Coningh Carels bedt magh ick met vreeden slaepen.
Hoe-wel mijn Coningh-rijck van ‘t school is af-gedaen,
Soo hanght mijn neers nochtans, yets Coninghlijcks noch aen.

Aen een soete Joffrouw.

Ick was op gisteren met u ter Feest gebeden,
Volmaecktste maeghden - puyck van leden, zeden, reden
Ick had ’t gewenscht’ geluck te sitten aen uw’ zy;
Maer gy en wierdt niet zeer gevierdt, gekust van my.
Nu bidd’ ick, laet my toe, die schaê weêr in te haelen,
Ick sal de hooft-som geer’n met interest betaelen,
Vergeeft my, dat ick toen geen meysjes kusser was,
Ick hadd’ het veel te druck met ’t kussen van het glas.

[p. 14]

Aen mijn Maistresse (voor die tijdt)
Nieuwe Jaers-gifts uyt-biedinghe,
Op Nieuwe-Jaers-Avondt.

‘t Is morgen wederom, ô Soetert! nieuwe-jaer.
Wat nieuwe-jaers-gift sal ick u dan morgen geven?
Geldt, weet gy, heb ick niet; gy kent mijn’ sacken, daer
De duyvel ‘t leer toe gaf, en die voor kruyssen beven.
’k Heb alles aen mijn selfs, en buyten BRUNO niet.
Hebt gy daer zin in, ’ksal hem ’tnaeste jaer u schencken,
En al wat gy aen hem of ziet, of niet en ziet.
‘k Geef u dit jaer noch tijdt, om u eens te bedencken.
Gaept als u pap gebooden werdt.

Aen een Vriendt.

Gy vraegt my, lieve vrient, lust u een reys een glaesje
Van mijn morelle-wijn? ô mildt, ô nobel baesje,
Eers-halven zeydt mijn mont, maer boven ’thert af, NEEN.
Maer, kent gy my, gy weet, dat ick het niet en meen.
WiIt dan op and’re tijdt uw’ eer wat meer bewaeren,
En om niet meer uw’ vriendt te doen de waerheyt spaeren,
En, om geen oorsaeck meer van looghentjes te zijn,
Soo spaert uw’ vraegh al-tijt, maer nimmermeer uw’ wijn.

Aen yemandt van yemandt, die s’winters in de herbergen gingh,
en tegen ‘t voor-jaer daer van af-liet.

Vraegt gy, waerom dat Jan zich nu uyt kroegen hout,
Daer hy zich winter-daeghs soo dickwils quam te warmen,
En dronck een glaesje wijn? och armen, ja och armen!
Het weêr wert weer te warm; sijn beurs wert weer te kout.

[p. 15]

Aen een Vriendt, die my over het te veel dichten berispte.

Gy seght my, dat ick heb een on-gerustigh hooft,
’t Welc keeuwigh woeldt en maeldt; maer ‘kbidd’ u, vriendt, gelooft,
Tot on-rust heeft mijn hooft soo wonderlijcke lust niet;
t Hooft souw wel rusten, soo men my maer in mijn rust liet.
Maer, ‘t schijnt, dat yedereen, een dicht van my begeert,
Daer door dan of sijn feest, of vryster werdt ver-eert,
Daer door ick druck uyt-druck, of d’eene saeck, of d’and’re,
Maer, geven sy my rust, ’k geef haer-se met malkand’re.
En daerom slaet vry aen, aen elcke straet en poort,
Dat ick ’t gerijm niet soeck;
d’EEN SEGH’ HET d’ANDER VOORT.

Aen een zeer geestige Joffrouw, dewelcke beliefde te seggen,
dat sy noyt een geestiger mensch, dan my, gezien had.

Beleeftste maeght, gy seght, dat gy noyt hebt beleeft
Een mensch, wiens geestigheydt by my zy te gelijcken.
Maer voor uw’ geesticheydt moet ick, moet elck een wijcken;
Een Pallas schrijft my toe, al ‘t geen sy selver heeft.

Aen N. N.

Staet ghy nae beter staet? hoe? wilt gy zijn verheven
Tot hooger, die in ‘t laegh u soo te buyten gaet
Staet af dan van uw’ doen, ‘twelck in niet goets bestaet;
Staet laetst nae beter staet, staet eerst nae beter leven.

[p. 16]

Weeckelijck huwelijck.

Jan had een helle-veegh op Sonnen-dagh getrouwt,
Dit speet hem s’Maendaghs, die haer Dinghsdaghs heeft getouwt;
‘t Was Woensdaghs even slim, en op den Donder-dagh
Kon sy niet zijn verkocht; als hy op Vrydagh zagh,
Dat sy niet ganghbaer waer, beval hy haer stracks nader.
Op naeste Saterdagh aen Heyntje-pick, haer vader.

Op Domine N.

Men noemt u Domine, die van de borst te smeren,
Van ’t glaesjes lichten hebt soo heerlijcken verstandt,
Trots all’ de Priesters van Godt Bacchus in het landt;
Men noemt u Domine; want gy kunt Domineren.

Op een Speel-man, een Speel kint.

Jan was een speel-kint, nu is Jan een speelend’ man.
Is ’t wonder dan, dat Jan soo wonder spelen kan?

Op JAN DIRCKSZ.

Jan Dircksoon is in ‘t lest eens aen een soon geraeckt,
Die bleef twaelff, dertien jaer, jae langer onderwegen,
Dat’s nae de kunst-gewerkct; dat kint sal wel ter degen
Vol-maeckt zijn, nu soo langh daer over is gemaeckt.
Dat kint heeft veel voor uyt; en soo het nae behooren
Begaeft is, moet het zijn met ‘t voll’ verstant gebooren.

[p. 17]

Aen N. N.

Gy noemdt uw’ knecht een varcken van een jongen;
Dat woordt en is niet wel uw’ mondt ont-sprongen;
Gy praete daer de waerheydt av’rechts mis;
Een jongen van een varcken is’t, die ’t is.

Aen Yemandt.

‘k Hebb’ ’t glaesjen in mijn’ handt; gy zeght dat ick het sal
Gaen brenghen aen de man, dien ick het meest beminne’,
Ick sal gehoorsaem zyn, ick minn’ my selfs voor all,
Soo brengh ick ’t dan my selfs, en lap het lustigh binne’.

[p. 19]

Van twee rijcke Heeren, dewelcke by geval
aen geldt op haer reys te kort komende,
evenwel by de waerden goedt geloof hadden.

Twee rijcke fockers was haer beurs niet wel gesteldt;
Sy slachten veele toen, sy hadden weynigh geldt,
Maer hadde goedt geloof by on-bekende waerden,
Wie kan dan segghen, dat ’t geloof is uyt ter aerden?

Op een mael-tijdt, daer verscheydene Heeren
malkanderen harer Maistressen gesondtheyt toe-drinckende,
mijn Maistresse vergaeten.

Men brenght gesondtheyt om, ô hier vergaerde Heeren,
Den eenen sijn’ Maistres, en d’and’ren sijn’ ter eeren.
Men gaet de mijn’ voor-by, hebb’ ick ’er oock dan geen?
Jae; all’ der Musen rey; dat’s drie-mael drie, voor een.
Maer, naedemael die zyn on-zichbaer, on-gevoelick,
En dat men niet en weet, hoe fray, hoe moy, hoe goelick
Sy souden mooghen zyn, soo wil ’er niemandt aen,
Om haer’ gesondtheyt met een glaesjen aen te gaen;
Ick drinckse dan alleen, en, om te deegh te veeghen,
Drinckt een ’er een voor een? ick drinck’, voor neeghen, neeghen.

Op yemandt die over sijn vrouws doodt geen rouw droegh.

Vraeght yemant, waerom Jan, om ’t sterven van sijn vrouw,
Niet gaet in swarte kleeren?
Dats met een woort te leeren.
Hy bracht sijn vrou te kerck’, en met sijn’ vrouw sijn rouw.


[p. 22]

Op PIER bier-balgh.

Pier bier-balgh seydt, ‘k vergat myn tijdt; maer and’re weten,
Dat hy door bier geen tijdt, maer zich selfs heeft vergeten.

[p. 23]

Van een seeckere soete Vrouw.

Ick kenn’ een soete vrouw een mans gehoorsaem wijf,
Die in een manteltje haer selven heeft gesteecken,
Gemaeckt van ‘s mannen broeck. wat sal ick hier van spreecken?
Al is hy vooghdt, nochtans heeft sy de broeck aen ’t lijf.

Aen yemant vande kijvende wijven.

Gy vraeght my, waerom doch de wijven door-gaens kjven
En knorren, als de mans niet veel by huys en blijven?
Ick vraeg’ u wederom, weet ghy niet wat ’t beduyt?
Sy hebben haer wel ruym soo lief ’t gat in als uyt.

Op een blaes-kaeck.

Een snorcker, die altijdt gaet van sijn’ wijsheyt roemen,
Quam ick eens by geval een heele geck te noemen.
Dat, seyde hy, was valsch. Ick lacch ’er dubbeldt meê.
Is hy geen heele geck? hy is de helfdt van twee.

Van een soete Joffrouw, klaeghende over een mugghe-beet.

Het meysje klaeghdt, dat sy van ’t mughje is gebeten;
Was ’t vreemdt? haer vleesch was soet; ’t scheen ’t mughje heeft ‘t geweten.
Wel, op een and’re tijdt, ô meysje, deckt uw’ bloodt,
Eer ’t leck’re mughje u licht byte tot ter doodt:
Maer soetert, mocht ick u soo nae, als ‘t mughje koomen,
Ick soud’ beleefder zyn; ick souw uw vel wel schroomen,
Of toonen, waer ‘t uw wil, hoe dat ick bytigh ben.
Ick soud’ u byten. Hoe? gelijck de haen de hen.

[p. 24]

Op een siecke Bruydegom.

Dits wat nieuws om nae te segghen,
Want den Bruydegom gaet legghen
In de Voor-craem, voor sijn Bruydt.
‘t Geen doch immers niet en sluyt.
Maer, ick hoop’, het sal nae desen
Met haer beyde beter wesen;
‘k Hoop’, dat nae sijn Mis-craems val,
‘t Bruydtjes Wis-craem volgen sal.

Uyt naeme van N. N. op een laet-dunckende Vrouw-mensch.

Trijn pocht, en snorckt, en roemdt, dat ick haer hardt kom vrijen,
Maer dat ick niet en sal (juyst wil ick niet) bedijen,
En dat ick, arme sul, een blaeuwtje loopen sal.
Djt zeydt sy om haer eer. Maer ’k hoop’ dat ick soo mal
Mijn leven noyt sal zyn, dat ick my sal verhangen
Aen sulcken schoonen (foy!) ick houw daer toe mijn’ gangen
Noch veel te kostelijck. was tusschen ons gevry,
Soo liep ick ’t blaeuwtje niet aen haer; maer sy aen my.

[p. 25]

Aen yemandt, die het by Joffrouwen te bont gemaeckt had.
Uyt naeme van de Ioffrouwen.

Wy moeten niet te vies, maer gy moet oock geen guyt zyn,
Wy moeten resoluyt, maer gy niet dissoluyt zyn.

Op ’t bancquet, leggende in ’t servet van een seer soete Joffrouw.

In ’t Joffertjes servet leyt hoop-werck zoetigheydt,
Van zuycker, van macrons, van alle confituuren,
Maer dit is haest ontzoet; doch all’ mijn’ tijdt sal duuren
De soetheydts nae-smaeck, die in haer geselschap leydt.

Levertje op een Bruyloft.

Dit ’s lever van een hoen, maer van geen mugghe-vleys,
Bruydts maeghdom wensch’ ick goê, maer geen behoude reys.

Levertje op de Bruyloft
van
Joffr. CORNELIA PLUVIER,
Bruydt vande Kunst-rijcke Schilder
WILHELM KALF.

Dit’s lever van een hoen, geen lever van een Kalf.
’k Wensch ’t Bruydtje haest met ’t Kindt, en liever heel als half.

Aen yemant.

Gy houdt u tot mijn rijm heel veel te veel genegen;
Gy zegt die waerdt te zijn, om tegen goudt te wegen.
[p. 26]
Ey, weeght mijn’ rijm dan eens, die gy soo waerdigh houdt.
En valtse dan te licht, verswaertse met uw goudt.

[Audi & alteram partem]

’t Selfde in Neerlandts.

Geeft ons beraedens tijdt; men moet in geene saecken
Soo sonder overlegh te haestigh uyt-spraeck maecken.
Maer ‘t is behoor’lijck, dat men in de weegh-schael leydt,
Het geene d’eene zijd’, en ’t geene d’andre zeydt.

Aen Goverdt, een bot-muyl.

O Goverdt, slechte quant, daer in, helaes! och armen,
Geen geest, geen leven steeckt, maer enckel stront en darmen,
Mocht ick herdooper zyn van uwe naem, ô Goverdt,
In plaets van Goverdt soud’ ick u gaen noemen Groverdt.

Aen een Heer, my een extreem Poët noemende.

Mijn Heer, gy seght, dat ick ben een extreem Poëet.
Dit seght gy wel uyt gunst, maer, gunstigh Heer, ick weet,
Dat sulcks met waerheydt niet van my en is te segghen,
Ten waer men ’t nae de zin, als ick ‘t neem’, uyt gingh Ieggen.
’k Ben een extreem Poëet, soo ick ’er een verstreck,
Dat is, ick volgh haer all’, en sluyt, als laetste,’t heck.
Extremi primorum, extremis u/que secundi.

[p. 30]

Aen Joffrouw N. N.

Ghy ginght, me Joffrouw, my rabatten, en ponjetten,
(’k Weet niet van waer het quam) goedt-hertelijck byzetten.
‘k Weet niet van wie dit komt; ick heb u noyt gezien,
Mijns wetens, noch waerom ick zulck een gift verdien’.
Doch, zijt gy dan zoo mildt, wilt my noch eens beschencken,
(Zoo gy noch maeght zijt) met een hemdt; op ’t eerste wencken
Van uw’ believen, zal mijn zoeten inne-val
Bewijsen, dat ick noch een schoon verdienen zal.

Aen een seecker Joffrouw.

Gy wouwt wel weten, wie dat uwen vrijer was,
Ick ben ’t voor desen tijdt. Vraeght gy waerom? om ’t glas.

Op leuye JAN.

Pordt yemandt Jan tot werck? Jan maeckt geen werck daer van.
Jan seydt, hy heeft geen tijdt; ick segh, hoe komt dat, Jan?
Hy swijghdt; maer ’k weet de saeck, al zeydt hy niet een mijt.
Want Jan verronckt, verzuypt, ver-eet, verdrinckt sijn tijdt.

Aen yemant.

Gy vraeght my nae uw’ vrouw, hoewel gy met uw weten,
Haer, denck ick, in een kuf, of hoer-huys hebt vergeten.
[p. 31]
Gy vraeghdt my nae uw Vrouw: wat houdt my dat ick zeg,
Gy vraeght my nae een hoer, nae een bekende wegh?

Op een sot hoere-kindt.

Ziet eens dit speel-kint aen, ’t welck rijck van vaders is;
Al noemde men tien twaelf, men noemde niet licht mis,
Of dertien voor ’t dozijn, als tot een toe-gift; d’een
Heeft hier een arm gemaeckt; den anderen een been,
Een derde dit of dat. maer malle Jan viel ‘t lot
Van ’t hoofdt te maecken toe daerom is ‘t kindt oock sot.

Aen een Joffrouw, willende dat ick wat op
een hylick-maeckers koeck soude maecken.

Gy, Joffrouw, wildt dat ick wat rijms op koek sal maecken,
Op hylick-maeckers koeck; maer stelde gy ’t aen my,
Ick maeckte liefst wat jonghs op u aen uwe zy,
Dat maecksel soude dan wel best het hylick maeken.

Van een speel-lieden geselschap, en sotte Goossen.

Toen ick de laetste mael in soet geselschap was,
Ginght op een speelen aen; d’een speelden op den bas,
Den and’ren op de veel den derden op de fluyt,
Den vierden op de harp, den vijfden op de luyt:
Het spel van all’ die vijf had aerdigheyt en slot.
Maer, Goossen speelde ‘t best. watspeelde hy? de sot.

Aen yemant, met het senden van mijn antwoort op sijn schimp-dicht.

Neemt dese weder-groet, voor ‘t onbeschofte groeten.
Indien dat dit gedicht niet handen heeft en voeten.
[p. 32]
Soo heeft de dichter noch voor u van beyde wat,
Twee handen op uw’ kop, twee voeten in uw gat.

Aen een seecker wijn-verlaeter.

Laet van uw plengen af, laet af, ô wijn-verlaeter,
Die door uw’ mengelingh de wijn tot water brouwt,
Schenckt rijckelijck uw vocht; schenckt (dat gy ‘t wel onthouwt,)
Schenckt ’t waeter niet als wijn, maer schenckt de wijn als waeter.

Op het Memori boeck van Joffrouw C.P.S.D.

O schoon Memori-boeck, geluckighste der boecken,
Wat wil, wat sal ick u benjden, of vervloecken?
Gy zijt het, welck alleen die aller konsten maeghdt,
Die aller geestjes roem, gedurigh by haer draeghdt.
Het welck sy soetjes druckt, het welck sy aerdigh handeldt.
Daer met sy op en neêr, en allerweghen wandeldt.
Gy zijt het, ’t welck sy leydt in ’t midden van haer schoot;
Gy zijt haer by-slaep selfs, gy zijt haer bedt-genoot.
Gy zijt het ’t welckick wensch, (maer te vergeefs te weesen.
Was mijne naem in u in ’t witste bladt te leesen,
In ’t witste herten-bladt, soo stondt ick stout by haer;
Soo had ick ‘t hooghst’ geluck, als gy, getroffen; maer
Gy zijt ’t Memori-boeck, waer uyt ick ben gewreven,
Dien sy, helaes! heeft in ’t vergetens boeck geschreven.

Uyt naeme van yemant, aen sijn Maistresse.

Stracks zagh ick liefste hert, uw wijnen kelder oopen,
En u daer binnen staen; soo ben ick toegeloopen,
Om door den alsem-wijn, en op uw’ malsche mondt
Te gaen mijn nuchter hert verversschen; gy terstondt
Sloeght my geen kusjen af, en hebt my wijn gegeven.
[p. 33]
Maer hoe is dese wijn sijn bitterheydt ontdreven?
Hoe smaeckt hy my soo zoet? hoe sal ick dat verstaen?
’t Is, dat uw’ Nectar-aêm daer over is gegaen.

Continue
[p. 36]

Dialogi inter Horatium & Lydiam
Parodia.

Bruno ad Hofferum.
DOnec gratus ero tibi,
    Nec quicquam potior pectore candido
Candoris genium colet,
    Cunctis laetus ero sorte beatior.
Hofferus ad Brunonem.
(5) Donec non alium magis
    Ardebis, neque erunt nomina prae meo,
Quae, Bruno, propius coles,
    Affectu faciam perpete mutuum.
Bruno.
Me dum mens melior reget,
    (10) Dotis docta tuas, & menti sciens,
Pro te bis cupiam, Roche,
    Si parcat capiti Parca tuo, mori.
Hofferus.
Me terret face mutua
    Bruno, dimidium: pars melior mei;
(15) Pro quo bis cupiam mori,
    Si servent juvenem fata superstitem.
Bruno.
Sic nos prisca animet fides,
    Conjunctosque jugo servet aheneo,
[p. 37]
Si nunquam (en manus, en fides)
    (20) Discordi pateat janua jurgio.
Hofferus.
Quanquam non opus est loqui,
    Cum res lingua sibi, testis, & arrha sit,
Hoc dicam tamen unicum,
    Tecum vivere amem, tecum obeam libens.


Ad Echo.

        O argutula vallium inquilina,
        Sylvarum, nemorum sonora custos,
        Echo garrula, tota vox, tametsi
        Muta sit, nisi mota voce nostrâ,
        (5) Dic oro mihi, Nympha, dic amabo,
        Ad Rochumne meum meae loquelae,
        Partem vis aliquam referre? Ech. ferre.
        Nostin’, quâ sit in urbe, fare? Ech. fare.
        Illustris Zirizea tale coeli
        (10) Pignus, depositum tenet, superba
        Tanto cive, regente, vate tanto.
        Huic cum carmine ferre cogar, à quo
        Sumam carmina vate, digna vate?
        Ech. A te. Br. Castalii liquor caballi
        (15) Nunquam sicca mihi rigavit ora.
        Ech. Ora. Br. Castalides Apollinemque
        Rochus possidet; usque, nî benignus
        Isthaec unguina commendet, laborem.
        Ech. Orem. Br. recta mones, per est benignus,
        (20) Et communicat omnia, & recondit
        Privatum nihil; à Rocho decorè
        Sic quicquam petitur, petens potitur.
        Ech. Scitur. Br. si tibi scitur illud, Echo,
        An non me quoque opem rogare fas sit?
        Ech. (25) Fas sit. Br. Vade citò rogare nostro
        Ergò nomine; vade, & impetrabis.
        Ech. Abis? Br. I redeas onusta turbâ
[p. 38]
        Omni Castalidumque Apollinisque
        Rocho mox metrica sua moneta,
        (30) Nomen, quâ potero, voletque, solvam,
        Tu jussu rationem habeto. Ech. habeto.


VERTAELINGH

VAN

Horatii Epodôn boecks tweede Epod.
Beatus ille, qui procul negotiis, &c.

Aen de Heeren van Zulichem, Brandwijck, en Hofferus,
Heer in Bommenede.

GEluckigh is hy, die verr’ van bekommernissen
    (Gelijckerwijs het volck van d’eerste weerelt was)
Met eygen’ ossen ploeght, op vaederlicke landen,
    En die vry van de schult en alle woecker leeft;
(5) Noch door de moordt trompet, als de soldaet geweckt wert,
    Die oock geen schrick en heeft voor de verstoorde zee,*
Die ’t op-geblasen hof, en die het vierschaers twisten,*
    En d’hooghe poorten van de rijcke Fockers schuwt,
Die daerom dan, of aen vol-wasse wijn-gaerdts rancken*
    (10) De hooghe populier huwt en te saemen hecht,
En rancken, die onnut sijn, met sijn mes af-snoeyend’,
    Vruchtbaerder enten in der selven plaetse steldt,
Of leggend’ in een langh en bochtighe valleye,
    Sijn loeyend’ koeyen-vee van verre dwalen ziet:
(15) Of in een zuyvre kruyck* giet hoonigh uyt de korven,
    Of scheert de schaepjes, die swack en die teder syn,
Of als de herfst sijn hooft, gekroont met rijpe vruchten
    Heeft op het cierlickst’ langhs den acker op-gebeurt,
Hoe blijd’ is hy door sijn geënte peeren plucken!
    (20) Door’t plucken van de druyf, die selfs het purper tart
Waer mede hy u, ô Priaep, en u, ô Vaeder
    Sylvaen, beschermer van sijn huys en hoef, beschenckt.*
[p. 39]
Nu lust ’t hem onder d’oud’ galnooten boom te leggen,
    En dan eens in het tay aen d’aerde klevend’ gras,
(25) De waet’ren onderwijl gaen van de bergen schieten,
    En van de vogels werdt in ’t bosch getiereliert,
En daer is brons-geruysch, door ’t vlieten van de beecken,
    Op dat hy daer door in ’t gemack’lijck slaepen vall’.
Maer als het winter-jaer van Jupiter met dond’ren
    (30) Plas-regen neder-stort, en ’t velt met sneeuw bedeckt,
Dan jaeght hy hier en daer de felle wilde swijnen,
    Met veele honden, met het uyt-gespannen net,
Of hanght aen stockjes hier en daer de vogel-stricken,
    Opdat hy lijsters, die verhongert syn bedriegh.
(35) Of vanght een blooden haes, of over-zeesche kranen
    In stricken, ’t welck hem is genoeglijck arbeyts loon.
Wie isser doch, die hier niet in en soud’ vergeten
    De boose sorge, die de Min in sich begrijpt?
Soo dan een kuysche vrouw ten deel te hulpe kome
    (40) Aen ’t huys, aen ’t zoete kroost van kind’ren gaede slae,
(Gelijck als een Sabijnsch, of van de sonn’ verbrande
    Vrouw van de Apulier, die wacker is ter been)
En den gewijden haert bestoockt met oude houten
    Een weynigh voor de komst van haer vermoeyde man,
(45) En sluytend’ ’t vroolijck vee met saem-gevlochte horden
    De uyers uyt-melckt die van melck gespannen staen,
En tappende de most van ’t jaer uyt soete vaeten,
    De spijsen toebereydt, die niet en zijn gecocht,
Soo souden my* niet meer Lucrijnsche oesters smaecken,
    (50) Noch oock de tarrbot, noch de kostelijcke scharr,
Soo ’t onweêr, donderend’* op d’Oosterlantsche baeren,
    Die by geval van daer op dese zee verdreef.
Geen Africaens Phasant en soudt soo wel my monden.
    Noch ick hebb’ meer smaecks in d’Jönische patrijs,
(55) Dan in d’olijven, van de tacken uytgelesen
    Die aen de boomen van de aldervetste zijn
Of lieflijck men’wel-cruydt, dat geern groeyt inde beemden,
    En maluwe, die is gesont voor ’t siecklijck lijf.
[p. 40]
Of ’t lam, ’t welck is op ’t feest des Acker-godts geslagen,
    (60) Of ’t bockje, ’t welck de wolf is uyt sijn keel ont-jaegt,
O hoe genoeghlijck is ’t in dese leckernijen
    Te zien hoe ’t satte schaep zich spoeden gaet nae huys,
Te zien, hoe d’ossen, die vermoeyt syn, d’omgekeerde
    Ploeg sleepen, met haer moê end’ afgesloofden hals:
(65) En slaeven, als een swerm, in rijcker luyden huysen,
    Te zien rontom het vier en wel-gestoockten haert.
Als Alphius dit hadd’, die woeckeraer, gesproocken,
    Die ’t scheen, als of hy strackx een lantman wilde zijn,
Heeft hy ter halver maent sijn gelt heel ingetrocken,
    (70) Om ’t uyt te setten op d’eerst’ van de nieuwe maendt.

FEEST-GEDICHT
Ter eeren vande Heer
VENTIDIUS RICCEN,
Casteleyn, ende Hooft-officier der Stede Purmerende,
Bailliu vande Beemster, en Wormer, &c.
en Ioffrouw
HAESJE AUGUSTI]NS.
Getrouwt tot Hoorn, den 24. van Maert 1658.

Ventidius had strackx geen quaet oogh op sijn Bruydt,
(Want de goet-aerdigheyt siet haer ten oogen uyt)
Soo haest als hy haer sagh. Maer, om haer Bruydt te maecken,
Daeraen was moeyte vast, gelijck aen alle saecken,
Die men met arbeyt soeckt, die men besit met vreugt.
Dat yemant ‘t selfs t’huys komt, dat doet de man geen deugt.
Sijn haesje en de deught verschilde niet een aesje,
Sijn hert was greetigh na sulck een uyt-nemend’ Haesje;
[p. 41]
Maer’t most gevangen zijn, ’t most wesen nae gejaeght,
Van die gevangen was tot liefde tot die Maeght.
Op dese Haesjes-jacht en heeft hy van sijn’ hönden
In ‘t minst’ geen hulp gesocht, in ’t minst’ geen baet gevonden,
Hy selve was sijn brack; hy selve had de lucht
Op sijn’ soetst’ ander-selfs. Sijn uyterlijck gesucht,
Door ’t innerlijck gestijft, geblaesen in haer ooren,
Kon Sy bescheylijck sien; maer wilde ’t eerst niet hooren
Verhooren immers niet. Haer hert, sin, lust, wil, gonst,
Verborght sy langh voor hem. Sy veynsde, nae de konst.
Sy veynsde nae de konst der Jofferen met eeren,
Hy kon uyt ‘t A. B. C. haer geen Jae spellen leeren.
Hoe dickwils dat Hy liep nae ’t Haesje op een draf,
Haer spellen van een Neen drees Hem de trappen af.
Al had hy haer op ’t spoor, Sy maeckte ‘t spoor hem byster,
Al kreegh hy spooren selfs van Venus tot sijn Vryster,
Al quam Cupido selfs met pijlen en met boogh,
‘t Scheen dat Sy scheut-vry was. ’t Scheen dat haer niet bewoogh.
Sy hadd’ vermaeck in sijn vermaeck’lijcke ellende.
Maer nu maeckt Sy daer van ten laesten eens het ende.
Slot-vooght van Purmerend’, soo siet gy en bevint,
Dat, die gestaedigh jaeght, noch eens in ‘t ende wint,
En eens krijght voor de windt; en ’t windtje vlack in ‘t laecken.
Nu weet gy uwe vanghst. Nu hebt gy slot van saecken.
Nu sijt gy oock haer Vooght, en niet alleen van ’t slot,
Sy kan niet tegen uw’ nootsaeckelijck genot.
Sy is vol-komen nu beslaghen in Echts-boeten.
Sy sal, niet eer’, maer schaemt’, ter kercken brengen moeten.
Haer loopers helpen haer nu niet. Sy is in ’t net.
Men port nu haer met u nae ’t leger van haer bedt.
Gaet, vlieght te samen heen, ‘k Wensch, dat gy twee in desen,
Mooght een goê rammelaer en een goê voester wesen.

[p. 50]

BRUYLOFTS-GEDICHT
Op het Huwelijck van de E. Heer
Mr. JAN de GROOT, Rechtsgeleerde.
En d’Eerbaere, Deughtrijcke Iuffrouw
CATHARINA KUYPERS.
Aen de Speel-genootjes.

1.
Spel-meysjes, Soetertjes, Bruydts Cameraetjes,
Heyninghtjes, die noch de Bruygom en Bruydt
Schut van malkand’ren, en futselt met praetjes,
Is ‘t noch niet langh genoegh, is ‘t noch niet uyt?
Steeckter een speltje by, en laet het spel
Voortgaen, seght Bruydtje-maet, vaert ’er mee wel;
Vraeght haer dan morgen, als ’t werck is gedaen,
Staetigh, hoe haer haer staet aen magh staen.
2.
Vraeght haer dan morghen, in ’t maeghd’lick te geven.
Kusjes aen haer, in haer Vrouw’licke staet,
Of het soo quaedt of soo vreemdt is te leven,
In sulcken leven, daer sy nu nae gaet;
In sulcken leven, daer ’t leven uyt vliet,
Sonder het welck het is minder als niet;
In sulcken leven, daer ’t alles uyt sproot,
Sonder het welcke het leven is doodt.
3.
Doodt en te niet moet het leven nu wesen,
’t Geen nu uw’ Bruydtje-maet weêr-houwen souw:
‘t Maegdelick schamen, noch ’t sottelijck vresen,
Houw haer van soetheyt en ‘t mergh van de trouw.
Laet maer de hoepen te saem syn gehecht,
‘t Saeckje bemiddelt en even beslecht;
Laet door Cupido, die ’t huwelijck bindt,
Kuyper en Kuypstertje kuypen om ‘t kindt.

[p. 51]

Eygen-raedt.

Men raad my aen een vrouw; maer neen, zoo langh het kan zijn,
Ick wil geen vrouwen man, ick wil mijn eygen man zijn.

Op JAN V. B.

Jan die tot d’ooren toe in schult steeckt, arme vaer,
Wenscht dat het heele jaer maer eene Sondagh waer.
De Maendagh bovenal, en d’andere heeft Jan
Den sonderlinge walg, een vreemde af-schrick van.
Wat oorsaeck mach het zijn, dat Jan wenscht, zoo hy zeyd,
Dat ’t altijd Sondagh waer? is ‘t uyt Godts-dienstigheyd?
O neen, ô neen, ô neen. Hy komt in kerck, noch kluys,
Maer in zijn beurs heeft hy geen penning-munt, noch kruys,
En daerom wenscht den bloed om eeuwig Sonne-dag,
Om datmen op dien dag geen schulden manen mag.

Geldelooze klaght.

Ick hebb’ een kruys, nu ick geen kruyssen hebb’ in huys;
Maer zo ick kruyssen had, zo had mijn huys geen kruys.

Op N. N. een gemackelijcke kinder-maecker.

Klaes Klick had by geluck zijn wijf gemaeckt met kind,
Sy zey, ey doet noch eens op ’t wijsje als ‘t begint;
Neen, zey hy, ‘k heb ’t gedaen; ‘t en zou my niet meer lusten,
Ick houw mijn rust; want op gedaen werck is goed rusten.

[p. 52]

Op Yemandt.

En rechte slimme gast zey wel te recht, dat Oenen,
Wat dat hy deed’, of liet, niet recht gingh in zijn schoenen.
Vraeght yemandt waerom dit op Oenen was gemeent?
De schoenen, die hy droegh, had Oenen maer geleent.

Op Warnar.

De deune Warnar had my slae belooft te geven,
Hy gaf my veel met mond, maer weynigh met de handt.
Is weynigh geven veel beloven in zijn landt,
Had hy my beter nul op mijn request geschreven.

Op zeecker Juffrouw, die meer wijn weygerde te drincken,
als tot de knoopjes.

Gy wilt maer drincken tot de knoopjes toe; hoe dat?
‘t Is of gy zeggen woud’, ’k heb ’t verder noyt gehadt.

[p. 55]

TUYNS-NOODINGHE.
De tuyn spreeckt.

Treedt in, die van mijn schat niet dan het ooghs behaeghen,
[p.56]
En ’t geen mijns meesters handt u toe-reyckt, wegh wildt dragen;
Maer die te snoep-sieck is, of anders niet te pluys,
Die brengh’ sijn oogh niet meê, of laet sijn handen t’huys.

Graf-schrift van een Spanjaerdt.

Hier leydt een Spaensche Don Alonzo de Matrança,
De Frigueroa, de Toledo, de Bragança.
Vraeght niet nae sijne deught, of daeden, of sijn Faem.
In desen man en was niet groots, dan dese naem.

Aen een seer geestighe Joffrouw.

Ten is niet vreemdt, dat gy noyt swaer en zijt geweest
Van lijf, noch oock van’t kindt. Want gy zijt niet dan geest.

Op-dracht van mijn tronjes teckeningh,
Aen mijn Suster
ALIDA BRUNO.

Ontfanght mijn teeckeningh, soo die gegeven werdt;
De trony is copy, het principael is ’t hert.
Hier geef ick u aen my, al ’t geen ick u kon geven,
Behoudens goedt en bloedt, behoudens lijf en leven.

Op KEES, kalfs verdrincker.

Kees had een kalf verkocht; stracks gingh hy ’t geldt verslempen,
En soop soo sterck, dat hy gingh kalven door sijn keel.
Noch eyscht hy vocht op nieuws; maer, neen, hy heeft sijn deel;
Nu ’t kalf verdroncken is, is ’t tijdt de put te dempen.

[p. 57]

Op Trijns de vuyle bruydts kroontje.

Trijn Joosten is de Bruydt; men set haer ’t maeghdoms kroontje,
As kacks, noch boven’t hoofdt. al is de Bruydt geen maeghdt,
Maeghdt is het, ’t geen’ sy draeghdt, ’t sy dochtertje, ’t sy soontje.
Soo kroondt men haer niet, maer ’t kindts maeghdom dat sy draeght.

Op JAAP.

Jaap was niet deun, ô neen; hy troude rijcke Claer;
Niet om haer goedt, ô neen; maer ‘t is goedt meê-genomen,
Sprack hy, nu sy ‘t goedt heeft, laet ’t goedt met Claer vry koomen,
Ick neem’ niet haer om ‘t goedt, ick neem het goedt met haer.

Op TIJS.

Tijs is geen wijser man, dan sijne neus hem langh is;
Men maeckt hem alles wijs , wanneer men aen de gangh is;
Want hy geloofdt het al. hoe springht men om met Tijs!
Men maeckt hem alles wijs, maer nimmermeer hem wijs.

Aen een Vriendt.
wat nieuws van een mantje met een stelt, &c.

Een mancke-pootje, vriendt, een mantje met een stelt,
Heeft by een frissche meydt twee soonen toe-gesteldt.
Moet ‘t mantje met sijn stelt niet wel een dapper heldt zijn?
Moet ’t mantje met sijn stelt niet wel een man in ’t velt zijn?

Op AELTJE, &c.

Rits Aeltje wierdt met ‘t kindt, door haer ontuchtigh leven,
[p. 58]
Een meysjen, op een meydt van passen toe te geven.
Hoe vat gy dubb’le zin, ô leser, van mijn dicht?
s’Is kleyn, en sy gaet groot; s’is swaer, en sy is licht.

Aen Roose-mondt, op een gestoolene a-Dieu-kus.

Soet hertje, Roosemondt, schoon-ooghde toen ick flus
Nam tot a-Dieu van u een on-verwachte kus,
Riept gy, dat ickse stal. Is ’t waer, mijn lief, mijn leven?
‘k Wil geen gestoolen kus, ick wil s’u weder-geven.

Op malle JAN, Innocent-draegher.

Jan draeght een innocent.
Ick schat die voghel nae sijn kuyf en nae sijn veeren.
Want die onnos’le vent
Draeght in sijn breyn en hoofdt copy van sijne kleeren.

Aen mijn Suster ALIDA, op het over leveren van mijne teeckeningh.

Mijn liefste Aeltje-sus, dit is uw Henricks wesen,
Of, soo het ’t niet en is, het soude ’t geerne wesen.
Indien uw broeder niet in dese teeck’ningh leeft,
Neemt ‘t niet voor ’t geen het is, maer neemt voor ’t geen hy ’t geeft.

Op JAN, begraeven zijnde.

‘t Is alles geen civet, geen muskus, ’t geener stinckt,
Geen goudt, al datter blinckt.
De schijn bedrieght het oogh; het voor-hoofdt deckt des herten
Vermonde, valsche perten.
Blancketsel ‘t rimpel-vel; ’t geschilderd’ graf de stanck
De zilv’re kroes de dranck,
[p. 59]
Die bitter is, als gal; de gulde huyf deckt pillen,
Het hemdt de naeckte billen.
De rock ’t gescheurde hembt; de huyck den rock, die heughd
Van Marten Rossems jeughdt.
Maer, wat deckt Jan doch nu, die niet met all van waerde
Aen ziel of lijf had? d’aerde.

Aen sommighe rondêlers.

Gy rijm en kitte-broêrs, die kunt soo’ wel rondelen,
Als ick het niet en kan; ey, laet u niet vervelen
Dat ick de waerheydt segh, als eene geck van velen,
Als grootste geck van all’, gy wildt uw’ roll verdelen.
Maer niemandt wil voor geck gaen spelen; ’t is een helen
Jae ’t is een dubb’le geck, dien dit yets kan verschelen;
‘t Spel sal in geen van ons min of meer wijsheyt telen;
Maer, al wie speeldt voor geck, sal voor ons allen spelen.

Aen een Edelman, my een seer schoone roose vereerende.

Ick kreegh een nob’le roos van uw wel-ed’le handt
‘t Was wel; maer liever had ick, (soo ick ‘t bot verstandt
Van mijn’ on-edelheydt goedt rondt, goedt zeeuws magh loosen)
Een roose-nobel, dan tien sulcke nob’le roosen.

Op JAAP.

Jaap roemde van ’t verstandt, ’t welck hy heeft van de jacht,
En stelde korts daer nae tot sijnent langh de pijpen,
Soo dat ’er niemant in mocht blijven, dagh of nacht.
Eerst kon ick ‘t niet verstaen, nu kan ick het begrijpen.
Jaap jaeght op sijn’ manier, hoewel ick ‘t noyt en las,
En noyt tevooren wist van all’ mijn levens daeghen,
Dat het met Jaap al meê een soort van jaeghen was,
Zijn wijf, met kindt, en knecht, en meydt ’t gat uyt te jagen.

[p. 60]

Aen N. Driehuysen, Bruydegom.

Op dat mu door de trouw uw’ naem niet kom te mind’ren,
Wensch ick, Driehuysen, u drie huysen nae uw wensch,
Drie huysen, nae de hoop’ van Bruydt uw ander mensch;
Een huys vol geldts, een huys vol vreughdts, een huys vol kind’ren.

Aen een jonghe Joffrouw, my te gast noodende.

Schoon meysje, die uw’ slaef te gast noodt, als uw’ vrient.
Het spijt my, dat ick dit niet heb op u verdiendt.

[p. 61]

Op de Bruyloft
Van de Heer
JANUS SAEB van DAVELAER,
En de Juffrouwe
PIETERNELLE, HAUWARTS.

De zoete tijt komt aen. Niet zoeter dan het minnen
Krijght nu sijn uyt-komst, en behoorlijck eyndts beginnen.
De gras-maendt opent sich, en wat niet in de Bruyt,
‘t Geen voor sijn groene jeught gras-duynen vreught besluyt
[p. 62]
Aen onsen Bruydegom! wat niet al troetelingen
Sal ’t quinckelerend’ dier be-neurijen, besingen!
My dunckt, ick zie nu al, ick zie de Nachtegael
Hier zitten op het dack en boven dese zael;
Die wil sijn soet geluyt nu huwen aen de kelen,
En aen het Snaren-spel van Cymbalen en Velen.
Ziet! Hymen houdt de toorts. Het schijnt, als of de Maen
Wil over ‘t Ledekant een weynigh stille staen.
Wat sal van Davelaer nu al genuchten haelen,
Nu hy gaet op het Oost in ’t schootjes west-hoeck dalen;
Tot welck geluck hy is gekomen van het Noordt!
Ick sal niet klappen, ‘t geen van ’t bedde wordt gehoort.
Hoort, Bruylofs-gasten; laet dit Paer doen haere dingen,
Terwijl wy helder op eens, haer ter eeren, singen.
Laet d’eene fluyten, op het wijsjen als ’t begint,
En d’and’re proeven, wat voor smaeck hy daer in vindt.

Feest-gesangh.

1.
Mijn Sangh-goddinne,
Helpt my weder aen de zangh,
Over ’t soetste spel der Minne,
‘t Geen weêr gaet sijn oude gangh,
In de linnen-hey, en ’t veldt,
Daer een wort ter neêr geveldt,
Maer schoon een de strijdt al winne
Geen wordt in de doodt bekneldt.
2.
Dit is een strijden,
Dat het nieuwe leven geeft,
Binnen negen Maenden-tijden,
Aen die ‘t noyt gehadt en heeft.
Daer de weerelt door bestaet,
Die geen vleesch en bloedt en haet,
Maer betracht van weder-zijden.
Is het soo niet, Bruydtje-maet?
[p. 63]
3.
Haer’ ooghjes spreecken,
Met het herte, voor de mondt.
Dit is een onfeylbaer teecken,
Dat Sy het alsoo bevondt,
Van die uur af, dat Sy wierdt
Eerst in ’t Echte-bedt gevierdt.
Daerom neemt Sy (‘t is gebleecken)
Wederom ’t hayr van den hondt.
4.
Vaert wel, Gelieven;
En gy Maegden, die hier zit,
(Ick hangh ’t zegel aen die brieven)
Vaerd oock aen een spel, als dit;
Daer gy licht wel veel van droomt,
Maer geen waere vreught uyt stroomt.
Droomen sijn maer herte-dieven;
Maer het doen is ’t rechte wit.

EEN ANDER.
Aen de Joffrouwen Speel-genootjes.

1.
Wel-kom, waerde Speel-genootjes;
Wel-kom aen dees Feesten-disch,
Niet te kleentjes, niet te grootjes,
Tot het geen natuurlijck is.
(Want dit wil ick vast vertrouwen,
Al en hebb’ ick ’t noyt gesien.)
U voor heel misdeeldt te houwen,
Of te veel, kan niet geschiên.
2.
Frissche Nymphjes, die in d’oogen
Venus met haer Soontje draeght,
[p. 64]
Wort gy noch niet eens bewoogen?
Is ’t geen tijdt dat gy ’t oock waeght?
Lenten-tijdt en Lent’ van jaren,
Soo gy u wel raden laet,
Manen u om oock te paren.
Anders wort het licht te laet.
3.
Onse Bruydt is voor-getreden,
Nae het Bedts lieftalligheên.
Meent gy, dat Sy lamme leden
Halen zal? Ick wedd’ van Neen;
Niemandt isser doodt gebleven,
Daer een ander ’t leven kreegh.
‘t Man-volck kan genuchten geven,
Die ick zey, en die ick sweegh.
4.
Morgen mooght gy haer eens vraghen,
Of het niet en gingh nae wensch,
Gy zult u het niet beklagen.
Wat is doch alleen een Mensch?
Ick zoud’ u heel wel begeeren;
Maer op dat gy ‘t recht uyt weet,
Hy, die steeckt in dese kleeren,
Is geen dichter, maer Poëet.
5.
Doch hier sitten aen de Tafel,
Die een by-slaep waerdigh zijn;
’k Wedd’ u noch eens om een Waefel,
Of een fluytje Bruygoms wijn;
Wilt gy uyt den hoop een kiesen,
Of die zit aen uwe zy,
Maegdom sult gy wel verliesen,
Máer met maegden-winst daer by.

[p. 65]

Te Bedde-leydinge
van Juffrouw
MARGARITA van HENGST,
Bruydt van
WILHELM TURCKE, de Jonge.

Hebb’ ick op Pegasus mijn leven oyt gereden?
Soo stijgh ick nu daer op, en met de meeste reden;
Dewijl de Bruygoms hert heel woont op Helicon,
En ’t Hengstje dienst verdient van Pindus Hengste-bron.
Zingt, zingt eenstemmelick, mijn negen Zang-goddinnen,
De paerel van dit huys van hier ter kamer binnen,
Die, of schoor-voetend gaet, of van het paedtjen af,
Daernae sy blijdelick mos tloopen op een draf.
Onloos’le, soetste maeght, hoe zijt ghy ’t spoor dan byster?
Voeght vrysters aerseling? een Bruydt en is geen vryster.
Die redenloose vrees, die vruchteloose schaemt,
Zijn dingen, daer van ’t een’ noch ’t ander Bruydts betaemt.
Hier dient geen vyge-bladt, hier past geen scheut-vry waepen
De nacht, ’t bedt, man, en vrouw , zijn daer niet toe geschaepen.
De waegen gaet niet voort: staegh houdt het Hengstje stal.
Cupido haelt uw’ sweep, drijft haer in ’t Venus-dal.
Vergunt den braeven Turck van ’t Y haer bloem te rooven;
Ick will’ wel vastelick vertrouwen, en gelooven,
Dat, als sy eens in ’t bedt geweest sal zyn met ’t lief,
Sy roepen sal, als in een paerde-stal een dief.
Doch, waerom soude sy een eenigh misbaer toonen?
Geen Turck wreedt in sijn aert, trots op sijn Keysers-kroonen,
Die hy draeght in de stadt van groote Constantijn,
Sal haer bestryder, of sal haer verwinner zijn.
[p. 66]
De Turck, die kussend’ haer op ’t kussen sal genaecken,
En sal haer geen slavin, maer vrouw en moeder maecken.
Gelooft zy’t? jae. Vertreckt, geselschap; laet haer rust.
Flucks uyt de Kaemer; want de Turck is op de kust.

Aen yemant, dien ick op de eerste April
nieuw en oude stijl scheerde.

Dat ick nae d’oude stijlen nieuwe van April,
Op d’eerst’ en tiende dagh, u dubbeldt scheeren wil,
Ott, lijdt dat met geduldt, houdt, sot, uw malle bek;
Gy zijt een oude narr, en nieuwelijcke geck.

Op een schoone mancke Joffrouw.

Een schoone Joffrouw quam my dadelijck ontmoeten.
Daer aen en haeperdt niet, behalven aen haer ganck;
Dat is te seggen; zy gaet aen weêr-zijden manck.
En sy behaeghde my van ’t hoofdt, tot aen de voeten.

Op de Zirickzeesche zout-keeten.

Men houdt het lichaem by het broodt en by het zout,
Het geen’ veel noodigher en beter is dan goudt.
[p. 67]
Dit maeckt men hier, van dat de Stadt was in haer wesen,
Van over-oude tijdt; ’t werdt over-al gepresen.
Is Zirick-zees lof niet onsterffelijck? het geeft
Van dagh tot dagh altijdt, daer van de mensche leeft.

Op yemandt, die voor sijn dertighste jaer
niet wist, wien hy voor sijn vaeder houden most.

Gy bastaerdt, die een vaêr in all’ de weereldts hoeken
Uyt aller boeven hoop, tot noch toe quaemt te soecken,
En een, nae dat gy nu niet langer soecken kondt,
Die ‘t was, of ‘t heeft geloofdt, ten langhen laetsten vondt,
Vondt neffens dese vaêr een nieuwe naem, Jan Jorden;
Waer door gy toondt, hoe dat een man een kindt kan worden.

Op een man, half wijf, en wijf half man.

Ick zie een wonder dingh, en meer dan ongemeen.
Twee lijven zie ick hier, die ’k niet kan vinden, hoe men
Indien men die ont-leedt, sal eygentlijcken noemen;
Twee mans, twee wijfs, vier luy, en t’ samen een of geen.

[p. 67]

Over-geset uyt Horatii Epodôn lib. Od. 16.
Altera jam teritur, &c.

Met burger-krijgh gaet men den tweeden eeuw verteeren,
    En Roomen valt nu door sijn’ eygen macht in ’t sandt,
’t Welck noch ’t nae-buurigh volck der Marssen kon verheeren,
    Noch ’t dreygen van Porseen met sijn Toskaensche handt.
(5) Het welck noch Capua, noch Spartacus kon dwinghen,
    Noch den Savoyaerdt, door nieuws-gierigheydt niet trouw.
[p. 68]
Noch ’t wreede Duyts-landt, met blaeuw-ooghde Jongelingen,
    Noch Annibal wel eer vervloeckt van man en vrouw,
Wy boose sullen’t, als ter doodt geswoor’n, verslinden,
    (10) En ’t wildt sal weder hier in sijn besittingh gaen.
Ah! die Barbaer sal staen op d’ass; zich meester vinden.
    Den ruyter sal de stadt dor het hoef-yser slaen.
En sal (ô schandts-gezicht) Quirijns ass doen verdwijnen,
    (Die windt noch son en heeft) heel buyten sijn’ gewoont.
(15) Magschien soeckt gy, best deel, of all’, die komt verschijnen,
    Een eynde van d’ellend’, die burger-krijgh betoondt.
Geen beter raedt dan dees’. gelijck het puyck der Steden
    Marseille, met een vloeck wegh-vluchtende, liet zijn
Haer landt, haer eygen huys, en ’t huys der Godtlickheden
    (20) Voor ’t grijpen van de wolf, en voor het wilde swijn.
Al daer ’t pad wijst, te gaen, al waer ons door de baeren
    Den een of and’ren windt van hier dan voeren sal.
Is het soo wel, of kan men beter raedt verklaren?
    Wat wachten wy te scheep te gaen op ’t goedt geval?
(25) Maer laet ons sweeren, dat, als steenen uyt zees gronden
    Zijn sullen op-gelicht, men weder keeren magh,
En wenden ’t zeyl nae huys; wanneer sal zijn bevonden,
    Dat oyt de Po Matijns top spoeldt door waeter-slagh.
Of dat den Apennin sy in de zee gedreven,
    (30) En on-gehoorde min de monsters t’saemen voeghdt;
Soo dat den tyger sich wil onder ’t hert begeven,
    En ’t duyfje, paerend’ met de meeuw, is ver-genoeght.
Noch dat het groove vee sal voor de leeuwen vreesen,
    En dat de gladde bock de zee beminnen sal.
(35) Dit, en al ’s geen kan tot weêr-keers af-snijdingh wesen,
    Eerst hebbende geswoor’n, laet ons gaen heel en al.
Of gaet, die beter zijt, dan ’t bot volck; die wan-trouwen,
    Wensch ick altijdt te zijn op ’t on-spoedts ledekant.
Gy, dappere, leght af de rouw-klacht van de vrouwen;
    (40) Set ’t zeyl op, en gaet vlieght langhs het Toscaensche strandt.
[p. 69]
Zee-kruyssen moeten wy. laet ons nae ’t landt vol zegen,
    En eylanden, vol van geluck eens heenen gaen,
Daer jaerlicks sonder ploegh het kooren werdt gekregen
    Daer men de wijngaert ziet groen sonder snoeyen staen.
(45) En daer d’olijf-tack groeydt, die noyt sal schuldigh bhjven,
    En daer de rijpe vijgh verçierdt sijn landt-aerdts boom;
Daer booms-vloedt hoonigh geeft; daer uyt de bergen drijven
    De waet’ren met geruys van lieffelijcke stroom.
De geytjes koomen daer van selfs om melck te geven;
    (50) De lieve cudde brenght gespannen uyers t’huys,
Daer zijn geen beeren, die de schaepen staen nae ’t leven,
    Noch d’aerde sweldt daer op, door ’t adderen gespuys.
Meer wonders salmen zien, hoe dat met ooste-winden
    ’t Landt tot af-spoelingh niet door regen-plassen raeckt.
(55) Noch dat daer brandt sal kluyt en ’t drooge zaet verslinden,
    Om de gemaetigtheyt, van Jupiter gemaeckt.
Het Argonauten schip is dit niet heen gekoomen,
    Medea, Colchis hoer en quam hier noyt ontrent,
En Cadmus wende noyt sijn schip nae dese stroomen,
    (60) Noch oock Ulysses, met sijn suckelende bend’,
’t Vee werdt hier niet besmet, en geen gesterntes schooten
    Verzenghen hier de cudd’, door felle warmtes kracht.
Voor vroome heeft Jupijn die stranden afgeslooten,
    Toen hy dien gulden eeuw ten koopren heeft gebracht.
(65) Eerst gaf hy koop’ren tijdt; toen tijdt van ys’re lieden.
Elck vroome man kan die door mijne raedt ont-vlieden.

Uyt Horatii Ode 17. lib. 2.
Ad Moecenatem.
Cur me querelis, &c.

By gelegentheyt van d’Heer R. HOFFERS
sieckte.

WAerom ontzieldt en doodt gy my doch, door uw klaeghen
[p. 70]
’t Is noch my lief, noch ’t is der Gooden wel-behaegen;
Dat gy, Moecenas, eer dan ick, de aerd’ verlaet.
O groote luyster en stut van mijn’ saecken staet.
(5) Oh! mijns ziels deel, soo u eer Parquen over-vielen,
Dan my, waer bleef ick dan met ’t tweede deel der zielen?
Ick soud’ mijn selfs niet soo beminnen, en niet heel
Zijn ooverigh; dien dagh sal trecken deel en deel,
Doorlaetste t’saemen reys, (ick hebb’ niet valsch geswooren)
(10) Die sullen, sullen wy gaen, schoon gy gaet te vooren.
Noch ’t vier, geblaesen uyt chimeers drie-dubb’le mondt,
Noch, soo dien honderdt-handt, dien Gyges weêr op stondt,
Sal d’een of d’ander my af-trecken van die zinnen.
Dit is het machtigh rechts wil, en der Schick-goddinnen.
(15) ’ts sy my de weegh-schael, of de scorpioen bestraeldt,
Daer aen ’t geweldigst’ deel van mijn’ geboort’-dag paeldt,
’t Sy dat de steen-bock de Tyran van d’Hespers landen,
My komt met regen en met waeter-plas aenranden;
Soo is’t, dat uw’ sterr’ en mijn’ on-gelovelijck
(20) Eens zijn; beschermingh van Jupijn deed daer van blijck,
Door sijn beschut en glans; toen hy heeft wegh-gedreven
Saturni sterren kracht, die u stondt nae het leven.
’t Snell’ noot-lot hieldt hy op; Hy heeft uw doodt gestuyt,
Toen op de Schou-plaets ’t volck gaf driemael bly geluyt.
(25) My had een boom, op ’t hoofdt gevallen, wegh-genoomen,
Indien dat Faunus my niet waer te hulp gekoomen,
Af-keerende de slagh met sijne rechter-handt;
Die Faunus, die beschut de mannen van verstandt.
Wildt, off’ren en beloft’ van tempels bouwen achten,
(30) Wy sullen, kleyn van Staet, het kleyne Lamtje slachten.



[p. 71]
[In consessum Senatus inclytae Reip. Zirizeae]

’t Selfde in Neder-landts.

Daer ’t dapp’re Zirick-zee vergaeder-plaets gingh bouwen,
Godt, Godt zitt’ selfs daer voor; Hy will’ de raeden houwen
In vaste vreed’; Hy geef de beste raedt sijn handt.
Voor-zichtigheydt sy by raedt-slaegen; ‘t heyl van ’t sandt.
Trouw te beschermen, sy de hooghste wet van allen.
Die eygen-baetigh is, magh van de trappen vallen.

[In novum conclave, sive secessum Curiae Zirizeae]

’t Selfde in Neder-landts.

Al wie gy zijt, wildt hier wat uw’ vertoef-plaets maecken,
Terwijl den Raedt raedt houdt van voor-gestelde saecken,
En in de vreese Godts ’t all’ over-leggend’, zeydt
Wat haer dunckt, dat ’er streckt tot nut,recht, eerlijckheydt.

Aen eenige Joffrouwen op een pissende kopere Cupido.

Kyck dit kleyn pissertje, pis-kousjes, eensjes aen.
Is ’t nu een kraentje? wacht, tot dat het wordt een kraen.
[p. 72]
Soudt nu niet groot genoegh, niet stijf genoegh van punt zijn?
Meet aen die stuyver, hoe de stooter sal gemunt zijn.

Aen drie Joffrouwen, versoeckende dat
ick wat op haer drie soude willen maecken.

Gy Joff’ren, wildt, dat ick wat op u drie sal maecken.
Ick op u drie alleen? dat zijn te swaere saecken.
Voor my, my dunckt, dat ick daer weynigh kans toe zie.
Te veel is drie op een, te weynigh een op drie.

Aen de Heeren, Praesident, Heym-raeden,
en Opper-dijck-graeff van Schouwen, &c.

Komt gy Burghs meester soo laet nae de noen besoecken?
[p. 73]
Mijn Heeren, ick en wind’ noyt om de waerheydt doecken.
Ick hebb’ ’t mael al in ’t lijff; de hondt is in de pot.
Maer, ’k zie, op dat gy niet slip vangen soudt en bot;
Dat gy uw eyghen viss hebt meê-gebracht met hoopen;
Die moghen wy nu eens met ’t glaesje wijns bedroopen;
En zien, indien men maer malkanderen wat vergh,
Of wy niet eens te Burgh oock raecken aen den bergh.

[p. 75]
[Ad summum Musarum mearum Maecenatem
D. ROCHUM HOFFER†M, &c.]

Aen den selfden Heer.

Het Burge-meesterschap staet my hier wonder aen.
Ick stae wel met de kock, ick stae wel met de kraen,
Ick hebb’ al wat ick wil. ick wenschte, sonder gecken,
Dat ’t Burge-meesterschap tot Hollandt toe kon strecken.

Stiers ontmoetingh.

Ick quam een wilde Stier eens in ’t gemoet op ’t landt,
’t Scheen ’t wilde beest had toen goed menschelijck verstandt,
Om dat het my niet eens met hoorens wilde raecken;
Dat quam door broederschap, die komt door ’t Vaerze maecken;
Maer juyst wierdt ick geraeckt door ’t schoppen van een Koe,
Door ’t slaen van ’t tamme beest: hoe koeckkoeck quam dat toe?
Om dat ick my wel wil tot Stiere-broerschap wennen,
En dat ick niet een Koe voor suster wilde kennen.

Op het wegen te Schevelingen.

Hier weeght men man en vrouw, en die noch maegden zijn,
[p. 76]
Of die het met gewelt noch willen zijn in schijn,
Die swaer zijn van haer selfs, van pol, en ’t kindt, die maeghdt
Niet zijn dan in het wicht, het welck haer lijfje draeght;
Al halens’ hondert pondt, of anderhalf gewicht,
Zy zijn al evenwel wel duysent pondt te licht.

GRIL.

Trijn Jans, een gladde weeuw, had by haer eerste man
Vijf kinderen gewonnen.
’t Had haer zoo wel gesmaeckt, zy wild ’er weder an;
Dus heeft zy ‘t weer begonnen
Met Jan Jaep Keessen seun, die jonge melck-muy Ot.
Zy moet geweldigh houwen
Van kinderen, dat zy soo kinds is, en soo zot,
Dat zy een kindt gaet trouwen,
Daer zy een man van maeckt. Maer als men ’t wel verzint,
Ot wordt niet Trijnen man, hy wordt haer seste kindt.

Aen een Vriendt, die met my uyt den Hage inde Koeckham,
(daer veel herten gehouden werden) quam wandelen.

‘k Zie herten, en ick kom uyt ‘t Haegje gaen; ick vraegje
(Mits dat ick van dat gildt u hope vry te zijn,
En ick en heb geen wijf, soo ben ick vry voor ’t mijn)
Waer meer hoorn-beesten zijn, in Koeckham, of in ’t Haegje?

Op een Bruygom zijn Bruydt verliezende.

Mijn vriendt verloor zijn Bruydt eer hy ze had getrouwt,
Al eer zy was bruydt-uyt, al eer zy was gevrouwt.
Indien de onder-trouw den echt vol-trecken kan,
Soo was hy weeuwenaer al eer hy was een man.

[p. 77]

Op de print
van
WILHELM DE DERDE,
Prins van Oranje, &c.

Dit is Oranjes Prins, die men hier hangen ziet.
Aen wiens voor-ouders, naest Godt ons heyl quam te hangen.
Indien een mensch in het vry-Neerlandt met quaê ganghen
Gaet tegen hem, wensch’ ick ’t licht van sijn’ oogen niet.

[p. 79]

Aen de Heeren Heym-raeden des Landts van Schouwen.

Daer met gy strijden moet, is ’t vreeslijckst Element;
Met alle kracht en kundt moet gy het landt van Schouwen,
Met dijcken, en al wat men doen kan, t’saemen houwen.
Uw’ zorgh is goedt; maer wie ziet noch ’t goedt zorgens endt?

[p. 80]

Op de voet van ’t wijn-glaesje, &c.

Hoe quaem’t, dat ’t glaesjes voet my niet quam in het oogh,
Het glaesjes voet, daer aen het Vosjen is geblaesen,
‘t Welck Hoffers waepen is? Ick sal my niet veraesen,
(Als ick het nat van ‘t hoogh geniet) aen ’t onderst’ droogh.

Op de Toorn van Matthaeus Cocq, boven
op sijn huys, tot Haemstede.

In drie, vier stappen ringhbetreckt men vanom hoogh
Heel Zirick-zee, en Zee, en Landt hier in sijn oogh.

[Sonnet. Un jour l’aveugle amourÉ]

’t Selfde in Neder-landts.

De blinde min, Diaen, en mijn lief ’t eener daeghen
Niet kunnend’ eens zijn; wiens macht hadde kroon behaeldt,
Beproefden ’t met de boogh nae ‘t wit, daer toe bepaeldt,
En wedden om de schat, de beste die sy draeghen.
[p. 81]
De min wed om sijn boogh, en de Goddin van ’t jaeghen
Die over bosschen heerscht, wedt om haer Godlijck schoon.
De fiere wreedtheydt die quam van mijn lief ten toon.
Die maeckt, dat ick verteer door doodts benauwtheydts plaegen.
Helaes! mijn lief die won; die met de prijs vervloogh;
Met schoonheydt van Diaen, en met Cupidoos boogh,
Met d’herde rots die in haer hert quam woonplaets kiesen.
Tot haerer pijlen proef heeft sy mijn hert door-boordt;
Haer’ schoonheydt maeckt my blindt; haer’ strafheydt doodt my voort,
?ort om, op my, arm man, alleen valt al ’t verliesen.

Op ons, sess Dis-broêrs, &c.

Aen tafel zijn wy hier vier, slincks van handt, geseten;
Twee zijnder rechts van handt, die met ons t’samen eeten.
Slincks-broeders, laet ons haer de rechter-handen bieden,
En toonen, dat wy zijn behoorelijcke lieden,
Die slincks met handen wel, maer niet van herten, leven,
En ’t hert in d’handt wel aen ‘t slincks dwars-hoofdt wilden geven.

[p. 82]

Op my, &c.

Vraeghdt yemant, waerom ick niet wil Craen-meester zijn?
Ick souw te dickwils zijn vermeesterdt van de wijn.

Aen Monsieur BOEY, Apothecaris tot Zirickzee.

Vriendt Boey, gy schenckt aen my nu uw Medicamenten.
De danckbaerheydt daer voor sal ick in ’t herte prenten.
Tot welckes blijck ick u mijn vaerssen schonck met hoopen,
Soo sy maer konden tot uw’ nut in weyden loopen.
Nu ’t soo niet is, en nu haer’ waerd’ maer in ’t gedicht leyt,
Soo bindt gy my te meer aen boeyen van verplichtheydt.

Aen vier vrienden, &c.

Dits des gesontheydts glas van onsen Rochus Hoffer,
En mede van uw vier, die ick mijn dienst op offer.
Uw’ wel-vaert sal altijdt soo aen-genaem my zijn,
Gelijckerwijs als my het drincken van de wijn.

Op ’t Huwelijck
Van de Heer
JOAN ROMBOUTS,
En Ioffrouwe
LIDUWYNA REAELS.
Venus spreeckt.

Reaeltje volght mijn handt; ’t is lang genoeg gedraelt;
’t Is tijdt, dat gy u schult aen Rombouts nu betaelt,
[p. 83]
Niet met Realen, die boullon zijn te verklaren,
Niet met Realen, die in banck niet ganghbaer waren,
Maer met de waerdtste, met de beste maeghdoms schat,
Die dan eerst wierd’ bekent, wanneer men die niet had.
Die schat sult gy, die schat moet gy met vreught verliesen.
Reaeltje volgt mijn handt; geen hase-padt te kiesen.
Ontvluchten kunt ghy niet; ghy zijt in mijn gewelt,
En in des Bruydegoms, door mijne soon, gestelt.
Wat kunt ghy teere maeght, doen tegen man, en Goden,
Der welcker macht geen mensch, geen God en heeft ontvloden?
Apoll’ getuyge dit: die weet van oudts daer van,
Wat ick, wat mijn soons boogh te wege brengen kan.
Af-bidden kondt ghy niet voor geldt, en goede woorden,
Mijn lieffelijcke dwangh bindt u met soete koorden
Van Gordius, die door geen Alexanders klingh,
En zijn verbreeckelijck. De banck van wisselingh,
Daer in ick voor-sit, en de troetel-troetelingen
Bestier, bedongh, dat gy geen stooter af mooght dingen,
Noch semel-knoopster zijn, noch soecken uyt-stels uur.
Dit oogenblick moet gy voldoen. Doch ’t sal niet zuur,
Het sal u, op mijn woordt, niet hardt, niet bitter vallen:
Op morgen sult gy wel, van wegen dachter-stallen,
Der oude weygeringh, die gy aen Rombouts deedt,
In ’t nieuwe schulden-boeck zijn sonder dwang gereedt.
Reaeltje, volght mijn handt. ’k sal u, uyt u betalen,
Doen winnen Rombouts kroost, en levende Realen.

FEEST-GEDICHT
Aen de Iuffrouw
ELIZABETH COOMANS,
getrouwt met de Heere
JOHAN van MIDDELKOOP.

Bruydtje, Bruydtje, Maeght tot flusjes,
Die nae flusjes, door de kusjes,
[p. 85]
Door de kunsjes van de trouw,
Maeght, noch Bruydt sult zijn, maer Vrouw;
Siet uw’ Vryster-rijck moet gypen,
Middelkoop sal ’t Bruydtje grypen,
Middelkoop u middel-bandt
Los-doen op der sponden-kant,
En dat suyv’re schootjes teycken
Aen de Minne-moeder reycken,
En u af-genomen kroon
Offeren aen Venus-soon.
Hier en baet geen tegen-stribb’len,
Hier en helpt geen tegen-knibb’len,
Gy en blijft u eygen niet,
Gy vervalt in zijn gebiedt.
Hy sal u te marrict setten
Nae de sachte peuluwwetten;
Hy sal ’t echte Bruygoms recht
Halen uyt een vree-gevecht.
Hier’s geen middel om met biddden
Hem te houden uyt het midden,
Van d’onschattelijcke schat,
Daer hy eerst soo langh om badt.
Die niet is om af te loopen,
Hy is niet om om te koopen;
Dit’s met u aen hem verkocht;
Dit is ’t uyterst dat hy socht.
‘t Is geen swarigheyt, laet komen,
Daerje niet voor hebt te schroomen;
Hoe het machtiger begint,
Hoe het soeter eynde vindt.
‘k Wedje dese soete beckjes,
Die met maeghdelijcke heckjes
U besluyten, dat de man
Noch niet aen u komen kan,
En u sien in duysent vresen,
Wenschten duysent-mael te wesen
[p. 85]
Sonder vreesen in uw’ plaets,
Wachtende nae sulcken kaets.
Stormen die niet af te slaen zyn,
Die uyt vriendtschap aen te gaen zyn,
Stormen van den vollen bedd’
Werden hier naer u geset.
Stormen van de lange nachten,
Langh-verwachte stormens-krachten,
Stormen daer des stormers handt
Sijn bestormde noyt vermandt,
Stormen, die soo wonder komen
Dat hy selfs wert ingenomen,
Die bestormer heeten moet,
En soo heete stormen doet.
Sooje tranen huylt met tuyten,
Eer het Maene-radt sal stuyten,
Maene ick u om Hipocras;
Huylt dan Bruydtje, huylt dan ras,
Maer, onnoos’le, waent u schreyen
Bruygom om den tuyn te leyen?
Soute traenen (soete Dier)
Gieten oly in sijn vier.
Wilje schuylen? waer? en waerom?
Wilje vluchten hier, of daerom?
Stracx vlieght Middelkoop u nae,
Sonder dat hy hem berae.
Maer gy sult u wel beraden,
Vlucht soo, schuylt soo, ‘t sal niet schaden;
Loopt, als of gy kroopt, soo snel;
Bruygom kent dat loopje wel.
Bruygom weet wat aepe-kluchten
Datter schuylen in dat vluchten,
Als het Bruydtje seggen wil:
Volgt my, anders stae ick stil.
O! die vrouwtjes; ô die doucken,
Houwen’t euvel met de broucken.
[p. 86]
Seven vochten eens om een’,
Als twee honden aen een been.
Waerom niet? het hadd’ sijn reden.
‘t Is van gisteren, noch heden
Dat het hertje van de meyt
Inde baerdt, en boxen leyt.
Trouwens d’eer heeft veel te lyen,
Eer de panne-koeck kan vlyen,
En het hooge klemmend’ woordt
Komt quansuys gedwongen voort.
Schaemte souw soo konstigh hoven,
Vloogh de Minne-vlam niet boven.
Ach! de veynsery is niet
Die men oogen-schijn’lijck siet.
Gy verkracht oock met u veynsen
Oogen-schijnelijck u peynsen.
Waerom leyt de mondt en Neent,
Als de boesem Jaetjes meent?
Wat kan maeghdom soo veel wesen
Dat u daer voor stae te vresen?
Hadt uw’ moeder soo gevreest
Gy en waerter niet geweest.
Is de maeghdom sulck een datje?
Is het sulck een kost’lijck vatje?
Seght my eensjes wat het is,
Is het vleesch, of is het vis?
Hey! ick houw’ noch veel van ’t meysje,
Van het meysje, dat een reysje
Rond uyt biechte, rond uyt sey,
Dat haer in het herte ley:
Maegdom (seysse) swaer om dragen,
Die u draegt moet ick beklagen.
Ick ben hertelijck verblijdt,
Dat ick van u ben bevrijdt.
Middelkoop sal u bevrijen
Van soo swaeren pack te lijen,
[p. 87]
Danckt dan sulcken frisschen borst,
Alsje ’t pack niet langer torst.
Maer ick wil niet langer praten;
’k Wil u by den Bruygom laten.
Ick ben maer een Praetje-by,
Anders komter niet van my.
Drooge praetjes helpen hier niet,
Woorden zijn den rechten tier niet,
Maer den Bruygom doet ter deegh,
Dat ick sey, en dat ick sweegh.

Aen N. N.

Gy treckt u alles aen; men treedt u op uw’ zeeren,
Soo dickwils men wat rept: uw’ schurft is haest geraeckt.
Maer wilt gy weten, hoe den Heros het af-maeckt?
Die treckt sich gantsch niet aen; dan hembden, en zijn kleeren.

Wensch aen mijn Heer
ROCHUS BRUYNVISCH,
Praedicant tot Zirick-zee,
Soon van Martinus, en Broeder van Cornelius
Saliger, en Adriaen alle Praedicanten aldaer.
Nae sijn eerste Praedicatie, uyt Ezech. 42.1.&c.

Gy menschen kint, die voor de kinderen der menschen,
Nae Vaeder, nevens Broêrs, en nae des kercken wenschen,
Oock tot een wachter van ’t huys Juda zijt gesteldt, .
Op dat gy s’Heeren woordt oock sijn’ gemeent’ vermeldt;
Op dat gy haer vermaendt, en uyt Godts mondt komt spreecken,
Haer waerschoudt, dat sy moet des vleeschen gangen breecken,
Ick wensch u in uw dienst een sulck gewenschte lot,
Dat menschen kinderen gy kind’ren maeckt van Godt.

[p. 88]

Aen de Heer
JOHAN BOL
Doctor tot Zirickzee.

Gy seght heel wel, laet ons niet in de reghen rijen;
Wat my aengaet, ick wil daer gants niet tegen strijen.
Soo als stof-regen ons het niet komt in den bol,
En soo het hoofdt ons niet sal draeyen als een tol.

Aen de Stadt van Zirickzee,
op haer waepen.

Dewijle dat ick zagh uw waepen, Zirickzee,
Soo dacht ick, ’t waepen brenght uw’ lof der waep’nen meê.
Om hoogh daer staet een kruys, ’t welck stomlings schijnt te spreecken,
Dat gy geduurigh waert verwinners in dit teecken,
Gevoerdt niet in uw vaen, maer in uw vroome ziel,
Waer door uw’ swarte leeuw, in ‘t strijden boven viel.
Het roode veldt, het welck daer in de Vorsten stelden,
Kan van de bloedt-vloedt van drie tijen oock wel melden.
‘t Is ‘t geen de mantel van uw booden daeghlijcks draeght.
Gy hebt gemaeckt, dat all de weereldt van u waeght.
Waer sal, beroemde stadt, in ‘t laetst’ uw’ lof belende?
Sy had wel haer begin, maer sy en heeft geen ende.

[p. 89]

Luyffens op-schrift.

Soo men op ‘t voorhoofdt, als op eener Luyffen, las,
Wat d’een of d’and’re mensch somtijts in ‘t herte was,
All’ ’t waeter van de zee souw niet sijn schuldt uyt drijven.
Aen duyssendt Luyffens waer die niet genoeg te schrijven.
Ick geve niemant schuldt; maer, treckt zich ’t yemant an,
Den eersten die dat doet, dien houd’ ick voor de man.

Op de schilderijen van Apollo en Pallas.

Twee aen-zichten zie ick, ’t welck my op’t hooghst behaeghdt.
Minerva is het een; Apollo is het and’re;
Ter liefd’ van haer, verlaet’ ick ’t alles met malkand’re.
Dat is mijn meester, en mijn vryster is die maeghdt.
Op wijsheydt doeldt mijn zin maer, en op Poëzije,
En voor de rest laet ick al ’t Vrouwen-hachje glije.

[p. 90]

BRUNO allemans vriendt.

Met allerhande slagh wil ick wel ommegaen,
‘t Sy dat haer saecken vet, ’t sy dat sy maeger staen;
Want, arme zijn mijn’ Broêrs, en rijcke zijn mijn’ Heeren;
Het een volck heb ick lief, het ander moet ick eeren.

[p. 91]
[Ad Joannem BrunonemÉ]

’t Selfde in Neder-landts.

Daer nae Aeneas gingh vroegh morgens in sijn leven,
Gingh ick met achter-last, om ’t kackhuys tol te geven.
Gy zijt in soete slaep, ô Broeder, met uw wijf.
Terwijl ick stilletjes voor by uw’ Camer drijf.
Daer in deedt zich my ‘t paer der tortel-duyfjes blijcken,
Het welck my scheen heel wel uw huw’lijck te gelijcken.
Uw’ eendrachts bandt is niet verbreeck’lick met Mary;
Des eersten nachten min blijft u geduurigh by.
Gy treckebeckt, gelijck de duyfjes; ’t voglen-paertje
Dat koppeldt lijf en ziel’, op uw’ wijs’, nae haer aerdtje.
Godt geve, dat een laet’, of liever geenen dagh,
Op aerd’u scheyd’, maer u t’saem d’Hemel roepen magh.

[p. 92]
[Luciani]

Over-geset.

Indien gy haestigh eet, en niet ras loopen kondt,
Soo eet met voeten dan, en loopt dan met de mondt.

[p. 93]

Overgeset uyt Martialis elfde boeck,
Epigrammate 101.

‘k Wil sulck een schraelen niet, ô Flacce, tot een vrouw,
Wiens lijfjen ick wel in mijn ringh besluyten souw.
Die met haer mag’re neers, met knie my wreef en streeck,
Welcks rugh-graet was een zaegh, welcks stuyt een punt geleeck.
Maer ick wil oock geen meydt, die duysendt pondt magh weghen;
’k Ben tot een vleeschigen, maer prijs-oss niet, geneghen.

Uyt ’t vierde, Epigr. 71.

Sophroni Ruse,’k socht langh, door de heele stadt,
Nae een die weyg’righ was; ’k vondt geen, dié die zin had,
Of ‘t weyg’ren schand’lijck waer, en on-behoorelijcken,
Of t’on-behoorlijck waer, geen’ laet haer weyg’ren blijcken.
En is ’er geen dan kuys? jae, duysendt. wat doet dan
De kuyssche? sy geeft geen, en weygerdt oock geen man.
Een eerlijcke vrouw en eyscht wel niet, maer sy en weygerdt oock niet.

[p. 94]

Op ’t zien van een Toet-steen.

Dit is een steen, daer van den Heros niet en houdt.
Hy heeftse niet van doen. waerom? hy heeft geen goudt.

Op ’t huys te Hoorn daer in Adrianus Junius gebooren is.

Hier kreet eerst Junius noch tael-loos, als een kindt;
Wiens weder-gaê men niet in seven taelen vindt.

Op Hoorn, de geboorte-stadt van A. Junius.

Vier en drie Steden strijdt
Was in voorleden tijdt,
[p. 95]
Om des geboortes eer
Van den Poëet Homeer.
Maer ‘t seven-stedigh landt,
De Noordtsche Hollandts kant,
?an van haer Junius bewijs baerblijck’lijck geven,
Dat ’t seven-taeligh hooft tot Hoorn eerst quam in ’t leven.

[p. 96]

Aen mijn Heer de Raedts-heer
KLERCK, &c.
my een hoedt vereert hebbende.

Aura Libertas is my wel aengebooren,
Sed tu devincis me, door goedtheydt en de hoedt.
Pileus est signum van vryheydt, niet verlooren;
Sed quam vel meritum geeft, of de stam en ’t bloedt.
Insita Libertas is ’t die ick u moet geven,
In vestri obsequium, in al wat by my leyt,
Ut possim vester van ’t hoofdt tot voeten leven,
Et semper esse, qui sum, tot in eeuwigheydt.

[p. 97]

Over-geset uyt Epicteti handt-boeckje.
Cap. XLVIII.

Hoordt gy, dat yemandt van u quaelijck komt te spreecken,
Soo voeghdt u niet, dat sulcks van u werdt weder-leydt.
Maer denckt, wist hy ‘t, hy had van my noch meer geseydt,
En sijn quaedt-spreecken van mijn quaedt doen sou niet steecken.

Cap. LXII.

Wanneer gy tot het huys eens grooten denckt te gaen,
Moet die voorstellingh zijn by u in ’t hert’ gedaen,
[p. 98]
Dat het kan zyn, dat hy niet binnen is, maer buyten,
Of dat hy zigh maghschien heeft binnen doen besluyten.
Of dat gy voor de deur wellicht smits dochter vindt;
Of dat hy u veracht, nock tot u is gezindt.
En, soo gy in die standt van saecken aen mocht koomen,
Soo moet van u, het geen’ geschiedt, wel zyn genoomen;
En gy en moet niet zyn van sulck een grootsen aerdt,
Dat gy seght, dese gangh was niet de pijne waerdt.
Want daer door soudt gy recht uw’ laffen aerdt doen blijcken,
Als lasterende, ’t geen’ dat is van ’t uyterlijcken.

Cap. VIII.

In alles, ‘t geen men mindt, tot dienst streckt, of vermaecken,
Denckt, wat elck sy, en neemt begin van minste saecken.
Mindt gy een pot, denckt dan (ick min een pot) in ’t hert,
Soo werdt gy niet ont-roerdt, als die gebroocken werdt.
Mindt gy een soon of vrouw, denckt, dat gy menschen minde,
Als sy dan sterven, sult gy geen ont-roeringh’ vinde?
Dat is gewis, en men heeft daeghelijcksche blijck,
Hoe potten broos zijn, en de menschen sterffelijck.

Cap. X.

Der menschen herten zyn ont-roerdt; niet door de saecken,
Maer door inbeeldingh, die sy van de saecken maecken.
Soo is de doodt geen quaedt; want, was sy ‘t inder daedt,
Soo had dan Socrates oock die geacht voor quaedt.
Maer d’in-beeldingh’ is quaedt, die daer van werdt genoomen.
Wanneer on-lusten dan ons mochten over-koomen,
Laet ons op and’re niet, maer op ons selfs de schuldt
Dan legghen, die met quaê in-beeldingh zijn vervuldt.
Geeft men een ander schuldt van sijn’ rampsaligheden,
Dat is een oordeel van een mensche sonder reden.
[p. 99]
Beschuldighdt een zich selfs, die heeft verstandts begin;
Maer, de vol-koomentheydt der wijsheydt steeckt daer in,
Die is eerst heel vol-leerdt in loop van s’menschen leven,
Als yemant noch zich selfs, noch and’re, schuldt wil geven.

[p. 101]

Epict. 22.

Denckt gy soo leven moet,
Als men in een gast-mael doet.
Soo in ’t om-brengen tot dy
Een gerecht gekoomen sy,
Streckt uw handt uyt; neemt niet veel.
Neemt een weynigh voor uw deel.*
Gaet ’t voor-by? het gaet niet vast.
Werdt ’t u noch niet toe-gepast?
Streckt niet verr’ uyt uwe lust.
Maer houdt u soo langh gerust;
Houdt u stilletjes, en wacht,
Tot het u werd’ toe-gebracht.
Soo gy oock soo zyt gezindt,
Tot uw’ vrouw, en tot uw kindt,
Soo gy by uw’ Overheydt
Oock sodanigh leven leydt,
Soo ontrent des wereldts schat
Gy gaet op dit selfde padt,
Soo sult gy dan oock gewis
Sitten aen der Gooden dis.
Maer, indien dat gy versmaedt
’t Geen men u opdraeghen gaet,
Soo en sult gy niet alleen
Tot der Gooden taefel treên,
Maer gy sult oock haer’ gelijck
Zyn in ‘t deelen van haer rijck.
Want, om dat Diogenes,
Heraclitus, dese less
Volghden, en van sulck slagh meer,
Hadden sy met recht die eer,
Dat men haer, soo ‘t zijn geweest,
Naemde Goddelijck van geest.
* Vide text. Graecum.

[p. 102]

Epict. 26.

Indien gy yemandt ziet, op ‘t hooghst geëerdt, geacht,
Of die uyt-steeckend’ is, door sijne groote macht,
[p. 103]
Of bloeyende van staet; prijst geen voorspoedigheydt,
Als zijnde door de drift van het gezicht verleydt.
Want, soo in eene saeck, die onder ons bestaet,
Bestaet gerustigheydts des herten kracht en maet,
Soo treckt jaloersheydt, noch de nijdt aen uwe lijn,
En gy sult selver niet een Velt-heer willen zijn,
Noch Burge-meester, noch een Raedts-heer zijn, maer vry:
Denckt dan, dat tot die saeck’ dit ’t eenighst’ toe-padt zy.
ÒDat men, ’t geen in de macht
ÒVan ons niet is, veracht.

Op een Boer, die een kalf-dragende koe by
hem had, en zee-zieck sijnde, over-gaf.

Toen ick de laestemael nae Amsterdam toe voer,
Voer ick heel wonderlijck met een vierkante boer,
Hy hadt een koe by hem, die meerder dan ten halven
Was van haer kalver-dracht, soo dat sy haest most kalven
De zee was vry ont-roert; de boer niet min: hy spoogh
Het heele ruym schier vol, ’t welck yedereen bewoogh
Tot lacchen, my tot dit kleyn veers daerop te seggen,
De koe most kalven; daer de boer een kalf gingh leggen.

FEEST-GEDICHT
Op het Huwelijck van de Heer
HERMAN HERTMAN
vander WOUDE,
Baillou en Dijck-graef vande Nieudorper-cogge,
En Joffrouwe
MARGARITA BLAEUW-HULCK.

Ten laesten is daer eens goet gaeren van gesponnen,
Van ’t spel, het welck de Godt der Min berockent heeft,
[p. 104]
Het Blaeuwe-hulckje wert ten laesten eens verwonnen,
’t Welck’ sonder slagh of stoot haer selfs nu over-geeft.
Haer selfs nu over-geeft, maer aen haer ander selven,
Die op haer over een slaet als de klock van elven.
Die dus langh schout by daegh, nu sijn sal schout by nacht,
Die sonder uytstel-uur sijn boete nu verwacht.
Sijn boete nu verwacht, daer in sy is vervallen;
Haer helpt nu niet met allen,
Sijn buyt is nu sijn Bruyt,
End’ schreyt sy. haer geween lacht hy met reden uyt.
Maer waerom soud’ sy weenen,
Jae weenen sonder meenen,
Te vallen in die boet
Die valt doch al-te soet.
Dese boet doet lusten boeten,
Daer de weerelt door bestaet,
Lieve kluysters aen de voeten
Krijght die in het trouw-bedt gaet.
O Trouw-bedt, wat sal u al vreught betrout sijn,
Als ‘t Blaeuwe-hulckje sal, ont-maeght bevrouwt sijn.
O Kinder-bedt, hoe wel sult gy bevracht sijn,
Indien sy sal bevrucht van d’eerste nacht sijn.
Bevrucht vertrouw ick sal sijn van vander Woude,
Die ick geheel voor een recht-schaepen karel houde,
En soo ick speuren kan,
’t Is een goedt Vrouwen-man.

SONNET.

Wie soud’ geen Vrouwe-man met lijf en ziele-wesen,
Wanneer hy heeft ’t geluck, dat hy ’t en Vrouwe maeckt,
De paerel van haer stadt, van niemant oyt gelaeckt,
Van yeder om haer stadt, haer aerdigheyt, gepresen,
’t Hert spiegeltje van deucht, door Hertmans uytgelesen;
Hoe verr’ was toen sijn min van blintheyt op dien dagh,
[p. 105]
Toen hy op haer soo wel uyt sijn paer oogen sagh!
Wat son was voor hem uyt haer oogen niet geresen!
Nu komt sijn klaerste vreught noch op het duyster aen,
Nu sal hy swemmen in ’t gesichte van de maen,
In duysent weelden, daer de sonne wegh toe baenden,
Het Blaeuwe-hulckje sal hy nu soo nau aen boort
Gaen leggen, soo ’t sich selfs verstaet, en soo ‘t behoort,
Dat het om ‘t Popje vaer’, net binnen negen maenden.

FEEST-GESANG.

1.
Wat staet hier een werckje aen?
Hoe sal ‘t gaen,
Met ’t Blaeuw-hulckje, vander Woude?
Wat sal van d’aenstaende nacht
Zijn verwacht
In het bedd’ der nieu-getroude?
2.
Vander Woud’ sal, als piloot,
In de schoot,
Van het Blaeuwe-hulckje glijden,
En haer beste maeghdoms pandt,
Sal op ‘t landt
Schip-breuck (is ’t niet wonder) lijden.
3.
Is hy geen bevaeren man,
Ick seggh’ dan,
Dat hy ‘t morgen wel sal wesen,
Al hy lust eerst op de kust
Heeft geblust,
Zijnde van die reê geresen.
4.
Speel-genootjes leydt de Bruydt
Nae de schuyt,
[p. 106]
Daer van min ’t roer heeft genomen,
‘k Hoop van die vaert sal geen schaê,
Maer hier nae,
Over-winst van Kind’ren komen.

[p. 107]

Op een seeckeren Doctor.

Den Doctor, die my heeft met sijn onthael vereert,
By wien ick loffelijck nu heb de borst gesmeert,
Verschoont my voor een vers van ’t drincken van een glas.
’k Wouw niet, dat hy altijdt sulck een verschooner was.

Op FY.

Fy seydt, dat sy niet heeft, en heel in armoed leeft,
Dus bedelt sy, of sulcx betaemt, of niet betaemt;
Heeft Fy dan niet? ick segh van jae: ick segh sy heeft
Het weereldts derde deel, want sy is onbeschaemt.

Op een seecker Juffrouw, my een stuck
van een zuuren appel gevende.

Van veel veranderingh heb ick wel veel gelesen;
Maer mijn verstandt begreep dat niet; ‘t was misverstandt.
Nu vat ick ‘t anders. Want oock ’t zuure ooft in wesen
Werdt soet, om dat het komt van sulck een soeten handt.

[p. 109]

LIJCK-DICHT
Op de doodt van den Edelen seer Manhaften Zeehelt,
JOOST van TRAPPEN
gezecht BANCKERTS.
In sijn leven Commandeur van Zeelant en
Lieutenant Admirael in Brasiil.

Overleden den 12. September 1647.
Soo is dan Banckerts oock, dien grooten Oorloogs-helt
Dien Blixem van de zee, die Zee-Mars neêr-gevelt:
Soo is dan tegen doot en noot-lots macht geen wapen,
De doot quam hem terzijden op zijn bed betrapen,
Dien hy soo meenighmael en onder duysent doôn,
Vol levens, vol van vier en hert had ’t hooft geboôn.
Dat sal dit groote Al. ja Vyant selfs getuygen,
Den Vyant die voor hem soo dickwils ’t hooft moest buygen
De Vyant die hem noyt dan met verschricktheyt sagh,
De Vyant die voor hem soo dickmaels streeck de vlagh,
Soo menschen swegen stil het waeter soude spreken
Soo meenigh-werf doorverwt van ’t bloet als waterbeken,
Door sijn verwinnent sweert den Spanjaert af-getapt,
Als hy den hooghen moet hem heel hadt af-gekapt.
Matauca spreeckt voor my; Matauca sal ons seggen
Hoe hy in ’t spits, vooraen, den Speck aen boort gingh leggen;
[p. 110]
Matauca spreeck hoe hy bevocht de gulde eer
In ’t slaen der Silv’re-vloot spijt alle tegenweer.
Matauca spreeckt, dat eer de Vloot daer overmant was,
Hy dien Manhaften Heyn een tweede rechterhant was,
En dat eer dat Sinjoor wou loosen gaen zijn gelt
De krachtighste clisteer hem Banckerts hadt gestelt,
Duyns spreecke Duyns voor my daer hy drie s’Koninghs schepen
Dwong d’overwonnen vlag zijn vlagge nae te slepen,
Ghy Colard, braefste helt, die oyt een Konincx schip
Hebt tot zijn dienst gevoert, hoewel gy in de knip
Van Banckerts zijt geraeckt, gy zout dit oock bewijsen,
Ghy zout die dapperheyt selfs in den Vyant prijsen,
Indien u doode mont kon roepen door u graff
Het was geen schant dat ick my overwonnen gaff,
Aen die onwinbaer was. Tromp kan sijn lof verhaelen
En onsen Admirael daer s’Vyants Admiralen
Haer monden of door ’t graff geslooten zijn of schaemt,
Of spijt, of wrevelheyt, hem roemen soo ’t betaemt.
Tromp die hem nae verdienst sijn trouwe broeder noemde,
Sal seggen wat hy dorst en deed in die beroemde
Maer noyt vol-roemde slagh, Mardijcksche, Duynsche slagh,
Wanneer Oquendo zich beset, besprongen sagh
Van tweemael ses die hem sijn grootheyt dorsten tergen;
Daer tegen schepen hy niet scheen maer vlotte bergen
Te voeren door de zee tot meer dan ses mael tien,
En aen ons Helt nochtans moest hielen laeten zien,
En evenwel verbaest in Engelant moest landen
Alwaer hy niettemin niet raeckte uyt de handen
Van Tromp en Banckerts vry eer datter zijns getals
Gesneuvelt waren meer als waeren wy in als
Zijn daden rijsen noch: hy heeft sich selfs verwonnen.
Nu komt ’er ’t welck geen mensch licht sou gelooven konnen.
Voor Calis quamen elf op hem alleene aen,
End’ evenwel wist hy met winst daer door te slaen.
Soo was hy niet gewent of Volck of Vloot te tellen,
[p. 111]
Maer tegen’t meer getal een meerder hert te stellen,
End’s lants-gerechte saeck en sijne liefd’ tot ‘t lant
Die hy in ‘t herte droegh gelijck ‘t geweir in d’hant.
Soo was hy niet gewoon sijn selven meer t’ontsetten,
In ‘t dond’ren van ’t geschut in ’t hag’len der musquetten,
Dan of, als of de krijgh maer waer een spel geweest
Hy niet by Vyant was maer by een Vrient te feest.
De Noort-zee weet van hem en van sijn daden wond’ren
Gelijck het Oost en West en Zuyden op te dond’ren,
Hoe dat hy drymael dry met Bourgonjonsche kruys
Van Staten Buysen dreef en joegse flucx na huys.
Noch meer ’t geen Douvres weet hoe hy gingh twaelf Fregatten
Klouckhertigh, vol van moet en zege-rijck aenvatten.
Noch meer is ’t welcke weet Brazil en Fernambouq
Wat schrijf, wat segh ick meer de werelt is het bouck
Daer in het lof-gedicht op sijn onsterf’lick leven
Door alles menschen pen en hant moest zijn geschreven.
Voor my ick segh niet meer ick voel mijn reden stuyt.
En mijn verwonderingh in mijne droefheyt sluyt.
Maer lants luy, lants luy hoor, hoor vrygevochte steden,
Nu Banckerts is gehaelt in ’t eeuwigh rijck van vreden,
Nae dat hy heeft gestaen soo dickwils oorlooghs-schrap,
En in de krijgh verkreegh de hoochste eeren trap,
Nae dat hy is niet meer in wilde woeste baren,
Nae dat hy niet ter Zee maer Hemel is gevaren,
Nae dat hy hel en doot laest heeft aen boort geklampt,
En voor het leste heeft sijn beste kamp gekampt,
En kroon der heerlijckheyt kreegh van sijn Godt en Heere,
Doet hem doet sijne Naem die laest verdiende eere,
Dat gy dien helt die noch dry dubbelt leven heeft,
En noch in Hemel, Soon, en in sijn daden leeft
In zee lauw’rieren, s’Vyants vlaggen uwe klachten,
Uw tranen vloet besluyt maer noyt sluyt uyt gedachten.

[p. 112]

Op een spelende Juffer.

Gy, Juffrouw, die mijn hert door uwe kunst kundt stelen,
Hebt evenwel gezeydt, dat gy niet spelen kondt;
Maer zie ick op uw’ handt, die wederleyt uw’ mondt.
Soo gy niet spelen kondt, daer moet de Droes met spelen.

Aen een stuurbollige hoere-zoon, die in
een hoere-kroegh gemaeckt is.

Noyt ziet gy eensjes milt, geen dinck kan u vermaken,
Gy koocker-muylt niet eens, gy treckt niet eens uw’ kaken
Tot lacchen; maer gy pruylt, en stuurbolt al den dagh;
Nochtans zijt gy gemaeckt al lacchend’ in ’t gelagh.

Op een onbenoegde Juffer, noch jonge dochter zijnde,
die haer beste rock onversiens met een glas
Ipocras bestort wiert.

Hier beurt een wonder daer men nimmermeer van leest;
Want zy een stortingh kreegh, en hadt noyt swaer geweest.

Op de kortste dagh wanneer Juffrouw N. N. trouwde.

’t Is nu de kortste dagh, te nacht de langste nacht,
Daer nae de Bruydt soo langh heeft nacht, en dagh gewacht.
Ick wedd’ dat zy, die geern al in die nacht-vreught waer,
Wel wenschte dese nacht te duuren ’t heele jaer.

[p. 113]

Op grijse malle JAN.

Men werdt door jaeren grijs,
Maer niet door grijsheydt wijs.
Dat sal ick u door ’t hooft van malle Jan bewijsen.
Want hy maeckt ’t spreeck-woort valsch, dat gecken niet en grijsen.

[p. 114]

Van een slecht hooft in een hoeck sluymerende.

Ziet gy dat slecht-hooft wel, dat daer soo slaep’righ hanght?
My dunckt, dat in dien hoeck den uyl een uyltje vanght.

Aen yemandt my op den eersten van April
voor geck scherende.

Gy, lieve Symen-slecht, die sulcken murven vaer zijt,
Schelt my voor geck, quansuys, op d’eerst Aprillen dagh.
Maer ben ick heden geck, gelijck ’t wel wesen magh,
Soo ben ick eenen dagh, ’t geen gy ’t geheele jaer zijt.

[p. 115]
[Ad amicum versus poscentemÉ]

’t Selfde in Neder-landts.

Mijn vrient, gy wilt dat ick u sal een veersje maecken.
Wilt gy dan, dat ick sal soo droogh aen’t dichten raecken?
En weygert gy aen my de bloem aen Bacchus traen,
En neemt gy oock van my ‘t vers-weygeren niet aen?
Nochtans by drie-mael drie Goddinnen, moet gy weten,
Dat wijn is, soo men feyt, het peertje der Poëten;
Helpt my dan, helpt my, vrient, op mijn Poëtisch peert,
Soo gy van my een loop van een Poëet begeert.

[p. 116]

Op JAAP.

De kors’le, norsse Jaap, heeft, zeyt men, een quaedt hooft.
De waerheydt dwinght my, dat het wert van my gelooft.
Maer, hoe komt, dat hy aen goê kind’ren is geraeckt?
Om dat hys’, als een boer, heeft uyt goedt hert gemaeckt.

Op JAN Goedt-bloedt.

Jan Goedt-bloedt is een bloedt, geen plomper, en geen grover;
Geen sijns gelijcke bloedt, gelijck ick zie, en hoor;
Jan Goedt-bloedt is vol bloedts, sijn heele lichaem over.
Nochtans die bloedt, vol bloedts, en heeft geen bloedt in ’t oor.

[p. 117]

Aen een Joodtsche bruydt.

Indien een Joodsche vrouw soo licht van kinde scheyde,
Als van het ey de hen, gelijck het spreeck-woordt seyt;
Soo wensch ick u, ô Bruydt, en alle bruydts gelijck,
Te baeren op sijn Joodts, t’ontfangen Christelijck.

Op JAN HEN hooren draeger.

Jan Hen, monsieur Cornu, ’t hooft van de hoorendragers,
Heeft aen sijn ritse wijf niet dan een stucke hoers,
Heeft van sijn eygen selfs noch susteren, noch broêrs,
Noch maeghschap; evenwel heeft hy ontelb’re swaegers.

Aen een droncke kaeckelaer, die in sijn
bedde had gepist.

Jan Raese-bol, gy beest, gy rechte droncke slet,
Hebt in uw’bed’ gepist: swijght als een pisse-bedt.

Op een slecht hooft, &c.

Jan Bot-oor tradt op ‘t peerdt, ‘t peerdt wilde hem niet lijden,
En liet hem aen boom.
[p. 118]
Vraeghdt yemandt hoe dat koom?
’t Was niet gewent, dat sich een esel souw berijden.

Van malle LEEN.

‘k Ben altijdt met een geck gebruydt, seyt malle Leen.
En ‘t is van Leen oock waer, al is hy maer alleen.

Op de Slypers.

Elck een doet wat hy kan in ’t huys, of hof, of kerck,
Maer geen van allen doet een wettelijcker werck.

Aen sommige paerde-koopers.

Ick wilde mede nae de paerde-marckt wel loopen,
Soo ick met vaersen kon een paertje schijt-gelt koopen.

Aen een Vriendt.

Ick danck u, dat ick heb uw’ kermis-wijn gehadt,
Tot aen het staertje toe. Wil die niet langer vloten?
‘t Is my genoegh, dat ick daer van noch heb genoten.
Daer was noch meer in ’t hert, al is ’er niet in ‘t vat.

Op een vrouw tot Hoorn.

In ‘t baeren heeft een vrouw het leven afgeleyt,
Met haer twee kind’ren pack, die ’t son-licht was ontzeyt.
Sy sijn, (ô Hoorn, klinckt dit niet wonder in uw’ ooren?)
Twee-mael begraven, en sy zijn niet eens gebooren.

[p. 122]

Een Kack-huys bril op mijn neus.

Ick quam met achter-last, en most een brief bestellen
Nae Poortegael; maer juyst most ick daer buyten staen,
‘t Was minder niet dan reên, sal ick recht ’t oordeel vellen,
Het hentje sat op’t nest; want dat quam voor de haen.
Honneur aux Dames is ’t oudt spreeck-woort; maer het schijten
Is noch veel ouder en noodtsaeckelijcker dingh;
Al souden Joffers my het duysentmael verwijten,
Wou ick op andre tijt dat ick eerst voor haer gingh.

[p. 123]

Antwoordt van Monsieur N. N.

Uw’ lust past tref’lick op, daer is het vroolijck sijn;
Soo doet het keeltje, daer u noot den Rijnsche wijn,
Maer kan de wijn u lijck uw’ heel de wijn soo raecken,
In plaets van vaerssen, sult gy ons licht kalv’ren maecken.

Mijn weder-antwoordt.

Ick weet, ick soeck altijt het bly end’ vroolijck sijn.
Ick weet wel dat mijn hert hanght aen de Rijnsche wijn.
Indien men daer van most aen ’t kalven maecken raecken,
Ick souw, als ’t grooter beest, u mijn voorganger maecken.

Aen Joffrouw N. N. op Nieuw-jaers dagh.

O soete Joffrouw, die sijt vol vol-komentheden,
Wiens om-gangh ’t voorbeelt is van alle brave zeden,
In wiens schoon aengesicht ick geern mijn oog verklaer,
Gy treedt nu wederom in ’t soete Nieuwe-jaer.
Wat Nieuwe-jaer sal ick u nu, ô Joffrouw schencken?
Niet anders, dan my selfs, mijn dienst kan ick bedencken.
Maer wat Nieuw-jaers-geschenck ick weêr daer tegen wensch,
Kunt gy wel dencken, ziit gy geen albastert mensch:
Albastert zijt gy wel, door schoonheyt, maer uw herte
Schijnt van geen vleesch te sijn, tot mijnes herten smerte.
Ah! wierdt in ’t Nieuwe-jaer dit eens voor my verkneet!
Op dat uw’ weder-min my ‘t jae-woordt over deedt!
Ah! dat gy my uw’ gunst soo verre wilde geven,
Dat wy vereent met ’t lijf en ziele mochten leven!
Ah! dat ick, maegden-roem, u, als mijn Vrouw’, besat,
Ick soude dencken, dat ick d’aertsche hemel hadt.
O Joffertje, soo gy uw’ liefd’ my woud’ bewijsen,
‘k Souw achten, dat ons bedt was als tien Paradijsen,
De koortsen-brandt quelt u, maer niet de minne-brandt.
Ah! stichte d’Hemel die, ah! Had ick in mijn handt,
[p. 124]
Dat die tot mijn-waerdts sloegh! met troetelen, met kussen,
Souw niemant liever die, dan ick, uw’ dienaer, blussen.

[p. 126]

Op de drie zijd’ aen zijde staende Beste-kamers,
in de Bracke grondt t’Amsterdam.

Ick heb wel veel geweest met achter-last belaeden,
Ick heb wel veel gewacht op ander volcx genaeden,
Die hadden Harmen in, en sijne druckery.
Maer hier is goet verschot, drie huysjes sy aen sy.
Den een behoeft niet licht na d’andere te wachten.
Ick wil dan dit gemack des Herbergs hooglick achten.
Want nergens quam ick, daer ick soo goê buurschap vont
Van ’t Kacka-dooris gildt, dan in de bracke grondt.

Op een botte Vrouw, &c.

Een botte Vrouw, wanneer dat sy had hooren seggen,
De Koninginne is van een Dolphijn gaen leggen,
Verschrickte seer daer van; het most een monster sijn,
Sprack sy; maer wat dacht ick? sy sprack gelijck een swijn.

Op een Quidam, &c.

Vraegt gy, waerom Claes Narr sijn kolderuyt gingh trecken,
En gaff’ een ander, een, naest hem, der grootste gecken?
Wat souw hy daer meê doen? sy diende hem niet meer.
Sijn huydt was evenwel gemaeckt van buffels leer.

Op yemandt.

Daer was een Heer, die eens een meydt voor hoer uytmaeckte.
Daer nae quam ’t, dat die reut noch aen het teefje raeckte,
Het geen’ hy heeft geseyt, soo ’t waerheyt is geweest,
Soo is hy uyt sijn mont met recht een hooren-beest.

[p. 127]

Aen N.N. Mal-eyeren.

Mal-eyeren, gy eyt my daeglicks om den kop
Ey, segt gy, maeckt my hier, ey maeckt my daer wat op,
Ey, maeckt my dit en dat; ’k sal dit, en dat u geven.
Maer ey, wat hebt gy my gegeven van uw’ leven?
Een groote kaele Niet, noch haringen, noch kuyt.
Ziet, all’ uw’ eyen komt slechts op een windt-ey uyt.

[p. 128]

Aen de Juffrouwen, die tegen Jongmans,

met de kaert speelde.
Gy speelt, zoete Herte-diefjes,
Met uw’ Vryers, uw’ Geliefjes,
Uwe Dienaers, met de kaert;
Maer dit spel heeft troef, noch aerdt,
Soo gy haer door dart’le perten,
Schoppen geeft in plaets van herten;
Soo ’t niet ernst wordt nae wat mals,
Dan is kaert, en kaert-spel vals.

Uyt de naem van N.N aen N.N.

Groot-snorcker, Blaes-kaeck, Hans, gy Logenaer, gaet klaegen
Dat ick den arbeyt schuyf van mijn op uwen hals,
’t Waer u verdiende loon, al looght gy niet soo vals,
‘t Past grootste ezels best de grootste last te draegen.

Op droncke drollige JAEP, en zijn snollige ritzige Zoon.

Jaep zuypt zijn gat soo vol, dat hy niet poort-vast wort,
En in zijn wijven schoot te bedt zijn bier-stront stort.
Soo duyvels als hy is verslingert op de kan,
Soo weynig drinckt zijn Zoon; maer ‘t is een Vrouwe-man,
Hy gaet uyt krollery, en op de kittel-jacht,
En maeckt een Venus-dier zijn bulster nacht op nacht.
Laetst deed’ hy vaertjes meyt noch dichtjes haer gevoegh,
Voor negen maenden draeght die sloof daer van genoegh.
Daer leyt een huysje t’huys! dat’s van den nieuwen tijdt,
Daer Zoon de Meyt bestruyft, en Vaêr de Moêr beschijt.

[p. 129]

Op de elf kinderen van Meester
ADRIAEN BASTAERDT,
Chirurgijn tot Zirickzee.

Elf Bastaerden door een geteelt, sijn echter echt.
Sy voeren door haer stam die naem met eer end’ recht.
Stondt veelen haer geboort voor op het hooft geschreven,
De daet, maer niet de stam, most Bastaert naem haer geven.

Op Passers maeltijdt.

Wy zijn aen Passers disch heel braef in Floribus,
Daer ick de fluytjes lick, en lustigh glaesjes kuss’,
[p. 130]
En toon’, dat voor mijn mondt geen rach en is gewassen,
O! quam dat alle daegh, hoe souw mijn keel op-passen!

Besteeck sels geboort-vermaeningh
Aen seecker Joffrouw.

Dit schenck ick u, nu gy verjaert,
Maer maen’ daer by u om een taert,
Te meer, dewijle gy haest paert,
Soo is de vreught de slemp wel waert.
‘t Is reden, datmen vet-pot speel’,
En daer van wacht ick oock mijn deel.
Ick eysche maer (dat is niet veel)
Bruydts-traenen nu, hier nae ‘t Candeel.

Aen een laet-dunckend’ Vrouw-mensch.

Trjjn pocht, en roemdt, en snorckt, dat ick haer hardt kom vrijen,
Maer dat ick niet en sal (juyst wil ick niet) bedijen;
En dat ick, arme sul, een blaeuwtje loopen sal.
Dit zeyt sy om haer eer. Maer, ’k hoop, dat ick soo mal
Mijn leven noyt sal zijn; dat ick my sal verhangen
Aen sulck een schoonen (foey) ick houw daer toe mijn gangen
Noch veel te kostelijck. Was tusschen ons gevry
Soo liep ick ’t blaeuwje niet aen haer, maer sy aen my.

Graf-schrift op een Man en Vrouw.

Hier leyt een Man en Vrouw,
Om hem draeght yder rouw,
Hy was een reed’lick mensch,
Hy was een mensch nae wensch.
[p. 131]
Sy een twee-voetigh vercken
In woorden en in wercken.
Hy was een geest der geesten,
Sy was een beest der beesten.
Haer naemen souden wel hier beyde nevens gaen,
Maer, haere waer’ niet waerdt, om nevens sijn’ te staen.

Verschooninge van een vrient, die hoewel goet-aerdigh,
al te op-loopende van woorden is.

Ick hebb’ een seer goedt vrient, van wond’re haestigheyt,
Die vloeckte woort op woort; hy vloeckten hem, die ‘t hoorden.
Ick seyd’, vergeeft het hem; hy denckt niet wat hy zeydt;
Ick weet, dat dese man is beter, dan sijn woorden.

Van een over-gierigh Wijf, aen de geel-zucht gestorven.

Ick sagh mijn leven noyt een soo vreck-gierigh Wijf,
Als Gaer-goetje Schrap-all’; die haer geheele leven
Tot Goudts begeerlijckheyt oneerlijck heeft begeven.
De sieckte van haer ziel trof eynd’lick oock het lijf.
Dit heeft van lidt tot lidt haer in de grondt bedorven,
Tot dat zy, die om ’t hert noyt geel-ziek is geweest,
Gaf door de geele-zucht voor ’t eerst en ’t lest haer geest.
In geel-zucht af-geleeft, door geel-zucht af-gestorven.

Op JAN, &c.

Jan diendt het Vaderlant uyt liefde, soo hy’t stelt.
Maer sijne gierigheyt verdient, dat wy daer tegen
Drie woorden stellen, die sijn liefdes uytlegh geven.
Jan diendt het Vaderlant uyt liefde van het Geldt.

[p. 132]

Op een over-daedigh Dronckaert.

Waer dronke Kees soo groot, gelijck een Elyphant,
Het grootst’ twee-voetig beest was hy in ’t gansche lant.

Aen een malle Barbier.

Hier doen wy beyd’ ons werck; elck werckt nae sijnen aerdt;
Ick scheer aen u de geck; gy scheert aen my de baerdt.

Aen quade Isabel.

Men noemt u Isabel, ô aldersnootste vel.
Gy zijt geen Isabel; gy zijt een Jesabel.

Op yemant.

Een droncken bloedt wiert quaedt, om dat hem wiert verweten,
Dat ’t een pan-licker was. Dit wilde hy niet weten.
De man had recht; dats klaer, jae klaerder dan de klaerheyt
Een letters wisselingh ontbreeckter aen de waerheyt.
Lust yemant my de last des uyt-leghs op te leggen?
Pan-licker moest men niet; Kan-licker moest men seggen.

Raetseltje aen Joffertjes op het cramen van
een vrouw nae haer mans doot.

Speel-meyjes, magh ick u een Raetseltjen uytgeven?
Soo ick ‘t u niet en sey, licht raet gy ’t noyt uw leven.
‘t Schijnt on-geloovelick; en niet te min is t waer.
De Moêr valt in de kraem, en ’t Kint en heeft geen Vaêr.

Op my, tusschen twee Vrysters.

De koele weste-wint verkoelt my niet een zier.
Dewijl ick weder-zijdts zit tusschen vlam en vier.

[p. 133]

Op JAN.

Jan heeft een Hollandts hert, want hy houwt niet van specken.
Jan heeft een Joodtschen aerdt, want speck en eet hy niet,
Hy slacht noyt varcken; maer hy houdt, gelijck men ziet,
Van een gespeckte beurs. hy slacht heb-ziecke gecken.

Aen een spreeuw-siecke gecks-kap.

Noyt saeght gy my eens wijs, seght gy, ô botte beest.
’k Gelooft wel, want gy selfs en zijt noyt wijs geweest.

Op een gestorven droncken-bloedt.

Jan sat ’er eerst dick in; Jan hadt een hoopen goedt.
Maer ‘t was een licke-broêr, het was een droncken-bloet.
Toen hy nae ’t geldt niet stonck, begon zijn naem te stincken.
Wat laet hy doodt nu nae? veel goedts? neen, maer veel drincken.

Aen een Heer en Vriendt, op myn droom,
&c. van sijn dochter Elizabeth.

Myn Heer, gy souwt, voor dagh, voor dauw, my wacker maecken,
Maer uw’ bedt heeft ’t gehoort; dat deedt u niet ontwaecken.
Voor ’t kriecken van den dagh was ick al van het bedt.
Een oversoete droom van uw’ Elizabeth,
(Ah, dorst ick seggen, mijn!) quam middernachts my porrren.
‘Bedriegelijcke droom, daer op ick steets sal knorren,
‘Waerom is’t, dat gy my niet langer slaepen liet,
‘In die by-slaepens waen? of waerom wert het niet,
‘Nu ick ont-waeckt ben, waer? ’k sou volle vreugde raepen,
‘Indien het waecken was, het geen is soo te slaepen.
Dus klaegh ick te vergeefs; de droom heeft my verraên;
[p. 134]
Die heeft my op-geweckt; gy hebt het niet gedaen.
Uw’ dochter deedt het oock, met ’t hantje vol van vliegen,
Daer zy niet by en was, my komende bedriegen.
Vernestelende mijn’ gedachten innerlijck,
Daer van nu uyterlijck geen schaduw’ is van blijck.
Mijn Musen deden my oock op Parnassus droomen,
Dat ick van daegh wat rijms voor u most laten komen;
En ziet, dat is nu waer, en ’t sal noch meerder zijn,
Als ick de droefheyt weêr af-spoel met ‘t glaesje wijn.
Maer ondertusschen kan het u nu wonder geven,
Dat ick soo nacht en dagh in woelinge moet leven,
Die door tien maegden van mijn rusten werdt berooft,
Door een in ’t binnenst’ Hert, door Negen in het Hooft.

Op een Joffrouws naem voor de mijne in een gedicht staende.

Ick ben niet wel geplaetst; hier valt wat op te seggen,
De Joffrouw staet voor my, en sy most voor my leggen.

[p. 136]

Aen een Fluytenist, &c.

Ey, Speelman laet uw spel noch voor een weynig staen.
‘k Moet pissen; eer gy fluyt, moet ick eens fluyten gaen.

[p. 141]

De achthonderste geboorte-dach
der Stede ZIRICKZEE,
geviert anno 1649.
Vertaelt uyt het Latijnsche gedicht van Heer
ROCHUS HOFFER, Zirickzeenaer.
Rechts-geleerde, en tegenwoordigh Schepen aldaer.

Juicht, vroome Burgers, juycht. Komt vreughde-woorden baeren,
Op Stadts geboorte-dagh, uyt een recht-schaepen hert,
En gy, Apollôs rey, spant krachten uyt en snaeren,
Want dese dagh verdient, dat sy gesongen wert.
Een yeder vier’ dit licht; laet yeder sich verlusten,
Laet ’t heyligh avont sijn van daegh door all de stadt.
Laet pleyters saeck-end’ sack nu aen de spijcker rusten,
Laet buyen staen ’t gerucht, ’t welck onse vreughdt bekladt.
Nu hout men ’t Jubel-feest van d’ouste Stadt der Zeeuwen,
In voor end’ tegen-spoet hoogh-edel, wijdt-vermaert.
Het nieuwe Jubel-feest, nae acht vol-slaegen’ eeuwen,
‘t Welck ons’ geheugenis is over-dubbelt waerdt.
d’Aeloude Stadt staet vast, nae soo veel stribbelingen,
Vast staet sy, nademael Godts voor-sorg daer voor staet.
Hoewel een zee, en windt daer dickwils op quam dringen,
En haer behoudenis hingh aen een zijden draet;
Hoewel sy ‘t droevigh licht der vlammen aen most schouwen,
En ysseljcke brandt, al wat ’er stondt, verslondt;
Hoewel sy ‘t harste vier des oorloochs uyt most houwen,
‘t Sy dat Philippus ’t vier, of Guido, op haer sondt;
Hoewel des Heeren hant haer heeft met pest geslagen,
En sy met lijck op lijck haer kerck-hof sagh gepropt,
[p. 142]
Ontsonck haer noyt de moedt; maer heeft haer lot gedragen,
En in haer lijdtsaemheyt manhaftigh opgekropt.
Al lagh sy onder-druckt door alle ongevallen,
Sy stack ‘t aensien’lijck hooft ter swaerigheden uyt.
Schoon dat Cortgeen verloor, schoon Romers-wael haer wallen,
Schoon d’holle baeren buyck die beyde nu besluyt;
Schoon Zeelandt heeft beweent veel ander’ steden sterven,
Die door een opper-macht te gronde sijn gegaen;
Geen onder-macht nochtans kon Zirickzee verderven,
Maer ’t is door opper-macht in ’t waeter blijven staen.
Dien vry-gevochten hals heeft sy den dwinge-landen
Ontworstelt, end’ sy sit ontsachlijck in haer rust.
Al borsten oock van spijt benijders ingewanden,
De waere Godes-dienst heeft sy na wensch en lust.
Soo bloeyt, soo bloey’ sy noch; soo, (hemel, hoort mijn wenschen),
Die eeuwen heeft verduurt, verduure d’eeuwigheyt.
Gy ondertusschen, juygt, juygt, nae-gebooren’ menschen,
Daer toe gy wert van outs behoorlijck aengeleyt.
Ziet hoe het Raedt-huys blinckt met nieuwe kost’lijck-heden,
En vrolijckheyt des tijts vertoont in bly gewaet.
Siet hoe den Raedt onthaelt des volcks voornaeme leden,
En reckt de maeltijdt uyt, tot aen de dageraet.
Soo gaetmen in het rondt stadts baecker-mat begieten;
Soo drincktmen, met een wensch op wel-vaert van de Stadt,
Soo laetmen menichmael het druyve-traentje vlieten,
‘t Welck oorspronck of aen Rhijn, of aen Garonne hadt.
Maer, waerom oock geen eer’ aen Spaensche wijn geschoncken?
Om dat geen Spanjaert hier te gast en is genoodt.
De nacht en ‘t sterr-licht vlucht, en roept; genoeg gedroncken.
De dagh-bodinne rijst uyt ’t waeters blauwe schoot.
Laet echter noch een glas ’t slot aen het blij-mael hangen;
[p. 143]
(De drooge suffery heeft hier noch plaets, noch val)
Laet echter noch een glas ’t laest van een wensch bevangen,
Die volge, volge ’t volck, ’t welck nae ons volgen sal.

Den ouden knecht,
JOANNES IN EODEM.
Aen de oude man,
ISAACK WILLEMSZ. vander BEECK,
Boeck-verkooper binnen Hoorn.

Al wederom lelt my de Poëzy aen d’ooren,
Die ick soo menigmael te vooren had’ verswooren.
Nu is’t, dat gy my weêr met ’t nieuwe boeck gerijft,
En in mijn rymery en lymerijen stijft.
Dus weet ick niet, of ick al weêr u wil bedancken;
Verdient het danck, als men in sieckten stijft den krancken?
Ja; want nu ick hier in mal wesen moet en sal,
’t Is beter dan gerijmt, en ongerijmt niet mal.

Op BAUDII Schilderij.

Ick sie van Baudius alhier de schilderij,
De Musen, Gratien, en sagh ick niet daer by.
Apollo die en quam my oock niet voor mijn oogen;
Wat reên? om dat hy was met Baudius vervlogen;
En daarom schort het my aen hulp, maer niet aen stof,
Om een gedichtje hier te maecken tot sijn lof;
Doch, most die man van my na waerde sijn gepresen,
Soo most ick Baudius, en niet een Bruno wesen.

Aen Monsieur BOOGAERT.

Met silv’re letters staet uw’ naem op ’t gout-gewicht,
Vriendt, die in deugden-schael valt niet een aes te licht:
[p. 144]
Die d’oude goude Trouw uytdruckt door uw’ manieren,
Die met Saturni tijdt helpt d’ys’re tijdt verçieren.
Soo dunckt my dan, dat op ’t goudt-schaeltje, soud’ ’t recht gaen,
Uw’ naem in ’t silver niet, maer goudt, behoort te staen.

Aen PIETER SCHOUTEN.

Gy helpt de Prins te paerdt in-haelen, Pieter Schouten;
Gy hebt in vrolickheyt uw’ werck soo wel gedaen,
Dat ick geloof, soo ’t eens in ernst quam aen te gaen,
Gy u tot Ruyters dienst soudt voor de Prins verstouten.

Op my.

Ick quam soo strackx van u met ’t hooft vol van gedachte’;
My over-viel een val die ick gantsch niet verwachte,
Ick viel soo plotselijck in ’t waeter op het ys,
Soo wierd’ ick oock geheel van mijne weghen wijs,
Maer, ick klom stracks daer uyt, en sulcken lot most ‘t mijn’ sijn,
In ‘t water most ick niet, noch ’t ys, maer in de wijn sijn:
Want, soo ick selfs my kenn’, soo my een ander kent,
Noch ‘t water, noch het ys; wijn is mijn Element.

Op yemandt.

Een gauw-dief, waerde vriend, onstal u uyt de sack
Het gout en silver-gelt, het welck’ daer binnen stack.
U waerschouwt nu de slagh: leert nu voortaen van my,
Met handen op de beurs te gaen, niet op de sy.

Op blinde Mr. HENRICK, Organist van Medenblick, &c.

‘k Sag Meester Henrick Prins, dien sijn’ nieus gierigheyt
Van Medenblick oock heeft tot Amsteldam geleyt.
[p. 145]
Quam hy om ‘t kijken oock? ô neen; want hy was blindt.
Wat joegh hem dan doch hier? het Princelijcke kindt.
Ick denck’, hy quam oock, om des Stadts gejuygh te hooren.
Hy sagh door d’oogen niet, maer hy sagh door sijn ooren.

Op d’Heer Advocaets, C. Keysers secreet.

Als d’huys-heer sijn gevoeg op dese plaets eens doet,
Soo gaet de Keyser selfs (ontsiet die plaets) te voet.

Op, &c.

’t Hert sprongh my op van vreugd’, toen ick hier ‘t Prinsje sagh,
Om wien men soo veel vreugd bedreef door al den dagh;
Op d’ouden avont dacht ick my tot rust te geven,
Om dat ick was vermoeyt door ‘t daeghs onrustigh leven.
Maer juyst wierd’ ick verruckt door dien man na mijn hert
Door wiens aenleydingh’ ick op nieuws vervrolijckt wert
Met kunst van Schnittelbach; ’k legh nu te weeck mijn’ ooren,
’k Hebb’ nu genoegh van ’t sien, ick houd’ my nu aen ’t hooren.

Aen N. ELEMAN.

Ick sie, vriend Eleman, de goude munt u wegen
Om nae te sien, of het een aes of twee verscheelt;
Maer, soo gy ’t gelt my voor ’t geen ’t is, maer mede-deelt,
‘k Salt niet nae tellen, als ’t is in mijn sack gelegen;
Ick sal my houden als geen heel nauw-siende man
Noch my bemoeyen met ‘t goed’ of quaed’ gout gewighte.
Geeft my maer oorlof, dat ick u dien huygh eens lichte;
Ick sal my houden, of ick geen vijf tellen kan.

Aen N.N.

Ick eet van ’t Swijns-hooft juyst. Nu noot ick u ten eeten
Mest-varcken gy sijt, Wilt gy de reden weten?
[p. 146]
’t Is dese, dat men segg, als gy hier hebt gebrast,
’t Mest-varcken is geweest op sijn broêrs hooft te gast.

Uyt de naem van N. N. die een ander een
Rock verkocht had’, &c.

Als ick om gelt u maen’, seght gy: hebt wat gedults;
Maer, ick acht’ dat niet meer; ick seght u sonder jockje,
Tien pondts beloften dat betaelt geen onsje schuldts;
Krijgh’ ick niet voor mijn Rock, gy krijght wat op uw’ rockje.

Aen JACOB OOM, Accijsenaer.

Ick kreegh een vat vol wijn, die quam van ’t Zeeuwsche stroom,
Daer van gy pachter sijt, mijn lieve Jacob Oom;
Dit hebben wy op uw’ gesontheyt uyt-genat.
Schenckt gy my vol accijs, ick schenck u ’t leege vat.

AEN
Mr. JAN WILLEMSZ. SLEUTEL,
op ’t drincken van sijn Antwerps bier.

Tot uw’ Antwerpens bier, het welck nu is belegen
Ben ick, ô Sleutel-vriend, heel dorstigh, graegh genegen;
Het vergenoeght mijn oogh, en lecker is ’t van smaeck:
Maer eene syllaba die hapert aen de saeck.
Want, sulck belegen bier dat most gelegen sijn,
(Uw’ onvermindert) in uw’ kelder niet, maer mijn’.

Op Mr. JAN de MOOR.

Ick seyde dat myn Vriend een beter Doctor was
Dan mijne Doctor is, want die verbiedt my ’t glas.
[p. 147]
Maer Jan de Moor geeft my de wijn te deser uure,
En d’ander die onthoudt my d’eysch van mijn Nature.

Aen den selfden.

Vriend, gy hebt my geseyt, dat gy bedanckt wil wesen,
Om dat gy door uw wijn mijn sieekte hebt genesen.
Seer wel, die danckbaerheyt kost u, maer my niet veel,
Haeld die dan weder uyt uw kelder, door mijn keel.

Aen N.N. op ’t vereeren van een kam aen my.

Ick socht, maer te vergeefs, stracks nae mijn eygen kam,
Daer op my het geschenck van uwe kam toequam,
Indien een eerlijck man mach by sijn woort gelooft sijn;
’k Segh soo veel danckbaerheên als hayren op mijn hooft sijn.

Op yemandt.

L. A. M. ’t welck beteeck’nen moet,
O esels kop, verwaende bloedt,
Als of gy daer in meester waert!
Maer sulck een naem sijt gy niet waerdt,
Doch ick weet, hoe ick ’t spellen sal,
Van voor en acht’ren; LAM en MAL.

Aan mijn Heer,
CORNELIS KLERCK, &c.

Gy die wijn-Sçhencker waert, weest Proever van uw’ wijn.
Gy weet, dat gy daer op moet en sult welkom sijn.
Maer, als gy dat kunt tot den bodem met my lichten,
Soo waer’ mijn wensch, dat gy kont door uw konst verrichten,
[p. 148]
Dat het weêr was vervult op den aenstaenden dagh.
Of datmen nimmermeer het vaetjen ledigh sagh.

Aen yemandt.

Vraegt gy, waerom men Trijn hoort van Jan Trijntjes klaegen?
Haer Jan heeft niet genoegh, en sy te veel voor ‘t vraegen.

Op Ms. Hanssen, &c. banqueroet-speelen.

De beul van Haerlem speelt soo klak’loos banqueroet.
Men most hem inde deur tot aller spiegel hangen,
Na Kayser Karels wet, indien men hem kon vangen,
En hem kort recht doen, die geen langer recht en doet.
Hy is nu burgerlijck alrede doot gebleven.
Die in de plaets sal sijn gestelt van Meester Hans,
Most, eer hy sich vergreep aen and’re vrouw of Mans,
Sijn eerste proef voor ’t volck aen sulck een voor-saet geven.

Op mijn Reyse af, nae der Goude voorgenomen.

Ick hebbe stracks geseyt te reysen nae der Goude,
Maer het is best, dat ick die reys te rugge houde;
Want, nu ick my bedenck, ’k heb’ silver nochte gout,
En sonderdit of dat en is men niet vertrouwt.
Als ick by Schipper dan en Waert soud’ aengenaam sijn,
Soo most eerst in mijn beurs genoegh van die Stadts naem sijn.

Aen mijn Moey en andere.

Moey, Neven, Nichten, Maets van Dantzick, wy sijn acht,
Vereenight doo rden disch, door vrientschap, door geslacht.
Soo verr’ als Amsteldam van Dantzick is gelegen,
Soo nae ben ick door ’t hert u allen wel genegen.

[p. 149]

Aen N. N. my vraegende,
Of wijse luy oock wel geck sijn?

Myn antwoordt op u vraegh soud’ ick u laeten leeren;
Maer ick most een van tween, ô geck, te vooren weeren.

Aen Joffrou
CORNELIA SCHAFT.

Ick hebb’ u kunst gesien, ô Maegden-floncker-sterr’;
Ick weete niet een woort, noch meer daer van te seggen,
Dan, dat een man, wie ’t sy, daer magh sijn broeck by leggen.
En ’t on-natuurlijck is, haec vir, hic mulier.

s’Weerelts beloop.

Het ampts on-waerdigh volck dat krijght het weg met hoopen
Een esel wint veel meer met gaen, als ’t paerdt met loopen.

Aen N. N.

Gy noodt my op uw’ baers,
Is ’t ernstich en wat waers?
Wel; goedt most dan de wijn,
En gelde-baers oock sijn.
Want, ginght gy andre’ ganghen,
Soo soudt ick maer bot vangen.

[p. 150]

Aen mijn Heer,
Met de welcke ick van een soete Enckhuyser Joffrou sprack,
nae dat ick peeckel-haringh had gegeten.
KLINCK-DICHT.

Ick hebbe daet’lick van d’Enckhuyser maeght gesproocken,
Die aller maeghden los alleen in een bevat,
End’ die soo suyver is, als ’t waepen van haer Stadt,
End’ die een yedersborst in koelheyt kan bestoocken.
Gy hebt, mijn Heeren Vrient, aen mijne handt geroocken,
Dat ick een haeringh had gehandelt en geraeckt,
Gehandelt noch geraeckt alleen, maer oock gesmaeckt,
Soo dat sy in mijn maegh lagh in de vocht gedoocken.
Vraegt gy, hoe dat sy heeft gesmaeckt? geweldigh sout;
En daer op smaeckte my een dronck van ’t best gebrout.
Maer, by gansch soete koeck, en seven ponden vijgen,
Soo sout die haeringh was, soo soet is dese maegdt,
En wedd’ ick, oock haer kuss, daer om ick hadt gevraegt,
Doch dacht, dat ick daer voor soud’ drooge bockens krijgen.

[p. 151]

Op Swolsche Ducatons.

Voor valsche Ducatons keurdt men nu die van Swol.
Ah swol ick daer van maer eens waerlick boorde vol!

Op mijn poort-sluyten, aen N. N.

Ick doe, mijn Heer end’ Vrient,voor u de poort in ’t slot,
Doet gy ’t voor uw’s wijfs deur, end’ weest deck toe de pot.
Drie, hoogh van aedel, maer kael, dronckaerts in haer gat,
Die hadd’, op d’oude voet, mijn by de neus gevat;
En, naedemael daer in de waerheyt is gelegen,
Soo heeft eerst een van all’ de saecke niet verswegen.
Hy sprack; is hier wel een in het geheele landt,
Die soo set voet by steck, en houdt by ’t glaesje standt?
[p. 152]
Den and’ren seyd’, is daer wel een soo groot van aedel,
Soo oudt, dat hy ons drie souw werpen uyt de zaedel?
De derde voeght daer op; is daer wel een soo kael,
Soo onbelaên met geldt, als wy drie al-te-mael,
Die in een sulcke saeck als broeders in ’t gemeen sijn?
Mijn antwoordt op die vraegh, soud’ in goet Hollants, neen sijn.
Maer, waer ick hoogh van stamm’, ick soude roepen, hier,
Hier is den Heros noch, die maeckt ’t getal van vier.

[p. 153]
[D. Pauli BussiiÉ]

Op de afteeckeninge van de selfde Heer.

Soo verr’ een schip, een buys vervaert, of menschen hand’len,
Soo verre vliegt de naem van dien vermaerden Buys.
Soo kan hy in sijn print de weerelt heel door-wand’len;
Soo is die over-al, al blijft hy selver t’huys.

[p. 154]

Aen de Heer Advocaet CABELJAU, &c.
voor yemandt.

Een dubbeltjen hadd’ ick in ’t potjen ingeset,
Op hoop dat mijn geluck aen ’t Ticktack-berdt soud’ hangen;
En ick gingh oock voorwaer niet visschen achter ’t net.
Mijn Spieringhtje dat heeft een Cabeljau gevangen.

AEN
Mr. JAN BOOGAERT.

Van Neckx wel-levens kunst hebb’ ick u eens gegeven,
Nae dat ick koopmanschap daerover hadd’ gedreven,
Dat gy een bonte-muts daer voor my geven soudt:
Maer voor ’t vergulde boeck hadd’ ick nu liever goudt,
Ten minsten silver-gelt, soo veel omtrent als ’t waert is,
Dewijl de kaelheyt nu (helaes!) met my gepaert is;
Dewijl, terwijl de Son sijn loop heeft in de Kreeft.
Den Heros kreeften gangh in sijne voorspoet heeft:
Dewijl, hoewel nu eerst de heetste daegen komen,
De winter in sijn beurs alree heeft plaets genomen;
[p. 155]
Dewijl hy voor als noch geen koud’ aen ’t hooft en lijdt,
Maer met een linnen-muts te vreed’ is voor dees’ tijdt.
Wilt rebus liever dan in manibus my geven;
Want, ick en ken geen kunst, om anders wel te leven.

Op ’t kleeren veranderen, &c.
aen elck oprechte Hollander.

De hecken sijn nu heel verhangen in den Staet,
Men is verlegen om ’t vermaecken van de kleeren,
Die elck braef kaerel moet om Karels wil omkeeren,
En nemen, nae de loop van sijn geluck, de maet:
Maer, siet op ’t uyterlijck gewaedt niet; siet op Gode,
Die op het ongesienst den Koningh ’t kleet aendeedt,
’t Welck langh hem heeft gepast, schoon laet aen hem besteedt
Seght maer, Godt bless the Kingh; ’t kleet sal zyn à la mode.

Aen de Heeren Regenten van ’t Pieters hof tot Hoorn.

Heeren, ick val vry wat kack’lick,
Daerom valt het my gemacklick,
Dat ick Harmen soo nae by
Hebb’ aen mijne slincker zy.
‘t Mocht sijn leven noyt bequaemer,
Dat ick nae de beste-kamer
Strackx uyt mijne kamer treedt
Om de goê kost, die ick eet,
Weêr te loosen, nae ‘t verteeren.
Hebt dan dubbel danck, mijn Heeren,
Die soo wel een goê plaets vondt
Voor mijn neers, als voor mijn mondt.

[p. 156]

Aen mijn Heer, de Heer,
CORNELIS de HUBERT,
Raetsheer ter Admiraliteyt tot Hoorn,
van wegen de Staten van Zeelandt.

Gy wilde proeven mijn’ en uw’ wijns onderscheyt;
Nu klaegh ick u, dat mijn’ al op de bodem leyt.
Stelt dan de proef mijns wijns, mijn Heer, uyt uw’ gedachten
Voor dese mael is die niet langer te verwachten;
Gy hebt te langh gewacht, tot onlust van mijn’ keel,
Die niet meer wachten mocht; en daerom nam haer deel
Van ’t geen voorhanden was; ’t mijn heeft de geest gegeven.
Maer, nademael dat ick niet sonder wijn kan leven,
Soo spreeck ick u, mijn Heer, mijn over-buur-man aen;
Wiens vocht of beter was, dat sal soo nauw niet staen;
‘k Geef d’uw’ de prijs, geeft my maer niet Nil op ’t request,
De laeste, die ick drinck, is my altijdt de best.

Aen mijn bysondere Vriendt,
YSBRANT van SCHOONEN.

Van Schoonen, d’Alzem-wijn is schoontjes, schoontjes uyt,
Die ick aen Noorwegen gingh in uw’ by-sijn borgen;
Nu weet ick wel, dat daer betalinghs schuldt op sluyt ;
Maer, om dat gy borgh bleeft, laet ick u daer voor sorgen.
Sponde, propè noxa est.

Op half-salige JAN JORDEN.

Vraeght gy, wat goets dat ick soud’ wenschen aen Jan Jorden?
Half-saligh is hy nu; ’k wensch dat hy ’t heel magh worden.

[p. 157]

Op een hondt, die op geen naem van eenig
Koningh ofte Prins, dan op de Prins van Oranje
sijn voorgesmeten broodt, wilde op-eeten.

d’Eer, die ons landt den Prins steets schuldig is geweest,
Die werdt den beestigen getoont doór ’t stomme beest.
Dit toont, soo ’t Prinssen-huys van yemandt werdt mispresen,
Dat, als dit beest een hondt, hy moet een hondts-vot wesen.

Aen een seer wel danssende Bruyt.

Vrouw Bruydt, die ons vervoert tot tien verwonderingen,
Geteelt door uwe kunst, gebaert door voeten-maet,
Hoewel gy u soo wel op alle dans verstaet,
Noyt sult gy hier nochtans den bedde-dans ontspringen.

Aen yemandt.

Gy seght van yemant, die heel wijs is en geleert,
Dat hy sich selfs heeft heel of half mal gestudeert.
Maer, ongeleerde bock, die niet wilt, niet kunt leeren,
Wanneer sult gy u selfs heel of half wijs studeren?

Van de twee verscheydene soorten der Meysjes.

Daer sijn twee soorten van de Meysjes: veele kunnen
Wel lijden, dat de maets een snoll de penning gunnen.
Maer and’ré willen met de maets niet ommegaen,
Die hebben hier en daer een Venus kunst gedaen.
De eerste soort’ heeft recht; dewijl het reden heeft,
Dat hy sijn ambaght kenn’, die sich in ’t gildt begeeft.
De tweede soort heeft recht: haer dunckt, ’t soud’ beter komen
Soo d’eerste proef aen haer voor alle wierdt genomen.

[p. 158]

Van yemant, die een bedaegde Joffrouws
onder-rock wilde kussen.

Een kap-stock spreeuwde met een Joffrouw op haer’ rock,
Die oudt was, en hy sey, dat hy haer’ boordt most kussen,
Tot eer van ouderdom: sy lachte ondertusschen,
Om sijne spreeuwery; betaelde jock met jock,
En seyde, soo hy doch den ouderdom wouw eeren,
Soo most hy kussen gaen haer naers, en niet haer’ kleeren.

Aen een Joffrouw, van haer en my.

Ick vrees’ dat ick en gy niet op malkaêr behooren,
Dewijl dat ick het juyst soo hebb’ met u gepast,
Dat gy hebt kackens noot en ick hebb’ pissens last,
‘t Schort u van achteren, Me Joffrouw, my van vooren.

Van de rouw-draegende JAN.

Jan gaet in ’t swart, om sijn verlies, om Trijn, sijn vrouw.
Maer, dat verlies is winst, soo dat ick vast vertrouw,
Dat dit is om ’t wel staen, en ’t schijnen sonder klem is,
En dat hy in de rouw, maer niet de rouw in hem is.

Aen de Poëten van N. N. die scheenen de Poësij te verlaeten.

Kunst-broeders, ’t schijnt, gy wilt de Zang-goddin verlaeten,
Die deerlijck leyt in swijm, jae half op sterven leydt,
Die quijnt, die t’eenemael wil vallen van de graeten,
En van haer’ Priesters werdt gehanthaesf noch beschreyt.
Elck heeft het veel te druck; de een met sijn hanteringh,
De ander met sijn goedt, de derde met sijn wijf,
De vierde met sijn ampt; de vijfde met sijn neringh,
[p. 159]
De seste wert te oudt, tot sulck een tijt-verdrijf.
Wat seght hier Bruno toe? laet alle mannen vaeren;
Laet, soo sy ’t soo verstaen, haer gaen in vreeden heen:
Ick ben noch on belet, noch Jongh-man, jongh van jaeren,
De Zang-goddin is maegdt. Sy zy voor my aIleen.

[p. 160]

Aen mijn Heer
ROCHUS HOFFERUS, &c.

‘k Was tot een Zeeuwsche reys te doen nu seer genegen;
Maer die van Gelderlant en Goude houdent tegen.
Ick sprongh’ soo verr’ wel, maer mijn stock en is soo langh niet;
Daerom den kaelen droes nu op sijn neus soo bangh siet.
Soo gy dan niet en wilt, dat ick mijn reys sal staecken,
Soo gy my Castelain van uwen Burgh wilt maecken;
Soo tooverdt dan wat gelts uyt uw’ in mijne koffer;
Op dat mijn Zang-goddin’ by Hoffer kom ten offer.

Aen mijn Heer
EWALDUS de HUBERT, &c.

Den wissel-treck soud’ ick op Jan Piet Luyten haelen;
Op dat voor Hoffer ick soud’ maecken vaers op vaers,
Most daer van klinck eerst sijn, end’ gy of hy betaelen.
Betaelt hy niet, gy haeldt een roê tot uwen naers.
Dan moet dien borgh in plaets van principaelen tellen,
Vijf of sess’ Ducatons, of Heros kan ’t niet stellen.

[p. 165]

Aen Me-Joffrouwe
JOHANNA GILLON, Bruydt,
uytnemend’ wel op de Luyt spelende.

Uw’ over-aerdigh spel, uw’ lieffelickst geluyt,
Maeght sonder weder-gaê, uw’ gaedeloose Luyt
Stal des Heer Bruygoms hert; uw’ oogh’ voer op vry-buyt,
En vongh die vrije ziel, die nu uw’ ziel oock sluyt.
Hy wierdt aen ’t euvel sieck ‘t welck minne-spel beduyt.
In ’t gantsche Britten-landt, in Hollandt was geen kruyt
‘t Geen hem genesen kon; ’t was niemant dan de Bruyt.
Soo zietmen, dat uyt min wel weder-minnen spruyt.
Gy zijt u woordt nu quijt, nu zijt gy in de schuyt.
De haeringh zijt gy hem nu schuldigh en de kuyt,
En wandt, en ’t net, en all’, het geen den Echt besluyt.
Speelt den geveynsden niet, ick zie, als door een ruyt
Uw’ meeningh niet te min. ick wedd’ u om een duyt,
Eer morgen ‘t Sonne-radt van ’t Oosten rolt op ’t Zuyt,
Eer dat de Dagh-bodinn’ geset heeft kap en tuyt,
Dat gy niet vreemt sult sijn van ’t werckjc. Maer ick stuyt
Mijn praet, eer Joffertjes my vallen op mijn huyt.
Leert nevens uwe Luyt, oock op de Duytsche-fluyt,
En luydt de Vrouws naem in met hem, en Maegdts naem
UYT.

BRUYLOFTS-GEDICHT
Op ’t Huwelijck van den E.
CORNELIS van HEYMENBERGH,
En de Juffrouwe
CORNELIA BOOT.

Dat Paer, en teelens sucht soo noodigh is als broot,
Op dat de weerelt stae, heeft geen bewijs van nood’;
[p. 166]
’t Storf anders alles uyt, door eenes menschen doodt;
Indien nae hem uyt hem geen lijf vraght overschoot:
Dit is een ronde O, dit rolt gelijck een kloot
Die nimmermeer en leyt, elck een heeft soo gekoot
Van Adams tijden af: aen minne-pijlens schoot .
Gaf sich een yder bloot, geeft sich een yder bloot.
Soo oock van Heymenbergh, die gantsch geen weerstant boot,
Als hem sijn Bootje ’t hert doorwonde, die als loot,
Als ys haer selven hield’, hoewel sijn branden, sproot
Uyt Stoocke-brandtjes oogh, die voor hem henen vloot
(AI meende sy het niet) als voor een heele Vloot
Een Boodtje soude doen. Soo euvel loos en snoot
Is ’t Vrou-volck voor een tijt, ’t welk met geveyns verstoot
Al wat het Man-volck biet, al was het noch soo groot:
Men won dat woort van jae noyt sonder slagh of stoot,
‘t Welck sich wel jaeren dagh in maegde boesem sloot,
Eer ‘t op de lipjes drijft, eer ’t uyt haer mondtje vloot:
Geen soo bevaren man, geen soo versocht pyloot
Die Meysies gront door-grondt; eer dat de grootste noot
Van ’t berstend’ vier haer dwongh, en veynsery verboot,
En klapten sy niet op, en sonden sy geen bood’
Van weder-minnen uyt, daer toe sy Iangh genoodt
Langh sijn versocht geweest, terwijl men traenen goot,
Met stortingh van gesmeeck; Corneliatje Boot.
Al sagh sy dat haer lief voer in Cupidoos-boot,
Al sagh sy dat het hert haers Minnaers oversoot,
Deed’ oock als all de rest. Geen vierde van een loot
Woegh ’t minnaers pack by haer: sy wierp’ het in de goot
Sy stiet het met de voet. Het scheen sy hadd’ geloot,
En hadd’ geen wat getreft: ‘t scheen sy een leege noot
Meer achte dan sijn sweet. Maer ’t was nochtans niet soo ’t
Eerst scheen (gelijck het blijckt) dat jae, dat jae, hoe nood’
Sy ’t uyt liet, isser uyt, sy in de knip. Hoe roodt
Is sy nu! ist van min, of schaemt? O Bruydtje rood’
Die schaemt met wortel uyt de min die gy besloot
Eens ’t openbaeren, blijf. Schiet meenigh vruchtbaer loot
[p. 167]
Gelijck een wijnstock uyt: strijdt met u bed’ genoot,
Verschrickt daer voor niet meer, dan eenig wijf verschoot,
Maer leyt de Bruygom van de wal af in de sloot,
Wijst hem de haeven in sijn kuyssche Bootjes schoot.

FEEST-GEDICHTEN
Op ’t Huwelijck van de E. Proome, discrete Jonghman,
PIETER van VENBERGEN,
En de Eerbaere, Deucht-rijcke Jonge dochter,
JANNEKE van VLIET.

I.
Aen de Speel-genootjes, Bruydts-bewaerstertjes.
Soete Nymphjes van het Spaeren,
Wilje noch Bruydts-maeghdom spaeren?
Spaert de moeyte van ‘t bewaeren.
Die gepaert sijn laet die Paeren.
‘t Bedd’ sal haer meer vreughde baeren,
Meer genuchten openbaeren,
Dan ons hier de natte waeren,
Dan u daer den Frissen, Klaeren.
Laet het hem met haer maer klaeren.
Ziet: hoe sieden hem sijn aeren:
‘t Min-bloet brandt in ’t vell’ schier blaeren.
Schrickt sy? sy sal wel bedaeren.
Wilt u niet om haer beswaeren.
Buysjes, voeght u by uw’ kaeren,
En by d’andre Bruylofts-schaeren.
Wilt aen’t Bruydts vleysch niet vergaeren,
‘t Is verkocht voor levens jaeren,
Tot sijn doodt, of tot den haeren,
Door de snee der Parcken-schaeren.
Maer van sulcken droeve maeren,
[p. 168]
Op soo veeghen toon, soo naeren,
Slaen nu niet mijn’ Vreuchde-snaeren.
Wenscht haer wel-vaert lange jaeren,
Soo veel heyls, als hoofden-haeren.
Wenscht, dat hy spinn’ soo goedt gaeren,
Dat sy om wat jonghs magh vaeren.
II.
Aen de Bruylofts-gasten.
Siet, gasten, hoe de Bruydt nu langhs haer neusje siet:
Of dat uyt vrees, of schaemt, of veynsery geschiet?
Vreest sy? sy weet noch niet wat vreucht haer vrees bediet.
Schaemt sy zich? malle schaemt, daer niemant ’t werck om liet.
Veynst sy? geen minn’ veynst oyt, die noyt sich selfs verriedt.
Treurt sy, quansuys, of zinght sy, blijtschap, van my vliet,
Pavana lachryme, of ander droevigh liedt?
Dat’s boven ‘t hart dan af-stort sy een traenen-vliet?
Jae denck’ ick uyt het vat, die elck in ’t glaesje giet,
En soo door ’t keelgat voort, ’t geen Bruygom-heer gebiet.
Vlucht sy? ontkomens hoop is brooser dan een riet.
Geck waer de Bruyd’gom, soo hy sich daer eens aen siet,
‘t Is om ’t wel-staens wil maer: haer boesem overzied,
Van min soo seer als sijn, van Wenbergen, van Vliet
Sijn ’t spel in ‘t hart al eens. Sorght sy voor maegdom yet?
‘t Is sorgen, jae ’t is neen,’t is sorgen, ‘k meen het niet.
Danst gy haer maer te bedd’, soo sy sich hier beriedt,
‘k Wedd’, all’ beraedt is uyt, als hy sijn daedt daer biedt.
III.
Besluyt aen den Leser.
Vraegt gy, waerom ick niet aen Bruyt of Bruygom maeck.
De Bruygom heeft genoegh, ’t geen dient tot dese saeck:
En valter aen de Bruydt een dit of dat te maecken,
Hem komt dat toe, ick steeck my in geens anders saecken.

[p. 173]

Op ’t Huwelijck van de Heer
JACOBUS LUDEN,
En Juffrouw
ELISABETHA LUDEN.

Soo treft de Bruydegom sijn langh gewensche wit.
Soo treed thy in sijn liefs hooghst aengenaem besit.
[p. 174]
Soo sal hy schutter sijn in ’t bedtjes witte-doelen.
Soo sal, die om de Bruydt gewoelt heeft, met haer woelen.
Soo sal hy uyt het soet verwachte Huwelijck
Veel soôn licht brengen aen dien lieven ackers dijck.
Veel bloempjes sal hy dan, behoudens lijf en leven,
Uyt maegdoms bloem verlies, aen sijne weêr-helft geven.
De Bloey-maendt staet voor deur, en oock de groeyens tijt,
En reên-loos is ’t, datmen die vruchteloos verslijt.
De Mey moet in die tuyn met vreught, met kracht geplant zijn,
Sijn Hof-steê moet den Hoef niet; maer het ledekant zijn.
Sijn leli-veldt de borst, de mondt sijn roose-gaerdt;
Sijn entens boom de schoot, voor hem alleen bewaerdt.
Den hovenier sal hy, en sy sijn delf-grondt wesen.
Den arbeyts loon sal hy alleen, als bruycker, lesen.
Den oegst sal sijn voor hem, soo dickwils als hy saeydt
Met sijn Elisabeth, sal hy die sijn, die maeyt.
Wat heeft hy al gedraeft, eer hy daer toe kon koomen!
Hoe brande niet sijn ziel! geen Y, geen Amstel-stroomen,
Geen Noorder Egmondts zee was machtig om sijn vlam
Te blusschen, maer alleen sy, daer het vier van quam.
Een ®thna was sijn hert, een Nijl sijn ooge-kraenen.
Maer nu wascht Ludens kindt aen Ludens soon sijn traenen
Met haere lipjes, haer’ om-helsingen heel af.
Sy gaf sijn hert hem weêr, toen sy haer hert hem gaf,
Haer diamanten hert, ’t welck niet was murw te kneden,
Dan door gesucht, gesmeeck, geduurige gebeden.
Haer oor was doover dan een Aspis weesen kan
Haer voet velt-vluchtiger voor ’t loopen van de man,
Dan harten in het bosch, of in het duyn konijnen.
De vanghst van ‘t tamme wildt most schier on-mooglijck schijnen.
Maer, ziet, die altijt joegh, hoe dat hy eynd’lijck windt!
Hoe hy sijn hinde nu in echte netten vindt!
Nu sa lhy in geen kreuck van ‘t laecken haer verliesen.
Nu ziet sy gansch geen kans om ’t hase-pat te kiesen.
Nu is sy, even als de muysjes, in de val.
[p. 175]
Nu moet sy roepen, help, als dieven in de stal.
Nu is sy in sijn macht, door ’t jae-woort eens te seggen.
Die heym’lick lagh in ’t hert, sal nu in d’armen leggen.
Nu sal hy haer. Hola. schuyf toe, schuyf toe ’t gordijn.
Het wil wel sijn gedaen, ’t geen niet geseydt wil zijn.

FEEST-GESANG
Aen de Joffrouw Bruyt, hebbende tot Speelgenoots
twee getrouwde bevruchte Joffrouwen.

1.
Elisabethje,
Nu moet ghy, moet ghy daeraen.
Nu zijt ghy in Ludens netje.
Met uw’ vryheyt is ’t gedaen.
Nu dwinght u den Echten-bandt,
Om te gaen nae ‘t Ledekant,
Daer het Bruylofts-troetel-bedtje,
Daer de min de vierschaer spant.
2.
O frisse roosje,
Nu moet ghy haest sijn gepluckt,
En voor dese nacht een poosje
Wercken met hem, die u druckt;
Die u druckt, maer aengenaem,
Tot weêr-zijdens vreucht bequaem.
‘t Vogeltje moet uyt het doosje ,
’t Welck van maeghdom heeft sijn naem.
3.
Wilt doch niet beven,
En weest voor geen tocht bevreest,
Die sal u geen doodt-steeck geven;
’t Sal sijn; item het geneest,
Vraeght het vry uw’ Speelgenoots,
[p. 176]
Die niet wilden buyten schoots,
In de strijdt van ’t Huwelijck leven,
Siet dat uw’ bedt haer nae-boodts.
4.
Wilt nae haer baeden
In die over-soete lust;
Om u weêr-helft te versaeden;
Op dat ghy sijn brandt eens blust.
Seght dan, komt vry morgen weêr,
Opdat ick het spel vol-leer,
Noch daer nae behoev’ te raeden,
Maer vervolge meer en meer.
5.
Wilt ghy dit waegen,
Soo geef ick mijn maeghdoms schat
U tot pandt om meê te draegen,
In het boodem-loose vat.
‘k Wedd’, dat ghy, nae uw’s verlies,
Niet meer wesen sult soo vies;
Maer welwenschen met behaegen,
Dat hy in die bos meer blies.
6.
Soo sult ghy krijgen,
Nae mijn hoopen, binnen ’t jaer;
Soeter vrucht, dan koeck en vijgen,
Die uw schoot nae wensch, beswaer,
Met een Dochter of een Soon.
Twee sijn hier by u ten toon,
Die alrede beyde hijgen,
Nae dat nachten arbeydts loon.

[p. 177]

Prins Robberts Mars.


‘k Was gist’ren braef in Floribus,
By ‘t Glaesje, Pijp, en Kan;
Wy lickten plenis oribus
Elck uyt, gelijck een man.
Intersuit consortio
Een nieuw-gebacke Wijf,
Cui tensa Sponsi portio
Geweest was in het lijf.

2. Quàm delicatos globulos
Heeft sy in ’t lijf gehadt!
Daer door sy haest Jacobulos
Sal krijgen, soo ick ’t schat.
En toonen ventre tumido,
Dat’s met een dicken buyck,
Quod faeta sit ab humido,
En dat haer man is puyck.

3. Erant & duae bellulae,
Bly-geestigh, soet van aert,
Et non minus tenellulae,
En ’t soenen beyde waert.
Libens tulissem basia,
Maer ick en sagh geen kans;
Want elck was daer amasia,
Van een veel grooter Hans.

4. Quid facerem negotii?
Wat souw’ den Heros doen?
Cum foret osor otii,
Gaf hy het Glas een soen.
Si nectar illi biberint
Uyt haer Speelnootjes mondt,
Ick segh (omnes audiverint)
Dat ick in Wijn die vondt.

[p. 181]

Aen een Quidam, voor wien een Juffrouw
weygerde te zingen.

Me-juffrouw wil u niet haer keeltjen laten hooren;
s’Heeft, by myn keel, gelijck, alis ’t u spijt, en leet,
‘t Behoorde soo; ’t was aen die hoorder niet besteet,
De Zang-goddinnen stem klinckt in geen ezels ooren.

[p. 182]

Gierige GERRIT op WARNAR.

Die meent dat Warnar noyt goet gevens is, die dwaelt.
Hy heeft met dubbelt deel zijn laeste knecht betaelt;
Want als die om zijn huyr langhs by zijn neus neer sprack,
Gaf hy hem stracks de huyt vol slagen, en de sack.

Aen yemandt.

Ick kom by u te gast in d’herbergh. ’k wil wel weten
De waerom dat gy my niet welkom hebt geheten?
Hebt gy berouw van ’t noôn? maer ’k zie gy zijt te kael;
Ick ben ’er echter in; ’t is tijdt dat ick betael
Voor beyde; ‘k zie uw’ noôn moet tot genoodens last zijn,
Ick ben geen waerden gast, soo moet ick waert en gast zijn.

Op FY.

‘k Hebb’ enckel langh gewilt, dat Fy eens uyt soud’ komen
Toen scheen zy noch een sloor, daer maegden-schaemt’ in zat;
Soo dorst zy enckel niet, niet komen, hoe ick badt;
Nu malle maegden-schaemt’ en maegdom haer benomen,
En Fy bevonden is (sy haer!) de vuyle bruydt,
Nu komt zy datelijck, en wacht niet nae mijn noden,
Maer neen, gaet henen Fy; ’k had u niet soo ontboden:
’k Had enckel u genoot, en gy komt dubbelt uyt.

Op JAN en JANNETJE.

Hoe komt dat Jannetje komt over hoop te leggen
Met oude Jan haer man?
‘k Wedd’ dat ick ’t raeden kan:
Haer Jan en kan ’t niet doen, en Jannetje wil ’t seggen.

[p. 183]

Op de Brouwery van de weereldt, tot Amsterdam.

Geen stadt kan zijn verplaest; maer wel stadts kunst.
Kom hier
Hael Rotterdams gebrouw, in Amdterdammer bier.

[p. 185]

Op ’t Huwelijck van de Heer
MELCHIOR vanden KERCKHOVE,
Casteleyn, ende Rentmeester der Domeynen
vande Prince van Oranje, tot Nyevaert,
En de Joffrouw,
GEERTRUYT COENEN.

Soo zietmen hoe ’t een feest het ander dickwils bracht.
Soo zietmen ‘t minne-vier voor ’t spruyten in ‘t geslacht.
Soo volght kort op de gangh des Susters nu de Broeder:
Soo treet hy stip op ‘t spoor; ’t geen Vader en ’t geen Moeder
In haere lente-tijdt wel eerbetreden hadt,
En Vrouw Natuur wijst hem ‘t maeghdts ongebaende padt:

[p. 186]
Het ongebaende padt, ’t geen hem nu staet te slechten,
Door gene, dan alleen, door Middelbursche rechten,
Daer van d’aenwijsingh nu zijn Swaeger toonen kan;
Want op zijn Susters vaert is ’t een bevaeren man.
Die kan hem toonen, wat by ’t licken past, en ’t soenen,
Wat koen soldaet hy nu moet zijn by Joffrouw Coenen,
En welcke Casteleyn, hy zijn moet, en wat rent
De Rente-meester nu moet doen, is dien bekent.
Maer hoe sal ick het endt, of het begin versinnen?
Helpt my daer eensjes op, ô negen Zangh-goddinnen:
Doch soomen seght, gy zijt noch alle negen maeght,
Soo is ’t dan reden-loos, dat men u reden vraeght.
Maer of wy eens Mercuur, der Goden bood’, ontbooden,
Die kon licht klappen wat tot ’t werckje waer van nooden;
Die weet van Venus-moordt, toen sy den Krijghs-godt Mars
Omhelsde, sijnde haer Vulkaen, den Vonck-godt, wars:
Toen die ’t net vlocht, als hy ’t door Phoebus quam te weten,
Waer van Mercuur de klucht noch niet en kan vergeten.
Die noch wel wenscht, dat hy oock eens soo wiert belagt
Als hy met Venus maer mocht leggen in sijn kracht.
Doch geen Mercuur en heeft men hier in t spel van noden,
Noch Zang-goddinnen les, noch geen versierde Goden.
’k Denck dat de Bruydegom het wel van buyten kenn’,
Noch onderwijsingh eyscht van d’oude vrijers penn’.
En hoe de Joffrouw ‘t sich nu in dit werck sal draegen,
Dat kan sy heymelijck de Joffrouw Zeeman vraegen.
’k Wedd’ dat sy morgen al volkomen is vol-leerdt
En na s’mans meester-stuck dan geen meesters begeerdt.
Het wijst sich selven wel; de Brudegom sal lesen
Alleen op ‘t opper-bladt; sy sal het boeck selfs wesen,
Het Corpus Iuris doch niet van Justiniaen,
Maer ’t geen een man, die niet kan lesen, kan verstaen.
De vierschaer sal alleen door Venus sijn gespannen:
Men sal daer pleyten voor Raets-heeren, noch goê-mannen.
[p. 187]
Geen pleyt-besorgers dienst sal daer behulpzaem zijn.
‘t Vlot-veerdigh recht sal weer sijn achter het gordijn,
En wat voor uyt-komst van het pleydoy doch te wachten?
Geen ander, hoop’ ick, dan de vruchten van de nachten.
Geen ander, hoop’ ick, dan haer beyder overwinst,
Een poppetje twee, drie, of een op ’t allerminst.
Van geen van beyden sal sijn het proces verlooren.
Parthijen sullen sich verstaen, soo ‘t sal behooren.
Pleyt soo, ô Bruydegom, daer Venus pleyt-plaets gaf,
Pleyt, soo voor dese nacht uw’ rol tot morgen af.
En, soo dit in-zoet voor de Bruyt oock geen verdriet was;
Soo vanght dan wederaen, of ’t nimmermeer geschiet was.
[p. 191]

AD
JOANNEM SPIKIUM, Sponsum,
ET
MARGARlTAM HOUTHUSIAM, Sponsam,
pro Epithalamio Belgici libertate.

BElla per internos pacem servantia campos
    Jusque datum thalamis & tibi, Sponse, cano.
In tua ferventi conversum viscera dextrâ,
    Dulci conversum vulnere, Sponsa cano.
(5) Bella cano per vos οἶκον φίλον οἶκον ἄριστον.
    Bella per occultae limina caeca domûs;
Houthusiae per aperta domus, per aperta, cavernas,
    Antra per, & nusquam lignea membra cano
Vulcanum ardoremque domus extinguier aestum
    (10) Quae vetat, & flammâ perpete gaudet edi;
Quae frigus fugat hostis aquae, talemque liquorem
    Odit & à tali tingier imbre fugit;
Parietibus textos tectis cano praecipitesque
    Calle locos unus queîs locus una via est;
(15) Descensus Orci faciles, quibus aurea virga
    Nil opus est, nil dux ulla Sibylla pedum
Arma virumque cano nunc inferiora fequentem,
    Instar ubi suprà semita montis habet;
Tot cano continuos interponendo labores,
    (20) Totque viri saltus, quà patet ista Rhodos.
Quae tua quaeque tui virtus consistat in actu;
[p. 192]
    Quàm medio tutus, laetus erat mediâ;
Denique quicquid habet vestra Comoedia scenae
    Romanè Batavo, nec pudet ore cano.
(25) Si quis ad hanc venerem frontes conferre sabinas
    Vult malus, & quales vir gregis ille caper,
Si Cato, si Curii quisquam simulator ineptus
    Armabit dentes in sine dente sales;
Si qua verecundi pagella jocosa Brunonis
    (30) Nudaque non parcè nuda Thaleja mihi
Irritant nasosque canum morsusque caninos;
    Si quid in haec Momi si quid acumen habet;
Si quoque tu tua bella vetas, ô bella, revolvi,
    Quodque tuum nolis hos cupis esse modos;
(35) Factaque dicta fugis, prohibes facienda subire
    Carmen, & efferri liberiore stylo;
Si thalami verbis thalamo peccare feremur,
    Nec licet hoc vati, nec licet hoc juveni;
Vatibus audendi si non est cuncta potestas,
    (40) Si juvenis versu debeat esse senex;
Excutio culpam. Te judice testibus aequis
    Si qua leges isthic crimina, vestra leges.
Luditur haud rectè, non rectè dicitur hilum?
    Omne tuum est quicquid dicitur omne tui est.
(45) Nempe aliena loquor; quidni semel esse Poëtae
    Historico liceat? nempe aliena loquor;
Non ea nostra voco, nec tecum talia gessi,
    Quaeque cano tantum, tu facis, ille facit.
Ergo tibi légo crimen, légoque marito,
    (50) Vos habet actores fabula vera duos.
Ite rei a&tores, & crimine vivite tali,
    Crimine de tali crescite prole pari.
Te juvat interea tot ad horrida nomina poenae
    Ut bene damnatam constet, habere ream.
[p. 193]

Aen ROZEMONDT,
Panden verbeurt, en geloft hebbende.

Gy hebt veel pandt verbeurt, een ringh, een silv’re naelde;
Een sluyer, brazelet, een dit, of ander dingh;
‘k Beken dat gy dit goedt met boeten weder-haelde,
‘k Beken gy hebt betaelt voorall’ die snuysteringh,
‘k Beken gy hebt voldaen; maer dit is te beklaegen,
Dat gy niet hadt verbeurt van u voor dese tijdt
‘t Pandt, ’t welck uw’ Moeder gaf in haere jonge daegen,
Uyt ’t welcks verliesen gy, schoon Pandt, gewonnen zijt.

[p. 195]

Op ’t Huwelijck van de Heer
MEYNART SONCK,
En Juffrouw
AGATHA van NECK.

Begunstigt, Hoorn, dit feest, nu Sonck ter goeder dagen
Treedt nae het Bruylofts-bedt, met Agathaes behagen.
Begunstigt, Venus, ’t feest; nu ’t Neckje weder brant,
End’ brenght op nieuws haer hert voor u ten offerhandt.
Begunstigt, Juno, ‘t feest; nu twee een hylick maecken,
Der welcker luyster bier nauw and’re sullen maecken.
Lucijn, begunstigt ’t feest. Noch lijdt, dat weder ‘t wicht,
Uyt ’t Huwelijck verwacht, uyt ’t leven wert gelicht.
Soo laet de tweede min nu met de eerste slachten,
Soo sy nae d’eerste doodt geen tweede te verwachten.
Wegh, Libitina, wegh, op dat ghy niet verslindt,
De Vaeder voor de Vrucht, en nae de Vader, ‘t Kindt.
Laet voor dat huys altijt van Myrt zijn plaets genomen,
Cypress’, noch Yben-boom daer noyt in plaetse komen.
Astrea packe haer en Pallas hier van daen,
Want d’een noch d’ander kan in ’t Venus-rijck bestaen.
Men bann’ hier wijsheyt uyt, op tijdt en plaets als desen,
Is ’t lieffelijck en is ’t behoorlijck mal te wesen.
Het Raedthuys, en de Rol, en Vierschaer van het Recht
Sijn namen heel vervreemt van namen van den Echt.
Hier werdt van Venus, van Cupido hier geboden,
[p. 196]
Aen d’eene zijd’ de mensch, aen d’andere de Goden:
‘t Gordijntje schuyft van haer de heele statigheyt.
In ’t bedd’ heeft selfs Jupijn sijn donder af-geleyt.
Gemompel, pottery, schamp-schootjes, luyster-oortjes,
Geen bitse bytery, bequaeme jockes-woortjes,
En jockjes duysent-tal, gekus en lieflijckheyt,
En duysent kusjes, op soo men’gh soort geleyt,
Omhelsingh, noch een reys omhelsingh, noch een reysje,
De borst en borst gemenght, en ’t lips met ’t lipjes vleysje,
Het om en wederom, en ‘t ander van de nacht,
Past wel, als ‘t minne-werck te berde werdt gebracht.
Begint, ô Bruydegom, wat houdt u van ‘t beginnen?
U Iief is heel voor u; begint het werck der minnen.
Sy draelt niet, nu her-trout. In ’t selfde oogenblick
Lagh sy haer maegdom af, en maegden-schaemt en schrick.
Dwangh is hier noodeloos, of ‘t bidden aen haer ooren.
Dewijle dat uw’ Bruydt u voor-gingh van te vooren.
De maegdelijcke schrick en schaemte lacht sy uyt.
En met een swijgert roept u licht van selfs uw’ Bruydt.
Sy heeft de proef des mans, en ’t mans hert aengetrocken,
Sy is voorbarens noot, noch moeders naem verschrocken.
Sy heeft het by haer selfs al voorens over-leydt,
Bedreven op het werck, en tot het werck bereydt.
Sy plaeght u nu niet meer met twijffelachtigheden,
Sy komt geen praetjes, maer haer selfs aen u besteden,
Indien nochtans, op dat u lust zy meer geterght,
Sy, op der maegden wijs, niet wil, als gy ‘t haer verght,
Slaet daet’lick aen, het welck sy af-sloegh, om te weten,
Dat gy niet hebt een vrou, noch ’t mannen-ampt vergeten.
Verwint de heuveltjes, die Venus u vertroudt;
Maeckt dat der Musen-bergh u nu niet open houdt.
Ick roepe haer te rugh; uw’ werck, noch dese tijden
En souden haer besien, noch by-zyn willen lijden.
Haer past geen praet van ’t werck, eer dat het is gedaen,
Geen praet van ’t nacht-werck, eer het komt in ‘t licht te gaen.
[p. 197]
De by-te-slaepens-vrucht sal ’t Neckje met u deelen,
Sy weet van ’t Bruylofts-bedt, en van het bedt van teelen.
Lijf-erven, boven lof, belooft aen ’t Vaderlandt,
Uw’ alle rbeyde lof aen d’een en d’ander kandt.

EEN ANDER.

Sinck, goude Son, in Zee, en maeckt een lange nacht,
Daer na van Sonck so langh verlangt heeft en gewacht.
Sinck, goude Son, in Zee; of, wilt gy elders schijnen,
Soo maeckt van ’t Oost hier ’t West, en gaet ’er in verdwijnen.
U al-bekijckend’ oogh is hier on-aengenaem,
En was ’er licht van noodt, was Agatha bequaem
Om onsen Bruydegom sijn’ oogen te verklaren.
Maer in de duysternis past best ’t genot van ’t paren.
Vrouw Venus haet uw’ glans; de min is steecke-blindt,
Die niet te min sijn wegh wel sonder leydts-man vindt.
Rijst, Bruylofts-gasten, rijst. Al langh genoegh geseten.
Al die een gaede heeft, kan van sich selfs wel weten,
Hoe dat een Bruydegom nae ’t Echte ledekant
Met lijf, met ziel, met hert, met all’ sijn sinnen-brandt.
Maeckt ruyme baen,’t is tijdt voor dese twee gelieven.
Als sy vertrocken zijn, laet u dan meer gerieven.
Van ’t geen van alles is in overvloedt bereydt.
Als ’t jonge paer alleen malkander doet bescheydt,
Doet gy het dan aen ‘t glas, en aen de druyve-tranen.
Twee dingen hebb’ ick u, Speelnootjes, te vermanen,
Daer in gy, nae mijn gis, niet sult nae-latigh zijn.
Voor eerst vermaen ick u, daer achter het gordijn
De maegdom van de Bruydt op ’t nauwst’ niet te bewaren,
Ten tweeden raed’ ick u ten eersten oock te paren,
‘t Geen sy soo vrolijck doet, en weest daer voor niet bangh.
‘t Gaet tegen winter-tijdt; de nachten werden langh,
En naer, en guur, en koudt; hoe durft ghy, lieve schapen,
Noch langer sonder hooft en troost alleenigh slapen?
Dat dorst de Bruydt niet doen. Die nam een by-slaep aen;
Daer mede sal sy nu in grase-duynen gaen,
[p. 198]
Daer mede sal sy haer gaen wederom verlusten,
In ’t wel-bekende veldt, op d’aller soetste kusten,
Die yemandt oyt bezeylt. Noyt kunt gy ‘t jonger doen,
Noyt kunt gy ’t beter doen; ick wedd’ u om een soen,
Al waert ’er drie osses het ambacht van te minnen
Is jonge luyden werck. Wilt gy het laet beginnen,
Soo drijft ghy over stuur; soo vist gy achter ‘t net,
Soo sijt ghy soo veel tijdts ten achteren geset,
Als gy te voren waert. Daer komt niet van ’t lang wachten,
De min veracht in ‘t laetst die haer in ‘t eerst verachten,
Dat’s hert dan tegen hert. Acht gy dit werck voor mal?
Soo heeft het evenwel in jonckheyt beter val.
’t Is beter vroeg gekoot, als laet. Acht gy ’t voor wijsheyt?
Waer toe dan lang gewacht? want, seecker met de grijsheyt
En komt ons dat niet aen. ’t Is dan een dorre boom,
Aen d’een, aen d’ander kant is ’t dan een drooge stroom;
Met beyde koudt en oudt, en, sonder vreught te raepen,
Niet in sijn liefstes arm, maer in een muts te slaepen.
Bedenckt u kort en goedt, gaet, volght haest Agatha,
En neemt een weder-helft door ‘t seggen van een jae.
Wilt Agatha het spel niet heel gewonnen geven.
Gaet, volght haer al u best, loopt, vlieght in ’t echte leven.
De aller-quaetste wensch sal wesen uyt mijn hert,
Dat met den tweeden Sy, Ghy met den eersten werdt.

KLINCK-DICHT
Aen de Heere
ALBERTUS KONINGH, Bruydegom.
En de Juffrouwe
CORNELIA de GROOT, Bruydt.

Een grootse groote Vorst dorst nae een dagh van Krooningh,
En raest nae ’t hoofden-pack, ’t welck hooft-en-hert-see baert,
[p. 199]
‘t Welck, waer het recht bekent, geen vinger-reyck waer waert,
’t Welck wan-geluck vermomt met waen-geluckx vertooningh.
Maer ghy mijn Heer en Vrient, Heer Bruydegom, Heer Kooningh,
Verkrijcht geruster rijck door handt-reyck van de Minn’,
Ghy huldt uw’ Groote Bruydt tot grootste Koninginn’
Van u’ gemoedt, u bedd’ uw’ Koninghlijcke wooningh.
Die Opper-koningh geef dat ghy haer menighmael
Maeckt moeder Koninginn’. Hy vull’ uw’ groote zael
Met kleyne Koninckjes. Hy, wiens bestier u paerde,
Hy, die drie-eenigh is, paer u met eenigheyt,
Paer’ zegen aen u doen, selfs voor uw’ wensch bereydt.
Geef u geen Koninghrijck, maer Hemel-rijck op aerde.

Aen de Bruydt.

Grootje, die het groote gildt,
Nae een over-groot verlangen
Van u Koningh, u gevangen,
En u lief vergrooten wilt,
Wilt verkleynen en vermind’ren
‘t Vrije Vrysterlijck geslacht,
Ziet, mijn Vryster een en acht,
Baren haer papiere kind’ren.
Geeft tot pille-gift uw’ gunst,
Reyckt u oor en handt, die sullen
Mededoogende vervullen
Dat’er hapert aen de kunst.
Nieuws van ‘t oude werck te maken,
‘t Welck wel konde zijn gedaen,
Schoon ick liet mijn maecken staen,
Kon ick niet met eeren staecken.
Al en hadt ick noyt gedicht,
Vrientschap met uw’ naeste vrienden,
Bruydt en Bruygom, die ’t verdienden,
Teelden lust in my en plicht.
[p. 200]
Plicht en lust om u te wenschen,
‘t Geen ghy my oock wenschen soudt,
Als ick oock met lief getrout,
Wiert de weêr-helft van twee menschen
Lust en plicht om overluydt,
Waerde Bruydt, u toe-te-seggen,
‘t Geen ghy my oock toe-soudt-seggen,
Soo ick selve waer de Bruydt.
Toe-te-seggen goede nachten,
Goede dagen in de staet,
Daer ghy nu te nacht in gaet,
Nae een nacht en dagh verwachten.
O wat hebt ghy langh gedraelt,
Langh den Echt heel verr’ versmeten!
O wat isser tijdt versleten,
Eer u jae-woordt was behaelt!
Eer uw’ wreetheyt was te temmen,
Om te wesen die ghy zijt,
Eer ghy Koningh gaft de tijdt
U geluck in ‘t zijn’ te klemmen.
Immers hielt ghy u te straf,
Niet een kleyn vervlogen vonckje,
Niet een gunstigh lodder-lonckje,
Niet een lachje mocht’er af.
Immers Noorder-weyger-buyen
Liet ghy eeuwigh meester zijn,
Noyt en sondt ghy Sonne-schijn
Uyt het Oost, of West, of Zuyen.
Immers uw’ verhoolen Minn’,
Immers uw’ Meê-warigheden
Liet ghy in gelaet of reden,
Liet ghy blijcken nergens in.
Help, dat Meysjes ons soo quellen,
En dat wy (denck hoe te moê)
Danckje peetje, noch daer toe,
Seggen, voor haer pijpe-stellen.
[p. 201]
Maer de grooste troost is dit,
Hier in is de salf gelegen,
Dat met arbeyt werdt verkregen,
Datmen dat met rust besit.
Lust voor rust, en lust nae rusten,
Nu den arbeydt is gedaen,
Moet u lief bezeylen gaen
Op uw’ kuysze kusjes kusten,
Op den oever van uw’ mondt.
Op de haeven van u schootje;
Hoe? verschietje, soetste Grootje?
Dat en schietje soo niet rondt.
Nu aen ‘t aerselen te vallen,
Nu het spel sijn voortgangh heeft,
Nu ghy ‘t all’ gewonnen geeft,
’t Waer te mal om van te kallen.
Dat waer niet dan koudt en heet
Uyt de selfde lippen blasen,
Dat waer met vijf zinnen rasen:
‘k Weet dat ghy wel beter weet.
Dese kaets is on-af-keerlick.
‘t Is een dingh dat wesen moet,
Soo noodtsaeckelijck als goedt,
Soo vermaeckelijck als eerlick.
Echts-vol-doeningh volght den Echt,
‘t Wijst, ‘t besluyt, ‘t ver-eyscht malkand’re.
Daer het een is sonder ‘t and’re,
Gaet het wagentje niet recht.
Gaet dan oock, soo ‘t is besloten,
Soo ‘t moet zijn en wesen sal,
Nae u beyder wel-geval,
’t Koninghs groot geslacht vergrooten.
Grootje die het groote gildt,
Nae een over-groot verlangen
Van uw’ Koningh, uw’ gevangen,
En u lief vergrooten wilt.

[p. 202]

CANTIO NUPTIALIS
Bruyloft-zangh.


Io, triumphe, Io, Io,
Het Jae-woort is geseyt:
Et conjugale vinculum
En ‘t knopje vast geleydt.
Transacta factaque omnia
De Bruydt is in de schuyt:
Pudica pertinacia
Van Weygeren heeft uyt.

2. Quae pectore indomabilis
En scheen soo wreedt als kuys,
Fit tota, tota amabilis,
‘t Is alles dubbeldt pluys
Regina cordis Regit
Leyt ’t hooft nu in de schoot,
Blandeque cedit Grotia,
En maeckt sich nu niet groot.

3. Albertus & Cornelia
Sijn eens geworden een,
Habentque mentes membraque,
En alle dingh gemeen.
O suave contuberium
Van onderlinge brandt.
O ter beata copula
Van onderlinge bandt.

4. Ocellus illa virginum est
Die Koningh liever heeft.
Suis ocellis propriis.
En alles watter leeft.
Hac non Venus venustior
Als die op ‘t lieflijckst’ lonckt;
Non gratiores Gratiae,
Al zijn sy op-gepronckt.

[p. 203]
5. Non vultus emendatior
Is aen het jonge Wijf,
Quae Cynthii praenuncia
Vroegh rijst van Tithons lijf.
Quam Grotiae, quae virgo nunc
Met groote-toe-naem daelt,
Nec, credo , surget, antequam,
Sy Koninghs-toe-naem haelt.

6. Labella Pithus, osculum
Daer in de Nectar woont,
Genas rubentes purpura,
Daer by sich ‘t smee-wit toont,
Pectusculum sororians,
Een suyv’re Swanen-hals
Nunc tradet illa Conjugi
En soetigheyt van all’s.

7. Nunc ex maniplo virginum
Moet sy, moet sy geruckt;
Nunc vernus ille flosculus
Moet werden af-gepluckt,
In hortulo Cupidinis,
Die draeght een vreughden-schat,
Risus jocusque quem colit,
En ick en weet niet wat.

8. Euge, o gemelli turtures,
Houdt soo in eer en deught
Certamen absque inducis,
En oeffent soo uw’ jeughdt;
Idem Puella multa aget,
En meenigh Vryer-man,
Puella multa cum volet,
De Vryer, als hy kan.

9. At, virgines novenfiles,
Gaet met my pack u voort
Nuptis nihil negotii est,
Dat tot ons werck behoort,
[p. 204]
Optemus hoc solummodo,
Daer ick haer wensch in noem;
Ut proferant orbe animo
Een jonge Pinxter-bloem.

[p. 209]
[Parodia nuptialisÉD. Boethii ab Elslandt,
Et D. Mariae Carbasiae]

KLINCK-DICHT
Op den Selfde.

Van Elslandt hadt een saeck voor liefdes vierschaer hangen;
Hy heeft sijn vrye Lief aen trouws-bant vast gepleyt,
Nu onderlinge bandt aen beyde wert geleydt,
Die hy in ‘t brandend’ hert, met ongemeen verlangen
Nae weder-liefde, droegh, sijn tweede hert, gevangen,
Viel door de mand’ in ’t woordt vanJae, van hem gevat,
‘t Welck on-her-roep’lick was, toen sy ’t gesproken hadt,
Nu sal hy niet voortaen oyt gaen verloore gangen.
Nu is het tijdt dat hy noch een kleyn saeckje wint,
Om haere maegdoms schat. Soo hy haer weyg’rig vint,
Cupido, Venus zijn sijn’ hulp. Wat sult ghy maecken,
Een tegen drie, ô Bruydt, hoe seer ghy tegen-streeft?
Maeckt liefst, dat dit verlies u kinder-winningh geeft,
Want dit is doch ‘t beloop van huwelijcksche saecken.

[p. 223]
[Ad Rochum HofferumÉ]

Aen den Selfden, en een ander Heer.

Den Heros was niet t’huys; Hy was eens nae den druck;
En, hy wierdt juyst besocht van U, mijn’ liefste Heeren
Maer d’Alssem-wijn was t’huys; en dat was mijn geluck,
Dat mijne huys-heer heeft mijn eer bewaerdt met eeren.
Komt morgen wederom; daer is noch meer in ’t vat;
Neen, ‘t vaetje, ’t oxhooft eens students-helft; het half-ancker
Set dat haest op de boom; soo dat geen druppel nat
Daer mee ruyt komen kan; ’k sal wesen uw’ bedancker.
Maer ‘k wenschte dan wel, dat ghy sulck een in-val kreegt,
‘t Geen’ ick verwachten wil van twee soo vrome zielen,
Dat tweemael wierdt gevult, door die het is geleegt,
Die soo als vyanden in mijns keels erf-deel vielen.

Aen een Heer, &c.

Mijn Heer, ghy sondt soo stracks om mijne wijn van Hoffer
Die quam door Maykens handt oock dadelick ten offer.
Het waer my lief, soo ghy al eer gesonden hadt.
Ey! sendt daer om noch meer; daer is noch meer in ’t vat.
Maer, als het evenwel ten laetsten eens sal uyt zyn,
Wacht’ ick, wat voor mijn keel in uw huys magh vry buyt zyn,
Dan weet ick wel, dat ghy oock sult met sulck een hert
My schencken, als ’t geschenck van my geschoncken wert.
[p. 224]
En, soo ghy nae uw beurs en kelder sult betaelen,
Soo sal ick interest tien dubbeldt wel in-haelen.

Op my, &c.

Ick hebbe gisteren wijns overvloedt gelickt.
Soo kreegh ick dan den hick, om dat ick was onthickt.
Wat raedt daer toe, op dat ick daer van werd’ ontslaegen?
Ick most geen droog-keel zyn,om niet die straf te draegen.
‘k Bekenn’ dat ick hier in gants geen’ ont-schuldingh weet’,
Dan, dat ick ben goet nats, gelijck een recht Poëet.

Aen mijn Heer
ROCHUS HOFFER,
Schepen van Zirickzee

Waertste vrient, Heer Rochus Hoffer,
Ziet het geen ick u op offer;
Dit’s een Hollandtsche pastey,
All’ des Dichters Musen-rey
Komt die u met my op-draegen.
Beyder gift moet u behaegen;
Beyden zijt ghy als Apoll;
Voll van rijm, van alles voll.
Laet dit zyn een aengenaeme
Kaes; ’k bekenn’ uyt aller naeme,
Dat ’t geen gifts naem waerdigh is
Soo men op uw’ waerde giss,
Maer uw’ heusheyt sal d’abusen
Wel vergeven aen de Musen.
Sy gaen met een schreefje vry,
En ick schuyl’ daer stiltjes by.
Wijn-gift, die ghy my doet blijcken,
Is hier by niet te gelijcken;
Maer, kon Heros soo wel meê,
Hoorn weeck niet voor Zirickzee.
[p. 225]
Doch, op dat ick’t daer by laete,
Elck schenckt nae sijns beursen maete;
Elck neemt, geeft met sulck een hert,
Als ’t weêr-zijdts gewisselt werdt.
‘t Gaet, als onder de Poëten,
Wijn voor ’t drincken, Kaes nae ‘t eeten.

[p. 227]

Op my, &c.

Den Heros heeft nu geldt, en Leyden is ontset.
Nu krijght in langen tijdt Hoorn niet van hem te bet.
Nu komt hy niet weêrom, dan op een over-morgen
Op een on-seeck’re dagh, Hy laet violen sorgen.
Hy heeft nu splint, die hem van Hoffer is vergunt.
Voor ’t eerst gaet hy nu niet om ’t glaesjen in de munt.
Hy sal nu selver munt-en-kelder-meester wesen.
En Burge-meester oock. Hy sal nu schrijven, lesen,
En dichten nae sijn wensch. ô Hoornsche Burgery,
O Sinte Pieters Hof, ô mannen aen myn’ zy,
O vrouwen over my, Adieu nu al te saemen,
Wegh Klitsert, ick gae nu nae de Bordeausche amen,
En drinck daer voor de Prins somtijts het frissche glas,
Met hem, die alle-tijdt, als ick, een Prins-man was.

[p. 228]

Aen mijn Heer
ROCHUS HOFFER,
ad meum laetitiae datorem.

Ick was soo kael, dat ick geen veêr had in myn nest.
Ghy zijt Sint Rochus, ghy geneest myn beurs van pest.

[p. 230]

Op ’t Veroveren van den Zee-roover
..... COLAERT.
door de E. manhafte Zee-helden
JAN EVERTSZ. de JONGH.
en
FRANS MANGELAER.
KLINCK-DICHT.

Soo heeft de vliegh soo langh gevloogen om de kaers,
Dat hy daer eens in vloogh, en ’t vaentje heeft gestreecken.
Soo bleef de griffioen eens in de peeckel steecken,
En voer, als ’t meest’ gedrocht van die geweldenaers,
Hy vingh ellendigh bot, in ‘t vlammen op den baers.
De schepen, die hy sagh, sagh hy aen voor sijn’ prijsen;
Maer sijn’ verwinners daedt quam anders hem bewijsen,
Die tornden ’t kluwen hem wel beter uyt de naers.
[p. 231]
Jan Evertsoon de Jongh, en Mangelaer, twee Zeeuwen,
Die vielen hem op ’t lijf, bevochten hem, als leeuwen,
En maeckten hem selfs prijs. Die hebben hem getoont,
Door een beroemde daedt, een noyt vol-prijsselijcken,
Dat niemant kan de straf, die hy verdiendt, ont-wijcken,
Maer dat noch eyndelick het quaedt sijn meester loondt.

Op ’t Ridderschap vam de Cousse-bandt.
Aen eenige Lordts gesonden, en ’t ophangen
van eenige Kromwelsche schelmen.
KLINCK-DICHT.

Soo krijgt dan eyndelick elck sijn verdiende loon.
Die hebben ridderlick voor ‘t Konincks recht gestreden,
Met hem rondt om geswerft, en alle ramp geleden;
Herleven met haer Heer, hersteldt op sijnen throon,
En wederom verçiert met sijn drie-dubb’le Kroon.
Soo opendt Engelant nu weder de gordijnen .
Voor ’t blijde spels tonneel; men ziet ’t gedrocht verdwijnen,
En uyt de wolcken breeckt de Sonn’ nu dubbelt schoon
Godts Vaederlijcke roedt is in het vier versmeten,
Als op de lendenen van groot en kleyn versleten.
Den onder-Godt toont nu de macht van sijne handt;
De Cousse-bandt geeft hy sijn trouwste lijf-trauwanten,
En ’t vloeck-verwantschap, dat zich tegen hem dorst kanten,
Dat geeft hy door de beuls der stroppen keele-bandt.

[p. 232]

Op Cromwel onder de galgh uyt de zael geworpen.

En helschen Phaëthon, op Plutoos paerdt gestegen,
Tot weder-spannigheyt, tot dwingh-landy genegen,
Tot Opper-hoogheyt, tot de Konincklijcke Moordt,
De gruwelijckste, daer men oyt heeft van gehoordt,
Die Oli in het vier van s’Landts on-eenigheden,
Was vol van oorloghs-zucht nae London toe gereden.
Recht onder ‘t galgen-hout viel hy heel wel van pas;
’t Was jammer, dat hy daer niet van gedroopen was.
d’On-waerden Ruyter wierp de klepper uyt de zaedel,
Die uyt de zaedel stiet sijn Koningh en den aedel.
’t Was ’t voor-spoock, dat de galgh sijn voor-lant wesen sou,
Dat rechte galgen-aes, die eer, en eedt, en trouw
Soo Crom vertreden heeft. Schoon hy ’t graf heeft genooten,
Nochtans most hy altijt daer in niet sijn beslooten.

[p. 234]

Op eens Heers twee Kack-huysen achter
malkanderen, met een muurtje gescheyden.

Twee Kack-huysen, mijn Heer, heb ick by u gesien,
Die recht staen achter een. soo krijgen dan de liên
Gemack’lijck kackens plaets; als sy daer aen geraecken,
Soo kunnen man en vrouw een dubb’len aerent maecken.

[p. 235]

Op myn verblijf op sijn Oost-burgh.

Schoon ick nu ampteloos van ’t School ben, en niet soecke
Daer weder in te zyn; jae dat verbandt vervloecke,
Dat hoofds-sweer, dat geraes, en die pedantery,
Verziet d’Heer Hoffer weêr nu met drie ampten my.
Dat is een baentje, nae mijn wenschen uyt-gelesen:
’k Sal Hof, en Kelder, en ’k sal Burge-meester wesen.

[p. 236]

Op een ongeluckige scheet, by een Joffrouw gelaeten.

1.
Terwijl wy handt aen handt wat wandelden en zongen,
Is my een on-geluck van achteren ont-sprongen.
Ick hoop, dat ghy nochtans my daerom wraeckt, noch laeckt,
Indien ghy van een veest geen donder-slagh en maeckt.
2.
Ick voelde wel myn selfs met winden wat belaeden,
Maer, dacht niet, dat myn neers by u my souw verraeden.
Oh! dat gy eer dan ick belaeden waert geweest!
Mijn’ waer de weder-klanck van uw’ eer-waerde veest.
[p. 237]
Oh! Waer die vogel my niet on-voorziens ontsloopen!
Maer windt, gelijck gy weet, is in geen sack te knoopen.
Oh! had u toen het oor aen ’t hoofdt niet dicht gestaen!
Ick had met dese scheet u niet een beet mis-daen.
Oh! herten Keyserin! most gy nae wetten leven,
Al peept, al scheet gy selfs, gy most het my vergeven;
Nae *Keysers wetten, die geen onderscheydt en vondt
In ’t oop’nen van de neers, en ’t oop’nen van de mondt.
Oh! onbeleefde neers, die my die schandt quam an doen!
Soo ick hem missen kon, ick soud’ hem in den ban doen.
Oh! onbeleefde neers! maer, ô beleefste maeght,
‘k Hoop’, dat ghy om de neers geen haet aen ‘t hoofdt en draeght.
Hy was niet in myn macht, en toen hy wilde spreecken,
Kon ick sijn reden niet versmooren noch verbreecken.
Ick most dat springen doen, het welk my dwang aen deedt;
Mis-deedt ick u daer door, het is my dubbeldt leet.
In ’t kort, om van een veest niet al te langh te praeten,
‘t Windt laeten liet ick geern, had ick het kunnen laeten.
3.
Terwijl ick, soete Maeghdt, gingh aen uw’ groene sy,
En *d’Echo hooren liet van acht’ren, als van vooren,
Neemt nu uw beurt oock waer, en wildt u niet verstooren;
Ick deedt het eerst voor u, doet gy het nu voor my.
4.
My is by on-geluck daer stracks een windt ontsloopen.
Ick wil vergiffenis met duysendt kusjes koopen,
En maecken ’t met u af, met kusjes, dat het kleeft,
En geven u de keur, of gyse neemt of geeft.
5.
BESLUIT.
Stoort u niet aen myn veest; dat kon u oock gebeuren.
Hy was al eer ick’t wist, hy was, hy was’er uyt.
Ick weet wel, dat myn poort niet al te wel en sluyt.
Ick gae, gelijck als gy, altijdt met open deuren.
* vide Suetonimum in vita Claudii.
* Want ick songh op den Echo.

[p. 238]

Aen N.N. een oudt Poëet.

Wy dichten hierom strijdt; tot yeder eens believen,
En dat voor niet met all, in alles wat elck wil.
Vriendt, wy zijn beyde geck; maer hier is een verschil;
Gy zijt het meer dan ick; want gy hebt d’oudtste brieven.

Aen mijn Heer
ROCHUS HOFFER, &c.

De katten quellen uw huys meer dan and’re huysen.
Sy hebben Musen lucht va nu, als lucht van Muysen.

[p. 239]

Op een Dief kleen van gewas gegeselt zijnde.

Het kleyne Diefje, ’t welck al van zijn kintsche jaren;
Heeft op de kaep de grijp voor dubbelt man gevaren,
[p. 240]
Vloogh eynd’lijck in de knip nae all’ sijn dievery,
Men laet hem met een strips en geesselinghtje vry;
Maer most na ’t spreeck-woort gaen, men most hem op gaen knoopen,
Dewijl men kleyne hanght en laet de groote loopen.

Op yemandt, die geveynsde rouw droegh.

Waerom is Oom in ’t swart? sijn Oom, quansuys, ter eeren,
Neen; rouw jaegt hy van ‘t hart, en drijft die in sijn’ kleeren.

BRUYLOFTS-DICHT
Ter eeren van
JOAN de SPIJCK,
Ende
MARGARITA van HOUTENHUISEN.

Bruyloft, Bruyloft, Bruydts-beloften
Lopen op haer jonghste dagh,
Die de Bruygom soo dier kocht, en
Nu maer eerst besitten magh.
Die hy kocht met soo veel schoenen,
Zuchten, kermen, en gesteen,
Met soo veel gestolen’ zoenen,
Soo veel mannelijck geween.
[p. 241]
Nu mach hy de zuchtjens stoven,
Stoven in sijn lieve vier;
Stoven in de minne-oven,
In haer vierige versier.
Nu is nu sijn wraeck geboren,
Soete wraeck, on-straffe straf,
Over haer schijn-straffe tooren,
Doe hy haer zich selven gaf,
Gaf, en hield’. doe sy haer selven
Oock aen hem gegeven had,
Maer de gift in ’t hert wou delven,
Wouw dat hy’er noch om bad:
Niet op ’t lippen boord liet stranden
Dat haer op den boesem swom,
‘t Woordt niet gaf met hert en handen,
En zich koel hield, doof en stom,
Eer hy haer met toover-woorden
Gloeyen leerde, leerde ’t oor
Strengelen aen ooren koorden,
Leerde sluyten, Lief ick hoor.
Nu moet hy ’er niet om bidden
Bruydtje, jeughd en deughden-pronck,
Nu moet hy, moet hy in ’t midden
Van dat Vaer en Moer hem schonck.
Nu moet gy hem selve smeecken,
Smeecken om een uyt-stel-uyr:
Smeecken. Ach! onnosel teecken,
Van uw kuys beswachtelt vuyr.
Maer hy moet uw’ beê niet hooren,
Hoorende noch min verstaen;
Onder kussen-kusjes smooren;
Echte gangen echters gaen.
Gecks-hooft waer hy, hooft van gecken,
Kon hy Bruydtjes schuyl-hoeck niet,
Dat ontdeckende bedecken,
’t Welck een blinde-man wel ziet.
[p. 242]
Waent gy, schoone Houten-huysje,
Heeft uw’ giff uw breyn gerooft,
Serp-zoet Noorder Haerlems-buysje,
Dat hy sulcke praet gelooft,
Als gy seght, nu, nu, niet verder;
Ey, gy naedert my te nae,
Soetjes, sachjes; neen niet herder;
Sulck een Neen, noemt hy een Jae.
Biecht eens op u manne-waerheyt,
Biecht eens onder dese Roos,
By ons meysjes, biecht eens; waerheyt
Dit sijn glimp of redens bloos
Dat gy met die nachten-rente,
Seeck’re vroege oegsten hoop
Van uw’ Bloemsel-jaeren lente
Soudt gaen vliegen op de loop?
Biecht noch eens. Wouwt gy ’t ontlopen
Van sulck’ eenigh levens doot
Met die doot niet wel bekopen
Als ‘t de naem hiel dat gy vloodt?
Namelijck met sulck een sterven
Ismen voor sijn leven vry;
Daer het leven van moet erven
Wat’er is van Hy of Zy.
Bruygom lieve heer van ‘t Bruydtje,
‘k Sie haer nu den dans getroost;
‘k Sie dat gruwen heeft sijn uyttje,
‘k Sie sy heeft de schrick geloost;
’k Sie wel, ’k sie wel aen haer neusje
(Springh myn oogh niet heel te kort)
’k Sie sy baerd haer stryckers leusje,
’k Sie dat sy haer winner pordt.
Winner pordt om haest te Winnen
Daerse wil verwonnen gaen.
Winner, gaet gy niet beginnen,
Dat al af most zijn gedaen?
[p. 243]
Toont u nu een heldt te wesen
Die gy wesen moet en zouwt;
Dat aen ‘t Bruydtje dient bewesen
Eer haer naemtje morgen Vrouwt.
Daer mee, puyck van Vrouw-getimmer,
Daer mee sultge noyt op-staen
Die gy by die wree’-beklimmer
Zijt te bedde-waerts gegaen.
Daer mee gaet hy ’t Houten-huysje
Flux bestormen sonder leer,
Daer mee lijdt hy niet een gruysje
Maeghds in Houten-huysje meer.
Daer mee velt-slagh van de monden,
Daer mee kampen lijf om lijf,
Daer mee diepe diepe wonden,
Tot gewondes meest’ gerijf,
Daer mee al de nacht gevochten,
Daer mee heel den halven dagh
Worstelen in duysent bochten,
Buyten yemandts Oey! of Ach!
Daer mee Oorloogh uyt-gekloncken;
Oorloogh midden in de Vree:
Daer geen grage deegens bloncken,
Daermen niemandt leet en dee.
Daer de Vyandt naeste Vriendt was;
Liefste Lief de Vyandinn’;
Daer de swackste wel gedient was
Met een neerlagh van die sin.
Daer de kampers bey in ’t hemde
Streden in een linnen hey;
Daer het bloedt tot menschen stremde
Af-zetsels van alle bey.
Daer geen bystandt is van wapen,
Geen bestandt van laet of vroegh;
Geen vermoorde was geschapen ,
Om te roepen: ‘k hebb’ genoegh.
[p. 244]
Daer mee. Ratel snoeyt u kaecken
Over-dragend’ tonge-blad;
Gunt haer ongeraeckt vermaecken
Want gy daer geen deel aen hadd’.
Siet ick swijgh, ô halve menschen;
Onderlingh ge-eende Paer,
Verre boven lof en wenschen;
Boven and’re menschen-schaer;
Siet ick swijgh, en sal oock swijgen,
Als ick een dingh hebb’ gedaen;
Dat ick hier noch aen wil rijgen,
En van pennen-oever slaen.
’t Is u noch wat waert te weten
‘t Is noch tot uw’ nuttigheyt:
‘t Is dat (soo u kinder-sweten
Binnen sjaers in luyren leyt).
‘t Is dat die men eerst van beyden
Aen twee stucken sie gereckt,
Hem, of Haer, ick sonder beyden
Eer den Haen sich selven weckt,
Sulck een pille-gift sal geven,
Als’er noch te geven staet,
Als’er niemant van sijn leven
(Mijns onthouwens) geven gaet.
’t Sal, (dat moet gy beyde weten)
‘t Sal geen Oude-moeders been,
Noch geen Goudt, geen Silver heeten,
Noch geen dier-gekochte steen,
‘t Sal geen duysenden op-haelen:
‘k Hebse niet; veel min te veel.
‘k Sal u met geen gelt betaelen
Met geen al-bedryvend’-geel
(Wie kan ’t uyt een puym-steen persen?)
Maer met Brunoôs kaele schat;
Met een Liedtje, met wat Versen
Aen de Wiegh en Baeckermat.

[p. 248]

FEEST-GEDICHT.

Treedt nu, mijn Erato, op hooge voeten-maet,
De hoogste van de Stadt treedt in de hoogste Staet.
Gy mooght wel op die eer’ een voetjen hooger treden,
Dat gy sijn echte bandt sluyt in gebonde reden:
Dat gy met ’t block aen ’t been, den Hooft-schout, ’t lieve block,
’t Welck, als een zeyl-steen, all’ sijn hert, sijn sinnen, trock,
Hem door uw’ rijmen vast sult lijmen, dicht vereenen,
En koorden strengelen, van armen en van beenen.
Het Sonnen-rondt-om-oogh vindt soo veel paerlen niet
In ’t Oosten, als het hier uytnementheden ziet,
Daer met een Margariet ontzachelijck komt praelen;
En in van Bredenhofs hof sal ten Westen daelen,
’Die met haer suyv’re bloem sal in gras-duynen gaen,
Die hy sal plucken uyt die kuysche Venus-laen.
Van haeren binnen hof sal hy de thuyn-man wesen,
Uyt haer verloren bloem sa lhy veel bloemjes lesen,
Steeckt, Hymen, fackels aen de sterren van de Bruydt,
Die d’Hemel steecken all’ sijn’ minder’ ooghjes uyt.
Laet de drie Gratien haer neffens u geleyden.
Laet Paestus roose-gaerd’ sich over ’t Bruyts bedd’ spreyden.
Neen; Gratien sijn hier, noch roose-gaerd’ van nood’;
Die heeft sy in haer ziel, dees in haer mondt en schoot.
Vlucht voor uw’ hant de Bruydt? waer heen wil sy sich wenden?
[p. 249]
Nae ’t huys te Rouw-koop, of het slot te Purmerende?
Neemt sy haer toevlucht tot den Haeghschen Hoogenraet,
Dat die in haer beschut haer nemen, en genaed?
Dat sy ten minsten haer vergunnen uyt-stel uuren?
(Wie weet, hoe langh het dan met ‘t futsel-boeck mocht duuren?
Wie weet, of sy dan niet deedt, als Penelope,
Die ’t rocken spon, ontspon, en noyt eens af en snee)
Neen, soetste Maeght, daer is een schotje voor geschoten,
Van uw’ Heer Bruydegom, en Heeren Speel-genoten.
Aen Speel-genootjes hebt gy slappe troost, of geen’.
Met eene broecke lucht jaeght men haer licht’lijck heen.
Uw’ Broêr, de Raets-heer, valt met al den Raedt, u tegen.
Met ’t Kroontje hebt gy oock de bout op ’t hooft gekregen.
Gy zijt verwesen, zijt vervallen in de boet,
Die gy met gelt niet, maer u selfs, betalen moet.
Uw’ Broêr, Ventidius, en sult gy niet ontloopen;
Met *Eggerts dicke Beurs waer hy niet om te koopen,
Dat hy, als Franco, u niet strickx, strackx over geef,
In sijne weder-macht, die u die eer toe-schreef,
Van door uw’ maegde-kracht hem machteloos te maecken
Nu openbaert sich tijdt sijn’ manne-kracht te smaecken.
Nu eyscht hy ‘t achter-stal van tijdt om niet verspilt.
Nu moet gy willen, of gy wilt, of niet en wilt.
Nu kan uw’ tegen-wil sijns wils vlot-recht niet hind’ren.
Gy hebt nu geenen wil, gy slacht hier in de kind’ren.
Of hebt gy wil, soo moet die zijn met sijn’ gemeen.
Nae sijne pijpen moet gy dansen. Danst maer heen.
Soo gy van desen dans een kreupelbeen komt haelen,
Klaeght my uw’ noodt, ick sal het meester-loon betaelen;
En krucken haelen van Sint Nergens, daer geset,
Voor Joffrouw Niemandt, die manck quam van ’t Bruylofts-bedt.
* Ioncker Wilhelm Eggert, Bouwer van’t Slot, en eerste Heer van
Purmerende 1410.

[p. 250]

Pax optima rerum.

De weereldt is in roer; het vechten en krackeelen,
Heeft heel de over-handt: soo ick het scheel kon deelen,
Ick deelde ‘t heele scheel met Glaesje, Pijp, en Kan.
Daer soud’ geen *Questi zijn, als in de *Wilde-man.
* De Waerdt hete Questi, tot Hoorn; ende de Wilde-man hingh
daer uyt.

Op het Huys van
L®VINUS LEMNIUS,
eertijts Doctor in de Medicijne, tot Zirickzee.

Dit is het huys, het welck heeft Lemnius gegeven,
Die van de wond’ren der naturen heeft geschreven;
Soo wonderlick geleert, dat, wie sijn schriften las,
Uyt-riep, dat hy het grootst Naturen wonder was.

Twaeliff maenden.

Louw-, Sprockel-, Dorr-, en Gras-, en Bloey-, en Wiedmaendts schaer,
Met Hoy-, Oegst-, Herfst-, Wijn-, Slacht- en Winter-maendt zijn ’t jaer.

Aen yemandt, die my aen TRIJN JANS wilde koppelen.

Praet my van geen Trijn Jans, gy sult my noyt bepraeten:
Ick wil, ick wil haer niet, al kackten zy klaer gout,
Hy is wel heel bekocht, die haer voor halff mal trout:
Weg, weg, ick wil Trijn Jans voor een Jan Trijntjes laeten.

[p. 251]

Op een Glas geschreven.

Het Glas verlicht het oog; maer ‘t overtolligh lichten,
Van ’t Glaesje, vol van vocht, verduystert het verstant:
Versiet u noyt dan soo, met ‘t Glaesje in de handt,
Dat ‘t breyns verglaesde licht voor ’t Glaesje licht moet swichten.

Aen JAN, op zijn Wijf

U Heyltje, goede Jan, is ’t aller felste veltje
Dat ick mijn daegen sag; soo dat my dunckt, dat zy
Een letter in haer naem te veel heeft, dat is Y:
Want zy geen Heyltje is; wat is zy dan? een Heltje.

Het Leveren op een Bruyloft.

Men levert dit en dat, of ’t sluyt, of niet en sluyt:
Best sluyt het leveren des Bruygoms op de Bruydt.

Op HARMEN.

Syn leven en sijn staet maeckt Harmen ruygh en kael.
Weet-gier’gen Leser, hoe verstaet gy deese tael?
Hebt ghy toe-hoorens lust, ick sal het u wel seggen,
En laeten u daer nae mijn uytleg’ selfs uytleggen.
Syn beurs is ruym soo plat, soo plat gelijck een neet,
Syn wandel valt soo rouw, gelijck een yder weet;
Syn mondt vol pottery, gelijck een ey vol suyvel,
Een ruyg’ Apostel is ’t, en ’t is een kaelen Duyvel.

Op DIRCK, een lichtmis, en last-draeger.

Dirck heet soo handigh, dat hy alle dingh wel draecht.
’t Welck hy op handen neemt, of op zijn schouderblaeden
[p. 252]
Draecht hy dan alles wel? Indien men my dit vraecht,
‘k Seg neen; ick weet een last daer meê hy is beladen,
Die hy geduerig draecht, wat dat hy doet of laet;
Een schandelicke last, die hy noyt draecht met eeren,
Last die hy qualick draecht, waer dat hy gaet of staet;
Wat is die last? Hy selfs; of die steeckt in zijn kleeren.

[p. 255]
[Ad Ornatissimum, Doctissimumque Juvenem,
D. JOHANNEM HOVIUMÉ]

Aen den Selfden.

Soo komt de Jongelingh der Rechten trap te boven.
Soo komt mijn Voesterling met kap, met tabbaert aen,
Met ’t rings-verciersel, ’t welck sijn vinger wert gedaen,
Nae sijn verdiensten, die een ygelijck moet loven;
Die ’t niet en deedt, most sijn door loogen-tael verstooven.
[p. 256]
Van deught, geleertheyt, gaf hy oogh en ooren blijck,
In Leyden, ’t welck ick houdt voor wijsheyts hemel-rijck,
En ’t welck ick meerder acht, dan all’ de weerelt hooven.
Soo sie ick te gemoedt een bloem van Stadt en Landt,
En soo omhelst myn arm een Hemels onder-pandt,
Daer van niet anders is dan alles goets te wachten;
Een rechte Vaders Soom, in all’ ’t geen wenschlijck was.
Dit sprack Apollo van den top van sijn Parnas;
Daer toe mijn Musen geern haer’ negen stemmen brachten.

[p. 259]

Op het Huwelijck van de Heer
GERBRANT ORNIA,
En Ioffrou
MARIA BICKERTS van SWIETEN.

Heer Gerbrandt door de brandt geraeckt tot aen de nieren,
Getroffen tot de grondt van ’t binnenst ingewant,
Vondt zich nae wil en wensch geperst sijn vier te vieren,
Sijn koelste tweede ziel, zijn koelste stoocke-brant.
Hy quam sijn stoocke-brandt met alle macht bestoocken,
Hy heeft haer langh het vier op ’t allernaest geleyt;
Maer, ’t scheen, ’t hadt nauwelijckx haer koude kleet geroken,
Sy heeft, ick voel het niet, ick acht het niet, geseyt.
Sy heeft sijn vier genoemt van stroo, en ongestaedigh,
Sy heeft ontkent dat sy het immermeer ontstack.
Soo achter-houdt een maegdt, en houdt zich ongenaedigh,
En geeft, al meent sy ‘t hert, wel met de mont de sack.
Hy daerentegen swoer by haer uytmuntentheden,
By ’t oogenblick als hy haer oogenblicken sagh,
’t Eerst oogenblick het welck sijn boesem kon ontleden,
Dat noyt een and’re Maeght in dese boesem lagh.
Hy deedt om Bickers deur elck oogen-blick de ronde.
Ah, sprack hy meenigmael, ah, sprack hy, wat een kruys;
Ah, sprack hy nacht en dagh, soo lang hy spreecken konde,
[p. 260]
Hier stae ick voor de deur, en legh daer binnen t’huys.
Als hem de stemm’ begaf, dan sprack hy door sijn tranen;
Door post-papier, gevoert op vleugels, van gesucht.
Maer hoe dat hy de wech tot ’t jae-woort socht te banen,
‘t Was schild’ren aen de want, en bouwen in de lucht.
Sy stopte vast het oor, sy speelde vast den dooven,
Sy gaf nae geen geloop, gekrijt, gezucht, geween;
’t Scheen of sy hadt verlooft haer selven te verlooven.
Maer, ziet, hoe verre was ’t van ’t gene dat het scheen!
Ziet, eyndelijck heeft hy haer ‘t Kaert-spel af-gekeecken;
Ziet, sy, die schoppen, gaf, gaf eyndelijck het hert.
Ziet eyndelijck heeft sy het vaentje soo gestreecken,
Dat sy geen Geuse-klop, maer Bruyt, maer Bruytje wert;
So breeckt de held’re sonn’ door wolck en donck’re dagen.
So wert de dolle zee, nae al sijn raesen, kalm:
So gaf Mariaes mont, nae all’ haer donder-slagen,
Op ‘t roepen om een Jae, een Jae tot weder-galm.
Dat nam Heer Gerbrandt op, en nam haer in sijn armen,
En segelde haer mont met ’t klemmen van een soen;
Op dat sy geen berouw en kreeg van haer ontfarmen,
En niet tot Neen verviel, gelijck sy plagh te doen.
Nu is sy in de knip: nu sal sy noyt ontslippen;
Nu is die luyster-bloem niet beter dan haer woort;
Het is, het isséruyt, al beet sy op haer lippen;
Al ‘t geen Heer Gerbrandt wil, is al uyt haer gehoort.
Nu komt het op de daet, op ’t Jae-woort standt te houwen;
Nu komt het spel op ’t ernst, ‘t gewoel op ’t rusten aen,
Op ‘t wit, op ’t oogen-merck, op ’t segel van het trouwen.
.Nu moet het ledekant sijn eygen gangen gaen.
Gaet Bruydegom, gaet heen, u peereltje van Swieten,
U toe-gevallen lot, u ongetwijffeld’ recht,
U liefs bevalligheyt met lijf en ziel genieten;
Gaet soeckt u arbeyts loon in arbeyt van den Echt.

[p. 261]
[In Nuptias D. Joannis Verschurii et D. Luciae Schageniae]
2.

KLINCK-DICHT.

Lucii, die door haer deught een yeder kon behaegen
Behaegde boven all’ in alles aen Verschuur,
Die sagh op haer verstandt, haer schoonheyt, en Natuur,
Hy kon geen Maegden naem oyt spellen, dan in Schagen,
Sy droegh ’t goet hert hem toe; ’t goed’ woort hem toe te draegen,
Het welck most sijn gespelt in I, end’ A, end’ E.
’t welck t’saemen maeckte Jae, gaf sy niet op sijn’ bee,
Eer sy met min sijn min getoetst had, nae behaegen.
Nu is ’t Verschuuren beurt: nu ’t blaetje om-gekeert,
Nu is hy met sijn Lief, sy met haer Lief vereert.
Lucy, wat wensch sal nu in ’t eyndt voor u van ‘t myn’ zijn?
Niet anders, dunckt my, past voor u hier tot een wensch,
[p. 262]
Dan ’t geen in dit geval ick wensch’ elck Vrouw’lijck mensch,
Dat gy oock op u tijt in gunst mooght by Lucyn sijn.
3.
Verschuur, die in het vier der Minn’ viel op sijn plat,
Heel stervend’ in het vier, heel levend’ in de voncken,
Had aen sijn ziel-voogdes zijn heele ziel geschoncken,
Die op haer zuchten dreef, en op haer tranen-badt.
Maer sy, die in ’t besit van ’t lijf-loos herte sat,
In ’t mengen van haer ziel, met Minnaers ziel, die blaeckte.
Quam daer toe, dat sy oock aen ’t weder-minnen raeckte.
Verschuur, die op-geweckt het leven nu her-vat.
Uyt een verliefde doot, ontsanght, ontsanght twee zielen,
Uw’ en uw’s Liefstes ziel, die beyd’ aen u vervielen,
Nu sy u hare sendt, en d’uw’ sendt weder in.
Begroet uw’s weder-komst, aenbidt de komst van d’and’re,
En door gemeensaemheyt der Minnaers met malkand’re,
Verbindt geduurigh soo twee zielen in de Minn’.

FEEST-GESANGH
Tusschen de Heer Bruydegom, en de Ioffrouwe Bruydt.

I. Bruydegom.
Ah, ah, mijn hert en zin,
Mijn aerdtsche Ziel-goddin,
Hoe langh sal ick noch wachten?
Bruydt.
Wacht soo sangh gy gewassen zijt,
[p. 263]
Want my verdriet hier noch geen tijt,
Al duurde ‘t duysent nachten.
II. Bruydegom.
Dees nacht valt my voorwaer,
Soo langh als duysent jaer,
Hoe mooght ghy my soo prangen?
Bruydt.
Voorwaer, Verschuur, ghy zijt te heet
Gebaeckert, of ghy oock al weet,
Waer nae ghy mooght verlangen?
III. Bruydegom.
Ah, jae, mijn lief, ah, neen,
Niet, niet voor my alleen,
‘k Verlange voor ons beyden.
Bruydt.
Waer ghy van droomt en weet ick niet,
Maer van ’t geselschap ’t geen ghy ziet,
Lust my noch niet te scheyden.
IV. Bruydegom.
‘t Is immers alsoo laet,
Ick sie de dageraet
Al door de wolcken breecken.
Bruydt.
U uyrwerck schijnt te zijn ontstelt;
Ghy hebt de klock niet wel getelt:
Waer mooght ghy doch van spreecken?
V. Bruydegom.
Ick sie geen Sterren-licht,
Dan in Lucyns gesicht,
Dan in uw’ floncker-oogen.
[p. 264]
Bruydt.
De Min is, seydt men, steecke-blint;
De Min is, seydt men, oock een kint,
Heeft dit u niet bedroogen?
VI. Bruydegom.
Bedroogen? neen, ick zie
Myn Engel klaer; ick bie
Myn handt om u te leyden.
Bruydt.
Te leyden? waer nae toe, van hier?
Neen, ick vindt hier genoegh plaisier,
Ghy moet noch wat verbeyden.
VII. Bruydegom.
’t Plaisier, hier aen den dis,
Heeft geen gelijckeniss’ .
By weeld’, op ’t bedt genomen.
Bruydt.
Myn lief, is ’t seecker daer soo soet?
Laet ‘t voortgaen, als ’t doch wesen moet,
Al souder wat van komen.
[p. 266]
[In nuptias Simonis Livii et Corneliae Veniae BerckhoutiaeÉ]

KLINCK-DICHT.
Op de Selfde.

Soo volght de Neef sijn Oom en dat op d’eyge voet,
Hoogtwoudt verkoos een Vrouw, in alles prijsselijcken,
En Livius een Maegdt die niemant heeft te wijcken,
[p. 267]
In ’t geen, om eer en deught een lof verdienen doet.
Sy treden ’t Huw’lickx bedt een-parigh te gemoet,
Maer ’t Veentje schoor-voet wat. ’t Werck moet nochtans sijn ganck gaen.
Maeckt Manne-moedt Vrouw Bruydt; ghy sult daer van niet manck gaen,
Maer lichtelijck wel swaer. Heer Bruydegom, schept moet,
Dat gy het daer toe brenght; gy die ’t werck hebt begonnen,
Met ’t Nieuwe-iaer, dat het soo wel sy af-gesponnen,
Dat in ’t toekomend’ ’t Wijf u beyde vroolijck maeck’.
Dat Livius de naem, de soete naem van Vaer krijgh,
Dat hy een Dochter, of een Zoon, ten Nieuwe-jaer krijgh,
Maeckt, dat nu ’t Ledekant, daer na ‘t Berckhoutje kraeck.

Aen de Joffrouwe
IMMETJE de GROOT,
Bruydt met de Heer
GEERAERDT SCHAGEN.

Uw eerste man heeft met sijn Vyandt soo gestreden,
Als yemant strijden kon, door sijne dapperheden
Heeft hy verdient, dat sijn’ naem leeft in eeuwigheden,
En dat sijn’ ziel haer lust schept in het Hemels Eden,
Dewijl hy heeft betracht rechtschapen Helden-eden.
Maer, nu hy lang in dienst van haer Hoogh-Mogentheden,
En van het Vaderlandt, is zaligh overleden,
En niet her-roeplick is door treuren, noch gebeden,
Legt gy onnutse rouw ten laesten af met reden.
Gy gaet in d’Echte staet weêr met een ander treden.
Een waerdt Oudt Schepen van ’t Hooft der West-vriesche steden
Bewint-hebber van ‘t Landt, ‘t geen soo veel hondert schreden
Van ons in ’t Westen leyt. Die sal nae wensch bekleden
Een ander bedt-bewint, gestreckt op ’t Bruydtjes leden,
’t Welck sonder weder-spraeck moet sijn van haer geleden,
[p. 268]
Daer sal geen storm geschiên, gelijck als van de Sweden
Geschiedt is op het hooft van Denemarckens steden.
O neen: all’ dese strijdt sal zijn in ’t veldt van vreden.
De swaerden sullen wel plaets houden in de scheden.
Mars sal gestooten zyn van boven nae beneden,
En ‘t Venus sachte bedt sal hy selfs voor u spreden.
Gy sult gerust, met lust, zyn daer geen wagens reden,
En daervan Man en Vrouw wert beyder plicht beleden.
Gy sult uw’ ziel nu aen uw tweede ziel besteden,
Uw’ tweede ziel, die u soo murw weêr wist te kneden,
Door suycker-woorden, die uw’ in-gewandt door-sneden.
Die sal den smallen hof nu in-gaen, niet den breden.
Die sal nu aen uw’ schip alleen, met reden, reden,
Soo hy u over-mandt, hy sal niet zyn een wreden,
Noch quaê Turck, op uw’ kust; maer doen als alle deden,
Die op het vriendelickst’ op ’t Vrouwen Ambeelt smeden.
In korte tijdts verloop, als ’t, nae den dagh van heden,
Een seven maenden, of een negen is geleden,
Wensch ick u, ’t geen van geen mensch u kan zyn beneden,
Wat jonghs uyt op uw’ schoot, in alle vroylickheden,
Die gy met d’eerste Man gehadt hebt, met den tweeden.

?LINCK-DICHT.
Aen de Selfde.

Die grooten Oorlogs-heldt is u door ’t Sweetsche loot
Ontschoten, en sijn doot hebt gy betreurt met reden,
En gy waert in de rouw, met Staet, en Stadt, en Steden,
En Vrienden, die de Sondt, die ‘t Deensche-rijck besloot.
Sijn leven kreegh uw’ Man, voor eeuwigh, door sijn doot.
Maer, nae sijn doodt most gy niet ’t eeuwigh treur-kleet dragen.
Dat hebt gy af-geleyt, om Schepen Gerard Schagen,
Die u sijn’ trouwe min van gantscher herten boodt.
Sijn’ eerste Bedt-genoot hadt hem te ras begeven,
Soo socht hy weder met een tweede te her-leven,
[p. 269]
Door een gewenschte, door een aengename Spruyt,
Of soo veel als Godt geeft van Dochters, of van Soonen;
‘k Hoop’, dat ghy u daer toe niet weygerigh sult toonen,
Bekent door vruchtbaerheyt, die op ’t by-slapen sluyt.

BRUYLOFTS-LIEDT.

1.
Het stervens noot-lot was gedaelt;
Door d’onverwachte doodt
Op die de Hemel heeft gehaelt
Van Immetje de Groot;
En Schagen wierdt van Bruydegom
Een twee drie weeckens Man,
En ’t radt van sijn geluck was om,
Meer hadt hy daer niet van.
2.
Sijn eerste Liefste was sijn Bruydt
Soo korten tijdt op aerd’,
Maer Christus nam haer haest daer uyt,
Ten tweede-mael gepaerdt,
Voor aller eeuwen eeuwigheydt.
En Pieter Florissoon
Wierdt Godes Soon oock toe-geleydt,
Door sijne Scheeps-strijdts kroon.
3.
Nu beyde zingen ’t Hooghe-liedt
In ‘t Zaligh Zielen-feest,
Nu elck sijn Zaligh-maecker ziet,
Die ‘t best’ deel is geweest,
Nu beyde zyn met Salomon,
Nae herten wensch geraeckt;
Zyn d’and’re, soo men wenschen kon,
Weêr Man en Vrouw gemaeckt.
[p. 270]
4.
Men vangh dan nieuwe blijtschap aen,
En geen’ geheugenis
Moet hier nu over Tafel gaen
Van die gestorven is.
Men banne dan tot ’t nare Graf,
Al dat tot droefheyt slaet;
Men dencke maer, Godt nam, Godt gaf.
En toon een bly gelaet.
5.
Drinckt nu, ô Gasten, altemael
Een glaesje daer op uyt.
Vervult met stemmen al de zael,
Voor Bruydegom en Bruydt.
En wenscht met my, met mondt en hert,
Dat dese tweede trouw
Noyt wedersoo gebroocken werdt,
Of scheyde Man enVrouw.
6.
Maer dat die beyde levens sat,
Daer boven weêr vereen’,
En, eer sy het nootsaecklick padt
Van yeder mensch betreên,
Dat Godt haer beyde vruchten geef,
Hem aengenaem en Haer,
Daer in haer deughts af-zetsel leef,
Dit word’, dit worde waer.

[p. 273]

FEEST-GEDICHT.
Ter eeren van den Eerentfesten.
ANDRIES van HULS,
En de Eerbare Joffrouw
JOHANNA DANCKAERTS.

’t Is uyt; den Bosch is Geus. Gy hebt de kans gewonnen:
Uw’ haen is koning, Vrient. gy hebt het af-gesponnen
‘t Geen u berockent was. Uw’ hoop heeft niet gefeylt;
’t Geen gy bestevent hebt, dat hebt gy nu bezeylt.
Nu is’t voor stroom en wint; het luchje vlack in ’t laecken.
Nu vloeyt uw’ Minnen-zee nae d’haven, nae de baecken
Daer op het was gemunt. de Bruydt valt door de mandt:
Gy steeckt de loef haer af: Mans hant krijgt d’overhant.
Uw’ liefste Vyandin laet ‘t vrede-teecken waeyen,
Sy strijckt de vlagg’ voor u: sy laet u toe te kraeyen
Soo langh gy wilt en kunt, mijn Bruydt, mijn Buyt, mijn all’,
Mijn all’, mijn Bruydt, mijn Buyt, die niemant delen sal.
Hoe sult gy all’ ’t geluck nu met u selve deelen?
Hoe wilt gy daer alleen in grabbelen, in speelen,
Hoe in grasduynen gaen? Ick sie van verr’ de vreugt
Die gy niet over siet: vreugt, daer uw’ heete jeugt
’s Nachts in versuypen sal, sal s’morgens uyt verrijsen,
Om wederom sich selfs de selfde wegh te wijsen.
Ick sie soo volle troost, nae soo veel weyg’rens hoon.
Den soetsten arbeyt wert des suursten arbeyts loon.
‘t Loon doet van herten u vergeven en vergeten
Hoe menigh winter-uyr gy trillend’ hebt versleten
[p. 274]
Voor haer gesloten deur. hoe menigh bitter Neen
U hert verkroppen most, en druypen treurigh heen.
Nu sy ten lesten eens ontsloot haer hert en oortje,
Nu sy het Jaetje gaf, het aengenaemste woortje,
‘t Geen oyt van Vrysters lipp’ in Mannen ooren vloogh,
Gelooft gy naeuwelicks uw’ ooren, handt, en oogh.
Uw’ ooren, nademael die noyt dit woortje hoorden,
Terwijl de Neenen u het ingewant door-boorden:
U oogh, dewijl de Bruydt nu lieflick op-sicht sendt;
U handt, om datse brandt in ’t kil-kout lichaem kent.
O dicht gereeckent vyer! school dat soo diep in d’assen?
Most dat daeruyt gehaelt door Hulsen trane-plassen,
Eer dat het heeft geblaeckt? ô ’t is een wond’re saeck
Dat ’t Doeck-gildt in ‘t verdriet van ‘t Broeck-gilt schept vermaeck;
Dat Maegden, die sich selfs in veynserijen pijnen,
Niet schijnen ’t geen sy zijn, niet zijn het geen sy schijnen;
Daer doch der Mannen-tong, uyt open-hertigheyt,
Seyt alles wat hy meent, meent alles wat hy seyt.
Dan trouwens, ’t schijnt als of ’t geen Meysjes kan betamen;
Al meenen sy het wel, soo juyst ten eersten Amen
Te seggen, alsmen ‘t vraegt; men wringt het haer ter krop
Als met een nijp-tangh uyt. dan biechten sy eerst op.
Soo deedt gy oock, Vrouw Bruyt, die met de Min beladen,
Niet min dan met de schaemt, nae langh en breet beraden,
Spraeckt joffer uyt de mondt, ontmommende de schijn,
Verklarende dat gy van Hulsen deel wilt zijn;
Van Hulsen deel, jae heel, door bandt van ziel en lijven,
Uw’ beste maegdom moet, moet in de loop nu bljven.
Maer dese schaed’ is baet: ten minsten Iap om leer;
Als hy uw’ maegdom neemt, neemt al zijn’ maegdom weer
Daer die te halen is. Ick sal een speltje steecken
By alle malle praet, om door mijn tusschen-spreecken
U geen belet te zijn; en wenschen u, dat hy
Geduyrigh kermis maeck’ aen uwe groene zy’;
[p. 275]
Tot dat de baecker-klock u eerste kraem in luye;
Tot dat de klepel roep’: Sue, Seuntje, suye, suye.

[p. 278]
[In XXVIII. vexilla Hispanica Ducibus strenuissimis Heroibus
GRISONIO & REMACQUIOÉ]

‘t Selfde in Nederlants.

Het moedige bedrogh, de dapp’re listigheydt,
En stoutigheydts geluck vereert de Zege-wanden
Met dese Vanen-sleep, gehaeldt door Helden-handen.
Grifon, en die niet min van eer heeft ingeleydt,
Remacq, ontweldigden dees’ Kruyssen Spanjes pracchen.
Staet hier een Speck en kijckt, hy berste vol van spijt,
Hy kijcke op zijn neus, en nu en alle tijdt
Van Hollandt uyt-gejouwt, van Hollant uyt-gelacchen.
Hy huyle, nu soo braef door ons’ Oranje-vaen
Verwonnen in dit Kruys, en sijn Bourgoensche teecken;
En uyt een av’rechts oogh, dat hem het hert doe breecken,
Diet siende, over dwars, met traen op traen, en traen,
Bekenn’, soo meenigh Vaen hy aen de Wandt siet hechten,
Soo meenigh bitt’re spijt daer aen te sien geklampt,
Soo meenigh neder-laegh van die voor Spanjen kampt,
Maer tegen Godt, en ons, en menschelijcke rechten.
Hy die sijn Vanen Kruyst, en op een Kruys betrouwt,
En by sijn’ Kruyssen sweert, leer’ daer de Batavieren
Het munten op sijn Kruys, met winnende Banieren,
Dat de gekruyste Godt by haer de voor-tocht houwt.
Ghy, Landts luy, Landts-luy, leert; leert Vry-gevochte Landen,
Die Spanjen steets vermant, en noyt vermant en wert,
Dat ghy soo meenigh Kruys steeckt door ’t Bourgoensche hert,
Soo meenigh als ghy hecht aen dese Zege-wanden.

[p. 282]

Op een tinne Prins, die ick tot Hoorn, op
myn vertreck nae den Haege, metter haest
nae een silvere, deedt gieten.

’k Was tot een goude Prins te koopen seer genegen.
Maet die van Gelderlandt, en Goude houden ’t tegen.
Hadt ick het gelt, gelijck het gelt hadt Floris Tin,
Soo hadt ick niet, als hy, den Vrecken Duyvel in.
Maer, nu myn sacke my niet zyn vol Goudt gegeven,
Van Duyvels leer gemaeckt, en die voor kruyssen beven,
Kocht ick een Tinnen, nae myn beurs, niet nae myn hert,
Op hoop’, dat Prins’lick die in gout vergooten wert.

[p. 284]

Aen den Leser.

Ontfangt een Mengel-kunst van Duyts, en van Latijn;
Die uyt den aeder quam van Heiblocq af te stromen.
[p. 285]
Dien selfs Apollo voor sijn Soon heeft aengenomen
Die sijn Beschuts-heer en Wercks roemer selfs wil zyn.
Ick houd’ mijn penn’ dan t’ huys; en wijs u tot het lesen,
Ick hebb’ met swijgen ’t werck eerbiedighlijckst gepresen.

In den Stamboeck van de selfden
JACOB HEIBLOCQ.

Meerwaerde Heiblocq, neemt mijn hert hierin mijn handt;
Daer door ick toon dat ick wil vriendschap met u vieren,
Ick schreef niet dit bladt, maer dit heele boeck in brandt,
Indien mijn minne-vlam tot u was een papieren.

Op den selfden trant.

Rechts om zie ick het hert van Bruno door zyn handt;
Het staet in lichte vlam om vriendschap hoogh te vieren.
Ick steeck dit blaetje aen, schoon dat het niet en brandt,
Vraeght ghy, Heiblocq, waerom? ick zeng om uw’ papieren.
Job van Meeck’ren.



Continue

Tekstkritiek:

p. 38, vs. 6 zee, er staat: vree,
ibid., vs. 7 vierschaers er staat: vier schaers
ibid., vs. 9 vol-wasse er staat: vol-vasse
ibid., vs. 15 kruyck er staat: hoûyck
ibid., vs. 22 beschenckt. er staat: beschenckt
p. 39, vs. 49 my er staat: wy
ibid., vs. 51 donderend’ er staat: donder, end’