Continue

Joan Pluimer: Gezang op Roozendaal.
Uitgegeven door Els van Schaik.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Gebruikt ex.: KBH 758 C 45 - Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[p. 1]

J. PLUIMERS

GEZANG

OP

ROOZENDAAL;

Aan de Hoog Edel wel gebooren en gestrengen Heere, den Heere

JOHAN BARON van ARNHEM,

Heere van Roozendaal tot Harslo,

Byzondere Raad des Vorstendams Gelre, en Graafschap
ZUTPHEN;

Voorzittende in de Vergadering van haar Ed. Mog: de Heeren
Afgezondene Staaten des kwartiers van Veluwe;

Richter tot Arnhem, en in Veluwen-zoom &c.

[Vignet: Perseveranter]

t’ AMSTELDAM,
____________________

By de ERFG: van J. LESCAILJE, op de Middeldam, op de
hoek van de Vischmart, 1690.



[p. 2: blanco]
[p. 3]

GEZANG

OP

ROOZENDAAL;

Aan de Hoog Edel wel gebooren en gestrengen Heer,
Den Heer

JOHAN BARON VAN ARNHEM,

Heere van Roozendaal tot Harslo, &c. &c.

        O Boom en bloemryk Roozendaal!
        Hoe zal ik best uw lof ophaalen?
            Gy proefstuk van Natuur, vol praal,
        Vol klank van duizend Nachtegaalen.
            (5) Gy streeft de Zon na’t aangezigt,
        Wanneer zy, uit de kim’ gesteegen,
            U toelonkt met haar vriend’lyk licht,
        Langs Hiacinte en Rooze wegen.
            Ik treê, met een verblyde zin,
            (10) Aandachtig uw’ Valeijen in.

            Ik hoor vast; door een zoet geruis,
        Uw’ zilververwde bronnen schaat’ren,
            En uw’ Fonteinen met gedruis
        Langs net gekaeide vloeren klaat’ren;
            (15) ’t Geluid ontvonkt myn doffe geest:
        ’k Werd van een Hemels vuur gedreeven,
            En schoeije op een volmaakter leest:
        Myn zinnen zyn van de aard geheven,
            Verrukt in Febus heiligdom,
            (20) Vast zweevende uwe bergen om.

[p. 4]
            Hier zoeke ik voor een tyd myn rust.
        Bespieg’lende uw’ vermaaklykheden,
            En zie me eer blind, als zonder lust,
        Aan al de bloesem hier beneden.
            (25) Dit is de Melkweg in myn oog.
        Hier zyn de laauwe westewinden,
            Gereed om my van de aarde om hoog
        Te voeren langs een bosch van Linden.
            O Schets des Hemels! Goude tyd!
            (30) Ik ben by na my zelve kwyt.

            Ik zie een Regenboog in ’t rond,
        Van allerleije schoone kleuren.
            Een Honingdauw zweefd om myn mond.
        Ik rieke een lekkerny van geuren.
            (35) Het blikt en flikkerd, om en om,
        Van Tulpen, Roozen, en Vioolen.
            Verwond’ring maakt my blind en stom,
        En al myn zinnen zyn aan ’t doolen.
            De Voog’len zingen in hunn’ taal,
            (40) En roepen vast door Roozendaal:

            ô Roozendaal! ô Roozendaal!
        Vergun ons doch dit speelevaaren;
            Wy zullen, voor uw mild onthaal
        U stichten duizend dankaltaaren,
            (45) En off’ren daar, vernoegd en bly,
        Het geen’ de Lente ons doed vergaaren;
            En vieren steets dit Jaargety,
        Met Fluiten, Orgelen en Snaaren;
            Op de allerschoonste toon en wys.
            (50) ô Aardsch! ô Hemels Paradys!

[p. 5]
            Gy Pynboom, die den Hof versierd,
        Gy Popelboom, die by de stroomen
            Op uwe vrugtb’re wortel tierd,
        En gy, ô Ype en Essche Boomen,
            (55) Gunt my de schaduw van uw’ blâan,
        ’k Zal by de Vogels myn’ gezangen
            Van de eene tot aan de and’re laan,
        Op uwe weel’ge takken hangen;
            Tot een verplichte erkentenis,
            (60) Van’t geen myn geest u schuldig is.

            Wanneer ik op uw’ Bergen sta,
        Versierd met duizenden van kruiden,
            En oog uw’ buur’ge plaatsen na,
        Zie ik de Betuw in het Zuiden,
            (65) Die overvloed van graanen geeft.
        In’t Noorden zie ik Bosschen praalen,
            En Weiden daar het Wild in leeft,
        Om ruimer ademtocht te haalen.
            De Velden, die vol klaver staan,
            (70) Zien lachchende de Melkmeid aan.

            Wat Grot, vol spiegels van Kristal,
        Zie ik op gintse hoogte straalen!
            Hoe bruist het water met geschal
        Langs groene heuvelen en daalen’
            (75) Dit ’s de Fontein die Pallas zocht,
        Door Pegaas hoef aan ’t overstroomen;
            Rondom met kruid en bloem doorwrocht,
        In een warand’ van Eike Boomen.
            Dit is der Grieken Hengstebron.
            (80) Dit ’s Pindus. Dit is Helikon.

[p. 6]
            Hier zat voor heen der Goden spruit,
        De Trasiche Orfeus, die met speelen,
            En meêr dan menschelyk geluid,
        Den Eik en Populier kon streelen,
            (85) En lokte al het gediert’ by een,
        Dat, op de galm van zyne snaaren,
            Met al ’t geboomte daar verscheen.
        Arion stilde dus de baaren,
            En maakte met zyn komst’ gedwee
            (90) De Dolfyn en de ontstelde Zee.

            Wat vloed komt hier dus bruizende aan?
        Zich stortende uit in zeven vlieten,
            Gelyk de Nyl in de Oceaan
        Zyn Zeven keelen uit moet gieten.
            (95) Het water speeld hier voor de Wind,
        En doet de molewieken draaijen,
            Zo snel, zo driftig, zo gezwind,
        Als of men’t hevig hoorde waaijen.
            Door deeze parsing, door die zwier,
            (100) Schaft Roozendaal aan ons papier.

            ô Aangenaame Waterval!
        Vol Amatisten en Robynen
            ô Cipris Hof! Idalisch dal!
        ô Oostensryk vol paerlemynen!
            (105) ô Elizeesch! ô Zalig veld!
        ô Woonplaats! waardig voor de Goden;
            Die duizend pennen stof besteld
        Om al de waereld uit te nooden.
            Hier ryst de frissche Morgenstond,
            (110) Met dauw en Bloesem in de mond.

[p. 7]
            ô Tempe vol bekoorlykheid!
        Men zou zich zelve in u vergeeten.
            ô Bloempark juist en net geleid!
        Gy zyt door Wiskunst zelfs gemeeten.
            (115) ô Geur van de eed’le Oranje boom!
        ô Wynberg met uw’ blyde ranken!
            Gy troon van Liber! wellekoom;
        U moet men allermeest bedanken;
            Terwyl gy tart, met deze wyn,
            (120) Die van de Moezel en de Ryn.



            Visryke Vyvers, schoon van schyn,
        Die, met doorluchte en vochte leden,
            Verbeeld een leevend Kristalyn
        Vergunt me uw’ boorden te betreeden;
            (125) Laat my uw’ visschen spart’len zien,
        Die, wylze zwemmende vast dwaalen,
            Weg schieten, en angstvallig vliên,
        En breeken ’t nat tot zil’vre straalen;
            Als of de Hemel, by schoon weêr,
        (130) Een regen zond van starren neêr.

            Wat wellust gaat hier al in zwang!
        Wat doet men my al blydschap hooren!
            De Waterval, de Voog’le Zang,
        De Zuidewind onthaalen de ooren;
            (135) Zo net, zo juist, of stem en snaar,
        Met wenden, draaijen, en met keeren
            Vereenigd rolden door elkâar;
        Terwylze om stryd een zangstuk leeren
            Aan kruid, aan bloem, aan plant, aan boom,
            (140) Aan Haag, aan Bosch, aan Berg en stroom.

[p. 8]
            Nu eens, doch met eerbiedigheid,
        Het aad’lyk Lusthuis in getreeden,
            ’t Geen rondom in een springvloed leid;
        Waar in het spiegeld al zyn leden;
            (145) ’t Ryst met zyn daken uit die plas,
        Zo glans en konstryk in myne oogen,
            Als of het door een spiegelglas
        Wierd van de Zon om hoog getoogen.
            Doch ’t is zyn achting, roem, en eer,
            (150) Meest schuldig aan zyn eigen’ Heer.

            Zyn Heer, der Volk’ren heil en vreugd;
        In staatsbestieringen rechtschapen;
            Niet minder eedel door zyn deugd,
        Als door ’t aloud befaamde wapen.
            (155) ô Arnhem! stoel van ’t Geldersch Hof,
        Daar deze Kato is gezeten,
            Ontblood van eige waan en lof;
        Maar niet van ongekreukt geweten.
            Gy hebt zo veel aan hem, ô Stad!
            (160) Als Roomen aan haar Kato had.

            Vergeef my, Heer van Roozendaal,
        Zo ik u in uw’ bezigheden
            Vermoeijen koome met myn taal;
        ’t Lust u somtyds de konst te ontleden,
            (165) Te volgen ’t spoor der Ouden na;
        ’t Ontleenen ’t kern der gouwde lessen
            Van Cicero, en Seneca.
        ô Minnaar van de Zanggodessen!
            Gy kend de kracht, gy kend de styl,
            (170) Van Flakkus, Nazo, en Virgyl.

[p. 9]
            Hoewel ge u veeltyds bezig houd,
        Met boven waereldlyke zaaken,
            Alsge uw gemoed een Heemel boud,
        Om in Gods heilig vuur te blaaken,
            (175) Dan stichtge u zelf op aarde een kerk
        Van geen vergangb’re marmersteenen,
            Maar eeuwigduurend metselwerk,
        Door Zon, en Maan, en Starren heenen,
            Dat is, door een volmaakte schyn,
            (180) Op Aarde al in den Hemel zyn.

            Gy Rynstroom, die, ten deele ontboeid,
        Van ’t Juk der fransche Dwingelanden,
            Uit zwitzersche Alpes herwaarts vloeid,
        En dryvende hier zonder banden,
            (185) Ei zeg aan myn geboortestroom,
        Al Roozendaals vermaaklykheden,
            Als gy, gemend door zachter toom,
        Met uwe golven rold beneden.
            Den Amstel zal, om uwent wil,
            (190) Zo lang aandachtig zyn en stil.

            Zeg dat ik als herboren word,
        En schier aan wellust zou verstikken,
            Wierde ik niet vriend’lyk aangepord
        Tot nieu vermaak alle ogenblikken.
            (195) Natuur, en konst zyn hier om stryd
        Vast bezig om de vlag te stryken.
            De Staatzucht laat hier haat noch nyd,
        Uit dwaaze drift tot heerschen, blyken.
            Zeg dit met een, doorluchte Ryn,
            (200) Dat de Amstel niet Jaloers moet zyn.

[p. 10]
            Hy stof vry op zich zelve en ’t Y;
        Op al zyn schatten en gebouwen;
            Hy zet ’er vry zyn Raadhuis by,
        Uit Marmer en Arduin gehouwen;
            (205) Die Rykdom maakt meest arm. ’t gemoed,
        Eischt niet meêr dan nooddruftigheden.
            De Hel word ryk door overvloed.
        Veel liefst zou ’k hier myn tyd besteeden;
            Maar huiszorg roept my derwaarts. Ga.
            (210) Ga Rynstroom, ’k volge in ’t korte u na.

Continue