Jelis Noseman: Beroyde student. 1646.
Uitgegeven door Ineke Grootegoed, Arjan van Leuvensteijn en Marielle Rebel,
Vrije Universiteit Amsterdam.
Red. Ton Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton068010 - Ursicula
Deze tekst is met inleiding en annotaties in boekvorm verschenen (Uitgaven
Stichting Neerlandsitiek / Nodus Publikationen Münster, 2004); hiervan hier
een pdf.
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[fol. A1r]

J. NOOSEMANS

BEROYDE

STUDENT.

Gespeelt op d’Amsterdamse Schouburg
den 7 Augusti, 1646.

[Vignet: stadswapen van Amsterdam]

t’ AMSTERDAM,
Voor JOSUA REX, Boeckbinder in de Wolve-straet.
Anno 1646.


[fol. A1v]

OP-DRACHT

Aen mijn bysond’ren vriendt, C. P.

S. v. S.

INdien de wereldt oyt een belacchelicke oorsaeck teelden, soo sal dit de minsten, by velen, niet schijnen te zijn, dat ick dese onvolkome schets soeck te laten rusten in de handen van u volmaecktheydt: Ick ken dat mijn vrypostigheydt lasterens waerdigh is; maer ghelijck de milde Son gheen schijnsel weyghert, selfs het alderlaeghste telghjen, of aerdt-gewas: soo hoop ick dat ghy desen beroyden Student (die schier van arme reden aen duygen valt) eens sult believen aen te sien, met de ooghen uwer goetaerdigheydt, en daer nae wat straffe ghy hem waerdigh acht voor sijn vermetelheydt te lijden, sal hy gheduldigh dragen, als komende van u, door wien hy meest ten voorschijn gekomen is: maer dit vertrouwe verquickt mijn Student, dat dewijl d’onnoos’le Hans van Tonghe, en sijn Suster Lichte Claer by u soo vriendelick zijn onthaelt, dat hy (schoon hy de stoutsten is, en het woordt voor hun dryen doet) by u niet minder voor bastaert sal gehouden zijn, als de voorgaende. Ontfangt hem dan hoe sober hy’er oock uytsiet, en denckt ’t ontbreeckt hem aen de macht, en niet aen de begeerlijckheydt, van u yets heerlijcks in hem te vertoone. Ey ghedooght hem onder de beschermingh uwer vleughelen voor het grimmigh ongediert, op dat mijn beroyden, en naeckte Student mach gekleedt worden met u goet genoegen: op dat ick altoos mach, gelijck ick ben, verblijven

U aldergedienstighste Vriendt
J. NOOSEMAN.


PERSONAGIEN.

            Elsje de Meulnaerin.
            Pleuntje de Meyt.
            Gregorius de Student.
            Leendert de Pol.
            Volckert de Meulnaer.
            Keesje een Boer.

Continue

[fol. A2r]

Beroyde Student.

Nae ’t spreeckwoordt:

                Wie argh, en gauw sijn dingen doet,
                Krijght dat den plompert missen moet.

Elsjen. Pleuntje.
Elsje. WEl Pleuntje, was hy blijd toen jy de boodschap bracht?
Pleunt. Dat denck ick wel, men siet hoe ’t katje streelt en lacht
    Als men heur speck aenbiet, hy kon hem nau bedwingen
    Doe ’k sey dat jy te nacht van Aeltjen eens wout singen,
    (5) En dat daer niet als sijn bywesen toe ontbrack;
    Och Pleuntje, seyd hy, gaet, ick kom, ick volg u strack:
    Ick sal mijn eerst met wijn, en leck’re smullerijen
    Versien, werrentich vrou die vent die weet van vrijen,
    Hy duwden in mijn vuyst een moye dicke duyt.
Elsje. (10) En nam jy ’t?
Pleunt. Neen, hoe slecht, ick stack mijn hanght slechts uyt.
    Sou men van dusken tijng geen dubb’le drinckgelt geven?
    Daer hem somtijds een brief, daer niet is aen bedreven,
    Een schellingh, of twee kost, het gelt verweckt de gunst.
    En vrouw jy zijt wel kints, dat jy dus kunst om kunst
    (15) Gaet speelen, malligheyt, ick sou hem anders loeren.
Elsje. Nou flaeterbackus, ’t past jou so geen kaeckx te voeren,
    Ick doe dat mijn gevalt, en dat gaet jou niet aen,
    De reyne liefde doet mijn dese list bestaen.
Pleunt. Ick sech’er liefde toe; nochtans sijn soete teugen
    (20) En moy bereyde kost, die schijn je wel te meugen.
    Vrou slacht die nichte niet, diens darm men eerst moet laen,
    En dan noch met een volle vuyst ten buyle gaen.
Elsje. ’t Is wel ghy schen-tong, och! wat zijn wy arme vrouwen,
    Die ons verhoolen werck aen meysjes toevertrouwen:
    (25) Want doet al wat ghy keunt, en maeckt het eens niet wel
    Met haer, jy word ghedreyght, dat sy u gantsche spel
    Verknoejen willen, foey, wat meenje Pleun! jouw schieten
    En schempen, dat mijn dat dan nimmer sal verdrieten?
    Ick heb jou huur verhooght, en maeck dat ghy soo bromt,
    (30) Jae datje, trots de beste boere meyt, uyt komt.
Pleunt. Heer vrou! hoe averechs duyje nou alle dingen,
    Ghy kunt geen geck verstaen, je sint wel sonderlingen.
Elsje. Neen Pleun, dat mal moet of, begeckt die ’t hooren wil:
    Ick geef jou kost, en loon, dus raed ick je swijgh stil,
[fol. A2v]
    (35) En denckt ick ben je vrou, die jou meer deucht kan leere,
    En goet doen, als jy weet, dus past mijn niet te scheeren.
    Jonge meysjes snaeversnel,
    Sechmen, staet’er selden wel.
    En als mijn Leendert komt, soo wees geschickt, en vroet,
    (40) Benierlick, gauw en kloeck, o Pleuntje! kijnt, jy moet
    Eens achterdocht, en sorgh bevatten in jou sinnen;
    Wat sulje, lieve schaep, soo ghy eens trout, beginnen?
    Ghy sult soo moris leeren komje tot mijn staet.
    Een kreuckjen in dat bladt, maer meysje ’t wort al laet,
    (45) De poortklock hout al op: sou Volckert jevers sitte,
    Gelijck jy seyde, daer sy vrije smeeringh kitten?
Pleunt. Ja schat ick, Brangt het hondert gulde uyt eset,
    Op Peet Neel Miesen doodt, en dat ’s de ouwe wet,             Gregorius, de
    Dat boere coomenschip niet veel en kan beschieten,            Student, uyt.
    (50) Als ’t selschip, op de koop, geen vat goe bier genieten.
    Ke daer! wat hanneken neemt harrewarts sijn tree?
Elsje. Heer wat gepluckt’er vinck! ’k loof hy brenght onweer mee.
Pleunt. Huys-mosse knappe, en dat voor de hant is taecken.
Elsje. Ja wel, hy ’s wel gedost, nae ’k sie, met weynich laecken.
Greg. (55) Goe naevont vroutjes, sou een afgemat gesel,
    Die gelt, of klets en heeft by waerden, hier nu wel
    Vernachten mogen, op de sacken in u moolen?
Elsje. Wel neenje, hier ’s geen plaets.
Greg. Sal ick noch verder doole?
    Ick kan nu niet in stadt, ’t is laet, de Noorde wind
    (60) Snijd door mijn vel en vleys, soo ghy noch mensch gelijck sint,
    Soo toont doch met een arme voetknecht medelyden.
Elsje. Wy neme niemant in dus laet, en buyten tyden,
    Wech, met jou pis te bed, man, so verslaetse niet.
Greg. ’t En kon u doch niet schaen dat ghy mijn binnen liet,
    (65) Ey gouwe vrouwtjen, onse lieven heer sal ’t loonen.
Pleunt. Gangs lijden, doeje ’t vrouw, soo benje in de boone:
    Jy weet dat joncker Leen hier daet’lijck komen sal.
Elsje. Heb daer geen sorgh veur, wel Pleuntje sinje mal?
    Sou ’k hem inlaten? jae, dat ware moye dingen!
Pleunt. (70) Hoor vaer, weet je wat sangh Kees Baerten pleeght te singen?
    Schoon lief, jy krijght jou voeten hier niet in mijn hof:
    Dus praet’er ons niet van, soo droomj’er geen meer of.
Greg. Ey moolnaerin, wilt toch een kalis nu gerijven.
Elsje. Neen, neen, sluyt toe de deur: wil hy, hy mach daer blijven,
    (75) Tot dat hy sweet; altoos en raeckt hy hier niet in.        Els en Pleun binnen.
Greg. Plancke voor ’t hooft? bruy heen, en volgh u dolle sin.
    Hier kijck ick nou als een bedrogen nicht met mijn mondt vol tanden,
    Die soo wel als mijn maegh jeucken. Gansduysent schanden,
    Is dit respectum Studiosi? is dit gebraedt? is dit de wijn?
[fol. A3r]
    (80) Is dit Studenten haver? het mach sint felten zijn.
    Wat helpt mijn nu Aristotelem te lesen? wat mach mijn baten
    De deftigen Seneca? die ick met mijn wel-sprekende Cicero heb gelaten,
    In armoe gevangen, daer mijn rasende hospes met ongeduldt
    Haer sal doen lijden Excutio juris voor mijn ouwe schuldt.
    (85) Foey, had ick voor het Studium de reken-konst genomen,
    Het sou dan cum me misero tam misere niet omkomen:
    Want die hem dat verstaet, en in ’t sluyten van ’t balans bevindt
    Te kort te komen, ô daer ’s raedt toe, lieve kind,
    Sey wijs-hooft: breeck eens op, en neem de ruymte meden,
    (90) Jou crediteurs die stelje wel (quia quod volunt non possunt) met een ey of een appel te vreden,
    Dan benje weer een fris man: is die rekeningh dan qualick gemaeckt?
    Ja men siet nauw een gelt-handelaer, die niet heerlick deur de werelt raeckt:
    Als hy noch maer half windt seyle wil, komt hy ’s avondts by de gaste,
    Die meest goe bier met de kleyne maet koopen, daer is ’t monsr. wy vaste
    (95) Dus nae u komst: Heer waert kom voort, ’t verkeer-bort voor den dagh,
    Of een gladde kaert, of yets dat monsr. vermaecken mach;
    In somma, den verkeerder weet het so te rekenen, dat hy door sijn verkeeren,
    En ander spel, wel op monsr. beurs mach leegh gaen, en noch louter teeren.
    Et interea speelt den hospes oock niet slim by,
    (100) Maer siet wat hem te doen staet, elck past op sijn gety,
    Hy geeft het krijt sijn conscientsy over: ô dat zijn de rechte sause,
    Lijck plompe proper seyde, ’k verstae mijn op die lause:
    Dat krijt, dat waerdige krijt hoormen in goudt te beslaen,
    En soo rustigh was hy, dat als yemant met een krijt-ben quam verby sijnent gaen,
    (105) En luyt, en leelick riep, schonck hys’ een pintje bier, ja ’t beste dat haer monde,
    ’t Most wesen dat hy hem ’er niet qualick by had bevonden.
    Dan met de half leege kanne nae de kraen, en met een schuympje vol etapt,
    ’t Is winst voor de hangt sey Fobert: en of onse Prijn wat snapt,
    Ick moet mijn reeck’ningh selver maecken waer ’k het van daen sal halen,
    (110) Om de Bier-beschoyer, de Toeback-verkooper, en Huys-heer te betalen.
    Het overleggen is ’t al sey ’t wijf toense speck in de boter briet.
    En wat voordeel den Soliciteur, & tota turba, die aen de pleyt-sack vast zijn, door dese const geniet,
    Hoc omnibus Notum, sy weten ’t altijd soo te knoejen,
    Dat sy vet worden, en van dat smeer louter groejen.
    (115) Dat isser de frayicheyt of, maer daer geen verwinnen aen en is,
    En even sober blijft, die segh ick, en ’t is wis,
    Is sulcken konst niet waert, de reeckenschap is te noobel
    In hoc casu, want anders is het niet een boobel.
    De kleermaeckers zijn in die wetenschap geconfijt, en afgerecht;
    (120) Doch ’t ambacht brenght het me, Heer, Krijn, riep onse Brecht,
    Wel dus veel itimme? van swilck, sy, en knoope?
    En and’re snorrepypen? reeckent dat voor ’t geen ghy door ’t oogh van jou schaer liet loope.
[fol. A3v]
    Neen moer, ick ben de man niet, sey hy, en juyst was sijn duyvels ton ’s jaers wel soo veel waert,
    Dat hy ’er vry bier, en vyer, en licht mee heeft bespaert.
    (125) O de reeckening’, en de schrift is een mensch soo nut als ete,
    Al was ’t met een boere krijtje, als ’t de teyckenaer, wat het is, kan weten.
    Maer die haer reeckeningh qualijck maken, als ’t somtijds beurt,
    Zijn neskebolle, en waert dat men hun uyt de reeckenaers wet-boeck scheurt:
    Gelijck d’onrustige veugels, die menkaer wijs maecken dat sy gouwe bergen sullen verkrygen,
    (130) Dat dickwils boven yser niet en valt, daer sy menkaer mee na ’t gat rygen.
    Of de coop’re gout-maeckers, of die selver vermoen
    Dat sy van groot gheslacht zijn, en reeckenen datmense daerom behoort eer aen te doen:
    Of die al haer capitael aen een onseecker risico wagen,
    Dat sy reeckenen soo rijck te sulle wese, en dat het qualick komt te slagen.
    (135) Maer hoe! mijn tong sou hem, met dus te prate, wel te buyte gaen:
    Doch vriende ’t word maer van de slimste soort gheseydt, de vroome treck het sich niet aen:
    Want Studenten van mijn conditsy zijn altoos soo van sinne,
    Dat sy ’t liefst* houde, met die hun cost ad practicum winnen.
    Hier staen ick vast en klipper-tant, en ducht dat het de heele nacht
    (140) Niet beet’ren sal, wat raet? helaes! wech met die klacht,
    Ick mach in de luwt, onder dese stoep-banck neerleggen een cout lijf, dat niet heeft te eten, of te breecken,
    En laten de aerd mijn beth, het holster mijn hooft-kussen zijn, en dit schabbetjen mijn deecken.
    Daer hoor ick volck, ey sus, mijn backus swijght nou* kort,
    Op dat ghy van dees plaets noch niet verjaeght en wort.
De Student gaet onder de banck leggen.
Leendert.
    (145) Ick wed ick dese wegh wel blindelingh sou vinden,
    So dickwils kuyer ick by nacht dit paetje, winde
    Noch hagel-buy, of kou, en houwe my niet van
    Mijn Els, mijn Moolnaerin, die mijn vermaken kan.
    Een wack’re water-hondt ontsiet geen vuyle slooten;
    (150) Ick schat, al wat ick ly, voor ’t geen ick heb genooten
    Van haer, van wie ick krijgh al wat ick wenschen mach:
    Sy maeckt dat ick gevoel, dat niemandt soeter sach
    In ’t streele, kusse, lacche, minnelijck onthale,
    Mijn moolnaerin die kan te wonder aerdich malen.
    (155) Ick clop. Daer komt haer licht.
Pl. bin. Wie roert de clopper daer?
Leend. ’t Is vriendschap Pleuntje kint, ey open veur mijn maer.
[fol. A4r]
Elsje. Pleuntje.
Els. Goe naevont Leendert lief, ick sat u vast en wachten.
Leend. Dat ’s goet mijn troost, dat ick noch leef in u gedachten.
    Daer meysje, neem mijn vracht, ey sie wat ick hier brocht.
Els. (160) Wel trouwe vaer, jy hebt ons soberheyt bedocht,
    Dusk* moy braen vleys; jy weet wel wat op de steenen loopen.
Pleun. Het siet soo excelent met boter overdropen:
    Sie daer vrouw, geef je ’t mijn, ick eet’er ’t raust wel van,
    Als ’k een dronck wijn daer op kreegh uyt die volle kan.
Els. (165) Nou hangdeloos hou vast, ick durf ’t jou nau betrouwen:
    Was jy soo gauw in ’t werck, als snappe, ’k sou ’t puyck houwen:
    Is jou mijn les van flus vergeete dan soo heel?
    Jy heb een memori ghelijck als een garneel.
    Benje dan altijt met jou lange tong verleegen?
    (170) Gae set dit binne neer, bewaer het wel te deegen,
    Voor kat, of hont, en voor jou selfs. Lief, wat een vreught!
    Dat Volckert nu dus uyt-blijft; jae wel het en heught
    Mijn nau, dat ickje soo onbeschroomt omvatte,
    Mijn man sal hem niet weynigh nou, van binnen natten:
    (175) Terwijlent sal ’t hier oock geen vaste wesen, neen:
    ’t Sal kermis, jae dubbelt kopper zijn, soo ick meen.
Leend. Mijn Elsje, al de vreught die yewers is gereesen,
    Geniet ick, als ick maer mach by u vrolick weesen;
    Mijn suycker-riet, mijn bije-korf, aen u mont
    (180) Vind ick de soetste vocht die ’k oyt mijn dagen vont:
    Ghy doet seer wel wanneer u man u lust doet speene,
    Dat ghy een broot komt van u lieve Leendert leenen.
Pleun. ’k Word wilt van soo veel soens, ey volck jy sout een meyt
    Wel gaende maecken, wech met deuse malligheyt.
Leend. (185) Och mocht ick altoos in u lieve armen leggen!
Pleunt. De min is blint en doof, heb ick wel hooren seggen:
    Ick loof, sy hooren noch sy sien mijn langer niet.
Elsje. Mijn soete vryer, och! al lij ick wat verdriet,
    Als ick jou missen moet, soo haest en kom je niet,
    (190) (Bysonder als ick maer verlost ben van mijn jorden)
    Of ’t is of mijn quelling schoon van ’t lijf geveecht worden:
    Ick word een hiel aer mensch, ick kroch, en steen te veur,
    Soo ras als ick jou sie gaet al mijn sieckte deur.
Pleunt. Dat loof ick wel, het scheelt te lacchen, of te grijnen,
    (195) Met scharbier sich te laen, of met goe leck’re wijnen:
    Jy past als harme en sijn fluyt dee op menkaer.
    Was miesters naers kout, vrou jy moch wel voor een aer
    Een paer worden, Heerschip zijn ’t soo vreemde saecke?
    Men kan van een boerin wel haest een stee-wijf maecken:
    (200) Of siet me selden dat het tot een hylick raeckt,
    Wanneer men van te veure sulcken kennis maeckt?
[fol. A4v]
Elsje. Pleun moet je over al jou diefse kloet in steecken?
    Sie daer kom je noch eens in onse woorde spreecken,
    Het sal je rouwe, jou verbrangde stucke vleys.
Leend. (205) Ey ’t is vry hof mijn hart.
Elsje. Maer neen, dit ’s elcke reys
    Te doen: was ’t eens ick leed ’t, dit duurt vast alle dagen.
Leend. Nou Pleuntje, ’t is jou vrou, ghy moet u proper dragen,
    ’k Sal u vereeren dat jou huur wel waert sal zijn,
    Wees maer te vreen, en swijgh: vertrou de rest aen mijn.
    (210) De meysjens vaeren best, daer dochters zijn, of vrouwe,
    Die dus gelijcken list haer als gespeel vertrouwen.
De Meulnaer singt van binnen.
    Moy Niesjen, en Rosbaertje die ware vroegh opgestaen, jae staen,
    Hey drie uurtjes voor den dage, soete liefje, uyt snijde soude sy gaen, jae gaen.
Elsje. Daer hoor ick Volckert: och mijn Leendert, ’t is mijn man.
Leend. (215) Dat is een banckerot, wat drommel gaen wy an?
Elsje. Daer ’s weynigh swaerigheyt, ick sal dat varcken wassen,
    Wy sullen evenwel dit nachje saemen brassen,
    En soetjes stoejen: Pleun, waer is de klaere vocht,
    ’t Gebraet, en wittebroot, dat Leendert daetlijck brocht?
Pleunt. (220) ’t Staet achter in het troor.
Elsje. Daer dient het niet te proncken:
    Want dickwils komt hy thuys, al is hy noch soo droncken:
    En snijt een wackren hacht: en vont hy dit daer staen,
    Soo was ’t gescheeten: o! die kost sou ons verraen.
    Haelt het, en gaet het daer onder die tobbe stellen.
Leend. (225) En waer blijf ick soo langh?
Elsje. Ey wilt u niet eens quelle.
    Kom set u op die stoof, dan sal ick deese ton
    U stulpen over ’t hooft.
Leend. Dat ’s hups byloo, ha bon.
Elsje. Als ick dat droncke kint geleyt heb in sijn luyeren,
    Dan sullen wy ’t, gelijck wy pleegen, aerdich muyeren:
    (230) Hy slaept doch als een muur, dus lijdt een beetje pijn,
    De vreught sal flusjes dan noch tienmael grooter zijn.
Elsje stulpt Leendert de ton over ’t hooft en gaet binnen.

Volckert en Kees uyt.
Volck. Doensy hadde gesneeden de lieve lange nacht, jae nacht,
    Moy Niesjen sneet in haer vinger soete liefje, dat haer een ader ontsprang.
Kees. Helder op mijn hartje, byget Volckert jy singht gelijck een lijster.
Volck. (235) Ho jong-kees-koene, waer nae toe? om een pottje? of nae de vryster?
Kees. Nae gien van beyde mijn duytsert; maer ’k heb ginsen op de wacht ghestaen,
    Daer ick Kroontje, als een twiede Malegijs, sach tegen een drommel slaen,
[fol. B1r]
    Dat sijn wijf was: bloet sy maeckte sulcke havicks-klauwen,
    Daer sy hum* dat backisjen mede open kon krauwe,
    (240) Het was een lust om te sien; maer hoe hy was inde ly,
    Soo toonden hy hem noch, als een Monarch, over sijn kleyne burgery:
    Wangt kijnt, of meyt, en knecht en kosten hem niet stille;
    Hy grauwden als een hongt, hy wouse allegaer villen:
    Maer Mary kreegh hem ongder, en smeet him soo blauw, en blont,
    (245) Dat bloet, en snot, uyt neus, en naegel-streepen stont
    Soo ’t aensicht overspat, datmen hem niet kost kenne:
    Moye Maretje seyd hy, hoe meugh je mijn dus schennen?
    Hoe meugh je mijn dus havenen? deynckt ick bin een boer van fatsoen:
    Vaer, om jou van boosheyt te suyveren seyse, ’t is om datje geen meer quaet soud doen:
    (250) En sy weer van slaen, dat was hem, immers ten lange leste,
    Hy praeten soo moy, en beloofden sulcken beterschip, alle dingh raeckten ten besten:
    Doe kuyerde ick oock nae huys, en meen mijn moers seun te leggen uyt het wagen-spoor.
Volck. Al ries? van al ’t slapen krijgh men een dick hooft sey Jan Floor.
Kees. Maer weetje wat de stee-luy segghe? die ’s nachts over twaelven loopt langs de straten dwalen,
    (255) Die sentmen nae ’t warme langt om peeper, en andre kruyden te halen.
Volck. Jy pleeght by de borsten eertijts te wesen een goet gesel.
Kees. En noch, als ’t pas geeft, maer ’t is alle daegh geen kermis, weet jy dat wel.
Volck. Laet jy de staert dus alries hangen? o dat mach niet deur de beugel:
    Doen ick soo jong was als jy, was ick een andre braet-veugel:
    (260) Ick hil in ons heel schout-ambacht de vrees onder de jonge-luy,
    En als ick noch begin soo dooch ick niet een bruy;
    Jae flus deed ick een heel seltschip voor mijn beven,
    Ick moet het jou seggen, Branckje Flooren most een half vatje geven
    Voor een komenschip, wy peurden’er by gort gelijck verhongert an.
Kees. (265) Jae jy goot het bier in de man, en liet de wijsheyt inde kan.
Volck. Doe ’t spul op zijn best was, begon ick jou daer van joncker Willem, en van tornoyen te singen,
    Mit komt’er een Geyn-boer uyt den hoop springen,
    En setten hem byme, en mompelde, doch ’k hoorden niet wat hy sprack,
    Maer ’k sach, het speet hem, dat ick hem de loef of stack:
    (270) Want hoe ick harder song, hoe hy meer teech aen ’t morren,
    Hey fijn-man seyd ick, wil je om mijn singen gnorren?
    Rijt jou den elft, soo springht een reys volslagen op:
    Mit smeet hy nae mijn, maer daer veur gaf ick hem sulcken klop,
    Dat’er de Duyvel sijn lof aen sach; wil je daer aen, jy sult het vinden,
    (275) Dat kan ick uyt een eeckje, seyd ick, daer was de droes te binden:
    Het vuur vlooch langhs de vloer, hier wanckte schop en tangh,
    Daer beusemstock, en kan, en glas, jae watt’er voor de vuyst stont in die drangh:
[fol. B1v]
    Ick ’t ruyntje van stal, daer was ’t schreeuwe, en tieren,
    Hout de man, hy wil vechten, die goot met hiele bieren
    (280) In ’t hongdert, desen hil, een aer viel in ’t midden van ’t gemuyt,
    Ick vlooch strack, met een sprong, ter wimpel te deuren uyt,
    En docht dat mijn party sou volgen, jae een blaes met kooten,
    De deur wiert achter mijn gat, knap of, toe geslooten:
    Daer stondt ick doe en klopten vast voor een doof-mans deur,
    (285) De Geynder was’er in, en ick bleef’er veur:
    Bloet Keesje ’t speet mijn soo, dat ick het niet kan seggen:
    Ick docht, wil ick hier noch wat veul te rasen leggen,
    Soo hoort het den Baljuw, en daer hou ick niet van,
    Ghy weet dat hy de boere yslick kneev’len kan,
    (290) Gelijck die Maets die ’t varckens steert of sneen, sijn verklickers weten ’t op een prick hem te schrijven,
    Jae datme sijn wijf iens averechs soende, ’t sou niet verhoolen blijven,
    Maer ghy sint een ien-loopent gast, aen jou heeft hy geen vat.
Keesje. Gans kivit Volckert, ’k wou ick al by dat sootje sat.
Volck. Weetje waer ’t is? tot Teun-Piet-Jonge-Jans, sy selle jou wel in-laten,
    (295) Daer ’s noch een hoop te goet, gae heen, en hoor of se oock van mijn praten.
Keesje. Mijn vuyste jeucken al, bloet daer wat valt te slaen,
    Of een sneetje te leggen, en sou ick niet voor te bruyloft willen gaen:
    Ick moet’er heen byloo, al sout’er noch soo dagen,
    Al sou mijn neus, en wang daer af een teycken dragen:
    (300) Dorst ick lest het mes niet of-halen, daer ’t hing in een vol gelach,
    Doe de veur-vechter sweech, of hy stront in sijn beck had, en wou niet komen veur den dach?
    Nou hadieu Volckert, ick gae’er nae toe tijen,
    En die quaet van jou praet sal’er oock voor lijen.        Kees binnen.
Volck. Gae heen ghy krijchs-man daer niemandt is, jy sult wel kome daer jy ’t vint,
    (305) De Vechter, Goyer, en Geyn-kinckels, verstaen haer mee op de wint.
De Student hoest.
    Wat hoor ick daer? sou het de boer wel wesen
    Daer ’k flus mee pluyshaerden? och jae begin ick nou te vreesen?
    O lieven heer! de drommel, wat is mijn dit een benaude nacht!
    Hy staet voorseecker hier yewers om een hoeck, en hout op mijn de wacht,
    (310) Om mijn verradelings te nemen op sijn tanden:
    Of maecken te minsten mijn moy, gaef aengesicht te schanden.
    Och ick wort soo vervaert! ’t kouwe swiet loopt langs mijn lijf,
    Mijn soete, gouwe maetje laet het doch om mijn wijf:
    Want raeck ick op mijn ruch, of kom je mijn te kerven,
    (315) Soo sal mijn lieve Elsje van kinck klare hartseer sterven,
    Soo puursteecke lief hetse mijn, ick wil wel een half bier met jou drincken, wees niet quaet,
    Mijn buy is al over, ey kom mijn groote maet!
[fol. B2r]
    Spreeck doch ten minste, en wilt mijn vrientschip niet ontseggen,
    Jy moet om duscken krabbel-vuysje geen ouwe haet gaen leggen.
    (320) Wel swijchje noch al? o dat staet mijn gangs niet an.
Greg. Mijn vrient wees niet vervaert, hier leyt een arm jongman,
    Wie dat de kou tot soo te hoesten heeft gedwongen.
Volck. Dat luwt mijn swaerigheyt.Wel maet, hoe lechje daer soo in menkaer gedrongen?
    ’k Loof niet datje ons huys, of de meulen besteelen wil?
    (325) Dat kunsje kunne de meulnaers selfs wel, dus wees daer vry of stil,
    En die gracy hebbense’er by, datse heur diefte soo fijntjes weten te malen,
    Datmense, als sy ’t niet te grof maecken, selden kan achter-halen.
Greg. Ick heb mijn leve om geen dievery gedacht;
    Maer vrient ’k vraeghden de vrou of ick mocht desen nacht
    (330) Hier slapen op de moole, ’t welck sy niet en wou gedoogen,
    En alsoo ick te moe was om voorder te gaen, heb ick mijn neer geboogen
    Onder dit banckje, daer ghy mijn noch leggen siet.
Volck. Is Els soo onbarmhartigh? dat docht ick lijckwel niet:
    Maer ’k gis dat sy ’t doet, om datm’er eerlijckheydt niet sou bekallen,
    (335) Dat sy vreemden inhaelt om mede te jocken, of te mallen:
    Och sy is soo reyn, dat ’k haer niet een vingertjen aenraken moet over dagh,
    ’k Weet niet hoe dat ick aen dat puyckje van eerb’re wijven komen mach:
    Stae op, ô lieve langst, je siet soo lijdigh pover,
    Je vriest soo doodt als een haringh blijfje te nacht hier over:
    (340) Het swerck komt uyt Noord-oost, in de na-nacht valt de hartste kouw,
    ’k Wed, om een paer vaen, dat ons dorp binne drie dagen een kerck-gang van jou hebben souw.
Greg. Wat sal ick doen? men moet van de noodt een deught maecken.
Volck. Wat zinje voor een vent, en wat doeje voor saecken?
Greg. Een geldeloose Student.
Volck. Jae, brenght dat ambacht geen mier an,
    (345) Datm’er, gelijck als jy, niet beter op heen komen kan,
    Soo het ’et een vijgh om ’t lijf: of verslempje al jou winne?
Greg. O neen, ’k had noyt mijn dagen sulcke boose sinnen.
Volck. Maer slachtje oock stemmige Piet, die soo fijn lijckt dat hy klinckt,
    En ondertussche van alle vuyligheyd, en boeverijtjes stinckt?
    (350) En doen hy sijn wijf bestruyft had, dorst hy al de schuldt op heur noch legge,
    Maer het vet dreef bove, gelijck ick altijdt heb hoore segge,
    En ick vrees oock, hoe onnoosel datje schijnt, datje mijn bedotten soudt.
Greg. Daer was geen swarigheydt voor, al was u huys vol goudt.
Volck. Dat most oock zijn: wel wilje een goet knecht wese,
    (355) En datje niet hangt-gauw, of meydt-sieck bent, soo selle w’er na lese,
    Datje noch op de meule komt: wat seghje, souje dat anstaen?
Greg. Och jae mijn goe meulnaer, dat was te vrees’lijck wel gedaen.
Volck. Wel nou, kom volghme. hey! dat klopje sellese wel hoore.
Pleun van binne.
Pleunt. Wie is daer?
[fol. B2v]
Volck. Wel lijf-uyt, hebje gien twie oore?
    (360) Wie is daer? kanje mijn klop niet? seck? wat rijdtme deuse meer.
Elsje en Pleun uyt.
Elsje. Heer man, hoe ongalijck komje altijdt t’huys! wat schort’er nou al weer?
    Wel wat doeje met deuse mens mee? wat het dit te beduye?
Volck. Rust jy jou sotte hooft, wy selle de klocke wel luye.
Elsje. Ick wil deuse vent niet in huys hebbe, Volckert zinje mal?
Volck. (365) En ick wil hem al hebbe, laet sien wiens woordt miest gelde sal.
Elsje. Trouwe vrient, je recht sucke kueren uyt, datm’er wongder of selle spreke.
Volck. Hoe sel ’t hier locke woudt-aep? hebje heer Krelis niet wel hoore preke,
    Dat, die den armen niet goet doet, die vaert in de hel?
    Daerom wil ick hem inneme, siet, het is een beroyt gesel:
    (370) En wil jy met Heyntjeman huys houwe, soo sel ick jou begeve;
    Want verstaeje wel Elsje, wy hebbe mekaer niet langer etrouwt as wy leve.
Elsje. Wel de deught siet jou ten oogen uyt, as de beul de barmhartigheydt.
Volck. Jae moer, de endel saecke moeten oock altemets worden overleydt.
    Pleun, voort, een stoel of twie, en tap uyt paters vaetje.
    (375) Der heer set sich hier neer, kom noch een slaep-droncks praetje.
Elsje. Hey coome-lul! ’t is tijdt datje nae nest toe gaet.
    Pleunt. Jae seker miester, want het is al louter laet.
Volck. Hier selle mijn al weer een paer malle bedilsters regeere,
    Gangs krancke troost, swijgh stil, of by goudt ’k wil jou sweere:
    (380) Dan nou dat ’s eveliens. Hoor maet, of sy wat seydt,
    Speul maer, neu, neu, besjes onder-rock, heur quelt wat malligheydt:
    Wangt onse meule-wieck snoof lest verby’er hooft, en de windt het heur bevange:
    Geluck, het geldt jou.
Greg. O ’k wacht u met verlangen!
Volck. Hoe hietje borst?
Elsje. Roeltje, ’k denck dat hy na sijn moer hiet.
Greg. (385) Gregorius, tot uwen dienst.
Volck. Jae boven Goris niet:
    Maer daer moet altijdt ien krul mier, als ien varckens-staert, wesen by de Studenten.
    De boere is ien hiel aer maecksel van menschen, als die dolle venten.
    Ey! Goris oompje, studeert hier iens dat ick het mach sien.
Greg. Dat kan niet wesen, ’t moet in stilligheyt geschien.
Volck. (390) In stilligheyt had ick gedocht, dan kan ick de oorsaeck van jou armoe wel geloove,
    En wille wy eten, so moeten wy’er wacker om slooven.
Greg. Ja maer wy blocke met de sinne, en dat is het swaerste werck om te doen.
Volck. Argo, daer door komt het dat menigh wieck-half-gebacke harsene heur selver mal broen,
    Die strongt of keuning wille zijn. Maer wat schelmery hebje al geleert?
Greg. (395) Ick ben een ghefalueert Philosophus, Phisicus, Iurist, en wat’er aen de seve konsten dependeert,
    [fol. B3r]
    Woont hier in dit caput.
Volck. Wat duysent-pocke!
    Wel machme segge, twalef ambachte, dartien ongelocke,
    Kostj’er ien te deegh, het was jou nutter knecht:
    Maer eetje oock brood tot al dat jy daer seght?
Greg. (400) Wel neenme langhst, (stultis, stulta, loquitur) ’t zijn Heere wetenschappe.
Volck. Dats waer, want als het plompe calise doen, loopese met de lappe,
    En as jonges op ’t manne kackhuys gaen, vallese door de stil:
    Daerom mostje het te veure bedocht hebbe, eerje aen ’t studeere vil.
    Maer hoor, ick heb mijn leve dickwils hoore segge,
    (405) Dat jy luy studente wel plegt een toover-werckje te legge,
    Hebje daer oock wat of? ’k wou wel een beetje sien.
Greg. Ick moet de tijdt waernemen, wijl ’t geluck my haer handt komt bie’n,
    En wagen een blauw oogh na de kost, die ’k flus berge hoorden:
    Jae, ick kan soo wat, van de Negromancy, doen door mijn woorden.
Volck. (410) Wel toover dan een beetje, nou lustigh as een man.
Greg. ’k Sal maecken dat wy wat te eten krijgen, sie daer ty ick’er an.
Elsje. Ick wil hier gien geknoey hebbe, al sou ’t ’er noch soo dage.
Volck. Hou jy jou strongt-kauwer niet toe, ick geef jou goet koop slage.
Elsje. Jou wijve-beul, jy vleys-dief? heb iens soo stout een hart.
Volck. (415) Ick waerschouw jou noch, sie toe dat jy mijn niet meer sart.
Elsje. Jy vrouwe-verdriet, ’t is ’t eerst niet, dat jy droncke de pijpe stelde.
Volck. Dus langh hebje ’t om niet ehadt, en spreeckje weer, soo sel ’t jou gelde.
Elsje. Een hoer ben ick, houje jou oogen in de kop, komje mijn te slaen.
Pleunt. Och vrouw! ick bidje, swijgh, en laetse toch begaen.
Volck. (420) Fijn-man, ey! laet mijn sien wat kunsjes in jou woone.
Greg. Nu dan, Sinkemakrismus, wil u partense toone.
Hy toovert.
    Scheele-Stijn-aris, en Klompinus, dese strick
    Is u ten dienst geschiedt, Mary-kraberus, ick
    Gebie u, dat ghy strack met frater flicke-pottis
    (425) My wat in ’t oor bijt: wel, of sy nu banckerot is?
    Kom dan ghy beste van de Margaretaes, die
    Johan Stronten-burgens hebt onder u gebie,
    Amici intimi van smeer-borstus, en bier-sack,
    Van vreten-burgus, en luy-lecker-landt, kom hier strack
    (430) Met puyck van eetb’re kost en wijn of bier gelaen.
Volck. Jae segh dat sy de ruymte brengen, ’t sel al met een rekeningh deurgaen.
Greg. De toover-geesten (schijnt wel) willen my niet hooren;
    Vae tibi komt ghy niet, ick hael u by de ooren.
Volck. Neen, maeck gien moeyte hier met hem, mijn lieve quant,
    (435) Ick heb den droes al veel liever te vriendt as te vyandt.
Greg. Hebt ghy geen mout of wan daer ick my in kan wiegen?
    Mijn Spiritus moet stracks by al de geesten vliegen:
    Proserpijn neemt de kracht van dese stricken aen.
Volck. Nettem sucke krullen as ’er in habons caracter-boeck staen;
[fol. B3v]
    (440) Jae achter in de loots staet de mou Pleun, daer onse varckens-bouten
    Het jaer, verleen jaers nae-jaer, in zijn gesouten:
    Loop krijghse.
Elsje. Noch al mier? wel is ’t niet haest een endt?
Volck. Moey jy jou met gort as wy beulingh stoppe.
Elsje. Wel Jan drent.
    Wie meenje datje veur hebt? grauwt jou versoorde gat toe.
Greg. (445) Peetje ’t is strack gedaen, ey sie of ick het niet rat doe.
    Binje daer meysje? o die mou is heel bequaem,
    Dat ’s aenvangh, laet eens sien, op dat ick order raem.
Hy gaet in de mou leggen.
’t Stoffeersel siert het spel, ick heb den uyl al binnen.
    Nu luystert Medea, ’k sal met u hulp beginnen:
    (450) Parturient montes nascetur ridiculus mus, ’k legh mijn neer,
    Onsichb’re geesten kom, en wiech mijn heen en weer.
Hy wieght sich selven, en singht dit volgende:
    O Molitor! ghy zijt in ’t net,
    Saltabimus rondarum,
    De bril is jou al op geset,
    (455) Fallendo te,
    Iuvabo me,
    Strack hebbewe vinum clarum.
Volck. ’t Gaet grollend in sijn werck, het slacht de katte-vreughd. Dat tooveren het een aert,
    Wat seghj’er nou of wijf, is dat niet een beetjen opblyven waerdt?
Elsje. (460) Moye Gerrit-ooms grepen.
Pleunt. Vrou wil ick hem een kopje pap lange?
    So mach dat kynt, als sijn buyckje vol is, te deegh daer een uyltje vange.
Volck. Ey sie hoe stil leyt hy, hy rept gien vin, nou loof ick vast
    Dat sijn giest al op ien beusem-stock rijdt, wijf past
    Mijn nu gien bruye te maecke, hy sou de bulleback aers wel mee doen kome.
Elsje. (465) En die jou dan op vrat! wel wat of de gecke al droome!
Volck. Weetje niet wat al het volck van onse Duyfje seyt?
    Dat sy dickwils ien uur, of twie, uytgereckt voor ’t vuur leyt,
    Soo doodt stijf als ien stien, en terwijl loopt heur giest uyt colle.
Elsje. Segh slech hoeje ’t hebben wilt, so mach de vent jou te deege polle.
Volck. (470) Ja en dan weetse immer so veul nieuws te seggen als se heur weer roert,
    Dat het nou hart wayen sel, en dat Guurt Stijn Foppen hoert.
    Dat Creelis de kist bestal, en dat Brecht by Claesje Flore
    In ’t hoy-huys op ’t schrob-net heur Maeghdom het verlore:
    En hoe Egbert met Neel miende te snobbelen, die hem in ’t water stiet,
    (475) En quam hiel kroostigh weer op: waer nae hy noch kroosjen hiet.
    En hoe Syme swelge-bier, uyt de gouwe pannekoeck, met sijn mackers maelde,
    In een brandewijns-kroeg, daer sy mier suycker staele, als sy soopjes betaelde,
[fol. B4r]
    En duysent stucke meer, waer droes haelt sy ’t van daen!
    Dat sy het weet, als sy met gien kunsjes om sou gaen?
    (480) Sie daer bekomt hy, wel wat of hy sal segge!
Greg. Ick heb ’t verstant gevat. meysje ghy sult onder die tobbe vinde legge
    Gebraen vleesch, en broot, en wijn, dat van onder gebrocht is na om hoogh,
    Terwijl mijn Spirutus door al de werelt vlooch.
Elsje. Gans lijden Pleun! die nooten klincken niet te degen,
    (485) Die linckert het hier yewers om een hoeck gelegen,
    Doe ’k meende dat de kost daer soo verburgen stont.
Pleunt. Wy sinne berecht voor een oortje, ’t is te bont,
    Sulcken vetje uyt ons neus te halen, ’t mach niet sloeren.
Volck. Wel raet van alle wijsheyt, sel jy daer over noch lang bedencken voeren?
    (490) Krijch dat jou geseyt is ongder de tobben van daen.
Elsje. Wel dring-oor, wil je de meyt een plaegh op den hals jaegen, sy durft het niet bestaen.
Greg. Ey, Vryster Jans, krijght het, ghy hoeft geen quaet te schromen.
Volck. Hoor je wel, de Meyster seydt het, en die weet wel hoe nae men de drommel mach komen.
Elsje. Geef het haer Pleuntje, ’t is toch soo quaet als ’t worden sal.
Pleunt. (495) O leck’re beetjes! die ick soo gevrijt heb, nou kom je al
    Te onnosel aen jou ent, och! mocht ick mijn liefde met jou blussen,
    Mijn buyck sou jou rust-plaets desen nacht wesen, ick sou je soo kussen!
    En jy mijn lust versaen. o kan! o moye wijn!
    Dorst ick, ick schreyden soo veel traenen als’er droppen in de kan zijn.
    (500) Och wy ongeluckige menschen! wat mochten wy ’t voor and’re spaeren?
Elsje. O Pleun! mijn hart sinckt in mijn schoene, dat daer een aer sal wel of vare,
    Doet het van mijn wech, ick kan het langer met geen drooge oogen an sien.
Pleunt. De swaerigheyt is groot vrou, ick voelse al om mijn hert vlien.
Greg. Wel speelnoot! wellekom, ras een banckje daer wy ’t op setten;
    (505) Dat ’s een meyt als een wolck! sy weet op een mensch sijn woorden te letten.
Pleunt. As ’t is, oom-kool, jy zijt soo slecht niet as een huys-mans hen.
Greg. Wat dunckje nou vrientje, of ick niet louter toov’ren ken?
Volck. Hagendevelt van de korte warmoes-straet, schijt aller boeven vaertje,
    Schijt vuur-spuwers, schijt goochel-tas, schijt ocus-bocus kaertje,
    (510) ’t Is al maer kinder-spul: want deuse giest toovert op een tijt
    Soo rijckelick de kost, daer jy soo menigen dach om verslijt.
Greg. Proeft eens hoe dat het smaeckt, dan sulj’er noch anders of spreken.
Volck. Jy eerst, ’k moet sien of het jou niet op sal breecken.
Greg. Dat is jou dan voor, en volgh mijn als een man.
Volck. (515) Barst je niet? barst je niet? ick sie’er noch niet an.
    Barst je noch niet? neen, het moet hem wel bekoomen.
    Wel barst je noch al niet? hey, hey, wil ’k hier langh van barsten droomen,
    Soo krijgh ick niet in ’t lijf, hy eet byget soo rat
    Als of hy in ien, twie, drie dagen niet genuttight hat.
    (520) Hou maetje! ick moet me over, wy sullen mekaer geselschap houwen.
Elsje. Och! hoe villense het! hoe pluckense! wel trouwe!
[fol. B4v]
    Is ’t niet om dol te worden? elck beetje dat sy doen
    Raeckt mijn in ’t hart, en ick kan het niet verhoen:
    Maer hoe mijn dit spijt, noch is’er wat anders dat mijn verlangen is,
    (525) Om te weten hoe mijn Leendert al vaert in sijn gevangenis?
Pleunt. Jae soober genoegh, sit hy daer in de knijp-tang,
    ’k Meen hy daer wel een sweetje haelt, en singt de jammer sang.
Elsje. Hoe sitten sy’er achter met hongerige koonen? sietse’er eens an tijen.
Volck. Wijf wil je oock niet een hachje van het drommels eete snijen?
Pleunt. (530) Jae doetet vrou, en bedenck een schaemle dienst-meyt oock een reys.
Elsje. Wat hebje veur compost?
Volck. Wat sou het wese! braen vleys.
    Proef het vry. Wat soo, sy peurt al mee aen ’t eten;
    Sterf ick’er nou of, soo sal sy oock niet mis dobblen, dat moetje weten,
    Trouwe, wy willen oock samen leven en sterven, want dat beloofden wy mekaer op onse bruylofts-dach.
Elsje. (535) Ick eet die kost, maer gort weet hoe ickse mach.
Pleunt. Aten sy ’t soo garen as ick ’t haer gun, sy souwe daetlijck heyligh-avont maecken.
Greg. Geluck noch toe mijn broer, daer op sal soo een teuchje smaecken.
Volck. Ick wachtje, ’k sat effen op het hals-boor en docht;
    Hier Elsje ’t wort jou oock eens van jou man gebrocht,
    (540) ’t Smaeckt te wonderlick wel, gort lansert, datje te kermis mee met een kraempje wou beginnen,
    Al dat aere volckje sou maer water-verf zijn, jy sout gelt als slick winnen:
    Al namje dubbelt loon, ’t sou oock geen duurten zijn:
    Want de water-drincker geeft de maets maer wat brandewijn,
    En soo weynigh, dat hadt Ary noch eens mogen klocke,
    (545) Hy had het soopje, met flesje, met al, in sijn keel getrocke;
    Maer dat jy’er quam, en setten de kijckers dusken onbijten veur,
    Ghy sout wel soo veel kost-gangers krijgen als’er mochten door de deur.
Greg. Als de kunst soo gemeen worde, soumense niet achten,
    Dat sietmen aen alle dingen wel, daerom sal ick ’t my wel wachten.
Volck. (550) Maer segh mijn eens borsje, wat of dat beduyt,
    Dat (gelijck als jy) alle anderen, die sulcke kunsjes kunne, sien altijdt so sober uyt:
    Waer op gae jy luy daer van de schult leggen?
Greg. Dat weet ick wel: maer hebje niet dickwils hooren seggen,
    Dat de drommel arm is, en dan kan je wel vatten mijn lieve Man,
    (555) Dat den armen duyvel geen rijcke knechts nae-laten kan.
Volck. Daer hebje gelijck in. byget wat hebje in jou toovery vergeten!
Greg. Wat doch?
Volck. Een toebackje.
Greg. Dat ’s Heyntjemans eygen eete:
    Denckt niet dat hy and’re geven sal ’t geen hy selver wel mach,
    De picke is soo slecht niet, hy geeft dat hy quyt wil wesen in ’t gelach.
Volck. (560) Hy het gelijck, evenwel geloof ick dat de drommel soo laelick niet
    En is, gelijck men hem over-al wel qualick siet
[fol. C1r]
    Geschildert, de mensche maecken mekaer wat diets, en weten’er niet of.
Greg. O Meulenaer! ghy zijt een ruygh schaep, ghy spint al vry wat grof.
Volck. Niet een mijt, mijn dunckt niet dat ick’er veel voor sou schromen.
Greg. (565) Wel wil ick’er eens een hier datelick doen komen?
    Want als ick nu maer spreeck, so kan ’t terstont geschien.
Volck. Wel jae, als hy niet te byster was, wou ick hem wel eens sien.
Greg. Neen, ick sal hem doen verschijnen als yemant van dit dorp, dan hebbje niet te klagen,
    Noch ick loof niet dat een van’er alle u vervaertheyt aen kan jagen.
Volck. (570) Neen, neen, laet maer kome.
Elsje. Och Pleun! wat raet gaet ons aen?
    Ick ben om hals, die fielt sal ons nou hiel verraen.
Greg. Vroutje, ontstelt u niet, ’k sweer ’k sal u niet verklicken,
    Stelt u gerust, ick sal de rest ten besten schicken.
Hy gaet by de ton daer Leendert onder sit.
    Mijn vrient, die onder dese ton u soo verborgen houdt,
    (575) Komt uyt, wanneer ick klop, vry op mijn woort vertrout:
    U sal geen leet geschien, maer blijfje daer onder leggen,
    Soo sal ick de Meulenaer al u, en sijn vrous handel seggen.
Volck. Hoe vaert ’et, sal hy haest kome? de slaep-luys bijt mijn al.
Greg. Sacht. Harme gladt-muyllum, of capstockus, ’t geval
    (580) Van mijn besluytus, wil dat ghy u sult herscheppen
    In Leonardus schijn; ghy moet u oock wat reppen,
    Stijght onder dese ton, daer hoor ick komt hy aen,
    Gaet voort, en wilt terstont voor dese tafel staen.
Leendert komt van onder de ton.
Volck. Hiel moy, ey! laet ick hem te dege toch kijcke,
    (585) Noyt heb ick mijn leve, gien drommel, soo wel sien gelijcke,
    Als dese, ’t Heerschip Leendert-buur, die ginse op de Hofstee woont.
    Ey Nicker oompje! sie iens hoe lustich wy ons hebben aen jou kost getoont.
Greg. Sus, blomenhelten, sus, ghy moetje met de geesten so gemeen niet maken,
    Ghy sout wel anders licht in groot gevaer geraken.
    (590) Vertreckt, eerst onder dese ton, en gaet dan daer ghy hoort,
    Ghy hebt u dienst voldient, gaet segh ick u, gaet voort.
Leendert gaet weer onder de ton.
Volck. Wel dat ’s om te lacche, ick moet Leendert-baes morge vertelle,
    Dat jy de droes, hem soo gelijck, hier voor mijn gingt stelle.
    Ick krijgh vaeck, mijn buyck is vol, en ’t hert soeckt rust.
Greg. (595) Hier me elf oogen, ’k heb oock wel slapens lust.
Volck. Nou, goe nacht wijf, goenacht mijn goe maet. Pleun, jy selt de borst op de meule wijse,
    Het bedt daer Barent sliep: vrient, morge sel ’k jou met ien onbijte spijse.
Volckert binnen.
Elsje. Ick heb ien uye mit jou te schille, hoor hier jy knappe gast,
    Hadje geen barmhartigheyt, datje mijn brocht in sulcken last?
[fol. C1v]
    (600) Denckje niet datje van een vrou gekomen zijt? jou rechte vrouwe-plager.
Greg. Ey peetje, ick liet, om de nieuwicheyt, jou man eens sien sijn swager.
Elsje. En dat schocke stong jou oock niet toe, gelijck jy selver wel wist.
Greg. Een hongerige luys bijt scharp, armoe soeckt list.
    Mijn buyck vraegde niet waer ’t van daen quam, maer riep vast, rept u tanden,
    (605) Had ick gedorst, ick had het heele hachje wel gemaeckt te schanden:
    Denckt daer men in geen twee dagen eet, is geen honger gebreck.
Elsje. Jy hebt die parte mier espeult, al houje jou soo geck.
Greg. Gelooft, op mijn manne-waerheyt, dat mijn ’er de etens-lust toe porden.
Leendert roept onder de ton
Leend. Hoe vaert’et? is de lucht klaer? sal ick haest uyt mijn vangenis verlost worden?
Elsje. (610) Jae datelijck. Pleuntje, siet iens of jou miester al leyt en ronckt.
Pleun binnen, en weer uyt
Pleunt.* Ja hy snorckt dat het kraeckt, het quijl loopt hem alries uyt sijn mongt.
Elsje. Kom mijn soetert, hoe vaert het al? hoe hebje het daer kunne stelle?
Leendert uyt de ton.
Leend. Kost die ton spreecke, hy souje wel wat nieus vertelle,
    Hy is meer van benautheyt verwarmt, als of hy over een cuypers vyertjen had gestaen.
    (615) Laet ick die borst eens sien, die sucke aerdige potsen rechte aen.
    Wel, vriend des Keysers, hebje dat kunsje meer bedreve?
    Ghy kond u les van buyten, ghy klaerden ’t heel nae ’t leven.
Greg. Dat geschieden soo na gelegentheyt, mijn docht het most soo zijn.
Leend. Ghy hebt ’et suyver ofgemaeckt: op datje al te met noch aen mijn
    (620) Soud gedencken, schenck ick jou dat ducaetjen tot reysgelt, op jou wandel:
    Op voorwaerd, datje voort oock swijgen sult desen handel.
Greg. Ick danckje mijn vriendt, en ’t moeyt me dat ick jou die smaetheydt heb aengedaen.
Leend. Dat heeft ’et al, ’t is maer om te lacchen, nu ’t dus wel is vergaen.
Elsje. Geefje hem noch gelt? o dat mochje wel bespare.
Leend. (625) Wel, waerom niet? hy het sijn dinge so wel gedaen, als ’t yemant sou kunnen klaren:
    Maer deuse plaets valt hier wat hiet, ick betrouw mijn niet te veel,
    Laet ons na de meule gaen, en speelen daer voort ons deel.
Elsje. Pleuntje, brenght het overblijfsel van de kost daer mee, voor alle dinge,
    Wy sulle evenwel noch vrolijck zijn en singe.
Pleunt. (630) Al lijckwel vrou? dat ’s goet, dat ’s lydigh nae mijn sin.
Elsje. Wel ja, wat hoeve wy voor hem te veynse? hy heeft het doch gehoort van’t begin:
    Laet hem het end oock sien. Het pleegh wel meer te gebeure
    (Maer daerom bleef de kermis niet achter) dat Volckert ons quam steure.
    Nou volgh ons ras Pleuntje, knaphandigh as ien meyt.
Elsje en Leendert binnen.
Pleunt. (635) O met drie haesten. Wel jy klaerden dat lustigh mit ien abelheyt.
Greg. Hy moet arch wesen die tappen sal, maer noch slimmer die met het ghelach wil deur loopen.
Pleunt. Jy zijt een man als Claes, ’k moet oock sien voor sulcken gelt mijn kost te koopen.
[fol. C2r]
Greg. Wel meysje, ’k wil jou die kunst wel leeren, geefje mijn een soen,
    Seecker, laet ick, ’k sal jou vriendschap, en geen quaet doen.
Pleunt. (640) Hemme, seg ick mens, wel schaemje, sucke dinge!
Greg. Hey! jou vrou wijstje de weg, daerom soumen ’t voor geen mirakel singe.
Pleunt. Stille mens, hoe staet hier dit mens dus een mens en bruyt?
    Hey dit acremense mens, hoe quelt mijn deuse guyt!
    ’k Segh mens, laet ien mens met vreen, of ick sel mensche te hulp roepe:
    (645) Loop by jou hoere, dit leelicke dingh, wilje hoepe.
Greg. Hoor kijnt, als het jou sin niet en is, soo laet ick het betien.
Pleunt. Siet, om gien duysent gulden liet ick dat geschien.
Greg. Maer seecker, Pleuntje, in soetigheyt, alle gecken laet varen,
    Ick heb jou al vry besint, ick wil geen brood voor vriende sparen:
    (650) Ick salje morgen jou buyck vol heet witte-brood geven, als de backer blaest,
    Dan moetje mijn oock niet weerbarstigh zijn, hoe staeje dus verbaest?
    Mijn doelwit! mijn suyckerde Pleuntje! ghy kunt het niet wederleggen.
Pleunt. Ick kan niet kallen, maer ick heb al mijn leven hoore segge,
    Dat men om het waerdige brood veul moeten doen, en bestaen:
    (655) En om my selve tegen het deuchdelijcke broodt niet te besondighe, sou ick het licht met hem aengaen.
    Durf ick wel? jae ick ben te vreen: maer jy en hoeft niet te dencke,
    Dat ick om jou schoon backus, of malle groenigheydt, jou mijn kuysheydt sal schencke;
    Neen: maer ’t geschiet om ’t broods-halven, och heer! om dat kostelicke brood.
Greg. Het zy dan om bier, of broods-halven, dat is geen nood,
    (660) Hebben is hebben, ’t is even veel waer ’t van daen mach komen.
    Mijn eygen heylige dagh, sulcken brockje niet te vermuylen, al was ’t uyt de kerck genomen,
    De gaert is nou suyver, ’t was jammer dat ghyse alleen schutten soudt.
Pleun. ’t Is wel quinckertje, jou schelmpje, jy wort al vry wat stout.
    Kom, helpme dit goetje mee op de meulen drage,
    (665) Wy moeten ons eerst iens vertoone, dan sulle wy sien hoe onsen handel wil slage.
Greg. Kom nou, ghy braet-veugels, die gaeren om een avontuurtje gaet,
    Geef de moet niet verloren, schoon ’t onluck jou somtijds aen d’oore slaet:
    Dat rat loopt dickwils heel vreemt, dat sieje voor jou ooge.
    Dit volckje geeft my nu mijn wil, nou ickse heb bedrooge:
    (670) En te veuren wouwe sy mijn niet sien. Eele behulp’lickheyt,
    Ick danckje, datje mijn soo luckigh hebt geleyd.
    Nou vrientjes, wilt jou hier voor ditmael soo mee lyden.
    Ey! wilt mijn arme vreughd, met Pleuntje, niet benyden.

UYT.
J.N.

[fol. C2v: blanco]
Continue