Joan van Paffenrode - Hopman Ulrich

Joan van Paffenrode: De bedroge girigheyd ofte boertige comoedie
van Hopman Ulrich. Gorkum, Paulus Vinck, 1661.
Uitgegeven door Nikkie Klopper.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton071500 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

[fol. *1r]

De

BEDROGE GIRIGHEYD

Ofte

BOERTIGE COMOEDIE

van

HOPMAN ULRICH.

Turpe senex miles.

[Vignet: Gravure].

TOT GORINCHEM,
__________________________

By PAULUS VINCK, Boeck-verkooper. 1661.

[fol. *1v]

Tot den Leser.

OVervloed van lekkere spijse (seyd Politianus) doet somtijdts het geringe beetjen wel smaken. Dit doet my hopen Leser, dat gy door de Hoogh-dravende Treur-Sangen, die dagelijks van de uytstekende Hoogh-geleersde Mannen van onse eeuw op den Autaer van Bacchus worden opgedist vernoegt zijnde, tot een veranderingh, van dit oneffen rijm geen afkeer en sult hebben, ende met dese hope soo sal ik mijnen hopman op het tonneel leyden, siet hem een half uertjen op lage sokken daer henen springen. En vaert wel.

[fol. *2r]

AEN DEN

Hoogh Edelen geboren Heer,

LOUIS DE MORLOT,

Vry Heere van Gisenburgh en Gise-Nieuw-kerk, &c.
Erfwatergraef van den OVER-WAERD.

MYN* HEER en NEEF,

OM mijne beloften te quijten soo hebbe ik desen Hopman afgevaerdigt om u Hoogh Ed^t: in dese verdritige wintersche avonden wat geselschap te houden. Hy sal u Hoogh Ed^t: met geen maet-rijm noch uytgeknipte woorden volgens den hedendaeghschen trant onderhouden, want de stoffe die hy met u Hoogh Ed^t: verhandelen sal sich geensins aen de maet van ’t vers, ende noch veel minder aen die woorden siftery kan binden, sonder de aerdigheyd (die daer van de ziel is) te verlisen. Echter weet ik wel, soo u Hoogh Ed^t: hem (gelijk ik hoop) [fol. *2v] gehoor geeft, dat hy de selve al een uertjen met vermaeck sal helpen doorbrengen, ende met dit vertrouwen sal ik met Martialis seggen,

Brenght dees geringe gift dan jongen aen mijn vriend,
Die eerst mijn beuselen te hebben heeft verdient. Lib. 1. ep. 10.

en

’k Laet grooter grooter dingen handelen:
Mijn swacke veer hout sich voldaen
Indien dat haer bekladde blaen
Door mijne vriend sijn handen wandelen. Lib. 9. ep. 1.

Ontfanght dan de geringe gifte, ende laet u desen afgeveerdighden Hopman aengenaem wesen als komende van een, die is

U Hoogh Ed^ts. dienst-bereyden Dinaer
en Neef,
J.V. PAFFENRODE.

[fol. *3r]

AEN DEN

Hoogh Edelen geboren Heer,

JOHAN VAN PAFFENRODE,

Vry Heere van Ghussignij, Commandeur Militair der Stadt
Gorinchem, en het quartier van dien, Lieut^nt. Co-
lonel ende Capitein, &c.

Op des selfs

BEDROGE GIRIGHEYD.

UWe kluchten die vermaken
En verheugen ider een,
Geene rijm-pen kan genaken
Hare soete Boertigheen.
(5) Noit en gaf de pers voor desen,
Sulken drolligheyd te lesen,
Daer men Dicht of Rijm-konst kend:
Geestigh is het werk versonnen,
Koddigh drolligh is ’t begonnen.
(10) Aerdigh Boertigh is ’t volent.

Laet dan niet verholen blijven,
’tGeen tot vrolikheyd verstrekt:
Boertiger sal nimand schrijven,
Of dat meerder vreughds verweckt.
(15) Laet u soete loopjes hooren
Die u zijn als aengeboren,
En u vloeyen uyt het hooft.
Waer toe veel geschrijfs van noden?
’k Segh dat onsen PAFFENRODEN
(20) D’oude Boertigheyd verdoofd.

N.D.L.G.

[fol. *6v]

AEN DEN

Wel Edelen Heer

JOHAN VAN PAFFENRODE,

Vry Heer van Ghussignij, Luit. Colonel ende
Commandeur van Gorinchem &c.

Op des selfs

BOERTIGE COMOEDIE.

O wel geslepe tongh hoe vloeyen uwe reden!
Ik moet bekennen dat ik noit voor desen sagh,
Een werck soo vol vermaeck, en soete Boertigheden
Als uwe rijm-pen hier komt brengen aen den dagh.

(5) ’t Schijnt dat Apollo u hier in heeft willen stercken,
U geest verrijken met veel soete aerdigheyd,
Daer in gy overtreft het puyk van sijne klercken,
En wat in Boerterij heeft hand aen pen geleyt.

Indien dat mijne lier soo hooge toonen queelden,
(10) Was ik versien van vocht uyt Pegasus Fonteyn,
Mijn verssen uwen lof naer uw verdient uyt beelden,
Nu heb ik maer de wil, en val in maght te kleyn.

’t Kan daalen.

[fol. *4r]

INHOUD.

SYbille een dertele rijke Dochter wort van een Jonk Edelman swanger gemaekt, die haer verlaet: dit merkt Ulrich een wrek girigh oud vryer, eyst haer van de ouders ten huwelijk, het wort hem om de dochters schande te bedecken (hoe wel tegen haren dank) toegestaen. Sybille getrout zijnde wil volgens haer gewoonten salet houwen, en het jonk geselschap ontfangen, dat Ulrich met alle middel soekt te weren. Sy werpt onder alles het oogh op een Jonk Edelman genaemt Godefroy, ende om hare genegentheyd aen hem kenbaer te maken, soo klaeght sy quansuys aen sijn moey Hildegond dat hy haer overal ter oneere vervolght, ja dat hy haer dinaer met geld soeckt om te koopen, om hem hier in behulpigh te zijn. Hildegond seyt dit alles weer aen Godefroy, die wel haest merkt watter gaenden is: krijght de knecht op sijn hand, ende komt Sybille somtijdts besoeken. Ondertusschen gebeurt het datter eenigh volk wort aengenomen, Godefroy brenght door sijne vrienden soo veel te weegh dat men aen Ulrich een Hopmanschap aenbiet, denkende hem by die gelegentheyd van kant te senden. Ulrich (hoe wel daer toe met allen onbequaem) neemt het door girigheyt aen, maer als het komt om dienst te doen, is hy tellekens siek. Eyndelijk siende dat hy ’t met gemaekte uytvluchten niet meer en soude konnen goed maken, soo verlaet hy sijn ampt. Godefroy siende dat hy hem met die gelegentheyd niet konde van honk krijgen, gelijk hy gemeent hadde, maekt sich met sijn dinaer toe als twee duyvels, ende komen [fol. *4v] soo stillekens in ’t huys van Ulrich, die volgens sijn gewoonte op Sybille beginnende te duyvelen en te kijven, soo komen dese twee toegemaekte ikkers voor den dagh, makende gelaet als of s’em wilden me nemen: hy loopt sijn best ten huysen uyt naer een van sijne beste nood-vrienden met namen Wybrand. Ondertussen speelt Godefroy met Sybille mooy weer. Wybrand komende daer naer om Ulrich wederom tuys te geleyden, ontmoet de twee toegemaekte duyvels, ende verberght sich met den bangen Ulrich, doch in ’t voor by gaen wort Godefroy van Wybrand bekent, ende hy de saek geopenbaert hebbende, loopt Ulrich met een quaed hooft naer Sybille, geeft haer veel scheld-woorden, ende dreyght haer te slaen, sy me in colere rakende is in de voorbaet, ende smeert den ouwen wakker af, die doe ten hooghsten beklaeght dat hy door de girigheyt soo veer was verleyt.

PERSONAGIEN.

SYBILLE, een Jonge Vrou.
ULRICH, een Bedaeght-Man.
JORIS BUCKEM, knecht van Ulrich.
HILDEGOND, Moey van Godefroy.
GODEFOY, een Jonk Edelman.
WYBRAND, nood-vriend van Ulrich.

PEERKE PUNT, een Scheer-slijper.
HANS JURRIEN, een Sanger.
JAN RATTIES, een Ratte-vanger.
FOBUS, een Wacht-meester.
MELS, knecht van Godefroy.

[p. 1]

De

BEDROGE GIRIGHEYD

Ofte

BOERTIGE COMOEDIE

Van Hopman Ulrich.

HET EERSTE BEDRYF.

SYBILLE.

MEn magh wel seggen dat een quaed Huwelijk is een hel op der aerden.
Wat heb ik al geleden sins mijn ouders my dus ongelijk paerden!
Het vlees gaet my van het lijf even als de sneeu van het veld,
Want geen tong en kan uytten hoe ik van mijnen jaloersen nar word gequelt.
(5) Ik bedroef men als ik eens ga denken wie ik placht te wesen,
En hoe ik om mijn bevallikheyd van een ider wierd gepresen,
Want (al seg ik het self) ik was overal even aengenaem en lief,
En sulken eenen hillebil en sou ik niet eens hebben laten ruyken aen den brief:
Maer, daer was eene maer, ik beken ik had het een lutjen daer naer gemaekt,
(10) Want dat is seker, ’ken had mij leven aen sulken Hannen niet geraekt,
’t En waer dat ik den hond van te voren wat had laten hinken,
En dat was d’oorsaek dat ik my in dit stinkend’ water most verdrinken.
Door te groote vryigheyd die my gegeven wierd was ik op den hol geraekt,
In summa daer was een abuyssje, derf ik ’t seggen, daer was wat jonks gemaekt,
(15) En doen mijn ouders dat vernamen doe gingen sy my met allen kort houwen,
Desen girigaerd dit merkende quam uyt, en men dwong my om met hem te trouwen:
’t Was dekt de pot toe, daer ’s palingh in, en maekt dat het kind tait seyt,
Hy sal op een luttje van St. Anne niet sien, als hy maer handeling van ’t geld heyt,
Hoe ’t my bolde kenje wel denken, maer strax wast als ik my hield t’onvreden
(20) Dat het peerd niet wel aen de man wil alsser een spat of een gal uyt is gereden,
En dat met die presenterende gelegentheyd mijn schand moytjes kon blijven bedekt.
Wat sou ik doen? ik most vande nood een deugd maken op dat mijn eer niet wierd bevlekt?
[p. 2]
En nu ben ikker me gescheept, en ik moetter me overvaren.
Maer sou je men niet raeyen dat ik hem altemet men een ander ging sparen:
(25) En geven desen ouden Hopman somtijd een jonger Luitenant?
Want wat is hy anders weerd den dorren drogen en gemelijken quant?
De liefde van Jonker Godefroy speelt my gestadig door de sinne,
Dies heb ik alre een middel uyt gevonden om hem te doen weten mijne minne,
Maer om nu alles voort uyt te werken naer mijnen sin
(30) Moet ik maken dat ik onse knegt door d’eene middel of d’ander gewin,
Want ik weet geen beter middel om my van mijn mans quelling te wreken
Als hem met een Lantaren om de ooren te lappen datter de horens in blijven steken.

ULRICH. JORIS.

JE sout je leven niet konnen gelooven Joris hoe ik mijn les nog opseggen ken.
Sou ik wel weer op nieu jonk worden denk ik, my dunkt dat ik den tweeden Virgilus ben!
(35) Een dekkertje met een wekkertje maet daer sou ik nog weynigh naer vragen.

Joris.
’t Is beter stijf geblasen als de mond gebrant, dat jy over hebt meugje wel in ’t gasthuys dragen.

Ulrich.
Ten is de jonge maets niet wijs te maken, hoe een oud man alles noch klaert.

Joris.
Wel ik sie jou daer nogh wel voor aen, datje nog al meer doen sout of jer niet en waert.
Maer je slagt de vent (denk ik) die hou daer riep en gafse niemendalle.

Ulrich.
(40) En jy slagt d’oude kakhuysen, dunkt men, je bent vol drollige invallen.

Joris.
Ik geeft mijn om een beter alles wort onder correctie van beter gevoelen geseyt.

Ulrich.
Geen ding spijtmen meer als dat ons kind dood is, en mijn vrou niet wat spelens en heyt,
Want kinderen te hebben is het principaelste oogmerk van het trouwen.

Joris.
Het kind isser wel aen, ik sou wel wat seggen wou je ’t my ten besten houwen.

Ulrich.
(45) Seg op.

Joris.
Se seggen dat een aer het gemaekt had, en dat het jou tait hiet.

Ulrich.
Daer sou haer de duyvel over halen.

[p. 3]
Joris.
De luy die seggent, maer ik niet.

Ulrich.
Ja ja, seggen en gaet in ’t lijf niet: hy most veel brijs hebben, die yder de mont wou stoppen:
Die verstand hebben en sullen ’t niet seggen, maer het zijn maer een deel bot koppen,
Die niet en weten op wat fatsoen dat men de kinders hedendaeghs maekt.
(50) Een seker vrou was vier jaer van de man geweest, en ondertusschen was sy door imaginatie swanger geraekt.

Joris.
O blommerherten ik sou in dat kas al vry wat van St. Thomas volk wesen!

Ulrich.
Wat souje seggen dat ikje daer van eens een gedrukte sententie liet lesen?

Joris.
Het magh gedrukt of geschreven zijn, my dunkt echter dat dat niet veel en stuyt:
Ik geloof dat het ergens voor een speeltje gedigt is, en jy gevet voor een ware histori uyt:
(55) Ay lieve laet ons malkander geen ooren aen naeyen, hoe lang is ’t wel geleden?
Was ’t niet ten tijde van Esopus dat je weet dat de muysen tegen de kikvorsen streden?

Ulrich.
Het geen ik je segg’is anno seven-en-dertigh by ’t Parlement van Grenoble geschiet.

Ioris.
Ik docht anders of ’t in de tijden gebeurt was doe de koe Bartel hiet:
Door imaginatie swaer worden! kon men dat de luy hier ook wijs maken
(60) Wat souwender somtijdts meysjes door droomen en gedaghten in de kraem raken!
Maer men sou hier sulke diepsinnigheyd niet konnen vatten, al wierter al ingeplant.
Nou denken de sommige al brogten de Fransen die mode hier ook eens te land:
Hoe wouwe wy (verstaye wel) altemets eens (wat beliefje) en leggen ’t dan op droomen,
Maer ik raeyje begint hier die poetsen niet aen te vangen ofje souter besukt kael afkomen,
(65) Want sulke uytlandsche Philosophy de luy haer verstand hier te boven gaet.

Ulrich.
Ho ho daer zijn al veel dingen die de gemene man soo niet en verstaet.
De natuer moeytje weten is somtijds al wonder in haer werken.
De praetjes van de luy en gaen soo vast niet.

Joris.
Je gaet evenwel met die huyk te kerken.

Ulrich.
Soo ras en was ’t kind niet geboren, of al de wijfs ripen heer hoe lijkt het sijn vaer.
(70) Trijntje moer sey selfs het leek my even of ’t uyt mijn aensicht gesneden waer.

[p. 4]
Ioris.
Sey Trijntje moer dat selfs?

Ulrich.
Voorseker deedse.

Ioris.
Haer seggen behoort immers niet te ligen.

Ulrich.
’k En bender de man niet na om my met beuselingen in slaep te laten wigen.
Maer het komter niet eens meer op aen het bloeyken is vast by den Heer,
En het quaedste datter van is daer komter t’ ontsent geen meer.
(75) ’k En had niet verwacht dat het met ons soo slecht sou hebben afgeloopen,
Ja ik docht niet of wy souwen noch af setsels krijgen met hoopen.

Ioris.
Hoe naer volgens het spreekwoord, dat van een jonge ooy en een ouwen bok, ’k wil seggen ram,
Niet anders verwacht en wort als alle jaer een wis en seker lam?
Maer daer is geen soo generalen regel of hy moet wel een exceptie lyen.
(80) Ik docht wel datter niet van komen sou doen jy daer ginkt vryen.

Ulrich.
Daer wou ik wel reden van hooren, brood etend Propheet, maer besluyt het hek met geen bies,

Ioris.
’k Heb altoos hooren seggen dat op eene pad die veel begaen wierd geen koren en wies.

Ulrich.
Hy wil seggen dat ik te vigoureus ben, en niet en doe als maken en breken.

Ioris.
Ik meen ’t heel anders, want ik loof hy komt eens te jaer en ses weken.
(85) Onse juffers moeyer heb ik wel gehoort, baes, viel in haer jeughd al vry groen.

Ulrich.
Hoe komt dat hier te pas?

Ioris.
Ik denk altemet of het ey wel beter sou wesen als het hoen.

Ulrich.
Die menen sou dat mijn wijf van lichtomdijne sou wesen, die sou sijn selven bedrigen.

Ioris.
Wat beduyt het evenwel dat de katerjagers om ons deur swermen even als de mussen om den uyl vligen,

Ulrich.
Wel mogen de luy niet gaen waerse willen? heer wat ben jy een wonder knecht!

Ioris.
(90) Wat sal ik seggen sey de man en hy sou ligen, de wagen gaet t’onsent niet recht.

[p. 5]
Ulrich.
’t Zijn egter zaken van consequentie diemen hem soo ligt niet en moet laten ontglippen.

Ioris.
Men weet wel als de exters op de verkens vligen, dat het is om luysen te beknippen.
’k En kan soo alles nies seggen, maer ik machtje bidden hout een oogh in ’t zeyl,
Of je loopt perijkel dat een vreemt piloot de diepte van onse haven peyl,
(95) Want onse juffer naer my dunkt gaet niet al te vast in haer schoenen:
Ik heb een galg in ’t oog, en vrees dat mense je altermets eens komt af soenen.

Ulrich.
Hola. ’k sal liever op haer actie gaen loeren als een kat op een sy spek.

Ioris.
Al had je Argus oogen, en een heele mars met brillen op je neus noch kreegse wel een deurtrek.
Je weet niet hoe de geyle vrouwen haer vuyle gangen weten te heelen,
(100) Je soutse met een ketting aen je been sluyten, en noch souwense je koreman spelen.

Ulrich.
Men sou seggen dat het eens beteren sou.

Ioris.
Ja even als scherrebier op den tap.

Ulrich.
Het salder evenwel leelijk stinken soo ikker eens een op betrap.
O blommerherten wat wou daer een roey in de pis leggen te weyken!

Ioris.
Al na weën van de gene die wijfs nemen die van te voren de katten liten gaen seyken.

Ulrich.
(105) Ik doght s’is jonk en wulps, maer alsse getrout is sal dat wel overgaen.

Joris.
Die ’t als vrijster derf wagen, sal getrout zijnde al veel meer achter uyt slaen.

Ulrich.
Daer is een machtigh goed, dat my tot trouwen geweldig aenporden.

Joris.
Maer men seyt, die een lichte’ vrou om geld trout is een schelm of hy salder een worden.
Niet dat ik dat in jou regard seg’, dat zy anders veer van my.

Ulrich.
(110) Dat hoop ik immers van jouwen twegen, want je weet wel dat ik daer te genereus toe zy.
Als men de jonge meysjens trou belooft soo heeft mense ook licht te bedrigen.
Den Heer had haer wel degelijk trou beloften gedaen.

[p. 6]
Ioris.
Hoe dat de luy dan ook ligen!

Ulrich.
Ik moet al evenwel eens sien wat mijn wijf in haer schilt voert, seljemen wakker bystaen?

Joris.
Al sagh ik de dood voor mijn oogen ’k en salje niet ontgaen.
(115) Je vint mijn persoon altoos ree een harnas voor je aen te trekken.
’k Heb noch al eenen secreten scherm slag voor een goed vrient, en seg’ sonder gekken
Dat ik wel wensten datje men soo wel kenden als ik my selven ken.
Ik heb maer een eenigh foutjen over men, en dat ’s dat ik al te couragieus ben.

Ulrich.
Soo je men hier in trou zijt ’k beloofje ik sal je wat maken als ik kom te sterven.

Joris.
(120) Een milde pol! de poeperd tot een toet hooren denk ik, maer dat ik ’t niet verkerve.
Je weet niet baes wat eenen quajen draek ik ben, je hebmen noit op mijn peerd gesien.
Die hier komt om jou een ondersteek te doen, die sal ik wakker weer pundt bien.

Ulrich.
Die komt, die sal aparent alleen komen, en een mogewe’r wel op met ons beyen.

Joris.
Laet komen wie wil ’k sou menen dat we’m van duynkerken sullen ten haringh leyen.
(125) Ik ben van afkomst van Amadis van Gaule die de luy kloofden van den hoofd tot de zael
Je souter een Vitellius hals op afblasen soo scherp ik heb ick tuys een entje stael.
Maer veel woorden en vullen genen sak, de werken sullen ’t uytwijsen.

Ulrich.
Soo je men hier in behulpigh zijt, ik sal je al mijn leven prijsen.

Joris.
Soo trou als goud.

Ulrich.
Wel daer op neem ikje voor mijnen schild knaep aen.

Joris.
(130) Die sijn leven moe is komt nu kakken op onsen heert, o bloed hoe wilter van gat gaen!

HILDEGOND. SYBILLE.

IK hoor my selven versuft! hoe sou ik het konnen gelooven
Dat hem de sotte liefde het verstand soo veer sou berooven!

[p. 7]
Sybille.
Het wert alle dagen erger, ja hy laet men nu nemmermeer ongequelt.
Gisteren avond als het begon donker te worden sont hy my dees beurs met geld,
Die hy my door een oude hex met behendigheyt liet in de handen steken:
(135) Naer dat ik de brengster wel een bet had doorgestreken,
Soo worp ik haer de beurs van boosheyd weer naer ’t lijf
Dan ik bedocht my daer naer en namse weerom van ’t wijf
Op dat ik u de saek oogschijnelijk sou kunnen vertoonen.

Hildegond.
(140) O dwasen jongen sot dit en is immers niet om te verschoonen!

Sybille.
Siet ik segget je recht uyt, ik sal ’t mijnen man geven te verstaen.
Onse bueren letten daer op, ik sou metter tijd voor een lichte koy henen gaen,
D’eerbaerheyd van een vrou, als je weet, die kan niet al te veel lyen.

Hildegond.
Hy houdt hem als ’t gebraeyen hoen, en weet nergens af als ik hem ga aenstryen.

Sybille.
(145) Dat ’s den eersten regel in de rechten, maer dees beurs is een bewijs dat klinkt.

Hildegond.
Hy mach ’t voor sijn deur wel schoon maken, maer ik sie nu wel datter stinkt,
Ik sal maken dat hy ’t sal laten dat sweer ik hem, hout het doch voor je man verborgen.

Sybille.
Ja laten, al eveneens als een exter haer huppelen sou ik sorgen.
’t Is niet te herden, als mijn schaduwe soo is hy my overal achter aen,
(150) En of ik hem al met onbeleeftheyt of seg, ’k en kan men van hem niet ontslaen.
Want of hy al aen my geen kans en siet, hy komt onse knecht aborderen,
En die meent hy aen sijn koord te krijgen met somtijds een stuk gelds te vereeren:
Komt men somtijds van je meesters absentie waerschouwen, seyt hy, soo raek ik by je vrouw
Maer hy wast de Moriaen: onse Joris mag een pintjen drinken, maer hy is eerlijk en trou.

Hildegond.
(155) Ik kruysmen en segemen, is ’t mogelijk dat ik hier hoor verhalen!

Sybille.
Hou daer geeft hem de beurs weerom, en segt dat hy der sijn schulden me gaet betalen:
’k Heb selver genoegh en heb sijn presenten niet van doen;
Ik sal ’t noch wat voor mijn man verbergen om alle ongeluk te verhoen:

[p. 8]
Hildegond.
Je toont dat je niet alleen een wijse vrou en bent, maer ook een vrou met eeren,
(160) Weest jy gerust waer kind, ik sal hem dat moesjanken wel verleren.

HILDEGOND. GODEFROY.

SWijght seg ik, en ontkent het niet, het is niet meer als te waer:
Ik sal je sulken bewijs voor je neus leggen dat je beschaemt sult staen, siet daer:
Kenje die beurs wel denk ik, of isset nu noch al gelogen?
Dat je goe vaer mocht opsien hy haelde je het licht uyt de oogen.
(165) Had daer, neemt je corruptie penningen weerom, s’en heeft het jouwe niet van doen.

Godefroy.
Maer hoort my eens spreken.

Hildegond.
Swijght, want je bent soo vuyl als een pokkigh hoen.
Wat laet jy jou voorstaen denk ik, meenje dat de eerlijke vrouwen
Soo ras gereed saten? dat het de man wist hoe wou hy je de huyt af touwen!
Je bent voorwaer eenen soeten pot nats, sy is al te degelijken vrou
(170) Datse haer aen sulken laf bek als jy bent vergapen sou.
En nu monseur aen de vrou geen heul vint, nu meent hy de knecht te winnen.
Wat benje een kloekaerd! ik weet niet hoe je het dus kont versinnen.
De knecht sal alle dingh laten staen, en helpen jou by sijn meesters wijf,
Maer hola, al is hy een knecht, hy is eerlijker in eenen vinger als jy in je heele lijf,
(175) Ik segje dat je men al dese dingen laet, of je selt het je lelik beklagen.
Dat het de man wist daer souwender bloe’ige hemden om worden gedragen,
Ik seg je noch eens je seltmen dit laten, en soo je het oit weer doet
Soo hebje niet een duyt te verwachten van al mijn mooye goed.

Godefroy.
Droom ik of hoe is’t, ik sta even als voor het hooft geslagen,
(180) Want drolliger dingen quam my noit voor van al mijn leve dagen.
’k Heb al wech wat pot datter te vyer is, een goed soldaet ruykt ras lont.
Dees juffer toont datse niet gek is: dit ’s bylo een subtilen vond.
Ik heb haer meningh al wech, en merk heel wel waer op dit is gebrouwen.
Het schijnt wel dat dese klaeghster haer eygen seer niet en kan krouwen,
(185) Wel aen wijl sy my voor doctor kiest moet ik raed doen die tot haer siekte past,
Ik weet wel half waer ’t haer schort al heb ik haer pols noch niet getast;
Maer laet ik eens gaen overleggen hoe dat ik dit sal maken.
Sy wijst my een wegh aen om door de knecht by haer te geraken.
[p. 9]
Dies moet ik fok en lul by setten en dese vogel krijgen op mijn hand,
(190) Soo magh den ouwen wel haest monsteren tegen den besten os van heel Jutland.

SYBILLE. JORIS.

SIet Joris, recht uyt geseyt, jy moetmen dat soo flansen,
En als wy eenen toon singen soo konnewe’m naer ons pijpen doen dansen,
Het komt nu heel wel dat je ’m in ’t eerst soo wat hebt wijs gemaekt,
Want daer door benje by hem in soo groten credit geraekt,
(195) Dat hy meent, dat al datje hem nu seght niet en kan ligen,
En als men de luy soo veer heeft dan kan mense alder best bedrigen.
Want onder schijn van vriendschap bedriegt hy licht, die een ruyme conscientie heeft.

Ioris.
Maer het is guyten paiement als men de luy quaed voor goed geeft.
Als ik eens overdenk hoe mijn meester my uyt den drek heeft opgetogen,
(200) En wat hy voor een man van men gemaekt heeft dan word ik in mijn gemoed bewogen,
Ia moet bekennen dat ik voor hem behoor te loopen door een vuur.

Sybille.
Visevase, men moet hedensdaeghs een conscientie hebben als een hooy schuur.
Als men sijn eygen voordeel siet setmen licht genoten deughd ter syen.

Ioris.
Loopen de goten nu soo als ’t regend in dese confiture van tyen,
(205) Soo zijn we geen kleyntje van onse oude vromigheyd afgetwaelt.

Sybille.
’tIs hedensdaeghs maer gauwigheyd dat men tot sijn voordeel goed met quaed betaelt,

Ioris.
Nochtans plachten onse ouders te seggen datse niet weerd waren datse brood aten,
Die ouwe deughd, en genoten vriendschap soo lichtelijk vergaten.

Sybille.
Dat was in Meerten van Rossums tyen, en die zijn nu lang verby.
(210) Ie moet weten de tyen die veranderen, en met haer soo veranderen wy.
Dat men nu soo vroom sou willen wesen de luy souwender me gekken.
’t Is nu maer wegh vromigheyd alsser profijt is te trekken.

Joris.
Den baes heeft my veel goeds gedaen, trouwens jy ook, ik bekent.

Sybille.
Wegh wegh steekt je vinger in d’aerd, en ruykt in wat land je bent.
[p. 10]
(215) En ik sal je voor je diensten altemets eenen goeyen vereeren.

Joris.
Ia wel mannen ik ben jegenwoordigh met geld overladen als de kikvors met de veren,
Soo dat de klinkende reden rechtevoort by my al vry wat gelt.
Soo beloof jemen, doeje dat je men rijkelijk voor mijn moeten betalen selt?

Sybille.
Weest jy maer getrou, en je sult je rekeningh wel met my vinden,
(220) Want ik sal lustigh munt slaen.

Ioris.
Maer ik wou dat ik het sagh, sey den blinde.

Sybille.
Pas jy maer wakker op, en ik sal noit girigaerd wesen in ’t loon.

Ioris.
Ik seght maer darom als d’een hand d’ander wast weet je wel blijvense bey schoon.
Maer wil ikje nu het secreet van de mis eens openen? daer ’s eenen aenslag voor handen.
Den baes heeft my belast alles dood te schiten, maer nu sal ik maer op de pan afbranden.
(225) Hy sal jou wijs maken, begrijpje de saek? dat hy moet uyt te gast gaen,
En heel laet sal moeten uyt blijven, en ondertusschen sal hy op schilwacht gaen staen
Om te sien of Sr. Godefroy hier niet om t’huys sal komen swermen,
Maer ’k sal hem op sijne post door laten, en leveren hem in je ermen.

Sybille.
’k Salje houwen voor een man als een kruyd, soo je jou hier in behendigh toont.

Joris.
(230) ’k Salje haest laten sien dat ik voor niet niet en heb in de krepelstraet gewoont.

GODEFROY. JORIS.

NU is ’t met my ik ken de juffers naem wel, maer ’k en kander niet opkomen.
Ik weet warachtigh niet wat middel best dient by de hand genomen,
Om Joris aen te treffen, ik magh hier wat gaen wandelen ontrent,
Want het beurt dikmaels dat men hem om ’t een of ’t ander uyt sent.
(235) Is hy dat niet? ’t is de man selfs, hoe later op den dagh hoe schoonder vollik.
Goeden dagh Sr. Joris.

Joris.
Jou ook soo.

Godefroy.
Goeden dagh man als een wollik.
[p. 11]
Heer wat ben je een hups kerel! je bent een heele straet vol mans!
Maer alsje den hemel laet begaen waer wil dit na toe althans?

Joris.
Al vorewaerd uyt soo val ik over de huyse niet, watis jou daer aen gelegen?

Godefroy.
(240) Had ik geweten dat ikje dus verstoort sou hebben ’k had liever geswegen.
Maer hoe benje nu dus haestigh?

Ioris.
’k Heb muyse nesten in ’t hooft.
’K raye als vriend pakje van hier of je wort tot hutspot geklooft.

Godefroy.
Een eerlijk man magh immers ’s Heeren straten gebruyken sou ick hopen.

Joris.
Maer jy komt hier om die reden daer de rekels de teven om naer loopen,
(245) Doch je selt niet op doen live vrientje ons juffer is al te poort vast.
Maer laet ik henen gaen en doen dat my van den baes is belast.

Godefroy.
Hoor hier ouwe kennis ik moet noch een woortje met je spreken.

Ioris.
Je dient ons niet vriend, je sout jouwe pijpsleutel geren in ons nacht slot steken.

Godefroy.
Maer een oogenblik. Uw juffrou is te beklagen datse sulken ouwen grijn heeft.

Joris.
(250) Heb jy daer gebrek by?

Godefroy.
Neen, maer ik hoor dat hy daer met allen qualijk me leeft.
Dat ’s om de waerheyd te seggen voor soo een jonk mens niet wel te herden,
’tEn sou haer soo moeyelijk niet zijn datse somtijds van een jong kerel besocht mocht werden,
Je soudt my geen quaed doen dat ik eens met een behendigheyd quam?

Ioris.
Soo waer je soo veygh als een Hollandsche exter, of een luys op een kam.
(255) Is dat je meningh vriend, soo rae ik je eerst je testament te maken.

Godefroy.
Nou nou ik salt je soo stellen dat je aen den bierkonst sult geraken.

Ioris.
Wil ikje eens wat seggen vriend? ik sou jou noch nimand raeyen soo koen
Dat hy hier quam snuffelen of het was om al sijn prullen te doen.
[p. 12]
De resolutie van den baes leyt al wieder komt sonder conniventie te lubben,
(260) Daerom besoekt het niet, want wy souwenje wakker ’t gat uyt stubben.

Godefroy.
Nou nou Ioris.

Ioris.
Ik waerschouje van te voren, en vangt ons sulken sotte poetsen niet aen,
Je moghter henxt komen, maer ’k versekerje, je sout ruyn werom gaen.

Godefroy.
Dat ik eens in stilligheyd quam ’k weet wel je soudt het my wel ten besten houwen.

Ioris.
Om dat jy ’t zyt, men souje maer de broek af strijken en onse juffer sou de beenen
houwen,

Godefroy.
(265) Heer alsje begint wat maekje van een kleyn saek een groot gewagh!
Wat dunkje dat ikje by provisie eens van eenen nieuwen hoed versagh?
Want ik magh niet sien datje de randen dus slordigh om d’ooren hangen.

Joris.
Daer sou ik soo qualijk tegen mogen als een kalis tegen het geld ontfangen,
Maer jy luy vryers belooft dik veel, en wijst het vogeltje op den boom daer na.
(270) Verstaje wel Latijn?

Godefroy.
Al een luttjen:

Joris.
De praesentibus gaudet Ecclesia.

Godefroy.
Je slacht de schiltpad, je bent over al t’huys!

Ioris.
Ja dat is voor de geleerde, sey broer Cornelis.

Godefroy.
Sijn Latijn soo fix te hebben wel seker ik seg dat het veel is.

Joris.
Ia dat je dat meent maettje hier steekt al meer als drek en en dermen in.
Ik ben een wijmers kerel, en een duyvel van een compeer als ik begin.
(275) Al seg ik het selfs ’k heb het Latijn met heele pollepelen gegeten.

Godefroy.
Benje warachtigh sulken rabbi, soo heb ikje wel onbekent versleten
Maer je seltmen nimmers t’ouwent in helpen, en ik sal doen dat geseyt is.

Joris.
Sou ik wel durven?
[p. 13]
Godefroy.
Je seltmen bedanken.

Joris.
Maer soo ’t je gelieft eerst geld by de vis.
Want veel te beloven, en niet te geven,
(280) Dat doet de gekken in vreughde leven.

Godefroy.
Ik hoor wel watter van is, daer’s weynigh geloof in Israel.

Joris.
Ik ben voor geen een gat te vangen, hy moet al vroegh opstaen, die my bedrigen sel.
Ik ben van die luy, die geen santen en gelooven: of sy doen eerst mirakel.
Maer het sal best zijn dat ik mijn dingen doe, eer ik hier mijn tijd verkakel.

Godefroy.
(285) Sta wat laet ik je beurs eerst van eenen goeyen gelagh wisser versien.
’k En kan alle daegh geen hondsfot zijn.

Joris.
’k Sal maken sey de beul dat ikket aen je verdien.

Godefroy.
Ik sal sien wat je doen selt.

Joris.
Laet my de wacht bevolen.
Ik salje dat wel stellen sey de smit, en hy had yser noch kolen.

Godefroy.
Wel aen ik sal met gelegentheyd sien of je een man bent van je woord.

Joris.
(290) Maer jonker dat jer’t effen geld af maekten, ’k heb in langh van je scha niet gehoort.

Godefroy.
’k En kan tegen jou soo nau niet sien.

Joris.
Wilje mijn salaris soo ruyterlijk betalen.
Soo sulje ’t ontsent binnen komen sie daer, al sou ik je door ’t kakhuys binnen halen.
Maer of den ouwen op de nagangh quam, je most hem niet quetsen.

Godefroy.
’k Loof dat jer me gekt.

Joris.
Wel aen ’t is geseyt een pluk haertje, maer de duyvel sal een schelm wesen soje van leer trekt.

[p. 14]

TWEEDE BEDRYF.

ULRICH. JORIS.

Ulrich.
(295) KOnnen wy ’t niet heel beletten, wy sellen evenwel soo veel doen als wy kennen.

Joris.
Daer salder mogelijk geen meer derven komen alsse sien datwe sulke quaje draken bennen.

Ulrich.
Maer hoe droes komje dus gewapent?

Joris.
Is een eerlijk man beter als sijn woord?
Heb ikje niet belooft een harnas voorje aen te trekken, of hebje naer mijn woorden niet gehoord?
Wat meenje dat ik van die wiekebakke ben? neen vaer, ’ken ben geene slechten,
(300) ’k Laet andere haer wambas uyt trekken en ik sou wel twe wapens over een doen om te vechten.
Een ongewapent man moetje weten is bequaem tot loopen, maer die hem wapent wilder aen:
Ook soo maket een schrik, want de meeste sien liver en vrouw in haer hemd, als een man in ’t harnas staen,
Het gaet door mensche vleys als door boter darom moetmen sich al wat voorsichtigh quijten:
Een ongelukkigen steek is ras gegaen, en als je veyg bent een luys souje voort de keel af bijten,
(305) Als je overvallen word wenst dan om ’t wapen, dat staetje heel schoon,

Ulrich.
Dat sey Philisooph ook en hy sou een klap krijgen voor sijn koon.
Je toond je voorsichtigheyd, maer laet ons op ons hoey wesen, of se ons eens verrasten,

Joris.
Se sullen aen dees toetakeling wel sien dat dit geen kat is om sonder handschoen aen te tasten.
’k Wou dat ikker al aen was, keddaer: soo ’ker den eersten slag niet een hooft af en sla,
(310) Soo sal ik doen als dien Romeynssen vent, hoe hiet hy ook? y.

Ulrich.
Mutius Scaevola?

Joris.
Ja.
Ik ben wel den ergsten steker niet, maer in ’t houwen vont jer noch soo geen in seven Heeren Landen,
Daer ik in grammen moede achter kom, dat maek ik heel te schanden:
[p. 15]
Darom als ikker aen ben, houdmen niet, maer laet men begaen:

Ulrich.
Blijf jy hier aen de voor deur, en ick sal aen de achter deur gaen staen:
(315) En komter eenigh onraed soo maekt dat ik aenstonds den alarm magh hooren.

Joris.
Doe jy, van gelijken achter,want men maekt de koekoeken soo wel van achter als van voren.

Ulrich.
Ik sal ’t van achteren wel bewaren, en de voorpost die laet ik op jou staen.

Joris.
Isser ook wel drolliger vogel in de wereld als eenen ouden jaloeschen haen?
Hier leyd hy nu op schildwacht, en maekt minen als of hy de duyvel wou bannen
(320) En hy heeft niet courage genoegh om eenen verstoorde kikvors te vermannen.
Godefroy uyt.

Joris.
Nu moet ik hem de cap voort vullen en de comoedie voort uyt spelen, qui va la?

Godefroy.
Al vriend.

Ioris.
Wat vriend?

Godefroy.
Goed vriend.

Joris.
Niet verder hola sta.
Je selt hier niet passeren, of je seltmen eerst ’t woord in de ooren doen klinken.

Godefroy.
’k Weet watje seggen wilt.

Ioris.
Passeerd.

Godefroy.
Wilt mijn gesondheyd eens drinken.

Ioris.
(325) Nou leyd onsen ouwen al vast en klappertand in onse nabuers stoep.
Maer om te toonen dat ik vigilant ben salt niet quaad wesen dat ik eens roep.
Alarm. Alarm.

Ulrich.
Wat ist?

Joris.
O bloed daer quam daer sulken hond geloopen,
[p. 16]
En naer ik heb konnen of turen, soo is hy in Jan den bakkers pot-huys gekroopen:
Had hy nader gekomen ’k sou menen dat ik hem gechargeert sou hebben!

Ulrich.
Wat kust de hond sijn neers?
(330) Roepje men om sulke beuselinge?

Joris.
Wel wat wist ik oft de duyvel of sijn moer was van veers.

Ulrich.
Maer en hebje van jou zy tot noch toe geen ander onraed vernomen?

Joris.
’Ken sout mijn dood vyand niet raeyen dat hy hier tegenwoordig omtrent sou komen.
Hier komen? als ik gaende ben, soo en hout mijn gramschap geen rooy.
’t Best datter voor haer te verwachten was, was een paer blauw oogen met een dikke neus tot een Oost-indische foy.
(335) Al quam den bitebou selver ’k sou hem wel haest voeten maken, is dat niet wonder!

Ulrich.
Ik hoor wel het sou hier lustig hert tegen hert wesen, sey de duyvel, en hy veest tegen den donder.

Ioris.
Avancé, paré, tre in, steek, alonger, retirer:

Ulrich.
Wat isser te doen?

Joris.
nimendal.
’t Geschiet maer exercitionis causa.

Ulrich.
Wat ik wist niet wat ik hoorden voor geschal.
Ik docht niet anders, of men lagh hier al en vocht als een deel brisende leuwen.

Ioris.
(340) O live man alster der teegh van gat gaet, soo sel je men wel anders hooren schreuwen.
Ga jy weer naer je post toe, en maekt datje die wel bewaert,
Je selt flus een geklap van degens hooren of het hele smits gild by een was vergaert,
Want ik ben wel half lustigh om eens eene quaeye pry by de kop te vatten.
Darom krijg ik weer werk we sullen malkander in ’t haer sitten kijken als rasende katten.
(345) Niet naerden, qui va la, sta.

Ulrich.
Wat volk? waer heen?

Ioris.
Sacht lacht.
[p. 17]
Ik meende datter vremde roovers op de kust quamen, maer ik sag daer na ’t was de ratelwacht.

Ulrich.
Wel die sel ons niet misdoen.

Joris.
Men moet hedendaeghs nimand vertrouwen.

Ulrich.
Ik ga weer na achteren, en sooje wat hoort soo wiltmen strax waerschouwen.

Joris.
Seght jy maer hoe j’et goed vindt, en sooje’t commandeert soo sal geschien.
(350) Wat is narren een drolligh tuygh! wie heeft sijn leven sulken tiribus gesien?
Key is geen kleyntje t’jouwent, keuning fijn man, je selt niet gek worden inje ouwen dagen.
Het schortje wakker in den grooten tee, broer, daer de boeren den hoed op dragen.
Ik moet alevewel mijn plaisier wat nemen met mijnen gekken heer,
En doen den ouwen wibus soo noch wat loopen en trentelen gins en weer.
(355) Baes, baes.

Ulrich.
Wat wasset datje dus te roepen porden?

Ioris.
De hanen kreysen datse besukt zijn: wat dunkje sout geen verandering van weer worden?

Ulrich.
Wat een scheet in jou en in de hanen haer neus.

Ioris.
’k Machtje bidden niet al te bers
Schijt niet meer teffens alsje eten en meughd, soo hebje alle daegh wat vers.
Hebjemen niet belast, als ik wat vernam dat ikje datelijk sou waerschouwen?
(360) Maer ’t is mijn wel, als ’et niet en begeert, ik sel mijn mond wel toe houwen.

Ulrich.
Dat ’s geensins de meyningh, men dunkt je holt altijd, of je staet stil.
Roeptmen om geen treuseneus maer om wat deeghs.

Ioris.
Gaet gaet, ’k verstaje wil.
Yget vogel wat hebje eenen slagh wech van de Jutfaesse meulen!
Heb jy je vijf sinnen altemael, soo isser maer twee tuys, en de rest zijn speulen.
(365) Baes, baes.

Ulrich.
Wat duyvel ist?

[p. 18]
Ioris.
’k Geloof datter een sterven sal, daer verschoot daer sulken star!

Ulrich.
Ik meenden datter de duyvel te villen was: ist anders niet? wat brost men de nar,

Joris.
Ja ja al weer geen deegh? hoe sal ikketje dan van pas konnen maken?
Ik slaght kakker-bed ik doe mijn best, en noch ben ik te laken.

Ulrich.
Ik prijs je vigilantie, maer maekt niet meer van een veest een donderslagh,
(370) Of ik sal opje valse alarmen soo licht niet meer komen voor den dagh.

Joris.
’k Hebt verstaen. Wat heb jy narren onderje geslacht, ben jy de wijste van alje vrienden?
Den tijd soumen hier wel vervelen, ’ten waer dat ikker eenen moeyen stuyver me verdienen:
Maer waer magh Godefroy blijven? hy maekt sijn voorreden besukt lang.
Ja wel soo hyder niet wat eyeren in en slaet, soo word ick wel half bangh,
(375) Dat mijnen ouden sintenel sijn post sal verlaten, en dat hem den tijdt sal vervelen.
Daerom wou ik wel dat hy ’t kort maekten, op dat wy ’t spel met fatsoen mochten uytspelen.
Sta.

Godefroy.
Warom?

Joris.
Sta segh ik.

Godefroy.
Wat schortje?

Joris.
Je selt hier niet passeren,
Of ik salje doen datje onse Juffer deed.

Godefroy.
Wat woujemen doen, segje?

Joris.
Poenjaederen.

Godefroy.
Denkt opje wijf en kinder: de luy siender te leelijk uyt alsse dood zijn.

Ioris.
(380) Ie hebt onse Iuffer het haer gegeven, geeftmen nu ook ’t mijn.
Wat meenje, dat ik hier den heelen nacht voor niet van kou wil staen trillen?

Godefroy.
Houdaer,’t gaetje wel.

[p. 19]
Joris.
Pakje voort, want den ouwen souje braeyen en villen.
Baes, baes.

Ulrich.
Wat ist?

Joris.
Het verdrietmen hier langer te staen,
Darom sou ik van advis wesen, dat we souwen opbreken, en naer huys toe gaen.
(385) Want het word soo laet dat ik geloof, dat het vligen van de Venus uylen nu gedaen is.
Laet ik mijn quartier te Betlehem gaen nemen, en jy achter je wijfs posterianis.
We hebben ons genoegh gequeten: ik sout voor desen avond houden voor gesien,
En dat we nu niet hebben konnen aentreffen, kan op een ander tijd gebeuren misschien.

Ulrich.
Alsje seght ’t wort laet, ik geloof niet dat ons yet meer sal ontmoeten,
(390) Darom kom je laet ons gaen leggen onse hoofden uyt de peerde voeten.
En voorders, seght gelijk ikje geseght heb, soo komt jou seggen over een met ’t mijn.

Ioris.
Dat de gekken geen brood en aten, o bloed, wat sou ’t koren goeye koop zijn.

HILDEGOND. SYBILLE.

Hildegond.
WAt dunkje wasset nu niet best datj’et voor je man ginkt verswijgen:
Ik wist dat wel, dat ikker die parten wel uyt sou krijgen.
(395) Ie moet weten ik heb soo hier soo daer al een goet doffjen op renten staen,
En van linnen en wollen soo ben ik naer mijnen doen al heel wel bedaen,
Soo dat hy ’t avond of in morgen al vry wat van my sal hebben te verwachten.

Sybille.
Hy most voorwaer wel los wesen, dat hy sulke dingen niet en sou achten.

Hildegond.
Maer heeft hyje sedert niet meer moeyelijk gevallen?

Sybille.
O neen, hy moeytmen niet meer.
(400) Ia als hy my nu tegen komt, soo keerd hy ’t hooft eenen anderen wegh.

Hildegond.
Ia heer!
Ik bender voorwaer soo bly om, als of men een boer een koey hadt geschonken,
[p. 20]
Ia ’t is al eveleens als offer eenen steen van mijn hert was gesonken.
Maer wat hebje daer een net stofjen aen! met verlof, waer hebje dat gekocht?
’t Is een heel sinlijke coluer: hoe veel heeftmen je daer voor in rekeningh gebrocht?
(405) Ik versekerje je hebtet niet te dier, kenj’et met de negen schellingen betuygen.

Sybille.
’t Is daer of daer ontrent, sey de Land-meter. Ick kocht’et tot Neeltjen Huygen,
Een ander souter niet voor hebben, dan moet je weten ik betael met reed geld,
En het scheeldje by naer een derde part alsj’er de penningen by neer teld.

Hildegond.
Soo doettet, darom wast te wensen datse altemael van sulken natuer waren.

Sybille.
(410) Ia datse altemael soo deden, daer souwer soo veel niet achter uyt varen.

Hildegond.
De wereld is kael en beroyd, en noch wil een yder spelen juffrou en Monsjeur.
En alsmen dan komt te sterven, dan gaen de de schuldernaers met het overschot deur.

Sybille.
Is sieder ook al veel die haer als groote cadets weten te houwen,
En hebben duysende minder als nimendal ja niet een nagel om haer neers te klouwen.

Hildegond.
(415) Ist niet waer! wat gaen de luy hedendaeghs niet boven haren staet gekleed!
Alle dingen is kostelijk en dier, en ’t moetter alevewel uyt in ’t lang of in ’t breed.

Sybille.
Onse ouders plachten al te seggen dat de pracht van tijd tot tijd vermeerden.

Hildegond.
’t Ginkker evenwel soo niet toe doen men de Graf van Holland een paer fluwele mouwen vereerden,
Ik sieder somtijds voor by mijn deur gaen, die niet beter weten ofse zijn heel mooy nade nieuw manier,
(420) En ondertusschen denk ik en mijns gelijk kinder wat betaelje je uyt lachen dier!
Daer is nu haest alle daegh een nieu mode, dan draegtmen korte en dan weer lange lijven,
Dat de luy altemael waren als ik, daer sou maer een mode blijven.
Maer nu hebje haest alle daeg wat nieuws, practiseerter maer ymand een nieu fatsoen,
Dat eene gek voor deed, dat willen strax al de anderen na doen,
(425) De wereld is even hovaerdigh, niet alleen de meesters maer ook dienst boyen,
Siet maer eens hoe datter een deel van die cameniertjes weten op te toyen,
Se zijn bestrikt en bequikt ’t spijt de juffers, soo zijn haer de lokjes gekrult,
Soo dat je dik niet en weet of je haer voor de meyt of voor de Iuffer nemen sult,
Maer ik wilje wel recht uyt seggen, ’k en sou met sulken alle mode goetjen niet konnen leven.
[p. 21]
(430) ’k Heb daer een ouwe meyt ’t mijnent die ’t al dat opgetoyde gesnor wel sou te rayen geven.
Eer ik ’s morgens opsta soo is ’t huys al aen een kant, en haer werk aen een zy,
’k Sou menen datse wat doen ken! en daer spintse dan noch wel een goet stukje by.
Se spint een garentjen als een kattoen.

Sybille.
Wacht u van meyssens tot haer Jaren.

Hildegond.
Die en hebben de vryers ook soo in ’t hooft niet, maer dat jonge goed denkt niet als om te paren.
(435) Ja als man en vrouw al te bed zijn, en weten niet beter of alles is in stilt,
Dan leyt dat weyigh geselschap noch dikwils met de vryers op straet en trilt.

Sybille.
Ik hebber daer een t’mijnent, ’t isser een wat geld het honderd.

Hildegond.
Dat men hedendaeghs soo qualijck gedient is, dat heeft men dikmael verwondert.
Maer ’k moettje evenwel mijn garen laten sien: je selt seggen datje in lange geen eelder hebt inje handt gehad.
(440) Besietmen dat garentje eens, souje diergelijken wel weten te halen in de stad?

Sybille.
’t Is niet te verbeteren, heer hoe gelijk en doorgaens ist gesponnen!
Hoe veel ellen salt wel doen meenje, sal’t de negen wel halen konnen,

Hildegond.
Daer maekt de wever gissingh op.

Sybille.
Met verlof, van hoe veel is dat vlas?

Hildegond.
Het kost mijn vijf schellingh, maer ’t is oprecht Lokerens gewas.

Sybille.
(445) Soo reeje somtijds al wat aen siek wel.

Hildegond.
Ja sou mender altemet niet wat by maken
Soo soumen, al hadmen al vry wat, daer mettertijd wel uyt geraken.
Darom soo moetmen spelen, nu wat, en dan wat, en dan en voeltmen ook soo niet,
En eert jaer ten eynde loopt, soo vintmen dattet al vry wat beschiet.

Sybille.
Je bent voorwaer gelukkigh datje sulken meyt hebt byje woonen.

Hildegond.
(450) Sy sou meer met twee gulden doen als een ander met twee kroonen.
[p. 22]
S’is op alles even deun, en alsse wat sal koopen soo dingte de luyt t’hemt uyt de neers.
Over den heert te gaen isse sonder weer ga, en winter en somer gaetse te bed sonder keers.
En daer by isse soo helder als een son.

Sybille.
Dats veel, ik hou om mijn dood doch van geen morsebellen.

Hildegond.
Daer men van nettigheyd spreekt daer derfik onse Kniertje wel onderstellen.

Sybille.
(455) Maer ik soumen wel verpraten,’t sal best zijn dat ikga, ’t sal gaen worden mijnen tijd.
Ik wensje goeden dagh.

Hildegond.
Jou ook soo.

Sybille.
Heer als men aen’t praten is hoe ras is men een half uertjen quijt!

JORIS. SYBILLE.

Ioris.
WAt segje nu van mijn Paragon? je hebt nu gesien, moetjet nu selver niet bekennen?

Sybille.
De vrijsters krijgen noch al eenen vryer, schijnt wel, hoe leelijk datse ook bennen.

Ioris.
Sy was nu maer in haer nachtgoet, maer datjese eens saeght in haer pontificael opgetoyt
(460) Te weten met haer spaense cap met kant, en haer neusdoek drie hoogh geplooyt,
Wat sal ik seggen? ’t wil van haer gedragen zijn, ja het stater soo net men souse schier stelen.
Dan goede wijn en behoeft geen eyloof krans: Ik laettet jou selver oordelen.
Spreekt nou eens naer jou eygen gevoelen, wat segje nou ist niet een wakkere tas?

Sybille.
Ik weetje niet veel te seggen, maer ’t was goed dat ik niet swanger en was.
(465) Want ik had heel lichtelijk anders een misschienis gekregen.
Vervloekt men niet meer om sulken postuer te sien, want ’ken souder mijn niet toe verlegen
Sy isser besiens niet weerd.

Ioris.
Dat segje uyt passie, om datse wat goelijker is als jy.

Sybille.
Ik sie wel daer’s noit soo bekrosen pot, of men vinter noch wel een deksel by.
[p. 23]
Maer ylive seghtmen eens waer hebje dese rontom-leelijk doch achterloopen?

Joris.
(470) Nu alle jok op een stok, dat meenje immers niet sou ik hoopen:
Ik weet wel datje wel beter siet, alhoe wel datje die woorden spreekt.

Sybille.
Ik moet bekennen het is de goeilijkste juffer die in haer vel steekt.

Joris.
S’is soo s’is se magh al me te kerken gaen nevens haer buren.

Sybille.
Men sou wel peterceli in ’t aenzicht zaeyen, je dienter die troni wel wat af te schuren:
(475) En noch vat jy dat stael op ’t straet by ’t hooft, dat lijkt voorwaer wel gek of gek stalf.

Joris.
Wel wat is daer aen gelegen, dat geschiet uyt enkle liefde sey den boer, en hy soenden sijn kalf.

Sybille.
’t Is voorwaer wat liefs, je meugdh die onnutte morsebel wel omvatten,
Sy sieter soo lieffelijk uyt als eenen oor-worm, en soo vriendelijk als eenen arm vol katten.

Ioris.
Ik wou dat jese eens hoorden praten, als eene geboren engel soo isse ter tael,
(480) Se sou ’t eenen amutie Advocaet genoegh te raeyen geven, en se kan singen als eenen Nachtegael.

Sybille.
’t Is om de waerheyt te seggen wat raers, j’en hebt anders niet qualijk gekosen.

Ioris.
Haer hair kenje niet beter gelijken als by de wijgerd rank, en haer koonen by de roosen:
Se heeft een middeltje je souttet met je hand omvatten.

Sybille.
’t Is een heel proper dier!

Joris.
Hebje wel gesien hoe nau dat se treed? se sou wel twee schreden doen in een caucier.
(485) Daer by soo heeftse een mondjen als een notemuscaed, se sou pruym konnen seggen sonder spreken.

Sybille.
Se kan wel dreybillen, en sou de straet wel gaende vegen hadse maer een besem in haer neers steken:
Ik sie wel elk meynt sijn uyl een valk te zijn, en ider bemint sijn liefke al wasse besnot.
Darom magh men wel seggen elk sot soekt gemeenelijk sijn Marot.

Ioris.
Hy hy de duyvel en is ook soo swart niet al jy hem ook wel afschilderd.
(490) Praet jy watje wilt, ik bender besukt op verchambreet en se heeft mijn sinnen verwilderd.
[p. 24]
Ja ik house voor de goelijkste van de heele stad.

Sybille.
Op een luttje naer.

Joris.
Se stater mijn voor aen.
Dat Paris eens weer prijsen uytdeylden je sout sien dat syder met een sou deur gaen.

Sybille.
Jy houtse voor de schoonste, en ik voor de lelijkste, onse opinien souwen al vry wat verschelen.

Joris.
Hoor juffer, ’k heb liver soo een alleen, als een goeilijker met mijn velen.
(495) Hebje een uytstekend moy wijf, daer sijnder somtijds al meer dieder sin in hebben als jy.

Sybille.
Dese en salje altijd nimand af soenen ten zy van enkele schelmery.
Al ginghje al eens van huys, je behoefden niet licht ergh te denken.
Datmen een jong van jouluy beyen had, men sou de ouwe met eeren mogen verdrenken.
Souje sulken vuyl-muts aen slaen? hoe wouje dat noch beklagen daer naer.
(500) Ik weet wel je sout soo ras niet getrout zijn, ofje saet met de hand in ’t haer.
Ist mogelijk dat de liefde de menschen soo seer kan doen dolen!

Ioris.
Je weet niet haer veesten ruyken als misques, en haer water even als violen.
De tanden diese in de mond heeft beschamen het elpen been en ivoor:
Maer al preektmen noch soo seer, daer onverstandige toehoorders zijn heeftmen slecht gehoor.
(505) Maer nu recht uytgeseyt, hoe behaeght se je evenwel?

Sybille.
’t Is een goey remedie om de liefde te doen verkoelen:
Ie spreekt van mond, se heefter een men souwer een bescheten luer in spoelen.
Daer by heeftse een paer leelijke leepe loopende oogen: en wat de neus belankt,
Die kan ik nergens beter by gelijken, als by een kakhuys dat over ’t water hankt,

Ioris.
En praetmen soo onverstandigh niet juffer, of wil ikje eens wat seggen?
(510) Als Ionker Godefroy weer t’onsend komt bollen, soo sal ik in de baen gaen leggen,

Sybille.
Ie speeld selfs den onverstandighen, want jen wilt de waerheyd niet verstaen.

Joris.
Over al de waerheydt te seggen, dat brenght somtijds weynigh vriendschap aen.
De schoonheyd moettje weten is een dingh dat veel bestaet in imaginatie,
Want dat den eenen lelijk acht, dat sal den anderen achten voor een goede gratie.
[p. 25]
(515) Sommige mogen wel een langachtige troni sien, andere hebbense liver rond,
Dees houtet met een bruynetje, en die heeft beter behagen in ’t blond.
Elk heeft sijn sin en sijn smaek, hoe veel zijnder die gesuykerde confituren sullen laten blijven
En kisen in de plaets cappers, caviaer, ansiovis, en wrange olijven.
De witte Lygustrim bloemen, en sietmen die niet vallen op der aerd,
(520) Daer nochtans de swarte besien worden geplukt en bewaert.
Dat dat soo niet en was, hoe soumen het met de sommige maken,
Maer de natuer heeft dat soo begeert, om datse altemael aen de man souwen geraken.
Alle dingen heeft sijn reden, en ik heb de mijn warom dat ik dit doe.
Daer is soo fijntes wat kley aen de kloet, en in’t linnen en wullen sitse tot den ooren toe.

Sybille.
(525) Ik hoor wel watter van is, ’t is niet soo seer om het velleken,
Datje dese juffer lief hebt, als wel om haer goedtje en om haer gelleken.

Joris.
Dat doeter altoos geen quaed aen, want om de minne van het smeer,
Seyd men voor een gemeen spreek-woord, soo lekt de kat de kandeleer.
Maer by loo ik sou met onse praet mijn aengenomen boodschap wel vergeten.
(530) Monsjeur (je weet alle dinge wel) sal t’avond byje komen, laet hy weten.
Hy heeftje wat te seggen, maer hy moetet jou in ’t oor luysteren naer hy seet,
Ie sout de achterpoort aensetten, daer sal hy dan binnen komen dat ’t nimand weet.
Maer ik wilje wel rond uyt seggen wilje noch meer sulken praet praten,
Soo sal ikje niet soo langh als een haen een koren slikt samen alleen laten.

Sybille.
(535) Nou nou Joris datter geschiet, dat geschiet maer uyt boertery.
Ie hebt immers in alles gespeurt hoe ik totje genegen sy.
Continueert jy maer in je trouigheyd ’t en selje nemmer berouwen,
En heb ik wat geseyd om te lachen, dat moetjemen ten besten houwen.

Ioris.
Ba ist maer om te lachen, haddaer alle questie dood en te niet,
(540) Op een vaen dieder meer af vermaend, dewijl het maer uyt korswijl en geschiet.

HILDEGOND. GODEFROY.

Hildegond.
JE moet weten al isset bed noch soo breed men kander sich wel af rollen.
Ik salje weer niuwe kleeren maeken, ja ik alsjese soo wilt verslensen en versollen.
Ie selt’er wel deur komen al is’t datje beste noppen dus alle daegh niet en draeght:
[p. 26]
Ie moet weten daer hanght een swijdigh geld aen, al ist dat jyder weynig naer vraegt.
(545) Maer men laet het daer op aen komen, als de kleeren versleten zijn petemuy sal weer ander maken,
Dan men sou dat spel wel moe worden, daer is soo licht niet aen te geraken.
Ie siet wel ik ontsietmen schier, eenen goeyen beed te steeken in de mond,
Maer ik sou soo veel in een maend niet konnen versparen, als jy in een week verquisten kond.
Mijn live kind je moet weten ’t is alsoo grooten konst gewonnen goed te versparen,
(550) Als rijkdommen te versamelen en groote schatten by een te vergaren.
Ie vaer en je moer al hebbense jou wat naergelaten, ’s en brachten geen hondert duysenden by een.
Maer naer een goed spaerder komt een goed verteerder, seydmen in ’t gemeen.
Wat sal ’t al zijn of ikje schier of mergen al eene moeye stuyver met de dood sal ontruymen,
Wilje je dus aenstellen soo meugj’et wel alleen op aen strikken, linten en pluymen:
(555) Ie souter soo wel een gat deur krijgen al hadje by manier van spreken al’t goed van’t land.
Wat sou men daer dus in hakken? je diend schier een franse kramer te hebben opje eygen hand.
De vrijsters moetje weten zijn daer niet me te bekoren, met sijn goetje te verspillen,
Rechts contrarie, se denken sulken vogel lapten al dat wy hadden wel door de billen.
’t Is een heel moy dingen datmen maer slechts soo van den hoogen boom af haelt,
(560) Maer ik selje op een ander tijdt self laten sorgh dragen datj’et betaelt.
Wat helpet, of ikje al veel goeds legh en preek, ’t is soo ras niet gehoort of ’t is vergeten.
Wel je meughtet aennemen sooje wilt, ik heb altijd mijn conscientie gequeten.

Godefroy.
Wat dochtje van die predicatie? ik geloof warachtigh se wort noch heel teut,
Nimant sout konnen gelooven wat hertseer ’tis huys te houwen met sulken ouwen neut.
(565) De moeyelijkheyt die ikker gestadigh van ly en is niet om te herden.
Sal dit dan al sijn leven duren dat ik dus van ’t gemelijk wijf gebrotst sal werden?
De eenen kijvage is soo ras niet gedaen, of de andere die vanght weer aen.
Datse eens quam te sterven de blyste vrienden souwen de alder voortste gaen.
Of ik dien dagh noch wel eens leven sal denk ik, dat de ouwe pestilentie van kant is?
(570) De ziel isser soo in verwerd, dat ik geloof datse noch soo langh sal leven dattet sunt en schand is.
Nou leytse deurgaens op al de niuwe modens en kijft en knort.
Den eenen is de broek te langh en den anderen het wambas weer te kort.
’s En kant niet wel verdragen, dat de jonge lie hedendaeghs soo hoovaerdigh bennen
Dat de ouwers eens mochten opsien, seyd’se somtijds, ’s en souwen haer eygen kinders niet kennen.
(575) Ia ’s en kant in haer vijf sinnen niet verdouwen, dattet nu altemael jonkers en juffers zijn.
[p. 27]
Sulke en diergelijke praettjes dat is dagelijcks brood voor mijn,
’t Was noch yet datse somtijds op dokten, maer ’tis of s’et van haer hert snee alsse wat sal geven:
Sulke ouwe peukel penningen slachten de verkens die nimand goed doen soo lang alsse leven.
Wat helpet mijn ofse daer al eenen goeyen vetten aep heeft aen een sy staen.
(580) Ik sweerje dat ik sal die verschimmelde munt anders aen de man helpen kom ikker eens aen.
Als ik den handel overdenk, dan kan men somtijds de kop wel om loopen.
Maer of sy wat kijft en knibbelt en mijn aen ’t hooft lijd en maelt,
Een jonk kerel moet sich fris houwen, en hoopen dattet een goed huwelijk noch altemael betaelt.

DERDE BEDRYF.

ULRICH. WYBRANT.

Ulrich.
(585) JE mostmen bylo soo niet praten buerman of de moet soumen heel ontsakken.

Wybrant.
Hebben wy ’t onsent wat te seggen, live vriend, soo is ’t daer den turf leyd of in’t Paradijs daer de Hoenders kakken.

Ulrich.
Wat zijnder de luy besukt qualijk aen als sy getrout zijn met sulken boosen helle veeg!

Wybrant.
Al saten wy samen in de Haens-balken ik geloof niet of wy waren noch al in de weeg,
Soo langh ik t’huys ben moet ik doorgaens niet als quaje woorden hooren.

Ulrich.
(590) Ik heb ook al langh gemerkt dat de mijne my liver van achteren siet als van voren,
En dat mijn absentie haer aengenaem is kan ik wel hooren aen de woorden diese tegen men seet.

Wybrant.
Mijn bon jour bestaet ook meesten tijd in ’t gat geleydje met twee paer scheet.
Ja wel sulke wijfs te hebben ’t is om de waerheyt te seggen niet te herden,
En daer staet by te vreesen dat het van dagh tot dagh noch erger sal werden.

Ulrich.
(595) Maer soudmender meenje met goede woorden die parten niet wel krijgen uyt?

Wybrant.
O live man alst peertjen niet pissen en wil soo ist al verloren gefluyt.
Al badjese als Brughman, ja al songhje haer soo schoon als een lijster,
Datje dat meent een weyts wijf sal darom niet laten te spelen de vrijster.
[p. 28]
Ik heb de mijne met alle minlijkheyd en sachtmoedigheyt tot noch toe ontmoet,
(600) Maer wat is’t? niet anders als hooy gedorssen: ’t is te besukt quaed te laten dat men geeren doet.

Ulrich.
Wat dunkje dat wese dan eens met hout en goey reden sochten te belesen?

Wybrant.
Dat ik de mijne een lap gaf ik kreeger honderd in de plaets sou ik vreesen.
O heer je kent dat stael noch niet dat ik haer hand of vinger raekten aen.
Als eenen brisende leeuw, ja de duyvel uytter helle, soo souse tegen my te werk gaen,
(605) Sulken boosen creatuer als dat is, dat is te byster en te wonder!

Ulrich.
We moeten evel mans hand boven spelen, sey de man, en hy lagh onder,
Want het voeghd wel dat een man een man zy, en een vrou een vrou.

Wybrant.
’t Is heel goed seggen nabuer, ’t was gemakkelijk kakken als ’t wel volgen wou.
Ik weet heel wel hoe ’t hoort, en sout haer wel nettjes konnen voor oogen leggen,
(610) Maer het bassen van een hond geld t’onsent soo veel als mijn seggen.
Als ikker maer van verren wat wil vermanen, soo en isser geen rust in huys.

Ulrich.
Ik hoor wel watter af is, arme knecht je leghter al me in ’t swijgertje tuys.

Wybrant.
Het gater t’onsent, sey de man, soo ’t gaat, maer ten gater evenwel niet soo ’t hoorden.
Dat sommige mans sulks wijfs hadden als wy, se souwense levend vermoorden.

Ulrich.
(615) Ik salder evenwel tegen wesen, al sou ’t alles t’onderste boven staen.

Wybrant.
We mogen wel wat waters vuyl maken maer we wassen maer de Moriaen.

Ulrich.
We moeten dat werkje tegen gaen of de pryen souwen meenen dat het ons niet en scheelden.

Wybrant.
Dat sey de koster ook, daer moet ontsagh zijn seydi, en hy geesselden de beelden.
Ik geloof de jouwe heeft al weer wat in ’t sin, sieje wel hoe haer lokjes zijn gekrult?

Ulrich.
(620) Ik kan niet meer als mijn best doen, die sijn best doed is niet meer verschult.

Wybrant.
We zijn in een ongelukkig planeet geboren, dat we geraekt bennen aen sulken vrouwen.
’kWas een rijk man had ik soo mennigen roosenobel als mijnen troudagh my wel is berouwen.
[p. 29]
Hoe mennighmael wensch ik wel van ’t wijf ontslagen te zijn!

Ulrich.
Ja dat mense met wenschen quijt waer.
Ik sou de mijne ook wel haest met busboom besteken, en schenkense Belsebub tot een Niuwe-Jaer.

Wybrant.
(625) Wat was ik een gelukkig man geweest had ik Juffer Josijn mijn eerste vryster genomen!
Want dan was ik tot desen ongelukkigen staet en dit elendigh leven niet gekomen.
Ik hadder nu soo slecht niet aen geweest had ik haer genomen met haer eer en met haer kleer:
Nu heb ikker wel een die wat heet, maer wat ist se verdoetet weer.

Ulrich.
Met wie is je eerste vryster nu getrouwt?

Wybrant.
’t Is een Amsterdammer,
(630) De kerel isser de gelukkigste man me van de wereld, ja se leven samen als twee lammer.
Darom soo en moetmen soo veel naer het goed niet sien, als wel naer d’eer van een vrou,
Want die de eer mist, die mistet altemael, dat bevind ik nou.
Wat wil ikje veel seggen, lieve buerman, mijn wijf vervalt van’t eene quaed tot het ander:
Se heeft daer een deel dronke commeren, en die bederven malkander.
(635) Daer is Neel slempemp ons buerwijf die doetter al vry wat quaeds in,
Wat souje met je goetje doen seyse, als van leven, en dat is de mijnen wonder na de sin.
Se hebben nu alle morgen wil ikje seggen, haer optocht tot Geertje Floris,
En daer sittense dan dik tot middagh toe met den anderen in den Brandemoris.
Daer hebbense haer dubbelde anijs, haer maeg-water, haer neukwater, haer angelica,
(640) Haer wachel-water, haer rosolis, haer hekkepost, haer hemdeken op, en haer aqua vita stapintica
En meer andere diergelijke narren dranken en heete wateren:
Ie hooft doeje seer als j’er ontrent komt, soo gaen haer de snateren.
Daer halense dan de goe luy over, en spreken van een ider een quaed,
Ia daer is haest in de heele stad niet een dider niet een veer en laet,
(645) Die maer wat op sijn horens heeft die weten s’et en strax op sijn brood te geven.

Ulrich.
Dat ’s kleyne konst. Ik meen stondt haer eygen doen voor haer voorhooft geschreven,
Datter al vreemde Historien in souwen te lesen zijn soo hier soo daer,
Dat moet ik evel seggen, de mijn is geen drinkster, maer ’k wou datse wat man vaster waer.
Se siet liver een vreemd haertjen als haar eygen, dat heeft men dikwils verdroten:
(650) ’kEn hebber noyt een goed woord van, ja se siet tegenmen als een stier die wil stooten
[p. 30]
En komter eene jongen melkmuyl se neyght datter hemt sleept.

Wybrant.
Soo gatet in ’t gemeen,
Wanneer de vrouwen de smaek wech hebben dat twee meer konnen als een.

Ulrich.
Het schijnt een vrou is een noodsakelijk quaed, men is niet gerust of men moeter een trouwen.

Wybrant.
Darom seggen de franse wel, een vroom man neemt een wijf, maer die verstand heeft salder sich van onthouwen.
(655) Doch of wijder al wat voor praten, dat is nu voor ons al te laet.
Maer alewel ik moetje waerschouwen, jouwe Joris en Godefroy haddent tans heel druk op straet.
Ik en hadder geen goeye muts op.

Ulrich.
Ja ja, ik sal hem die steek wel versetten.

Wybrant.
De handen die gingen geweldigh je diendter wel wat op te letten.

Ulrich.
Verseker weet dien olykerd dat ik flusjes sal moeten te begraeffenis gaen.
(660) En dat sal hy lichtelijk door mijnen schelmsen knecht selfs hebben verstaen.

Wybrant.
Se haddent altoos heel druk.

Ulrich.
Isset ook wel om te lyen?
De guyt houd hem of hy mijn getrou was, en sijn mes, denk ik, snijd aen weer syen.
Ik dankje datjemen dat heb gewaerschout, ja seker warent sulke maets?
Dat heeft al wat te beduyen.

Wybrant.
’k Wilje wel recht uyt seggen ik vermoey wat quaeds.

Ulrich.
(665) ’t Is geen nood nu ik dus den draet heb, hoop ik, sal ik het klouwen wel krijgen.
Ja wel soosemen quaed spel spelen, soo meen ikse beyegaer te door rijgen.

Wybrant.
De wacht is je bevolen.

Ulrich.
Ik salmen houwen als wou ik ter begraeffenis gaen,
En ik sal soettjes achter werom in komen en beloeren watmen sal vangen aen.
Ik wilje wel versekeren, dat soo ikse op de daed kan beknellen,
(670) Dat ikse soo sal tracteren dat s’et geen van beyen sullen na vertellen.

[p. 31]

JORIS. ULRICH.

O Gantsch suykerde koek en vijgen hier is het heele spel te leelijk verraeyen.
Ik ben tegenwoordigh soo bang men sou wel een ey in mijn eers braeyen.
Nu vrees ik niet anders, als dat den heelen bommel hier me sal leken uyt.
Ik hebse al menen te waerschouwen, maer se zijn soo besich datse niet en hooren of ik tuyt of fluyt.
(675) En heel groot rumoer te maken en derf ik niet uyt vreese voor den ouwen.
Hier is de kans leelijk verkeken: maer wie sou denken datse niet anders toe sien souwen?
Hoe dikmael heb ik haer geseght, kinder ghyli gaet soo los te werk,
Den ouwe heeft de snuf al in de neus, en past op jen handel daer ik merk,
Daerom moetje wel toesien dat de baen eerst ter deege klaer is,
(680) Een mael sout al betalen: maer nu sullense wel sien dat mijn seggen waer is.
Ie moet je dingen wel beleggen, sey ik soo, want den ouwen is slim en vals,
Aen een sy daer is ’t heerschap selfs: maer wat duyvel heeft hy daer om den hals?
Naer ’t hem laet aensien so sout een bril van een secreet niet qualijk gelijken.
Ik moetmen hier wat verschuylen, en dit werk eens ter deegh bekijken.

Ulrich.
(685) O bloemerherten daer was ik geen kleyntjen aen ’t teefje vast!
’t En waer desen onverwachten toeval ’k sou meenen dat ikse daer sou hebben verrast.
Mijn wijf en Godefroy waren in onse kamer met haer bloote beyen.
Nu is ’t tijd om op te passen docht ik, want se souwen ’t men daer verfonfeyen.
Ik gink my dan dicht aen de kamer met een stilligheyd stellen op sintenel
(690) In den ontfanger van de verteerde kosten, van waer ik kon hooren al haer gerel.
En juyst alsse naer gissingh waren om hare amoreuse propoosten te concluderen,
Soo quam my eenen gruwelijken hoest over, die, hoe ik hem meer meynden te weren,
Hoe hy heviger wiert: op ’t lest en wist ik geenen beteren raed
Om mijnen hoest te bergen, als ’t hooft de steken door den bril van ’t privaet:
(695) En soo ras alsser ’t hooft deur was soo hoesten ik eens uyt den truren,
Maer de sterke lucht van ’t gegeven brood maekten dat ik daer niet lang kon duren.
Dies meenden ikker ’t hooft weer uyt te halen, maer ’t was van den bras
Datter soo glad niet weer uyt en wou als ter wel in gekomen was.
Ondertusschen soo begon de bedste in onse kamer geweldigh te kraken*:
(700) Dat gehoetel most afzijn, docht ik, en ik de sulken ruk om weer los te raken,
Dat ik den heelen bril aflichten, die my om den hals bleef hangen vast.
Maer laet ik gaen sien dat ik my van desen stinkenden hals-band ontlast.
Binnen.

[p. 32]
Joris.
Wat swarigheyt sinkt daer van mijn hert, ik kan mijn selven nau bedwingen,
Ik sou van blijdschap wel cabriolen soo hoogh als een leggend blad pampier springen.
(705) Laet ik nu Godefroy gaen waerschouwen, hier en dient geen tijd in versuymt,
Want eer den baes weer komt soo moet de baen zijn geruymt.

JORIS. GODEFROY.

Ioris.
VOort segh ik, pakje deur, snapt dat straetjen in soo sal hy je niet ontmoeten,
Want dat hyje tegen quam ik versekerje hy souje vry wat oneffen groeten.
Godefroy binnen.
Hoe bly ben ik van sijnent wegen, dat hy dit noch soo is ontsnapt,
(710) Want ’k en had niet anders gedocht of den baes had hem verseker betrapt.
Maer wie hoorde sijn leven van sulke drollige dingen spreken!
De vent die gaet sijne kop door ’t gat van ’t kakhuys steken!
Naer dat ik ’t sie aenkomen soo word hy in ’t lest noch puersteken mal,
Noit raektender een ouwe rat in sulken bescheten rattenval.
Ulrich uyt.
(715) O bloemerherten baes ben je daer? ist nu tijd om uyt te loopen?
Ik heb daer van goeyer hand verstaen dat Jonker Godefroy t’onsend achter in is geslopen:
Versuymewe geen tijd: t’sa vallewer opstaende voet op aen.

Ulrich.
Ik vrees van sijnent wegen dat werk sal sonder bloedstortingh niet vergaen.

ULRICH.

DAer ley ik mijn hand te leelijk op een yle stee: o bloed hoe was ik daer bedrogen!
(720) Ik meenden de vogel noch op ’t nest te kippen, maer hy was men effen ontvlogen.
Wat sal ik nu voorder gaen aenvangen? goeden raed is hier dier.
Sal ik het schennis met een hevigheyd gaen aenbrengen aen den Officier?
Neen, het sal best wesen dat ik eens met een goed advocaet ga consuleren,
En die sal my dan wel raden hoe ik my hier in sal hebben te comporteren.
(725) Hier in dien ik mijnen Buerman wel de penningh te gunnen, maer hy valt wat licht in dat cas,
Hy is sijn meester al wat te vroegh ontloopen, ’t is een advocaet als Judas een apostel was.
[p. 33]
Het isser een van die, die noit gewichtigh proces verloren van haer leven,
Wat wil ikje veel seggen, ’t isser een om op eenen goeyen toe te geven.
Dat moet ik seggen daer een ander ses schellingen neemt, dat hy met de gulden te vreden is,
(730) Maer het gaet daer me als men seyd, kopergeld kopere ziel-mis.
Ik moet bekennen hy weetje wel voor een duyt of een oortjen Latijn te verkoopen,
Maer hoe ben je daer op gehard? even ofje voorby een backers deur had geloopen.
Ik plagh voor desen meester Meerten wel te gebruyken, maer sey ik maer eens goen dagh heer.
’t Was strax ses schellingen legtsemen daer, en daerom krijgdmen die vogel niet weer.
(735) ’t Sal best zijn dat ik na meester Melis toe ga, se seggen dat hy een geleert advocaet is,
Ook soo wort hy wel meest gebruykt in sulke saken van crimen lesae majestatis.
Hy sal my wel raden wat ik voor best in dese saek nu doe,
Darom om geen tijd te versuymen dat gater met een opgetogen zeyl na toe.

GODEFROY.

BEteren aenslagh en kon my sijn leven niet in de gedachten komen.
(740) ’t Komt soo wel alst magh datter dit niuwe volk word aengenomen,
Ik sal seer licht door mijn vrienden maken dat den ouwen een Hopmanschap werd geoffereert:
’t Is wel eenen bloyen schijtebroek, maer de girigheyd sal maken dat hy ’t accepteert,
Insonderheyd soo men hem doet gelooven dat hy niet in ’t veld en sal geraken:
En als hy dees mijn genegentheyt speurt, soo sal ik weer beter credit by hem maken,
(745) Wel aen ik moet mijn best doen dat ik hem ergens komt te spreken of te sien,
’t Sal best zijn dat ik een straettjen om ga wandelen, ’k sal hem wel ergens gemoeten misschen.

ULRICH. GODEFROY.

DE saek is difficilis probatu: wat gink de kerel je daer een duytsch en latijn onder een lappen!
Men seyd van quaksalvers, maer ’k meen dat die maets ook konnen klappen.
Ik stont of ik gek was sulke wondere grepen had de kerel in sijn gat.
(750) Dat souje niet konnen bewijsen, sey de vent, ’t en waer datjer een draettjen tusschen getrokken hadt.
Wat sellewe malkander wijs maken, sey ik, men weet wel dat hy daer niet quam om vligen te vangen.
Ie behoort te seggen, dat men soo een kerel hoort aen een galgh te hangen.
[p. 34]
Heb jyt gesien seydi op ’t lest: neen ik, sey ik, maer ik hebt genoegh gehoort.
Al hadjet gesien daer by seydi, soo soukje evenwel raeyen datjet noch wat smoort,
(755) Tot datje meer bescheyd, en geloof weerdige getuygen weet by te brengen:
Daer weet ik geen raed toe, sey ik, want sulken werken en wil geen getuygen gehengen.
In somma wist ik een spijkertjen hy wister strax een gaettjen toe.
Weet je men anders niet seggen sey ik op ’t lest, soo ben ikje praet al moe.
Ik smeet ses schellingen daer neer, en ik gink met eene quayen kop ten huysen uyt strijken:
(760) Krijghje anders geen geld meer als van mijn docht ik, soo selje je selven niet verrijken.
Anders geenen raed te geven! ’k wil wel bekennen ik beklaegh mijn geld:
Maer ik wed dat hy in langh aen mijn penningen sijn vingers niet blau en teld.
Ik sie wel’t is maer malligheyd by sulken volk te loopen, trouwens ’t is daer wel uyt te ruyken,
Dat de advocaten soo weynigh selfs procederen, als de doctoren de medicijnen gebruyken.
(765) Maer soettjes wie is dit?

Godefroy.
Uwen onderdanigen dienaer die wenst u goeden dagh.

Ulrich.
Dat hy was daer ik hem wensten, ’k wedmen hem in d’eerste acht daegh niet en sagh.

Godefroy.
’k Was tanssies eens t’ ouwend om mijnen dienst aen mijn heer te presenteren.

Ulrich.
Hy mocht die moeyten wel gespaert hebben, want ik kan sulke visiteurs heel wel onberen.

Godefroy.
’t Sal mijn heer aparentelijk wel aenstaen.

Ulrich.
Naer ik van die vent vermoe,
(770) Soo sou hy de luy haer wijfs wel komen afsoenen, en verwachten noch ’k dankje
peetje toe.
Yget dat ik nu een dertig jaer jonger was, ik meen men souwer een spelletje van
hooren.
Maer laet ik mijn passie bedwingen, ’t is seer schadelijk datter d’ouwe luy verstoren.
Men seyd dat hy sterker is, die sijn selven, als die heele steden bedwingen ken.
Dit is een bequaem subject om mijn verstand te proeven en te toonen dat ik mijn sinnen meester ben:

Godefroy.
(775) ’k Heb overal naje wesen sien, ja gevraeght in alle stads hoeken.

Ulrich.
Had mijn dat ongeluk niet overkomen, hy hadmen lichtelijk soo veer niet behoeven te soeken,
Maer soumen licht eer gevonden hebben alst hem lief was geweest.

[p. 35]
Godefroy.
Soo’kje de reden van mijn komst vertel,
Soo ben ik versekert dat het mijn heer seer wel behagen sel.

Ulrich.
Daer sou ik vry wat aen twijfelen.

Godefroy.
Daer wort jegenwoordigh volck aengenomen.

Ulrich.
(780) Wel.

Godefroy.
’t Is sodanigh dat je wel licht een Hopmanschap sout konnen bekomen.
Want de heeren hebben onder anderen al van selfs naje gevraeght.
Mijn neef dider een van is, gelijkje weet, sey tegen men ofjem ergens saeght,
Soo ken jem wel eens te kennen geven, dat we sijn persoon in dese occasie wel wilden gebruyken.

Ulrich.
Hoe quamen de heeren om mijn te denken?

Godefroy.
Se kennen de luy haer bequaemheyd haest ruyken.
(785) Ie moet weten se hadden geeren een ervaren man, die de andere kan helpen met raed en daed.

Ulrich.
Daer hebbense gelijk in, want het bestaet soo veel in ’t beleyd, als in de couragie van een soldaet.
Soo dochtense noch om een oud eerlijk man, deense?

Godefroy.
Daer wierter verscheyen voorgeslagen,
Dan daer schorten altijd een dittjen of een dattjen, maer soo ras als jou persoon wiert voorgedragen.

Ulrich.
Ja!

Godefroy.
Soo ripense strax dats een man die ons dient.

Ulrich.
Segjet?

Godefroy.
’t Was, dat was onsen rechten man,
(790) Loopter dan een onbedreven borst onder het kompter dan soo seer niet op an,
Maer we moeten ten minsten een vast man hebben daerwe ons op mogen vertrouwen.

Ulrich.
’kHeb al mijn leven een Martiael hert in ’t lijf gehad, en veel van den oorlog gehouwen.

[p. 36]
Godefroy.
Se soeken soo veel alst mogelijk is naer ervaren en bedreve lien.

Ulrich.
Datje men hert open sneet, jen souter niet anders als een soldaet in sien.
(795) Ik was noch nau in de broek of ik begost de trom al achter aen te loopen.

Godefroy.
Dat weten de heeren ook wel, en darom ist datse alles goeds vanje hopen.

Ulrich.
Se sullen in haer meyningh niet bedrogen zijn, want al ga ikker soo slecht heen:
Maer ken wil ook mijn selven niet prijsen: eygen lof stinkt seydmen in ’t gemeen.

Godefroy.
Se soeken naer mannen, en souwen niet geren sien dat de ampten door faveur* wierden onderkropen.

Ulrich.
(800) Dat wil ikje wel seggen, ik mochtse ontvallen, maer ’k en souse niet ontloopen.
De leden mogen met den ouderdom wel wat verstrammen, maer ’t hert blijft even goed.
En al ontschiten de ouweluy de krachten al een weynig, noit ontsinkter de moed.
De Jongeluy mogen soo met een lossigheyd wel somtijds wat beginnen,
Maer die ou maets gaen piam piano, en doen alles met rijpe deliberatie van sinnen.

Godefroy.
(805) Ja wel ik heb mijn boodschap nu afgeleyt, het sal gaen worden mijn tijd om te gaen.

Ulrich.
Ik bedankje datje de moeyten hebt geliven te nemen.

Godefroy.
’t Is seer geren gedaen.

Ulrich.
Naer ik dit aensie, soo souwewe de ouwe Romeynse tijden wel wederom beleven.
Doen men de luy van de ploegh haelden, om ’t gesagh over heele legers te geven.
Om de waerheyt te seggen daer het soo toe gaet daer gatet wel,
(810) Want soo doende worter noch altemet gesocht naer een uytstekend gesel.
Wie weet wat de fortuyn noch metmen voor heeft, daer kennen wonder dingen geschiden.
Datje dat meend ’t en waer geen mirakel, datjemen ook noch een heel leger saecht gebiden,
Men weet hedendaeghs haest te sien watter in ons steekt al ist dat men sich al slecht houd.
Als ik de rechte waerheyd seggen sal, ’k en had mijn selver soo veel niet toebetroud:
(815) Maer wy weten dikmaels selfs niet wat voor basen dat we bennen,
De menschen slachten somtijds de peerden die haer eygen sterkte niet en kennen,
Als ik men ook wel bedenk, ik ben noch al eenen tayen quast,
[p. 37]
En om een compagnie te regeren, wel wat is daer soo veel aen vast
Voor een man als ik, die sijn natuerlijk verstand wel weet te gebruyken?
(820) Soo’ker mijn selven eens toestel, ik geefter noch altemael wel te ruyken.
Rechts om, slinks om dat heb ik in acht daegh soo vast als mijn a,b,c,
En wat de rest belankt dat valt een man van verstand van selfs me.
Ja wel soo’ker dit hooft een weynig me breek, gelijk eenen top sal ik heele esquadrons noch doen draeyen.
Maer laet ik de fortuyn by de tuyten vatten dewijlse men van selfs in de handen komt waeyen.
(825) Het tractement is noch al goed me genomen, ’t is gemakkelijk als men onder ’t zeyltjen wat roeyd.
Darom soo moet ik dit yser voort gaen smeden terwijlen dattet noch gloeyt.

JORIS. SYBILLE.

Sybille.
JE spreekt niet meer van de schoonheyd dieje noch korts soo uytstekend hebt gevonden.

Joris.
Al segh ik niet veel ’k en denk te minder niet, stille wateren hebbe dipe gronden.

Sybille.
’t Isser geweldigh stil geworden men hoord van Labelle geen meer gewach.

Ioris.
(830) De vogeltjes die soo vroegh singen die eet de kat op den dagh.

Sybille.
Daer moet al evewel yet haperen, maer seght het my vry sonder schroomen.

Ioris.
Daer is soo al een luttjen, maer ’t en kander niet wel uyt komen.

Sybille.
Om de waerheyd te seggen dese stilswijgentheyd en ben ik van jou niet gewent.
Isser wat, openbaert het aen my, ’k was immers altoos je getrouwe confident.

Ioris.
(835) Voor eerst soo selje dan geliven te weten, het huwelijk met mijn en de lieste is glad af.

Sybille.
Af segje?

Joris.
Af, en ik heb met een aerdigheyd den ringh weer genomen die ’k haar gaf.

Sybille.
Wel hey, hoe is die virige liefde soo haestigh doch vervlogen!

[p. 38]
Joris.
O bloed, Juffer, sen leven isser geen cavalier soo schandigh bedrogen!
Dat ikje alle dingen sou verhalen, je soudt een gat in den hemel slaen.

Sybille.
(840) Wel dit moet wat wonders wesen! doedmen dien handel eens verstaen.

Joris.
Laet ikje dan eens gaen verhalen een wonderbaerlijke Historie,
Soodanigh als mogelijk niet en is geschiet by mensche memorie.
Ie mocht wel seggen, dattet niet al goud was datter blonk!

Sybille.
Wasset niet een onnutte morsebel?

Joris.
Bat de pry die stonk.

Sybille.
(845) Maer y live verhaeldmen eens.

Joris.
Se had men tot haren huyse verscheyen:
We sellen, seyse soo een half uyrtjen uyt ons kleeren gaen met ons beyen:
Ik pasten op als een vink, want het was men wonder wel na mijne sin,
En soo ras als ik aen de deur quam soo lietsemen datelijk in:
Se leydemen op haer kamer, en se begon haer te ontkleeden.

Sybille.
(850) Se mocht dat ik.

Joris.
Daer most audientie wesen sou ik de saek ontleden.
Voor eerst soo leyse haer pruyk af, en doen sachser uyt als een ouwe hoer.

Sybille.
De pruyk segje?

Joris.
Los een beetje: hoord hoe ik al voort voer.
Listentje seyse, wilje niet te koy gaen, maer ’k en was soo schilijk niet al wast datsemen porden.
Ondertusschen soo leyse haer rechter oogh neer: wat duyvel docht ik wilt dit noch worden!
(855) En doen namse haer neus.

Sybille.
En die leys ’er ook by neer denk ik?

Joris.
Hoord:
[p. 39]
Weet jyt beter te vertellen als ik, soo sal ik swijgen ga jy dan voort.

Sybille.
’t Is dat ik soo nius-gierigh ben om dese geschidenis ten eynden te hooren.

Joris.
’t Is soo ’t is, ik heb liver datjemen in den drek valt als in men woorden.
Je hebt daer een quaey manier van datje de luy altoos in haer propoosten stoort.

Sybille.
(860) ’k Sal de vinger op de mond leggen en swijgen verteljy maer voort.

Ioris.
Se leyder dan de neus ook by neer! en doe begonse aen de tanden te raken:
Moetender die maets ook al by docht ik wat wil dit noch een sommetje samen maken!
Ik sat en keek als een boer die de kaert vergeven heeft terwijl syse vast los maeckten een voor een.

Sybille.
’k Gelooft mijn leven niet!

Joris.
Soettjes, en toense boven gedaen had, doen begonse beneen.
(865) Warom gaje niet te bed seyse? ’k moet sey ’k soo mijn nagels eerst wat korten,
We mochten malkander anders krabben, maer ’t was dat eyer eten niet datmen schorten.
En ondertusschen soo begonse soo een luttjen te futselen aen haer linker been:
Doen kost ikket niet langer herden ’k nam mijn wambas en mijn hosen en liep heen.
Maer het heeftmen daer naer noch meer als honderd mael gespeten,
(870) Dat ik al die afgeleyde materiale niet en heb genomen en hebse in ’t kakhuys gesmeten.

Sybille.
Wel heer ist mogelijk, wat hebjemen hier een raer stukjen verteld!
Ik versekerje het meriteert datment in de cronijken steld.

Ioris.
Indien ik het selfs niet gesien en had ’ken sout niet hebben willen gelooven.

Sybille.
Nu sieje wel hoe dat de liefde de luy haer sinnen kan beroven.

Joris.
(875) Tegen de waerheyd valt niet te seggen: ’k beken dat ikket aen mijn selven bevind.

Sybille.
’k Wasser quaed om in men gemoed.

Joris.
Wat wiljer van hebben, de liefde is blind.
Maer laet ons wat anders praten, ’k en magh van de pry niet meer hooren.
[p. 40]
Ik vreesden warachtigh niet anders of je verderf was geboren
Doen den ouwen je stont en beluysterden: hoe goed wast dat hy vast raekten aen den bril!
(880) Hy hadje sonder dat verseker verrast, maer men magh wel seggen als een dinge wesen wil,
Met dat Jonker Godefroy wegh was, soo liep ik met een vaert om den baes te waerschouwen,
En dat deed ik darom, moetje weten, om mijn credit by hem te behouden,
Want ik had al beginnen te merken dat hy een mistrouwe van men had,
En zederd dat hy dat gesien heeft, soo heeft hy vry beter opinie vanmen opgevat,
(885) Maer en heeft hy jou al evewel noch nergens van gesproken?

Sybille.
Hy hout hem al eveleens of hy nimendal en had geroken,

Joris.
Siet toe: hy loerd op schalkheyd, en soektje te waerschouwen met de slagh.

Sybille.
’k Heb den hoest van den drogerd, laet hem doen wat hy kan of magh.
Ik wil somtijds geselschap hebben, en dat en sal hy of nimand my beletten,

Ioris.
(890) Had ik geweest als jy, ’k hadder een condisiken van in de huwelijkse voorwaerden laten setten,
En dan hadje met fatsoen konnen seggen dat hy der op aengenomen was.

Sybille.
Je sout je leven niet willen gelooven hoe weynigh dat ik op sijn dreygementen pas.

Ioris.
Hy praet nochtans sterk van vermoorden, en sou jy daer niet navragen!

Sybille.
Of hy al schoon op de nagank quam Godefroy sou hem met een gesicht verjagen:
(895) Maer laet hem snorken soo hy wil, ik meen na mijn sinlijkheyd te leven voortaen.

Joris.
Die tot eene koekoek geboren is sie’k wel en sal de hoorens niet ree ontgaen.

VIERDE BEDRYF.*

JORIS. ULRICH.

MYnen baes is Hopman geworden, wie sou dat sijn leven hebben derven droomen!
Darom hebje kinderen en verdrinktse niet, want je weet niet waerse noch toe konnen komen.
’t Is een kerel soo wreed als een schaep, dat is te seggen een man als onse Claes.
(900) Ja om hem wegh te jagen hadje niet van doen als een hand vol boonen met een blaes,
[p. 41]
Ik geloof vastelik dat onsen Jongen Sprink-haen dat soo heeft weten te smeden,
Om den ouwen somtijds om mosterd te senden, en ondertusschen de plaets van Luitenant te bekleden.
Wat sullewe noch al beleven! de vent is gewent alles te hebben op sijn gemak,
En om Soldaet te wesen is hy even soo bequaem als een kous tot een peper sak.
(905) Wat magh den sukkelaer beginnen! hy mach den degen wel dragen,
Maer hy past hem al eveleens op zy gelijk het vijfde rat aen de wagen.
Hoe lelijk wilter noch haperen komet daer eens ter deegh op aen,
’k Wet hy datelijk sijn piek sal schuren en voort poort sluyten deur gaen.
Daer is de man selfs: waer droes heeft hy dese pluymen van daen gekregen?
(910) Ja ja nu sie ik wel warom dat ik dese nacht soo hert heb gelegen.
Maer soetjes dat hy ’t niet hoord.

Ulrich.
Joris ghy hebt nu langh by men gewoond,
En ’t is meer als redelijk dat men sijne oude dienaers wel loond.

Joris.
Wel geseyd,

Ulrich.
Soo heb ik ook u gedane diensten nu te vergelden voor genomen.
Je weet wel wat voor een offiçie dat ik jegenwoordigh heb bekomen.

Ioris.
(915) Recht.

Ulrich.
En alsoo nu eenige honorabele charges aen mijn te vergeven staen,
Soo is d’intentie uw persoon in dese gelegentheyd niet voorby te gaen:
Hebbende dan op uw bequamheyd behoorlijk acht genomen,
Soo zijt ghy by ons soo veer in goede consideratie gekomen,
Dat ik geresolveerd ben jou te nemen voor mijnen Sergant.

Ioris.
(920) Sergant, segje soo?

Ulrich.
’t Is de meningh.

Joris.
Sootje gelieft de hand.
Maer sou’ker geen bezegelde briven van konnen bekomen by leven en sterven?

Ulrich.
Men geeft daer geen briven van.

[p. 42]
Joris.
Niet?

Ulrich.
Hoorje wel, je moetmen helpen werven,

Joris.
Daer weet ik raed toe, seght men maer hoe veel volks dat je begeerd.

Ulrich.
Ik weet datje gesojen en gebrajen, ja als kind in huys bent tot de swarte weerd,
(925) En daer is jeghenwoordigh al de loop van luye leegh-gangers en losse schroeven.

Ioris.
Volk als zaet, seght mijn maer het getal dat wy sullen behoeven.
Daer is niet een mothuys in de stad of als een snoek op solder soo ben ikker bekend:
Al wast midder nacht soo gaen alle deuren open als ik maer eens segh ik bent:

Ulrich.
Dat zijn de rechte wateren om sulke vissen als wy soeken in te vangen.

Joris.
(930) Op een geesseling en een brand-merk sulje soo nau niet sien, denk ik, alsse niet en zijn gehangen.

Ulrich.
Tut tut wat raekt ons dat alsse maer hebben haer gesonde leen,
En twee goeye vuysten.

Joris.
En met verlof, hoe veel been?

Ulrich.
Dat bescheyd zijn selfs: ’t is niet de pijne weerd dat ik je antwoord op je sotte reden.

Ioris.
Ik moet alles van te voren weten, want ik sou geren beslagen ten ys treden.

Ulrich.
(935) Jou spetiael Joost de giet-leugen, die salder wel sommige aen lokken door zijn soete tael.

Ioris.
De rechte man, want soo dikmaels als hy de waerheyd spreekt vliegt ’em een exter uyt sijn portugael,
Hy sou nimand een duyd schuldigh blijven, kon hy met leugens sijn schulden betalen,
Geen bequamer man in de wereld om de luy het net over ’t hooft te halen.

Ulrich.
Let wel datje wat kloek volk neemt.

Joris.
Hoe wiljese hebben, vet, mager, lank, kort of dik?

Ulrich.
(940) Mannen van een presentabel postuer gelijk als ghy en ik.

[p. 43]
Ioris.
Maer daer sal bier moeten wesen, of dat werk deughd nimendalle,
Want de vogels die wy soeken op den drank gelijk de vligen op den honich vallen.

Ulrich.
Ik geef je last maekt datter is.

Joris.
’t Is goed laet de rest op mijn staen.

Ulrich.
Ik sal altemet eens komen kijken hoeter gaet.

Ioris.
Doe jy dat, gaet somtijds eens af en aen.
(945) Hier heb ik nu een commissie die my niet ree en sal verdriten,
Want daer is niet dat ik liver doe, als drinken sonder geld te schiten.
Maer laet ik gaen henen en sien dat ik ons wat vrome krijgers opstik.
Uyt der muyten spreeuwen en koekoeken, en diergelijke slach als mijnen baes en ik.

ULRICH. JORIS.

HEt is daer binnen het rechte concilium* van alle rasebollen:
(950) Wat staet daer een volkjen in om haer rampaellie te vollen?
De luy die loeren hedendaeghs op de slemp als een hond op een sieke koe,
En daer de vrye labis is daer loopt alderhande slagh van volk na toe,
Niet alleen gemeen en geringh volk, maer ook luy met fulpe kleren
Komen daer al me haren darm vollen, en op straet soo schijnent heeren.
(955) Dan dat soumen daer te hoogh op stok loopen, ik ben dat werkjen al moe,
Darom sal’t best wesen dat ik hoe eer hoe liever ga spelen tap toe.
Ik wou datje eens gesien had hoe dat hem de sommige nepen,
Crijn Thomasse bier-baerd die was soo vol men most hem naer huys slepen,
’k Hadder plaisier in, hoe welt my geld kosten, soo sweepten Meus Melisse meugh,
(960) De vent laptentder in gelijk in een sak twee drie bier met eenen teugh,
Ja hy smeeterje een paertje binnen en dat schier met drooge lippen,
Al soetjes, sey ik soo, de kan komt de weerdin toe die moster niet me in slippen.
Je sout schier stikken alsjer in komt, want het rookter als in ’t voorburgh van de hel,
Darom salt meer als tijd wesen dat ikker een beetjen ordre in stel.
(965) Die weerdin weetmen de ratten te seer aen ’t spek te brengen: ’t is al avous mijn hertje,
Ik magh geen baer-bier, seyd de pry, vrientje neem naje dat startje:
Se suypt bier als een koe water, darom en is ’t geensins oorbaer daer langer te blijven:
[p. 44]
En laetse soo dronken wesen als een sop, noch sietse wel twee voor een te schrijven,
Darom Joris gaet seght daert gelagh op, en vraeght watter is verteerd,
(970) Want ik ben voor dat hoerekrijts schrijven al te lijdige verveerd.

Joris.
Soo en salder dan niet anders als de vloer vallen te vegen?
Je meughd den drank wel op seggen, maer je krijghd dan nimand meer aen den degen.

Ulrich.
We sullen maer verplaetsen en leggen de loop-plaets in ’t gulde vlies.

Joris.
Ba dat lout weer een beetje, sey den reyger, en hy sat achter een bies.

Ulrich.
(975) ’t Is seer eerlick volk die niet een predicatie en sullen versuymen,

Ioris.
Wen hadden anders ook niet qualijk geweest tot vrolijcke Gooltje in de pluymen.
’t Is waer ’t valter wat morsigh, maer se salje niet een bier schrijven te veel,
Se souter liever selfs by leggen, want se heeft de conscientie veel te eel.

Ulrich.
Het ismen daer al te morsich: ik hebber eens met eenigh geselschap gegeten,
(980) Wat had de slors gedaen? se had de hoender met dermen met al geregen aen de speten
En alsse op de tafel quamen, soo lagense in de schotel even als de meyskens in de mey.
Ga jy daer ik je segh.

Ioris.
’t Is mijn wel, brenght ons maer in een goey wey.

Ulrich.
Siet w’en sullen daer soo niet overloopen worden van alderhande rapiannis en canaelje.

Joris.
Wel fiat, alle dingen is bon, sey Bremer, en hy sag sijn wijfs poppegoed door en traelje.

PEERKE PUNT. HANS JURRIEN. JAN RATTIES.

(985) BY de luy is de neringh, seyde man, en krooy met de mosselen in de kerk,
Slijp scheren en messen, wel hey en vind ik hier by jou luy ook al geen werk?
Heefter imandt een verstompt mes ik salder weer een punt aen slijpen,
Slijp scheren en messen ik maekse soo scherp datse nijpen.
Ik sie wel al riep ik mijn selven te barsten hier en valt niet te doen,
(990) Wilt soo slecht af loopen soo sal mijn de slijp-steen niet meer konnen voen.
Darom wil ik dus niet langer loopen, maer gaen soeken een ander hanteringh,
En eer ik by Gurcum van honger sterven sou, ’k begaf men liver tot de vrye neringh.
[p. 45]
Daer is bet eene stuyver mee te verdinen, ja men winter dik soo veel op eenen dagh,
Datmender gemakkelijk een hele week op luy en leegh gaen magh,
(995) En alsset den hemel een luttje zegenen wil, een jonk kerel kander eerlijk de kost op krijgen,
Ik wil de steen dus niet meer achter aen loopen, dat ik naer mijn adem moet hijgen,
De gauwigheyd van de hand werpt vry wat anders af voor dieder mee weet om te gaen
En, wordjer al eens op gevangen ’t is met een quaed half uer gedaen.
Ik moet alevewel ’t een of ’t ander aen vangen, ’k en kan dus niet langer leven.
(1000) ’k Weet raed, daer word volk gewurven, ’k machme voor een tijd in dienst begeven.
Maer wat verleend ons den hemel hier?

Hans Jurrien.
Hier hebje de niuwe deunen, hier mannen hier.
Ik geeffer een om een halve stuyver dat en is immers niet te dier,
Dat ikje ouwe grollen brocht, van den ouwen Hillebrand, Kort Rosijn of Tijsken van der schilden,
Ik en souje selver niet raeyen datjer je penningen aen verspilden,
(1005) Maer dit zijn alsamen moye en niuwe deunen, loop mannen loop,
Gunt de kramer de penningh: van daegh heeft hy den dolle koop.

Hy begint
een liettjen
te lesen.

Wie wil hooren singe
Van vreugden een nieuw lied,
Al watter kortelinge
(1010) t’ Antwerpen is geschied,
Al van een aerdigh meysjen
Haer vrijden een jongh gesel.
Se hadden samen een reysje,
Ie weet alle dingen wel.

(1015) Hier hebje noch een ander raer stukjen van een dochter die haer eygen kind verdrinkt
Het gaet soo beweeghlijk, dat hy schier moet krijten die ’t leest of singht,
Al hadje by manier van spreken een stenen hert, je wierter deur bewogen,
De beul selfs en sou’t niet konnen singen als met de tranen in de oogen,
Een van mijn makkers songt op een boeren kermis over een wijl,
(1020) De boeren die huylden als hof-honden, ja se kreten snot en quijl.
Coop huys-lie coop, alsjet gelesen hebt soo kenjet bequamelijk opje deuren plakken,
Nimant niet? ist mogelijk? se zijn ’t geld weerd om te verkakken.

Pierke Punt.
’t Gaet hem, sie ’kwel, al me als mijn,

Hans Jurrien.
Wel heb ik jou daer, Pierke Punt?
[p. 46]
Hoe gatetje al spetiael?

Pierke Punt.
Al slappjes, gelijckje wel denken kunt.
(1025) Het gater soo slecht datter nau een stuyver meer is te winnen,
Wilter soo toegaen, soo weet ik niet wat ik in ’t end sal beginnen,
Ja vraeghd hoet mijn al gaet, ’t isser noch al kael en gesond.

Hans Jurrien.
De schortingh heeftet hier ook,

Pierke Punt.
Hoe naer weeghd de beurs al me geen pond?

Hans Iurrien.
Wat raed maet? en ondertusschen kan men qualijk handen en voeten eten,

Pierke Punt.
(1030) Sooje mijnen raed volgen wild ik meen dat ik mogelijk een middel sal weeten
Dat we onsen dorst eens ruyterlijk sullen lessen, en krijgen noch geld in de hand.

Hans Iurrien.
Datjemen daer raed toe wist, ik hieldje by naer voor eenen halven zant,
Maer hoe sou jy dat soo konnen stellen mijn goe maet dat wy souwen raken aen’t lurken.

Pierke Punt.
Ho ho practica is multiplex, sey de duyvel, en hy at den rijsten bry met hooy- vurken.

Jan Ratties.
(1035) Ratten en muysen doe ik verhuysen, rattekruyd, manne wie wilder an?

Hans Jurrien.
O bloed hoe is dien tulle broer sijn wambas geboord met passement van twee stuyvers de kan!

Ian Ratties.
Hier hebj’et origenele kruyd voor ratten en muysen puer excelent en suyver.
Ik geef soo veel om een oortjen, als een ander om een halve stuyver.
Ik heb daer effen noch een briefken aen een seker heerschop verkocht
(1040) Die my boven mijn geld noch eenen beker ouwen Teunis op de hand brocht.
Al die ’t gebruykt hebben, en hebben zederd geen ongedierd meer vernomen.

Pierke Punt.
’k En sou die vent niet raeyen dat hy in den ratten hemel sou komen,
Want se souwen hem van quaedheyd op slokken voor een onbijt.

Jan Ratties.
Koop manne, koop, en maekt u al ’t ongediert quijt,
(1045) Goeden dagh vrienden: wilje geen goed rattekruyd koopen?
Het salje huys t’eenemael suyveren al hadje ratten en muysen met hoopen.

[p. 47]
Pierke Punt.
Je bent hier qualijk geaddresseerd, je spreekt de verkeerden aen,
Want datter ratten of muysen t’ontsent quamen, vrient, se souwen haest van honger vergaen.

Ian Ratties.
Hoe naer woonje in ’t Hemelrijk datter niet en valt te drinken noch te eten.

Hans Iurrien.
(1050) Maer we souwen met sijne praet onsen eersten coor-sangh wel vergeten:
Ie seyd daer strax datje raed wist om te geraken met den bek in ’t nat,
En ik weet hoe imant te moey is, die in acht daegh niet eenen goeyen en heeft gehad.

Pierke Punt.
Hoor hier, je weet wel datter jegenwoordigh volk word aengenomen.

Hans Iurrien.
Al recht.

Pierke Punt.
Daer moetje weten taptmen bier als spek by den hals voor al dider komen
(1055) En daer by soo hebjer!

Hans Iurrien.
Een orientaelje, denk ik? men dunkt dat ik den reuk al in de neus voel

Pierke Punt.
Let op die punten, sey de paep, en hy stak sijn elleboogh door de preek-stoel,
Wilje metmen mee gaen ik salje leyden daer louter wat is ten besten.

Hans Iurrien.
Dat soumen al evel eens smerten gelijk als eenen ezel het vesten,
Maer als ikje de waerheyd sal seggen, ’k en heb geen grooten trek om Soldaet te zijn.

Pierke Punt.
(1060) Nodeloose sorgh, ga jy slecht maer me met mijn.
Je selt immers wel soo langh soldaet wesen alsser wat valt te tappen?

Ian Ratties.
Die sou mender wel meer vinden.

Pierke Punt.
We sullender elk een vaen binnen lappen,
En kennewe ons wat strak houwen, we krijgen noch wel een stuk geld op de hand.

Ian Ratties.
Recht uyt geseyd manne je maekt men bylo eenen waterigen tand.
(1065) Weetje ergens sulkenen vrye, soo bid ikje laet ik me van den buyd deylen,
Nae sulken goeden have daer sou ik wel me willen na toe zeylen,
Want je spreekter soo smakelijk af dat ik de kittelingh schier gevoel alree.

[p. 48]
Pierke Punt.
Wel dat magh ik wel lyen wiljy de weerd van Byseveld slachten en slenderen me.

Hans Iurrien.
Maer als ikje geseyd heb, ’ken sou niet geren op die blauwe erreten te gast genoit wesen.

Pierke Punt.
(1070) Meenje dat ik ook gek zy? ik weet niet waer jy voor mooght vreesen,
Dat je dat meend maet, ’t is mijn ook maer om de nobele lek te doen.
En soo ras die ophoud soo steke we het roer in de hegh, en nemen ons paspoort onder de schoen.

Hans Iurrien.
Fiat, we sellen wakkere basen wesen voor soo langh als het neppen sal duren,

Pierke Punt.
En als dat ophoud soo sullewe gaen sien om een goed henen komen, en de piek schuren.
(1075) Ik ben soo gek niet als mijn muts wel staet: siet men daer vry voor aen,
Dat ik van die maets niet en ben die haer voor vijf stuyvers daeghs souwe laten dood slaen.

Hans Iurrien.
Soo is dan de menigh niet je selven vast te maken?

Pierke Punt.
Wel dat sou ik hopen.

Hans Iurrien.
Kom gaeuwe dan hoe eer hoe liver.

Ian Ratties.
Set op nou de bier sluys en laet alle darmen vol loopen.

WYBRAND. VLRICH.

Wybrand.
SIet buerman ik sagh dat ik met goedheyd en met quaedheyd al evenveel kreegh:
(1080) In de plaets van’t wijf wat goeds te doen, soo sal ik my selven docht ik doen wat deeg.
Ik legger temets een vuertjen voor aen, en daer gae ik tegen sitten met mijn schenen:
Ik tap een kanneken van den besten, en dat set ik tusschen mijn beenen,
En of mijn wijf geselschap krijghd, ik doe soo en laet haer begaen,
Ik hou men of ik geen wijf en had, en ik en trek haer niet meer aen.
(1085) En ik vindmen daer vry geruster by, als by dat knibbelen en kijven.

Ulrich.
Wel hey is dit de man die noch onlanx praten van te ontlijven?

Wybrand.
In plaets van druyp-neus soo krijgh ik nu somtijds een listentie na men oor.

[p. 49]
Ulrich.
Ik springh schier uyt mijnen draeghband dat ik sulke dinge vanje hoor.
Ik sal’t bylo t’onsend niet verdragen maer my daer over wreken,
(1090) Al sou ik een heelen dagh niet doen als vermoorden en dood steken.

Wybrand.
Nochtans is men geseyd datje Jonker Godefroy op straet feestelijk hebt gegroet.
En je weet wel wat de luy seggen.

Ulrich.
Jy weet niet waert verken vast is dat doet.
Je moet weten komen en komen is twee: dat hy by my quam was om een ander reden,
Hy had een duel aenstaende, en quam my versoeken de plaets van secunde te bekleeden.
(1095) Hy weet wel dat wy krijgs-lie besukt staen op’t kittelige point d’honneur:*
Maer wat mag ik tegen jou seggen, jy luy platters neemt een dingen soo niet au coeur,
Daer ik en mijns gelijk om een haver caf souwen in duel gaen stappen,
Ja om een halve dementi souwen wy malkander heel emmers bloed aftappen.

Wybrand.
Je gaet ook grof als je begind.

Ulrich.
O live maettje desen degen is al te eel.

Wybrand.
(1100) Ik weet niet wat de jouwen is, maer de mijnen en deughd in den eersamen niet veel.

Ulrich.
’t Is voor ons maer te bruyloft gaen sich in ’t open veld voor de klingh te ontblooten.

Wybrand.
’k Heb liver dat jyt doet als ik: ken hou niet meer van steken en stooten.
Ik ben seker soo gek niet dat ik mijn in perijkel sou stellen om een stinkend wijf.

Ulrich.
Raekt jou de eer soo weynig buerman? soo benje wel een ongevoelijk katijf.
(1105) Neen ik warachtigh, sou ik lyen dat d’een voor en d’ander na t’ontsend souwen komen toe vloeyen!
Ik stonter liver alle ure schrap voor, ja souwer liver lijf om lijf om tornoyen.
Ik hou hem maer voor eenen schijtebroek, die voor een boos wijf swicht.

Wybrand.
Maer weetje wel die sijn neus afsnijd, die schent sijn eygen aengesicht.
Dewijl j’et niet kond beletten, is ’t dan niet beter datjet stillekens gaet smoren,
(1110) Als datje de neus niet buyten de deur kend steken, of datje koekoek en hooren-beest moet hooren?

[p. 50]
Ulrich.
Dats wel goed voor sulke flauhertige gesellen en slappe maettjes als jy en jous gelijk.

Wybrand.
’t Isje alreeds vergeten sie’k wel, datje de Jongens aenje gat had met drek en slijk.
Warom chargeerdejese doen niet? se ripen immers koekkoek, horendrager en diergelijken?

Ulrich.
Dat sou een schoone genereusheyd wesen sijn couragie tegen een deel gat jongers te laten blijken:
(1115) Maer ik moetet jou ten besten houwen, je oordeeld van de militaire als den blinde van de kleur.
’t Is maer roose voor de verkens: ik sie wel je bent geen man van vigeur.

Wybrand.
Maer mijne goeye vriend laet ikje raeyen, laet dese hevigheyd doch wat verkoelen,
En doet al me gelijk als ik, je seltter je vry geruster by gevoelen.
Anders soo vrees ik datje al dese fanferres noch eens lelijk beklagen seld.

Ulrich.
(1120) Datjemen soo goeyen vriend niet en waerd ik gafje men handschoen, en daeghdeje te veld.

Wybrand.
Ik ben ik ik noch vechterken noch smijterken, sey den Braber: j’en hebt hier je man niet gevonden.

Ulrich.
Soo souje wat voorsichtiger praten, want wy vallen al te liberael met een lijf vol wonden.

Wybrand.
Je bent nu ook besukt qualijk gebakerd: hoe valje nu dus beus?

Ulrich.
Wy zijn ’t rechte kruydje roerdmen niet.

Wybrand.
Heer wat valje tans querelleus!
(1125) ’t Geen dat ik je segh, segh ik als een dieje geren ten besten sou rayen.

Ulrich.
’k Wensje goen dagh. Ik sie wel krijgslie by platters is even als uylen by bonte krayen.

Wybrand.
Je gaet daerje gaet, ik wouje niet gekker wensen, al waerje mijn eygen broer.
De vent die praet als eenen Hercules, en ondertusschen soo is ’t eenen bloyen loer,
Ja eenen jongen sou hem doen loopen: om de waerheyd te seggen men sou sulke basen
(1130) Met goed fatsoen konnen vergelijken by die opgeblasen blasen,
Die door het minste steekje van een spel t’effens al de wind ontschiet,
Darom maghmen wel seggen als niet komt tot yet soo kentet sijn selven niet.
Hoe wil hy dese sotte glori noch eens in ’t end beklagen!
[p. 51]
’t Zijn altemael geen koks, die lange messen dragen.

PIERKE PUNT. HANS JURRIEN. JAN RATTIES. JORIS.

Pierke Punt.
(1135) HEeft onsen toekomenden Hopman sulken Jongen wijf genomen wat gink de kerel aen?

Hans Iurrien.
Daer aen sieje wel dattet een os noch goed doet, dat hy by een koe op stal magh staen.

Ian Ratties.
Nu word ik werom indachtigh dat Dirk oom mijn soo dikmaels placht te raeyen:
Set je leven geen winkel op Jan neef, seydi, soo lang alsje by de huyse genoegh hebt te naeyen.

Pierke Punt.
Hy had niet qualijk gedaen dat hy dien raed ook had gevolghd, maer ermen knecht,
(1140) Hy had noch een schepel te malen, en daer heeft hy een heelen meulen om op gerecht.

Hans Iurrien.
Hy heeft dat jonge wijf mogelijk genomen om sijn voeten werm te maken.

Pierke Punt.
Om sijn geslacht te vergrooten denk ik, want ’t is de wegh om aen veel swagers te geraken.

Ian Ratties.
Ik geloof ook datter altemets al gaet goen dagh broertje.

Hans Iurrien.
Wie sou anders vermoen,
Heeft den ouwen in sijn jeughd mogelijk andere de horens geplandt, ’t is niet vreemt dat se ’t hem nu doen.

Ian Ratties.
(1145) ’k Heb wel hooren seggen dat hy al een sportelingh haentje is geweest van sijn leven.

Pierke Punt.
Is’t dan vreeemt dats’em nu met ’t selfde sop overgiten, en van’t eygelaken een rokjen geven,
Om de waerheyd te seggen, wat issest anders als leer om leer.
Soo hy in sijn jonkheyd aen andere gedaen heeft soo doensem in sijn ouderdom nu weer.
Maer we sellen Ioris Bukkingh ergens aentreffen sou ik hopen:
(1150) Docht ik het niet wel het kalf sou sijn moer vinden al sou’t sijn selven te bersten loopen.

Hans Iurrien.
Kom laet ons hem aenspreken.

Pierke Punt.
Signeur Buckemio we hebben verstaje wel verstaen.

Joris.
Ik docht anders of j’et verseten had, maek kort, want ik moet gaen.

[p. 52]
Pierke Punt.
We souwen mijn heer wel bidden verstaje wel,

Ioris.
’k Sou denken datse metmen begosten te gekken,
Indien den tijtel van mijn heer nu soo gemeen niet was dat m’er kakhuysen me sou dekken.
(1155) Signeur Buckemios waer halense dese extravagente tijtels van daen?
Hebje wat te seggen soo maket kort, want ik kan verstaje wel niet langh staen,
Verstaje wel. Signeur Buckemio! ik sie wel live kinderen krijgen live namen.

Pierke Punt.
Ie seld wel half gissen warom datwe verstaje wel hier eens byje quamen.

Joris.
’t Beginsel was altoos naer ik heb konnen hooren, we hebben verstaje wel verstaen.
(1160) Wat is nu eygentlijk de conclusie?

Pierke Punt. Hans Iurrien. Jan Ratties.
We wouwen wel dat je ons met onse drien naemt aen.

Joris.
Houd houd al soetties! we kennen wel al te gelijk singen, maer niet spreken.
Wat sou men de luy met sulken onfatsoenelijk geroep het hooft breken!
Ie bent een hoop onverstandigh volk sie ’k wel, wilje iet seggen, segget gaende ik ga heen.

Pierke Punt.
We hebben gehoord.

Hans Jurrien.
Dat jen baes besich is,

Ian Ratties.
Met eenigh volk te krijgen by een.

Ioris.
(1165) ’t Kost wel wesen,

Pierke Punt.
Soo wouwe men heer wel gebeden hebben,

Hans Iurrien.
Datwe dienst mochten bekomen,

Ian Ratties.
En dat we

Ioris.
Wel.

Pierke Punt.
Door mijn heers faveur en gunst

[p. 53]
Ioris.
Ia.

Hans Iurrien.
Onder de compagnie mochten worden genomen.

Ioris.
Se zijn al tamelijk wel ter been se souwender goed voor sijn als ter eens op een marcheren gink.

Pierke Punt.
Soo ’t mijn heer geliefden wy wilden wel dat hy ons in sijnen dienst ontfink.

Hans Iurrien.
We belovenje we sellen je dinen als eerlijke en getrouwe Soldaten.

Joris.
(1170) Kom gaet dan me. Alse men ook soo mijn heeren kan ik de bloeyen ook niet verlegen laten.

ULRICH.

DAer komt volks genoegh om te suypen, maer daer en bijt nimand seer aen,
Wil dit niet beteren soo wilt met onse wervinge al slappjes voortgaen.
In ’t giten en swelgen zijn de mannen wel mannen en loutere gasten,
Maer als ’t op een dienst nemen komt soo en wilder nimand toe-tasten.
(1175) Recht uyt geseyd dit werckjen en gaet niet altewel naer mijnen sin,
En ondertusschen soo wortet mijn beurs lijdige gewaer, want het gater al diep in.
Ik sal lanksaem mijn volk krijgen dat begin ik nu te vreesen.

JORIS. PIERKE PUNT. JAN RATTIES. HANS JURRIEN.

Joris.
HOu moed baes, hou moed, kijk hier kakt een koe soo veel als seven meesen.
Besietmen dit troyken eens, dat ik je hier gelijk toe voer.

Ulrich.
(1180) Waer komen dees maets van daen?

Ioris.
Eerst van haer vaer, en daer naer van haer moer.

Ulrich.
Waer hebje dese gesellen achter loopen? je weetse warachtigh op te stikken!
Dit zijn drie drollige snoes-hanen.

Joris.
Maer datj’et weet s’en willen niet wel strond pikken.

[p. 54]
Ulrich.
Ik moet warachtigh bekennen Joris dat jy je volkje vinden kunt.
Wat doen de maets voor hand werk, en hoe hitense?

Joris.
Desen heet Peerke Punt.
(1185) En ’t is eenen slijper die ons wonder sal te pas komen.

Ulrich.
Hoe kan ik dat begrijpen?

Ioris.
Als onse degens plomp gevochten zijn, dan sal hy der weer punt aen slijpen,
En daer is al veel aen gelegen dat men altoos versien is van een wel stekend geweer.

Ulrich.
Draegh jy daer seker sorgh voor? ik moet bekennen je siet al vry veer.

Joris.
Hy doet dingen van de ander wereld, ja hy souje by manier van spreken
(1190) Het spits van je baerd soo scherp maken, dat j’er me door een eyke plank sout steken.

Pierke Punt.
Hebje eenige verroeste daggen of dolken, soo jese mijn ter hand steld,
Ik salder weer punt aen maken, en slijpense soo klaer dat j’er je selven in spigelen seld.

Ioris.
Je sout het je leven niet willen gelooven hoe hy alle ouwe degens weer weet te verstalen.

Ulrich.
Dat hy daer raed toe wist, wat sou hyder noch eenen grooten schat uyt halen!
(1195) Ik wilje wel versekeren kost jy alle ouwe degens weerom op snee en steek setten maet,
Dat je haest met al de pot-pennigen deurgingt van die maets wiens wijser op ses uren staet.
Wat is dit nu voor een kerel? dit is ook al een wonder compeer.

Ioris.
Al goed slagh.
Sijnen naem is Hans Jurrien Fresser van Poetsen ensenbagh:
Ik geloof niet datje licht zijns gelijk sout konnen vinden in ’t eten,
(1200) Het sou ’t eerst van sijn leven niet zijn dat hy der een ham met een schapen-boud had binnen gesmeten.
Een dousijn pekel-haringen daer kan hy mooytjes voor een onbijt me door gaen.

Ulrich.
O elekaerten wat moet hy dan biers van doen hebben om sijnen dorst naer behoren te verslaen!
Wat quelmen die vogel! ja seker laet hy der sulke brokke sakken!
Soo wil ik hem wel versekeren, dat hy op mijnen tee niet en sal kakken.
(1205) En wat ben jy voor een Lansman?

[p. 55]
Hans Iurrien.
Ik ben van Emden van daen.

Ioris.
Daer had hy een kleyn ongelukje: hy was wat vroeger als sijn buren opgestaen.

Hans Jurrien.
Van daer gink ik naer Bremen, en se vilen men daer soo hert dat ikker niet langer kon leven.

Ioris.
Hy valt wat fijn in de religie moetje weten.

Ulrich.
Hoe naer is hy om de schrift verdreven?

Ioris.
Recht. En daer by had hy sich tegen het achtste gebod soo al een beetje ontgaen.
(1210) Maer men seyd die noit en viel en behoefden ook niet weer op te staen.

Ulrich.
Haperdenter een luttjen?

Ioris.
Wat hoeftmen ook alles soo diep te ondervragen.
De man is wel, hy isser Stads-bo gemaekt, maer hy most de bus op den rugh dragen.
Maer al kreeg hy der twee af twee an, hy slacht de hoeren, hy isser onnosel aen geraekt.

Ulrich.
Voor mijn part ik en sal soo nau niet sien, als hy ’t ons maer wel maekt.
(1215) Wat is jou hand-werck?

Jan Ratties.
Ik doe alderhande schadelijk gedierd verhuysen.

Ioris.
Siet hem daer vry voor aen hy heefter al veel op sijn schey, doch ’t waren meest ratten en muysen:
’t Is al een quaed moordenaertje.

Ulrich.
Maer hoe veel neemt hy wel van ’t dousijn?

Ioris.
Y baes de mannen sijn duysend: se hebben al ter scherper examinatie geweest voor mijn:
Se sullen voor my niet mank gaen: ik kan met een half oogh sien watse wegen.

Ulrich.
(1220) Wel mannen ik neemje aen.

Ioris.
Maer se praten van een te vegen!

Pierke Punt.
Indien ’t heerschop geliefde, we hadden verstaje wel op de hand geren wat.

[p. 56]
Ioris.
Steld die dingen in sijn discretie: ik versekerje hy sel wel maken datj’et geeren had.

Hans Jurrien.
We sellen dan de liberaliteyt van ’t heerschop afwachten.

Ioris.
Ie spreekt als eerlijcke soldaten.
Seght sooj’et begeerd, en ’t sal anders geschien, want hy sal ’t onder hem niet laten.

Ulrich.
(1225) Gaet geeftse geweer, stelter twee onder ’t eerste, en de derde onder ’t tweede rot.

Ioris.
’t Sa alon, ghylie sult elk een stink-roer hebben, en ghy een piek met een vierslot.

VYFDE BEDRYF.*

FOBUS. JORIS. ULRICH.

HOe ongelijk word de kost gewonnen! den eenen windt hem met leegh gaen, en de anderen moet slaven.
Hoe veel gater hier met de handen in de sak, daer ik moet loopen en draven.
Men maekt by naer een uer-werk van men, ja mijn getrentel neemt noyt end:
(1230) Maer ik sie wel al is een dinge moeyelijk men worttet noch al gewent,
Laet sien eens waer sal ik best het huys vinden? dat ik men niet en vergisse:
Dit is aldernaest den regenboogh, en tegen over het gulde kruys dit kan niet misse:
Ik macher eens aen kloppen om te sien op Hopman Ulrich tuys is.
Joris van binnen.
O bloed ’t is den onder wacht-meester hier moetje uyt baes dats wis.
Ulrich spreekt van binnen.
(1235) Wat raet?

Ioris.
’k Sal sien of ik wat versiren kan om dese swarigheyd te ontkomen.

Fobus.
Is den baes tuys Joris?

Ioris.
Verseker is hy, want hy heeft van de morgen noch wat ingenomen.

Fobus.
Heeft hy van de mergen wat ingenomen soo isset werk hier bekaeyd.

Ioris.
Soo ister gesteld:
Hy heeft een infusie van robarber genomen, want hy is vry wat met de gal gequeld,
[p. 57]
Ik kom soo uyt sijn kamer, en naer ik aen den reuk heb konnen merken,
(1240) Soo geloof ik dat de medicijnen al hebben beginnen te werken.

Fobus.
Dat komt soo qualijk alst magh: ik had anders last hem te seggen aen,
Dat hy binnen een uer met eenigh gecommandeert volk most uytgaen.

Ioris.
Quamje darom seker! o bloemerherten hoe wil hem dit spijten!
Hy sal van quaedheyd ’t haer uyt sijn hooft trekken en op sijn tanden bijten.
(1245) Ik moet ’t hem al eveleens eens gaen seggen dat je daerom gekomen zijt.
Joris in en uyt.

Fobus.
Wel wat seyd den Hopman!

Ioris.
Wat sou hy seggen hy barst van spijt,
Hy wil hebben dat ik om den doctor ga. Je kont hem ook noit qualijker aentreffen.

Fobus.
Sta wat, wat sal den doctor doen?

Ioris.
De purgatie opstoppen.

Fobus.
Laet hem aen die sak niet heffen,
Want daer is niet me te gekken: dat was somtijds om sijn gesondheyd te doen.

Ioris.
(1250) Ia daer vraegd hy veel naer alsser slands-dienst aen hangt, maer laet ik men gaen spoen.

Fobus.
Wel hey benje gek stijn? wilt bylo sulke sotte dingen niet beginnen.

Ioris.
Soo souj’et hem afraeyen?

Fobus.
Sou ik niet? is de kerel heel berooft van sinnen?
Ik sal liver sijn indispositie te kennen geven, en maken dat een ander in de plaets sal gaen.

Joris.
Ie meuchtet doen, maer ’t sal hem soo spijten, dat hy sijn selven sal slaen.
(1255) Kom vry te voorschijn baes, dat onweer is al verdwenen en overgevlogen.

Ulrich.
Wat sel ikje seggen Joris, je hebt daer wakker met een statige troni gelogen.

[p. 58]
Joris.
De goeye vrienden sieje wel die kend men alderbest in tijden van nood.

Ulrich.
Ie weet ook overal raed toe.

Ioris.
Behalven tot de dood.
Soo moetmen eenen steen verleggen, die ergens een goed vriend in de weegh is.

Ulrich.
(1260) Ik beloofje dat, je seltter de kan ook eens voor hebben alsse leegh is.

Joris.
Wat segje: moet je nu niet bekennen dat ik vol anderhande virtuyte ben?

[Ulrich.]*
’k Salderje wel deur helpen als ment met gestoffeerde leugens ontsnappen ken.

SYBILLE.

’k EN had mijn leven niet gelooft dat de ampten de luy soo konnen doen veranderen in maniren:
’k Wou datje eens saeght hoe mijnen ouwen met den degen op de neers gaet swiren.
(1265) Ik lacher altemets by mijn selven om dat ik schier ter neer sijgh.
Hy praet nu gestadigh niet anders, als van saken van oorlogh, en van krijgh,
Van steden te beleggen, van storm te loopen, en van bataeljes te geven.
In ’t bed verhaeld hy men wat Alexander en Julius Ceasar al hebben bedreven,
Hy laet sich voorstaen, dat hy bequaem is tot den oorlogh en de policy bey.
(1270) Honderd mael op eenen dagh raekt den degen in en uyt de schey:
Ja hy wortter niet een haer te goed toe om tegen sijnen schim te vechten:
Men seyd van apen, maer my dunkt dat ouwe gekken ook wel drollige kuren aenrechten,
Als eenen tweeden don Quixiot de la Manche, soo brageerd hy staegh door het huys,
En alsser eenigen dienst te doen is, dan isser by ’t heerschop nimand tuys.
(1275) Ik denk somtijds hoe past jou dat gewaet, even als een esel de leersen passen!
Arme knecht hadje den yseren hoed wat eer op geset, soo haden de hoorens daer soo niet duer gewassen,
Ik beken ik heb men in sijn impertinentie in ’t eerst al vry wat gequeld,
Maer nu denk ik, ik sie alle daegh comoedien voor niet en een ander kostense geld.
Het sal nu haest weer sijn beurt zijn dat hy sal moeten buyten trekken,
(1280) Soo hy werom met siekten of anders sijne poltronnery weet te bedekken,
Soo moet ik hem met spokery verveerd maken, want daer issi soo bangh voor als de duyvel voor ’t kruys.
[p. 59]
Ik sal hem wel sulken schrik aenjagen dat men hem met geen geweld en houd in huys,
En het ondertusschen soo stellen dat sijne absentie niet onnuttelijk sal worden versleten,
Want terwijlen dat hy Mars in ’t hooft heeft, soo sal ik Venus niet vergeten.

ULRICH. JORIS. FOBUS.

(1285) ’k WIlje wel rond uyt bekennen dat ik met allen verset stond,
Dat ik sulken onverwachte veranderingh in de goeye man vond.
Naer ik heb onthouden soo waren dat sijne eygen woorden.

Ioris.
Wel wat sey jy daer op?

Ulrich.
Ik praetten niet als van dood steken en vermoorden,
Van in duysend stukken te kappen en honderd steken te geven naer haer dood.

Joris.
(1290) Ie konter ook louter met de bree bijl in hakken alsje begint, sakerloot!
Ie sout de luy wel eenen schrik aen jagen met je ongemakkelijk praten.

Ulrich.
Daer geef ik niet om, de besukte bengels se mogen haer kater jagen laten.

Ioris.
Nou baes, kan ’t wesen soo latet wesen: datje noch praetten van wat afgerost.
Wat soumen de luy soo vermoorden, se hebben alteveel van wigen gekost.

Ulrich.
(1295) Begin jy ook al soo te praten? je selt geen ses schellingen voor die consultatie geniten.
’k En had mijn leven niet gelooft dat den degen soo weynigh met je sou beschiten.
Ik had gedocht dat je wat genereuser soudt hebben geworden door de handelingh van ’t geweer.
’kEbje geavanceerd, maer dat jemen soo langh niet gediend en had ik casseerdeje weer.

Ioris.
Daer’s de wacht-meester baes.

Ulrich.
De duyvel haeld de vent.

Joris.
Nou begindmen’t hooft te klouwen,
(1300) En strax praettemen van casseren,

Ulrich.
Ie moet den ouderdom wat ten besten houwen.

[p. 60]
Ioris.
Wat sal ik hem op de mou binden?

Ulrich.
Eer hy men siet seght dat ik siek ben.
Ik voel groote rommelingh in den buyk, en sal ondertussen eens gaen daer ’k nimand senden ken.

Fobus.
Goeden dagh meester Joris.

Joris.
Ongelukkiger als ik en isser noyt geboren.

Fobus.
Wat isser te doen?

Ioris.
Och nu is alle hoop met mijn verloren.

Fobus.
(1305) Wat ongeluk isje overkomen?

Ioris.
’k Weet niet warom dat ik mijn selven niet en verdoe.

Fobus.
Men moet soo desperaet niet praten.

Joris.
’k Hebber meer als reden toe.
’k En verwacht nu anders niet, als dat hy ’t met de dood sal moeten betalen.

Fobus.
Isser imand siek?

Joris.
Ik vrees hy sal den dagh van mergen niet halen.

Fobus.
Is’t mogelijk, wie isset?

Joris.
Hy salder nu voorseker me deurgaen, want
(1310) Hy had gisteren al verscheyde mael t’end in de hand:

Fobus.
Maer seght men eens, wie isset doch?

Ioris.
Och ik ongelukkigen duyvel.

Fobus.
Ik vraeghje, wie isser soo siek?

[p. 61]
Joris.
Siek? ja soo vol veyge teykenen als een ey vol suyvel.

Fobus.
Wel dit lijkt wel scheren: wie ist? ten minsten dat je men eens antwoord geeft:

Joris.
Wie sout wesen mijnen goeyen baes.

Fobus.
Ba soo, spreekt of vijst soo hoortmen* datje noch leeft,
(1315) Is de goeye man seker soo siek? ik quam anders om hem te commanderen.

Ioris.
O Heer hy moeyt hem met de wereld niet meer, darom dienj’em niet te troubleren.

Fobus.
Maer ondertusschen sel jyje geliven gereet te houwen voor jou persoon in ’t particulier.

Joris.
Hoe durfjet een eerlijk man te voren leggen! ik sou mijn meester verlaten in sulken dangier.
Mijn meester, mijne goeye meester, wat en souje niet van men seggen,
(1320) Dat ik de stad uyt liep om de luy dood te smijten, en liet jou in doods node leggen!
Mijn meester, mijn meester, och mijne goeye meester.

Fobus.
Nou ylive setje doch wat neer.

Ioris.
Ik weet best waer mijn de schoe wringhd: nimand hinkter aen een andermans seer.

Fobus.
Soo langh alsser leven is soo isser hoop: laet ons met den almenak een beter hopen.

Ioris.
Och mijnen goeyen baes jen sout niet sterven mocht ik jou leven met het mijne afkopen.

Fobus.
(1325) ’t Sal best zijn dat ik ga, en geeft te kennen hoe ikket vind gesteld.
Binnen.

Ioris.
Loopt vry aen de galgh, soo wordewe in lange niet weer vanje gequeld.

Ulrich.
Is de vent al wegh Joris?

Ioris.
Sijn leven isser nimand op den eersten van april beter versonden.

[p. 62]
Ulrich.
Een oud man is niet anders als een glas heb ik aen mijn selven bevonden.

Joris.
Wat banghigheyd quamje daer soo schilijk over?

Ulrich.
’t Was een spetie van een colicompas,
(1330) Dat my soo geweldigh tourmenteerde, dat ik niet en wist waer ik was:
’k En kantje niet seggen hoe mijn de winden in ’t gedermt’ staken, sneden en stiten,

Joris.
Ofje dat weer buerden, soo bind een hase vel voorje neers daer sullen de winden strax op los schiten,

Ulrich.
Daer en is niet me te gekken een oudman souwer soo somtijds me deurgaen.
Darom meen ik mijn van alle moeyte, en voor al van de militie te ontslaen:
(1335) Niet dat ikket uyt bloyheyd doe dat most nimand van men vertrouwen,
Daer heb ik ’t hert veel te hoog toe: maer om by ’t wijf een goed oogh in ’t zeyl te houwen.
En dat dunkt men dat wel soo raedsaem sal zijn als te gaen loopen uyt de stad.

Ioris.
Bellona mocht wel een paer krijgers verlisen, mijn dunkt de krijg heeft met ons al een gat.

Ulrich.
Ik heb alles rijpelijk overleyd, en om u mijne genomen resolutie te seggen,
(1340) De meyningh en is niet langer met de ringh kraegh gebordst te zijn, maer den degen neer te leggen
Ik heb mijnen buyk van den oorlogh al vol.

Ioris.
Ja wel of ment seyd of dat ment swijghd,
’k En sie niet, dat onse juffer noch eenen indiaense ketting van ons om den hals krijghd.

Ulrich.
Waer in sou de kettingh bestaen, dise van ons sou konnen krijgen.

Ioris.
Uyt afgesneden vyandelijke mannelijke instrumenten, die de indianen laten drogen en aen een snoer rijgen
(1345) En hangense dan de vrou van den Hopman om den hals, tot een teyken dat hyder veel heeft vermoord.

Ulrich.
Wie heefter sijn leven van sulkenen drolligen tour peerlen gehoord?

Ioris.
Sulke kettingen worden daer voor de beste juwelen aen de vrouwen geschonken.

Ulrich.
’k Versacher wel een vaen aen, dat ik eens een indise dame me mocht* sien sitten pronken

[p. 63]
Ioris.
Slans wijs is slans eer: dat is daer de groote mode en de aensienlijkste pracht,
(1350) Ia hoe dat een dame meer sulke peerlen aen haer snoer heeft, hoe datse meerder word geacht.

Ulrich.
Maer laet ons al die indiaense juwelen en kleynodien daer laten,
En wederom ter materie komen daer we van begosten te praten.
’t Is maer malligheyd vrome feyten te doen, want in plaets datme daer eer me behaeld,
Soo ist, hy doet niet meer als hy schuldigh is, en hy worter voor betaeld:
(1355) Darom soo sal ik soo dwaes niet zijn, dat ik mijn leven soo licht op offer.
’t Was een kleyn principael hadmen noch een provisie van lijven in de koffer,
Maer ’t quaetste datter van is, als men eens dood is men komt zijn leven niet weer.

Ioris.
Versint eer ghy begind.

Ulrich.
’k Moet mijn selven kennen ’k ben al te haestigh en rukte te licht van leer.

Ioris.
Men sal seggen dattet uyt bloyheyd geschiedt, en men sal ons al een luttjen met de waerheyd overtuygen.

Ulrich.
(1360) Ik weet wel daer een bie honigh uytsuyghd daer kan een pad wel fenijn uyt suygen.
Maer of de luy wat snappen en kakelen daer vraegh ik heel weynigh naer.
Hanght men dien degen van ’t lijf, soo doed den hoed weer ter syen neer, had daer
Torrend de pluymen daer af.

Ioris.
Naer ’t hem laet aensien soo loopt de krijgh geheel met ons ten enden.

Ulrich.
De veren sijn jou vereerd

Ioris.
Dankheft, sey de krepel, en hy kreegh een kruk in sijn lenden.

Ulrich.
(1365) Ik heb al langh genoegh gaen torssen met dit stuk koud yser op de zy.
Hanght de vocht-lepel in de wapen kast.

Joris.
Seer wel: ik hanger mijnen brood winder haest by.
Maer sullewet ons niet beklagen datwe ons dus van onse ampten gaen ontblooten?

Ulrich.
De resolutie is genomen.

[p. 64]
Ioris.
Als jyt goed vind, ’t is voor mijn ook been, sey den hond, en hy kakten koten.

Ulrich.
’t Behaeght mijn alsoo, en darom vraegh ikker niet naer of ment sus of soo duy.

Ioris.
(1370) In ’t scheyen van de merkt sieje wel soo kendmen gemenelijk de coop-luy.

SYBILLE. ULRICH. JORIS. GODEFROY. MELS.

DEn eersten aenslag was wel aengeleyd, maer heeft ons echter niet veel konnen baten
’k Had altoos wel vrees alst’er op aen quam, dat den bloyerd sijn ampt sou verlaten
Maer ’t best dat ikker van weet we hebben al meer pijlen op onse koker als een,
Hy magh doen wat hy wil ’k sal hem evenwel de baen wel doen ruymen soo ik meen.
(1375) Maer soettjes, daer is Jan tre saft.

Ulrich.
Wel waer hebje nu weer wesen klappeyen?
Dit komt weer uyt het collegie van de commeren, of uyt de vergadering van alle heybeyen.
’k Salder geen doekjes om winden, al dit geloop en staet men nimendal aen.
Ie seld by men komen en verlof vragen alsje ergens uyt wilt gaen,
Of daer sel meer als eenen duvel me spelen.

Sybille.
Soetties,wilje kijven,
De duvel is eenen quaje gek laetter die altoos van daen blijven.

Ulrich.
(1380) De duvel magh de duvel halen, en jou besukte kol-rijdster daer by.
Je seltmen noch voor mijnen sterf-dagh doen sterven, jy lichtveerdige pry.

Sybille.
De nikkers sullen noch eens aenje gat moeten komen, soo langh suljese tergen.

Ulrich.
Ik pas op de duvel noch op sijn moer.

Sybille.
En als hy eens quam dan soumen sijn gat niet weten te bergen.
(1385) Wat isser te doen Joris hoe komje dus loopen, seght hoe benje dus verbaest?

Ioris.
En hoor jy luy dan niet, hoe dattet daer binnen spookt en tierd en raest?

Ulrich.
Soo komet de luy gemenelijk aen alsse gek worden, ’k denk hy heeft ergens sitten dromen.

[p. 55]
Sybille.
Och daer hoor ikket ook!

Ulrich.
’t Most bylo evenwel hier niet komen.

Sybille.
Hoor, hoor!

Ulrich.
Y wijf laet ik wat achterje staen, och nu word ik ook verveerd.

Godefroy.
(1390) Ik koom door Plutoos last van onder uyt der eerd,
Hy eyst een koekkoek, een der knorrende gesellen
Die hier niet anders doen als ander menschen quellen,
Om hooren beesten is’t, dat ik u hier verschijn.

Ulrich.
Ik word soo koud als ys, de duvel komt om mijn.

Godefroy.
(1395) ’k Heb last om over al de koekkoek aen te pakken.

Ulrich.
’k Bedoemen: och ’t gewey begindmen schier t’ontsakken,

Godefroy.
Dat gemenelijk gebroed dat staegh de vrouwen plaeght
Dat wrokt, dat knord, dat kijft, en alle rust verjaeght,
En is niet anders weerd als hals en been te breken.

Ioris.
(1400) Naer ik hoor so sou de duvel hier wel de passie preken,

Ulrich.
Och Joris.

Joris.
Och Meester.

Ulrich.
Ik ben soo angh dat ikmen schier bepis.

Ioris.
Alles sal wel wesen soo de duvel hier slechts geen straed-schender en is.

Ulrich.
Het is op mijn gemunt.

Ioris.
Och juffrou wilt doch voorje goeyen man een woortjen ten besten spreken.

[p. 66]
Sybille.
’k En derfmen niet verroeren.

Joris.
Soo sal ik dan de duvel voor hem een keers aensteken.
(1405) Mijn alderliefste diabeltje, ’k machtje bidden laet onsen baes doch vry,
En wilje immers koekoeken eten, soo eet nabuer Wybrand, die is jonger koekoek als hy.
Ik weet wel jy luy stookt groote viren, maer ’t en isje evenwel niet te raeyen,
Want al leyje hem tegen ’theele vagevier j’en soud den ouwen knecht niet gaer brayen.

Godefroy.
Waer blijft Arostophox?

Ioris.
Ik vrees hier sal al meer duvel me spelen als een.
Mels uyt.
(1410) Docht ikket niet wel, de ikkers siek wel slachten de moniken s’en gaen ook niet geren alleen.

Sybille.
Is ’t nu niet wel gevloekt?

Ulrich.
Och dat ik nu Mercurius vleugels hadde.

Godefroy.
Warom dus langh vertukt? tsa vatterwe hem by de kladde.

Sybille.
Och man.

Ioris.
Och Meester, loop, y repje, soo je kent. Ulrich loopt wegh.

Godefroy.
Mijn dienaer gaet en siet waer dat de gek volend. Mels binnen.

Sybille.
(1415) Hoe bangh was den bloed-beulingh!

Godefroy.
’k Wed hy ’t huys niet weer sal derven genaken.

Joris.
Iy luy hebt ulespigels ranken inje gat, je weet te krepelen haest rap te maken.

Godefroy.
Waer nam hy de koers na toe? Mels uyt.

Mels.
Hy liep regelrecht op ’t huys van Wybrand aen,
En hy klopten alsof hy de deur op de vloer wilde loopen, tot datter wierd open gedaen.

[p. 67]
Ioris.
Past datje nu gau bent, dese gelegentheyd diend waer genomen,
(1420) Want ik loof niet, dat hy van de nacht weer ontrent het huys sal derven komen.

Sybille.
Daers geen nood af, want hy heeft de schrik nu al te seer op ’t lijf.

Godefroy.
Of hy evenwel met eenigh volk quam, ’t is dienstig datter wacht in ’t voor huys blijf.
Om op alle voor vallende gelegentheyd een wakend oogh te houwen,

Ioris.
Al quam hy met de heele ratel-wacht, wy sullenje tijds genoegh waerschouwen.

Godefroy.
(1425) Past wakker op.

Ioris.
Ga heen maer en laet dees twee Meesters voort met de smert begaen.
Sybille. Godefroy. Binnen.

Mels.
Maer makker souje geen raed weten om onsen dorst ondertussen eens te verslaen?

Ioris.
Hoor: terwijlen datje Meester vast besich is om eens van ’t maters vaettjen te swikken,
Soo sullen wy’t paters vaettjen ontsteken haddaer, en eens louter samen om likken.

WYBRAND. ULRICH.

’t GEen dat ik segh dat segh ik om beste wil, darom soo bid ikje volgd mijnen raed.
(1430) Gaet naer huys terwijl ’t noch donker is, nu zijn de klappeyen noch van de straet.

Ulrich.
’t Is wel waer, maer de nikkers souwen al weer komen sou ik vreesen,
En dan sou altemets de leste dwalingh erger als de eerste wesen.

Wybrand.
Kom gawe, ik raye als een vriend, want wachje soo langh dat de winkels open gaen,
Soo hebje strax tot Swarte Nel het voorhuys vol Brandewijn drinkers staen.
(1435) Ook sal’t haest tijd worden dat onsen buer-man sal gaen blasen heete weggen,
En sooje de luy gewaer worden, soo salder strax een ider t’zijn van seggen.

Ulrich.
Maer ik denk alles laet hem seggen: of de luy wat praten wat roerd mijn dat.
’k Heb liver een dousijn leugens, moetje weten, als eenen duvel aen mijn gat.
Maer dewijl jyt soo goed vind soo sal ik evenwel gaen, al en ist ons niet altewel te rayen,
[p. 68]
(1440) Want ik heb wel konnen merken dat het de ikkers wonder op ons hebben gelayen.

Wybrand.
Ie bent ook lijdige swaerhoofdigh: ik versekerje datter geen swarigheyd wesen sel.

Ulrich.
’k En sou niet geren moetje weten met Belsebuls afgesanter een speel-reysje doen na de hel.

Wybrand.
Wel wats dat?
Godefroy en Mels uit.

Ulrich.
Docht ikket niet wel, kom laet ons hier in dit hoekje neer duyken.

Wybrand.
’s En konnen ons hier niet sien.

Ulrich.
Maer ik vrees se sellen ons ruyken.

Godefroy.
(1445) Ie hebt je selven hoop ik emmers onderstusschen wat goeds gedaen.

Mels.
Yget Jonker we hebben ons neus soo te weyk geleyd in den nobelen traen:
Het ginker louter avous a moy, la komen de seep we sellen morgen wassen:
Sulke vetties souwen maken dat me de broek te nau sou worden en twambas niet langer passen,
Ik loof dat ik dese nacht een aenwas heb gehad van een half dousijn pont smeer.

Godefroy.
(1450) Ik hoor wel watter af is ’t is heel goed rimen snyen uyt een andermans leer.

Wybrand.
Naer mijn dunkt soo heb ik die duvels van mijn leven wel meer hooren spreken.

Ulrich.
Houdje hooft toch binnen, want sagense ons, se souwen ons de hals breken.

Godefroy.
Slaed de mantel om d’ooren, dat men ons niet kend of imand tegen quam misschien.

Ulrich.
Houje binnen, houje binnen.

Wybrand.
Ik moet die ikkers eens ter deegh onder de stert sien.

Mels.
(1455) ’k Verklaerje Jonker wy hebben soo veel vreugd met de wijn gehad als jy met de juffer.

Godefroy.
De wijn af te dringen, en ’t wijf af te soenen, het staetem heel schoon den ouwen suffer?
Godefroy en Mels binnen.

Wybrand.
Ik docht wel dattet sulken werk was.

[p. 69]
Ulrich.
Laet je niet sien of we worden opgesnapt.

Wybrand.
Komt vry uyter muyten, daer is geen swarigheyd, de duyvel heeft hem al beklapt,
Ik hebt finael al wegh warom datse hier gekomen zijn dees twee geesten.

Ulrich.
(1460) Warom meenje?

Wybrand.
Om op sijn Noord Hollands t’jouwend een luttjen te komen queesten,
Wat sal ikje seggen? live vriend ik heb daer den heelen hutspot ontdekt.
Het is men leet van jouwen twegen, datmen soo schandelijk met je gekt,
Je kend dit spook soo wel als ik.

Ulrich.
Wat seghje?

Wybrand.
Wel te weten.
Den eenen naer ik merk heeft achter je wijf, en den anderen achterje wijn her geseten.
(1465) ’t Is Godefroy met sijn dinaer.

Ulrich.
’t Mocht de galgh met de dieven zijn.
Maer wat meenje, sou’t de duvel niet wel konnen wesen in haren schijn?
Die haer gedaente had aengenomen, om mijn te komen quellen.

Wybrand.
Ik seghje noch eens ’t is Godefroy met sijn knecht, en naer ik heb konnen hooren aen de gesellen
Soo hebbense je wijn afgedronken, en je wijf afgesoend daer by.

Ulrich.
(1470) Y live gaet eens met men en siet eens hoe ikse sal knelis duvelen die besukte pry.

ULRICH. SYBILLE. WYBRAND. JORIS.

Ulrich.
IK salje dat verleren, dat sweer ik, jy besukte ritsige kockedroelje,
Men behoordje met je gat op een hekel te setten jy weige pompoelje,
’k En geloof niet dat men in ’t heele land sulken stael sou konnen vinden als jy bent,
De beul isser te goed toe dat hy sijn handen aen je schend.
(1475) Maer mijn tongh is niet bequaem om jou quaeds genoegh te seggen.

Sybille.
Wat breeder dingen zijn dit, sey Jan oom, en hy sagh drie schollen in een schotel leggen!

[p. 70]
Ulrich.
Derf jyder noch om lachen, jy ombeschaemde verken, jy lichtveerdige fleers?

Sybille.
Ben ik een verken hoorje dat wel drogist, soo eet spek uyt mijn neers.
Wat valt hier veel te verken segh generalissimus van alle hoorenbeesten.

Ulrich.
(1480) Jen seld men soo niet meer verjagen metje spokeryen en gemaekte geesten.

Sybille.
Ik sie wel als een koe bescheten is, soo slaetse gemeenlijk met de steert.
Of jy wat bulderd blaf-kaek ’k en ben voorje snorken niet verveerd,
Even als een mergen lands soo beef ik voor je onverstandigh tiren,
Je bent voorwaer een groot cadet: je moeyers neers bestond uyt twee quartiren
(1485) Wat sal men op ’t lest noch beuren van desen Jan gat? hoor hier drogen bloed,
Hebje lang genoegh quaed geweest, soo meugje tussen je beenen sien en worden weer goed.

Ulrich.
Sulken geaffronteerden vel ist: se sou verblosen noch verblicken.

Wybrand.
Datter justitie in ’t land was men behoord sulken volk in ’t rasp-huys te schikken.

Ulrich.
Daer souse haest sitten die verbrodsde pekel-hoer dattet naer mijnen sin gonk,

Sybille.
(1490) Niet veel te hoeren, dat segh ikje, of je billen en konen die worden strax honk.

Ulrich.
Ik seghje datjemen swijghd en dat soo kort als een hoen dat de keel af is gesteken.

Sybille.
Wat queldmen desen dras broek, sel jymen verbiden te spreken?

Joris.
Se word bylo boos: je selt sien soo den ouwen niet in tijds en swijghd,
Dat hy strax meer handen als schape kasen op sijne kop krijghd.

Sybille.
(1495) Wat queldmen desen hanghgat.

Ulrich.
Swijghd of ik selje de huyt aftouwen.

Sybille.
Soo most je soo doen stinkbroek.

Wybrand.
O blommerherten is dat klouwen!
[p. 71]
O jy boose pestelentie wat souje de goeje man soo ongenadigh slaen.

Sybille.
Neemt dat by provisie en alsje weer wat lust, soo spreekt men aen,

Ulrich.
O jy helse proserpijn.

Sybille.
Pas men dat tandeloose bakhuys toe te houwen,
(1500) Of ik salje strax de neus af bijten en je weer in ’t aensicht spouwen.

Wybrand.
Wat booser wijf is dat!

Joris.
Had ik dat qualijk gerayen?

Ulrich.
Ik ben ontheupt en ontbilt:

Sybille.
Soo dat je smaekt soo komt op een andermael weer, heer overdeken van ’t horendragers gild.

Joris.
’k Geloof dat hy dat beter gewaerd wierd als den dageraed.

Wybrand.
Ermen man hy krimpt als eenen egel,

Ioris.
Wat pry is dat, se speeld met haer kakspaender als een boer met den dors-vlegel,

Ulrich.
(1505) Se heeft eenen voet soo spits als een naeld.

Wybrand.
Ghy onnutte vel wat souje een oud man soo seer doen.

Joris.
Sommige mans dragen de horens op ’t hooft, maer sy schijnd wel heeftse aen de schoen.

Wybrand.
Dat is nergens naer de beste juffer! wat soumen den armen man ook soo smijten,
’t Isser al te goeyen man toe.

Ioris.
Daer heeft hy gelijk in, als hy slaept sal hy niet ree imand bijten,
Wat geeft de vend een bange locht van hem!

Wybrand.
Hadje noch gedaen maer mijnen raed.

Ulrich.
(1510) Wat sal ik seggen? het schijnd wel had komt altijdts* te laet.

[p. 72]
Wybrand.
Wat booser stuk eten is dat! men sou sijn selven kruyssen en segenen.

Ioris.
Ja, ja wil de wind noch langer in dat gat staen, soo salt mettertijd noch strond regenen.
Souse wel grooten honger gehad hebben, datse met sulken hevigheyd klopten voort schapray,
Je broek is achter al wat uyt de lijken gewaeyt baes geefsemen tavond eens dat ikse weer nay.

Ulrich.
(1515) O jy vagebond darfje noch spreken? ik geloof datje van al desen handel hebt geweten.

Ioris.
Ik bender onnoosel in: je slaetmen met ’t spit en ik heb van ’t gebrayen niet gegeten.

Ulrich.
Pakje uyt mijn gesicht.

Joris.
Maer sootje gelieft staetmen eerst eens te woord,
Want je weet wel dat het niet veel fatsoens en heeft dat men de luy veroordeeld ongehoord

Wybrand.
Hoord hem eens spreken.

Ulrich.
Spreekt:

Ioris.
Ik heb voor desen wel hooren vertellen,
(1520) Datter eens eenen boer aengepakt was van ’s heeren dienders of diergelijke gesellen,
En datsem voor den officier brochten, die strax vraeghden, wat heeft den boer gedaen,
Een van de dienders antwoorden, heer de vent heeft drie hooy bergen achter thuys staen,
En strax wast ley achter af. De Ceulenaers hadden de broer van een seker officier dood gesmeten,
Waer over hy voor nam sich te wreken, want hy kon dat niet wel vergeten
(1525) Gelijk hy ook reden had. ’t Gebeurd dat hy eens op een sekeren tijd,
Met eenigh volk op hasard (gelijk men dat noemt) in ’t land rijd,
Onder wegen vind hy vier of vijf kerels die onder een luyf voor een stort regen schuyling sochten,
Waer van daen,* vraeghd hy? van Ceulen seggen de bloy, die geen ergh en dochten.
Van Ceulen wast strax! actie genoegh, sla dood de honsfotten, die versmayen Gods weer en wind.
(1530) Hier uyt sije wel als men een slaen wil, hoe licht dat men een knuppel vind,
Maer ’k vertrou niet dat jy die strooy-jonkers sult slachten, die de fransen gentil homes de vinaigre heeten,
Die haer dinaers om een haver kaf een voet in ’t gat geven, al ist datse geen reden en weten.
[p. 73]
En ondertusschen laten verluyen dat de knechts wondere dingen hebben gedaen,
En als men alles wel insiet, soo is ’t maer om voor een tijd de kosten te ontgaen.

Ulrich.
(1535) Ik sie wel je sout het nu wel met Jan van leyden soeken af te leggen,
Maer ik houje voor gecasseerd, en daer valt niet tegen te seggen.
Uyt mijn oogen.

Joris.
Hoe goed is ’t dat onse juffer soo gek niet en is als onsen heer!

Ulrich.
Uyt mijn ogen seg ik.

Joris.
’k Wens de confraters dan bey goen dagh, en kasseerje my, ik kasseerje weer.

Ulrich.
Hoe wel quam haer daer te pas het afleggen van mijnen degen!
(1540) Want al haddewe maer alleen in de wereld geweest ik souse hebben doorregen.

Wybrand.
Het souje daer naer mogelijk berouwen hebben, datjese inje gramschap had vermoord

Ulrich.
Ik souter maer eens deur gelapt hebben, want ik ben te lijdige verstoord.
O buerman, hoe naektelijk komt ons nu onse misslagh voor oogen!
Nu sie ik als in een spigel hoe schandelijk dat de girigheyd de wijsheyd heeft bedrogen.
(1545) Nu word ik gewaer hoe groffelijk dat ik mijn selven heb vertast.

Wybrand.
Wat sal ik seggen fijn man? we zijnder bey geen kleyntjen aen vast,
We mogen spelen patientie is soo goeden kruyd.

Ulrich.
Hoe soument konnen verdragen?
Eerst soo schandelijk horens te krijgen, en daer naer de huyt vol slagen?

Wybrand.
Het schijnd elk huysken heeft sijn kruysken: wy zijn ’t niet alleen die aengehaeld zijn met een quaed wijf.
(1550) Ho ho daer isser al meer die somtijds horens en slaegh krijgen, al roepense niet stijf.
De braefste basen van de wereld hebben die klip niet wel konnen vermyen.
Pompejus die heele legers kon dwingen, en kon sich evenwel vande horens niet bevryen
Den Philosooph Socrates met al sijn wijsheyd had in sijnen tijd me gekosen een wijf.
Maer hy had even soo wel uyt geweest als wy, want hy kreegher somtijds een pispot van over ’t lijf.

[p. 74]
Ulrich.
(1555) Daerom jy jonge vryers siet toe, de vrijsters die wetender te houwen als geboren engelen
En soo dra en zijnse niet getroud of se kennen somtijds de mans wel ringelooren en bengelen,
Ja je sult dikmaels vinden die de alerdheylichste willen wesen in schijn,
Dat die daer naer alse getroud sijn de aldersnootste vellen zijn.

Wybrand.
Se seggen datse in de Noortse quartiren d’onnutte vellen van wijfs voor de drek-kar spannen by paren.

Ulrich.
(1560) Datter d’onse voorwaren, en ik wasser voerman af, ’k en sou de lange haver niet sparen
O elekaerten hoe wou ik spelen sa mijn beestjes gelijk aen.
Maer het schijnd wel hier te land word in die dingen niet veel gedaan!
In ouwen tijd wasser een brave wet, te weten, dat soo imand sijn vrou in overspel bevonde,
Dat hy haer daer over sonder eenigh gevolgh vermoorden konde.
(1565) En in tegendeel of ’t geviel dat de vrou haer man op sulx bevant,
Datse niet te seggen en had.

Wybrand.
Dat stonter schoon.

Ulrich.
’t Waren doe de wetten van ’t land.

Wybrand.
De oude Egyptenaers hadden wel een ander wet, dewijl datje praet van ouwe tyen.

Ulrich.
Wat was dat!

Wybrand.
Soo een man in overspel bevonden wierd, datmen hem al dat manlijk was sou afsnyen,

Ulrich.
Dat was een straffe wet! ik heb wel hooren seggen datse voor een gewoonten hebben in de wilden haer land,
(1570) Dat als de man komt te sterven de vrou moet levend worden verbrand,
Of dat mense ’t haer afscheerd en laetse voor hoer loopen.

Wybrand.
Ho ho de vrouwen hier te landen
Liten liver al af scheren watter was eerser met ons souwen laten verbranden.

Ulrich.
Dat dat hier ook de manier was ik vermoorden my selven wel om mijn wijf te helpen in ’t vier.

[p. 75]
Wybrand.
Wat dusend buerman wat je seghd! maer sout vier daer ook wel soo heet zijn als hier.

Ulrich.
(1575) Ie moet weten als de pryen de goeye mans moey waren soo gingense haer vergeven
En darom wierd dit ingesteld, om datse geen hoop souden hebben haer mans te overleven.

Wybrand.
Als ik men al wel bedenkt ten sou niet quaed wesen datmen dat ook deed hier te land.
Hoe souwen de wijfs ons koesteren! want se souwen denken soo sy sterven soo moetewe me van kant.

Ulrich.
Daer hebje wel degelijk gelijk in, maer mijne goeye vriend, wat wil ikje veel seggen?
(1580) Wy mogender nu wat voor kakelen, doch ’t zijn de hoenders die de eyer leggen.

Wybrand.
Darom en isser geen beteren raed als dat we de goeye Job slachten, en wapenen ons met geduld,
En denken wordewe nu sus gehoeteld, het is onse eyge girigheyds schuld.

Ulrich.
Laet dit ons ongeval dan tot een voorbeeldt strekken,
Het leerd dat nimand eer bedrogen word als wrekken.
(1585) O voedster alles quaedts, verfoeyde girigheyd,
Die ’t sterffelijk gemoed tot schand en oneer leyd!
Daer eens uw’kanker in den boesem is gekropen,
Legt gy de swakke ziel voor alle vuylheyd open.
Vervloekte sucht tot goed, door u heb ik getroud,
(1590) Dat nu mijn hert verteerd, ja totter dood beroud:
Door uwen raed ben ik tot dese schand gekomen:
Gy hebt mijn geld gebrocht, maer hebt my d’eer ontnomen.
Wat helpet of gy schier vol goud gegoten zijt.
Daer d’eer te soecken is, daer isset alles quijt,
(1595) En darom wierd wel eer de deugdsaemheyd der vrouwen
Voor ’t dierbaerste juweel en ’t waerdste goed gehouwen:
Men gaf de dochter doen geen bruyd-schat, en warom?
Om dats’alleen door deughd aen haren bruydegom
Behagen sou, en niet om rijkdom noch om have:
(1600) Men vree de vrijsters maer om deughdelijke gave,
[p. 76]
En sloegh het oogh op d’eer: nu geld alleen maer ’t geld,
Al worter somtijds noch met weynigh eer geteld:
Doen socht men deughsame, nu soekt men rijke wijven,
En licht, mismaekt, of mal, dat dektmen al met schijven.
(1605) Maer spigeld u aen ons, wat helpt u geld en goed,
Wanneer gy niet als schand en laster hooren moed?
Siet hoe het ons nu gaet in dees ons oude dagen!
Een ombevlekte ziel macht aensicht opwaerds dragen,
Daer een bespat gemoed sijn oogen slaet ter neer.
(1610) Van slechter weerden is den rijkdom sonder eer,
Die in een korten tijd van groot tot niet kan komen:
Deughd-rijkdom is een schat die nimand werd ontnomen,
Maer die in alle nood sijn meester ondersteund,
Hy staet heel slibberigh, die op den rijkdom leund,
(1615) Maer die op deughden boud, verwacht des hemels segen.
Die dit eens in de schael van redenen gaet wegen,
Sal sien hoe veer de deugd den rijkdom slaet voorby,
En wat het eene meer als ’t ander weerdigh zy.
Darom gy Jongelie, die voor u neemt te trouwen:
(1620) Siet meer naer ’t deughd-rijk als naer ’t schat-rijk in de vrouwen
En daer gy van dees twee het eene kisen moet,
Steld rijkdom achter deughd, en kiest noit eerloos goed.

Infra Virtutem Pecunia.

EYNDE.

fol. *2r: myn er staat: mym
vs. 699: kraken er staat: kra en
vs. 799: faveur er staat: favuer
voor vs. 897 en 1227 ontbreekt de aanduiding van het bedrijf
vs. 949: concilium er staat: cocilium
vs. 1095: honneur: er staat: honnuer:
Voor vs. 1262: blijkens latere drukken zegt Joris ook vs. 1262.
vs. 1314: hoortmen er staat: hoormen
vs. 1348: mocht er staat: moch
vs. 1510: altijdts er staat: alijdts
vs. 1528: van daen er staat: van dan

DeBEDROGE GIRIGHEYDOfteBOERTIGE COMOEDIEvan HOPMAN ULRICH.Turpe senex miles.

TOT GORINCHEM,__________________________By PAULUS VINCK, Boeck-verkooper. 1661.

Tot den Leser.

AEN DEN Hoogh Edelen geboren Heer, LOUIS DE MORLOT, Vry Heere van Gisenburgh en Gise-Nieuw-kerk, &c. Erfwatergraef van den OVER-WAERD.

AEN DEN Hoogh Edelen geboren Heer, JOHAN VAN PAFFENRODE, Vry Heere van Ghussignij, Commandeur Militair der Stadt Gorinchem, en het quartier van dien, Lieutnt. Co- lonel ende Capitein, &c. Op des selfs BEDROGE GIRIGHEYD.

AEN DEN Wel Edelen Heer JOHAN VAN PAFFENRODE, Vry Heer van Ghussignij, Luit. Colonel ende Commandeur van Gorinchem &c. Op des selfs BOERTIGE COMOEDIE.

INHOUD.

PERSONAGIEN.

De BEDROGE GIRIGHEYD Ofte BOERTIGE COMOEDIE Van Hopman Ulrich. HET EERSTE BEDRYF.

SYBILLE.

ULRICH. JORIS.

HILDEGOND. SYBILLE.

HILDEGOND. GODEFROY.

SYBILLE. JORIS.

GODEFROY. JORIS.

TWEEDE BEDRYF.

ULRICH. JORIS.

HILDEGOND. SYBILLE.

JORIS. SYBILLE.

HILDEGOND. GODEFROY.

DERDE BEDRYF.

ULRICH. WYBRANT.

JORIS. ULRICH.

JORIS. GODEFROY.

ULRICH.

GODEFROY.

ULRICH. GODEFROY.

JORIS. SYBILLE.

VIERDE BEDRYF.*

JORIS. ULRICH.

ULRICH. JORIS.

PEERKE PUNT. HANS JURRIEN. JAN RATTIES.

WYBRAND. VLRICH.

PIERKE PUNT. HANS JURRIEN. JAN RATTIES. JORIS.

ULRICH.

JORIS. PIERKE PUNT. JAN RATTIES. HANS JURRIEN.

VYFDE BEDRYF.*

FOBUS. JORIS. ULRICH.

SYBILLE.

ULRICH. JORIS. FOBUS.

SYBILLE. ULRICH. JORIS. GODEFROY. MELS.

WYBRAND. ULRICH.

ULRICH. SYBILLE. WYBRAND. JORIS.

EYNDE.

De

BEDROGE GIRIGHEYD

Ofte

BOERTIGE COMOEDIE

van

HOPMAN ULRICH.

Turpe senex miles.

TOT GORINCHEM,
__________________________

By PAULUS VINCK, Boeck-verkooper. 1661.

AEN DEN

Hoogh Edelen geboren Heer,

LOUIS DE MORLOT,

Vry Heere van Gisenburgh en Gise-Nieuw-kerk, &c.
Erfwatergraef van den OVER-WAERD.

AEN DEN

Hoogh Edelen geboren Heer,

JOHAN VAN PAFFENRODE,

Vry Heere van Ghussignij, Commandeur Militair der Stadt
Gorinchem, en het quartier van dien, Lieut^nt. Co-
lonel ende Capitein, &c.

Op des selfs

BEDROGE GIRIGHEYD.

AEN DEN

Wel Edelen Heer

JOHAN VAN PAFFENRODE,

Vry Heer van Ghussignij, Luit. Colonel ende
Commandeur van Gorinchem &c.

Op des selfs

BOERTIGE COMOEDIE.

De

BEDROGE GIRIGHEYD

Ofte

BOERTIGE COMOEDIE

Van Hopman Ulrich.

HET EERSTE BEDRYF.