David van Hoogstraten 1658 - 1724

Latijnse poëzie naar de editie Amsterdam 1728.
Facsimile bij Ursicula (ex. in privébezit)
Andere exemplaren:
  •   BSB München P.o. lat. 1659 (books.google)
  •   GBR 1392 H 11
  •   KBH 764 J 32 en 850 E 8 (books.google)
  •   UBA OK 62-7605 [olim 455 F 7] en OK 63-3076 [olim 1275 F 15]
  •   UBGent BL 7689 (books.google)
  •   UBL 693 F 24

Editie Paula Koning
Redactie A.J.E. Harmsen, Opleiding Nederlands, Universiteit Leiden.

Ander werk van David van Hoogstraten:
Editie van Vondels Heldinnenbrieven met aanvullingen (1716)
Beginselen of kort begrip der Rederykkunst (1725)
Niet in de Poëmata opgenomen gedichten
‘Op de nieuwe druk’ en ‘Aan de lezer’ in de treurspelen van Vondel, Amsterdam, Joannes Oosterwyk, 1720

Pieter Rabus: Huwelijksgedicht voor David van Hoogstraten en Maria van Nispen (1685)

De Poëmata omvatten 16+464+32 pagina’s; p. 305-464 zijn genummerd als 303-462.
p. I - XVI: Dedicatio, Praefatio
p. 1 - 26: Carmina Sacra
p. 27 - 94: Elegiae
p. 95 - 116: Jambica
p. 117 - 200: Lyrica
p. 201 - 282: Epigrammata
p. 283 - 304 en 303 - 390: Silvae
p. 391 - 430: Juvenilia
p. 431 - 440: [Liminaria]
p. 441 - 462: [Op het overlijden van David van Hoogstraten]
p. 1 - 28: inhoudsopgave
p. 29-32: Lofdichten

Appendix: Nederlandse gedichten

Continue

[fol. *1r]

DAVIDIS

HOOGSTRATANI

POËMATA.

EDITIO ULTIMA,

Prioribus longe auctior.

[Vignet: Tiliae sub tegmine tutus]

AMSTELAEDAMI.

Apud VIDUAM GERARDI
ONDER DE LINDEN.

MDCCXXVIII.


[fol. *1v: blanco]
[fol. *2r]

Viris Amplissimis

JOANNI TRIP,

Domino de Berkenrode,

JOANNI van de POLL,

LIVINO GEELVINK,

Domino de Castricum,

&

FERDINANDO van COLLEN,

Domino de Gunterstein,

Reip. Amstelaedamensis Consulibus,

PETRUS VLAMINGIUS.

SAepissime mecum reputare soleo, Viri Amplissimi, merita vestra in remp. quibus omnes quotidie devincitis, cives & exteros, qui sub felicissimis [fol. *2v] vestris auspiciis in hac urbe florentissima, maxima cum securitate, & legibus temperata libertate, vitam degunt. Tanti autem beneficii recordatio, nunquam non gratum excitat animum, ut publicum privati mei cultus & erga vos observantiae monumentum exstet, quod nulla oblivio, neque longa annorum series imminuere vel delere queat. Operosiora igitur molienti, Historiam nempe urbis Patriae, quam adstipulantibus vobis, & faventibus, imo opitulantibus, aggressus sum, quae proprie vestra dici meretur, accidit opportune editio Carminum DAVIDIS HOOGSTRATANI, quam vobis offeram, ut reverentiae vestri nominis, quae in me maxima est, ut decet, hoc munere, interea temporis, reddam testimonium, ne non, si forte inter illum laborem, quem dixi, multiplici rerum varietate non [fol. •3r] exigui temporis, ac otii, quo minime abundo, vobis tamen, si quid humani mihi acciderit, aliqua officii consiliique mei constaret ratio. Sed, quando ob oculos versatur dignitas illa maxima, qua Deus huic urbi potentissimae praeesse vos voluit, Viri Amplissimi, tacita quaedam verecundia, & sacer horror, tanquam Deos adituro, pedes retardant & impediunt gressus; verum enimvero, quum maxima Numina exiguis muneribus placentur, ab animo non ingrato profectis, Hoogstratani carmina vobis offerentem & dedicantem audaciorem me vestra facit clementia, & facilis, quem saepe ad vos experior, aditus, Patriae Patres, Civium praesidium & tutela, omnium praeclararum artium fautores. Neque haec carmina purissimae Latinitatis, ubi verus sermonis nitor cum perspicua simplicitate certat, ad alios magis [fol. •3v] quam ad vos pertinere, cuivis facile apparebit, qui attento lumine volumen perlegerit: pleraque enim sunt ad vos, & de vobis scripta, & inprimis elegantissima illa elegia, qua gratiae vobis aguntur pro honesta missione, qua Virum literatissimum, & quo candidiorem, apertiorisque pectoris nunquam sol vidit, liberaliter benigneque honorastis, cujus etiam liberos favore vestro dignaturos vos ultro & lubenter promisistis, quo propensum in studia animum satis superque declarastis, & quo amore vivum dilexeritis, mortuum prosequamini; rarissimo hoc tempore exemplo, quo remp. literariam sensim collabi, & in perniciem, sero posteris deflendam, vergere cernimus. Ex quo vestro favore spes interdum mihi videtur illucere aliqua, Musas etiam, illas Deorum Hominumque delicias, quae ab hac [fol. *4r] urbe exulare jam videntur, si tempora id siverint, quod faxit Deus ter opt. Max. Illustre nostrum Athenaeum, sedes earum pristinas, repetituras, & illa aurea secula reditura, quae Vossios, Barlaeos, Francios & cum illis puram & genuinam eloquentiam, Suadam Latinam & Pelasgam Charin tandem aliquando reducant. Quibus quam bene conveniat cum Mercurio, urbis numine peculiari & proprio, satis superque, patrum nostrorum memoria, imo nostra, cum magno civium bono compertum fuit. Sed ne vestra diutius, Viri Amplissimi, tempora morer; hoc munusculum, ut a me, vestri nominis studiosissimo, profectum, ut a vestro Hoogstratano, benigne accipiatis, & ea fronte, id est, hilari & serena, qua multa, quae in hac occurunt faragine, olim accepistis & hoc meum consi- [fol. *4v] lium grato imputetis animo. Amstelaedami. die XX mensis Januarii. M D CC XX VIII.


[fol. *5r]

PETRUS VLAMINGIUS

LECTORI  S.

Acerba Davidis Hoogstratani morte amico orbatus, cui fucus & fallacia incognita erant vitia, eodemque optimo consultore, si quid in literarum studiis moliri subinde consueveram, hujus universae scriptionis & de edendis libris consilium abjecissem, ob penuriam eorum, cum quibus de hisce sermones conserere possum, quam unicam recte scribendi viam semper credidi, sed, ne in Manes amicissimi viri impius viderer, carmina ejus Latina, quae tertia fere parte auctiora prelo parata reliquerat, inprimenda dedi; illorum editione secunda divendita; interim etiam mihi rediit Musarum Amor, qui me jussit proprio Marte, & consultis illis perpaucissimis, qui hac in urbe, quasi ex naufragio rei Literariae restant, latine scribere & Humanioribus literis, quibus queam modis, prodesse.
    Carmina, quorum iteratam editionem cernis, Lector Benevole, neque de trivio sunt quaesita, neque Neroniano more, aut Cordubensi cothurno debachantia, sed pura, simplicia, nitida, Latina, & a summo viro, qui scientia Numeri Poëtici [fol. *5v] maxime insignis erat, profecta. Nihil hic exstat, quod quenquam laedit, nihil, quod insolito sermone, aut carminum licentia offendat. omnia plana, perspicua & casta, quae facile viri optimi mores indicant, quem ut propius aliquanto noscas, uberiorem ejus vitae historiam in alterum tempus differens, brevi narratiuncula, cujas aut quis fuerit, levi tantum penicillo tibi adumbrabo.
    Roterodamum, Hollandiae Australis urbs, Magni Erasmi mater, etiam Hoogstratani Natale solum fuit, anno Humanae salutis MDCLVIII. die xiv. Mensis Martii. Parentes fuere Franciscus Hoogstratanus & Esthera de Koning, Pater Bibliopola, & Poëta Vernaculus, minime contemnendus, inprimis in carminibus materiae sacrae. notus etiam versione Nepotis, Justini, multorumque aliorum scriptorum, vir pius, &, quamvis Romanis sacris addictus, ejusdem cum Erasmo opinionis, de tollendis tantum ex Ecclesia erroribus, quos Barbaries & male sana superstitio invexerat, sed minime cum Religionis perturbatione, & haeresi faciunda. Ab honesto Patre liberaliter educatus Lauream Doctoratus in re Medica Lugduni Batavorum meruit publicam. hinc Dordracum, ad parentem, qui eo- [fol. *6r] dem migraverat, profectus, Mariam Nispiam duxit, Mathiae Nispii, Geometrae non incelebris & viri, si quis umquam moris antiqui, filiam, Poëta Poësios amatricem, nam Musica sacra Hoogstratanus ab incunabulis coluerat, non tantum patris exemplo, sed etiam patrui Samuelis, Pictoris, libro insigni de arte Pictoria edito, aliisque scriptis Belgicis, haud invenustis, clarissimi. Sed, quum praxis Medica nequaquam ex voto succederet, Amstelaedamum, curantibus amicis, evocatur, ut quintae classi Gymnasii publici praeesset, ex qua in tertiam post biennium adscendit, tandem Prorector creatus, & postmodum salario MCC. florenorum auctus fuit. quum autem ingravescentibus annis, surdities, quam ex morbo contraxerat, etiam ingravesceret, honesta missione ab Amplissimis hujus urbis Consulibus a catenatis illis in Scholastico ergastulo laboribus liberatus est, qui emeritum & rude donatum annuo stipendio mille ducentorum florenorum honoravere. Quod beneficium eleganti elegia, ut gratissimo erat animo, celebravit. cui & aliud adjecerat Vir Amplissimus, Joannes van de Poll, Consul, filio ejus Jacobo sepulturae mortuorum in Templo, quod, quia ad ortum situm est, Orientale dicitur, praefecto. [fol. *6v] Verum otii exspectatissimi fructus haud diuturnos potuit percipere quippe biennio post XIII. nempe Novembris anni MDCCXXIV, quem diem altera post tristissimum casum luce, mortem forte praesagiens, atro carbone notaverat, ut manu ejus scripta schedula testabatur, domum pergens, hora fere sexta vespertina, stupore, qui surdos comitari solet, & nebula densa orta seductus, via, ab altera, quam sequi debuerat, diversa, aberrans, ad locum, ubi libra pendet publica, portam olim S. Anthonii, in fossam, quae a Gelris nomen habet, sese dat praecipitem, ex qua extractus, laborans annos plerosque peripneumonia, ex illo morbo, aquae frigido madore, & horrore, quem ex casu conceperat, post octiduum, media nocte, mentis compos, carmine Latino Deum laudans Hymnis, Psalmisve, nam aegre interdum vox intelligebatur propter difficilem respirationem, hanc vitam, cantu sese oblectans olerino more, meliori mutavit, vir certe longiori dignus, utpote cui, praeter varia ingenia, quae suos in studiis profectus praecipue illius se debere fatentur curae, Belgica nostra lingua nitorem inprimis suum & elegantiam accepta refert, post maximos Heroas, Houtenum, Spigelium, Cornhertium, Hoof- [fol. *7r] dium, Vondelium, Monenium & Vollenhovium. Quid enim observationibus ejus de generibus Linguae Belgicae utilius? Carmine purius? Numeris rotundius? Rhetorica elegantius? ne Phaedrum aut Faërnum memorem, tersissimè & nitidissimè versos, innumerasque versiones alias, emendatumque tot Librorum stylum. Latine, ut muneri satisfieret, in usum Principis Nassavii & studiosae juventutis Phaedrum notis illustravit, post Nepotem, ediditque eodem scopo, Terentium, & Lexicon Belgico Latinum optimum & fidelissimum: postea etiam Phaedrum criticis observationibus ornavit, doctis sane & elegantibus, neque levi manu digestis. Amicos habuit praecipuos Joannem Georgium Graevium, at quantum virum! Petrum Francium, unicum in eloquentia exteriori, & poëtica laude florentissimum; Cornelium Arkelium Roterodamensem, apud Remonstrantes verbi divini ministrum, virum elegantem & eruditum; Joannem Fredericum Cramerum, Borussorum Regi a Consiliis, qui Vindicias nominis Germanici adversus Gallos obtrectatores scripsit, Nicolaum vander Kappen, Medicum, praeter Joannem Anthonidem Goesanum, vatem illustrem, Arnoldum Monenium, Joannem [fol. *7v] Vollenhovium, Petrum Rabum, Gasparem & Joannem Brantios, Joannem Hasium, & Joannem Sudermanum, omnes Poëtas & Jacobum Wildium, Antiquarium, quibus supervixit, ut etiam virorum elegantissimo Jano Broukhusio, qui eum fraternum in morem dilexit, quod legato insigni optimae partis Bibliothecae selectissimae & omnium, quos manu scripserat, librorum testatum voluit, Poëtarum sui temporis Princeps. non audienda est enim Barbara illa Trivultiensium Censorum, sed vitio creatorum, sententia, secus statuentium. At, ne illos, qui hodie vivunt, praeteream, quam carus illi Petrus Burmanus, Patriae nostrae Ornamentum, fuit! quam gratus Janus de Witt, Judicum Praeses & Senator & Gerardus Papenbroekius eadem dignitate praeclarus! quam dilecti Franciscus Bochovius, & Samuel Everwinius! Ut nihil nunc dicam de Jacobo Zanteno, & Joachimo Targerio, Medicis. Discipuli etiam ejus omnes summi semper illius amici exstitere, propter indolem, nequaquam similem Orbiliorum gregi, sed cordatam & nihil fere Scholastici habentem, & gloriae illud calcar acre, quod semper currentibus addebat, ingeniorum elegans spectator & judex. hoc mecum possunt te- [fol. *8r] stari Hermanus Henricus van de Poll, Senator & Judex, Janus Graeflandius, Juris Utriusque Doctor, [in ex. KBH in het zetsel toegevoegd: Gasparus Commelinus, Gasp. F. Medicus,*] Daniel Sibersma & Theodorus Hogenbergius apud Medioburgenses & Campenses verbi Divini Ministri, & tu, qui nunc Studiorum gratia perlustras Italiam, eruditissime Jacobe Philippe d’Orville, spes patriae. Forma fuit plusquam mediocri, at decenti, adspectu formoso, oculis nigris, carmina mira cum suavitate recinebat, sermonis parcus, patientissimus laboris. In amicorum vitiis caecus; quamvis etiam ab indignis laesus, brevi post tempore, illis ipsis offensoribus elogium aliquod aut epigramma satis inpudenter ab eo petentibus, statim ad officia paratus, illa largiri solebat, nimis (meo quidem Judicio & amicorum, qui illum serio diligebant) in hac re facilis. Ne nihil etiam de hac editione dicam, Petrus d’Orville J.U.D. vir Lectissimus, amicus meus & summus Hoogstratani, operam dedit, ut sphalmata literarum tollerentur, editioque recte procederet. nihil edi volui, nisi quod ipse editioni destinavit, Juvenilia tamen quaedam addidi, quae antea erant edita, ut priora cum posterioribus conferenti delectationi & usui esse possint. Mihi enim semper gratissimum fuit in Poë- [fol. *8v] tis discernere quomodo sese soleant ex luxurianti nimiumque florido scribendi genere, quo Juvenum animi plurimum capiuntur, expedire. Vale, Lector, & Hoogstratani nominis, ut optimi semper fuere, amantissime, memoriam viri eruditissimi, vivam florentemque hisce carminibus mecum ex animo vove, & conatibus nostris in re Literaria fave.


Continue
[p. 1]

CARMINA SACRA.


[p. 2: blanco]
[p. 3]

DAVIDIS HOOGSTRATANI

CARMINUM SACRORUM

LIBER.
____________________

PSALMUS I.

BEatus ille, qui viam rectam terit,
    Turbamque vitat impiam:
Horretque foedi criminis labem gravem,
    Sannamque posticam fugit:
(5) Verum supremi sacra jussa Numinis
    Pervolvit imo pectore,
Totusque versat, sive nox diem fuget,
    Umbramve nocturnam dies.
Qualis virentis consita arbor margine
    (10) Ripae, feraces gemmulas
Extrudit, & mox uberes fructus gerit,
    Laetoque proventu beat
Gnavum colonum, & saeva durat frigora,
    Et impetum venti ferum,
(15) Diffusa late, & frondibus comans novis,
    Et crescit usque florida,
Talis vir ille est. turba sed nequam perit,
    Ut floccus in ventos abit:
Nec ora magni sustinere Judicis
    (20) Valebit aut tristes minas:
Qui criminosos vindicatura manu
    Secernet à pio grege.
Nam nec carebunt praemiis suis boni,
    Nec poena deseret malos.


[p. 4]

IDEM

Alio Carminis genere redditus.

O Quam beatus, qui neque devios
Vitae magistros auribus excipit,
    Nec impios coetus secutus
        Turpe nefas animo volutat:
(5) Nec execrandis perpetuus comes
Adhaeret irrisoribus: at Dei
    Praecepta per noctem diemque
        Mente coquit veneranda in ima.
Qualis virentis consita margine
(10) Ripae, decora fronde superbiens,
    Exporrigit ramos gravatos
        Arbor, & exhilarat colonum,
Et vim rigentis frigoris ardua
Ventosque saevos spernit, honoribus
    (15) Ornata diffusis, & usque
        Assiduo speciosa fructu.
Talis vir ille est: turba sed impia
Ut gluma vilis turbine spargitur,
    Nec Judicis vocem supremi,
        (20) Nec rigidum feret illa vultum.
Sed nec bonorum mixta cohors choro
Scelesta stabit: nam Pater optimus
    Ut facta justorum probabit,
        Fulmine sic feriet scelestos.


[p. 5]

PSALMUS II.

QUo vanae tandem gentes fremuere tumultu?
    Quid crepitat diras impia turba minas?
Quae proceres animat, quae tandem insania reges,
    Ut moveant summo tristia bella Deo,
(5) Inque Dei sobolem fundant convicia foeda,
    Et renuant ultra subdere colla jugo?
At Pater aethereus ridet molimina stulta,
    Et parvas vires, invalidasque manus.
Tum demum laxas irae permittet habenas,
    (10) Coeptaque contundet coeca furore suo.
Oraque sic solvet: Regis diademate cincti
    Arduus excipiet sceptra superba Sion.
Is sibi commissis late dominabitur oris,
    Et populis leges & mea jura dabit.
(15) Mox laetos ad me vultus convertit, & inquit:
    Hoc ego produxi te genuique die.
Me modo posce: (tibi quid enim, dilecte, negarem?)
    Imperio gentes subjiciamque tuo.
Oceanus vastum qua circumfunditur orbem,
    (20) Stabunt haeredi debita regna meo.
Ferrato coges sceptro frangesque rebelles,
    Ut facta è Samio vasa caduca luto.
Quare agite, o Reges, cultum praestate Tonanti.
    Tam crassis tenebris pectora vestra vacent.
(25) Laetitiaeque Dei vestrae miscete timorem,
    Per vos ne careat natus honore suo.
Ne justus vindex violentas colligat iras,
    Et meritas poenas facta nefanda luant.
Felices, quibus haec animo conduntur in imo,
    (30) Et quibus in Domino spes sedet una suo.


[p. 6]

PSALMUS III.

QUam congregatis impia viribus
Me turba vexat, meque odio ferox
    Heu intégrum, & nihil promérentem
        Prosequitur, sine fine, longo!
(5) Quam perditorum factio noxia
Meam in ruinam jurat, & insolens
    Me gloriatur spe carentem
        Destitui auxilio Tonantis!
Cum tu sub umbra me clypei tui
(10) Depraeliantem texeris indies,
    Auctorque sis laudum mearum, &
        Me decore assiduo corones.
Cum me precantem deque suis Deus
Ipsum invocantem montibus audiat,
    (15) Recumbo securus, metuque
        Absque gravi mihi currit hora.
Deo excubanti non genibus tremam,
Non corde: nulla est anxietas mihi
    Fractura mentem, nec malorum
        (20) Agmina me poterunt movere.
Tu ductor ipse in praelia, liberes
Ut me timentem, devenies Deus,
    Hostesque turbabis feroces,
        Atque manu minues potenti.
(25) At tu, salutis maxima spes meae,
Spes sola mundi, tu populo tuo
    Te praebeas semper benignum,
        Quem placido tueare vultu.


[p. 7]

PSALMUS IV.

ALme Pater, rerumque Deus tutela mearum,
    Cui ratio est vitae cognita tota meae,
Quem non integritas latuit mea, cuique pericla
    Acceptum refero me superasse mea,
(5) Per quem nostrorum discussus turbo malorum est,
    Da lacrimis nostris, da precibusque locum.
O curvas hominum mentes! o pectora coeca!
    Isti quid motus, quid juvat iste labor?
Irrita quid facient mendacia? quidve scelestûm
    (10) Sacrilegae facient in mea damna manus?
Quem Deus elegit multis de millibus unum,
    Huic dedit imperii frena tenere sui.
Ille meis patulam praebebit vocibus aurem,
    Auxiliumque mihi protinus ipse feret.
(15) Ergo Deo justum cultum praestate verendo,
    Et tota foedas linquite mente vias.
Vobiscum tacitae per longa silentia noctis
    Volvite secreto crimina vestra thoro.
Turpia non extis pecudum peccata piantur.
    (20) Insons sacra facit mens meliora Deo.
Haec aris admota facit sperare favorem,
    Dandaque ab aetherea numera larga manu.
At gens cassa fide sic dicit murmure coeco:
    O quis quod poscit vita caduca dabit?
(25) Haec illorum animos cupidos vota una fatigant:
    Hoc desideriis ominibusque rogant.
Sed valeant: precibus nostris si rite vocatus
    Respiciat vultu nos Deus ipse suo.
Ille mihi exhilarat mentem, licet horrea farre
    (30) Impleat, & vinis turba profana suis.
[p. 8]
Ast ego securus placidae dabo membra quieti.
    Debetur soli gratia tanta Deo.
Ille mihi mentem firmat per tanta pericla,
    Speque mihi multa pectora laeta facit.


PSALMUS VI.

O Qui gubernas cuncta, Pater bone,
Ne me merentem corripe, dum tuo
    Incensus indulges furori,
        Et valide tibi fervet ira.
(5) O parce clemens! o Pater abstine!
Me languor aegrum conficit. o manum
    Quin admove mitis medentem,
        Ne peream assiduo dolore.
Corpus solutis ossibus omnibus
(10) Languore squallet, deprimit & meam
    Amara mentem cura, nulla
        Laetitia reparante vires.
Quo me usque linques? alme Deus, redi,
Meque inferorum è faucibus eripe.
    (15) Jam spiculum vibrat cruentum
        Frigida Mors, animumque terret.
Injecit atras cum semel haec manus,
Quae cuncta perdunt, quis memor est tui?
    Quis obrutus possit tenebris
        (20) Rite tuum celebrare nomen?
De nocte pectus percutio meum,
Et imbre salso tingo cubilia.
    Mî lacrimae currunt perennes.
        Strata madent sine fine fletu.
(25) Obscura sunt & lumina jam mihi,
Hebentque longis aegra doloribus:
[p. 9]
    Et hostium ridente turba,
        Membra miser traho quassa luctu.
At dura nobis gens operans malo,
(30) Facesse tandem. Spes periit tibi.
    Nunc audiit Numen gementem,
        Et solito rediit favore.
Deus benignus me prece supplice
Sese invocantem exaudiit, & bonus
    (35) Respexit ad longas querelas,
        Ut subito obrueret pudore
Hostes struentes insidias mihi,
Quos pallor albus, quos timor in fugam
    Stupore perculsos inerti
        (40) Conjicit auxiliante coelo.


PSALMUS X.

ÆTerne coeli Rector & Arbiter,
Quonam tuorum cura fugit tibi?
    Quonam usque cessas, dum cruenta
        Impietas premit innocentes?
(5) O si scelesti, quos adhibet, doli
In damna gentis, magne Deus, tuae,
    In verticem auctoris redundent,
        Ut proprias pereat per artes!
Dum tota laxat frena libidini,
(10) Se gloriosus jactat; &, in sinu
    Dum gaudet, in laudes avari
        Blandiloquis parat ire verbis,
Coelumque probris laedere turpibus,
Superbus, atrox, & caput efferens,
    (15) Et immemor Regis supremi
        Aevum agitat, fugiente cura.
[p. 10]
Felicitatis somnio amabilis
Indulget alto, prospera quod sibi
    Sors ridet, & cursu secundo
        (20) Perpetuò sibi vita currit.
Nec te futurum cogitat, o pudor,
Ullo severum tempore judicem,
    Nec vindicaturum, scelesto
        Quae toties animo patravit.
(25) Non horret hostes magniloquus suos,
Vanusque secum computat, atque ait:
    Incommodi expers ad senectam
        Laetitia afficiar serena.
Non cura mordax gaudia polluet:
(30) Non aegritudo, non dolor ingruet:
    De nocte gaudebo dieque,
        Multiplici ratione felix.
Os improbum convicia despuit,
Spumatque probris atque dolis malis.
    (35) Et pestilens justis labores
        Lingua parit sine fine tristes.
Circa viarum compita, callidus
Fraudes in omnes, insidias locat,
    Ut involet clam non merentem,
        (40) Et vario cruciet dolore.
In transeuntes lumina pauperes
Defigit acris: ceu leo, qui latet
    Lustris in altis clausus, imis
        Exiliens subito latebris
(45) Prorumpit atrox, undique & imminet
Infirmiori, nexibus attrahens
    Sic involutum, retibusque
        Impediens miserum dolosis.
[p. 11]
Quin & tenebris callidus occulit
(50) Crudelitatem fraude potens sua.
    Ah strage quanta transeuntes
        Traxit in insidias latentes!
Sic deinde secum colligit impié,
Stulteque dicit, Quod facimus, Deus
    (55) Ignorat, aversusque nostri
        Immemor est, vacuusque cura.
Exsurge tandem: tolle, Deus, manum
Severam in altum. vulnera figito.
    Ope indigentes ne relinque.
        (60) Affer opem, Pater alme, fessis.
Tene impiorum insania pervicax
Contemnere ausit? pectore murmuret
    Ut clam latenti: nostra numquam
        Facta Deus mala pensitabit.
(65) Cernis profecto cuncta. latet nihil.
Cernis profecto, magne Deus: tuam
    Evadet haud dextram scelestus,
        At meritas dabit ille poenas.
Ut te piorum incommoda maxima*
(70) Non praeterire intelligat, anxias
    Qui proferunt moesti querelas,
        Teque suis precibus fatigant.
Tibi relictus pauper & innocens:
Tu tutor orbos protegis undique:
    (75) Tu frange vires impiorum,
        Et petulantem animum coërce,
Dum stirpe caesa est impietas sua.
Sic sic deinceps saecla per omnia,
    Plaudente justorum caterva,
        (80) Firma, Deus, tua regna stabunt.
[p. 12]
Gentesque terrae finibus ex tuae
Exterminabis tu procul impias.
    Haec vota fundit turba justa, &
        Auxilium, Pater alme, quaerit.
(85) Et illa tantis acta periculis,
Fletusque fundens, perpete postulat
    Te voce, te crebris querelis,
        Ut releves inopum dolores;
Ut quos egestas opprimit aspera,
(90) Quos vexat atrox turba potentium,
    Soleris, & fastus superbos
        Impietas furibunda ponat.


PSALMUS XVIII.

DIcimus Regem maris atque terrae
Et poli, nostrum decus ac salutem,
Cujus innixi auxilio cruentos
    Fudimus hostes.
(5) Nos graves curae, & stimuli dolorum
Cinxerant late, & rigidae catenae
Mortis, & fraudes, Ereboque quidquid
    Surgit ab imo.
Sed tuum nomen, validamque dextram,
(10) Gentis humanae Pater, invocantes
Rebus in duris bonus audiisti
    Aethere ab alto.
En Deo irato tremit ipsa tellus,
En tremunt celsi trepidantque montes,
(15) Et statim moti subito pavore
    Culmina quassant.
Prodit iratus Deus, ille justus
Criminum vindex: nebulas nigrantes
[p. 13]
Naribus volvit, rutilasque flammas
    (20) Faucibus efflat.
Prodit en Rector Superûm ex Olympo,
Et polum incurvat, laquearque mundi,
Et super terras vehitur, latetque
    Imbribus atris.
(25) En truces venti fugiunt, fugitque
Turbo permistus nebulis aquosis,
Et vagis flammis. Deus e suprema
    Detonat arce.
Et suam intendit per inane vocem,
(30) Et vibrans ignes superis ab oris
Territat gentes, & ubique sternit
    Agmina saeva.
Pandit incensus maris alti abyssum:
Pandit & fontes, referatque terras,
(35) Dum Dei vocem minitantis audit,
    Qua patet, orbis.
Me meus vindex mediis procellis
Martis, & duro eripuit periclo,
Et manu forti nimium furentes
    (40) Perculit hostes.
Illius leges colui: tenellis
Hoc mihi curae fuit inde ab annis
Illius sacrum imperium secuto
    Jussaque sacra.
(45) Quin meos gressus Deus ipse rexit,
Et meo dignum pretium labori
Reddidit fidus, meaque ipse cinxit
    Tempora lauro.
Diligit justos etenim, & superbos
(50) Odit infestus. Mihi lux es ingens,
[p. 14]
Atque te spissae fugiunt tenebrae.
    Non ego dirae
Impetum gentis, duce te, timebo,
Non ego belli metuam periclum,
(55) Atque firmabunt nova jam lavatam
    Robora mentem.
Tu Deus solus miseros levare
Casibus duris potes atque egenos.
Das mihi famam, Deus, invidendam, &
    (60) Nobile nomen.
Me doces bellum. pede tu manuque
Me facis fortem & validum videri.
Rumpitur nostris manibus repente
    Ferreus arcus.
(65) Protegis clemens, Pater, innocentem,
Fidus avertis, Pater alme, turmas,
Quae meo insultant capiti, atque tutus
    Ambulo per te.
Hostibus mistus mediis repello
(70) Agmina, ingentes cumuloque acervos.
Hic fugit velox per aperta campi.
    Hic cadit ense.
Hos Deum frustra precibus vocantes,
Calco prostratis pedibus cruentis.
(75) Inde diffusos rapuere magno
    Turbine venti.
O Pater, salve. venerande mundi
Arbiter, salve. mihi robur omne
Addis, insignes duce te triumphos
    (80) Semper adepto.
Tu doces pugnas, cumulas honores
Tu mihi ingentes, populosque & urbes
[p. 15]
Subdis in nostrum imperium, & remotis
    Noscor in oris.
(85) Quo tuas laudes, venerande, plectro
Concinam, aut dignos meritis honores?
Quae tibi, vindex celebrande, tandem
    Carmina dicam?
Saepe me immersum mediis periclis,
(90) Saepe me immersum medio furori
Gentis invisae, mediisque flammis
    Eripuisti.
Semper indutus viridante lauro,
Semper ornatus spoliis opimis
(95) Victor insignes merui tiumphos
    Clarus in armis.
O parens rerum venerande salve.
Ille honor tantus, decus illud ingens
Est tuum munus. Columen fidemque
    (100) Tu mihi praestas.
Tollit ad celsum tua dextra caelum
Me, Pater. nostris ades ipse bellis,
Et meae proli domuique larga
    Munera praebes.
(105) Te canam semper, Deus alme. mente
Te canent semper memori nepotes.
Atque diffundet tua se per omnes
    Gloria terras.


[p. 16]

PSALMUS CXII.

QUisquis inoffensae traducit tempora vitae,
Et timet offensare Deum, supremaque jussa
Mente colit memori, noctesque diesque revolvit,
Is felix jure est animi, fastigiaque alta
(5) Conscendet rerum, & cunctas dominata per oras
Stirps ejus late imperium protendet avitum.
Non haec divitiis domus invidiosa carebit,
Non titulis merito partis: noscetur ubique
Gloria venturos illustratura nepotes.
(10) Nempe pios Deus è densis rapit ipse tenebris,
Adversasque fugat nubes, lucemque reducit
Ille novam, clemens, justi laudator & aequi.
Quam bene vir sapiens opera solatur egenos,
Atque ad judicii sua temperat omnia normam!
(15) Impavidus stabit, solida nec mente labascet:
Nec tempestates ullae hunc turbare valebunt.
Nulla tegent umquam justorum oblivia nomen:
Sed gliscet sine fine decor, lausque illa manebit.
Non hos dejiciet rumoribus impia turba
(20) Constantes firmosque. Deus tutabitur illos.
Nil metuent umquam, dum figant lumen in hostes,
Nunc fractos subito, nunc in sua damna ruentes.
Non opibus parcunt, dulce at lenimen egenis
Praestant, & merito late celebrantur honore.
(25) Quin Pater aethereus proventu divite laetam
Ipse domum fulcit, vario recreatque favore.
Impius invidiae stimulis agitatus amaris
Ista suis oculis tristis spectabit, & atris
Dentibus infrendet, nequicquam dira minatus.
(30) Impius haec spectabit, & omnibus ipse carebit.


[p. 17]

PSALMUS CXIV.

ARces Niliacas Isacidum domus
Quando desereret, regnaque barbara,
Et, quod difficili tempore senserat,
    Se diro eriperet jugo,
(5) Experta insolitum est auxilium Dei,
Qui Judam stabili foedere muniit,
Et tutum valido numine reddidit,
    Et dux & comes in via.
Hoc vidit subito diffugientibus
(10) Undis, attonitum cum stupuit mare;
Jordanes refugis fluctibus in caput
    Converso rediit pede.
Colles subsiliunt, & juga montium,
Ut prato viridi luxuriat caper,
(15) Aut sicut celeri rura perambulat
    Saltu lanigerum pecus.
Cur, undis subito diffugientibus,
Consueto pelagus cessit ab alveo?
Jordanes refugis fluctibus in caput
    (20) Cur verso rediit pede?
Ad saltus agiles quid juga montium,
Ad saltus agiles quid juga collium,
Gaudentem ut capream motibus, impulit,
    Aut agnos, tenerum pecus?
(25) Conspecto Isacidum Numine scilicet
Tellus intremuit, & refluis aquis
Cesserunt celeri gurgite caerula, &
    Veloci fluvius gradu.
Fluxerunt latices cautibus asperis.
(30) Fuderunt silices flumina vivida.
Noscendam insolitis prodigiis Dei
    O quis non metuat manum!


[p. 18]

PSALMUS CXVII.

LAudâte gentes, quotquot hic habet mundus,
Laudate gentes omnium patrem rerum.
Manu benigna nos fovet: carens fine
Favor illius nos mulcet, atque amor constans
(5) Promissa largo foenore indies solvit.
Laudate gentes omnium Patrem rerum.


IDEM aliter.

SIdereum laudate Deum, laudate per omnem
Dispersae gentes orbem, laudate frequentes.
Laudate, o populi, & divinae laudis honores,
Ut decet, ut fas est, sublimia tollite ad astra.
(5) Perstat enim illius clementia, perstat in aevum,
Nec vanas ejus promissa feruntur in auras.


PSALMUS CXXIII.

AD te levavi, gentis humanae Pater,
    Ad te levavi lumina,
Qui templa coeli, labe mortali procul,
    Et regiam aeternam colis.
(5) Observat ut manus heriles servulus,
    Heraeque nutus servula:
Sic lumina in te figimus, Deus bone,
    Dum praebeas opem tuis.
Succurre nostris, o Pater, laboribus,
    (10) Succurre tandem servulis
Fidelibus, quas hostis insultans premit,
    Sese efferens fastu gravi.
Hosti maligno fabula & ludus sumus,
    Opprobriumque pertinax:
(15) Qui, dum impotenti ducitur libidine,
    Nos calcat audaci pede.


[p. 19]

PSALMUS CXXIV.

NIsi adfuisset Numinis praesentia,
Nisi adfuisset (dicat Isaci domus)
Superba cum nos multitudo perditum
Late veniret, freta stultis viribus,
(5) Nos forte vivos devorasset, debiles
Et pauculos. sitiebat ira sanguinem,
Et obruisset nos procella cladium.
Torrentis instar, imbre qui multo tumet,
Nos sustulisset impetus subito rapax:
(10) Sorpsisset atra gurges infidus nece.
Celebrate laude debita Deum, suos
Qui liberavit dente diro gentium,
Et expedivit innocentes cassibus,
Ut capta jam volucres aucupem fugit.
(15) Nostrae salutis spes reposta est in Deo,
Qui cuncta magnâ fecit ac servat manu.


PSALMUS CXXXIII.

QUam grata fratrum mutua gratia!
Quam pulcra pax est firma sodalium
    Amore junctorum fideli,
        Invidia temerata nulla!
(5) Quales olivum fertile balsami
Exhalat auras, dives odoribus,
    Myrrhaeque stillantis liquores,
        Qui scatebra fluitant fragante;
Quae suffientis Pontificis caput
(10) Adspergit, & se colla per oraque
    Barbamque diffundit senilem,
        Perque sinum meat Aaronis,
[p. 20]
Togaeque limbum currit in extimae.
Aut qualis humor montibus arduis
    (15) Hermonis aut sacri Sionis
        Arva beat bene olente rore.
Sic sancta pax est, grata Deo simul,
Et grata toti coelicolûm choro.
    Sic vita decurrit beata,
        (20) Perpetua serie nepotum.


PSALMUS CXLV.

Ter magnum dicam Regem, Dominumque potentem,
    Splendida dum volvet lucidus astra polus.
Illum, cum roseo surgit sol aureus ore,
    Illum, cum fulget candida luna, canam.
(5) O aeterne Parens, moderator & arbiter orbis,
    Narrabunt titulos saecula cuncta tuos.
Longaevi, Pater alme, senes tua facta loquentur,
    Extendet laudes postera turba tuas.
Semper honoratus, nulloque tacendus ab aevo
    (10) Immortale geres, & sine fine, decus.
Te tua justitia & bonitas celebrabit ubique,
    Quodque doles, quoties cogeris esse ferox.
Magne Parens rerum, stellati Rector olympi,
    Te laudat celsi machina lata poli.
(15) Te celebrant omnes, qua sol surgitque caditque,
    Et noscunt regni robur & arma tui.
Sic tua per cunctas decurrit gloria gentes,
    Nescia ne sceptri terra sit ulla tui.
Majestas sine fine tibi est, nec tempora quicquam
    (20) Istud in imperium, Rex metuende, valent.
Quod redeunt iterum lapsorum in corpora vires,
    Quod fiunt validi, muneris omne tui est.
[p. 21]
Te genus alituum, teque agmina densa ferarum,
    Te pisces, & te respicit omne pecus.
(25) Nam victum praebes illis, & pascis abunde
    Omne animal numquam deficiente manu.
Quod facis est justum: virtus tua durat in aevum,
    Et dextram praebes mitis opemque tuis.
Auxilioque piis praesens es, & adspicis illos,
    (30) Si te constanti semper amore colunt.
Te tremit impietas radicitus evellenda.
    Inde tuum nomen natio nulla tacet.


CANTICUM MOSIS.

EIa agite, & superûm Regis celebremus honorem,
Qui laudem egregiam retulit magnosque triumphos,
Hostiles equites & equos dum mergit in undis.
Ille mihi est validum robur, dextraque potenti
(5) Praebuit ille mihi pacem gratamque salutem.
Ille Deus meus, atque mei Deus ille parentis,
A me victuro celebrandus carmine semper.
Ingens bellator Deus est, insignis in armis.
Illius omnipotens nomen: Pharaonis iniqui
(10) In mare detrusit currus, saevasque phalanges.
Ut saxum petit ima, simul descendit in undas,
Sic comites primique ducum merguntur in undis.
Magne poli Rector, magnas tua dextera vires,
Magnum robur habet; stravit violenta cohortes
(15) Adversas, atque infensos mihi perdidit hostes.
Dum furor in cursu est, dum justas concipis iras,
Hos premis, ut stipulam decurrens flamma per agros,
Undaque surrexit, seseque coëgit in unum.
Unda stetit. videt hoc inimicus. protinus inquit:
(20) Persequar & capiam fugitivos: mens mea dulci
[p. 22]
Laetitia exiliet, praedaque fruetur opima,
Et gladium stringam, atque illos mea dextra necabit.
Spiritus, ecce, tuus flavit: mox defluit unda,
Unda velut plumbum demersos opprimit hostes.
(25) Quis tibi, magne Deus, bello par esse valebit?
Quis probitate tibi, sanctissime? sive tueris
Insontes, terresve malos, mirandus ubique?
Extendis digitos alias, & terra dehiscens
Injustos vorat. at per te quae turba redemta est,
(30) Sensit opem, venerande, tuam, longumque favorem,
Intravitque tuas sedes, habitacula sancta.
Ecce Philistaeos duros dolor occupat ingens:
Ecce tremunt Edomitae: formidine magna
Ecce Moabitae trepidant, trepidantque vicissim,
(35) Qui Canaan habitant, magnoque pavore feruntur.
Occupet, alme Deus, pavor illos, occupet horror.
Concescant gelido, silicum de more, rigore,
Dum tua gens per tot casus, per tanta pericla,
Hostibus erepta, in tuta statione locetur.
(40) O utinam liceat nobis in monte sedere,
Sancte, tuo! o utinam sacrata sede morari,
Quam tua firmavit valide manus! omne per aevum
Cunctarum moderamen habes, Pater optime, rerum.
Ingreditur fluctus Pharao cum milite multo,
(45) Sed Deus insanum tumidis oppressit in undis,
Dum sicco Hebraeus populus pede transiit aequor.


[p. 23]

CANTICUM ESAIAE.

EXpertus vires Domini dextramque potentem,
    Graves & iras, illius clementiam
Gentibus exponam cunctis, lateque fatebor.
    Nam me favore recreat Deus novo.
(5) Ecce Deus, meus est servator, qui mihi tristem
    Adimet timorem, qui mihi fiduciam
Et vires addet validas, animumque reducet,
    Meaeque laudis atque fortitudinis.
Auctor erit certus, mihi firmabitque salutem,
    (10) Quae fluctuavit hactenus dubio pede.
Servabit certe cunctos: de fontibus ejus
    Aquas bibetis delibuti gaudio.
Dicetis, quando illa dies illuxerit orbi,
    Cantate laudem & gloriam aeterni Dei.
(15) Illius cunctas celebrate inventa per oras,
    Ut nomen ejus nationibus patens
Laudetur, mare qua totum circumfluit orbem,
    Qua nâscitur, quaque occidit solis jubar.
Excelsum est ejus nomen. celebrate frequentes
    (20) Manum potentem, & gloriam ejus inclitam.
Audiat hoc mundus rursum, & juga sacra Sionis.
    Favet Sioni sanctus Israël suo.


[p. 24]

CASA BETHLEMITICA.

CEdite Niliacae prisci telluris honores,
    Quosque suis opibus Roma superba tulit.
Vos domus haec superat, quantumvis horrida culmo,
    Quantumvis ventis frigoribusque patens.
(5) Vos domus haec superat, quae sacri conscia partus
    Promit ab aetherea munera missa domo.
Ecce dator Deus est, proprium dat munera natum,
    Qui pacem & terris otia laeta dabit.
Pastores veniunt, tenerum ut venerentur alumnum,
    (10) Intrat & exilem rustica turba casam.
Attoniti spectant matrem, pulchrumque nitorem,
    Qui sacro pueri multus ab ore venit.
Mox funduntur humi, cuncti mox poplite flexo
    Obsequii praebent signa notasque sui.
(15) Salve sancte puer, fessi spes unica mundi,
    Unus amor patris deliciaeque tui;
Nate Deo, Deus ipse, hominum, Deus alme, redemtor,
    Qui sumto humano corpore factus homo es.
Auree cresce puer, secli melioris origo!
    (20) O cresce, & tecum commoda manga vehe,
Quae genus humanum reparent, lapsamque salutem,
    Incipiantque novam pandere ad astra viam.
Te chorus aligerûm celso delapsus olympo
    Cingit, & ad cunas adsidet ipse tuas.
(25) Carminaque ingeminat natale notantia tempus,
    Quae somnos possint conciliare leves.
At tu, Diva parens, coeli certissima cura,
    E cujus gremio tot bona nata fluunt,
Gaude sorte tua: dumque haeres lumine fixo
    (30) In nati vultu purpureisque genis;
Dumque suam laeto risu cognoscere matrem
    Incipit, atque tuis pendet ab uberibus,
[p. 25]
Admitte immensi de te praeconia mundi
    Narrantis titulos, quo decet ore, tuos.
(35) Te sol occiduus, Virgo, te laudat Eous,
    Et tollit nomen sidera ad alta tuum.


VANITAS MUNDI.

ILlecebrae mundi, & specie mellita serena
    Gaudia, quîs optat vulgus inane frui,
Illecebrae mundi, longum longumque valete.
    Nil mihi vobiscum est, insidiosa cohors.
(5) Eheu quam fallax vestra est, quam lubrica imago,
    Et qui mendaci fulget in ore nitor!
Immensum dum vos argenti pondus & auri
    Promitis, atque opibus regna superba novis,
Dum trabeam & fasces; artes fraudesque paratis,
    (10) Pectoraque occultis luditis insidiis.
Ah quibus est lacrimis, quo tristi carmine flendus,
    Quem vester vultus vanaque forma capit!
Non illum fellis cruciavit gustus amari,
    Et data fallaci pocula foeda manu.
(15) Non ille agnovit lethali tincta veneno
    Spicula, quae menti vulnera coeca ferunt.
Sed felix nimium, cui fas est nube remota
    Aethereae lucis munere posse frui:
Qui noscens artes, quîs pectora fascinat orbis,
    (20) Evitat cautus retia nexa sibi.
Ille ad sidereum suspirans fessus Olympum
    In solo ponit spemque fidemque Deo:
Et rerum satur humanarum gaudia vera
    Cogitat & finem non habitura suum.
(25) Ah trahe me, Deus alme, vagis erroribus actum,
    Ad sedes superas quo via ducit iter.


[p. 26]

Aegrotantis ad Deum suspiria.

MAgne opifex rerum, qui comples numine cuncta,
    Et regis arbitrio nostraque nosque tuo,
Ecce toro adfixus jaceo, morbisque fatigor
    Infelix, miseris excruciorque modis.
(5) Nec spes ulla mihi superest: nil proficit herba,
    Nil prosunt medica pocula mista manu.
Ni recreës me lethifero languore solutum,
    Jam properat vitae terminus, ecce, meae.
Nec tantum capior lucis vitalis amore,
    (10) Quam dolor assiduus, quam mala semper habent,
Quantum admissa movent me crimina. Torqueor illis,
    Mensque mihi multo fracta dolore cadit.
O quoties, lacrimas verba inter singula fundens,
    Auxilium imploro, saepe vocate, tuum!
(15) O quoties, lapsae dum vitae anteacta recordor,
    Purpureus nobis inficit ora pudor!
Quis mihi portus erit, mediis dum jactor in undis
    Naufragus, infestis mox rapiendus aquis,
Si me non recipis, si non tua brachia tendis,
    (20) Nec me clementi respicis ore reum?
Mitis ades, solitoque mei miserere favore,
    Et quod mole sua me premit aufer onus.
Tunc celsum celeri subvectus ab aethera penna,
    O Deus, aeternis te resonabo modis.

Continue

[p. 27]

ELEGIAE.

[p. 28: blanco]
[p. 29]

DAVIDIS HOOGSTRATANI

ELEGIARUM

LIBER I.
_________________

ELEGIA I.

AD

CORNELIUM JUNIUM.

De infelici amoris sui exitu.

QUid mihi nunc superest, rerum dulcissime Juni,
    Dum mea perpetuus viscera moeror edit:
Dum me tristitiae cruciat crudelis imago,
    Et doleo extremum non mihi adesse diem?
(5) Est noster concussus amor. venere dolores,
    Qui raptant animum conficiuntque meum.
Eripuere mihi non mitia fata Neaeram,
    Qua mihi non umquam carior ulla fuit.
O duram sortem! nil non mutabile tandem est.
    (10) Omnia fatorum legibus acta ruunt.
Ergo ego formosae & ridenti dulce puellae
    Basia nulla dabo, basia nulla feram.
Ergo isthaec facies cunctis adamabilis, uni
    Immitis posthac tota futura mihi est.
[p. 30]
(15) Ibimus in lacrimas soli moestasque querelas.
    Cogemur soli verba dolenda loqui.
Haec mala deplorat Cytherea tenerque Cupido,
    Qui jungit fletus fletibus ipse meis.
Deceptus parvus Deus est, & Mater amoris.
    (20) Et video falli Numina posse dolis.
Ah quoties dixere mihi: Jam gaudia carpes,
    Gaudia non ulla diminuenda die!
Ah quoties promissa mihi blando ore dederunt,
    Ibit in amplexus pulchra Neaera tuos!
(25) Scilicet hanc vati mercedem laeta parabant,
    Praemia carminibus justa datura meis.
Certe ego tantorum celebrâram jura deorum,
    Et quid in humano pectore possit amor.
Excidi amore meo tunc cum non ulla timerem
    (30) Quassatura meum saeva pericla caput.
Jamque erat ut cunctas deberem ponere curas,
    Inque sinu dominae nil timuisse meae.
Jamque erat ut laetos deberem ducere soles,
    Jamque erat ut flueret candida vita mihi.
(35) Est aliter visum fatis: illa illa Neaeram
    Eripuere mihi fata severa meam.
Non mihi scribendi veniet jam blanda voluptas,
    Nectendi numeris non mihi verba suis.
Aut mihi si veniat, non umquam laeta canemus,
    (40) Et chartis aberunt gaudia cuncta meis.
Inque elegos pronus conscribam flebile carmen,
    Quale die summa concinit albus olor.
Et longe à populo secretus, solus ubique,
    Materiam in luctus ingeniosus ero.
(45) Qualis apud gelidos infelix Naso triones
    Ploravit fati ferrea fila sui.
[p. 31]
Hoc tamen in cantu caram resonabo Neaeram.
    Scribentis ducet cara Neaerea manum.
Nec minus infausti durabunt semper amores,
    (50) Perfidia fregit quos male sana sua.
Nec minus haec vivet, etiam post fata superstes,
    Nec minus huic nostro carmine nomen erit.
Vivet, si quid habent umquam mea carmina veri.
    Vivet, & ingenio surget ad astra meo.


ELEGIA II.

Neaerae Connubium.

ATra dies properat, qua tot mihi culta per annos
    Alterius scandet pulchra Neaera torum.
Atra dies, non auspiciis exorta benignis,
    Atra dies, Musis usque dolenda meis!
(5) Ah quid agis tandem Virgo, quid perfida tentas!
    Nulla Venus coeptis, Gratia nulla favet.
Testatusque meos moerens Hymenaeus amores
    Extinguit thalami lumina cuncta tui.
Exululant Charites, & scissis ungue capillis
    (10) Percutiunt moesta pectora nuda manu.
Ecce ferus coelo demittit Jupiter imbres,
    Addit & irata fulmina torta manu.
At memini, cum jurares per sidera nobis,
    Perque hunc, qui certo lumine cuncta videt.
(15) Jurabas te constantem fidamque futuram,
    Et jurata iterum, basia mille dabas.
Haec tua verba igitur foliis leviora caducis
    Excruciant animum, vana Neaera, meum,
Nuper in amplexus nostros, vesana, ruebas,
    (20) Circumdans collo brachia lenta meo.
[p. 32]
Jungebasque meis tua labra corallina labris,
    Admiscens oris murmura blanda tui.
Nunc cuncta aethereas fugerunt sparsa per auras,
    Blandaque lingua olim, facta severa mihi est.
(25) Sed nisi me fallunt justi praesagia coeli,
    Perfidiae moenas mox dabis ipsa tuae:
Cum, miseranda, brevi violata haec sacra dolebis,
    Et venient animo tristia cuncta tuo.


ELEGIA III.

AD

JOACHIMUM TARGERIUM.

De amore ejus.

QUid geris indomitos, Targeri, in corde furores?
    Quae tibi vesano viscera flamma vorat?
Hei mihi! quid furis in Phaedra, quae lubrica vultu
    Occupat ingenium, dulcis amice, tuum?
(5) Quid pulcros mirare oculos, & eburnea colla,
    Quaeque omnes superant pulcra labella rosas?
Luderis ah miser, & fallax te ducit imago.
    Istis deliciis mista venena latent.
Libertas abiit (quam pulcrum nomen!) in auras,
    (10) Et te captivum Phaedra dolosa tenet.
Dum datur, evita damnosa Cupidinis arma,
    E quibus, infelix, nulla petenda salus.
Crede mihi, te multa manent discrimina rerum,
    Te dolor, & luctus curaque saeva manet.
[p. 33]
(15) Dum sequeris nympham, dum carpis gaudia vana,
    Spem, te decipiens, mox feret aura tuam.
Foemina, res fallax, perjuria propria ridet;
    Ridet, & hoc unum subdola discit opus.
Ipse puer Veneris gestit deludere mentes,
    (20) Et superat ventos mobilitate leves.
Sed quid ego frustra leges tibi dicto severas,
    Cui dudum pectus saeva puella regit?
Ah quid ego, cui suave malum crudelia fecit
    Vulnera, Poeonia non relevanda manu?
(25) Ah quid ego infelix, cui semper Phyllis in ore est,
    Illa licet curas augeat usque meas?
At sic fata volunt immitia. fata poëtas
    Exagitant. fatis cedere debet amor.
Nec minus hoc ignes inter, solatia capto,
    (30) Quae mihi dat Phoebus Pieridumque chorus.
Nimirum roseae cantantem Phyllidis ora
    Facundum reddit ingeniosus amor.
Virgineae adspirat Latonius ipse cohorti.
    Adspirat casti turba novena chori.
(35) Qui plenas tanta illecebras dulcedine damnat,
    Is puto de ferri semine pectus habet.
Ne fuge jam notos, Targeri care, calores,
    Nec tibi quae dulcis vulnera fecit amor.
Dilectamque adama, me jam monitore, puellam.
    (40) Illa habeat pectus, semper amica, tuum.
Jam laetos mirare oculos, & eburnea colla,
    Quaeque novas superant pulcra labella rosas.
Te jucunda tenet, teneat modo semper imago.
    Istis deliciis nulla venena latent.
(45) Libertas abeat. quid enim nisi nomen inane est?
    Ef foveat caro te tua Phaedra sinu.
[p. 34]
Phaedra tibi extendat famam. per carminis artem
    Illa tui vivat, teque fidelis amet.
Sic dum Phaedra favet, Phoebus Musaeque favebunt,
    (50) Et toto spargent nomen in orbe tuum.


ELEGIA IV.

AD

JACOBUM ZANTENUM;

Post celebratas ejus nuptias.

ERgo depositis curis dubioque timore
    Es compos voti, culte poëta, tui?
Ergo tutus amas, & tutus basia sumis,
    Et quicquid Veneris regna beata tenent?
(5) Di proprium hoc tibi dent, & tanti sponsa decoris
    Adferat ad mentem commoda multa tuam.
Ast ego crudeli interea consumor ab igne,
    Et dirum toto pectore vulnus alo.
Vulnus alo, & flammis me depascentibus uror,
    (10) Et raptant animum spesque metusque meum.
Hac nos discruciat cura pulcerrima Phyllis,
    Et qui divino fulget in ore nitor.
O amor! o quantos adfers cumulasque dolores!
    O amor! o animi longe tyranne mei!
(15) Quod nisi sollicitos relevet mea Vita labores,
    Mox aderit vitae meta suprema meae.


[p. 35]

ELEGIA V.

AD EUNDEM.

Ut studiis poëticis sese reddat.

MEne putas levibus, Zantene polite, camoenis
    Carminibus vires addere posse tuis?
Mene putas veterem tibi posse reducere venam?
    Erras, & nostri te quoque fallit amor.
(5) Tu vires tu posce tuas, quas tota probavit
    Belgica, jam toties pectine rapta tuo.
Constanter renova hos animos. Constantia Musas
    Excitat, & faciles usque venire facit.
Te fovit dudum Phoebus, fovere soreres,
    (10) Dum fidus coleres Numina cara, novem.
Eia age, te vatem reddat pulcerrimus annus,
    Quo fera, quo volucres, quo pecus omne salit.
Quo choreas ducunt pueri innuptaeque puellae,
    Quo nostrum innumeris lusit uterque modis;
(15) Cum nos haec eadem raptare in sacra soleres,
    Zantene, & nondum transfuga nempe fores.
Ver Phoebo sacrum est. exspectant carmina vere
    Phoebus, & Aonii turba novena jugi.
Quin etiam accendit nostras in carmina vires
    (20) Qui late verno tempore regnat amor.
Vere novo nata est Cytherea tenerque Cupido.
    Vere novo è gelidis basia nata rosis.
Vere novo Ascanium super alta Cythera ferebat
    Cypria, frondosis imposuitque jugis.
(25) Omnia vere juvant. divexat rore lapillos
    Rivulus, & nitidis dat leve murmur aquis.
Ut lucent tenero viridantes gramine campi!
    Ut movet arboreas molliter aura comas!
[p. 36]
Ut placidos Zephyri licet hic audire susurros!
    (30) Ut prae laetitia dulce queruntur aves!
Ecce tibi rident halantes floribus horti,
    Et largas fundunt undique veris opes.
At tibi, qui viduas amissa conjuge noctes
    Transfigis, ex illis jam novus adsit amor,
(35) Qui tibi delicias, tibi qui nova gaudia portet,
    Nec sinat in vacuo secubuisse toro.
Sic te restituet tandem Venus ipsa poëtam,
    In sacros vates officiosa Venus.
Nonne tibi subeunt transacti molliter anni,
    (40) Quîs nos facundos reddidit almus Amor?
Nos Amor adscripsit jucundis vatibus olim,
    Atque aliquod nobis nomen habere dedit.
Eia age, restituas tibi te, dulcissime rerum,
    Neglige nec venae luxuriantis opes.
(45) Te tibi redde, precor per Numina mitia Musas.
    Si tibi te non vis reddere, redde mihi.
Hoc mecum cupiunt cari, tua turba, sodales,
    Quos tibi conjuxit non temerata fides.
Hoc quoque Fama, tuum quae decantabit honorem,
    (50) Exigit: hoc poscit publicus ipse favor.
Nec tibi praecidant odiosa negotia tempus.
    Nos etiam furtim scripta tabella juvat.
Sic olim illustres raptim scripsere poëtae,
    Experti faciles ad sua vota Deas.
(55) Sic mediis Naso carmen deduxit in undis,
    Ipsa hyeme rigidas incutiente minas.
Quid memorem antiquos? in rerum Katsius undis
    Assiduis cecinit carmina multa modis:
Hugeniusque pater, terrae decus ille Batavae,
    (60) Et nullo vatum Grotius ille minor:
Et cujus cunis Haga inclita jure superbit,
[p. 37]
    Quo nimium felix Julia vata tumet.
Non semel ille suo lassus fractusque labore
    Flexit in optatos carmina laeta modos.
(65) Quid lentus dubitas imitari exempla priorum?
    Quid lentus dubitas nomina tanta sequi?
Incumbas potius famae, que carmine crescet,
    Carmine, quod certam pandit ad astra viam.


ELEGIA VI.

DE PHYLLIDE.

PHyllida formosam fecit Natura benigna,
    Addidit egregium nec minus illa decus.
Addidit ipsa Venus sua dona, & Gratia triplex
    Ornavit miris perpoliitque modis.
(5) At puer Idalius, Veneris pulcerrima proles,
    Dulcibus ex oculis mittere tela dedit.
O Phylli, o Veneris per te regnantis imago:
    O laus virginei deliciaeque chori!
Candida te decorat facies, rubicundaque labra,
    (10) Et quae de labris mollia verba fluunt.
Te decorant oculi splendentes lumine puro.
    Te coma, te cervix deliciosa decet.
Quid superest? ornat nil non laudabile totam.
    Hei mihi, quam forma poene superba tua es!
(15) At tu, Mome, vale. formosam laedere parce.
    Effugit haec morsus, invide Mome, tuos.
Mome vale, & quae sacra paro peragenda Dionae
    Ne turbes atris dedecoresque notis.
Illa mihi exhilarat longa dulcedine vitam,
    (20) Quam firmat semper continuandus amor.


[p. 38]

ELEGIA VII.

DE EADEM.

IN campis nuper solus spatiatus apricis
    Consedi ad ripam lene fluentis aquae,
Multa gemens, & crudeli laceratus amore,
    Et culpans saevos in mea fata Deos;
(5) Cum se vicina Phyllis referebat ab urbe,
    Adstitit & lateri non bene visa meo;
Meque suis mox attonitum complexa lacertis
    Oscula mista levi murmure blanda dedit.
Et quid, ait tandem, secessu quaeris in isto?
    (10) Ah quid te curis conficis ipse tuis?
En adsum, dilecte, tuos miserata dolores,
    Et tua facta meâ vulnera sano manu.
Responsura tuo venio bene fida calori:
    Unde tuos gemitus hinc procul aura ferat.
(15) Protinus, ut tandem sensus rediere stupenti,
    Atque animo nubes ista remota fuit,
Protibus exclamo, Teneo te, candida Phylli,
    Mequo tuis stringis, candida, brachiolis?
Tene ego, clamantem voce est imitata jocosâ,
    (20) Clamavitque simul garrula Nympha, Tene.
Risit ad hanc vocem Phyllis, geminataque verba
    Et dulces repetit non minus ipsa sonos.
Augebant volucres haec gaudia dulce querentes,
    Et moto arrisit germine laetus ager.
(25) Augebat tremulis haec lymphis gaudia rivus.
    Movit & ipsa suas mollis arundo comas.
Ex illo cepere dies felicius ire:
    Ex illo fluxit vita beata mihi.


[p. 39]

ELEGIA VIII.

AD

NICOLAUM MARKIUM,

Ut relicto amore ad studia se conferat.

MArki, quem teneris Pallas dilexit ab annis,
    Marki, Castalius cui rigat ora latex,
Quid tibi cum teneris, turba fallace, puellis?
    Quod te sollicitat desiodiosa Venus?
(5) Quid quaeris, sacri deserto culmine Pindi,
    Et Phoebo & Musis displicuisse tuis?
Tene juvat vano, infelix, liquescere amore,
    Sertaque odoratis myrtea ferre comis;
Et tibi laudato nectentem brachia collo
    (10) Imperium dominae duraque jussa sequi?
Ah fuge tantarum, Marki, discrimina rerum,
    Ah fuge non cauto retia nexa tibi.
Dulce tibi ridet Phyllis, tibi pulcra Neaera,
    Et desideriis Gallia petita novis.
(15) Scilicet illarum insidias tolerare valebis,
    In triplices fraudes & satis unus eris.
O quoties fractae fidei promissa dolebis!
    O quoties versos in tua damna deos!
Non aliter currens turbata per aequora vector
    (20) Jam cuperet fragilem non tetigisse ratem.
Felices, quos votiva signata tabella
    Vestis, caeruleo dona dicata Deo.
Significat tumidi maris evasisse procellas,
    Et laetos patriae posse videre focos.
[p. 40]
(25) Dum datur, inde redi, & sacrae te redde Minervae,
    Ecce tibi tendit Diva benigna manus.
Ecce tibi spondet pretium non vile laboris,
    Si modo sis constans, notaque sacra colas.
Illa tuam famam serum transmittet in aevum,
    (30) Et virtute animi conspiciere tui.


ELEGIA IX.

AD PHYLLIDA,

De adventu Hyemis.

ASpera venit hyems, insanis horrida nimbis.
    Obruta perpetua sub nive terra jacet.
Gratia jam silvis omnis, decus omne recessit,
    Ornatuque carent pascua nuda suo.
(5) Non ultra mollesve rosae, vel lilia florent
    Ulla, nisi in vultu, candida Phylli, tuo.
Haec bene cum videas (quid enim manifesta negabis?)
    Et constet stabilem nulla tenere locum,
Quid, rogo, vernanti facie cultuque superbis?
    (10) Niteris infirmo quid, mea vita, pede?
Iste decens vultus rugis foedabitur olim,
    Cum veniet tacito tarda senecta gradu.
Quis tunc, Phylli, tuae miratus munera formae
    Te colat, & multo flagret amore tui?
(15) Ah male transactae lugebis tempora vitae,
    Et frustra lapsos esse querere dies.
Cur igitur cessas, sperataque gaudia differs,
    Meque facis flammis, saeva, perire meis?
Spem longam reseca, velox dum diffugit aetas,
    (20) Dum properant hyemis tempora dura tuae.
Incipe jucundos mecum sentire calores,
    Phylli: tibi damnum quaelibet hora feret.


[p. 41]

ELEGIA X.

AD EANDEM.

NUnc ego Apellea cuperem spectabilis arte,
    Aut de qua Zeuxis nobile nomen habet,
Naturae simulare vias, vivoque colore
    Pingere, quot species terra benigna parit.
(5) Nunc mihi Praxitelis cuperem contingere caelum,
    Ingeniumve Scopae, Phidiacamve manum.
Quam late, mea lux, tua conspiceretur imago,
    Et vultus species invidiosa tui!
Nam modo de picto diffundens ore nitorem
    (10) Strares virgineo suspicienda choro.
Et modo spirares Pario de marmore facta,
    Effigiemve darent aera corusca tuam.
Sic fieres vivax, Phylli, & tibi nobile nomen
    Artifices possent conciliare manus.
(15) Num mihi quid superest, tenui nisi dicere versu
    Quod tibi coelesti fulget in ore decus?
Laudari certe est nostris res parva camoenis,
    Cum te majori par sit ab ore cani.
Sed tamen haud falsum referunt mea carmina amorem,
    (20) Et desiderium non leve, Phylli, tui.
Hoc, precor, agnosce, & nimii miserere caloris,
    Qui torret rapida pectora nostra face;
Ut dulci tandem vinclo stringamur amantes,
    Et nos irrupto foedere jungat Hymen.
(25) Tunc te castus amor, casu non laesus ab ullo,
    Tunc poterit constans nobilitare fides.
Tunc priscas inter numerabareris Heroïnas,
    Quae non delendum tempore nomen habent.
Sic non Penelope, magni non Hectoris uxor,
    (30) Non vincet famam Laodamia tuam.
[p. 42]
Sic clara ante alias majore frueris honore,
    Quam vel picturae vel tibi caela darent.
Ipsa ego majore accendar praecordia Phoebo,
    Ut possim in laudes fortius ire tuas.


ELEGIA XI.

AD COROLLAM.

FOrmosi flores, picturataeque corollae,
    Phyllidis electae compositaeque manu,
Pallentes violae, cum purpueis Narcissis,
    Junctaque puniceis lilia cana rosis;
(5) Quam brevis heu vester decor est! quam gratia formae
    Lubrica! quam parvo tempore tota perit!
Nascimini flores hac luce, hac luce peritis,
    Et fallax oculos ludit imago meos,
Et nimium falsa est vestra & fugitiva voluptas,
    (10) Et nimium rapido praeterit illa pede.
Ah! quanto est melio species tua, candida Phylli,
    Nascentesque tuo semper in ore rosae!
Quanto me melius carpiunt per colla, per omnem
    Cervicem larga lilia fusa manu!
(15) Illic me constans, illic non vana moratur
    Gratia, nec fictis detinet illecebris.
O quae vernantis semper dulcedine vultus
    Exsuperas violas, exsuperasque rosas,
Et quae praeterea locupletis pignora Florae
    (20) Legerunt Nymphae detuleruntque tibi,
Respice me saevis in amoribus elanguentem,
    Adsit ut hinc nostris certa medela malis.
Continue
[p. 43]

DAVIDIS HOOGSTRATANI

ELEGIARUM

LIBER II.
_________________

ELEGIA I.

AD

PETRUM FRANCIUM,

Cum MARIAE Britanniarum Reginae
parentaret.

DUm tibi Castalides moestissima carmina dictant
    Solventi claro debita justa rogo,
Et tua sese effert Latia facundia lingua,
    Franci, Palladii gloria prima chori:
(5) Dum tanto perculsa malo lugubria sumit
    Anglia, Reginae funere moesta suae;
Nos quoque luctus habet. Juvat indulgere dolori,
    Et fletu lacrimas continuare tuas.
Belgica tota praeit, conjunctique undique vates
    (10) Flebilibus celebrant publica damna modis.
Jungite communes Angli Batavique querelas,
    Et loca tam justo nulla dolore vacent.
Occidit ante diem, miserando funere mersa,
    Spes & amor populi magna Maria sui.
[p. 44]
(15) Occidit ante diem, qua dante Batavia tota
    Felices vidit gratius ire dies,
Cum populo affulsit verna dulcedine vultus,
    Illustrans radiis quaelibet ora suis,
Laetaque Majestas, & nullo turgida fastu,
    (20) Et simplex virtus tristitiaque carens,
Et rectum ingenium, & nivei sine crimine mores,
    Et non fucatae religionis amor.
Tam raras dotes, & tanta principe dignas,
    In gremio fovit Belgica fida suo,
(25) Donec, agente Deo, nostrae de litore terrae
    Solvit, majori constituenda loco.
Ah quis non flevit, cum Te discedere vidit!
    Quanta dedit luctûs signa profusus amor!
Tu quoque flevisti, Princeps, cum cuncta sonarent
    (30) Questibus, & sicco lumine nemo foret.
Vidisti desiderium, visumque probasti,
    Publicaque affectus tot monumenta pii.
Haec Te tangebant, haec alto infixa manebant
    Pectore, cum faceres per freta vasta viam,
(35) Adque solum natale citis veherere carinis,
    Per lacrimas populi saepe vocata Tui.
Quo jam praegressus Conjux, post tanta tropaea,
    Postque tot afflicto monstra fugata solo,
Divisit Tecum imperium & regalia sceptra,
    (40) Ornavit vestras quîs Deus ipse manus.
Te veniente, Tuis quanta est lux orta Britannis!
    Nempe salutaris sideris instar eras.
Te veniente, simul venerunt agmine longo
    Virtutes, tutum quae reperere locum:
(45) Justitia ante omnes, majori ornata decore,
    Et duris rebus cognita sancta Fides;
[p. 45]
Et pia quae gratum solamen praestat egenis,
    Et vanas miseris non sinit esse preces:
Et quae prudenti mentem ratione gubernat,
    (50) Quaeque nitet castae laude pudicitiae.
Aurea Libertas, dudum calcata, reducta est,
    Siccavit lacrimas Religioque suas.
Hae Tibi deliciae, tota quas mente fovebas.
    Hisce tibi titulis nobilis aula fuit.
(55) Nunc, Regina, jaces, aeterno victa sopore,
    Et Tua ferrata lumina nocte rigent.
Jungite communes Angli Batavique querelas,
    Et dolor in lacrimas iste perennis eat.
Publica tristitia est, sonuerunt questibus urbes.
    (60) Ingeminant questus persona rura suos.
Crescit & in majus luctus, sparsusque per orbem
    Horrorem populis principibusque movet.
Quot bona, quot fato perierunt commoda tali!
    Quanta rapit secum gauda nigra dies!
(65) O decus! o communis amor, columenque Tuorum!
    Quam festinato funere rapta jaces!
O pulcrum Mortis demessum pollice florem,
    Vix bene spectatum quem properata tulit!
Omnia cum plorent, vincis tamen omnia, Regum
    (70) Maxime, nec patitur justa querela modum.
En prostrata tibi Tua gaudia, & una voluptas,
    En posita ante oculos tristis imago Tuos!
Quid Tibi nunc prosunt tot parti ex hoste triumphi?
    Quid prosunt capiti laurea serta Tuo?
(75) Quid terrae curam nostrae gessisse Tuaeque?
    Quid quae magnificum fama celebrat opus?
Cum rapuit mors dira Tuae solamina vitae,
    Et conjux demto fine carenda Tibi est?
[p. 46]
Ah quis crudeli reperit fomenta dolori?
    (80) Unde venit tantis ulla medela malis?
Te tamen acceptum vulnus moderatius urat,
    Et Tua Te virtus reddat, ut ante, Tibi.
Et nullis quassata malis sapientia vires
    Restituat solitas, & Tibi praestet opem;
(85) Ut patriae pergas rebus succurrere lapsis,
    Quae Tecum plorat, quae Tua damna dolet.
Te Tua deseruit, sed jam potiore recepta
    Sede tenet celsi regia tecta poli:
Quae nunc in terris animo praeceperat, & quo
    (90) Enthea mens illi fecerat ante viam.
Sic vixit, sic prompta fuit, cum corpore vires
    Tentaret tristis detereretque lues.
Quid me suspiras, Conjux charissime, dixit,
    Cedentem fatis me meliora vocant.
(95) Jam mihi panduntur stellati limina coeli,
        Et toties votis regna petita meis.
Tu mihi, dum licuit, solamen dulce fuisti,
    Tu mihi, Tu magno proxima cura Deo.
Et nunc forte brevi disjungimur intervallo.
    (100) En praeeo, quod Tu deinde sequeris iter.
Interea cordi tibi sint communia sacra,
    Atque humeris Regni credita cura Tuis.
Dixerat: Aligeri subito rapuere loquentem,
    Et pariter vitae gaudia multa tuae.
(105) Cede Deo, Regum ter maxime, cede trahenti.
    Avelli quamvis sit grave, cede Deo.
Ille idem luctus, lacerat qui corda Tuorum,
    Ille dolor saevus, qui tria regna quatit,
Et lacrimae sine fine datae, gemitusque perennes,
    (110) Quos pius in magno funere fudit amor,
[p. 47]
Sunt populi monumenta Tui, quae marmora cuncta,
    Quae vincant pretio busta superba suo.
Adde quod Illius spatiosum fama per orbem
    Ibit, fatali non cohibenda rogo.
(115) Huc & clarorum faciunt solatia vatum,
    Qui duros casus, & Tua damna canunt.
Hos inter, Clariae Franci lux magna cohortis,
    Condecora lacrimis Regia busta tuis.
Triste tuae poscit funus praeconia linguae,
    (120) Materia eloquio conveniente Tuo.
Pendet ab ore Tuo magnus cum plebe Senatus,
    Et cunctae lacrimis immaduere genae.
Immensum tua se fundent lamenta per orbem,
    Et vox est gemitus magna futura tui.
(125) Solis ab occasu solis noscetur ad ortum,
    Et se per terras aequoraque alta dabit.
Audiet, & moestas voces imitabitur Echo,
    Et reddent querulos concava saxa sonos.
Nunc Tamesis, nunc Ya ululatibus aëra rumpunt,
    (130) Et lacrimis fluctus auget uterque suos.
Eia age, & applausum doctae mereare coronae.
    Me vetat infandus dicere plura dolor.


[p. 48]

ELEGIA II.

NAMURCA CAPTA.

AUSPICIIS ET DUCTU

GULIELMI III.

Britanniarum Regis.

VIcimus: indomito cessit Namurca furori
    Ardua, submisso procubuitque genu.
Procubuit, Gallo spectante & dira fremente,
    Ante pedes domini sanguinolenta sui.
(5) Vincitur illa ferox, quam vinci posse negabat
    Hostis, & invita projicit arma manu.
Nec muri aut valli, nec propugnacula tanta
    Incursum longa sustinuere mora.
Cessere hostiles ingenti horrore cohortes,
    (10) Sulphureo nubes dum gravida igne tonat:
Dum dextrae dextris, dum tela minantia telis
    Obversa, & saevit qualibet arte furor:
Auditur raucus dum castra per omnia clamor,
    Cornuaque & cantus, cum lituisque tubae:
(15) Dum reboat diris late mugitibus aether:
    Et terra effuso tota cruore madet.
Arx alta atque alto nutabant vertice turres,
    Cunctaque solliciti plena timoris erant.
Haec Tibi debetur victoria maxime Regum,
    (20) Muneris haec omnis palma stupenda Tui est.
Te duce sponte ruit violenta in praelia miles,
    Factus ab exemplo fortior ipse Tuo.
[p. 49]
Te duce ferventi laudum accenduntur amore
    Pectora, suspenso non remorata metu.
(25) Te sequitur pars ille Tuae non infima laudis
    Ornamen Bavarae praesidiumque rei.
Quae Tibi cura fuit socias in praelia turmas,
    Auxiliatrices quae stimulare manus!
Scilicet ignarus somni tardaeque quietis
    (30) In medio belli fulmine semper eras.
Scande triumphales jam victor, scande quadrigas,
    Purpureusque albis invehere altus equis.
Et populi plausus, qui te comitetur euntem,
    Accipe, qui laeta voce Triumphe canat.
(35) Ferali pro cupresso caput indue lauro:
    Serta decent crines haec, Gulielme, Tuos.
Jam juga, jam valles fremitu plausuque resultant,
    Famaque per terras, nuntia laeta, volat.
Te mare, Te tellus, Te litora curva loquuntur,
    (40) Te vastae rupes, Te canit omne nemus.
Te pater undanti praeceps sonat agmine Mosa,
    Provolvens celeres in mare liber aquas.
Omnia Te extollunt, priscisque heroïbus aequant,
    O Rex, o vasti, quem regis, orbis amor!
(45) At vos, o Belgae, propius qui carpitis ista
    Victoris forti gaudia parta manu,
Undique dum festae lucent per compita flammae,
    Dum se laentantum tollit ad astra sonus,
Solvite pro patriae communia vota salute,
    (50) Solvite clementi debita vota Deo.
Nempe Ducem incolumen vobis salvumque reduxit,
    Adfuit & vestrae rursus, ut ante, rei.
Sic ille ad patrium ferus contendat olympum,
    Inter honoratos conspiciendus avos:
(55) Ut salvo Auriaco semper quoque Belgica tellus
[p. 50]
    Tuta sit, hostiles despiciatque minas.
Sic quae illum virtus toties commisit arenae
    Victorem faciat saepe referre pedem:
Donec contusis fausto certamine Celtis
    (60) Figat in hostili capta tropaea solo;
Vinculaque ipse ferat diffracto Sequana cornu,
    Et Ligeris famulis serpat in aequor aquis.
Sic pax sidereo redeat mitissima coelo,
    Claudat & aeterna tristia bella sera.


ELEGIA III.

In Pacem cum Gallis initam.

LAeta dies venit: summo Pax aurea coelo
    Labitur, & secum prospera quaeque refert.
Diffugiunt facies Terrorum, Iraeque, Minaeque,
    Inque Erebi redeunt monstra cruenta lacus.
(5) Succedit placido mitis Concordia vultu.
    Succedit votis mille petita Quies.
Intemerata Fides caras complexa sorores
    Dulcia tranquillae foedera Pacis amat.
Tolle tuum tandem, duris jactata periclis,
    (10) Tolle tuum tandem, Belgica laeta, caput.
Gaudia clementi veniunt uberrima coelo,
    Et faciunt curas jam tibi certa leves.
Collisos bello populos tristique tumultu
    Aetherea summus vidit ab arce Pater.
(15) Attritas vidit moestis cum civibus urbes,
    Et caesa hostili millia multa manu.
Vidit, & indoluit, Dirumque inhibere furorem,
    Et mundo auxilium ferre paremus, ait.
[p. 51]
Exemplo miseras solvit formidine terras,
    (20) Optatum bellis imposuitque modum.
O Pater! o mundi requies! o Pacis origo!
    O Deus! o populi cura salusque Tui!
Quod jam feralis grassari cessat Enyo,
    Quod nullus nobis restat ab hoste timor,
(25) Libera securi quod sulcant aequora nautae,
    Quod sua securus rusticus arva colit:
Cornua quod placidos tandem cecinere recessus,
    Et quod respirat patria lassa, tuum est.
Effera regnabat Rabies, aciesque coïbant,
    (30) Tactaque sanguineo rore rubebat humus.
Propria lugebant, lugebant publica damna,
    Sollicitae matres, sollicitaeque nurus.
Haec raptos bello cognatos, illa parentes:
    Haec sobolem raptam flebat, at illa virum.
(35) Omnia jam mutata: ligat Concordia gentes
    Aurea: quaesitae tempora pacis eunt.
Hanc ipsi montes, hanc litora curva vocabant:
    Hanc fluvii, motis hanc nemus omne comis.
Adfuit. o populi, lacrimis in gaudia versis,
    (40) Plaudite: quaesitae tempora pacis eunt.
Post nimbos tristesque Hyadas, noctemque profundam
    Gratior illuxit candidiorque dies:
Qua sese tandem reddi sibi Belgica cernit,
    Innumeris longo tempore quassa malis.
(45) Flumina jam mellis, jam currunt undique lactis
    Flumina: quaesitae tempora pacis eunt.
Laeta Pales Divae reducis pia munera sentit,
    Et recreat reditu rura relicta suo.
Ad nullo remeat turbatos sanguine fontes,
    (50) Et pellucentes candida Naïs aquas.
Dejectos alii celebrent è sedibus hostes,
[p. 52]
    Et memorent valida moenia capta manu,
Et densas strages, atque undas caede tepentes,
    Et loca, quae toties plena cruoris erant.
(55) Caesaris adjiciant partos virtute triumphos,
    Adjiciant passos vincula digna Getas.
Adjiciant Britonum miscentes praelia turmas,
    Et ducis invicti fortia facta canant,
Virgineasque Deas dira inter bella cruentent.
    (60) Ah nolim hinc aliquid nominis esse mihi.
Me Pax alma rapit, me Pacis amabile nomen
    Afficit, & quae nunc otia mundus agit.
Pax superat partas sudore & sanguine lauros,
    Et fixa hostili signa superba solo.
(65) Gaudeat Europe, quae tot modo tristia vidit
    Funera: quaesitae tempora pacis eunt.
Extremas iterum properat mercator ad oras,
    Nec stratum infestis classibus aequor arat.
Longinquis petit, ut quondam, commercia terris,
    (70) Implet & optata navita merce ratem.
Haec tua praecipue laus est, terra Amstela! cura
    Illa habuit mentem detinuitque tuam.
Et quo commodior fieret res omnis, in illam
    Confestim unanimes incubuere patres.
(75) Quod poterat votis mercantum obstare remotum est,
    Et factum levius per maris aequor iter.
Currunt, & salvae contingunt ostia puppes,
    Et repetunt cursus per vada salsa suos.
O pueri, nunc cum pateat piscantibus altum,
    (80) Tendite nodosas, tendite, ut ante, plagas.
Non frustra praedam captabitis: ite frequentes.
    Nullus jam vestris insidiatur aquis.
Aequora sunt vobis, sua sunt cultoribus arva
    Reddita. quaesitae tempora pacis eunt.
[p. 53]
(85) Fallimur? an cunctas implent haec gaudia terras,
    Et loca laetitia cuncta recente fremunt?
Vorticibus volvens laetus majoribus undas
    Ya repercussos edit ab amne sonos,
Et sonitu strepitante suam interlabitur urbem,
    (90) Dantem laetitiae publica signa suae,
Ardentesque globos mittentem ad sidera summa,
    Mittentem rutilas, ignea tela, faces.
Haec inter campana sonans de turribus altis
    Clamat, quaesitae tempora pacis eunt.
(95) O utinam maneant nobis ea propria dona,
    Semper & hinc Batavis aurea saecla fluant!

Continue

[p. 54]

DAVIDIS HOOGSTRATANI

ELEGIARUM

LIBER III.
_________________

ELEGIA I.

Ad Virum Amplissimum

JOANNEM CORVERUM,

Consulem.

GRatia sit coelo: Corveri cognita virtus
    En meritis iterum praemia digna refert.
En recipit fasces, patriae gratissimus urbi,
    Inque humeros notos purpura sacra redit.
(5) Diffundunt omnes vultum, plausumque cientes
    Exoptant votis prospera quaeque piis.
Me quoque cum fas sit (quamquam mihi surgere in altum
    Non datur, & numeris magna sonare meis)
Me quoque cum fas sit votivas fundere voces,
    (10) Communesque preces laetitiamque sequi,
In partem venio populi laetantis, & oro
    Ut tibi felici sidere vita fluat:
Ut constet tibi firma & non onerosa senectus,
    Et veniat tardo lux tibi summa pede.
[p. 55]
(15) Hoc cupiunt doctae, Consul, tua cura, sorores;
    Hoc testudinea clarus Apollo lyra.
Sic, quem tot curis dudum factisque mereris,
    Urbis amor crescat tempus in omne tuae.
Sic pax ex alto, Corvero praeside rerum,
    (20) Adveniat certa conciliata fide.


ELEGIA II.

Ad Virum Illustrissimum

JACOBUM BORELIUM,

Tertiùm Consulem.

VOta valent urbis: communia vota sequamur,
    Et tam festiva gaudia nata die.
Haec animat cives, cunctorum haec pectora mulcet,
    Haec dictat claro carmina danda viro.
(5) Est mea Musa quidem justo suffusa pudore,
    Inque tuas dubitat lenta venire manus:
Sed devincta tibi non uno nomine, Consul,
    Mens mea per plausus aestuat ire novos,
Affectuque suo vires superare pusillas
    (10) Nititur, in laudes officiosa tuas:
Ut tibi gratetur summi velamen honoris,
    Conspicuumque novis fascibus imperium.
Alea jacta mihi est, de totque clientibus unus
    Sustineo obesequii munera ferre mei.
(15) Salve laeta dies, roseo pulcerrima vultu.
    Tu toti populo, tu mihi grata venis.
[p. 56]
Insigni tu virtuti, quae surgit in aevum,
    Tu meritis confers praemia digna suis.
Tu quod amor jussit populi, quod Curia tota
    (20) Comprobat, applausu prosequiturque suo,
Exequeris, vultumque omnem diffundis, & urbi,
    Expectata diu, gaudia justa moves.
Salve laeta dies, roseo pulcerrima vultu,
    Te celebrat docti turba novena chori:
(25) Patronique sui magno laetatur honore,
    Vindice quo tuta sunt statione Deae;
Quoque duce Amsteliae succrescit fama Minervae
    Promentis larga munera multa manu.
Te Dea, justitiae praeses, Themis ipsa celebrat,
    (30) Quae Mystae laudes concinit ipsa sui.
Haec jam sponte sua celso descendit Olympo,
    Et tegit illius mellea Suada latus.
Splendida quam quondam stupuere palatia Regum
    Tutantem patriae remque decusque suae.
(35) Sic ejus sese explicuit praeclara parentum
    Virtus & titulis altior ipsa suis.
Invidiaeque fera, quae deterit omnia, major,
    Sustulit erectum sidera ad alta caput.
Salve laeta dies, roseo pulcerrima vultu,
    (40) Digna dies plectro nobiliore cani.
O Cressa signanda nota, gratissima rerum,
    O nata auspiciis lux veneranda bonis!
Jam frigus mihi, jam nimbos posuisse videris,
    Mitior & tepidis incaluisse Notis.
(45) Fausta mane, & qui te soles exinde sequentur,
    Felices veniant assimilesque tui.
Sic dum magnificae magnus Borelius urbi
    Consulit, atque humeris non leve gestat onus,
In sobole aspiciat virtutis semina notae,
[p. 57]
    (50) Quae magnos veris laudibus aequet avos,
Et per ea ad patris famam vestigia tendat,
    Et sibi monstratum gnava sequatur iter:
Tempore dum lapso veterum gestamen avorum
    Induat, in simili conspicienda gradu:
(55) Quaeque tegit patrios, veniat modo serior aetas,
    Pendeat ex humeris purpura lata suis;
Ut tandem rerum saturo fessoque Parente
    Floreat in natis non moritura domus.


ELEGIA III.

In funere

Illustrissimi atque Excellentissimi Viri

JACOBI BORELII,

Urbis Amstelaedamensis Consulis, & ad nuperam
Pacificationem Oratoris cum summa potestate.

QUi modo praeclaris titulis & honoribus auctus
    Gaudebat patriae fidus adesse suae,
Borelius laus magna virûm, quos purpura sacra,
    Quos ornant fasces, imperiique notae:
(5) Majorum par virtuti, par dotibus altis,
    Quas memori tellus menta Batava colit;
Ecce jacet, telis mortis confossus amarae,
    Et longus nobis nascitur inde dolor.
Ecce jacet, cujus res Belgica voce sonabat,
    (10) Cui spem crediderat Pax revocanda suam.
[p. 58]
Eloquio quam Suada suo ditaverat, illa
    Illa fluens largò nectare lingua tacet.
Illius ad bustum multis exercita Virtus
    Casibus, & meritis Gloria parta sedet.
(15) Abjecta plorat cithara turbatus Apollo,
    Plorat in Aonio Turba novena jugo.
Triste caput mediis condit pater Amstela in undis,
    Illius & moeror viscera dirus edit.
Ulla nec admittit duri solatia luctus,
    (20) Nec sibi tractari vulnera cruda sinit.
At vos, o nati, patriae renovare dolorem
    Ingentem, & moesta parcite voce queri.
Parcite dilectum nimium lugere parentem,
    Tantaque de vestra commoda rapta domo.
(25) Defuncto post tot curas tantosque labores
    Impensos Batavae nocte dieque rei,
Aurea quo fessis tandem daret otia terris,
    Jam datur aeterna pace poloque frui.


ELEGIA IV.

AD

JANUM BROUKHUSIUM,

Cum horum carminum editionem urgeret.

BRoukhusi, Clariae quem nutrivere Sorores,
    Quem fovit caro Pallas amica sinu,
Quo raperis, vir magne? tuus quo te impulit ardor,
    Verbaque qui dictat plena favoris amor?
(5) Quid tibi mentis erat, cum me mea, maxime vatum,
    In medium cuperes carmina ferre diem?
[p. 59]
Parce, precor, nimium tenues laudare libellos.
    Sunt parvae vires invalidaeque mihi.
Et mea sollicito suffusa pudora Thalia
    (10) Haeret, & ancipitem pernegat ire viam.
Et scopulos prudens horrescit, & aspera saxa,
    Tam formidati quae tegit unda maris,
Et syrtes, in quas tot jam impegere carinae,
    Ludibrium Boreae, ludibriumque Noto.
(15) Ergo ego sustineam magnis comes ire poëtis,
    Quos canit aeterna fama benigna tuba?
Ergo ego securus patiar, positoque timore,
    Inculta à media carmina plebe legi?
Nec me terrebit virtus morosa Catonum,
    (20) Quae sub judicium singula verba vocet,
Quae virga instituat limaque severius uti,
    Et rigido in versus saeviat ungue meos?
Ah metuo, mihi ne properati audacia coepti
    Sit fraudi, & longe spem ferat aura meam.
(25) Icarus & Phaëton, priscorum fabula vatum,
    Nomina sunt animo non imitanda meo.
Sunt mihi terrori nimium sublimia semper,
    Conveniunt votis nec nisi parva meis.
Haec te scena manet: dudum tellure relicta
    (30) Ad celsum vexit te tua musa polum.
Implevitque tuum coelesti nectare pectus,
    Et docuit cedro carmina digna loqui,
Victurumque dedit nullo non tempore nomen,
    Et cinxit meritas fronde virente comas.
(35) Sic antiquorum servans vestigia vatum
    Vicisti numeris tempora nostra tuis.
Taenariis sese referat si Pindarus umbris,
    Si Flaccus, Latiae gloria prima lyrae,
Te celebrent dulci modulantem carmina plectro;
[p. 60]
    (40) Et quatiat pennas Cygnus uterque suas.
Non ficto se commendans Elegeïa cultu,
    Per te nativo pulcra decore nitet.
Qualem Callimachus, tenerique Propertius oris,
    Fundentem roseo nectar ab ore dedit.
(45) Illo nec minor es, viridi qui valle capellas,
    Et placidas Siculo carmine mulsit oves.
Nec minus atroci quid possis sensit Iambo
    Tentator famae degener ille tuae.
Tu facis ut redeat nobis illa aurea quondam
    (50) Aetas, munditie nobilitata sua,
Quam non barbariae pestis foedavit acerba,
    Quae rapuit gentes exitioque dedit.
Tu facis ut redeant haec qui vestigia passu
    Presserunt aequo, nec minus artis habent:
(55) Ut redeat nostras iterum delatus in oras
    Grotiades, Batavi gloria rara soli,
Heinsiadesque parens, & non minor arte paterna
    Filius, aeternum cum patre nomen habens,
Et Dousa, & non fucati candoris imago
    (60) Baudius, Aonii lucida gemma chori,
Et quo se jactat tellus Hagana, Secundus,
    Ille tui consors nominis, ille lyrae.
Atque alii plures, quos coelo Musa beavit,
    Carmine viventes tempus in omne suo.
(65) Quid toties quaeris tanta inter nomina nomen
    O Phoebi, O Charitum cura, referre meum?
Mî sat erit populi voces audire faventis,
    Quosque dabit plausus continuare meis,
Quamque habitas urbem felicem jure vocare,
    (70) Quae stupet ingenii flumina vasta tui,
Me quoque felicem, tibi quem concordia junxit,
    Et non rumpendae foedus amicitiae.
[p. 61]
O quoties, mihi dum vires in carmina quaero,
    Carmina lustravi Pieridasque tuas!
(75) Cum bene lustravi, defixus lumine in illo,
    Labitur ingenti spes mihi victa metu.
Protinus in vanos manus acriter ipsa labores
    Saevit, & inceptum damnat & odit opus,
Crudaque detrectat committere carmina luci.
    (80) Claudentur pluteo tutius illa meo.
Hoc cupit & Livor, quamvis vix ille timendus,
    Vilia cum spernat, nec nisi magna petat.
Barbaries certe densissima temporis hujus
    Ipsa meum jubeat me retulisse pedem.
(85) Haec parcit nullis: haec miscens sacra profanis
    Judicio gestit quaeque notare suo.
Quae si forte aliquo me sit dignata favore,
    Meque putet dignum laude, quid inde feram?
Scilicet haec nostram tangent praeconia mentem,
    (90) Quod similem statuat me sibi, seque mihi?
Rusticus est, tali qui vult notescere fama,
    Et nectit capiti serta caduca suo.
Paucorum potius nobis meruisse favorem
    Cura sit, & vani nominis absit amor.
(95) Sed quid ego haec frustra, si me tamen ista voluptas
    Detinet, & spontis non sinit esse meae?
Nos stimulis agitat cantandi blanda libido,
    Nescio quis nobis & Deus ora movet.
Quid contra obnitar? res est dulcissima carmen,
    (100) Illecebrasque suas, quîs capiamur, habet.
Admonitu nec nulla tuo fiducia nobis
    Additur, injectos imminuitque metus.
Francius ipse tuus, quo nil sincerius usquam est,
    Laudat conatus exstimulatque meos.
(105) Hoc ego praesidio fretus novus ales in altum
[p. 62]
    Tollar, & ignava non cohibebor humo.
Nec mihi jam livor, nec barbara turba nocebit:
    Jamque mihi vires Cynthius ipse dabit.
Quin etiam monitis jam nunc paremus amicis,
    (110) Effugiunt latebras & mea scripta suas.
Tu modo, Broukhusi, consueto respice vultu
    Carmina judicio tuta futura tuo.


ELEGIA V.

AD

JOANNEM GEORGIUM GRAEVIUM,

Cum vernaculis suis poëmatis.

ACcipe Romanae, Graevi, facundia linguae,
    Castalii ductor praesidiumque chori,
Accipe, materno quae priedem lusimus ore,
    Admitte & tenues aure favente modos.
(5) Invenies illic varii monumenta laboris,
    Invenies vario carmina structa pede.
Jam duras fati leges, jam canto benignas,
    Laetaque flebilibus mista libellus habet.
Sunt quoque doctorum capitum praeconia justa:
    (10) Nec tu laude cares, magne Vir, ipse tua.
Haec ut erant nostrae conamina prima juventae,
    Sic studium illud idem, quid fuit ante, manet.
Quin etiam numeris mihi nunc libet ire Latinis,
    Romuleasque Deas carminis arte sequi.
(15) O utinam pontum liceat dare vela per illum
    Auspice te, cursus & moderante meos!
O utinam per te, Graevi, mihi dexter Apollo
    Annuat, & tutas ipse det ire vias!
Tunc animi venient nobis, tunc nostra Thalia
    (20) Plena spei certae, plena vigoris erit.


[p. 63]

ELEGIA VI.

MANIBUS

JOANNIS MENSINGAE

S.

TE quoque, sancte senex, rapiunt immitia fata,
    Et tua perpetua lumina nocte premunt.
Occumbis, cursuque tuo sine labe peracto
    Tendis ad aethereae lucida regna plagae:
(5) Quo tibi Religio, placidoque Modestia vultu,
    Quo pietas dudum candida fecit iter.
Jamque tua frustra exequitur praeconia laudis
    Groninga, effusas pulvere sparsa comas.
Tectaque funerea circum sua tempora fronde
    (10) Asiiduis frustra fletibus ora rigat.
Te melius Pallas, melius te Suada celebrat,
    Pieriusque Pater, Pieriaeque Deae.
Et tibi carpentes Pindi de vertice lauros
    Accumulant busto debita dona tuo.
(15) Quicquid habet corpus, subita perit omne ruina.
    Effugiunt avidos haec monumenta rogos.


[p. 64]

ELEGIA VII.

AD

JOANNEM TEXELIUM,

De studiis suis.

GLoria sacratae non inficianda catervae,
    Texeli, Aonio maxima cura choro,
Cujus ad argutas attendit Rotta camoenas,
    Cum tua culta manus nobile condit opus;
(5) Cum genus humanum coelesti nectare pascis,
    Et magni pandis jussa verenda Dei;
Si quid agam quaeris, vivo, valeoque, nec ulla
    Damna meae domui sors inimica tulit.
Invenio in studiis, ut quondam, dulce levamen,
    (10) Non satis ex voto si mihi vita fluit.
Nec minus evolvo veterum monumenta virorum,
    Immensi semper quae stupor orbis erunt.
Miratorque vetustatis vestigia lustro
    Magnarum, tempus quas abolevit, opum.
(15) Inde vel in celeres currit mihi carmen Iambos,
    Inde vel in lyricos bucolicosque modos.
Et dum Nasonem stupeo, dum pagina Flacci
    Delectat mentem nectare foeta meam,
Compono priscis nostrorum tempora vatum,
    (20) Et quantum distent utraque, scire juvat.
Jam paro, ut alterno decertet epistula cursu,
    Qua mihi dilectos osculer articulos,
Qua caros liceat mihi compellare sodales,
    Et genio illorum colloquioque frui.
(25) Non aliter fecere viri, quos Fama benigna
    Vexit in excelsis sidera ad alta rotis.
[p. 65]
Illorum exemplo, fervente cupidine ductus
    Aptavi nervis Musica sacra meis.
Addebat stimulos titulis clarescere honestis,
    (30) Et mea raptabat pectora laudis amor.
Ergo bonas artes teneris edoctus ab annis
    Me totum studiis mollibus usque dedi.
Inque suos Musae me pertraxere labores,
    Et quod me posset tangere, carmen erat.
(35) Hinc modo Dordrechti, modo Leidae dulce canebam,
    Rhenus ubi placido murmure volvit aquas.
Hinc pastorales modulabar arundine versus
    Ad ripas Rottae, seu, vage Mosa, tuas.
Et nunc in Batavis cupiebam ludere pratis,
    (40) Et nunc in campo, Roma diserta, tuo.
Urbs patriae hos lusus attentis auribus hausit,
    Quae Desiderio jure superba suo est.
Illic heroum, sibi quos sapientia sacrat,
    Dum memori dotes factaque mente colo,
(45) Tu quoque, Texeli, numero reperiris in illo,
    Estque tuum crebro nomen in ore mihi.
Nempe tuum agnoscit mens non ingrata favorem,
    Quo me fecisti tempus in omne tuum.
Dî faciant, ut fortuna felice fruaris,
    (50) Nec tibi det tristes tarda senecta dies.


[p. 66]

ELEGIA VIII.

AD

JOANNEM GORISIUM,

Ut in novi anni initio laetitiae indulgeat.

HIc quoque temporibus nostris est additus annus,
    Qui venit, & secum prospera verba vehit.
Gratia magna tibi, summi Moderator Olympi,
    Qui cumulas larga munera tanta manu:
(5) Auspiciis cujus tot jam superavimus annos,
    Et non infausto tempora lapsa pede:
Auspiciis cujus vitare pericula mille
    Fas fuit, & fato candidiore frui:
Quo dante, & sese morbi vis saeva remisit,
    (10) Et mors cum telis atra repulsa suis.
At tu, noster amor, Musarum maxima cura,
    Concipe felici jam bona verba die.
Excutiantque tibi tristes nova gaudia curas,
    Et minuant vitae taedia multa tuae.
(15) Et si quid tetrico contractum insuave labore,
    Hic tibi substituat prosperiora dies.
En ego, mole mei non impediente laboris,
    Nunc iterum ad Musas & mea sacra feror.
Ad jucunda voco, nihil est hac luce dolendum.
    (20) Quid dubitas, Gorisi, publica vota sequi?
Quod tribuit coelum, lucro apponamus uterque.
    Nec coelum vultus explicuisse vetat.
Blandaque laetitiae nihil obstat prodere signa
    Innocuisque jocis, innocuoque mero.
(25) Sic redeant nobis Jani, velut ante, Kalendae.
    Sic multi superent, & sine nube, dies.
[p. 67]
Aetatisque tuae, quae multum crescit eundo,
    Adsit temporibus semper amica quies.
Quodque geris munus perpes concordia firmet,
    (30) Vinculaque haud ulla dissolvenda manu.
Sic mihi sit tibi ferre meam de more salutem,
    Et te carminibus demeruisse meis:
Quae non invito recitem: Constantis amoris
    Sunt ea, & illaesae pignus amicitiae.


ELEGIA IX.

AD

EUNDEM.

A morbo nondum confirmatus Natalem ejus
    sexagesimum celebrat.

OPtatum laetis dum ver caput extulit arvis,
    Omniaque hybernis elicit è latebris,
Natalemque Viri, cui me junxere Camoenae,
    Et quem jam toties dicere jussit amor,
(5) Inter amicorum plausus & gaudia profert,
    Datque piis votis ominibusque locum,
Quid furibunda meos febris depasceris artus?
    Quid laceras saevis pectora nostra modis?
Quid tibi nobiscum est dira anxietate nocenti?
    (10) Quid mihi cum flammis torminibusque tuis?
Nunc me tempus erat diverso ardescere ab igne,
    Nunc mihi Phoebeo numine corda rapi.
Nunc ad jucundo surgentia gaudia sensu,
    Et laeta ad festas mente venire dapes.
[p. 68]
(15) Da veniam, Vir docte, tibi si carmina mitto
    E morbo domini languida facta sui.
Da veniam, si, quae superant in carmina vires
    Quamlibet exiguas exerit ista dies.
Nam meritis devincta tuis non Musa silere,
    (20) Nec valet officii non memor esse sui.
Nec valet in medio non prodere gaudia morbo,
    Pressa diu saevis sit licet illa malis.
Salve laeta dies, animo gratissima nostro!
    Digna dies plausu, carmina digna meo!
(25) Laeta dies, modo quae bis sex post lustra reversa
    Cingis honoratum fronde virente caput!
Quidve moror frondes? albentia tempora canis
    Non addunt levius, quam folia ipsa, decus,
Et de multiplici contextae flore coronae,
    (30) Et serta, adventus dextera signa tui.
Exoptata dies, & nulla squallida nube,
    Quot bona, quot tecum splendida dona vehis!
Quod vivat valeatque, cui mea carmina libo,
    Nec veniat tristi dura senecta pede:
(35) Quod nondum subeant aegrae fastidia vitae,
    Ingenii & valeat robore, ut ante, sui:
Mens quoque sit constans tantarum in pondere rerum,
    Nec defessa labet, muneris omne tui est.
Tu facis ut nondum spolium sit mortis avarae:
    (40) Tu facis, ex votis ut bona cuncta fluant.
Tu facis ut purus vitae, & sibi conscius aequi
    Perpetua mentis vivere pace queat:
Quam non conturbat mundi fallentis imago
    Infida, externis & speciosa bonis,
(45) Foeta neque exemplis variae inconstantia sortis,
    Et quae Mors saeva subruit atra manu:
Sed quam confirmat virtus sibi plurima merces
[p. 69]
    Sola, & divitiis conspicienda suis:
Et studii constantis amor, doctique labores,
    (50) Unde illi ex aequo gloria multa venit:
Erutaque ex tritis sapientia plurima chartis,
    Quas nobis Hellas Romave clara dedit.
Haec quoque cum ratio possit linquenda videri,
    Otiaque aetati non minus apta forent,
(55) Jamque sit ut positis deberet vivere curis,
    Fessaque quae recreat corda quiete frui:
Non ferat hoc ardor notus spectataque virtus,
    Et quae non parvum gloria calcar habet.
Non hoc Ya neget, qui te sibi gaudet adeptum,
    (60) Non neget hoc curae credita turba tuae:
Musarum non ipsa cohors, comitesque severae
    Militiae, cujus pars quoque dicor ego.
Sed quid ego ulterius laudum argumenta tuarum
    Exequar? ah prohibet me pudor ille tuus,
(65) Quaeque tuos ornat laudata modestia mores
    Obsistit promti vocibus officii.
Exoptata dies, animo gratissima nostro!
    O lux, o largo lumine plena dies!
Nos te festivo laeti veneramur honore,
    (70) Pieriaque damus vincula nexa manu.
Quae me invisa tenet tandem mora? Limine noto
    Sistite me sacrae, turba novena, Deae.
Fallor? an indomitae incipiunt vanescere flammae,
    Et subito morbi frangitur ira mei?
(75) En ego jam praesens praesentia gaudia specto,
    Et sedeo caris junctus amicitiis.
Atque inter calices & dulcis dona Lyaei
    Depono curas abjicioque meas.
O formosa dies, per nos tua gloria crescit.
    (80) Te colimus votis laetitiamque tuam:
[p. 70]
Candidaque ut redeas iterumque iterumque precamur.
    Et maneas ritu tota serena tuo.
Sic te rite canam solita pietate quotannis,
    Et solitos plausus, & bona verba dabo;
(85) Si modo Diva Salus longo languore levari
    Me sinat, & sacris semper adesse tuis.


ELEGIA X.

AD

JANUM BROUKHUSIUM,

in secessu suburbano viventem.

DUm Fortuna tibi post tot discrimina rerum,
    Post tantos casus otia laeta facit,
Dum studiis animum intendis, dum liber ab omni
    Munere, Musarum dulcia sacra colis,
(5) Me tetrici cruciant, Broukhusi care, labores,
    Et languentem animum cura maligna vorat.
Nec te justa latet repetitae causa querelae,
    Quamvis humana plus valet arte malum.
O quoties dirum volui depellere luctum,
    (10) O quoties curas attenuare meas!
Interdum placuit fidos adiisse sodales,
    Ut fieret gravibus parva medela malis.
Interdum libuit secessus quaerere solos,
    Si possem mentem forte levare meam.
(15) Omnia nequicquam. nequii reperire quietem,
    Et densae curae quae sequerentur erant.
[p. 71]
Hae tergo instabant fugientis, & impete multo
    Vexabant animum nocte dieque meum.
Nec mihi non subiit Pindum doctasque sorores
    (20) Visere, & Aonii limen adire Dei.
Quod tamen hoc potuit nobis adferre levamen?
    Quod mihi lenimen, quae mihi nata quies?
Dum me nempe tenet scribendi carminis ardor,
    Et memorem fati non sinit esse mei,
(25) Dum fugiunt partim curae, languorque senescit,
    Et nova spes pectus firmat, ut ante, mihi,
Rideor, & vulgi petulantis fabula fio,
    Quod male Pierium damnat & odit opus:
Carmina quod steriles nugas, & mentis inertis
    (30) (Stultitiam specta) dictitat esse notas.
Ergo hae deliciae, quondam memoranda voluptas,
    Contemtae sordent, & sine honore jacent?
Ergo nihil sanctum est, & frustra Numine plena
    Edit divinos Musica turba sonos?
(35) Ergo nec illa, tibi peperit quae nobile nomen,
    Barbitos, immanes apta movere feras,
Barbitos excellens, & non imitabilis ulli,
    Aut laudem, aut meritis praemia digna refert?
Quid quod judiciis contra patet illa severis,
    (40) Censores etiam ferre coacta suos,
Qui lacerent illam, morsuque nocente lacessant,
    Intempestivas injiciantque manus?
Me quoque (si fas est parvis componere magna,
    Et sum Pierii pars quotacunque chori)
(45) Me quoque livor iners, & stulti pagina Codri
    Laesit, furtivis impetiitque modis.
Et tamen innocui certe, nec multa petentes
    Vivimus, & pacis nos tenet unus amor.
[p. 72]
O felix, quamvis obstant insuavia multa,
    (50) Nec te curarum nullus amaror habet,
Qui frueris jam pace data, placidusque quiescis,
    Intentus libris tempus in omne tuis.
Illic incerti stultissima somnia vulgi
    Despicis, & fluxas, quas habet orbis, opes.
(55) Illic invidiae labem dirumque venenum
    Spernis, & ignava spicula missa manu.
O iterum felix, opibus qui duceris istis,
    E quibus est solis vera petenda quies!

Continue

[p. 73]

DAVIDIS HOOGSTRATANI

ELEGIARUM

LIBER IV.
_________________

ELEGIA I.

AD

PAULUM EDINGIUM,

De parum felici patriae statu.

EDingi, Phoebi studiis exculte medentis,
    Juncte mihi longae foedere amicitiae:
Accepi nuper missam, dilecte, salutem:
    Cumque tuis verbis lecta querela tua est.
(5) Jure vices Patriae miserandaque fata dolentis
    Questibus accedo, nec minus ipse queror.
Languentis vultum agnosco, & miserabile vulnus,
    Eliciunt lacrimas & mala tanta meas.
Agnosco navem, tumidis quae fluctuat undis,
    (10) Saevaque ab aëria fulmina missa domo:
Spem quoque dejectam, sensim crescente periclo,
    Dum mare, dum venti, dum fera saevit hyems.
Jure cies lacrimas, & tristia tempora luges,
    Et quod sit nobis mortua poena salus.
[p. 74]
(15) Jure dolent tecum moerentque hoc nomine cives,
    Quos sua, quos patriae publica damna premunt.
Moerent agricolae, moerent matresque nurusque.
    Aetatem cruciat quamlibet ille dolor.
Sed tamen in rebus, quas sors turbavit acerba,
    (20) Mens mea stat firmo, quo stetit ante, gradu.
Spes sit rapta licet, nostro tamen illa resurgit
    Corde, & sollicitum cogit abire metum.
Haec facit, ut coelo ventura levamina credam,
    Et certam, nobis quam negat orbis, opem.
(25) Ille Deus, bene quo Batavûm res publica nixa est,
    Non sinet expertes ponderis esse preces,
Quas moestus fundis, quas fundit Belgica tecum,
    Non intermissis Belgica fracta malis.
Ille Deus, toties hostes structasque moratus
    (30) Insidas tuto tramite sternet iter:
Cuî, modo res poscat, rerum natura novatur,
    Cuî tellus, vastae cuî famulantur aquae.
Inspice majorum, Edingi, monumenta: videbis
    Auxilium summo saepe venire polo.
(35) Hostili è terra multae solvere carinae.
    Nec mora: vi magna litora nostra petunt.
It mare mutato cursu, fluxuque stupendo
    Disjicit, id coelo praecipiente, rates.
Divinae agnoscunt hostes miracula dextrae,
    (40) Et repetit patrium vis stupefacta solum.
Gallus adest alias signo victrice superbus,
    Adstrictisque gelu pergere coepit aquis.
Rumpit iter Pater omnipotens glaciale per imbres,
    Consiliisque feris injicit ipse moram.
(45) Surgunt aestiva rursum caligine nubes.
    Tardatur properans decipiturque manus.
Conjurant gemini Batavorum in robora Reges,
[p. 75]
    Sed desiderio falsus uterque suo est.
Exigua, at coeli semper defensa favore,
    (50) Viribus unitis terra Batava stetit.
Hoc formidatus late quoque sensit Iberus,
    In Batavos cujus nil valuere doli.
Hoc sensere alii quondam, quos dira libido
    Impulsit in nostrae tristia damna rei.
(55) Coeli cura sumus, coeli clementia saepe
    Admisit nostras aure favente preces.
Sed juvat exemplis quid te lassare vetustis?
    In nova, quaeso, mihi tempora mente redi.
Nonne tibi subeunt discrimina nupera? nonne
    (60) Quîs poene oppressa est patria tota malis?
Ecce duo infando sociati foedere reges
    In nos conjunctis viribus arma parant.
Et modo per fraudem, per vim modo multa cruentam
    Tentant, & nostras aggrediuntur opes.
(65) Nec satis est lacerasse manu sua viscera dira.
    In socios rabies ista parata fuit.
Et nunc vidisses suprema, Britannia, fata,
    Et nunc ictu isto, patria, lapsa fores,
Ni Deus aetherea nos respexisset ab arce,
    (70) Et gratam nobis inde tulisset opem.
Auriacus subito patriis eluxit in armis,
    Ille manu fortis, consilioque potens.
Religio rediit, Libertasque alma Britannis,
    Nostraque sunt omni corda levata metu.
(75) Fugerunt longe gemitus, fugere pericla,
    Coepit & optata luce nitere dies.
Principe sub tanto noxas superavimus omnes,
    Et rediit nobis, qui fuit ante, vigor.
Aequora victrices Batavûm videre carinas.
    (80) Fregimus hostiles contudimusque minas.
[p. 76]
Stat mediis dux iste malis, quo vindice tuta
    Omnia suspensos deposuere metus.
Ille pater patriae (quid enim est animosius illo?
    Pro caris Belgis cuncta pericla subit.
(85) Nec deerit nobis umquam (constantia tanta est!)
    Dum sequitur proavos, non minor ipse, suos.
Quod si nec bello credas nos posse juvari,
    Nec sit ab insano Marte petenda salus,
Effulget mediis certae spes pacis in armis,
    (90) Aurea qua rursus saecula dante fluent.
Quando erit, ô Dea, cum Batavas remeabis ad oras?
    Quando ego te dulci pectine, Diva, canam?
O quam te cuperem numeris efferre canoris!
    Quam mihi materies carminis ampla fores?
(95) Et cum formoso nova lux enascitur ore,
    Et cum nox atris furva venit tenebris!
Alma veni, & tecum felicia tempora ferto.
    Sola decus nostrum, sola levamen eris.
Omnis te votis exposcit Belgica justis.
    (100) Hei mihi, quid cessas, Pax bona? Diva veni.


ELEGIA II.

AD

JOACHIMUM TARGERIUM.

Poësin commendat.

AT non his Helicon pateat, non cantor Apollo
    Castalias sacro fonte ministret aquas,
Non Musae faveant umquam: sed laudis egeni
    Traducant vitam tempus in omne suam,
(5) Qui divinorum dementes otia vatum
    Culpant, & studium carmen inane vocant.
[p. 77]
Non sic Roma vetus sensit, non nobilis Hellas,
    Ingeniis genetrix utraque clara suis.
Carmina demsisses, expers jacuisset honoris
    (10) Utraque, & illarum gloria nulla foret.
Carmina demsisses, non nosset serior aetas
    Moeonides nobis quae documenta dedit,
Ille Pater vatum, magni cantator Achillei,
    Nec senis Ascraei nobile nosset opus.
(15) Et quos majestas nobis Romana legendos
    Obtulit, obscura contegerentur humo.
Tu melius, Joachime; sacrasque per avia Divas
    Quaeris inoffenso persequerisque gradu.
Inque choro vatum velatus tempora lauro
    (20) Thespiaco pasci nectare saepe soles.
O quoties tuus audivit nos Merva canentes,
    Et nostros facili combibit aure modos!
O quoties mecum Aonidum spatiatus in hortis
    Movisti argutae fila canora lyrae!
(25) Cynthius hoc vidit, ponto qua surgit Eoo,
    Et qua defessos in mare mergit equos.
Carmina fecerunt, fluerent ut tempora nobis
    Mollius, & fureret sors inimica minus.
Carmina fallebant invisas suaviter horas.
    (30) Carmina erant animo multa medela meo.
Saepe ubi tristis eram, minuebant illa dolorem.
    Saepe novas vires auxiliumque dabant.
Mordaces inter curas durosque labores
    Saepe mihi est fessa sumta tabella manu.
(35) Nec tamen haud illinc sensi solatia nota,
    Nec mihi quaesitam Musa negavit opem.
Et quisquam ingratas audens mihi dicere leges
    Invitam cogat me cohibere manum?
Aut qui felle madens depascitur omnia Livor
[p. 78]
    (40) Me petat, ut sileat lingua retenta metu,
Ne lacerent illi nostros carpantque libellos,
    Quorum judicio rustica Musa mea est?
Non ita sacratis invisus vivo Camoenis,
    Ut timeam imbelli spicula jacta manu,
(45) Utque meas artes atque haec mea sacra relinquam
    Impius, à doctis saepe probata viris.
Si quis, ut in populo, non sanos esse poëtas,
    Et tantum nugis incubuisse putet,
Ignorat, doctas ornent quae praemia frontes,
    (50) Ingeniique decus, quod sine fine manet.
Commodaque ignorat studiis manantia ab istis,
    Unde usus habeat publica vita suos.
In numeris talis judex male providus haeret.
    Et censet solis cuncta notanda modis.
(55) Tu vero sacros vates vitae esse magistros
    Crede, & de celso munera ferre polo.
Illorum monitis Chrysippi dogmata cedunt,
    Et quae de prisco Crantore nomen habent.
Illorum monitis sibi postera consulit aetas,
    (60) Nec parvos fructus colligit inde sibi.
Discimus ex illis, nobis adferre medelam,
    Atque ope Phoebea grande levare malum.
Discimus ex illis & nos aliosque docere,
    Et profectura promere multa manu.
(65) Vulgus abi, cultu Sapientia tecta decoro
    Obvia (nos ultra quid remoraris?) adest.
Quali Simplicitas pridem comes haesit eunti,
    Cum largas aetas aurea fudit opes:
Cum nondum fastus, cum nondum dira libido
    (70) Concuterent hominum pectora mille modis.
Hac duce carpentes iter irrisere poëtae
    Quod mentes hominum stultaque vota ferunt,
[p. 79]
Quicquid & ambitio, vel amor sceleratus habendi
    Sudoris pretium credidit esse sui,
(75) Et bene quod vulgus quaeri per funera fratrum
    Credit, & audaci mista venena manu.
Enthea gens melius, stolidos exosa labores,
    Sustinuit fictis abstinuisse bonis.
Naturae contenta opibus nil quaesiit ultra.
    (80) Ambitio in toto pectore nulla fuit.
Quod si nos, dilecte, viam calcamus eandem,
    Et nostrum pravo pectus amore vacat,
Quis judex, nisi mentis inops, haec otia damnans
    Nos falsis ludi dicat imaginibus?
(85) Quis censor, nisi perversus vitioque creatus
    Arguere hos lusus deliciasque velit?
O nobis modo sit communia sacra tueri
    Cura, & dilectas demeruisse Deas.
Atque utinam propius detur sic vivere nobis,
    (90) Targeri, antiquis deliciisque frui!
Si nostras uno jungenti foedere mentes
    Ejusdem studii cultor uterque sumus,
Hei mihi, cur tanto disjungimur intervallo,
    Corpore distantes, caetera mente pares?
(95) Quicquid id est, quo nos traxerunt fata secutis,
    Dulce sit in studiis vivere, dulce mori.


[p. 80]

ELEGIA III.

IN

MEDICINAM COMPENDIARIAM,

ab EODEM conscriptam.

TArgerius dudum studiis operatus amatae
    Palladis, Aonii curaque spesque chori.
Dilectus Phoebo ante alios, artemque medendi
    Doctus, & aegrorum triste levare malum;
(5) Quo dante horrendus tenebrosi portitor orci
    A sibi commisso saepe labore vacat;
Post tot prostratas Hydras, tot monstra subacta,
    Post tot victrici fixa tropaea manu,
Depromit cultos populo plaudente libellos,
    (10) Frugiferumque suis civibus edit opus:
Quod nec Romani damnent Grajique Medentes,
    Totaque quod merito terra Batava probet:
Quod non invidia, quod non delebile saeclis
    Postgenitis etiam causa salutis erit.
(15) Et jam Phoebeo praecinctus tempora ramo
    Doctrinae pretium, quale meretur, habet.
Usque adeo multum est pectus coluisse sacratis
    Artibus, & patriae consuluisse suae.


[p. 81]

ELEGIA IV.

AD

ENGELBERTUM EDINGIUM.

HUmanum tua dum rimatur dextera corpus,
    Et rara coecas detegit arte vias,
Et sese partes vertens non segnis ad omnes
    Ostendit, qua se noscere possit homo;
(5) Te populi plausus celebrant laudesque faventis,
    Et statuis famae clara tropaea tuae.
Tota salutiferum agnoscit patria, ecce, laborem.
    Ecce tuas curas patria tota probat.
Quin miseri per te longo languore levati
    (10) Enarrant titulos ad tua facta tuos.
Plus aliquid, quam nos prisci docuere Medentes,
    Plus aliquid certe nos tua lingua docet.
Te narrante reclusarum miracula rerum,
    Docta cohors omnis pendet ab ore tuo.
(15) Gaude sorte tua. scena sublimis in alta
    Virtutis cernis praemia justa tuae.
At mihi Pieriae non donant aera puellae,
    Nec mihi de sterili nascitur arte favor.
Tu similesque tui tenuem laudatis avenam,
    (20) Carmina mirati, Pieridasque meas.
Caetera turba palam studii infelicis amorem
    Ridet, nec cantu tangitur ulla meo.
Et tamen ista subire jubet fastidia saecli
    Cynthius. in pectus jus habet ille meum.
(25) Haec mihi nascenti neverunt fata sorores,
    Ducentes triplici stamina certa manu.
Quid superest nobis? sequimur mandata Dearum
    Vibrantum ardentes in mea corda faces.
Da veniam, Edingi, morbumque ignosce fatenti.
    (30) Quippe mihi juris non datur esse mei.


[p. 82]

ELEGIA V.

AD

JACOBUM BODANIUM,

Cum summis in utroque Jure honoribus
insigniretur.

AUrea lux oritur rapidis advecta quadrigis,
    Aurea lux, votis saepe petita tuis.
Hac tua, Bodani, aethereas solertia sedes
    Cogitat, & vilem gnava relinquit humum.
(5) Hac, tibi nectendae viridi de fronde coronae,
    Hac, danda ingenio praemia digna tuo.
Haec post tot curas, post tot molimina rerum,
    Non intermissi meta laboris erit.
Tanta dedere tibi vigilatae commoda noctes,
    (10) Et multa exacti sedulitate dies.
Te studium constans vastum dare vela per aequor,
    Nec nimium faciles jussit inire vias.
Et jam sperata tandem tellure potitum
    Ardet honoratis addere Leida viris.
(15) Et tibi sanctarum reserat sacraria legum,
    O amor, ô Themidos mysta togate tuae!
Eia age, sume decus longo sudore paratum,
    Eia age, virtutis praemia sume tuae.
Et qua te fervens genii rapit impetus, aude
    (20) Tendere iter, proavis nec minor esse tuis.
Sic quae te emisit dias in luminis oras
    Conveniens stirpi nomen in orbe feras.


[p. 83]

ELEGIA VI.

In Nuptias

HUBERTI HOPII,

ET

MARIAE MOLLIAE.

EN lacrimas tibi jam siccat Fortuna benigna,
    Et tua jucundus coepta secundat Amor.
Fugerunt gemitus, fugerunt mille dolores,
    Et quicquid Veneris primus amaror habet.
(5) Mollem se praebens jam Mollia, basia jungit
    Mollia, virtutis praemia multa tuae.
Mollis adest, & sperato concedit amori
    Illa, sub amplexus nec negat ire tuos:
Cui virtus dedit & regina Modestia morum
    (10) Nobile virgineo nomen habere choro.
Applaudit Citherea tibi, laetusque Cupido:
    Applaudunt Charites, plaudit & ipsa Themis,
Deliciae Themis alma tuae, cui mysta fidelis
    Multa soles larga tura cremare manu.
(15) Exultat quoque Merva Pater, mea gaudia quondam,
    Dum non parva tibi commoda spondet Hymen.
Ecce offert Majus nitidos, sua munera, flores,
    Impediens sponsae fronde virente caput.
Tu laetus dominae passurus regna puellae
    (20) Non renuis caro subdere colla jugo.
Edoctusque leves gemitus & fundere fletus
    Laberis, & constas vix, velut ante, tibi.
Dilectos natos, Veneris pia praemia castae,
    Deliciasque tibi sors dabit ista novas,
[p. 84]
(25) Dilectos natos, curarum suave levamen,
    O Hopi, & socii pignora grata tori.
Sic Lucina tibi det nomen habere Parentis,
    Et desideriis aequa sit usque tuis.
I quo te vocat almus Hymen, parvusque Cupido,
    (30) Quo roseae Charites, quo Cytherea vocat.
Sic tibi stet nullo temerata dolore voluptas.
    Sic tibi stet nullis commaculata malis.
Sic liceat multos cum conjuge molliter annos
    Vivere, & in patrio consenuisse solo.
(35) Sed quid vos moror? atratis nox ingruit alis,
    Condidit & dudum Cynthius ora mari.
Lectulus exspectat: vos lectulus urget ad arma.
    Bellate, & multa prole beate domum.


ELEGIA VII.

AD

JOACHIMUM TARGERIUM,

CUM

IDAM VERDUVIAM

Domum duceret.

ADvenit sperata dies. junguntur amantes,
    Votaque successu non caruere suo.
Sic relevas vatis duros, Hymenaee, labores,
    Jamque dies illi mollius ire facis.
(5) Et merito: ille tuum late celebravit honorem,
    Et cecinit laudes ad tua festa tuas.
Ille tuas turbam teneram perduxit ad aras.
    Nexuit & numeris vincula sacra suis.
[p. 85]
En nunc ipse suo stimulos sub pectore versat,
    (10) Seque Cupidineo sentit amore rapi.
Nec curat Musas ultra: Parnasia linquit
    Culmina, nec plectro dulce sonante canit.
Nec curat Phoebum, ut quondam,* Phoebique medelam,
    Vulneraque artifici restituenda manu.
(15) Ignibus Idaliis agitatus cogitat Idam,
    Idalios campos, Idaliamque Deam.
Nec, nisi dura suis quae laesit corda sagittis,
    Virgo levat certa vulnera facta manu.
Idam poscit opem: sola spes omnis in Ida.
    (20) Ida quies tanti est & medicina mali.
Ida illi nunc est longe formosior ipsa
    Cypride, non tacta candidiorque nive:
Quae nunc persimili tandem percussa furore
    Vatis amatoris cor juvenile fovet.
(25) Dumque columbino jungit nova basia more
    Coeleste adspirat nectar & ambrosiam.
Quem tibi nunc animum sentis, dulcissime rerum?
    Quis tibi nunc repit tota per ossa calor?
Felix sorte tua, felicibus utere donis,
    (30) Utere deliciis, quas habet alma Venus.
Quae precor ut totidem tibi sint, quot litora conchas,
    Quot coelum stellas, quot gerit Hybla favos.
Sic incrementum capiat, flammasque potentes
    Excitet, & vires tempore sumat amor.
(35) Sic quae vos junxit semper concordia jungat,
    Nec rumpat vestros mors, nisi sera, dies.


[p. 86]

ELEGIA VIII.

PETRO COLARTIO,

ET

ELISAE HOFMANNAE.

HActenus innuptae studiis devota Minervae,
    Castalidumque sacris dedita Elisa fuit.
Hic illi labor, haec illi fuit unica cura
    In sua dilectas vota vocare Deas.
(5) Res quoque successit. Clariae favere sorores,
    Et facta est sexu fortior ipsa suo.
Exemploque novo cunctis praelata puellis
    Coepit in Aonio nomen habere choro.
Inde Aganippaeos animosior illa liquores
    (10) Hausit, & in versus ingeniosa fuit.
Perspexit, celebres quo cursum egere poëtae,
    Capta lyra Flacci, Pindaricisque modis.
Duxit inoffensae sic mollia tempora vitae,
    Laeta libros inter Pieridasque suas.
(15) Nec notus fuit ullus amor, taedasque perosa
    Decrevit studiis invigilare suis.
Haec illi primam firmârunt arma juventam,
    Nec depulsa gradu mens generosa suo est.
Vidit, & insano Colartius arsit amore,
    (20) Atque alimenta suis ignibus ipse dedit.
Quid non ingenium, quid non facundia posset?
    Quid non, qui toto pectore regnat, amor?
Vincitur insolito populante calore medullas,
    Et nuper spreto servit Elisa Deo.
(25) Exultat victor Paphia cum matre Cupido,
    Pallas & accensas comprobat ipsa faces.
Scilicet hanc legem rerum studiosa tuarum,
    Sponse, tibi cecinit voce favente Dea:
Atque illa te luctantem constanter arena
[p. 87]
    (30) Victorem fecit laeta referre pedem.
Namque inter vitae strepitus vitaeque labores
    Diceris illius tu quoque castra sequi.
Ut stupuit te narrantem primordia mundi,
    Et quas Naturae lingua reclusit opes!
(35) Ut cuncta haec salibus Grajis salibusque Latinis
    Sparsa tibi vario sponsa lepore dabit!
Et suaves addet cantus, & carmina dicet,
    Par quibus ingenio, Lesbi puella, tuo.
Felices animae, parili quas igne calentes
    (40) Aeterno junxit foedere mitis Hymen!
Attollunt voces haec ad connubia vates,
    Et celebrant plausu gaudia vestra suo.
Ecce Heliconiades descendunt aethere Divae,
    Et celebrat festum Delius ipse diem.
(45) His sese adjungunt Charites, Risusque, Jocique,
    Et Lepor, & molles undique Blanditiae.
Ipsaque odoratis Hofmannae tempora sertis
    Innectit nivea Flora venusta manu.
Sylvaque vicina, & ludentes frondibus aurae,
    (50) Invitant querulas ad leve carmen aves.
Inde canunt illae, & formosae nomen Elisae
    Per juga, per valles, deviaque antra ferunt.
Audiit, & mediis nitidum caput extulit undis
    Spara, & limpidulis laetior ivit aquis,
(55) Spara per ingenium doctae celebratus Elisae,
    Qui nunc ex illo nomine nomen habet.
Ergo age jam parto victor laetare tiumpho,
    Et cape militia praemia digna tua.
Inque tuae amplexus dominae (quid vota moraris?)
    (60) I sponse, in liciti deliciasque tori.
Unde tibi exsurgat lepidorum turba nepotum,
    Qui sint felicis gloria certa domus.

[Ook in Koolaart 1774]


[p. 88]

ELEGIA IX.

In Nuptias

CASPARIS COSTERI,

ET

JACOBAE WATINIAE.

DUlces Watiniae ardebat Costerus ocellos,
    Et puram frontem purpureasque genas,
Et pulcri illecebras oris, mellitaque verba;
    Et ferus illius pectus habebat amor.
(5) Nec spes multa fuit: virgo aversata precantem
    Ignoti sprevit jura superba Dei:
Nec multum solamen erat. Jam scrinia docti
    Versabat frustra nocte dieque chori.
Nec jam Musarum auxilio Phoebique faventis,
    (10) Nec jam Palladio numine tutus erat.
Vidit, & indignas cupiens depellere curas
    Descendit summi Cypris ab axe poli.
Quid longas, ait, infelix, per taedia noctes
    Ducis, & ingratum pectore vulnus alis?
(15) Ipsa ego virgineos fastus animumque movebo,
    Lenimen luctus grande futura tui.
Dixerat: experta est virgo, quos riserat, ignes:
    Experta est telis vulnera facta novis.
Nec mora: contemto pectus succensa calore
    (20) Admisit blandas aure favente preces.
Protinus unitas stringit concordia mentes,
    Et Paphiae foedus pacis inire facit,
Jungere & amplexus molles atque oscula grata,
    Deliciisque frui, quas Hymenaeus habet.
[p. 89]
(25) Certatim adspirant accensis Numina taedis,
    Et sacrata sua vincula voce probant.
Ecce suos edit laetus pater Amstela plausus,
    Plaudit & è mediis Ya sonorus aquis.
Sentit Schalbruchius, doctae laus magna cohortis,
    (30) Auspicium felix nec minus ipse dedit.
Exultant pariter juvenes pariterque puellae,
    Et cuncti laeta voce Triumphe sonant.
Vivite felices sponsi, quos una voluntas
    Unaque conjunxit copula & unus amor.
(35) Vivite felices, venturorumque nepotum
    Et pulchrae sobolis semina prima date.
Quae vos delectent, quae vos virtutibus aequent,
    Quae sint florentis spes manifesta domus.


ELEGIA X.

In adventum Veris.

JAm redeunt iterum jucundi tempora veris,
    Et laeta exornant floribus arva novis.
Jamque suas tellus vires frondesque resumit
    Arbor, & in gravido palmite gemma tumet.
(5) Exultant volucres, & cantibus aethera mulcent,
    Et matutino carmine sylva sonat.
Ecce iterum stabulis exit pecus omne relictis,
    Ecce iterum campos & nova rura petit.
Pascuntur late virides armenta per herbas,
    (10) Primaque, clausa diu, gramina tondet ovis.
O mihi si liceat vacuo curisque soluto
    Innocuos laeto ducere rure dies,
Et procul à populi strepitu insanoque tumultu
    Aspectu coeli liberiore frui!
[p. 90]
(15) Haec certe nobis hilararent gaudia mentem,
    Haec esset nobis saepe petita quies.
Tunc mihi dictarent non durae carmina Musae,
    Et de fonte sacro pocula plena darent.
Ipsi etiam gratus Phaebo tunc dicerer inter
    (20) Non fastididos nomen habere viros.
At nunc perpetuo mihi mens distracta labore est,
    Et sub non justo pondere fessa gemit.
Et quis adhuc quaerat, mihi cur nullo igne calenti
    Assiduo tactum frigore carmen eat?


ELEGIA XI.

Manibus

PAULI EDINGII.

AFflictus dudum morbis Edingius orbem
    Deserit, & pronam tendit ad astra viam.
Jamque sui desiderio vehemente relicto
    Assiduo luctu pectora nostra coquit.
(5) Questibus indulget Groninga, & luget ademtum,
    Cumque illo raptam, quam modo sensit, opem.
Sed mihi quid superest, rerum suavissime Paule,
    Dum tanta cogor parte carere mei;
Dum te perpetua oppressit mors ferrea nocte,
    (10) O Pylii vitam vivere digne senis!
Occumbens tecum rapuisti gaudia nostra,
    Et quaecunque mihi grata fuere prius.
Res me nulla juvat, lacrimas nisi fundere crebras,
    Et frustra nomen saepe vocare tuum.
(15) Jam mihi spectatae ante oculos virtutis imago
    Errat, & irruptae nodus amicitiae,
[p. 91]
Et lepor, argutique sales, candorque, fidesque
    Sincera, & nullo tempore laesus amor.
Tot bona nunc uno tecum sunt clausa sepulcro.
    (20) Quam gravis est nobis, qui tegit illa, lapis!
Interea te clara vehit super aethera Fama,
    Et celebrat dotes commemoratque tuas.
Grataque Poeoniis te dudum Heroïbus addit
    Edoctum morbos arte levare malos.
(25) Ecce adventantem fratrum excipit umbra tuorum,
    Quos parili fato mors inimica tulit.
Illic tranquillas duces per saecula luces,
    Et vitam meritis convenienter ages.
Edingi, care Edingi, si quis tibi sensus
    (30) Restat, & es nostri post tua fata memor,
Dilecte Edingi, monumentum hoc vatis amici
    Accipe, supremum qui tibi dicit AVE.


ELEGIA XII.

AD

GULIELMUM MOLERIUM.

Cum ei poëmata sua mitteret.

ECce liber prodit, populique in luce videri
    Gestit, & è latebris prosiluisse suis.
Quem toties votis, tota quem mente petisti,
    Jam desideriis annuit, ecce, tuis.
(5) Nec mora, quam petimus, nobis conceditur ultra.
    Urget amicorum turba, gravisque mihi est.
Urget & Aonidum ductor Cyrrhaeus Apollo.
    Urget, & audaces nos facit ire vias.
[p. 92]
Et nunc audemus Livoris spernere morsus,
    (10) Cujus ab assiduo pectora felle virent.
Quid faciam, Guilielme? Deo parere necesse est.
    Libertas abiit, nec super ulla mihi est.
Sic, modo quae nostram capiebant otia mentem,
    Accipies, animo pabula grata tuo.
(15) Forsan & haec, fidibus quamvis modulata pusillis,
    Qui legat & laudet, unus & alter erit,
Forsitan & patriam, cui tu vicinus es, urbem
    His dabitur numeris demeruisse mihi:
Et Mosa, ut quondam, veteri gavisus alumno
    (20) Laudabit foetus suscipietque meos.
Quicquid id est certe, te nostra incepta probante
    Vela damus, quo nos aura secunda vocat.


ELEGIA XIII.

IN OBITUM

PETRI BERNAGII.

EReptus mundi tenebris Bernagius altas
    Coelicolûm sedes lucidaque astra petit,
Ille Machaonia dudum clarissimus arte,
    Et multa herbarum cognitione potens.
(5) Ornatus toties querna de fronte coronis
    Non exorandae crimine mortis obit.
Nil tamen efficies: frustra tua spicula mittis,
    Nec totus fiet, Mors fera, praeda tibi.
Reddunt vivacem ingenuae, quas calluit, artes,
    (10) Dantiaque aeternum Musica sacra decus,
Et labor occasus rerum scrutatus & ortus,
    Et nivei mores, nec violata fides:
[p. 93]
Et quod pacis amans pacis quoque jura colebat;
    Quo titulo nullus dulcior esse potest.
(15) At tu, quem moesti raptum lugemus amici
    Ad superas dignum serius ire plagas,
Humanis fessus rebus jam pace potire,
    Quam tibi perpetam donet habere Deus.


ELEGIA XIV.

AD

HUBERTUM HOPIUM,

In Gallias abeuntem.

ERgo paras, Hopi, peregrinas tendere ad oras,
    Dux ubi Borbonius sceptra superba tenet.
Ire paras, firmae sedet & sententia menti,
    Teque retardantis fers male damna morae.
(5) I, precor, alitibus (nec jam tua vota moramur)
    I, precor, alitibus, sed rediture, tuis.
I precor, & nullo te Phoebus torreat aestu,
    Nec te deciduis obruat Auster aquis.
Et tibi sit nullis temeratus nubibus aether,
    (10) Et semper puro luceat axe dies.
Interea dum tu clarae miracula terrae
    Aspicis, & pedibus Celtica rura teris,
Formosus dum te Ligeris magnusque Garumna
    Detinet, & memorem vix sinit esse mei,
(15) Te prece, te votis, expotatissime rerum,
    Et desideriis prosequar usque meis.
[p. 94]
Speque tui reditus curas solatus amaras,
    Pars animae, dicam, jam venit ille meae.
Meque parans in complexus redeuntis amici
    (20) E dulci promam vina vetusa cado.
Mox ubi non dubius nostras pervenit ad aures
    Nuncius, atque animo cura fugata meo est,
Tanta laetitiae tactus dulcedine mentem
    Exsolvam Reduci munera vota Jovi.
(25) Et titulum adjiciam, SALVO HOOGSTRATANUS AMICO.
    O utinam nobis fulgeat ista dies!

Continue

[p. 95]

JAMBICA.


[p. 96: blanco]
[p. 97]

DAVIDIS HOOGSTRATANI

JAMBICORUM

LIBER
_______________________________

AD

PETRUM FRANCIUM.

SCAZON.

Venuste Franci, magna cura Musarum,
Et cura Phoebi, gloria eruditorum,
Ut mensa nuper, qua tibi fui junctus,
Mentem fefellit, ire quae in leves versus
(5) Debebat, acta spiritu poëtarum:
Quo se moveri sentiunt, ubi Phoebo
Simulque Baccho turgidas habent venas!
Praesente tanto flamine, an deo vatum,
Cantantium praesente virginum biga,
(10) Quid me impedivit, quidve vota decepit?
Vel quid repente saucium gravi thyrso
Afflixit, & novo stupore complevit,
Ictuque grandi corpus omne concussit?
Ignosce, Franci. numinis capax tanti
(15) Non nostra mens est. non eas capit flammas,
[p. 98]
Quîs tu incalescis, impetuque mirando
Par Mantuano carmen intonas ori.
Sic sic stupebam, dum pudor mihi tandem
Me reddere, & movere Musa se coepit,
(20) Sed claudicans, & languidos trahens artus,
Ut lassa cantu te salutet ingrato.
Fallorne? an illa nunc valentior facta,
Me mulcet, atque recreat novo pastu,
Et sic gravato sufficit novas vires?
(25) Jam sentio illud. Jam mihi redit vena.
Et hoc calore, sicut ante, firmatus
Phoebo medenti gratias ago, si non
Phoebi favore Franciique privabor.


II.

JANI BROUKHUSII

Albo inscriptum.

SCAZON.

VIrtutis altae imago, dotibus raris
Instructe pectus, saeculi jubar nostri,
Armate ferro Martio, & tamen facte
Ad pacis artes, grande literatorum
(5) Decus virorum, grande laudis exemplar,
Ocelle vatum, parque Cynthio nomen,
Et nos amicis adjici cupis caris,
Nostraeque chartis expetis manus signum?
En nil moratus obsequor tibi, promtam
(10) Regente amoris impetu mei dextram.
Nigras papyro in candida notas scribo,
[p. 99]
Sed candidas purissima notas servat
Mens in tabella, nulla quas dies perdet,
Usura dum conceditur brevis lucis;
(15) Beatiorem quam mihi facit foedus
Sodalitatis dulce, quo tibi jungor,
Amate multum, amate jure Broukhusi.


III.

THEOPHILO RYKEWARDIO,

Cum Medicorum ordini insereretur.

SIc est. latere non solet mens altior.
Erecta floret, atque in arduas vias
Se conjicit, labore nullo territa.
Illustre semen se propagat latius,
(5) Surgitque in ortus (sic enim decet) suos.
Nunc excitatur Rykewardii vigor
Virtute Patris incliti scientiis;
Qua prole quondam se beatum Rottera
Existimavit, & superbiit sua
(10) Felicitate. calcat istam semitam
Nunc filius, sacrisque Phoebeis vigil
Et diligens polire mentem nititur.
Percurrit omne, quod labor Medentium
Evolvit ingens, quodque naturae penus
(15) Miraculosae detegit cunctis manu
Semper benigna. Quanta dona te manent,
Quîs eveheris mox ad alta sidera,
Alumne Phoebi docte, Musarum decus!
Sed restat unum, quo patescat omnibus
(20) Doctrina rara, pectori insidens tuo,
Certamen. en jam vincis adversarios
Lingua diserta; en Cynthius lauro suâ
Tua cingit ipse gloriose tempora.


[p. 100]

IV.

In Amoenitates literarias vernaculo
sermone editas

A

PETRO RABO.

GAudete Musae, tuque Musarum arbiter
Apollo gaude, & fronde vernanti caput
Tui corona vatis & Mystae tui,
Amoenitates qui tibi hasce consecrat,
(5) Tuumque nomen auget aeternis modis,
Sibique nomen condit aeternis modis.
Namque ille doctus tangere argutam chelyn,
Amoenus ipse, amoena scribit carmina,
Lususque molles, quos poëtarum chorus
(10) Miratur, & multis celebrat laudibus.
Audetque plura, & quicquid antiquum tenet
Facunda Roma, aut erudita Graecia,
Describit in perennibus chartis simul:
Et quicquid orbis in sinu fovet suo:
(15) Et quis furor sit vatibus sacris datus:
Quid nostra distent saeculis prioribus:
Quis arte scribat: quisve plene somniet;
Et quos perenni Fama decantet tuba.
Charitum medulla, Rabe, sic scriptis tuis
(20) Firmare perge nomen, & vitae dies
In plurimis traduc amoenitatibus,
Quas ipsa Mors non deleat telis suis.


[p. 101]

V.

In opera forficis

JOANNAE CURTENIAE.

Miranda forfex, erudita quam manus,
Quam promta versat, artis inventrix novae,
Quae vincit acrem Apellis ipsius manum
Scopaeque, quos jactavit olim antiquitas:
(5) Simulare solers chartula vili suo
Quodcunque mundus continent vagus sinu:
Miranda forfex, num rogatu Cypridis
Te duxit ardens officina Mulciber,
Et liberali numine afflavit tibi?
(10) An Gratiarum triga consensu pari
Largita dotes est tibi suas, ita
Miraculosas ingenî ut dares notas,
Esses ut invidenda cunctis artibus,
Ut tota jam Natura cederet tibi?
(15) Quicquid profecto, quicquid est istud, bona,
Divina sunt, quae fingis, humanum nihil.


VI.

Doctrinam vitae Magistram esse.

SI te voluptas blanda doctrinae tenet,
Si nec laboris abstrahit fastidium,
Constante gressu semitam verae teres
Sapientiae & virtutis, & liber metu
Odioque tristi, caeterisque affectibus,
Palam beatus exiges tuos dies.
Quin liberatus terreae faecis lue
[p. 102]
Ad astra rectum celsa sustolles caput
Sublimis, & mortalium exemtus gregi.
Haec vera laus est, mente complecti sua
Pulcerrimarum divitem rerum penum,
Et promere hinc formare quae vitam queant,
Et erudire regulis prudentibus,
Quae vera falsis separant bonis bona.


VII.

Temporis jacturam gravissimam esse.

REs triste damnum plurimae nobis ferunt.
Dispendiorum cuncta sed qui cogitat
Discrimina, assidetque censor sobrius
Et illa justo pendit aequilibrio,
(5) Jactura, dicet, temporis primaria est:
Fastidiosa sive negligentia,
Quae muneris sit perperam memor sui,
Horae fugaces frugis expertes eunt,
Pereuntque totae: sive perversus labor
(10) Nugas capessit, seque consumti, nihil
Opera recondens sedula dignum. Ruit
Cursu citato Occasio, frontem gerens,
Ut comprehendi possit, instructam comis.
Post calva non tenetur, & semel pedes
(15) Si concitârit, ut fugae se subtrahat,
Plorare serum est. Ludit injectas manus,
Moraeque segnes arguit turpissimae.


[p. 103]

VIII.

AD

STUDIOSAM JUVENTUTEM.

ÆState summus si tibi est gravis calor,
Insanus arva quando Sirius coquit,
Docilis juventa, deficit vigor tibi,
Quem studia poscunt. Ast ubi ferox hyems
(5) Proferre coepit ora, & ingenti gelu
Adstringere undas, totus ut Septentrio
Videatur has migrasse in oras, frigore
Onustus acri, languor obrepit simul
Animis molestus, adferens damnum grave.
(10) Ego morari his torpidis obstaculis
Coacta pubes, sarcies studio novo
Haec damna, ubi aër temperatior redit.


IX.

AD EANDEM.

Parentibus obediendum esse.

AUctoritatem patribus munit Deus,
Vetatque justae detrahi observantiae
Lex fixa quicquam. Gratia excipit bonis
Parere promtos largiter fluentibus
(5) E fonte sacro, & floridos felicitas
Praestat penates missa de celso polo,
Non quae caduca turbidos ortus habet,
Sed firma quae persistit. Hinc caelum capit
[p. 104]
Suos colonos, imbuitque gaudiis
(10) Haud destruendis. Ille qui legis metu
Sacrae repulso tendit in contrarium
Graves frementis sentiet poenas Dei,
Post fata non minora passurus mala.


X.

Sapientiam verae felicitatis fontem esse.

JUstum & tenacem consilî sui virum
Scelerisque purum promovet Sapientia
Felicitatis omnis ad fastigium,
Non ambientem gloria vana frui,
(5) Opibusque fluxis atque honorum insignibus
Carere doctum. Victor incedit sui,
Quem Pallas armat. auspice hac sortem premit,
Ejusque calcat munera audaci pede,
Et quod cupido sordidus defert sibi.
(10) Avidum domare spiritum qui sciverit,
Regnum ille regnis omnibus majus tenet.


XI.

Virtutem ignotam jacere.

VIrtus recessu quicquid abscondit suo,
Oculis patere si daretur, pectora
Amore miro incenderet mortalium.
Impellerentur inde, seque nobilis
(5) Studiis palestrae exasciandos traderent.
Hinc quippe surgit ardor haud inglorius,
Erectioris fomes acer spiritus,
Amorque famae fervidus, quae talibus
Curis reponit non caducum praemium.
(10) Virtus sed aestimata pretio non suo
Vilescit inter terreae res indolis.
O inficeti temporis socordia!


[p. 105]

XII.

Omnibus ad virtutem aditum patere.

VIrtus recludit omnibus sacrarium,
Et a palaestra neminem excludit sua,
Qui gaudet exercerier rebus bonis,
Fervente ductus gloriae cupidine,
(5) Ad posteros transire quae feros queat.
Qui non movetur praemio tam nobili,
Debet vocari degener, nec dignus est,
Veneranda virtus quem suo adscribat gregi.
Nam pondus is telluris exigit dies,
(10) Nec mortuus relinquit ullam gloriam.


XIII.

Constantia in adversis.

VIrtutis altae viribus qui nititur,
Immitis audet tela sortis spernere,
Nulloque victus saevientis impetu,
Ad astra celsa tollit erectum caput:
(5) Nec ille plagas sustinet minus datas,
Quam palma ferre, pondus impositum solet,
Quae recta perstat, nesciens procumbere,
Et altiores pressa radices agit.
Constantiae est calcare fortunam pede.


XIV.

In novi anni initio.

CUrsum peregit annus elapsus suum
Fuga tacente, sed parum feliciter,
Reddenda nostrae ratio si vitae foret.
Si quisque verset sedulo examen sui
(5) Censor severus, obvios testes dabit,
[p. 106]
Convincier quîs possit, ignave dies
Sibi perisse, frugis expertes bonae,
Seseque recto deviasse tramite,
Turpemque sparsam moribus suis luem
(10) Sed cum novatum solis exorti jubar
Jam promat annum, spes & apportet novas,
Majore sese alacritate suscitet
Virtutis ardor. Quisque defectus suos
Resarciamus: splendeant mores novi
(15) Post expiatum temporis contagium,
Quod nunc dolemus, sera poenitentia
Ne nos fatiget irritis doloribus.


XV.

Vitae & floris comparatio.

UT flos in horto pulcer aspectu, suo
Nitore pascit lumina intuentium,
Et gratiosa detinet fragrantia,
Cum mane primo ridet exortus dies,
(5) Sed sole sero in pulverem ruit, suo
Orbus decore, pristinaque gratia:
Sic vita nostra est. illius vigor perit,
Cum tristis aegritudinis lues venit,
Aut cum senecta obrepit infirmo pede
(10) Effoeta tandem, & inficit nobis comas.
Quid te ergo mentis inflat elatae tumor?
Spem summa vitae nos brevis longam vetat
Agitare: & aetas aufugit loquentibus.


[p. 107]

XVI.

Primam ab Adamo labem ad posteros transivisse.

PRimo parente nata quae fluxit lues,
Mortalium haeret fixa fibris intimis
Negans revelli, discutique nescia.
Hic fundus, unde fertili propagine
(5) Peccata foeda ivere per cunctas domos,
Ut nulla vitae pars ab luis sit libera.
Per bruta te circumfer omnia, & nota,
Uti quotannis multa veteris exuant
Pellis senectam, seque muniant nova,
(10) Renoventque pennas, atque permutent pilos.
Homo per omnes sordium raptus modos
Errori inhaeret, moris antiqui tenax,
Malae illecebrae perditus dulcedine.


XVII.

Memoriam nostrae originis incitamentum esse ad Virtutem.

CUm de supremo originem ducas polo?
Quid immoraris rebus hic inanibus?
Quid forma mundi detinet te lubrica?
Potius in ortus surge, mortalis, tuos,
(5) Regnantium nec obstupesce purpuram,
Nec ambitum fallacium clientium,
Pompamque, vulgus imperitum quae tenet.
Haec cuncta celso ridet in fastigio
Sapiens locatus, patriamque cogitat
(10) Humi morari nescius, soli Deo
[p. 108]
Intentus, orbis qui creavit machinam,
Opusque vastum numine aeterno regit,
Nostramque mentem fecit assimilem sui.
O quisquis illam sic gubernat, ut supra
(15) Opes, honores, atque vana caetera
Consistat, ille sequitur auctorem Deum.


XVIII.

Majorum virtutes posteris exemplo esse.

VIrtus parentum, & fama par virtutibus,
Monet nepotes, atque seros posteros,
Splendoribus respondeant domus suae,
Illos & ausis augeant insignibus,
(5) Fucorum adinstar ne suae genti ferant
Injuriam, turpisque delicti notam.
Sic ardor ille heroïcus non spiritum
Remittet umquam, consciusque originis,
Labore spreto celsa quaevis appetet.
(10) Quicunque nudis fretus est nitoribus
Stirpis vetustae, nilque dignum laudibus
Meditatur ipse, degener vocandus est.
Namque ille sese desidi affigens solo
Vivum cadaver ambulat, torpens gravi
(15) Totus veterno, donec hinc inglorius
Tenebrisque densis tectus ad plures abit.


[p. 109]

XIX.

AD

STUDIOSAM JUVENTUTEM.

De vitanda ignavia.

INcumbere aequis ut potest laboribus,
Quos sors cuique destinat mortalium,
Humana mens, suisque curis fungitur:
Sic occupari tota si debet, vices
(5) Nec experitur, unde lenimen queat
Haurire, sentit plurimum fastidii,
Et blandientis otii solatium
Efflagitat, quo fessus exsurgat vigor.
Ignavia autem si placere coeperit,
(10) Peccata crescunt uberi propagine,
Et castitati subruendae militant.
Quicunque vestrum semitam rectae volet
Virtutis ire, vitet hanc morum luem,
Pestem nefandam, criminumque fabricam.
(15) Reges & urbes otium pessum dedit.


XX.

Peccatis hominum iram divinam provocari.

CRevere tanta ubique multitudine
Peccata mundi, & foeda criminum lues,
Ut ira laesi justa se prodat Dei,
Poenasque poscens impio incumbat gregi.
(5) Hinc pestis alto missa de coelo ruit,
Et cladibus grassatus infandis: fames
[p. 110]
Hinc dira gentes vexat: hinc Martis furor
Cruore gaudens, anxiisque matribus
Abominandus impetu saevit fero
(10) Oras per omnes, & labores rusticos
Sternit, trahitque tota cum stabulis suis
Armenta, & implet cuncta questibus loca.
Nec finis ullus: pergimus culpae rei
Redintegratae ruere per vetitum nefas,
(15) Odisse verum improvidi, & sanctam fidem,
Fraudesque amare & perditas libidines.
Eheu quid ultra est? Tempus est retro pedem
Tulisse, & invocasse vindicem Deum,
Ut parcat irae, tamque foedis noxiis
(20) Ignoscat. o clementiae fons unice,
Miserere nostri, & lenibus solatiis
Nos erige, atque libera terroribus,
Qui nostra turbant corda noctes & dies.
Ut labe puri criminum, & vitae integri,
(25) Vanis relictis rebus atque inanibus,
Desideremus te, Deus, solum & tua.


AD

TACONEM HAJONEM HONERTIUM

Quum in Leidensi Academia Theol. Professor
esset renunciatus.

FAcunde praeco, ab ore cujus Amstela
Nuper pependit, scripta cujus enthea
Avida teruntur Christianorum manu,
Virtutis ecce praemium offertur tibi
(5) Magno in theatro. Leida Musarum domus
[p. 111]
Ditare sese dotibus cupit tuis,
Tua & doceri voce fundentis sacra
Ex pectore imo oracla, quîs hominum genus
Christi redemtum sanguine ad coelum vocas:
(10) Et explicando quod Prophetarum canunt
Verba involuta, veritatis in viam
Ducis fidelis creditum tibi gregem.
Te Leida mater Artium gestit frui,
Largumque flumen ingenî novit tui
(15) Justo aestimare censu, & adventu tuo
Cum Patribus Leidana gaudet civitas.
Nos &, sacrati o ordinis magnum decus,
Implete vir caelestibus donis, pia
Nos mente gratulamur hunc diem tibi
(20) Fulsisse, & ut laboribus spiret tuis
Ardente, Honerti, poscimus Deum prece.
Sic in nepotes se propaget posteros
Virtutis & scientiae munus tuae.
Sic & per omnes differat Rumor plagas,
(25) Oblivioso nec premat silentio.


In Obitum

Viri Amplissimi & Gravissimi

SIMONIS MUSII AB HOLY,

Reip. Dordrechtanae Senatoris ac Judicis.

INtegritate pectus insigne & fide,
Valloque honesti roboratum, impellere
Quod sors nequibat seu amica, seu gravis,
[p. 112]
Frons illa fuco tacta numquam subdolo,
(5) Nec lingua menti dissidens umquam suae,
Rigor decorus, quando res sic posceret,
Qualem in Catone Roma laudavit suo
Numaque quondam, patriae constans amor,
Virtutis ille candidatus unicae,
(10) Livore mortis MUSIUS ferae jacet.
Plorate cives: non medela certior
Malo recenti: lacrimae damnum levant.
Plorate Musae, flere si vobis licet.
En ille vester tutor, en custos, Deae,
(15) Permessiarum fidus undarum jacet.
Plorate mecum turba amicorum, sibi
Humanitate quos sua devinxerat,
Quum comiter communis inter liberi
Non indiserti sed jocosi munera
(20) Animaret hymnos sive vestros, seu meos.
Heu efficacis consili vivus vigor!
Heu robur alti cordis, heu scientiis
Incocta mens, prodesse solers civibus,
Themidisque jura strenue defendere
(25) Bonis amica, dura sed semper malis,
Quo fugitis eheu! Urbis immensus vocat
Vos luctus, atque lacrimis modum negat.
Vos vindicanda publicae salus rei,
Vos poscit una moesta voce civitas.
(30) Odiosa pietas nostra si non est tibi,
O anima magna, lacrimis dabis locum.
Quantum dolori pectus intentum sinet,
Animique morsus aestuans curis novis,
Te sempiternis efferemus laudibus.


[p. 113]

Viro Amplissimo

JOANNI DE WITT,

Reip. Amstelaedamensis Judici, quum in
senatorum ordinem esset adscitus.

JAm jam repostum prome Caecubum, puer.
Furere furorem jam mihi libet novum,
Quum magnus est amicus (o coelum fave!)
Ad dignitatis culmen evectus novae.
(5) Salve Senator. patria applaudit tibi,
Et praemium virtutibus tuis datum
Agnoscit ipsa. poscit id candor tuus
Sincerus ille, qui tibi nomen dedit,
Ardorque recti & veritatis & fidei.
(10) Hoc Curiam trivere sacratam pede
Pater socerque, & publicae curam rei
Gessere summa laude, summa gloria,
Et posteros habuere devinctos sibi.
O si propinquet iste candidus dies
(15) Qui consulari vestiat te purpura,
Voti supremam tetigero metam mei,
Faciamque Divis, Wittianam qui domum
Tuentur & favore protegunt suo.


[p. 114]

IN

Tertium Consulatum Perillustris Viri

JOANNIS VAN DE POLL.

VAluere vota civium: simul mea
Valuere vota: purpuram induitur sacram
Fascesque sumit POLLIO. Successibus
Laetata voti Musa pene verticem
(5) Superba tollit editi augurii memor,
Et parva gestit esse pars plaudentium,
Et gratulantum Consuli imperii decus
Virtute parti. Ut auribus laetis juvat
Audire voces omnium FELICITER
(10) Late sonantum compitorum per vias!
O lux serena! o aureum coeli jubar,
Optatior quo nullus illuxit dies,
Ut Consularis vultus affulsit suis!
Cressa carere non sinemus te nota,
(15) Sed gaudio indulgebimus (fas est enim)
Et libero pulsabimus terram pede.
Quin jam Senator factus ipso hoc tempore
Paterna servans Filius vestigia
Laxare solido frena gaudio jubet.
(20) O lux beata! o lucidum coeli jubar!
Gaudete cives: ille vester POLLIO,
Amor ille vester, vos amore mutuo
Complexus, ille patriae decus suae,
Summos honores alite aggreditur bona,
(25) Urbisque curas creditae sibi subit,
[p. 115]
Promente plausus Curia plenu sinu,
Et Artium favente doctarum choro.
Adsunt decentes mutuas nexae manus,
Auroque flavas Gratiae vinctae comas:
(30) Quemque imbuerunt rore quondam nectaris,
Quo dives Amstela gratius nihil tulit,
Titulis & auctum honoribus novis vident,
Fremituque festo prosperum celebrant diem.
Prudentia ipsa, cui nihil livor nocet,
(35) Quae cuncta firmat, excubat pro fascibus,
Quos tradiderunt Candor & Fides Viro.
Sic Copia urbem ditat & laetos lares,
Fugiente tutis moenibus Discordia,
Fugiente Fraude, & quidquid e Stygio lacu
(40) Miscere motu cuncta praecipiti solet.
Fallorne? an ipsa mitigat nimbos hiems,
Et suavioris sibilat venti tepor?
Laetantur arva: pascua applausu sonant.
O lux serena! o nubibus liber dies!
    (45) At Tu, verendo purpuratorum patrum
Adscripte numero, nate patriae bono,
Sero precamur in polum redeas die,
Diuque populo laetus intersis tuo,
Quem vi fidelis usque consilii juves.
(50) Sic Patria de te merita consuluit sibi.


[p. 116]

PETRO VLAMINGIO.

LIbrarium vigere si cupis salvum,
Et liberatum vivere à meis diris,
Strozae revertant ad suas rogo sedes.
Cessat voluntas? & tibi paro saevos
(5) Vindex iambos. Ergo si sapis, noli
Armare nostras in tuum caput Musas.
Frustra moraris. Cornua ecce jam sumunt,
Et sumta tollunt. Petre mi, tibi dico,
Strozae revertant ad suas rogo sedes.


PETRI VLAMINGII

Responsio ad superius carmen.

IAmbus ille vester, ille claudicans,
Strozae revisant clamitans suos lares,
Strozas reducit ad suos tandem lares;
Jam parce diris desidem librarium,
(5) Librariorum quidquid est pigerrimum,
Seu devovere, seu iambum vindicem
Armare saevus in tibi gratum caput;
Jam parce diris, nec refinge Battari
Quae quondam ad undas tristis evomuit Cato.
(10) Nova ecce veste splendidos librarius
Strozas reducit ad suos tandem lares.

Continue

[p. 117]

LYRICA.


[p. 118]

DAVIDIS HOOGSTRATANI

LYRICORUM

LIBER I.
_________________

ODE I.

Se Phyllidis laudibus canendis esse imparem.

LAudabunt alii victricia Principis arma,
    Et virtute ingentia capta
Moenia, & adjicient strages caedesque cruentas,
    Me diversa sonare juvabit.
(5) Me nec percutiunt tam fortis robora dextrae,
    Nec Mavortis praelia duri;
Quam dulces oculi, quam frons, quae purior omni
    Marmore mentem detinet omnem,
Quamque os dulciloquum, pectusque, genaeque rubentes.
    (10) Me divinae gratia formae
Subducit mihi: me concepti corde calores
    Solam Phyllida dicere cogunt.
Sed dum carmine dilectam nimiumque cupitam
    Pro meritis celebrare laboro,
(15) Spes mihi mista metu magno dilabitur omnis,
    Atque leves vanescit in auras.
Scilicet humano cantari nolit ab ore
    Par coelestibus illa Deabus.
Huic operi vestrum est, huic indulgere labori,
    (20) O sanctissima turba, Camoenae!
Haec vobis cantanda, Jovis quae digna favore
    Invidiam meruit Cythereae.
Haud opis est nostrae canere hanc, quae Cyprida vincit
    Vultu insigni, & dotibus altis.


[p. 119]

ODE II.

DE EADEM.

Se ejus amore uri.

IN me totus Amor suas
    Vires exeruit, totaque pectora
Mollis flamma vorat mihi.
    Eheu assiduis uror ab ignibus!
(5) Me totum mihi surripit
    Ardentem facies Phyllidis aurea,
Et frontis nitidum decus,
    Vivacesque oculi, sidera lucida.
Eheu spicula quae meis
    (10) Haerent visceribus! quis mihi temperat
Spem nuper validam metus!
    Virgo, siderei deliciae poli,
Virgo, deliciae meae,
    Tandem, cara, meis pone doloribus
(15) Finem, & tristitiae gravi,
    Quae de nocte facit me gemere & die.
Si serves animam meam,
    Quae sors, Phylli, mea sorte beatior?


ODE III.

PHILIPPO FRIESTIO,

ET

MAGDALENAE BRUINVIS.

QUid hora cessas, quae rapidis rotis
Curris per omnes praecipitans dies?
    Quid gaudium optatum moraris,
        Improba, laetitiamque Sponsi?
[p. 120]
(5) Ah hora, tandem curre citatius!
Redde expetitae tempora vesperae.
    Ah conde vultum, Phoebe, conde!
        Cede locum nitidae sorori;
Sponsum favore ah prosequitor tuo,
(10) Qui corde languens uritur intimo,
    Sponsam & tenellam. En ardet ipsa:
        Illius en amor est medullas.
At hora venit, gaudiaque attulit
Sperata tandem, donaque Cypridis
    (15) Turbanda jam nullo dolore.
        Attulit & placitos lepores
Risusque molles. Currite, currite,
Sponsi beati, ad tanta levamina
    Laboris & curae voracis,
        (20) Quîs hominum scatet usque vita.
Abite Sponsi: Carmina non mea
Vos detinebunt, auspiciis bonis
    Precata vobis faustitatem,
        Et nitidos sine nube soles.
(25) Bellate sponsi, & dulcia praelia
Pugnate semper multiplici modo.
    Hinc sponsa vincat, vincat inde
        Sponsus, ut assiduos triumphos
Ferant uterque. O tempus amabile!
(30) Exlex voluptas addere quid potest?
    Sint gaudia haec illaesa semper,
        Dentque brevi lepidos nepotes.


[p. 121]

ODE IV.

HADRIANO HOUTENO,

ET

PHILIPPINAE MUNKERAE,

Sponsis.

EXpertus nuper fluxos Houtenus amores
    Decreverat vitare virginum choros,
Exosus genus invisum, fraudesque dolosque,
    Saevasque curas & dolores anxios.
(5) Ergo ad Piëridas rediens solitosque labores
    Discussit haec venena mente provida.
Consilium contemsit Amor, celerique sagitta
    Trajecit istud cogitantis pectora.
In flammas abiit rursus; rediere dolores,
    (10) Insomniumque tormina atra noctium.
Jamque per Harlemios campos & devia rura
    Errabat ictus vulnere infelix novo:
Et frustra gemitus, frustra suspiria tristi
    Permista fletu duxit imo pectore;
(15) Donec amatoris casus miserata Dione
    Dulci dolentem leniit solatio.
Ecce Deae monitu Munkera arrisit amanti,
    Et arsit, unum vulnus in venis alens.*
Junguntur sponsi, doctorum sanguis uterque,
    (20) Celebrantque festum Virgines novem diem.
Felices maneant ambo, factique parentes
    Docta beatam prole fulciant domam.


[p. 122]

ODE V.

Angitur PHYLLIDIS desiderio.

QUando erit, ut dulci conjunctus foedere tecum,
    Te, cara Phylli, perfruar?
Quando erit, ut detur tristes finire dolores,
    Quîs differor medullitus?
(5) Non tibi sunt durae ferri de semine venae,
    Nec pectum est tuum silex.
Nec tibi crudeles admôrunt ubera tigres,
    Nec protulit te Caucasus:
Sed genetrix, grata quae te dulcedine morum
    (10) Formavit assimilem sui.
Cur igitur pereo? miserum cur spernis amantem,
    Odioque prosequeris truci?
Parce, precor, dicarque tuo vixisse favore,
    Et esse redditus mihi.
(15) Sic te Cypris amet semper, Charitesque decentes,
    Et augeant dotes tuas.


ODE VI.

AD

PHYLLIDA.

Formam virtute decorari.

QUae mens est sceleris conscia nullius,
Sed morum nivea fulget imagine,
Virtutisque terit sedula semitam,
        Immortale gerit decus.
(5) Haec, Phylli, exsuperat purpureas genas.
Haec longe exsuperat labra corallina,
[p. 123]
Atque astris oculos Oebaliis pares,
        Et frontis tenerae nives.
Quicquid corpus habet, deficit indies,
(10) Et vanae species praetereunt pede
Veloci. Haud sapiat, qui breve gaudium
        Longis anteferat bonis.
Sed nil gratius est, nil speciosius,
Quam si forma decens, quae tibi contigit,
(15) Et virtus propriis freta coloribus
        Incedunt parili gradu.


ODE VII.

FRANCISCO ZWANEVELDIO

Sponso.

NUnc votis, Francisce, tuis Cythereïa mater
        Afflavit, & volucris puer.
En venit illa dies, qua fastus ponit Elisa,
        Fastidiumque pertinax.
(5) Jamque pari tecum pectus succensa calore
        Te blanda restituit tibi.
O felix longe ante alios, mille oscula junge,
        Et juncta post mille oscula
Disce tuae in gremio nova bella movere puellae,
        (10) Ut inde victorem Venus
Ornet, odorata & cingat tua tempora myrto.
        Sic mutuis in gaudiis
Te precor ut faciat proles numerosa parentem,
        Tuamque prosperet domum.


[p. 124]

ODE VIII.

In discessum

GLYCERAE.*

TElluris Batavae decus,
        O urbs Amstelia, ô noblis urbium
Regina, illecebris tuis,
        Per quas attonitos percutis hospites,
(5) Discessu Glycerae cares.
        Nom jam me capiunt strata nitentia,
Non jam frontibus aedium
        Qui fulget varia splendor imagine.
Omnis jam periit tibi,
        (10) Qua cunctos recreas, Amstela, gratia, &
Sordent deliciae tuae.
        En nymphae lacrimas & gemitus cient,
Nec desiderium ferunt
        Dilectae ante alias triste puellulae.
(15) Dulcis turba Cupidinum
        Te jam deseruit, te Venus aurea,
Et suavis Charitum chorus.
        Non ultra tepidis fota Favoniis,
Languent tota rosaria.
        (20) Moerent assiduis laesi Aquilonibus
Horti, duraque frigora
        Ingratam fluviis injiciunt moram.
Nec solis jubar aureum
        Vinctos expediat, cum Glycerae jubar
(25) His se proripuit locis.
[p. 125]
        Ah cursu celeri, cara, revertere,
Omnes praecipitans moras:
        Ut cursus redeant fluminibus sui,
Hortis ut redeat nitor,
        (30) Ut rursus vigeant laeta rosaria;
Ut dulcis Charitum chorus,
        Et ridens Venus, & turba Cupidinum
Desertum repetant solum.
        Poscunt assidua te prece virgines,
(35) Te votis pueri vocant.
        Urbi namque potes reddere patriae
Et lucem & solitum decus.
        Cum vultu aethereo cuncta animaveris,
Fulgebunt melius dies.
    (40) Plausus laetitiae surget ad aethera.


ODE IX.

Deliam duritiae incusat.

IMis medullis uror, & jecur meum
    Liquescit igne torrido.
At igne nullo pertepescit Delia,
    Teloque tacta plumbeo
(5) Secura ludit heu meos casus graves,
    Curasque, quae me differunt.
Ah mitte tandem, Delia, hanc superbiam,
    Altumque pone spiritum.
Perire flammis, dura, me vides meis,
    (10) Lentaque tabe confici.
Rupisque adinstar, ira quam tundit maris,
    Immota perstas, nescia
[p. 126]
Precibus moveri. Dura, formosum tege
    Vultum, si amari non cupis,
(15) Et abde cuncta, quae movere me queunt.
    Erras, Amante si putas
Nomen futurum de triumphato tibi.
    Nam mitibus de moribus
Animoque miti provenit meritus honor.
    (20) Resipisce tandem, Delia,
Ne te fatiget sera poenitentia,
    Tristis senectus cum rosas
Istas genarum tollet atque oris decus.
    Amare disce, dum viget
(25) Tibi juventus. Labitur cito pede
    Revocabilis nulla prece.


ODE X.

Deliam sibi pro Musa futuram.

VAlete Musae, Numina inania,
Valete lauri, sertaqe Delphica.
    Mî myrtea crines corona
        Aetherea inplicuit Dione.
(5) Valete Musae, cum mihi pectinem
Argutiorem Delia temperet.
    Me molliores illa cantus,
        Me fidibus docuit canoris
Sonare, pronis quod bibat auribus
(10) Primis juventus tacta caloribus:
    Mentemque praeceptis sequacem
        Illa mihi facilis polivit.
[p. 127]
Hinc bella fortis canto Cupidinis,
Facesque & arcus: hinc ego lumina
    (15) Genasque, candentemque frontem,
        Quae teneras decorant puellas.
Per te poëtis, Delia, misceor,
Turbaque monstror praetereuntium;
    Meumque crebro dicta cantu
        (20) Amplificas celebrasque nomen.

Continue
[p. 128]

DAVIDIS HOOGSTRATANI

LYRICORUM

LIBER II.

___________________

ODE I.

FRIDERICO AUGUSTO II.
SERENISSIMI AC POTENTISSIMI
FRIDERICI AUGUSTI  I.
ELECTORIS SAXONICI,
NUNC
POLONIAE REGIS,
FILIO PRIMUM GENITO,
GENETHLIACON.

HEroës, superum propago, clari
Heroës, rutilo polo recepti,
Virtus Martia quos celebrat, olim
Late conspicuos honore multo,
(5) Insignes titulisque laudibusque;
Eia cernite parvulum nepotem
Implentem aëra fletibus tenellis,
Pignus grande faventium deorum.
Eia nascitur aspicitque lucem,
(10) Et refert facie suos parentes:
[p. 129]
Sed virtute, sed arduo labore
Durae militiae, artibusque pacis
Hos olim referet. Vigore quanto
Ocelli radiant genaeque dulces!
(15) Ut gaudet modo Dresda, verticemque
Tollunt aetheriae sub astra turres!
Ut gaudet modo Misnia universa!
Ut Germania nunc triumphat omnis!
Illustres animae polo receptae,
(20) Aspirate mihi diem canenti,
Qua non gratior ulla fulsit umquam.
En, en auguror. Ista frons decora,
Hic vivus color, hae rosae genarum
Omen indolis exhibent futurae;
(25) Qua vobis similis Patrique magno,
Forti pectore, strenuaque dextra,
Victor magnificos aget triumphos.
Talem Graecia laeta prodeuntem
Vidit Castora luminis sub oras,
(30) Alcmenaque satum; decusque Trojae
Talis extulit Hector ante vultus.
Hic est, qui Patriis decorus armis
Contundet Geticas brevi catervas,
Lunae cornua Thessalaeque franget.
(35) Hic est, per gladios ruens & ignes
Qui Celtae rabiem trucis domabit.
    Salve parve puer, puer Parentum
Longae deliciae, tenelle salve,
O coeli labor! ô amor deorum!
(40) O desiderio petite multo!
Gratantum sonus & tibi faventum
Implet compita laeta. Te futurum
Tui praesidium decusque saecli
[p. 130]
Clamant omnia & omnia augurantur;
(45) Natalemque tuum secundat aether.
Cresce, spes patriae salusque, cresce.
Felix cresce puer, favente coelo
Dum Patris solio sedebis olim.
Te nascente Pudor, Fidesque cana,
(50) Et Fas, & Pietas, Amorque recti
In terras redit, aureique soles.
Te nascente viget renata tellus,
Quam, foedis Aquilonibus fugatis,
Demulcent animae Favoniorum.
(55) Te nascente novi repente lactis
Eunt flumina, nectarisque fontes.
Felix cresce puer, tenelle cresce
In dotes genitoris, atque Matris,
Quam Candor, Pietasque vera, numquam
(60) Inventura parem, Benignitasque
Dîs miscent superis, locant olympo.
Felix cresce puer, novosque plausus
Disce noscere Saxonum tuorum,
Et tot millia gratulationum.
(65) Et dum, sepositis ubique curis,
Adsunt agmina festa Gaudiorum,
Dum laeto tibi ridet ore Mater,
Risu noscere disce & ipse matrem.


[p. 131]

ODE II.

Viro amplissimae dignitatis

DIDERICO BAS,

Urbis Amstelaedamensis secundum Consuli.

DUm vota poscit omnium hic honor novus,
    Recensque parta dignitas,
Silere Musas laeta nec sinit dies,
    Se civibus plaudentibus
(5) Thalia nostra jungit, & voces pias
    Plaususque continuat suis.
Insignibus te rursus auctum fascium,
    Et Consulari purpura
Omnis celebrat civitas, & debitis
    (10) Te prosecuta laudibus
Non parva sentit gaudis, & FELICITER
    Late sonat per compita.
Nitere sol videtur ipse clarius,
    Et ire gratior dies.
(15) Debetur haec virtutibus merces tuis,
    Debetur haec constantiae
Et aequitati, quae tuum pectus tenet,
    O faxit, ô faxit Deus,
Magnanime Consul, ut tibi dies fluant
    (20) Semper beato candidi:
Ut jam reducta pace non fallax Fides
    Firmetur & Concordia,
[p. 132]
Concordia, hoc gratata quae decus tibi
    Sese applicat lateri tuo;
(25) Tuisque depellatur auspiciis procul
    Fraus omnis, & Discordia.
Sic sic fruaris, serus in coelum redux,
    Constanti amore civium.


ODE III.

PETRO FRANCIO.

Invitat eum ad Natalem uxoris suae cele-
brandum.

NAtalis rediens meae Mariae
Poscit debita vota: poscit ima
Fusas mente preces: sed & molestas
Jubet sollicitudines valere,
(5) Et graves animo avolare curas,
Quas leves rapiant Noti per undas.
Hujus si faveas sacris diei,
Franci candide, jure amande Franci,
Franci jure colende, quo sodale
(10) Multum gaudeo, gloriorque multum,
Hunc gradu propera celer citato:
Et mecum bona verba, fausta mecum
Vota concipe, tetricasque curas
Dulcis muneribus fuga Lyaei.
(15) Hoc te per Genium tuum, tuasque
Oro per Veneres, tuasque Musas.
Libemus dominae meae saluti,
Et pro ture pio, hanc decente lucem,
Volvamus calidos Nicotianae
[p. 133]
(20) Fumos, quîs gravis aura corrigatur,
Aura corporibus nimis molesta,
Quae languere facit meos Phalaecos.
O gradu propera celer citato,
Vatum floscule, corque Gratiarum,
(25) Comes Broukhusio tuo meoque.
Sic sic alitibus tibi secundis
Natalis redeat, vehatque secum
Felix innumeras beatitates.
Sic constet tibi fama, quae volando
(30) Numquam fessa tuum ferat per orbem
Nomen, cui stimuli nihil nocebunt
Funestae invidiae, malaque linguae:
Cui nec barbaries nocebit ipsa,
Quae nunc tartareis latens cavernis
(35) Te vexat stolida dicacitate,
Eructans tumidae venena mentis,
Et te vulnificis premit libellis.
Sic illam superes favente Marte,
Et virum volites per ora victor.


ODE IV.

JANO BROUKHUSIO.

Natali ejus die.

CUr quae materies optima gaudii
Te mulcere solet suaviter hoc die,
Obfuscata tibi est nube molestiae,
    Broukhusi, Aonidum decus?
(5) Cur Pax alma redux alite prospero,
Summo lapsa polo, grataque Faustitas,
Quae ditant populos laeta per oppida,
    Sunt soli steriles tibi?
[p. 134]
Haec est illa feri injuria temporis
(10) Infesti ingeniis. Talia praemia
Sacrae culta diu Numina Phocidos
    Cultori tribuunt suo.
Nos autem, quibus hic sol sacer est, tamen
Sertis floriferis tempora cingimus,
(15) Et quod te fruimur, care, superstite,
    Votivos trahimus scyphos.


ODE V.

CORNELIO JUNIO

Aegrotanti.

DIlecte Juni, longus usus quem mihi
    Conjunxit, & constans fides,
Me moribus ille, qui tibi jam viscera
    Depascitur medullitus,
(5) Me morbus ille affligit, & tuus dolor
    Mihi dolorem concitat.
Sed nec dolorum turba me tantum premit,
    Nec lenta febrium cohors,
Quibus gravaris, quae tibi sitim movent,
    (10) Ut tota poscas flumina,
Quantum jacere mente quod te conspicor,
    Hac luce vitali frui
Insanientem. Dulce, amicorum decus,
    Te vivere est certe mihi,
(15) Mecumque laetos ducere, ut quondam, dies,
    Stringente nos arcta fide.
Est dulce, Juni. at imperator si Deus
    Te linquere has terras jubet,
[p. 135]
Te linquere omne, quod fuit gratum prius,
    (20) Parere promtus haud eris?
Ubi pectus illud praeparatum casibus
    Cunctis ferendis? aurea
Ubi monita, ore lapsa quae quondam tuo
    Sapientiae signum dabant?
(25) Ubi illa tam virilis est constantia?
    Depulsus hoc unde es gradu?
Si nauta saevis obruatur fluctibus,
    Jactatus irato mari,
Ardentibus nil expetit votis magis,
    (30) Vehementius nihil cupit,
Quam liceat ut videre patriae focos,
    Portuque tranquillo frui.
Quid vita nostra est? quid nisi infidum mare
    Foedis procellis turbidum?
(35) Mors sola portu nos locat, sola anxiis
    Nos eximit doloribus.
Quid umbra fraudulenta te, miser, tenet?
    Quid somniis inanibus
Mentem implicatam detines? Deus, Deus
    (40) Ad altiora te vocat,
Humoque tollit. Terreae faecis lues
    Ne te moretur amplius.
Jam jam evolabis liber omni pondere
    Ad astricas sedes, ubi
(45) Turbanda numquam senties mox gaudia
    In coelitum coeles choro.


[p. 136]

ODE VI.

JOANNI GORISIO.

Natalem ejus celebrat.

O Quem laborum jam premit indies
Onus molestum, cui vacuae neque
    Horae supersunt, quem camoenis
        Nec mihi fas temere morari;
(5) Paulum severas, invigilas quibus,
Te poene totum quae sibi vendicant,
    Omitte curas, quîs caduca
        Atteritur rapiturque vita.
Exsolve frontem. Festa dies tibi
(10) Exorta, amice, est alite prospero,
    Precesque secum & vota ducit,
        Quae parili renovamus ore,
Quotquot salutis solliciti tuae
Ut usque felix vita fluat tibi
    (15) Caelum fatigamus precando,
        Et veteris calices Lyaei
Haurimus in spem perpetuam, gravi
Cura soluti, pectore libero.
    Hac luce, jucundi sodales,
        (20) Laetitiae date frena vestrae.
At tu favorem sidereae domus
Expertus amplum tot fruitor bonis
    Non sorte foedatis iniqua,
        Et mihi materiam canendi,
(25) Decus virorum, suppedita novam,
Dum fama crescit Palladis Amstelae,
    Fugaque dilapsae novenae
        Huc redeunt, duce te, sorores.


[p. 137]

ODE VII.

PETRO FRANCIO

pro Aristophane commodato.

EN Aristophanen tuum venustum,
Et dulcedine mellea madentem,
Grajarumque patrem facetiarum,
Quales Cynthius atque amica Pallas,
(5) Quales triga tibi dedit Dearum,
Clare carminis artifex Latini,
Clare carminis artifex Pelasgi,
Franci, gloria nominis Batavi.
Is demum, laribus meis relictis,
(10) Petit scrinia nota, seque notis
Gestit jungere, sicut ante, libris.
Sed cum jam fuerit tibi receptus,
Et sedem sibi legerit priorem,
Interpres maneat tibi mearum,
(15) Quas, Franci, tibi solvo, gratiarum.


ODE VIII.

JOANNI GORISIO.

In novi anni initio.

Amice sacro Piëridum choro,
Amice nobis, sic abeunt dies,
    Citisque devecti quadrigis
        Diffugiunt, velut aurea velox.
(5) Sic ver & aestas, sic variant vices
Autumnus atque immitis hyems suas:
    Tempusque dilapsum fefellit
        Spes hominum male providorum.
[p. 138]
Humana sic sunt, nubila candidis,
(10) Et mista laetis tristia. nil datum est
    Mortale firmum. cuncta passim
        Intereunt celeri ruina.
Hoc te tuorum funera tristia,
Domusque vestrae damna docent nova,
    (15) Et fata notorum dolenda,
        Quos rigidae rapuere Parcae.
Hoc acta multis patria casibus,
Quîs ingemiscit, patria libera
    Valensque quondam, nunc cruenti
        (20) Ludibrium spoliumque belli.
Hos inter aestus ipse tuam soles
Firmare mentem, & docta volumina
    Lustrare cura pertinaci, &
        Divitiis inhiare veris.
(25) Sic sic tuetur te vegeta Deus
Aetate firmum, & viribus integrum,
    Annique cescentes*===, molestos
        Non tibi diminuunt labores.
His spiret Aether flamine prospero,
(30) Qui largus annos perpetuet tibi,
    Dum pura te virtus inerti
        Tollat humo superas ad oras.


ODE IX.

JOANNI LUNIO

filiolae mortem immodice lugenti.

ERepta tandem est.   Sic placuit Deo,
Qui nostra justo examine temperat,
    Urbesque terrasque & profundum
        Imperio moderator aequo.
[p. 139]
(5) Quid ergo luges flebilibus modis
Sic transeuntem ad sideream domum,
    Hoc orbe vano liberatam,
        Et meliore loco receptam?
Qui cuncta donat, quîs fruimur, Deus,
(10) Et illa rursus, cum libet, eripit,
    Is prospicit nostrae saluti,
        Consilio sapiens perenni.
Quid hic moramur? quid fragili bono
Instamus acres? omnia destruet
    (15) Mors, pauperi simul colono &
        Purpureo metuenda regi.


ODE X.

PETRO RABO

obitum filiolae suae lugenti.

SIc fata raptant omnia. quid gemis,
Amice, frustra? parce doloribus
    Nil profuturis, parce tandem
        Assiduos iterare fletus.
(5) Non curat istos saeva necessitas
Lethi cruenti, non satiabilis,
    Si flebili prorsus ruina
        Intereat spatiosus orbis.
Et me meorum fata premunt diu.
(10) Sed laeta miscens flebilibus Deus
    Levavit hunc luctum, & reducta
        Laetitia pepulit dolores.
Jam ludit aula filiolus novus,
Et moesta mulcet corda parentium.
    (15) Amice, cur inflicta tandem
        Vulnera non pateris coïre?
[p. 140]
O pelle nubes tristitiae tuae,
Jucunde vates, cui Sapientia
    Praecepta dictavit verenda,
        (20) Atque animo dedit esse magno.
Lenes medelas illa dabit tibi,
Polite Rabe, & laeta levamina
    Moeroris ingrati. Acquiesce
        Consiliis sapiens olympi.


ODE XI.

Filiolum immatura morte surreptum deflet.

PUer parve, parentium tuorum
Breves deliciae, puer, voluptas
Et constans amor omnium, cruentis
Tene mors quoque perdidit sagittis?
(5) Extinxitque rosas tuis rubentes
Genis suaviter, invidenda qualis
Aurora in roseis rubet quadrigis;
Et clausit simili furore saeva
Bino sidere lucidos ocellos?
(10) O fatum nimis ah nimis severum!
O puer nimis ah nimis dolende!
At tu, care puer, quiesce tandem
Curis liber ab omnibus, parentem
Infesto agmine quae tuum fatigant.
(15) Te non invidiae latens venenum,
Non calumnia virulenta laedit.
Te non dura nimis nimisque iniqua
Sors actum variis premit procellis.
Te non barbaries stupenda, te non
(20) Ignorantia crassa, quae politis
[p. 141]
Dura est ingeniis, beate, vexat.
Ter beate puer, quiesce tandem,
Receptus meliore sede, liber
Malis omnibus, omnibusque curis,
(25) Et jugi potiens beatitate.


ODE XII.

GULIELMO MOLERIO

Cum Medicorum ordini adscriberetur.

SIc favit precibus tuis Apollo.
Sic favit precibus tuis Minerva,
Dilectaeque tibi novem sorores,
Magna pars animae meae Moleri!
(5) En adest decus, atque honor cupitus,
Et laurus Medica, & tropaea, parta
Virtute* assidua, & labore magno,
Et quicquid poteras habere laudis,
Et quicquid poteras habere praemî.
(10) Ergo exporrige nunc, amice, frontem,
Et curas abige, & graves dolores.
Jam te laetificant tui labores,
Quos Musis teneris dedisti ab annis,
Quae sic condecorant suos alumnos.
    (15) Sed per praemia tanta, per triumphos
Istos ibis ad altiora longe,
Tentabisque periculosiora,
Cum mortale genus, malis laborans
Morbis, consiliis tuis juvabis,
(20) Idemque auxiliis tuis levabis,
Nascentem perimesque victor Hydram.
[p. 142]
Sic pestis fugiet, malaeque febres,
Et quicquid comitum est maligniorum.
Quanta gloria crescet arte tali,
(25) Dum studes patriae tuae saluti!
Accrescet decus atque honor cupitus,
Crescent agmina tota gratiarum,
Quas solvet tibi liberatus aeger.


ODE XIII.

JOACHIMO TARGERIO,

Cum Medicinae Doctor renunciaretur.

O Rhene, dudum nominis incliti,
Qua latus amnis praefluis urbium
    Muros, inoffensoque fluxu
        In Batavum mare volvis undas;
(5) Inter Camoenas qui celebrant tuas
Agnosce mystam, Rhene pater, novum,
    Qui territus nullo labore,
        Et calidus meliore flamma
Mentem ad supremum dirigit aethera,
(10) Nec lubricarum ductus imagine
    Rerum, triumphalem coronam
        Accipit, & meritos honores.
Agnosce docto Targerium choro
Junctum, venusta quem Charites manu
    (15) Finxere, quem Pallas tenellum
        Imbuit aethereo liquore:
Cui favit ultro Cynthius, & sua
Favore largo quem docuit sacra,
    Herbasque succorumque vires
        (20) Scire dedit variosque morbos.
[p. 143]
Hac arte nixus docta volumina
Legit Medentum, & quod veterum labor,
    Recentiumque haud vanus ardor
        Eruit è latebris profundis.
(25) Quin & stupendi viscera corporis
Lustravit, almi dextera quae Dei
    Miraculis ingens replevit,
        Noscere seque dedit creatis.
Jam poscit illum nobilis Amstela;
(30) Jam Merva poscit, terraque patria,
    Et ripa, qua mecum solebat
        Dulcisonas agitare chordas.
Applaudit isti Raïus omini,
Et gesta recte judicio suo
    (35) Probatque, collaudatque laetus
        Ausum animi merito virilem.
Haec jure magno gaudia duplicat
Vallanus, almi natus Apollinis,
    Qui dextera felice diros
        (40) Persequitur minuitque morbos.
O pars meorum magna sodalium,
Hoc sume magnum tempore spriritum!
    O digne palma, digne lauro,
        Et meliore canende plectro!
(45) Sic te merentem postgeniti colant:
Sic te quadrigis portet eburneis
    Excita justâ laude Fama,
        Teque tuosque canat triumphos.


[p. 144]

ODE XIV.

MATTHAEO EDINGIO

Cum solenni Medici titulo in Academia patria
ornaretur.*

EDingi, quem Pieriae fovere puellae,
    Phoebusque Musarum Pater,
Advenit tandem lux exoptata, laborum
    Qua digna nactus praemia
(5) Et claris auctus titulis meritoque decore
    Ad alta surgis sidera.
Hoc hoc invigilans studiis non segnibus aetas,
    Hoc improbus praestat labor.
Degeneres quo non penetrant, animaeque perenni
    (10) Quae diffluunt in otio:
Aut quibus est foedo lymphatum pectus amore,
    Turpique thyrso saucium.
Templa bonis tantum patuerunt mentibus illa,
    Divina templa, splendida.
(15) Haec exempla tibi dederat par nobile fratrum,
    Insigne par virtutibus:
Quorum clara premis vestigia passibus aequis,
    Tanti decoris aemulus.
Aspicis ut celso Phoebus descendat olympo,
    (20) Tibique laurum porrigat?
Aspicis ut nostris applaudat patria votis,
    Ut vestra plaudat civitas?
Sensit opis vestrae praesagia patria, sensit
    Exercitusque patriae.
(25) O te quanta manet, juvenum doctissime, fama
    Et invidenda gloria!
[p. 145]
Quamvis depascat sceleratus corpora mille
    Et Martis & Mortis furor,
Forti animo, Edingi, contra non ire negabis,
    (30) Mystes Hygiae sedulus:
Cui Medicina potens penetralia cuncta reclusit,
    Deditque vires noscere
Herbarum, & vires morborum, artemque medendi:
    Praeclara cui volumina
(35) Sunt indefesso dudum perlecta labore,
    Multa unde lecta copia:
Quales mellilegae volucres in collibus Hyblae
    Amoena mella colligunt.
Hac arte, ô felix, funesta morabere fata,
    (40) Dirasque pestes exiges.
Exuviasque ferae Morti subducere crebras,
    Et liberare corpora
Unus erit labor & curarum summa tuarum.
    Hygia te superstitem
(45) Sic servet cura patriam felice tuentem,
    Et nomen illustret tuum.


ODE XV.

HADRIANO VELTERSIO,

Cum Juris utriusque Doctor crearetur.

O Leida, mater nobilis artium,
O Leida, quondam deliciae meae,
    Dignata me dextra favente
        Ducere Pieridum per arva!
(5) Ad sacra fauste me revocas mea,
Novumque cogis tendere barbiton,
[p. 146]
    Ciesque languentes Camoenas,
        Et veterem renovas calorem.
O nata laetis auspiciis dies,
(10) Qua rite summis gaudet honoribus
    Veltersius, magnisque tandem
        Praemia pro meritis reportat:
Hoc usque praestat perpetuus labor,
Et laudis ardor pectora concitans,
    (15) Quae separat vulgo profano
        Mens rapidis agitata flammis;
Quae robur acris judicii vehit
Ad celsa quaevis, quae sibi subditum
    Nil non tuentur, pertinaci
        (20) Ingenium stimulante cura.
Sic jam triumphat, sic sibi debita
Tropaea figit; sertaque laurea
    Dum tempora illius coronant,
        Inseritur numero virorum,
(25) Quos ipsa magni Diva Themis facit,
Quos Phoebus ipse & Castalidum chorus,
    Quos Gratiarum triga, & ipsa
        Mellifluo fovet ore Suada.
At tu, secundis aequora flatibus
(30) Permense, viti jamque tui ree,
    Te vince, majoresque acuti
        Ingenii dare perge fructus.
Sic vecta terris & pelago super
Te Fama cantet: sic pius omnium
    (35) Tuorum ad astra excelsa latum
        Te celebret memoretque plausus.


[p. 147]

ODE XVI.

THEODORO GODSCHALKIO,

Cum Medicinae Doctor crearetur.

LAboris haec sunt praemia perpetis,
Curaeque merces splendida sedulae.
    Sic serta te exornant, tuosque
        Inpediunt, Theodore, crines,
(5) Donata Phoebi & Piëridum manu,
Quîs tu litasti, strenuus, impiger
    Deterritus sudore nullo,
        Et celerem meditans triumphum.
Te saepe serus viderat Hesperus,
(10) Te saepe puro lumine Phosphorus
    Gnave laborantem, manuque
        Multiplices avida legentem
Opes, repertas per studium vigil,
Gazasque largas ponderis haud levis:
    (15) Te saepe lustrantem recessus
        Corporeos animaeque sedem;
Et quod stupendum docta volumina
Praebent volenti noscere plurima,
    Nihilque vitanti molesti,
        (20) Sed cupido sine fine laudis.
Sic sic dabatur nomina noscere
Salubris herbae, floris, & arboris,
    Quae terra producit Batava;
        Quaeque aliis generantur arvis:
(25) Viresque miras, quas Pater indidit
Illis supremus, qui creat omnia.
    Id praestat indefessus ardor,
        Et studium rapidum sciendi.
[p. 148]
Exempla Fratris, qui nimis horridae
(30) Nimisque durae succubuit neci,
    Raptatus in pulcra juventa,
        Qui fuerat mihi notus usu;
Exempla fratris sic stimulos tibi
Addant, & ultra te quoque provehant.
    (35) O cresce laude, cresce fama
        In patriae decus ac salutem.


ODE XVII.

HUBERTO HOPIO.

Optat rure apud eum esse.

CUris fessus edacibus
    Tecum rure tuis, dulcis amicule,
Opto deliciis frui.
    Illic perpetuas sollicitudines
(5) Opto & ponere taedia,
    Quae diris stimulis pectora lancinant,
Et me mole premunt sua.
    Seu stratos viridi membra sub arbuto
Mulcebit leviter quies:
    (10) Seu curas abigent appositae dapes,
Et dulcis paterae meri:
    Seu nos alliciet lente fluentibus
Undis caeruleus Mosa.
    Hinc nobis veniet copia piscium
(15) Ductorum calamo levi.
    Interdum exigua ludere cymbula
In parvo dabitur lacu.
    Hopi, sic placidi temporis otia
Fallemus, non sine carmine,
    (20) Quod laudes celebret pro meritis tuas.


[p. 149]

ODE XVIII.

AD EUNDEM.

Carmina sua mutuae amicitiae symbolum futura.

QUis tandem modus est tui favoris?
Quis tandem modus est, decus virorum,
Quos sibi Themis alma consecravit?
Quo te ducit amor tuus? juventa
(5) A prima mihi tot notas dedisti
Insignes solidae benignitatis,
Quas numquam violare livor ullus,
Nec virus potuit calumniantum,
Solvendo ut nequeam esse par, dierum
(10) Si cursum mihi fata duplicârint.
Nec vis languet amoris illa, amico
Nec cessas bene de tuo mereri.
Ergo jure tui notas amoris,
Ergo jure mei notas amoris,
(15) Quo te prosequor, ô decus virorum,
Quos sibi Themis alma consecravit,
Nostra carmina, rite dedicatas
Suspendo Philio Jovi tabellas.


[p. 150]

ODE XIX.

In cultissima

ARNOLDI MONENII

Poëmata,

Vernaculo sermone conscripta.

MElle dulcior Attico Poëta,
Omni nectare dulcior Moneni,
Cui nil Aoniae Deae negârunt,
Quam factum bene; quod tuos in oras
(5) Mittis luminis aureos libellos,
Tot desideriis diu cupitos,
Libellos sale gratiisque plenos,
Quîs nil cultius est politiusque;
Quales non Batavis fuere visi!
(10) Seu Martis strepitum feri sonare,
Seu pacem juvat explicare chartis;
Seu mortem querulo referre cantu
Clarorum ingeniis suis virorum.
Quin & fistula Tityri aut Menalcae,
(15) Pulcra fistula, parque Mantuanae,
Demulcet Siculis modis capellas,
Et, per gramina dum vagantur, agnas.
Sese ante omnia musteis videndam
Virtus candida praebet in papyris,
(20) Virtus candida, voce quae diserta
Laudes aetherei Patris celebrat.
    Salvete, ô lepidi, aurei libelli,
O longum domino decus libelli,
Cui dudum Aonides Paterque Paean
(25) Daphnaea caput inplicant corona;
Prae quo, si qua mihi fides canenti,
Nec Vondelius esse concupiscam.


[p. 151]

ODE XX.

JACOBO HOVIO.

Laborem quiete temperandum esse.

FRigus fugavit vernus hybernum tepor,
    Flant placidi Zephyri,
        Et prata floribus nitent.
Formosus annus ridet, & grex alitum
    (5) Carmina laeta canit.
        Coelum serenum nos vocat,
Jacobe, & urbis repere è nido jubet.
    Invigilare libris
        Nefas amoeno hoc tempore.
(10) Modum labori pone, Vir prudens, tuo.
    Regula certa monet
        Ne quid sit in vita nimis.
Jungenda nimiis est quies laboribus.
    Pondere sub nimio
        (15) Ne mens fatiscat languida.
Memor caducae sortis animum gaudio
    Imbue non vetito,
        Et junge laeta tristibus.
Nec sperne, curas & timores anxios,
    (20) Dum ruit hora rapax,
        Dulci Lyaeo pellere.


[p. 152]

ODE XXI.

GULIELMO MOLERIO.

Adolescentiae cum eo transactae memoriam renovat.

JUvat, Moleri, mente, qua sola licet,
    Redire in illa tempora,
Quae nos amoeno recrearunt otio.
    Juvat recordari dies,
(5) Qui nos amoris, more fratrum, adamantino
    Videre junctos vinculo.
Hoc Leida nutrix artium testabitur,
    Litusque vicini maris,
Et ripa Rheni, quam pererrantes simul
    (10) Curas fefellimus graves.
Ut nos ab alto vidit Eous polo,
    Ut noctis auctor Hesperus
Vidit jocantes, Liberique innoxia
    Laeti trahentes pocula!
(15) Ergo aut jacentes in tenaci gramine
    Sub arboris nigrae comis
Sonus querentum nos movebat alitum,
    Ripisque labentes aquae:
Aut detinebat aureus vatum labor,
    (20) Et sacra Musarum, tibi
Dilecta, quantum non Neaera vel Lyce,
    Vel plena perfidiae Chloë:
Aut actus ipse nescio quo Numine
    Plectro fatigabam chelyn,
(25) Doctus dolorem pellere ex animo tuum,
    Et quas amor curas habet.
[p. 153]
O tempus omni parte felicissimum!
    O nube liberi dies!
Nec livor ipse nos tamen coarguat
    (30) Torporis aut ignaviae.
Sed eruditi pulveris certamina,
    Si res gerenda posceret,
Egere ad alta sedulos tentamina,
    Sive adyta Naturae forent
(35) Scrutanda, rerum & causae, & assiduae vices:
    Sive è Medentum scriniis
Petenda, morbos quae valerent pellere,
    Diraeque Mortis spicula.
Hoc praedicaret eruditus Schachtius,
    (40) Acerque Drelincurtius,
Hac arte clari, publicae decora rei,
    Ad nos referrent si pedem.
Hoc caeteri, quos ater abstulit dies,
    Mersitque acerbo funere.
(45) Sed non negabit candidus Kappenius,
    Et flos virorum Moschius,
Beneriusque, exemplar antiquae fidei,
    Et quos superstites fovet
Vitalis aura. Quanta ab illo tempore
    (50) Mutatio accidit meis
Tuisque rebus! Compari laetus tua,
    Nataque laetis indolem
Referente matris exigis tuos dies
    In otio gratissimo.
(55) Me tetricarum jussa Divarum tenet
    Graviore vinctum compede,
Nec illa juris esse me sinunt mei.
    Sed ista quid juvat queri?
[p. 154]
Aequa ferendum est mente, si quid accidit,
    (60) Quod corrigi haud quaquam datur.
Patria remotus urbe sic vitam tero,
    Nec immemor tero tui.
Haec inter opto te videre, & hospitam
    Porrigere dexteram tibi.
(65) Quae laeta lux si fulserit, faciam diis
    Non ture, sed veteri mero.


[p. 155]

DAVIDIS HOOGSTRATANI

LYRICORUM

LIBER III.
___________________

ODE I.

GULIELMO MOLERIO.

Mediocritatem tutissimam esse.

FOrtuna ridet si tibi prospera,
Tuamque sortem promovet altius,
    Quam Livor ater ferre possit,
        Te male multa manent, Moleri.
(5) Excelsa nutant, at mediocritas
Est sola tuta. Is consuluit sibi,
    Quicunque prudens sortem utramque
        Fert animo patienter aequo,
Nec deprimens se rebus in arduis,
(10) Nec in secundis se nimis efferens.
    Qui semitam hanc trivit, beatus
        Supra alios merito est vocandus.


ODE II.

PETRO BENERIO.

Aequam in quacunque sorte mentem servandam esse.

REbus in laetis nimis insolescens,
Nec ferens sortem patienter aequam,
Postea adversae graviora longe
    Vulnera sentit.
[p. 156]
(5) Ista, Beneri, effugiet pericla,
Qui dolos norit variosque vultus
Perfidae Divae, dubioque semper
    Stantis in orbe.
Ille in adversis animum ferendis
(10) Praestat excelsum: sapienter ille
Se gerit rebus nimium secundis,
    Par sibi semper.


ODE III.

AD JUVENTUTEM.

Virtuti à teneris incumbendum esse.

FIbras in imas omnia transeunt,
Haerentque cordis sedibus intimis,
    Ut postea expelli recusent,
        Quae tenero documenta prima
(5) Haurimus aevo. Sedula tramites
Recti juventus si terit arduos,
    Vitare coetus gnava pravos,
        Propositique tenax honesti,
Adaucta virtus incipiet modis
(10) Florere miris, seque propagine
    Extendere ingenti, tremenda
        Tartareae domitrix cohortis.
Sed caecus error pectora si rapit,
Atque à decori legibus abstrahit,
    (15) Primamque munit pravitatem,
        Exoritur scelerum novorum
[p. 157]
Foecunda messis, deque suo negat
Loco repelli. Foeda protervia
    Increscit, acquiritque vires,
        (20) Admonitis cohibenda nullis.
Quisquis senectae sperat honoribus
Frui, atque veris laudibus evehi,
    Aequi atque recti cultor esse
        A teneris meditetur annis.


ODE IV.

Indulgentiam Parentum liberis exitio esse.

ESt magna patrum & prava licentia,
Quae liberorum crimina non videt
    Horrenda, quantumvis aperta,
        Et populo manifesta cuncto.
(5) Sic crescit atrae nequitiae lues,
Et coeca pubes proficut indies
    In pejus, assuescitque pravam
        Ire viam, cohibente nullo.
Sic vita tandem labitur huic graves
(10) Inter dolores, atque parentium
    Culpa execranda sempiterno
        Exitio incubuere nati.


ODE V.

NICOLAO KAPPENIO.

Omnia in hac vita esse incerta.

EMissi in oras lumini ut sumus,
Novisque mundus praebuit incolis,
    Locumque mansuramque sedem,
        Perpetuis rapimur procellis,
[p. 158]
(5) Et fluctuamus spe dubii & metu
Inter dolorum continuas vices
    Et gaudiorum. Incerta cuncta
        Spem prohibent agitare longam.
Insanit ergo, rebus inanibus
(10) Qui fidere audet, sed neque temporis
    Est gnarus hujus, difluentis,
        Ut fluvii ruit unda praeceps.
Fuit profecto gens sapientior,
Quam terra quondam Dorica protulit.
    (15) Et orba quamvis luce veri
        Nos docuit meliora Roma.
Haec scena mundi est. Incipe noscere
Res, quae dolosa te specie movent,
    Aevoque, Kappeni polite,
        (20) Disce tuo sapienter uti.


ODE VI.

CLAUDIO PONTANO.

Humilem vitam tutissimam esse.

REgii ne te moveat decoris
Spendor excellens, generose Claudi,
Quem stupet vulgus rude, quem profusis
    Laudibus effert.
(5) Haeret in pompa solii superbi
Segnis inspector, specieque nuda,
Qui putat Reges merito beatos
    Esse vocandos.
[p. 159]
Ille non curas videt aut pericla,
(10) Quae tegit fulgens diadema gemmis,
Nec graves casus, quibus involuta
    Regia sors est.
O nimis felix, nimis ô beatus,
Qui casa vili didicit latere,
(15) Et nihil sperans metuensve vanos
    Spernit honores!


ODE VII.

JOACHIMO TARGERIO.

Ut contemta invidia bene rem gerere pergat.

QUem vita munit crimine libera,
Et pura virtus protegit undique
    Tutum, ille linguas virulentas
        Ridet, & invidiae venena,
(5) Instarque muri perstat ahenei,
Quem nulla moles subruit, & sua
    Virtute se involvit, quietum
        Nulla animum stimulante cura.
At Livor ater plectitur indies,
(10) Crucesque sentit, quas aliis parat,
    Vanos & impendit labores,
        Quîs animum proprium fatiget.
Ne te furentis terreat impetus,
Tibique coeptum consilium premat.
    (15) Sed mente firmata inchoatam
        Ire viam, Joachime, perge.
Hac Fama pernix te vehet inclitum,
Vanisque vulgi coetibus eximet:
    Tuumque non ingrata discet
        (20) Posteritas memorare nomen.


[p. 160]

ODE VIII.

Rempublicam sine legibus nullam esse.

QUalis per omnes pontus agros ruit,
Cum moIe rupta volvitur aggerum,*
    Et rusticos sternens labores
        Cum stabulis pecus omne raptat:
(5) Tali furore accenditur effera
Oestroque turpi percita gens, sacro
    Cum vinculo legum soluto
        Flagitium meditatur omne.
Hinc publicarum forma decens cadit
(10) Rerum: hinc Honesto nil superest loci:
    Specusque latronum videtur
        His furiis agitata turba.
Sed civium secura quies manet
Legum sub umbra, nescia dejici
    (15) Gradu, imperi donec vigorem
        Nemo manu violat scelesta.


ODE IX.

PAULO EDINGIO.

Humano intellectui omnia non patere.

OPpressa densa humana mens caligine
    Scrutatur incassum, nefas
Mortalibus quae scire. Sunt certi modi,
    Certique, Paule, termini,
(5) Quos transilire providus vetat Deus.
    Inutilis labor perit
[p. 161]
Conantibus majora quam vires sinunt,
    Audacis instar Icari.
Qui quidpiam nescire dedecus putat,
    (10) Vana tumet superbia,
Sibique plausum stultus ingeminat novum,
    Palpet tenebras ut meras,
Inanibus deceptus eheu somniis
    Lascivientis ingeni.
(15) Sic inquietum ventus exercet mare:
    Sic sidus hyberni Jovis
Ciet procellas navigantibus graves.
    O mentium infelix status,
Quas pertinaces lancinant semper cruces,
    (20) Et pestilens vexat tumor!


ODE X.

Juventutem studiis excolendam esse.

CRedat juventus: pulcra res est liberis
    Coluisse pectus artibus.
Tellus aratro non subacta rustico
    Herbas inutiles creat:
(5) Sic destitutum pectus humanum suo
    Cultu nihil producere
Potest decente perpolitum industria:
    Sed impetu coeco ruit
Quo raptat ardor efferae cupidinis.
    (10) Majore cura nil eget,
Majore nil labore, quam primo vigens
    In flore, pueritiae chorus.
Hic sedulo fingendus est instar luti,
    Acrique tornandus rota.
[p. 162]
Natura patrum transit in propaginem,
    Ut planta naturam refert
Et indolem telluris, è qua prodiit:
    Sed auget educatio
(15) Fidelis hoc quod insitum fuit boni,
    Mores & emollit feros.
Sic spes parentum crescit in longum decus,
    Ut arbor ad ripam viret
Latura fructum posteris nepotibus.
    (20) Sic filius vincit patrem.
Credat juventus: pulcra res est Iiberis
    Coluisse pectus artibus.


ODE XI.

FRANCISCO HASIO.

Longam esse viam per praecepta,
brevem per exempla.

PRisca viros aetas celebres tullt omnibus istis,
    Quîs format Sapientia mentes,
Largiter instructos. Vitae alluxere regendae
    Inde faces, & regula nostris
(5) Praefixa est inde officiis, ut nulla recedat
    Pars à recti finibus umquam.
Sed solet iste modus spinis gaudere molestis,
    Et salebris horrescere duris,
Dum praecepta labor morosus conserit ista,
    (10) Et producit taedia longa.
Monstrat in exemplis doctor prudentior omnes
    Articulos numerosque decori,
Explanans quid sit fugiendum, quidve sequendum,
    Ne mens nostra affectibus aegra
[p. 163]
(15) Aut ruat in praeceps, aut longo errore trahatur.
    Hinc illi non vana voluptas,
Lux non vana oritur, permiscens utile dulci,
    Imos quae gratissima sensus
Influit, & vitam suavi moderamine munit.
    (20) Hanc, Hasi, servare memento,
Musis care, viam. Sic mille pericla cavebis,
    Et duces feliciter aevum.


ODE XII.

Nimiam parentum in liberos indulgentiam reprehendit.

AMor parentum sobrius ni filiis
    Ad recta praelucet facem,
Errore sese decipit turpissimo,
    Coecumque se praebet ducem,
(5) Qua fraudulenta tendit in crimen via.
    Qui nescit intra limites
Hic se tenere, liberos perdit suos
    Stultissima licentia.
Sic cara proles fertur in praeceps, metu
    (10) Cohibenda nullo, & foeditas
Se plurimis aperta prodit arbitris.
    Hinc exigunt tristes dies,
Quos nimia sic corrupit indulgentia,
    Exerciti doloribus
(15) Sine fine acerbis, nec levandis ulla ope.
    O noxiam morum luem!


[p. 164]

DAVIDIS HOOGSTRATANI

LYRICORUM

LIBER IV.
___________________

ODE I.

SERENISSIMO AC CELSISSIMO
PRINCIPI
FREDERICO GULIELMO,

QUUM PATRIS SUI
AUGUSTISSIMI BORUSSORUM REGIS
ET ELECTORIS BRANDEBURGICI
SOLIUM CONSCENDISSET.

STIRPS alta Brenni, maximi proles Patris,
        Quem Numen aeternum polo
Asseruit alto, jamque sedibus dedit
        Felicioribus frui,
(5) Avibusque faustis regni habenas patrii
        Tibi regendas credidit,
Rex magne, salve. Prosperet clemens tibi
        Quas suscipis curas Deus.
Huc & tuorum vota tendunt omnium,
        (10) Huc omnium tendunt preces,
His & Batavi vota nostra adjungimus,
        Ardore compulsi pari,
Jamque redeunt luctu repulso gaudia,
        Et recreat spes pectora
[p. 165]
(15) Sui dolentum fata Regis, & nimis
        Mutabiles rerum vices.
Ergo jacebit triste funus: spiritus
        Dilapsus in ventos abit.
Sed nec sopore vinctus aeterno jacet,
        (20) Totumque non tulit virum
Libitina flecti nescia: at vitam novam
        Mox Fama ducendam dabit,
In quam rapaces nil valent mortis manus,
        Nil missa saeve spicula.
(25) Illum per omnes differet mundi plagas
        Servata Religio, & Dei
Cultus perennis, & comes Prudentia,
        Et fortitudo bellica,
Qua strenui Genitoris instar, pulvere
        (30) Non indecoro sordidus,
Cinxit virenti laurea toties caput,
        Partis tropaeis inclitus.
O vera imago, o Patris effigies sui,
        Quem sensit olim Sarmata,
(35) Quem Bessus acer, quem Gelonorum manus:
        Quem Caesar agnovit sibi
Opem ferentem: agnovit & Borussia
        Mavorte diro concita,
Qui bellicoso nil Alexandro minor,
        (40) Nil Martiali Caesare,
Indomitus ivit usque, qua decens honor
        Monstravit illi semitam
Semper tremendo, dum per obstantes globos
        In fulminis morem ruit.
(45) In te refulget spes avita, spes Patris,
        Gulielme, Principum decus.
Te collocatum sede Regali tui
[p. 166]
        Venerantur omnes & colunt.
Tibi sexus omnis, omnis aetas gaudia
        (50) Non ficta promit, & sui
Dat signa amoris. Ut serenant omnia
        Frontem! ut triumphant omnia!
Exultat omnis gaudio Germania,
        Vultumque diffundit suum,
(55) Positoque luctu dignitatem Regiam
        Gratatur ex animo tibi.
Applaudit undis Ister immensus suis,
    Applaudit undis Vistula,
Rapidusque Rhenus. Mosa te laetus sonat,
        (60) Fluctusque majores cient
Batava vorticesque volvunt flumina.
        Turres in arduum aethera
Superba tollit Berolinium suas,
        Et arcium fastigia.
(65) O in salutem patriae tuis date,
        O cura caelitum, o amor,
O esto felix, & tuae vitae dies
        Decurre inoffenso pede.
Sic sidus affulgebis Europae novum:
        (70) Sic Marte vexatos fero
Socios juvabis strenua praesens manu,
        Aut pacis almae munere
Recreare, si res exigit, conaberis
        In publicae columen rei.
(75) Sic protegat favore te caelum suo:
        Sic longum in aevum publica
Custodiat servetque terris Faustitas:
        Sic fessus & vitae satur
Repetas olympi patrii serus domum,
        (80) Sedemque mansuram colas.


[p. 167]

ODE II.

IN NUPTIAS

Viri Nobilissimi & Consultissimi

JOANNIS A NEURENBERGH

Et Nobilissimae Virginis

REBECCAE JACOBAE VAN
DER VOORT.

QUIS nuptiales me jubet ad modos
Dudum repostam tendere barbiton?*
      Quae vis inexspectata cogit
            Aonios iterare cantus?
(5) Vestri, Camoenae, numinis hoc opus:
Haec aura vestra est: vos animum mihi
      Firmatis, ô Divae, & labantem
            Pierio recreatis antro.
Vester, Camoenae, mysta sequor libens
(10) Mandata, sacro quae mihi de jugo
      Fertis canenti, sive laeta,
            Sive dies inimica surgit.
Jam jam secundis auspiciis Deûm
Sponsos avito sanguine nobiles,
      (15) Virtutibus claros avitis,
            Uraniae soboles ad aras
Formosa ducit. Plaudite, plaudite,
Quicumque sancti foederibus tori
      Et copulae irruptae favetis,
            (20) Quae pariles animos revincit.
Per hanc stat orbis (sic voluit Deus
Auctor sacrati conjugii & Pater)
[p. 168]
      Lapsurus ingenti ruina,
            Vincula si solüantur ista.
(25) Gaudete sponsi, quae facitis gradum
Velata pura veste praeit Fides,
      Et Fas Piumque: vos coronat
            Innocuus sine felle Candor.
Concordiae vos numen amabilis
(30) Blandum tuetur, sanctaque Castitas,
      Et Pacis indivulsa questu
            Perpetuae studiosa virtus.
At Livor ater, Tristitia & Metus
Diraeque Lites, & Dolor anxius
      (35) Cessere, mordacesque Curae,
            Quaeque animos simulacra terrent,
Fallorne? an alto labitur aethere
Ridente vultu candida Faustitas,
      Vobisque ter jacit rosarum
            (40) Et nivei pluviam ligustri?
Gaudete, sponsi, hoc omine, foedera
Inite fausta, & progeniem date,
      Quae sanguinis numquam vetusti
            Dedecoret vitiis honorem.
(45) Ex sanguine illo clara domus stetit
Ornata ceris & genere inclyto.
      Hinc Falconerus ortus olim
            Amsteliae moderator urbis.
Hinc Noribergii gloria splenduit,
(50) Cui consularis credita purpura,
      Fascesque commissi & secures
            In patriae decus ac salutem.
Nec te silebo, Voortiade pater,
Cura paterna qui miseros juvas,
[p. 169]
      (55) Et rem labolantum fidelis
            Consiliis moderaris aequis.
O par beatum, cui superi favent,
Cui ridet aether, fas mihi sit, precor,
      Voces amicas gratulantum &
            (60) Vota sequi populique plausus.
Mox hospitales Merva tibi feret,
Rebecca, ripas: mox virides Deae
      Plaudent in undis, mox moveri
            Omnia laetitia videbis.
(65) Applaudet Echo ter resonabilis,
Cantusque festos per medias vias
      Diffundet extensosque campos,
            Et sonitus dabit aura longos.


ODE III.

ARNOLDO HENRICO
WESTERHOVIO
DIDERICI LIEBERGII

Poëmata edenti.

NArratur Orpheus Thracius arduam
Rem praestitisse, in regna Proserpinae
    Ingressus, & caros tenebris
        Conjugis eripuisse manes.
(5) At tu, sororum mysta pius novem,
Vinctus capillos fronde sacra tuos,
    Desiderati vatis umbram
        Auspicio meliore reddis.
Per te, quod omnis docta cohors probat,
(10) Liebergiano stat genio decus,
[p. 170]
    Per te revisit arva nota,
        Et patrios repetit penates.
Per te pererrat grata priùs loca,
Et Hagiensis illecebras soli,
    (15) Litusque vicinum, & Batavi
        Otia deliciasque Nerei.
Nunc eruditis tinnit in auribus,
Ut ante, vatis dulce melos tui,
    Nunc illius late vigebunt
        (20) Perpetuae sine fine laudes.
Nec tu carebis laude tua, viris
Addende, Musae quos celebrant piae.
    Te, Westerhovi, Fama dicet,
        Et rapidis aget usque pennis.


ODE IV.

IN JUDAM PRODITOREM

Belgico carmine descriptum

à

JOANNE HASIO.

ULtima ferali ligno passurus Iesus
    Supremas epulas parat.
Jamque dapes inter festivo carmine laudes
    Magni prosequitur Patris.
(5) Ipse canit, comitesque canunt, seseque volutant
    Voces alta per atria.
Interea infelix male quod volvebat Iudas
    Inceptum peragit male.
Oscula, sinceri quae non nisi pignus amoris,
    (10) Partes nunc alias agunt.
Armatis Dominum Judaeis tradit inermem,
[p. 171]
    Genti ludibrium impiae.
Hi furiis acti captum rapiuntque ruuntque,
    Et saevis lacerant modis.
(15) Sic ursi rapiunt teneros ab ovilibus agnos,
    Sic, infame genus, lupi.
Testes Gethsemane & Latiae praetoria turmae,
    Et mox caede madens humus.
Et, quae summa caputque mali est, Calvaria rupes,
    (20) Et nox in medio die.
Quid facis, Iscariota? tibi, dum perdis Iesum,
    Aeternum exitium paris.
Tene nefas animo potuisse agitare, quod aether,
    Quod sol, terra quod horruit!
(25) At tibi, ne dubita, quales, scelerate, mereris,
    Poenas ira Dei feret.
Jamque venit scissis ad te Metanoea capillis,
    Sed non illa piis comes,
Quae lapsas animas solatur & eripit orco,
    (30) Ast armata manus flagris
Et face, quam Rabies & Vis comitantur euntem,
    Cujus triste premunt latus.
Haec agitat miserum, jamque in sua damna ruentem,
    Jam dirae cupidum necis.
(35) Haec illum cogit nullam sperare salutem:
    Maturare necem haec jubet.
Nam pudet ulterius caeli convexa tueri,
    Nec mentis stimulos ferae
Ulterius patitur: laqueo sibi frangere colla
    (40) (Horresco referens) parat.
Hei mihi quid merui? quo me meus incitat ardor?
    Quo vesania me trahit?
Me dirae exagitant, non sum meus: ite furores.
    An durum usque adeò mori est?
[p. 172]
(45) Talia dum jactat studio execrandus inani,
    Jam collo laqueum implicat;
Pendet onus jam turpe, & mox ex arbore praeceps
    Ruptis visceribus ruit.
Quo non mortales nummorum dira cupido, &
    (50) Auri sacra fames rapit!
Heu heu humani generis servator Iesus
    Tam vili pretio perit:
Ille patris sancti soboles, quo vindice Letum
    Vires perdiderat suas:
(55) Corpora de tumulis quum viva cieret apertis,
    Naturaeque novas daret
Leges, & terris miracula crebra paterent.
    Sic in vina abeunt aquae:
Sic pauci pisces, Cereris sic portio parva
    (60) Magnae turbae hominum famem
Sedat: composito fluctu sic unda quiescit,
    Vadentique facit viam:
Leproso turpes abeunt è corpore mendae,
    Ut lucem umbra fugit novam:
(65) Auditus surdo, redeunt sua lumina caeco:
    Vires debilis accipit.
Singula quid referam? vita mirandus in omni
    Vitae prodigus est suae.
Heu heu humanae spes una salutis Iesus
    (70) Tam vili pretio perit.
Ex illo factum execrabile nomen Iudae,
    Quacunque Oceanus patet:
Qua rapidi currunt amnes fluviique lacusque,
    Qua rivi faciunt iter:
(75) Qua tendunt silvae frondosa cacumina, quâ se
    Attollunt juga montium.
Dum canit haec Hasius divino percitus oestro,
[p. 173]
    Dotes explicuit suas,
Et quid sermonis patrii facundia possit,
    (80) Belgas edocuit simul.
Plauserunt Belgae, plauserunt undique vati
    Aeternum merito decus.


ODE V.

AD

VIRUM PERILLUSTREM

JOANNEM CORVERUM,

Reip. Amstelaedamensis, ut saepè, ita cum
maxime

CONSULEM,

Quum quinquagesimum muneris sui Sena-
torii annum implevisset.

ECce diem festum celebrat Corverus: ad illum
        Laeti conveniunt Patres.
Ille dies tuus est, quo non festivior ullus
        Alto luxit ab aethere.
(5) Ille dies tuus est, quo tu, clarissime Consul,
        Sacro insertus es ordini,
Pars factus magni, populo plaudente senatus.
        Nunc post lustra decem redit
Aurea lux, rediensque tuum, vir magne, coronat
        (10) Insuetis radiis caput.
Qualibus haud multos pietas divina beavit
        Humanae spatio brevi
Inclusos vitae. Gavisus munere tali
        Unus Tulpiades fuit,
[p. 174]
(15) Gloria Paeoniae gentis, laus magna Medentum,
        Quem res Amstela Consulem
Elegit, Urbisque dedit cui frena regendae.
        Corverus parilem ad gradum
Evectus, parilique vigens florensque senecta
        (20) Claros excipit hospites,
Collegas claros, venerandi membra senatus.
        Plausus atria personant.
Aulaï in medio laticum libantur honores,
        Dulcis munera Liberi.
(25) Nos quoque, si quid id est, tenuis modulamina cantus
        Ad sacra adferimus nova.
Nos quoque sincero testantes gaudia plausu
        Communes sequimur preces.
Aurea lux salve, renovas quae commoda nobis,
        (30) Urbi quae patriae Pater
Attulit assidua cura vigilique labore,
        Jam nona decima vice
Fascibus insignis, Tyrio & spectandus in ostro.
        Quem cor justitiae tenax,
(35) Quem niveus candor vita decoravit in omni;
        Quem tollent super aethera
Cives postgeniti, & Batavum monumenta loquentur,
        Seu res expedient togae,
Seu res bellorum chartis mandare parabunt:
        (40) Et, quum providus omnia
Versaret, pectus pulcras coluisse per artes,
        Et tutum aegide Palladis
Sacra Deae curasse suae, & favisse Camoenis.
        O felix ter & amplius,
(45) O lux optata, ô tempus memoranda per omne,
        Tantum fausta mane precor,
Et quicunque dies abeuntem exinde sequentur
[p. 175]
        Sint fausti & similes tui.
Inscripta his titulis monumenta argentea semper
        (50) Victurum referent decus.


ODE VI.

VIRO AMPLISSIMO.

LAEVINO GEELVINCK,

Toparchae in Castricum & Kronenburg &c.
Reip. Amstelaedamensis Senatori, Societatis
Indiae Or. Curatori,

Quum Patriae Urbis Consul esset creatus.

POscit prospera verba lux, serena
Quae fulget tibi, civiumque plausus
Omnium excitat, & tibi faventum
Profert millia gratulationum.
(5) O Spes, ô decus, ô honos tuorum,
A virtute parentium probata
Numquam degener, ire promtus usque
Per vestigia clara maximorum,
Quos domus tua protulit, virorum.
(10) Quales fascibus inclyti fuere
Avusque & Proavus, decusque magnum
Gessere, ante aliosque floruere.
Qualis & Genitor tuus laborem
Et curam patriae suam probavit,
(15) Illam dum validis tuetur armis,
Fidas municipum regens cohortes.
Quid porro Proavi canam maritam?
Illam nobilitat superba sedes
Magni praesulis, & pedi potestas,
[p. 176]
(20) Ingens gloria sanguinis vetusti.
Nunc te patria laudibus celebrem
Novis auget honoribus, novisque
Ornatum titulis videmus ut te
Tincti murice vestiant amictus.
(25) Hos tibi probitas fidesque pura,
Hos candor tibi pectoris paravit.
Ergo prospera verba jure poscit
Lux haec candida, candido notanda
Rite civibus omnibus lapillo:
(30) Nec nostras patitur silere Musas.
Geelvincki, decus atque honos tuorum,
Dum curis premeris negotiosis,
Dum prudens patriae vigilque rebus
Noctes consulis & dies, secundet
(35) Impensos patriae Deus labores.
Sic te semper amor sequatur Urbis,
Quae longam voveat tibi salutem.
Sic te sospite filius sequatur
Decus nominis inclytum paterni.
(40) Sic in spem patriae tuamque crescant
Quas Bambecia filias reliquit
Conjux cara tibi, Parente digna,
Nomen nobile cui dedere fasces
Ostrumque imperiumque Consulare.
(45) Sic te Fama canat, tuasque seris
Narret postgenitis benigna dotes.


[p. 177]

ODE VII.

HONORI ET MERITIS

TIBERII HEMSTERHUSII

In Illustri Amstelaedamensium Athenaeo Philosophiae Professoris,

Quum

CORNELIAM MARIAM
WILDIAM

Domum duceret.

O Latiis, o Argolicis dilecte Camoenis,
        O care Phoebo, qui tibi
Blandis imbuit ora favis, qui baccare cunas
        Conspergit & lauro tuas,
(5) Crescentique dedit praeclarum nomen habere
        In eruditorum choro;
O laus, ô castis ingens decus addite mystis,
        Amstelia quos Pallas suis
Jussit adesse sacris, quae primis legit ab annis
        (10) Te vindicem fidum sibi;
O nimium felix, felicibus utere fatis,
        Propitia quae votis tuis
Concessere tibi cultam sine fine puellam, &
        Ob gratiam morum auream
(15) Et formae decus egregium constanter amatam;
        Corneliam connubio
Quae tibi junxerunt stabili propriamque dicarunt;
        Aetatis ut tempus suae
Exigeret tecum meritis pro talibus omne,
[p. 178]
        (20) Pulcraque te faceret simul
Prole patrem! ô felix pariter Cornelia docto
        Sociata rite Conjugi,
Quem mites finxere Deae, quem Dorica Pitho
        Suo ipsa pavit nectare,
(25) O iterum felix, claro quae nata parente
        Suae propagat gloriam
Splendoremque domus. Jam sacris annuit istis
        Plauditque Wildius Pater,
Cultorum studiis quem laudat turba virorum
        (30) Opes paratum promere
Aere suo partas, quoties ita postulat usus,
        Rarosque prisci temporis
Thesauros, lapides, & marmora, & aera vetusta,
        Quae scriniis servat suis.
(35) Tali, Virgo, Viro, tali quoque digna Parente,
        O sorte jam gaude tua.
Gaude sorte tua: titulo decorabere Matris,
        Quo dulcior nullus datus,
Luna ubi plena suum decies renovaverit orbem,
        (40) Novisque radiis fulserit.
Dum loquor, o fausto conjuncti foedere amantes,
        Nox atra jam coelum tenet,
Atra licet, cunctis tamen anteferenda diebus.
        En auream quatit facem
(45) Dulcis Hymen: illum teneri comitantur Amores,
        Castoque praelucent toro.
Vivite concordes animae, multoque nepote
        Fulcite victuram domum.


[p. 179]

ODE VIII.

IN SECUNDAS NUPTIAS

Viri Perillustris

JOANNIS TRIPPII

Reip. Amstelaedamensis Consulis

Et Nobilissimae Matronae

ELISABETHAE TIELENS,

Dominae in Berckenrode &c.

PUlcer Hymen, almae proles generosa Diones,
        Auratam quatiens facem
Procedit, laetusque novos duxisse triumphos,
        Certo foedere amantium
(5) Pectora constringit gemina, & nova gaudia Sponsis
        Fausta concinit alite.
Trippius illustri toties conspectus in ostro
        Rursus ducere conjugem
Ardet, & in thalamo cunctas deponere curas,
        (10) Pertaesus viduum torum,
Taedia pertaesus, quae sunt in caelibe vita,
        Ingratasque molestias.
Ergo mente omni caram meditatur Elisam,
        Cordis dulce decus sui.
(15) Hanc amat, hanc laudat, hanc demiratur, in hujus
        Figit lumine lumina:
Quam mite ingenium, quam virtus nescia fuci,
        Et morum aurea gratia,
[p. 180]
Quam genus & veteres proavi, quam sortis amicae
        (20) Reddunt munera amabilem.
Has sibi dilectae dotes extollit Elisae:
        Haec sunt, quae petiit, bona.
Laeto, quam toties rexit, sua gaudia promit
        Vultu Patria civitas,
(25) Diffunditque suos animos. FELICITER omnes
        Per vicos sonat undique.
Audit, gurgite & in medio Pater Ya triumphat.
        Motis Amstela fluctibus
Applaudit pariter. Per longi temporis annos
        (30) Haec durare velit Deus,
Quae concessa sibi sentit par nobile dona.
        Sic pax candida, sic quies,
Sic junctos firmet valido concordia nexu.
        Sic non aspera polluat
(35) Felices fortuna dies: domibusque vetustis
        Aeternum maneat decus.


ODE IX.

In Dissertationem Illustrissimi

PHILIPPI SIDNAEI

Pro Poëtica,

In Belgicum sermonem ex Anglico conversum

à

JOANNE HASIO.

QUis me, Camoenas inter amabiles
Quem laeta pascunt otia, quem chori
    Tenent poëtarum sacrati,
        Erigit ad superos, humoque
[p. 181]
(5) Inerte tollit? Mene Aganippidum
Cohors sororum surripuit mihi?
    Mentemve quassavit tremendis
        Attonitam stimulis Apollo?
Non ante notas ingredior vias
(10) Seseque produnt templa oculis meis
    Non ante spectata, & subire
        Antra datur pedibus priorum
Non ante trita. O nobilis ingenî
Sal! ô lepores, qualibus Attica
    (15) Non gratiores protulisset,
        Aonidum celebrata Sedes:
Non Roma, quamvis eloquio potens
Gemmis & auro deplueret mero,
    Privisque jam dives Zmaragdis
        (20) Secum animos raperet stupentes!
O eruditae sors opulentiae,
Cui Cirrha cedit, stagnaque Phocidos:
    O alta majestas, novorum
        Materies operosa vatum!
(25) Laureta surgunt en subito nova,
Datura doctis praemia frontibus,
    Quas fama securas pericli
        Subtrahet invidiae veneno,
Quas ipsa telluri eripiet pigrae,
(30) Plaudensque celsum tollet in aethera,
    Et sedibus dabit faventum
        Posse frui sine fine Divum.
Haec ipsa sevit munifica manu
Sidnaeus, eheu spes Britonum & dolor,
    (35) Quem Belgium vidit cadentem
        Indomiti rabie Gradivi:
[p. 182]
Sidnaeus, aurei pectinis arbiter,
Flos ille vatum purus & integer,
    Rerumque prudens, & fugatis
        (40) Portus & hospitium Camoenis.
Qui sacra Phoebi noverat, & Deis
Caros Poëtas, cum quibus Aonas
    Lustrare lucos, fronde lauri
        Cinctus Apollineae solebat,
(45) Pindique sacro vertice Baudium,
Non usitato nectare turgidum,
    Audire cantantem, sonisque
        Carminis insoliti moveri.
Sed haec tenebris longius opprimi
(50) Non cura sivit Hasiadae mei,
    Cui laurus insignes honores
        Carminibus peperit venustis.
Haec, Belga, debes dona viro, cui
Minerva cordi, & Pieriae Deae:
    (55) Quem patrii sermonis ardor
        Reddidit in patria celebrem.


[p. 183]

ODE X.

Viris Reverendis & Doctissimis

HIERONYMO van ALPHEN,

Et

FRANCISCO BURMANNO,

Ecclesiae Amstelaedamensis Pastoribus,

Quum uno eodemque die

Ad S.S. Theologiae Professionem ab Illustribus
Trajectinae Academiae

CURATORIBUS
essent vocati.

O Quos amoris, more fratrum, mutui
        Perenne jungit vinculum,
Virtutibus par o gemellum, insignibus
        Par o gemellum dotibus,
(5) O Christianae veritatis vindices,
        O publico nati bono,
Quae causa nostris vos ab oris avocat,
        Quae causa, custodes boni,
Vobis amatum, creditum vobis gregem
        (10) Repente derelinquere
Coëgit? Ille jam querelis vos vocat,
        Suosque voce flebili
[p. 184]
Noctes diesque inclamat atque urget duces,
        Et destitutus hac ope
(15) Vos, jure moestus, urbe cedentes videt,
        Solatio noto carens.
Linguasque melle perpluentes aureo
        Frustra redonari sibi
Optat, beatae & flumina eloquentiae.
        (20) Frustra recordatur sacro
Horrore digna verba, sensus intimos
        Penetrare sueta pectorum:
Nocentium quae pertimescit natio
        Gravata noxae pondere,
(25) Suaeque labe foeda conscientiae.
        Quae vis ineluctabilis
Abire cogit? sistite ah precor gradum,
        Toties rogati sistite.
Hoc civitas, hoc vos rogat domus Dei.
        (30) Quid vota fundo inania
Precesque vanas? Ipse, quem loquor, Deus
        Ad altiora vos vocat.
Vos ad juventam mysticis magni sacris
        Recte inbuendam Numinis,
(35) Et aeviternae veritatis dogmata
        Stillanda in animorum intimum
Penetrale, poscit clara, poscit incluta
        Trajectum, & in vobis suam
Spem ponit omnem. Larga doctorum hinc seges
        (40) Veniet virorum, Ecclesiae
Nec profutura Patriae minus suae.
        Sic damna largo foenore,
Caelo favente, sarcietis, Amstela
        Quae ferimus omnis civitas.
[p. 185]
(45) ALPHENE, salve, o pectus inbutum sacro
        Et entheatum nectare!
Et tu paternae laudis haeres & simul
        Haeres paterni nominis,
BURMANNE salve. O par amicorum, quibus
        (50) Stetit usque in hunc diem fides
Concussa numquam, semper & valentibus
        Munita causis floruit,
Ornate Spartam, quam dedit vobis Deus.
    Nancisci in usus publicos,
(55) Fugare nubes seduli ignorantiae,
        Labesque foedas, mentibus
Vesanus Error quas inussit, pellere.
        Quales ciebant aspera
In Veritati dissidentes praelia,
        (60) Stabantque pro causa Dei
Coccejus ante, Heidanus, & Wittichius
        Illosque Burmannus Pater
Aequis secutus passibus, animo pari,
        Quamvis fremebant invidi,
(65) Odioque tristi persequebantur Virum
        Ad ultimum vitae diem.
Eia agite fortes nec fatigandi: sua
        Vos proteget Deus manu:
Vos qui vocarunt protegent simul Patres
        (70) In spem suae Urbis & Scholae.
Hac mente vos laetata Trajectum excipit
        Plaudentium inter civium
Sincera nec velata fuco gaudia.
        Hac mente Burmannus, decus
(75) Et laus virorum magna, quos ornant togae,
        Gratatur adventum suo
[p. 186]
Fratri, & sodalem fratris & simul suum
        Amplectitur meritis parem;
Oratque ut ambos Numinis benignitas
        (80) Conservet orbi sospites;
Et, quem subire sunt parati, prosperis
        Procedat auspiciis labor.


ODE XI.

IN ADVENTUM

GEORGII   I.

Magnae Britanniae, Franciae & Hiberniae
Regis, Ducis Brunsvicensis & Lunaebur-
gensis, S. R. I. Archithesaurarii
& Electoris.

HUc huc Camoenae, nulla vos teneat mora,
    Adeste junctis Gratiis:
Adeste laetae, & Rege condignos novo
    Ciete cantus. Advenit
(5) Sedes relinquens patrias Georgius,
    Praesens Britannis ut ferat
Solatium, lapsaeque subveniat rei.
    En fulget, ut sidus novum,
Discusso ut orbitatis atrae taedio,
    (10) Quod incolas recens habet,
Moestas benigna lacrimas tergat manu,
    Luctumque compescat gravem.
Illum paratum ferre regni pondera,
    Illum favore Numinis
(15) Tectum supremi ventus optatus vehit
    Vasti per undas aequoris.
[p. 187]
Injuriosi turbinis silent minae,
    Sternuntque tendenti viam.
Qui plausus inde, qui sonus gaudentium
    (20) Ratem propinquantem excipit!
Senatus ecce magnus ad portus ruit
    Cum plebe. Promunt gaudia
Omnes, & illa voce testantur sua.
    Bona verba festivo die,
(25) Et vota proferuntur omni ab ordine.
    Superba Londinum simul
Hac luce turres altius tollit suas.
    Regum o verendorum decus,
Rex magne, votis expetite fervidis
    (30) Britanniae haud solum tuae,
Nostro sed & desiderate Belgio,
    Ingredere felici pede,
Ingredere regnum, habere quod tibi dedit
    Rerum supremus Arbiter.
(35) Venire tecum visa nobis est Salus,
    Et libera à metu Quies.
Ingredere magnis clare Rex virtutibus,
    Quo sospite & Britannia
Sospes futura est semper. Hoc spondet Deus,
    (40) Hoc indoles spondet tua,
Niveusque stirpi candor innatus tuae,
    Fortisque bello dextera.
Quacunque graderis, sancta Religio tibi
    Comitemque se praebet Fides,
(45) Et quae tenaci vinculo Concordia
    Nexuque constrictas tenet
Gentes, sub alio sole quamvis dissitas,
    Alioque sejunctas mari.
[p. 188]
Sis usque felix, nec tibi noceant doli,
    (50) Si quos ab inferna Styge
Intenderint nocentium conamina.
Non ille formidet dolos,
Pietate quem constante & immutabili
Amore subjecti colent.


ODE XII.

JACOBO PHILIPPO
D’ORVILLE,

Quum Jurisconsultorum numero insereretur.

NAm quid turpiter otio
Indulgere pigro, quidve libidines
        Caeca mente sequi juvat?
Quid nos deliciis fallit inanibus
        (5) Aetas, quae celeri pede
Velocem nimium praecipitat fugam,
        Et vento levior ruit?
Si constans vigili praemia pectori
        Exspectata ferat labor.
(10) O quem pro meritis cura Aganippidum
        In celso statuit gradu,
En jam clara tibi Gloria, jam tibi
        Claudit pulcer Honor latus.
En jam Diva Themis tempora laurea
        (15) Praecingit viridi tibi.
Mox Leidae celebris moenia, mox viros
        Linques Palladios, sua
Qui duxere manu per loca tetricis
        Tendentem aspera sentibus,
[p. 189]
(20) Quo delubra diu te Sapientiae
        Doctrinaeque vocaverant.
O virtute nova macte, novus tuis
        Accedet titulis nitor.
Nostri nunc etiam Curia Belgii
        (25) Te laeto excipiet sinu.
Illic praesidium dulce reis eris
        Illic suada potentibus
Verbis difficiles expediet tibi
        Nodos Juris, & abditis
(30) Legum aenigmatibus sufficiet novum
        Lumen, diffugientibus
Invisis tenebris. Eloquii decus
        Emirabitur aureum,
Et voces avidis combibet auribus
        (35) Urbs Hagana stupens tuas.
Sic solers animi quaerere copias,
        Fructus divitis ingenî,
Et vi consilii doctus & usibus
        Invises patrios lares.
(40) Fortunate, tuae sic patriae utilis
        Vives: Orvilius Viris
Sic olim egregiis adnumerabitur.


[p. 190]

ODE XIII.

GODARDO KRO-
NENBERGIO,

Quum Juris utriusque Doctor renunciaretur
Lugduni Batavorum.

BEatus ille, cui laboris improbi
        Desideratis fructibus
Et plausibus faventium datur frui:
        Ignava quem numquam quies
(5) Nimiusve Liber depulit de tramite
        Virtutis & recti via;
Quem non juventae blandiens inertia
        Effeminavit lubricae.
Hunc praestitisti te, Godarde, temporis
        (10) Severus exactor tui.
Jam praemium virtutis en Themis tibi &
        Laurum triumphalem parat.
Talem, Godarde, patria exspectat sibi
        Leida reversum nobili,
(15) Ubi eruditum te probe forensibus
        Dimittet Haga scientiis.
Nunc prosequor te plausibus laetus meis,
        Et accino sodalibus,
Rhenense dapibus, improbante nec Dea,
        (20) Qui nectar in tuis bibunt.


[p. 191]

Viro illustri

JOANNI VAN DE POLL,

Quum Urbis Patriae iterum Consul esset
creatus.

QUam cives tibi gratulantur omnes
Novam, Pollio clare, dignitatem,
Et fasces iterum tibi & secures
Delatas, Tyriumque, Consul, ostrum,
(5) Laeti prosequimur, paresque plausus
Toto pectore candidi ciemus.
O lux nobiliore digna plectro,
O lux candida, sis secunda nobis,
Et longam patriae feras salutem.
(10) Sic felicia patriae benigno
Cedant omnia siderum favore.
Haec spes gaudia gratulationum
Auget: haec recreat fovetque mentes.
Nimirum pede Curiam sacratam
(15) Dum teres, comites erunt terenti
Candor, prisca Fides, Amorque recti.
Ipsa Astraea reget gradus euntis.
O lux nobiliore digna plectro,
O lux aurea, sis amica nobis,
(20) Et longam patriae feras salutem.
Sic florere suam domum videbit
Felix Pollio: sic videbit urbem
Numquam destitui viris probatis,
Quos prudentia cogit alta semper
(25) Rei commoda publicae tueri.
Sic perennet honor, decusque stirpis
In seros eat inclytum nepotes.


[p. 192]

EPITHALAMIUM

IN NUPTIAS

Viri Amplissimi & gravissimi

SAMUELIS EVERWINII,

Reip. Dordrechtanae Senatoris,

Et Nobilissimae lectissimaeque Virginis

MARIAE ONDERWATER.

ARdebat roseam diu Mariam,
Et contagia in intimas trahebat
Flammae non tenuis miser medullas
Everwinius, optimi parentis
(5) Stirps non degener, optimus virorum,
Verendae Themidis gravis satelles,
Et clari veneranda pars Senatus:
Nec spes ullo animo dabatur aegro.
Illam carmine leniebat, illam
(10) Mollibat modo tristibus querelis.
Nec juvant miserum querelae amantem,
Blanda carmina nec juvant canentem.
Tantum moestus agros pererrat, agri
Quaesitam sibi si darent quietem.
(15) Atque imponere jam modum volenti
Duris luctibus anxiisque curis
Interdum lepores trahebat ore
Acer vertagus atque hero ferebat.
Frustra hinc pellitur ardor ille, frustra
(20) Ah frustra hi cupiunt levare lusus
[p. 193]
Aut sedare animi impotentis aestum.
Quid restat? geminat suas querelas,
Et suspiria dissipanda ventis.
Audit Lucifer aureus gementem,
(25) Audit Hesperus, & graves querelas
Ipsa cum gemitu remittit Echo.
Audit Merva pater, suisque ab antris
Audiunt pariter gemuntque Nymphae.
Nec audit miseros Maria questus,
(30) Nec suspiria dissipanda ventis.
Sed perosa faces diu jugales,
Nec curans quid amor, torive jura,
Quid sint foedera, quid jugale vinclum,
Ridet regna Cupidinis protervi,
(35) Et quae gaudia pollicetur ille
Qui jungit pueros Deus puellis.
Sic immota puella perstat usque,
Perstat propositi tenax, moveri
Votis nescia, fletibusque flecti.
(40) Qualis fluctibus asperi restitit
Rupes aequoris & minis aquarum;
Talem nec series domare longa
Annorum potuit, severiorem
Quam vicissim ut amaret, aut amari
(45) Se sentiret amore tam fideli.
Sed obstes licet, o severa virgo,
Et pugnare pio velis amori,
Non hinc efficies tamen superba,
Ne tandem superere fido amanti.
(50) Hoc velit Venus, hoc Cupido vindex,
Hoc Charis velit, hoc velit benignus
Qui jungit pueros Deus puellis.
Hoc honos niveae decusque formae,
[p. 194]
Hoc mores placidi, aureusque vultus,
(55) Hoc astris cupiunt pares ocelli.
    En en audior: en adest Cupido,
Et mater Cytherea, Gratiaeque,
Et solers animos movere Suada.
Stant haec numina pro viro, & tuentur
(60) Causam sic meriti, rigensque pectus,
Tactum frigore pectus illud acri,
Emollire novo parant calore.
O quid Numinibus resistis? o quid
Perstas propositi tenax, moveri
(65) Votis nescia fletibusque flecti?
Nil agis, miseranda. Disce tandem,
Disce quid sit amor, torique jura,
Quid sint foedera, quid jugale vinclum.
Nec ride imperium superbi Amoris,
(70) Nec quae gaudia pollicetur ille
Qui jungit pueros Deus puellis.
En en audior: audit ipsa virgo,
Nec parere Deis recusat ultra.
En en. Jam posuit proterva fastus,
(75) Emendatque nova suum rigorem,
Suam duritiem benignitate.
    Venit laeta dies, beate Sponse,
Tot desideriis tibi cupita,
Post tot sollicitudines molestas,
(80) Post tot taedia, tot graves labores,
Qua Maria tuas itura in ulnas
Pellet sollicitudines molestas,
Et graves adimet tibi labores;
Pro curis tibi namque taediisque
(85) Molles deliciae & joci parantur,
[p. 195]
Nec tardo pede gaudia appropinquant.
Exorata tuis Maria votis,
Jam dos, jam requies tui laboris,
Tibi basia dulciora melle,
(90) Omni nectare dulciora figet,
Amplexusque dabit diu cupitos,
Amplexus hedera tenaciores.
    Victor Sponse, tuum, beate Sponse,
Daphnaea caput inplica corona,
(100) Quam Paean tibi cessit ipse dudum,
Iö dum canimus tibi Triumphe
Quotquot te colimus tuasque dotes;
Gratantumque sono & tibi faventum
Nostras adjice gratulationes.
(105) Sic dent fata tibi tuaeque Sponsae
Rebus posse frui diu secundis,
Tranquillamque, ubi venerit, senectam,
Et natos simul & simul nepotes
Qui clarum referant decus Parentum.


ODE XIII.*

VIRO PERILLUSTRI

JOANNI VAN DE POLL

Continuationem Consulatus gratulatur.

O Factum bene! Te sacrata rursus
Vestit purpura: Te, decus virorum,
Te clari decorant, ut ante, fasces.
O si Pierides Maronianae,
(5) Si Flacci citharae mihi faverent:
[p. 196]
O si Pindaricos mihi liceret
Tentare alite prospera volatus
Quo te carmine, qua lyra sonarem!
Haud te patria, quam tueris, haud te
(10) Urbs, cui consilio praees fideque,
Sola nosceret, exteris at oris,
Qua sol cunque suos agit jugales,
Virtus & tua Comitas pateret.
Ipsa posteritas tuas, ut aequum est,
(15) Numquam desineret referre laudes,
Et quo prosequeris viros favorem,
Quos Tritonia, quos amant Camoenae.
Sic te Mercurialium virorum
Vicissim colit erudita turba,
(20) Praesentemque sibi Deum fatetur.
Nam prodesse aliis, obesse nulli
Accedit prope ad indolem Deorum.
Sed quid carmine detero pusillo
Et Musa tenui tuos honores?
(25) Fundamus potius preces ut hic sit
Annus Consule Pollione felix.


ODE XIV.

PETRI VLAMINGII

GENETHLIACON.

    O Quis Castalios mihi
Infundat latices! laeta serenitas
    Ridentem exhilarat diem.
Quin fer vina, puer, Lesbia, Libero
    (5) Non parco ut madéant scyphi.
[p. 197]
Siccos esse hodie prospera lux vetat:
    Nec triplex sinit id Charis,
Nec nostri sinit id Numen Apollinis,
    Nec sanctae Genius domus;
(10) Nec qui perpetuo pectora amantium
    Nexu stringit Amor pius.
At tu pars veterum prima sodalium,
    Vlamingi Venerum Pater,
Laetare: ex humeris luce bona tuis
    (15) Vestis candida pendeat.
Cingenda ara novis fumida floribus
    Exspectat solitum decus.
Festi mica sonet turis in ignibus.
    Addantur solitae preces,
(20) Natalemque diem liba notantia, &
    Quidquid gaudia promovet.
Nos ortum sequimur, candida lux, tuum:
    Nos te tollere laudibus
Conamur tenui, candida lux, lyra,
    (25) Quamvis viribus impares.
Tecum nata fides, qualis in aureo
    Fulsit lucida seculo,
Et morum probitas & roseus pudor,
    Et casti bona pectoris.
(30) Natali proprio sanctior ô dies,
    Felix saepe revertere,
Et serva vacuum sollicitudine
    Dilectum superis caput.


[p. 198]

ODE XV.

AD SANITATEM.

    ASclepi pia filia,
Ut laetus video te reducem lubens,
    Palla divite splendidam,
Ornatamque novis tempora floribus!
    (5) Te circumvolitant joci
Te dulces Charites & Venus aurea.
    Te Risus sequitur levis,
Te, quacumque moves, Blanditiae, pedem.
    Nil gratum est sine te aut placens:
(10) Non mulcent choreae pectora: displicent
    Lusus & citharae sonus.
Nec linguam afficiunt lecti etiam cibi,
    Nec vini interior nota.
Ipsam aeger rabidus saepe doloribus
    (15) Vitam te sine projicit,
Nec fert perpetui saevitiam mali.
    Nil prodest sine te, Dea,
Nil partae sine te divitiae juvant.
    Nullus Regibus est honos,
(20) Nullum purpureis te sine vestibus
    Constat vel diademati
Ornamen. meritis omnia se tuis
    Debent. O bona Sanitas,
O praestare velis te facilem mihi,
    (25) Tutarique meam domum,
Cui nunc & macies & nova febrium
    Dirarum incubuit cohors.
[p. 199]
Sic te, Diva, canant carmina, sic lyra
    Vlamingii celebret mei,
(30) Cui jungam pariles, si liceat, modos.
    Sic nomen venerabile
Per quamcumque plagam & nobile sit tuum.
    Sic fiet tibi, Sanitas,
Et ture & fidibus, sic veteri mero.


ODE XVI.

DE OBITU.scilice

VIRI ILLUSTRIS

POMPEJI DE ROVERE

Toparchae in Hardinxvelt, Hollandiae
AUstralis Praetoris,

Reip. Dordracenae Consularis,

AD VIRUM AMPLISSIMUM

SAMUELEM EVERWINIUM

Ejusdem Reip. Senatorem.

MOestas ingeminem quid querimonias?
Quid tristi gemitus funere duplicem,
Rorantesque meis flebiliter genis
    Affundam lacrimas tuis?
(5) Non audit querulae mors strepitum lyrae,
Nec curat miserae carmina tibiae:
Sed mortale genus cedere nescia
    Saevo subruit impetu.
Nec stirps nec proavi, clarave nomina
[p. 200]
(10) Vibrantem valida spicula dextera,
Nec vires nec opes, armave submovent.
    Haec lex est homini data.
EVERWINE, tuis parce doloribus.
Nil prosunt gemitus, nil querimoniae,
(15) Nil prodest lacrimas fundere, nil graves
    Questus addere questibus.
E mundi tenebris raptus Avunculus,
Clarum sideribus vectus ad aethera,
Pastus mellifluae flumine copiae,
    (20) Optato fruitur Deo.
Huc virtus solidi pectoris hospita
Et dudum meritis clara vocaverat
Ardentem patrii liminis otia
    Et dulcis requiem laris.
(25) Urebat patriae scilicet ignibus
Late conspicuae perpetuus decor:
Urebant superum templa nitentia,
    Et nubis vacui dies.
Jam desideriis icta fidelibus
(30) Non cessat meritis tollere laudibus
Dignum laude virum, nec patitur mori
    Luctu squalida civitas.
Quem raptum gemitu prosequitur suo,
Quem deflet meritis patria nobilem,
(35) Quem Divûm celebrat progenies honor
    Vixit quod satis est diu.
Continue
[p. 201]

DAVIDIS HOOGSTRATANI

EPIGRAMMATUM

LIBER.
__________________

I.

De Phyllide.

URit me grato Phyllis formosa nitore,
    Et quatit ardentes in mea corda faces.
Nec tamen insanos possum vitare calores,
    Et redeo ad flammas, quae nocuere prius.
(5) Ah lento consumi igni, tandemque perire
    Et redigi in cineres, candida Phylli, velim,
Si modo, cara, tuo tumulari pectore possim.
    Quod magis exoptem nil mihi fata dabunt.


II.

EIDEM.

QUando tuam adspicio formam, pulcerrima Phylli,
    Ah quo me laedit vulnere saevus amor!
Hinc cruciant animum languentem mille dolores.
    Hinc mihi perpetuo lumina rore madent.
(5) Spem quoque consumsit (qua demta quid mihi restat?)
    Majestas vultus imperiosa tui.
Nec tamen obstabunt lacrimae, nec mille dolores,
    Ex toto quin te pectore semper amem;
Sive, mea indomitae torrent dum viscera flammae,
    (10) Me tandem cupias vivere, sive mori.


[p. 202]

III.

Eidem cantanti.

O Quae secura arboreis spatiaris in umbris,
    Et nova divinos das Philomela sonos,
Quis tibi, Phylli, Deus tam miras tradidit artes,
    Et docuit cantu corda movere tuo?
(5) Istam mirantur vocem volucresque feraeque,
    Miratur densis & nemus omne comis.
Mirantur fluvii suspensis undique lymphis.
    Te juga, te saltus deviaque antra stupent.
Ah quid agis, Phylli? aetheream parce edere vocem.
    (10) Jam mea, jam linquit spiritus ossa levis.


IV.

Ad Deliam.

CUm superes omnes forma praestante puellas,
    Delia, quas umquam terra Batava tulit,
Parce, precor, vano nimis indulgere labori:
    Sitque tibi curae, praeter amare, nihil.
(5) Te sibi formosus pulcra cum matre Cupido
    Vendicet, & curas in mare ventus agat.
Crede mihi, tunc majori decorata nitore,
    Lucida virginei gemma ferere chori.
Sed tibi nullus amor cordi est: cessisse senectae
    (10) Intempestivae visa juventa tua est.
Crede mihi, tetricis stultum est incumbere rebus,
    Ut currat tristi squallida nube dies.
Sat cito mors properat saevis armata sagittis,
    Quae tollit dira gaudia cuncta manu.
(15) Ah tibi speratae serpant in viscera flammae,
    Delia, dum fas est, dum tua forma viget.


[p. 203]

V.

Ad eandem.

QUid dubitas ultra de nostro, Delia, amore?
    Quid dubitas? fines non habet ille suos.
Scit puer Idalius nostros, mea vita, furores,
    Et quae fluctivago Diva creata mari est.
(5) O utinam credas mihi, Delia, vera fatenti!
    O utinam pariter me redamare queas!


VI.

De Daphne.

EXtinxit Daphnen rigidae inclementia Mortis,
    Duraque formosum frigora corpus habent.
Moesta Venus luget, moesti lacrimantur Amores,
    Et Charis, & saevo vulnere laesus Hymen.
(5) Et quaeris, cur astra vocet crudelia Damon,
    Qui videt in ventos spes abiisse suas?


VII.

Ad Aemilianum.

SAepe rogare soles, cur non tibi carmina mittam,
    Abstineamque sacris, Aemiliane, meis.
Sed minus id quaeres, si noveris, Aemiliane,
    Quîs sint corda mihi saucia vulneribus.
(5) Ex quo saevus Amor me laesit cuspide, vivo
    Oblitus citharae, cum citharaque mei.
Sed tollat tristes si Delia nostra labores
    (Namque meos casus sola levare potest)
Fiet ut ad solitos lusus, mea sacra, revertar,
    (10) Simque memor citharae cum citharaque mei;
Tunc tibi non versus umquam, carissime, deerunt,
    Quodque legas, semper Delia nostra dabit.


[p. 204]

VIII.

Ad Neaeram.

SIve venit surgens roseis Aurora quadrigis,
    Sive redit tenebris Nox adoperta caput,
Agmine curarum, quae me sine fine fatigant,
    Obruor, & lasso non datur ulla quies.
(5) Non aliter Scythica fixi convalle Promethei
    Immortale jecur saeva lacessit avis.
Et tamen obduro rupis de more, sonoro
    Impete quam tundit vis inimica maris.
Dura Neaera, jugis Scythicis tristique volucri
    (10) Durior, & lacrimis non superanda meis,
Dura Neaera, meum frustra convellere pectus
    Tentas, & titulum mortis habere meae.
Nam me fata volunt longis cruciatibus actum
    Sive meam in poenam vivere, sive tuam.


IX.

Amor dulce malum.

O Crudelis amor, vivae mihi mortis imago,
    Quod pereo, & lento maceror igne, tuum est.
Quis tibi divorum, nimium violente Cupido,
    In miseros tantum juris habere dedit?
(5) Vana queror: fugiens omnem mens ipsa medelam
    Vulneribus sequitur tela cruenta suis.
Sit nobis vitam in dulci fas ducere amore!
    In dulci nobis fas sit amore mori.


[p. 205]

X.

Novam se amori praedam esse.

BElla movet nobis iterum violenta Dione,
    Ingeminatque fera vulnera saeva manu.
En iterum longo turgent mihi lumina fletu,
    En versat curas visa puella meas,
(5) Visa puella mihi spatianti in margine ripae,
    Qua volvit celeres Mosa sonorus aquas.
O formae decus! ô plus quam mortalis imago!
    O oculis nimium grata puella meis!
Ardemus, veluti rupes ignita Vesevi,
    (10) Flammarumque minus Sicelis Aetna gerit.
Felices nimium, quorum constantia semper
    Pectora nec Cypris, nec ferit acer Amor!


XI.

Ad Invidos.

QUamvis sacrorum teneat te nausea vatum,
    Livor iners, docti saeve tyranne chori,
Quamvis nec moveant fontes Aganippidos undae,
    Quamvis nec Clario pectora plena Deo:
(5) Non tamen idcirco damnabo carmina tecum,
    Nec minus optatae fila movebo lyrae.
Rumpere, Livor iners: nec enim tua dicta moramur.
    Est mihi sat dominae posse placere meae.
Expetit illa meos versus, & voce canora
    (10) Exaequat numeros, non minor arte, meos.
Hi dant purpureis felicia jungere labris
    Oscula, & in dulci ducere amore dies.
Rumpere, Livor iners: nec enim tua dicta moramur.
    Exhilarant vitam cantus amorque meam.


[p. 206]

XII.

De Phillyde.

PHyllidis in labris resident Risusque Jocique,
    Et lepor argutus, Blanditiaeque leves.
Et cuncta ut paucis perstringam, ducit in illis
    Cum Charisin laetos Cypria Diva choros.


XIII.

In Cantum Lusciniae.

INgens Harlemii nemoris, Philomela, voluptas,
    O decus, ô campis gloria multa tuis,
Regina alituum, quae cantibus aethera mulces,
    Dulcisona solers voce movere Deos;
(5) Te fluvii attendunt, resonat te in vallibus Echo,
    Et leni gestit murmure laetus ager.
Te, Philomela, levi modulantem guttore cantus
    Excepit expansis arbor amica comis.
Tu quoque cum possis varios lenire dolores,
    (10) Attenuas curas diminuisque meas.
Ite procul, curae mordaces, ite labores.
    Haec est vulneribus grata medela meis.
Haec me laetificat, caros recreatque sodales.
    O labor, ô curae, vos procul aura ferat.

In nemore Harlemensi
prid. kal. Jun. M DC XCVIII.


[p. 207]

XIV.

In Neaerae effigiem.

PIcta est, & viva nil differt picta Neaera.
    Illa caret sensu, nec minus illa caret.


XV.

Amplissimo Nobilissimoque Viro

DIDERICO BAS,

Urbis Amstelaedamensis Consuli,

Pro vino, sub id tempus, quo pax cele-
branda esset, ad se misso

GRATIAE.

RHenani laticis mittis mihi, Consul, honorem,
    Laetificantque animum Bacchica dona meum.
Illa mihi praestant, quod priscis vatibus olim
    Bellerophontaei praestitit humor equi.
(5) Cumque Deus nostras venas non tetricus implet,
    Nescio quis mulcet pectora nostra calor.
Inque leves versus istis calcaribus acti
    Imus, & in laudes solvimus ora tuas.
Votaque fundentes sincera mente precamur,
    (10) Ut tibi sint vitae tempora fausta tuae:
Ut pax, curarum nuper pars magna tuarum,
    Et desiderio saepe vocata tuo,
Incolat has terras, nullo turbanda tumultu,
    Proterat & pedibus Martia signa suis.
(15) Ignibus hanc festis nobis celebrare Senatus,
    Tu vino, Consul, das celebrare tuo.


[p. 208]

XVI.

Ad Urbem

AMSTELAEDAMUM.

O Belgicarum ocelle civitatium,
Ocelle mundi, clara mater artium,
Dilecta doctae non minus Tritoniae
Novemque Musis, quam tuo Cyllenio,
(5) O Amstela Urbs, ô patere me dici tuum.
Non indecorus sum futurus incola,
Nec degener; paratus at laudes tuas
Celebrare, ut aequum est, transfigam meos dies
Nunquam favoris, Diva, non memor tui,
(10) Quo me beâsti, quoque fecisti tuum
In omne tempus. Cresce fama ac nomine,
Qua pontus omnis, tota qua tellus patet,
Firmata jugi civium concordia,
Quam non Gradivi turbet impius furor.


XVII.

Nobilissimo & Amplissimo Viro

FRANCISCO DE VICQ,

Urbis Amstelaedamensis Consuli,

Cum Ei poëmata sua vernacula mitteret.

MAgnanime Consul, patriae decus grande,
Vir clare, magnum humanitatis exemplar,
Vultu sereno admitte Belgicam Musam,
Donec Latinâ veste tecta prodibit.
[p. 209]
(5) Admitte, quaeso, innoxiam & integram morum,
Dicteriisque nemini gravem foedis:
Sed patriam, bonosque laudibus cives
Justis ferentem, quando nata res poscit.
Sic te tuamque conjugem Deus servet,
(10) Tuosque natos provehat suo ductu
Ad celsa quaevis, patriasque virtutes.
Sic sic peracto, fata quem volent, cursu
Redeas beatas serus ad poli sedes.


XVIII.

JANO BROUKHUSIO

Cum suos in Propertium Commentarios edere
differret.

BRoukhusi, Aonii chori sacerdos,
Broukhusi, pater omnium leporum,
Properti redivive, quid moraris
In lucem tua ferre scripta, lucem
(5) Affusura tui libris Propertî?
Cernis poscere cernis illud omnem
Doctorum numerum chorumque Phoebi,
Conantem prece te movere multa,
Ut te respicias, tuamque famam
(10) Extendas magis aureo labore:
Cui vecordia nil nocebit, illa
Virtutis comes arduae cruenta:
Armata ut veniat suis venenis.
Quid claudis pluteo polita scripta?
(15) Tandem rumpe moras, tuaeque curae
Aufer praemia, nec time frementis
Morsus invidiae, aut venena dira.
Quam pavent alii, tuum est domare.


[p. 210]

XIX.

Viro Nobilissimo.

JOANNI SIXIO,

Domino in Wimmenum, & Vromade, Civitatis
Amstelaedamensis Consulari,

MAGNO ANTIQUITATUM CULTORI.

SIc tibi felici decurrat tramite vita,
    Laetaque lux meritis convenienter eat,
Ut tibi sunt cordi, quae nobis cana vetustas
    Exhibet, à longo poene peresa situ,
(5) Qualia vel nobis Hellas, vel Roma reliquit,
    Roma Deûm sedes, Imperiique domus.
O laus admiranda virûm, quos purpura vestit!
    O amor, ô urbis cura decusque tuae!
Per te spectamus Latios spirantia vultus
    (10) Aera, & quas tellus invida pressit opes.
Per te spectamus simulacra ex arte vetusta,
    Qualia Phidiaca sculpta fuere manu.
Qualia Praxiteles produxit, qualia dudum
    Finxit Apelleus perpoliitque labor.
(15) Per te nomen habent obducta aerugine signa,
    Nomen habet prisci funeris urna novum.
Nec laus nulla datur Samiae pretiumque patellae,
    Si modo det veteris temporis illa notas.
Haec tibi, sancte senex, delectant otia mentem.
    (20) Haec grata curas utilitate levant.
Nec te turba minus vatum capit, enthea turba,
    Aonidumque chorus te sua sacra docet.
[p. 211]
Cernitur hinc in regali Medea cothurno,
    Et diro gemitu tota theatra movet.
(25) Nec te vita gravat post octogesima liba,
    Ad natalitium munera lata Deum.
At tibi dent, Sixi, tranquillam fata senectam,
    Et faciant logos te superesse dies.


XX.

PETRO FRANCIO.

INcrementa meae sumserunt quanta camoenae!
    Accendit quantus pectora nostra calor,
Cum se non fictae, praesentia Numina, Musae
    Sistebant oculis, magne poëta, meis!
(5) Tunc juga Parnasi, totumque Helicona referre
    Et fontes sacros est mea visa domus.
Tu quoque tunc Phaebi munus partesque tueri
    Visus es, & toti tradere jura choro.
Edebas cantus, Divae assensere canenti,
    (10) Inque meis tectis undique plausus erat.
Ipse ego coelesti vocum dulcedine raptus
    Inveni faciles in mea vota deas.
Inque tuas laudes mea protinus ora resolvi,
    Ora ex hortatu facta diserta tuo.
(15) Quod mihi si praestes solitum, nove Phoebe, favorem,
    Vertice sublimi sidere summa petam.


[p. 212]

XXI.

IN

JACOBI WILDII*

Gazophylacium.

EN tibi, spectator, Romani nominis umbras:
    En tibi quas Hellas clara reliquit opes,
Annosos lapides, veterum monumenta virorum
    Erutaque ex imis aera vetusta vadis.
(5) Tempus edax rerum rapidos injecerat ungues,
    Et nimium spissis condiderat tenebris.
Creverunt tenebrae, & rapuerunt omnia secum,
    Et damno ingeniis ista ruina fuit.
Non tulit, & labem pepulit caliginis atrae
    (10) Wildius, & luci reddidit illa suae.
Dumque sua studiis cura vigilique labore
    Prodest, & famam comparat inde sibi,
Non minor haec illi laus est, veneranda vetustas
    Quos capit, officiis demeruisse novis.
(15) Felicem studii, meritoque decore celebrem,
    Doctorum grates cui chorus omnis agit!


XXII.

JOANNI THEODORO SCHALBRUCHIO

Vota novi anni initio.

EN tibi non solito prodit novus annus honore,
    Inque tuam cumulat prospera multa domum.
Ille tuam famam auspiciis, vir docte, secundis
    Proferet, & nomen mittet in astra tuum.
(5) O salve Amsteliae clarum decus addite terrae,
    Salve praelustri conspiciende toga.
[p. 213]
Sacratis ardet studiis devota juventus
    Te duce Pieriis invigilare choris.
Jamque avide nova turba tuo pendebit ab ore,
    (10) Dictaque suspensa combibet aure tua.
Vive diu felix, & largi munera carpe
    Numinis. haec voti summa caputque mei est.


XXIII.

JOACHIMO TARGERIO.

Ut opus Medicum, à se conscriptum, in
lucem edat.

QUid premis excultos multo sudore libellos,
    Immitis ipse in filios pater tuos?
Obscuris quid demergis tua scripta tenebris,
    Datura famam & nomen inclitum tibi?
(5) O exi tandem Phoebo duce & auspice Phoebo,
    Qui largus artes tradidit tibi sacras!
Procede, & merito tandem decorandus honore
    In consulendo patriae vitam tere.


XXIV.

Ad LUCIUM.

MOerore assiduo curisque fatigor amaris,
    Et languentem animum pondera dura premunt.
Et tamen ad versus redeo, nugasque capesso:
    Nam nugas, Luci, carmina cuncta vocas.
(5) Quid tamen illud obest, exose poëtica sacra,
    Si nugis morbo sit medicina meo?


[p. 214]

XXV.

Vitae brevitas.

QUid dignitates quaeritamus aut opes?
    Est vita flos, est ventus, est prorsus nihil.


XXVI.

Ad Caecilium.

QUamvis auribus esse diminuti
Dicamur tibi, Caecili venuste,
Quod magnum vitium tibi videtur;
Audimus bene te calumniantem,
(5) Et nobis aliisque detrahentem:
Audimus bene sibila & cachinnos,
Te quîs excipit erudita turba
Insulsum, genitum Minerva iniqua.
Nos surdi sumus: at tamen probare
(10) Argutas datur aure cantilenas,
Quod tibi Aoniae Deae negârunt.


XXVII.

GULIELMO MOLERIO.

SIc est, amice colere pergimus sacras,
Ut ante, Musas, invidis frementibus.
An si furentis ira saeva Campii
Me laesit, aut simillimorum Campio,
Inultus imbellisque deponam stylum,
(5) Scindamque libros? aut si ineptus Maevius
[p. 215]
Me dente nigro mordet; aut Censor malus
Fastidiosis oscitationibus
Non dubia mentis signa dat suae, meum
Opus relinquam? Non sinit certe Deus,
Calesco cujus igne, nec vivo meus.


XXVIII.

In Natalem Parentis.

DIcamus bona verba. Lux cupita
Fulsit alite prospero. Precamur,
O pater, placidam tibi senectam,
Turbatosque dies dolore nullo,
(5) Nec dulci citharae sono carentes,
Quo laudas Dominum Patremque rerum:
Dum rerum saturum probata virtus
Tollet te superûm ad beata regna.


XXIX.

Carmina sua mittit

NICOLAO KAPPENIO.

MIsta tibi nugis, Kappeni, seria mitto.
        Ignosce confesso mihi.
Cur minus ignoscas? cum sint communia amicis
        Et seria & nugae simul.


[p. 216]

XXX.
Fortunae inconstantia.

                AUrea si vis
                    Otia tutae
                    Carpere vitae,
                    Desine vanae
                    (5) Fidere sorti,
                    Desine fluxis
                    Credere ventis
                    Quîs agitatur
                    Lubricus orbis.
                    (10) Ille beatus
                    Non valet esse,
                    Qui timet atrae
                    Fulmina sortis,
                    Aut male firmae
                    (15) Sperat amorem.


XXXL

In effigiem

LEOPOLDI I.

Romanorum Imperatoris.

TError Getarum, Christiani nominis
Illustre sidus, lucet hac imagine,
Leopoldus, ille Martis aeternum decus,
Amorque Pindi, quo celebratus volat
(5) Per ora vatum. Clara sic virtus viget
Delenda nulla saeculorum injuria.


[p. 217]

XXXII.

Effigies

ADRIANI AB OOSTRUM

Ecclesiastae Amstelaedamensis.

EN laetum, quo spirat amor tuus, Amstela, vultum,
    Quo pietas sese prodit & eloquium.
Hunc pariter Batavi pariter stupuere Britanni,
    Et merita certant tollere laude virum.


XXXIII.

Effigies

JANI BRANTII

EN tibi Brantiadae faciem, cui Belgica Pitho
    Saxea vi linguae corda movere dedit:
Quem pietas animat nullo fucata colore:
    Cujus ab aethereo nectare labra madent.
(5) Cernis Avi hac tabula speciem clarique Parentis:
    Virtutesque pares, & parile ingenium.


XXXIV.

Effigies.

MARIAE WILDIAE.

HOc sese praebet spectandam Wildia vultu,
    Wildia, Virginei fulgida gemma chori:
Dilectum Charisin nomen, castaeque Minervae,
    Ornamen patriae deliciumque domus.
(5) Nempe una duce Natura grassatur ad artes,
    Et debet dotes, quas habet, ipsa sibi.
Exprimitur merito facies industria caelo,
    Cui nomen quondam nobile caela dabunt.


[p. 218]

XXXV.

Aliud.

IN EANDEM.

AMor parentum, amorque virginei chori
Expressa lucet hac tabella Wildia:
Quae glorioso concitata spiritu
Séxuque major artibus capitur bonis
(5) Et caela tractat. Hinc paternam industriam
Manifestat orbi, particeps adoreae,
Qua muneratur turba doctorum patrem.


XXXVI.

AD LUCIUM

De Invidia.

QUid quereris quod te laedit sine crimine livor,
    Et vomit in nomen dira venena tuum?
Haec sunt, si nescis, virtutis praemia, Luci,
    Non furit in mores invidia ulla malos.
(5) Tu modo deride conamina vana furentis,
    Quod facis, & coeptam carpere perge viam.
Non alia fatale malum ratione domatur,
    Non alia, Luci, victor abire potes.


[p. 219]

XXXVII.

JOANNI LUNIO.

Natali suo.

NAtalis meus est. Luni, jucunde sodalis,
    Huc age fer celeres ad nova sacra pedes.
Annoso tibi ponemus spumantia vino
    Pocula, Lenaei munera laeta Dei.
(5) Nec deerunt risus, nec suaves, Jane, lepores,
    Argutique sales, & sine felle joci.
Sic Heliconiadum faveat tibi turba Sororum;
    Et maneat genio semper amica tuo.
Eia age, curre, vola. Quid enim mea vota moraris?
    (10) Nunc exorta, ruet mox fugitura dies.


XXXVIII.

Viro Nobilissimo

MATTHIAE BELARTIO,

Cum Carminibus suis.

Si licet, & pateris, tenues tibi mitto libellos,
    Munera pro magnis exigua officiis.
Digna magis mittent alii. de paupere fundo
    Nos tibi, Belarti, vilia dona damus.


[p. 220]

XXXIX.

Eadem mittit

HUBERTO HOPIO.

AD te meorum mitto carminum exemplar,
Hopi, meorum magna pars amicorum.
Quae si polita non satis videbuntur,
Nec tibi queunt placere forsan ex sese,
(5) Non displicebunt forte propter auctorem.


XL.

Contemtus bonarum literarum.

O saeclum insipiens! ô mores temporis hujus!
    Barbaries pretio non caret ulla suo.
Damnantur sacri contemnunturque poëtae
    Omnibus, & nullum carmina nomen habent.
(5) Tandem scinde tuos, infelix Musa, libellos.
    Nec rem, nec famam carmina vana dabunt.


XLI.

De Invidia.

SUmma petit livor. causa est mihi nulla timoris,
    Cum sit trita meis area parva rotis.
Jupiter in summos jaculatur fulmina montes:
    Percutiunt humiles fulmina nulla casas.
(5) Invidiam timeant magnorum carmina vatum.
    Securum invidiae me mea Musa facit.


[p. 221]

XLII.

In Calumniantes.

QUid mihi fecisti furiosa calumnia, nomen
    Quae toties laedis dilacerasque meum?
Irrita tentarunt vanae sine viribus irae:
    Ipse tuas vindex fregit Apollo minas.
(5) I procul execranda, tuo crucianda dolore
    Semper, & in poenas vivere perge tuas.


XLIII.

De Patria sua.

STat vetus & totum fama celebrata per orbem
    Urbs, & de Rottae nomine nomen habet.
Illa mihi patria est. hic me genuere parentes;
    Hic egi vitae tempora prima meae.
(5) Hic mihi sunt primum coelestia sacra reclusa.
    Hic Musae dotes me docuere meas.
O clara ingeniis, ô magni mater Erasmi
    Nobilis, ô aequi maxima cura poli,
Non ego sic vivam, non te spirabo relicta,
    (10) Nominis ut possim non meminisse tui:
Sed subit illa tui facies pulcerrima Mosae,
    Ruraque, quae tenero sunt mihi trita pede:
Sed subit illa tui constans clementia coeli,
    Et virides ripae, vivaque semper aqua.
(15) Praecipue subeunt studiis exculta sacratis
    Pectora, convictus dulcia membra mei.*
[p. 222]
Vivite coelestes animae, quas ardua virtus
    Aurea difficili ducit ad astra via.
Et tu vive precor nostri non immemor ipsa
    (20) Patria, nec cantus respue, cara, meos.


XLIV.

Ad Sextilianum.

FOrtunam, quae te ditavit, disce timere:
    Non manet in certo, Sextiliane, loco.
Mobilis est semper, nec vultum servat eundem,
    Permutatque suas perfida Diva vices.
(5) Si volet haec, stabis firmus, felixque fereris:
    Si volet haec, iterum, Sextiliane, cades.
Quanto divitiae quaeruntur rectius illae,
    In quas Sors poterit juris habere nihil!


XLV.

Ad Virum Nobilissimum

JANUM WITTIUM,

Instructissimae Bibliothecae possessorem.

LAus generis praeclara tui, cultissime Witti,
    Aonio Witti portus & ara choro,
Ut stupui nuper, mihi cum tua sacra recludens
    Prodebas studii tot monumenta tui:
(5) Innumeris cum tu circumdatus undique libris
    Monstrabas oculis pignora rara meis;
[p. 223]
Pignora, quae mundi domitrix tulit inclita Roma,
    Pignora, quae quondam Graecia culta tulit;
Annosos lapides, veterum simulacra deorum,
    (10) Aeraque de terris eruta deque mari;
Et varia historias specie referentia priscas
    Marmora, & inscriptis conspicienda notis.
Salve doctorum columen praesigne virorum,
    Qui narrant dotes commemorantque tuas.
(15) Vos quoque thesauri longum salvete perennes,
    Et placida semper pace tenete locum.
Nec minus ô salve, merito quae jure superbis
    Ingenio domini, bibliotheca, tui.
Et celebrata mane, donec sua gloria stabit
    (20) Non fastiditis & decus ingeniis.


XLVI.

In Funere

Illustris atque Amplissimi Viri

JOANNIS SIXII,

Domini in Wimmenum, in Vromade &c.

Consularis

TAndem supremum Sixius clausit diem,
Laus magna vatum Sixius, laus Consulum,
Flos patriae, Vir factus ad priscam nivem.
Tacet diserta lingua, qua sedit Charis
(5) Conjuncta Suadae. Mortis heu saevae rigor
[p. 224]
Terris ademit integerrimum caput.
Sed pura virtus, candor, & prudentia,
Gravesque curae pro salute publica
Vivent in omne tempus, & nequeunt mori.
(10) Quare facessant lacrimae, luctus notae,
Et ejulatus, lugubresque naeniae.
Curis solutus omnibus, vitae satur,
Meliore vita in coelitum fruitur choro.


XLVII.

D. M.

Viri Perillustris

JOANNIS DE WITT,

Urbi Dordrechtanae a Secretis,

S.

TEne etiam rigidi rapit inclementia fati,
    Witti, laus patriae non dubitata tuae!
Tene etiam, sibi quem primis sacrarat ab annis
    Astraea, & gremio foverat ipsa suo!
(5) Hei mihi, quid virtus, quid dotes pectoris alti
    Quid prosunt animo pervia cuncta tuo?
Quid doctrina juvat? quid clara stirpe creari?
    Quid cives factis demeruisse suos?
Omnia mors raptat: mortalia gaudia secum
    (10) Fert rogus infelix, & niger ille dies.
Quod superest, moestus te lamentatur Apollo:
    Te plorant Charites, Pieriaeque Deae.
[p. 225]
Nos quoque, si quid id est, te deploramus ademtum,
    Adque tuum tumulum florea serta damus.
(15) Et quid opus sertis? melius te pura coronat
    Virtus, & recta tollit in astra via.


XLVIII.

Viro Reverendo

JANO BRANTIO

Poëmata sua edenti.

AMate Musis Branti, amate Gratiis,
    Totique doctorum choro,
Branti, meorum magna pars sodalium,
    Quem sacra junxerunt mihi
(5) Non falsi amoris vincula & concordiae,
    Chelyn quid invitas meam?
Quid praedicari versibus cupis meis?
    Te turba vatum praedicat,
Quot ora nostrae continet Bataviae.
    (10) Te novit omne Belgium
Clarum Parentis nomine, & clarum tuo.
    Fovere te vatem sinu
Dulces Camoenae, Delphica comas tibi
    Devincientes laurea.
(15) Tibi ora finxit imbuitque nectare
    Suadela dudum Belgica.
Cantus paranti pleniore jam manu
    Applaudit omnis civitas.
[p. 226]
Quae saepe mota est vi tuae facundiae,
    (20) Quae flumen ingenii tui
Siticulosis saepe traxit auribus.
    O digne Barlaeo nepos,
O digne patre Brantio, prodi foras,
    Meritaque carpe praemia.
(25) Manet perennis fama te, Branti, manet
    Casura numquam gloria.


XLIX.

In

EPISTOLAS VIRORUM DOCTORUM

ab eodem editas.

DOctorum veneranda virûm collegerat olim
    Monumenta Brantius pater:
Deliciisque animum laetus pascebat in illis,
    Dum fata servabant virum.
(5) Nunc eadem mulcent animum oblectamina Gnati
    Digni Parente Brantii.
Sed neque thesauros istos contentus habere
    Offert habendos omnibus.
Alite sic fausta saecli decora alta prioris
    (10) Stygiis tenebris evocat;
Evocat, & nostras educit rursus in oras,
    Novaque dat vita frui.
Gratia magna tibi, Branti, qui munere donas
    Praestante doctorum chorum.
[p. 227]
Pro quibus officiis tibi Doctae praemia frontis
    Nectit virentem lauream.


L.

Nuptiis

GERARDI FRANKENII

Medici.

&

CATHARINAE ADELHEIDAE MONENIAE.

VIncta Cupidineis formosa Monenia nodis
    Adspirat votis, sponse beate, tuis.
Adspirat, pectusque novo succensa calore,
    Nec sua, fert patrios ad tua sacra Deos.
(5) Luctantem Phoebusque pater doctaeque Sorores
    Impellunt, animo Numina grata tuo.
Scilicet illorum longum sensisse favorem
    Diceris, & Phoebi nunc quoque castra sequi.
Tradidit ille tibi sacras, quas repperit, artes,
    (10) Et morbos medica posse levare manu.
Nec tamen ipse tuum poteras sanare dolorem,
    Quaeque tibi dederat vulnera saevus Amor.
Mitis adest virgo Phoebea, tuosque labores
    Auxilio lenit diminuitque suo,
(15) Laetantur festivus Hymen, & pronuba Juno,
    Et stabili sociant pectora bina fide.
Quae bona te maneant, non nostrae est, sponse, Thaliae
    Dicere. Monenii carminis ille labor.
[p. 228]
Monenius pater has taedas & foedera lecti
    (20) Cantet, & auspiciis comprobet illa suis.

Ook in: Bruiloftsdichten op het huwelyk van den heere Gerhart Franken, dokter in de geneeskunst, en joffrouwe Katharyne Adelheit Moonen, getrout te Deventer den 25. van Hooimaent 1702. Deventer, Arnoldus Kurtenius, Boekdrukker en boekverkooper aen den Brink. (p. 6) UBL 1197 B 35 : 23.


LI.

PHILIPPO MOILIVES
VANDER NOOT,

Cum supremos in utroque Jure honores consequebatur.

SAcra facit Themidi Molivius. Edite plausus,
    Et bona festivo dicite verba die.
Hic est ille dies, quo nullum gratius umquam
    Ire serenati vidit ab axe poli.
(5) Hic est ille dies, qui laeto fine labores
    Claudit, & haud parca dat bona multa manu.
Ite procul viles curae: majora petuntur,
    Unde habeat fructus publica vita suos.
Unde rei tristes solatia dulcia captent,
    (10) Patronoque ferant praemia digna suo.
Sume novos animos stimulis agitatus honestis,
    Et viridi meritas cingere fronde comas.
Ecce vocata tuis toties Themis aurea votis
    Adventus praebet signa secunda sui.
(15) Illa suum mystam cupidis amplectitur ulnis
    Et fovet & coeptis spirat amica tuis.
Utere sorte tua. Sic te quoque vivida virtus
    Tollat humo, & numquam te sinat illa mori.


[p. 229]

LII.

AD

GULIELMUM VLAMINGIUM

Jurisconsultorum familiae inserendum.

SCrutator indefesse sacrorum Deae
Genus tuentis legibus mortalium,
Mea cura quondam docte Vlamingî, decus
Magnum juventae, patriique nominis
(5) Et artis aemulator & scientiae:
Tandem tuorum meta sudorum venit,
Honosque pulcer laurea caput tibi
Coronat ipse debita virtutibus.
Tibi sponte Diva, quam tot annos jam colis,
(10) Occurrit alti lapsa de regno poli,
Tibique vires addit, & sternit viam
Laudes ad altas. Omine hoc laetus pede
Felice rem navare perge strenue.
Sic sic juvabis commodum patriae rei,
(15) Reosque tristes flumine eloquentiae
Servabis. Ista, care Vlamingi, via
Nomen tuum feretur alta ad sidera.


[p. 230]

LIII.

AD EUNDEM,

CUM

CATHARINAM THEODORAM BECIAM

domum duceret.

EN tibi concessit meritam Victoria palmam:
    Respondet votis en Theodora tuis.
En tibi se sociat, in te convertit ocellos,
    Vlamingi, & parili tacta calore venit.
(5) Jamque tuos pellit gemitus, saevosque dolores,
    Temperat & cantus ad tua fila suos.
Utere sorte tua, fortunatissime rerum.
    Venit laeta dies, utere sorte tua.
Quid tibi cum libris? cedat Romana vetustas,
    (10) Ex animo cedat Graecia tota tuo.
Nec te caecarum lassent aenigmata legum,
    Nec te verbosi jurgia rauca fori.
Sint tibi deliciae Veneris, sint basia curae,
    Vestraque qui facilis pectora junxit amor.
(15) Conjugii sic adspiret Lucina labori,
    Et veniant vestro germina laeta toro.


[p. 231]

LIV.

In Carmina postuma

Viri Reverendi

CASPARIS BRANTII.

BRantiaden rapuit nuper vis ferrea fati
    Florentem celsi viribus ingenii.
Ille jacet, nimium crudeli morte peremtus.
    Illius aeterna lumina nocte rigent.
(5) Quid loquor? in dias procedit luminis oras
    Rursus, & ora Deo concutiente movet.
Et sacro tactus praecordia tota calore
    Nil mortale canit, nec sua verba sonat.
Ecce audit solitos laetata Batavia cantus,
    (10) Et dulces facili combibit aure modos.
Agnoscit notas Veneres, notosque lepores.
    Agnoscit Clariis aemula plectra sonis.
Talia cantabat facundi Brantius oris
    Carmina, Castalio carmina grata choro;
(15) Pieriumque patrem per Thespia rura secutus
    Hos nobis lusus deliciasque dabat.
Salvete aeternum vatis monumenta diserti,
    Salvete e summo munera lata polo.
Fas mihi sit non lassanda vos volvere dextra,
    (20) Fas mihi perpetua me saturare dape.
Sic me Brantiadae semper delectet imago.
    Sic desideriis annuat usque meis.


[p. 232]

LV.

SERENISSIMO AC CELSISSIMO
PRINCIPI
FRIDERICO GULIELMO,
SERENISSIMI AC POTENTISSIMI
FREDERICI TERTII
ELECTORIS BRANDENBURGICI
FILIO,
ELECTORALIS DIGNITATIS HAEREDI,

Cum urbem Amstelaedamum inviseret.

CLara Deûm soboles, magni spes una parentis,
    Spes & amor populi deliciaeque tui,
Ut laetata tuos vultus urbs Amstela vidit,
    Confestim vidit gratius ire diem.
(5) Illa suas certe turres inde altius effert,
    Inde serenata gaudia mente capit.
Inclite virtutis salve successor avitae,
    Teutonicae salve gloria magna plagae.
Te spectant proavi e caelo praeclara minantem
    (10) A se calcata tendere in astra via.
Qualis Dardanii virtus eluxit Iuli,
    Unde suum tenuit Martia Roma decus.
Nos quoque, nos Belgae sincera mente precamur,
    Ut per Avi & celebris facta Parentis eas:
(15) Quae longum stupuit mundus, longumque stupebit,
    Quae carpet nullus diminuetve dies.
[p. 233]
Cresce novos inter plausus & vota tuorum,
    Aetatisque tuae tempora laetus age.
Donec in illustri solio, modo serior aetas
    (20) Adveniat, Patris conspiciere tui.
Illius toties, Frederice, exercita virtus
    Haereat ante oculos, tempus in omne, tuos,
Illius auspiciis, titulis augebere, Princeps,
    Et dicent laudes postera saecla tuas.


LVI.

AD EUNDEM

Gratiarum actio pro versiculis bene exceptis.

AUrea dicebam, Frederico Principe nato,
    Saecula decurrent, nec levis augur eram.
Ecce Dei ritu fulvo descendit in auro,
    Et visit Musas irradiatque meas.
(5) Est aliquid certe, Princeps, tibi posse probari.
    Est oculos aliquid detinuisse tuos.
Id gaudent illae, meritoque id jure triumphant,
    Atque animo memori teque tuosque colunt.
Salve dulce decus, salve spes longa tuorum,
    (10) Salve progenies digna Parente tuo.
Cui nunc pro meritis justi clementia caeli
    Victrici tribuit sceptra tenere manu.
Vivat & extentos felix tecum exigat annos,
    Et serus superûm lucida tecta petat.
(15) Tu quoque fortuna semper constante fruaris,
    Dilectus populis tempus in omne tuis.
Ingentisque Patris vestigia clara secutus
    Materiam plectro suffice saepe meo.


[p. 234]

LVII.

JOANNI HENRICO LEDERLINO
in patriam redeunti.

LAus Tritonidos & decus Pelasgae,
O jam juncte sodalium meorum,
Lederline, choro, venuste noster,
Quas terras petis, his locis relictis?
(5) An te patria ducit ora segnem?
An natale solum trahit morantem?
Sic est. patria te vocat, nec ultra
Fert desiderium tui, nec ultra
Tuis praemia dotibus referre
(10) Differt, ingeniis amica celsis.
I quo pulcer Honos gradus euntis
Ipse dirigit. I favente coelo,
Sed nostri memor, & dies beatos
Semper exige, semper invidendis
(15) Cresce laudibus, ut virûm per ora
Doctorum volites in omne tempus.


LVIII.

AD JACOBUM WILDIUM,

Cum Gemmarum suarum descriptionem publici juris faceret.

AUspiciis, Wildi, tandem felicibus exit
    Ille tua factus sedulitate liber:
Ille liber, gemma atque auro pretiosior omni,
    Qui nobis gemmas donat habere tuas.
[p. 235]
(5) Illic apparent veterum monumenta virorum,
    Et quas longa dies solvit & ussit opes.
Illic majestas sese Romana videndam
    Exhibet, & gentes sub sua jura trahit.
Illic relliquiae Grajorum, & Martia signa,
    (10) Multaque victrices praeda secuta manus:
Et veterum ritus populorum, & sacra Deorum,
    Signata in tabulis ordine quaeque suis.
Wildi, cui raras dotes Rex aetheris alti
    Et nive candidius pectus habere dedit,
(15) Wildi noster amor, studium tibi gratulor istud,
    Quo multa curas utilitate levas.
Laudibus excipiens opus hoc plausuque secundo
    Fama parat meritis praemia digna tuis.
Ergo licet gemmae frangantur tempore & aurum,
    (20) Cum Gemmis vives tempus in omne tuis.


LIX.

In Delineationem

REGNI BORUSSIAE

ET

ELECTORATUS BRANDEBURGICI,

finitimarumque provinciarum,

ad stationes publicorum cursuum accommodatam.

TErrarum immensos fines tractusque viarum
    Ordine descriptos ista tabella refert.
Quod cursor sibi sumat iter, quas tendat in oras
    Aut rapido curru aut alite vectus equo.
[p. 236]
(5) Et qua post solitos cursus statione quiescat,
    Et quas rellinquat quas repetatque vices.
Sedulus agnoscit sibi signa statuta viator,
    Et bene nunc noto tramite carpit iter.
Literaque humani sermonis fida ministra
    (10) Sic quoque signatas itque reditque vias.
Brennigenae ditio Ducis & Borussia tota
    Inventae gaudent utilitate rei.
Gaudet mercator, leviusque in rebus agendis,
    Praescripto cunctis ordine, sentit opus.
(15) Illustris curam sibi Wartenbergius istam
    Imposuit Domini dextera fida sui.
Cujus constanti res publica fulta labore
    Nomen honoratum* sidera ad alta vehit.
Vivat, & extentis vitae feliciter annis
    (20) Floreat auspiciis, Rex Frederice, tuis.


LX.

In Lexicon novum

SAMUELIS PITISCI

expressum typis

FRANCISCI HALMAE.

POst veteres claro perfusos lumine libros,
    Post latam studiis convenienter opem,
Aggreditur linguam Batavae sociare Latinam
    Pitiscus, Clarii pars veneranda chori.
(5) Hoc duce barbariem discat superare juventus,
    Romano discat cum Cicerone loqui,
[p. 237]
Cumque aliis multis, quos aurea protulit aetas,
    Ingenio claros munditieque sua.
Tu quoque, qui patriae captus dulcedine linguae
    (10) Illustras patriam non minus, Halma, tuam,
Tu quoque, ne dubita, justa celebrabere laude,
    Et fama meritis conveniente tuis.


LXI.

In Adventum

CAROLI III.

in Hispanias abituri.

CArolus Hollandae solvens de litore terrae
    Alite felici per mare vela facit.
Vela facit votis Batavûm votisque suorum
    Auctus, & incertas sustinet ire vias.
(5) Nec coeptum remorantur iter scelerata nocentum
    Foedera, sed causa nititur ille sua.
Causa dabit vires, stimulos causa addet eunti,
    Atque animos turmis in nova bella feret.
Hac duce Celtarum vires & robora franget,
    (10) Et statuet titulis digna tropaea suis.
Hac duce devictas arces superabit & urbes,
    Nectet & ex merito laurea serta sibi.
Sic sese adjungens ejus Victoria castris
    Ut se sit semper fortior ipse, dabit.
(15) Proteget ipsa manu juvenem, solioque reponet,
    Justitiam in partes ausa vocare suas.
O oppressa diu nunc tandem Hispania gaude
    Ecce venit fidus qui tibi tutor erit.


[p. 238]

LXII.

GELRIA CAPTA

AUSPICIIS

FREDERICI   I.

AUGUSTISSIMI BORUSSORUM REGIS.

GELRIA magnificos augens superata triumphos
    Accedit titulis, Rex Frederice, tuis.
Vincitur illa ferox, potuit quam vincere nemo,
    Ex quo capta semel proditione fuit.
(5) Vincitur, & patitur leges, frendensque fremensque
    Imperio subdit colla superba tuo.
Id modo tentarant alii virtute celebres,
    Tentaratque tuus gloria Martis Avus.
Scilicet hanc palmam Dii servavere Nepoti,
    (10) Cui tandem victus cedere discit Iber.
Cedat, & attonitus victricibus undique signis
    Multiplicet Martis clara tropaea tui.
Paxque redux fiat, fidae sociataque paci
    Religio, decori restituenda suo;
(15) Religio simplex, nullo fucata colore,
    Pars curae, Regum maxime, prima tuae.
Fulsit nempe dies, qua spes conceditur ista.
    Fulsit, & insolitum promsit ab axe jubar.


[p. 239]

LXIII.

In obitum

RAIMONDI FALTZII,

REGIS BORUSSIAE

Nummorum caelatoris.

FAltzius heu fatis nimium prostratus iniquis
    En jacet, ingesta contumulatus humo.
Parce pios, hospes, cineres temerare profanus,
    Sed lege vernantes ad nova busta rosas.
(5) At te, quem celebrant Artes, quem nomina Regum
    Inclita commemorant, effigiesque Ducum,
Et res a Ducibus Mavorte favente peractae
    Fortiter, & valida moenia capta manu,
Fama vehit rapidis celsum super aethera pennis,
    (10) Nec patitur dotes illa perire tuas.
Hae tibi constituunt monumentum firmius aere,
    In quod Parca nihil livida juris habet.
Hae facient aevo semper memoreris ut omni,
    O Faltzi raris annumerate viris!
(15) Interea*sibi te luget Fredericus ademtum,
    Materies caeli nobilis ille tui.
Iste tuos magni Regis dolor auget honores,
    Et clarum ex tanto nomine nomen habes.
Quod tamen in miseros confers solamen egenos
    (20) Nobilius multo nomen habere dabit.
Inde Deo acceptus sublimem scandis Olympum:
    Inde tenes meritis astra parata tuis.


[p. 240]

XLIV.

GULIELMO WILDIO,

cum Juris utriusque Doctoratum reportaret.

VEnit laeta dies, amate Musis
Wildi, progenies parente digna,
Cana quem colit atque amat vetustas
Grande praesidium suum decusque.
(5) Venit laeta dies, tui laboris
Justa praemia quae tibi rependet.
En en aethereo decens olympo
Descendit Themis, & tibi merenti
Daphnaea caput implicat corona.
(10) O felix ter & amplius, disertae
Agnosce insolitum Deae favorem.
Per hanc fas erit explicare leges,
Legum & difficiles secare nodos.
Per hanc turba clientium & reorum
(15) Acceptam referet tibi salutem.
Wildi, progenies parente digna,
Laetus carpe viam hanc. Honos euntis
Formosissimus omnium deorum
Haerebit lateri comes, nec umquam
(20) Magna deseret ille molientem,
Alta pectora gestiens tueri,
Vulgares odioque habere mentes.
Wildi, carpe viam hanc, brevi quadrigis
Rumoris super arduis vehendus.


[p. 241]

LXV.

In Obitum

VIRI ILLUSTRIS

JOANNIS GRAEFLAND

REIP. AMSTELAEDAMENSIS

CONSULARIS.

COncussa clade civitas nova & lucu,
Abrupta plorat fila sancta GraeflandI.
Occubuit eheu patriae decus grande,
Quem Consularis purpurae minus splendor
(5) Ornavit atque fascium, nivis priscae
Quam vera imago, & comitatis exemplum, &
Fuco carentis sanctimoniae morum;
Mentisque robur acre semper invictae.
O digne fama, ô digne laude victura,
(10) O civibus gratissimum tuis nomen,
Quiesce tandem liber omnibus curis,
Doloribusque & saevientibus morbis.
Quiesce, tandem, pace mactus aeterna.


[p. 242]

LXVI.

In exsequias

PETRI FRANCII.

FLete graves (quid enim superest?) Heliconis alumni,
    Flete graves casus: Francius ecce jacet.
Ecce jacet. Quantum patitur res Musica damnum!
    Ah quantum eloquii perdidit una dies!
(5) Scilicet hoc deerat Graevî post tristia fata,
    Quem juga Parnasi nunc quoque moesta dolent:
Scilicet hoc deerat, nobis ut suada periret
    Aurea, Romanis nobilitata modis,
Argivaeque decus linguae, & divina poësis,
    (10) Quaeque probant Charites Pegasidesque Deae.
Ah rursus videor vibrantem fulmina linguae
    Audire, ah videor pectora tota rapi,
Dum canit ardentes in praelia dira cohortes,
    Aut sanctae pacis tempora laeta sonat,
(15) Aut Demosthenicis demulcet pectora dictis
    Quantumvis Scythica frigidiora nive;
Aut insurgenti in vitiorum turpia probra
    Divitis eloquii sufficit arma dolor.
Non haec immites potuerunt flectere divos,
    (20) Parcarum duram non cohibere manum!
Linguaque melle madens, & non imitabilis ulli,
    Aeternum gelido frigore tacta riget.
Ferte precor, quos fama viri, quos gloria tangit
    Inclita, vernantes ad nova busta rosas,
[p. 243]
(25) Et molles violas, & odorae germina myrti,
    Et cineri lacrimas, debita dona, date.
Telluris gremio sic molliter ossa quiescant,
    Et cinis infesto pondere tota vacet.


LXVII.

CORNELIO ARKELIO

HADRIANI JUNII

ANIMADVERSA

denuo edenti.

ARkeli, cui Suada potens sua verba ministrat,
    Romanam Arkeli docte ferire chelyn,
Gratia magna tibi. Per te post funera vivit
    Junius, & spolium temporis esse negat,
(5) Per te quae quondam ingenii monumenta reliquit
    Redduntur luci, sed meliora, novae.
Apparent veterum ritus, &, nocte remota,
    Multa patent, umbris ante sepulta suis.
Apparent veteres perfusi luce poëtae,
    (10) Romula quos tellus, quosve Pelasga tulit.
Quicquid & in dubiis panxerunt saecula chartis
    Nudatur variis detegiturque modis.
Crede mihi Arkeli: doctorum turba virorum
    Cum tota obstricta est posteritate tibi.
(15) Praemia digna feres isto, Vir docte, labore:
    Te vehet auratis candida Fama rotis.
[p. 244]*
Juniadaeque comes coelestia sidera adibis,
    Et vivet nomen tempus in omne tuum.


LXVIII.

In

JOANNIS VOLLENHOVII

HOMILIAS SACRAS.

QUicunque mundi vana & incertas vices
    Exosus, unius Dei
Amore ferris, patriamque cogitas,
    Unde ortus est datus tibi,
(5) En dulce praebet quod tibi solatium,
    Dum premeris hic vitae malis,
Veri disertus praeco Vollenhovius,
    Suadae medulla divitis.
Cum voce jam non possit aetatem ob gravem
    (10) Concreditum sibi gregem
Juvare, scriptis perstat id facere suis,
    Coeloque mentes asserit.
Si fas, piúmque sit tibi cordi, hoc duce
    Ingredere securus viam.
(15) Aderit eunti, & diriget gressus Deus,
    Clementiae fons unicus,
Sed & nocentum justus ultor. Hunc time.
    Hic praemium solus tibi
Tribuet laboris. Hic perennem gloriam
    (20) Justis paravit omnibus.


[p. 245]

LXIX.

In opuscula postuma

TOBIAE GUTBERLETHI.

HAec Gutberlethus nobis monumenta reliquit:
    Haec dedit ingenii pignora rara sui.
Haec dedit Aonidum mystes, majora daturus,
    Ni mors inceptum praepediisset opus.
(5) Manibus extincti longum praebete favorem,
    Noscere quos prisci temporis acta juvat:
Quorum animos Romana capit vel Graja vetustas,
    Sacraque Barbarica rite peracta manu:
Et violis ornate viri lauroque sepulcrum,
    (10) Et cineri lacrimas, debita justa, date.
At bene transacti defuncte laboribus aevi,
    Ingenio maneat gloria certa tuo.
Et mors, quae placidae rupit tibi stamina vitae,
    Exulet a scriptis tempus in omne tuis,


LXX.

In ejusdem effigiem.

SIc laeta Gutberlethus ora gestabat
Decus virorum nobile eruditorum


[p. 246]

LXXI.

In

Q. ENNII FRAGMENTA

cum Animadversionibus

HIERONYMI COLUMNAE

denuo in lucem producta

A

FRANCISCO HESSELIO.

SAlve sancte pater: vitam laetata recentem
    Gratatur reduci postera turba tibi.
Enni sancte pater salve: salve alter Homere,
    Aonio vates semper amate Deo.
(5) Tu primus Pindi carpens de vertice lauros
    Cinxisti lauri fronde virente comas.
Inde vetustatis nactum praeconia canae
    Sustulit auratis candida fama rotis.
Inde tuos servans cursus Maro, quaque praeires,
    (10) Te duce divinos edidit ore sonos.
Sed te tempus edax morsu discerpsit iniquo,
    Dispersit variis & tua membra locis.
Vidit & ingemuit docti mens alta Columnae,
    Et sparsit lacrimis fragmina lecta suis.
(15) Sic olim Aeetes crudeli morte peremti
    Collegit nati frigida membra sui.
[p. 247]
Sic olim Hippolyti, quem vivere sero volebat,
    Infelix flevit tristia fata pater.
Hinc toto haec secum volventi pectore damna,
    (20) Qua potuit, tibi te reddere cura fuit.
Agnovit doctum mox Itala terra laborem,
    Laudibus & magnum vexit in astra virum.
Nunc Batavos etiam ditavit munere tanto
    Aonio Hesselius carus & ipse Deo.
(25) Te labor, Hesseli, studiis exculte probatis,
    Nec fastiditis annumerate viris,
Te labor ille decet. aude contemnere ronchos.
    Non poterit meritis livor obesse tuis.


LXXII.

MEMORIAE

EGBERTI VENII,

Medici expertissimi.

IMplicitus sacra canentia tempora quercu*
    Pergameo Venius maxima cura Deo,
Ob cives toties servatos, morte peremtus
    Ipse jacet, patriae longa querela suae.
(5) Ferte sacro cineri flores, memorique tenete
    Mente indefessi tot benefacta viri.
Sic leti victrix, qua noxia monstra peregit,
    Instanti eripiens languida membra neci,
Virtus laude sua numquam caritura vigebit,
    (10) Illa salutifera semper amanda manu.
[p. 248]
Sic pietas, sic cana fides, sic ardor honesti
    Exemplo serae posteritatis erunt.
At tibi, sancte Senex, nunc terrae erepte periclis,
    Det Deus aeterna pace poloque frui.


LXXIII.

NUPTIIS

ISAACI VERBURGII,

ET

CHRISTINAE SILVIAE.

PRaeda Cupidineis Verburgius ecce sagittis
    Doctae relinquit Palladis sacraria:
Et Veneri pariter, pariterque operatus Amori
    Non ante notis incalescit ignibus.
(5) Nunc dulces Christinae oculos & lactea colla
    Attonitus admiratur & roseas genas.
Sic abit in flammas, flamma nec tacta minore
    Puella lenis audit ardentis preces.
Jam quoque suspirat, jam mollia basia jungit,
    (10) Castique jam praesentit illecebras tori.
Vive diu, studiis exculti nata Parentis,
    O patre tali digna, & ô tali viro!
Vive diu, & quotcunque dabunt haec foedera natos,
    Dotes tui parentis & referant viri.
(15) Pallade pacata sic ad sua sacra redibit
    Carus Camoenis omnibus Verburgius.


[p. 249]

LXXIV.

HONORI ET MERITIS

FRANCISCI HESSELII

In Illustri Rotteraedamensium Gymnasio
Eloquentiae Doctoris.

O Patria, o semper mihi dulce ante omnia nomen,
    O tellus animo numquam abitura meo,
Quae tibi contingunt felicia tempora? quîs te
    Hesselius ditat dotibus eloquii?
(5) Urbs gaude dilecta, atque hoc te nomine longe
    Effer, & ad coeli sidera tolle caput.
Hesselius doctae pandit tibi sacra Minervae;
    Hesselius pubem non sinit esse rudem.
Perque vias certas ductam facundia quae sit
    (10) Edocet, & linguae corda moventis opes.
Hanc artem obruerat stupidi vecordia saecli,
    Et cura ingenii nulla fluentis erat.
Nil tamen utilius. Non hoc (quid multa moramur?)
    Non hoc, si vivat, Tullius ipse neget.
(15) Non neget ille tuus, quo jam celebraris, Erasmus,
    Aeternum cujus nomine nomen habes.
O longum flore, & qua sors tibi candida ridet,
    Mercurio Musas jungere perge tuo.


[p. 250]

LXXV.

AD

GULIELMUM WILDIUM,

Natali ejus die.

CAre novem Musis Wildi, Themidisque sacerdos,
    Quae mentem exercet nocte dieque tuam,
En rediit tuus ille dies, quo rite reverso
    Et pater & mater fundere vota solent.
(5) Nos quoque, nos pariter festiva luce movemur,
    Laetitiaeque sumus pars quotacunque tuae.
Sic tibi devota, doctissime, mente precamur,
    Ut tibi natalis saepe redire velit:
Ut purus nitidusque, atque omni nube remota
    (10) Luceat, & veniens omina laeta ferat.
Sic tibi succedant quaecunque agitaveris usque,
    Eventu numquam destituenda bono.
Sic aequae tibi dispensent fila aurea Parcae,
    Sic ducant fausta stamina longa colo.
(15) Sic veniat, quam semper ames, tibi pulcra puella,
    Sic optata tibi vincula nectat Hymen.


[p. 251]

LXXVI.

In Natalem

CAROLI GUSTAVI WELKERI.

LONGA gaudîa, longae amoenitates
Sint, Welkere, tibi, & tuum serenent
Pectus Pierisin novem sacratum.
Hoc nunc ex animo vovemus omnes,
(5) Quos amicitiae tibi ligarunt
Sanctae vincula nesciaeque fraudis.
His nunc, candide, legibus trahemus,
O amice, Scyphos tuae saluti,
Quae longos tibi firma stet per annos.


LXXVII.

De quodam Censore

Cujusdam sui carminis

AD

Virum Nobilissimum

GERARDUM PAPEBROCHIUM

Reip. Amstelaedamensis Judicem.

DIcebar nuper prisci candoris alumnus,
    Dicebar niveae simplicitatis amans.
Conatusque mei tibi saepe, Gerarde, placebant,
    Musaque Judicio saepe probata tuo est.
[p. 252]
(5) Nunc ea deteritur indignis gloria probris,
    Et laudata tibi Pieris acta rea est.
Ille ego sum, mores quem deseruere modesti,
    Ille ego, quem vatem non ferat ullus Hymen.
Parce novos, quaeso, posthac me poscere versus:
    (10) Musa probata tibi, victa pudore jacet.


LXXVIII.

AD

Virum Nobilissimum

GULIELMUM SAUTINIUM,

quum Tribunus militiae Civilis esset factus.

GRatulor hoc munus titulis accedere vestris:
    Conveniens stirpi res, Gulielme, tuae est.
Civiles duces populo plaudente cohortes,
    Atque Urbs praesidio tuta futura tuo est.
(5) Dii faciant, majora tibi Res publica donet
    Munera, quae plausus sint meritura meos.
Interea votum sincerum spernere noli,
    Et mea sit pietas digna favore tuo.


[p. 253]

LXXIX.

AD

Virum Nobilissimum

JOANNEM DE WITT, Ictum,

Quum Amstelaedamensium Judicum ordini adscriptus esset.

QUod tua te, Witti, trabeato ornavit honore
    Patria, virtutis conscia facta tuae,
Gratulor & toto tibi pectore, gratulor urbi,
    Curanti Themidos jura sacrata suae.
(5) Sic tibi sit felix delatum munus, onusque,
    Quod grave non dubitas, sit tibi sponte leve.
Hoc tua promeruit probitas spectata fidesque
    Et qui te haud solo nomine Candor habet.
Hoc Musae meruere tuae & tibi debita laurus
    (10) Et Suada & Suadae juncta Latina Venus.
Dii precor imperium adjiciant fascesque verendos,
    Promoveantque tuae spemque decusque domus.


[p. 254]

LXXX.

In Carmina postuma

FRANCISCI HASII,

ab ejus filio

JOANNE HASIO

edita.

INgenuos lusus, Musae monumenta paternae,
    Hasius ecce dicat, Suada Batava, tibi.
Salvete, o navae conamina prima Juventae,
    Salvete o patriis carmina ducta modis.
(5) Qualia Vondelius miretur, qualia magnus
    Hoofdius, Aonio nomina clara jugo.
Qualia Mosa pater Goesanum saepe sonantem
    Audiit, argutae captus amore lyrae.
Qualia & Oudanus, quo se Romana vetustas
    (10) Extulit, Hollandis scripta legenda dedit.
O molles violae, variorum o gratia florum,
    E quibus Attica apis dulcia mella legat.
Vivite: nil poterit vobis Libitina nocere:
    Effugiunt avidos Musica sacra rogos.


[p. 255]

LXXXI.

JANO GRAEFLANDIO,

Quum Juris utriusque Doctor crearetur.

DIgna Parente tuo soboles, quem publica vidit
    Res patriae quondam frena tenere suae,
Digna tuis proavis, quos late cognita virtus
    Claravit parili constituitque gradu,
(5) Graeflandi generose, dies gratissima surgit,
    Quae tibi virtutis praemia larga dabit.
Alite felici decursa novissima meta est:
    Undique fert plausus laeta juventa suos.
Ecce tibi ridet Themidis venerabile numen,
    (10) Et nectit capiti Delia serta tuo,
Nectit, & in mystis te collocat illa togatis,
    Ut sibi mysta pius tu quoque sacra feras.
Te tenuit dudum Graja & Romana vetustas,
    Te stylus, exculti te nitor eloquii.
(15) Nunc quoque rubricas, sanctarum oracula legum
    Tractabis, rauci fortiaque arma fori.
Nunc tua difficiles orans facundia causas
    Pro trepidis sumet arma movenda reis.
Hoc tibi Leida dedit: numquam obliviscere Leidae,
    (20) Quamvis te patriae detinet urbis amor.
Illa dedit pulcras didicisse fideliter artes,
    Auspiciisque suae Palladis alta sequi.
Haec tibi clarorum bene gesta ostentat Avorum,
    Quaeque illis tribuit munera pulcer Honor.
(25) Utraque promoveant magna & praeclara minantem,
    Dent stimulos studiis utraque, Jane, tuis.


[p. 256]

LXXXII.

In Lucubrationes

ABRAHAMI TGILDII

in ZACHARIAM.

QUod prisci quondam vates cecinere jubente
    Numine, mortales nec retulere sonos,
Tgildius illustrans divina oracula pandit,
    Quosque tegant sensus mystica sacra docet.
(5) Quin etiam Hebraeae reserans mysteria linguae
    Dimotis salebris omnia plana facit.
Victor Idumaea cingat sua tempora palma,
    Qui tantum magna mente peregit opus.
[1716]


LXXXIII.

In Pollicem

STATUAE AENEAE

quam Dux Albanus poni sibi olim jussit in
arce Antverpiensi, quo nuper donatus
est vir Amplissimus

JOANNES VAN DE POLL

Reip. Amstelaedamensis Consul.

RElliquiae veteres, quas horret jure Batavus,
    Albanae signum nobile saevitiae,
[p. 257]
Firmamen dextrae natae ad scelus omne tyranni,
    Dum flamma in miseros dirus & ense furit;
(5) Unde tibi sedes tam mitis contigit? unde
    Tam placidas licuit posse subire manus?
Nimirum ut pacis commendans Pollio mores
    Dedoceat populum facta nefanda sequi,
Et doceat Reges odisse injusta jubentes,
    (10) Tutari & patriae remque decusque suae.
Sic vigil Amsteliae dum Pollio consulit urbi,
    Amstelio dignum consule praestat opus.
Illustres supra titulos & praemia virtus
    Altius & terris haec sibi sternit iter.
(15) Dii facite ut longum res publica gaudeat illo,
    Perque sui proles facta parentis eat.


LXXXIV.

AD

CASPARUM COMMELINUM,

Quum supremos in Medicina honores
consequeretur.

ERgo Machaonias tibi jam datur ire per artes
    Victori, & voti tangere summa tui.
Adspirans Deus ipse tibi, Caspare, Medentum
    Imponit capiti laurea serta tuo.
(5) Te Patris exemplum, te nobile nomen Avorum
    Ire jubet, virtus quo tibi sternit [*p257 er staat: strenit] iter.
Non te segnitiae labes corrupit inertis:
    Sollicitas noctes saepe lucerna dedit,
[p. 258]
Jam te continui merces pretiosa laboris,
    (10) Jam te fama manet, nec periturus honor.
O titulis decorate novis, jam pellere morbos
    Incipe, jam stygiis jura negare colis.
Quas vires Natura suis inseverit herbis
    Doctus es, & succis tollere triste malum.
(15) Eia age, jam Leida reducem te patria votis
    Expetit, auxilio saepe levanda tuo.
Sic per te valeant cives, sic portitor orci
    A sibi commisso saepe labore vacet.
Sic qua fers gressum comitetur Gloria euntem,
    (20) Et tribuat meritis praemia digna tuis.


LXXXV.

NUPTIIS

GULIELMI FREDERICI WILPII,

ET

GESINAE PREIGER.

EXoptata tibi spirat feliciter aura,
    Et celerat cursus, sponse beate, tuos.
Eia age, quid cessas sperataque gaudia differs?
    Venit in amplexus virgo petita tuos.
(5) Quam Venus ignoto voluit tetigisse flagello
    Discentem sero quis Deus esset Amor.
O nimium doctis nimiumque operate Camoenis,
    Gesinae facies jam nova sacra tuae.
Haec tibi diversos addet nova Musa calores,
    (10) Diversas vibrans in tua corda faces.
[p. 259]
Hinc tibi sic capto sordet Romana vetustas,
    Sic capto sordet Graecia tota tibi.
Romanos superat longe Gesina lepores,
    Et quos visa tibi est Hellas habere sales.
(15) Plaudit Hymen viridi velatus tempora fronde,
    Et praestat votis ominibusque fidem.
Este pares, inquit, jucundaque tempora vitae
    Ducite: sic duret non violatus amor.
Sic dulces veniant geniali e foedere nati,
    (20) Sic veniat multus hac quoque stirpe nepos.
Sic comitem sese vobis Concordia jungat,
    Et vitiet vestrum nulla querela torum.
Talia conjugii cecenit dum sponsor & auspex,
    Movit Amor pennas, faustaque signa dedit.
(25) Nec minus adsensit mater Cytherea canenti,
    Quam circumvolitant, turba proterva, Joci.
Me quoque caelestes in vota secunda trahentes
    Jusserunt pariter prospera verba loqui.


LXXXVI.

In duplicem Disputationem Theologicam

A

JANO DOORNIK

Leidae habitam.

JANE, decus juvenum, sibi quem Tritonia Pallas
    Vindicat, & pravam non sinit ire viam,
Jane, decus juvenum, Musis quoque pectus amatum,
    Cura mihi quondam, nunc quoque cura mihi,
[p. 260]
(5) Difficiles permense vias durosque labores,
    Eia age, virtutis praemia carpe tuae.
Jam te Fama feret sublimibus ardua pennis,
    Et favor & plausus nec periturus honor.
Eia age, jam plaudant tibi pulpita docta loquenti,
    (10) Responsisque favet sacra cathedra tuis.
Et modo Fabricius, modo te miratur Honertus,
    Auspiciis quorum res tibi gesta bene est.
O felix, cui caelestis sapientia mentem
    Roborat, & dotes promovet ipsa tuas!


LXXXVII.

In

JUVENIS NOBILISSIMI

JANI DE WITT, J. F. J. & C. N.

Disputationem Juridicam inauguralem.

TE, quem Pieriae modo detinuere sorores,
    Nunc Themis & Themidi Pallas amica trahit:
Mercedemque parat curarum laeta tuarum,
    Daphnaeaque tibi cingere fronde caput.
(5) En te pulcer Honos ambit nova sacra colentem,
    Wittiade, & lateri gestit adesse tuo.
Felicem studii, quem non vulgaria tangunt,
    Quem rectae mentis nobilis ardor agit!
Hoc est, illustres non degenerare Parentes,
    (10) Hoc est, Majores aequiparare tuos:
Quos bene certantes pro libertate Batava
    Gloria in auratis vexit ad astra rotis.
[p. 261]
Saeviit insanus quamvis in corpora livor,
    Virtuti potuit livor obesse nihil.
(15) Horum relliquias agnosce, Batavia mater,
    Et memori fixas pectore semper habe.
Dordracum gemina sic prole superbiat olim,
    In qua magnanimi conspiciantur Avi.


LXXXVIII.

JUVENI NOBILISSIMO

CORNELIO DE WITT,

Quum Juris utriusque Doctor crearetur.

DUm tibi diva Themis meritam dat ferre coronam,
    Officii dicar non meminisse mei?
Nec, tibi delatos venio dum laetus honores
    Visere, Pieriae fila movebo lyrae?
(5) Absit, & in rapidos abeant oblivia ventos,
    Et subeant animo nomina grata meo.
Jam repeto quae Merva dedit mihi gaudia nuper,
    Cultaque constanti pectora cara fide.
Musius haec inter rerum tutela tuarum,
    (10) Corneli, patriae lumen honorque suae,
Ut favet ipse tibi, sic me stimulare videtur,
    Meque sua Aonidum ducere ad antra manu.
Salve, Corneli, Themidos decus addite mystis,
    Salve sacrata conspiciende toga.
(15) Te sacra Castalidum tractantem & Palladis artes
    Ulterius fecit tendere laudis amor:
[p. 262]
Discere quid lites dirimat, quid vota reorum
    Adjuvet, & Batavo quid ferat arma foro:
Quid legum resecet nodos, quid foedera possit
    (20) Jungere, quid partes conciliare queat.
Sic non degeneras clarorum nomen Avorum.
    Sic tituli crescunt hinc quoque jure tui.
Perge, precor, patriaeque tuae sis utilis usque,
    Et laudem a sera posteritate feras.
(25) Eventura cano: nec fallunt omina mentem.
    Annuit & clemens dat bona signa polus.


LXXXIX.

HENRICO GRAHAME,

Quum Juris utriusque Doctor crearetur.

GRaemus Apollinea jamdudum tempora lauru
    Praecinctus, Themidi nunc quoque sacra facit.
Sic modo dilectus Phoebo cunctisque Camoenis
    Dilectum Themidi nunc quoque nomen erit.


[p. 263]

XC.

D. M.

VIRI AMPLISSIMI
GERBRANDI PANCRAS NIC. F.
CONSULARIS,

Horti Medici publici Curatoris.

PANCRATIUS diris dudum cruciatibus actus,
    Morborum medicas vi superante manus,
Ah satis est, dixit: crudeles ite dolores:
    Mors veniat: grati muneris instar erit;
(5) Terra vale: tollamur humo, caelumque petamus:
    Me vocat aeterni regia celsa Dei.
Quod mortale fuit terrae mandetur inerti,
    Libera mens vinclis alta sub astra volet.
Audiit orantem Omnipotens caeloque recepit.
    (10) Deplorat raptum patria moesta virum.
Deplorant Musae, deplorant candida vatum
    Pectora, praesidio jam caritura suo.
Quique illi dederat herbas & noscere flores
    Abjecta plorat cantor Apollo lyra.
(15) Jamque parat tristes Zephyritis moesta cupressos,
    Quum sua regna videt dote carere sua.
Aegra gemit rerum tutore orbata suarum,
    Exoptat qualem posse redire sibi.
Adsidet ad tumulum fallacis nescia fuci
    (20) Simplicitas custos, & sine labe Fides.
Dii faciant Natus patrias succrescat in artes,
    Et fiat domui Gloria, ut ille, suae.


[p. 264]

XCI.

IN OBITUM

VIRI PERILLUSTRIS

JOANNIS CORVERI

Reip. Amstelaedamensis saepius Consulis.

TE vitae tandem saturum, fessumque laborum,
    Annosi senii composuere dies,
Defletum patriae, defletum jure Deabus,
    Parnasi & Pindi quae juga sacra tenent.
(5) Hae tibi tradiderant quod chartis condidit Hellas,
    Et septemgemino Roma superba jugo.
His ducibus, studiis pectus coluisse severis
    Ardor erat, curis si modo liber eras.
Hinc tua se virtus immenso aequabat olympo,
    (10) Virtus lethaeos non subitura lacus.
Sic gressus Astraea tuos, Corvere, regebat,
    Indivulsa tibi nocte dieque comes.
O Consul longaeve vale, O longaeve Senator,
    O Pater, o Musis non inimice meis.
(15) O decus, o nostrae quondam tutela Minervae,
    O quam rexisti non minor Urbe tua!
Ereptum nobis celebrat te fama, tuaeque
    Gloria virtutis te super astra vehit.
Haec tibi dilecti referant exempla nepotes,
    (20) Et clari memores luce fruantur avi.


[p. 265]

XCII.

JO. JACOBO RAVIO

Quum in Academia Lugdunensi Anatomiae &
Chirurgiae Professionem auspicaretur.

SIc tua conspicitur virtus majore theatro:
    Sic Batavo majus nomen in orbe feres:
Poscit opem quum Leida tuam, dextraeque laborem
    Artificis proprium quaerit habere sibi.
(5) O quoties dixi, manuum miranda tuarum
    Dum stupeo, Has dotes praemia magna manent!
Scena manet, dixi, grandis, Pallasque Batava
    Mercedem curae jam parat ipsa tuae.
Evenere: tua nunc ambit voce doceri
    (10) Hospitium Aonio nobile Leida choro.
Cernere nunc ambit miracula maxima rerum,
    Naturae numquam deficientis opes.
Haec, occulta licet, vigili penetrare labore
    Fas erit, & paucis cognita mente sequi.
(15) Sic motus variasque vias cursusque liquorum
    Lumine cognosci liberiore dabis,
Ossaque quid firmet nervosque torosque docebis,
    Et sanguis venas impleat unde suas,
Et totidem peragat cursus totidemque recursus;
    (20) Et soliti fluxus quid remoretur iter.
Haec monstrata sibi cupida bibet aure juventus,
    Et quorum medico non licet esse rudi.
Sic tibi, sic Batavo constabit fama Lyceo,
    Nec pretio meriti destituere tui.


[p. 266]

XCIII.

D. M.

Doctrina & moribus florentissimi
Juvenis

HUBERTI HOPII
ICTI.

NEc tibi speratam licuit contingere metam,
    Ante tuum Parca te rapiente diem.
Quid tua te virtus juvit cultumque per artes
    Pectus, & Astraeae mens operata tuae?
(5) Obstitit ah votis cari Libitina Parentis;
    Et spem, quam de te ceperat, illa tulit.
Quid superest, Huberte? novos sparsisse sepulcro
    Nil prodest flores: flebilis umbra jaces.
Flebilis umbra jaces. dotes meminisse probatas
    (10) Quîs tibi fecisti lucida ad astra viam,
Hoc unum restat. Corpus populabile terrae est.
    Nil in virtutem mors fera juris habet.


[p. 267]

XCIV.

AD

HADRIANUM VERDUNIUM,

post viginti quinque annos cum uxore sua

CATHARINA BAKKERA

feliciter exactos.

LUstra tibi diffugerunt jam quina, jugalis
    Postquam te casto foedere junxit Amor,
Et tibi Bakkeram legit propriamque dicavit,
    Conjugiique dedit suaviter ire dies;
(5) Optatoque tibi firmavit pignore vota,
    Et sanctae domui commoda multa tulit.
Ecce, Hadriane, dies tibi post tot lustra reversus
    Gaudia sacra jubet te renovare tori.
Eia age, nunc rursus caram complectere sponsam,
    (10) Et subeant animo tempora prima tuo.
Eia age, nunc artis illam complexibus ambi:
    Ardet in amplexus ipsa redire tuos.
Eia age, rursus Amor numerat nunc oscula vestra,
    Et numerata suis supputat articulis.
(15) Ipsa tibi ridet Cypris, tenerique Lepores,
    Vestraque qui junxit pectora blandus Hymen.
Sic tibi caelestis faveat clementia semper,
    Et reddat faustos tempus in omne dies.
Sic tibi temporibus felici ex ordine lapsis
    (20) Adjicere his lustris altera Lustra velit:
Ut lucem argento radiantem deinde sequatur
    Aurea, felici conspicienda nota:
[p. 268]
Dum vitae saturos proles matremque patremque
    Componat tumulo pro pietate sua.


XCV.

In luctuosissimum excessum Serenissimi
ac celsissimi Principis

JOANNIS GULIELMI FRISONIS

Principis Arausionensis ac Nassavii,
Frisiae Gubernatoris.

INdomiti soboles Martis, Nassavius heros,
    Unitos inter gloria magna Duces,
Par magno Genitori, ingens felicibus ausis,
    In medio vitae flore repente perit.
Nimirum celsi ignem animi, quo vectus ad alta est,
    Extinxit gelidis vis fera Mortis aquis.


[p. 269]

XCVI.

D. M.

VIRI AMPLISSIMI

HADRIANI PAETSII,

Illustris ac Praepotentis Collegii, quod
Rotteraedami rebus maritimis praeest,
Quaestoris,

Societatis Indiae Orientalis Curatoris.

PAetsius occubuit, patriae memorabile nomen,
    Exemplar fidei, Patris imago sui,
Quem bene certantem pro libertate Batava
    Publica res vidit turpia probra pati.
(5) Haec eadem in Gnato dotes fulgere paternas
    Vidit, & ingenti victa pudore fuit.
Virtutemque Viri agnoscens & pectus honestum
    Munifica tribuit praemia justa manu.
At tu, qui nobis lamenta aeterna relinquis,
    (10) Quod te fata nimis cruda perire jubent,
Quod Patriae eriperis, quod spes elusa tuorum est,
    Quod canis nondum tempora sparsus obis;
Vives, & numquam peritura laude vigebis,
    Dum patriae lambit moenia Mosa tuae.
(15) Vives, dum cingunt violae tua busta frequentes,
    Quaque jaces laeto germine vernat humus.


[p. 270]

XCVII.

In Excessum

REGNERI LEERSII,

Typographi celeberrimi, Reip. Rotteraedamensis

JUDICIS.

QUem celebrant crebris excusa volumina chartis,
    Apollinari cognitum choro Virum,
Leersiades patriis longe sejunctus ab oris
    Urgente fato claudit extremum diem.
(5) Ah quanta hinc domui viduatae incommoda surgunt!
    Ah quanta maestos liberos premunt mala!
Ah quanta Uxorem privatam conjuge tali,
    Cui prisca numquam non fuit curae fides!
Rottera id agnovit merito, civemque probatum
    (10) Adesse rebus publice jussit suis.
Curia consilio excepit sic sancta valentem,
    Aram futurum & tristibus portum reis.
Hanc spem crudelis nimium Libitina diremit,
    Reique casta vota lusit publicae.
(15) At tu, siderea Leersi redimite corona,
    In patriam recepte jam veram, Deo,
Cumque Deo nunquam violanda pace frueris,
    Caritura semper sine ducens gaudia.


[p. 271]

XCVIII.

Viro Nobilissimo

HENRICO HESIO,

Quum in suprema Hollandiae Curia Senator
esset electus.

TE virtus, Hesi, te laudum fama tuarum
    Evexit hunc honoris ad summum gradum.
Hoc tibi diva Themis tribuit, hoc turba sororum
    Tempus juventae quîs dicavisti tuae.
(5) Te jus dicentem celebravit patria nuper,
    Sensere tristes grande praesidium rei.
Nec pateris torpere tibi caelestia dona,
    Sed continenti industria semper colis.
Nunc sibi te totum complexa Batavia mater
    (10) Virtute se prudentiae munit tuae.
Et merito. laeti produnt sua gaudia cives,
    Laetantiumque plausibus jungo meos.
Sic patriae prosis longinquos utilis annos,
    Bonis amicus, semper insensus malis.


[p. 272]

XCIX.

JOANNI HASIO

GENETHLIACON.

FEsto quid potius tuo,
O Hasi, faciam? fas mihi prospera
        Imo pectore fundere
Verba, ac sollicita ambire Deum prece,
        (5) Ut servare velit tuam
Et ditare suis muneribus domum.
        Sic sic auspiciis Dei
Laudata vigeat filius indole,
        Spes & deliciae tuae,
(10) Nec laudem Aonii degeneret patris.
        Sic sic invidiae ferae
Discat forti animo spernere vulnera,
        Ut spernenda manent tibi,
Quem firmat bona Mens, quem chorus Artium
        (15) Susceptum a teneris tegit.
Sed livor valeat. Lux bona te jubet
        Vestem sumere candidam
Quae de more humeris pendeat ex tuis.
        Nunc & florea collige
(20) Serta, & tura piis ignibus injice,
        Festivasque para dapes,
Natalemque diem liba notantia.
        Nos dulcis pateram meri
Ducemus placito non sine carmine.
        (25) Quid tandem superest? precor
Felix ut redeat saepe tibi hic dies.


[p. 273]

C.

EIDEM.

GENETHLIACON ALTERUM.

ETsi in te fundit livor convicia foeda,
    Et furit in versus, culte Poëta, tuos,
Et tibi dilectam quaerens turbare quietem
    Accumulat menti taedia multa tuae:
(5) Nos tamen ad festi redeuntia sacra diei
    Adferimus veteris pocula plena meri.
Et facimus Genioque tuo, doctisque Camoenis,
    Quae dotes, Hasi, te docuere tuas.
Perge, precor (neque te triconum turba moretur)
    (10) Materiam invidiae suppeditare novam.


CI.

In Ejusdem Effigiem.

HAsius ecce meus, Patriae virtutis imago,
    Artifici pictus cernitur in tabula.
Sic oculos, sic ora gerit, sic Numine plenus
    Ad sacra Parnasi culmina tendit iter.
(5) Hic ille est, clarus quo jure superbiet olim
Rottera, quem plausu tollet in astra suo.


CII.

In Eandem.

Hic ille est, bene quem novit Parnasia rupes,
    Cui cingit lauro non moriente comas.
Hasius hic ille est, qui per vestigia Avorum
    Quod sibi monstravit gloria carpit iter.


CIII.

In Eandem.

HAsia progenies, pulcri quae margine Mosae
    Adlicit Aonias in sua vota Deas,
[p. 274]
Cernitur hoc vultu, qui carmen hiare videtur,
    Quod cupida tellus aure Batava bibat.
(5) Talis agit vitam; talis tellure relicta
    Fertur,Eia age, sp & ad caeli sidera tendit iter.
Talis Pieriis famam sibi condere scriptis
    Nititur, & versu nomen habere suo.
Livor abi: nihil hic possunt tua tela valere:
    (10) Protegit hunc clypeo Pallas amica suo.
Protegit ipse pater Phoebus, notique clientis
    Omnigenos fidibus sufficit ipse modos.


CIV.

AD

VIRUM AMPLISSIMUM

JOANNEM VAN DE POLL,

Quum Reip. Amstelaedamensis Consul
esset creatus.

QUos edunt cives, te Consule, Pollio, plausus,
    Hos juvat applausu continuare meo.
Hoc decus, hunc laeti vere gratamur honorem,
    Festivoque damus prospera verba die.
(5) Det tibi felicem coeli clementia vitam,
    Et tribuat domui non nisi laeta tuae.
Sic quae cuncta regit summi prudentia Patris
    Dignetur coeptis semper adesse tuis.
Sic dotes niteant crescenti in prole paternae,
    (10) Quae per Avi & cari facta Parentis eat.
Te purus candor, decorat te gratia morum,
[p. 275]
    Et cultum pulcris artibus ingenium.
Te Pallas, Clariae te dilexere sorores
    Laudantem ingenuae carmina mentis opus.
(15) Favisse ingeniis, laus omni tempore major.
    Haec superat fluxas, quas habet orbis, opes.
Principe digna viro res est: haec suscitat artes:
    Facundo vates haec facit ore loqui.
Sic olim doctos Romanus Pollio vates
    (20) Fovit, & inde tulit non minus ipse decus.
Illius experti Flaccusque Maroque favorem
    Fecerunt nomen carminis arte Viro.
Te patriae agnoscunt cives uno ore parentem:
    Diceris & magnae, quam regis, urbis amor.
(25) Vive, precor, Patriae longinquos utilis annos,
    Insensusque malis praesidiumque bonis.

[Ook in: Phaedri, Aug. liberti Fabularum Aesopiarum libri V.
Notis illustravit in usum Serenissimi Principis Nassavii
David Hoogstratanus. Amstelaedami, Ex Typographia
Francisci Halmae, MDCCI [1701]. fol. *8. KBH 139 C 16.]


CV.

IN FUNERE

JACOBI WILDII,

Rei Maritimae, quae Amstelaedami curatur, à rationibus.

TE gemitus inter, Wildi, fletusque tuorum
    Jam vitae saturum longa senecta rapit.
Accessit morbi fera vis, & dira podagra
    Contundens saevis morsibus articulos.
(5) Heu ubi nunc come ingenium, gratique lepores,
    Et quidquid dulces jungit amicitias!
Heu ubi nunc proni niveo de pectore sensus!
    Heu ubi nunc candor nudaque verba dolo!
[p. 276]
Te Charites lugent, luget Romana vetustas,
    (10) Quaeque caret Domino gaza opulenta suo;
Gaza novam lucem tenebrosis addere rebus
    Promta, ubi nox horret & sine luce dies.
Te proles numerosa gemit, sentitque dolorem
    Quae patuit doctis officiosa domus.
(15) Jam quoque Moschorum late qui regnat in oris
    Audiet ex nato funera moesta tuo,
Nomine qui patriae peregrinum missus in orbem
    Tutatur patriae remque decusque suae.
Audiet, & pariter te deplorabit ademtum,
    (20) Et bona verba tibi ferre jubebit amor.
Mors tua, si quid id est, nobis quoque pectora rodit.
    Saepe meo, Wildi, nomen in ore tuum est.
Saepe tibi dico rapto bene: saepe precamur
    Ut bene composito sit tibi terra levis:
(25) Nec tibi tempestas turbet nimbosa quietem,
    Nec Boreae noceat, nec Jovis ira tibi.
Clamamusque simul: Cari requiescite Manes
    Et damus ad tumulum florea serta tuum.
Nec cinis interea ex toto tua nomina condet,
    (30) Sed meritus nostro carmine crescet honor.
Quique dies terrae gremio tua credidit ossa,
    Semper honoratus, semper acerbus erit.


[p. 277]

CVI.

PETRO D’ ORVILLE,

Quum in Leidensium Academia supremos in utroque Jure honores consequeretur.

DIcebam, Nil non exempla domestica possunt,
    At parvam es dictis visus habere fidem.
Interea dum Mercurii, dum sacra capessis
    Musica, Castaliis pectora plenus aquis,
(5) Frater in eloquio versatus & arte forensi
    Legiferae sequitur jura sacrata Deae.
Nec mora, praesentem Divae est expertus amorem,
    Et cinxit meritum fronde virente caput.
Sensimus ex illo, quantos conceperis ignes,
    (10) Sensisti stimulos non tuus ipse novos.
Ipsa Themis dotes agnoscens pectoris alti
    Sub signis, dixit, militet ille meis.
Protinus ad leges tua sese industria flexit,
    Armaque verbosi fortia, Petre, fori.
(15) Eia age, felici res alite fortiter acta est.
    Eia age, sperata est palma relata tibi.
Eia age, te poscunt trepidorum vota reorum,
    Sunt tibi, quos armis consiliisque juves.
Sic laudata premes cari vestigia fratris,
    (20) Et domui fies altera fama tuae,
Utere sic votis, sic plausibus utere nostris;
    Prosperaque aetatis tempora semper age.


[p. 278]

CVII.

In Viri Spectatissimi

JOANNIS JACOBI MAURITII,

Reip. Purmerendanae Syndici

OTIA JURIDICA.

ATtica qualis apis nova mella in cortice querno
    Condit, & intentis viribus urget opus,
Talis Mauritii virtus per singula fertur,
    Quae Latium doctis continet in foliis,
(5) Quae Graji chartis commendavere magistri,
    Servatura suum tempus in omne decus.
Sic urbis commissa sibi dum jura tuetur,
    Juridici dignum nomine scribit opus,
Sic decus & pretium veri scrutatur & aequi,
    (10) Quaeque meret virtus praemia,*quaeque refert.
Et Romanarum pandens mysteria legum
    Bis gemino Patriae munere praestat opem.
Inde simul prodit priscorum oracula vatum
    Miscentum variis seria multa jocis.
(15) Nec minus edicit, quod porticus alta Lycei,
    Quod doceat Babylon, ingeniumque Tyri.
Haec illi solvunt mordaces otia curas,
    Otia laudandae dulcia pigritiae.
Hinc sibi dum quaerit solatia grata laboris,
    (20) Nil credit voto plenius esse suo.
Salvete, ô Flores, salvete ô roscida mella,
    De teneris violis edita, deque rosis.
[p. 279]
Vos domino laudem, vos conciliatis honorem,
    Et datis à sera posteritate legi.
(25) Vivat & extentos ducens feliciter annos
    Materiam famae praebeat usque novam.


CVIII.

In memoriam

SICCATI BEMSTERAE LACUS

Reverso seculo celebratam

a. d. XXX Julii M.D. CC. XII.

Ad

Virum Amplissimum

JOANNEM VAN DE POLL,

QUas non terra vices mutat volventibus annis!
    Quae non coguntur sata subire dies!
Quod modo squamigeris spatium campusque dabatur
    Piscibus, in segetes vidimus ire novas.
(5) Exultant segetes: laetis bos ludit in herbis,
    Et justo messem foenore reddit ager.
Tale tulit pretium navorum industria patrum.
    Postgeniti hoc pretio turba beata sumus.
Sed bene quum pateant vani ludibria mundi,
    (10) Et certi vasto constet in orbe nihil,
Quis scit an in veterem sint cuncta abitura ruinam,
    Quodque solum nunc est fiet, ut ante, salum?
[p. 280]
Hinc bene provisum est haec ne gravis obruat aetas,
    Neu pereant undis jugera culta novis.
(15) Nam duraturo ponit monumenta metallo
    Pollio, cumque suis grande coronat opus:
Majorum ut curam cognoscant inde minores,
    Et memori fixam mente tenere velint.
Atque inter calices celebrat dulcemque Lyaeum
    (20) Festivum votis auspiciisque diem.
Dii faciant longa viventes pace coloni
    Promoveant studio commoda parta suo.


CIX.

Viro Amplissimo

JOANNI DE WITT,

Societatis Indiae Curatori, in salo ad Texelam
commoranti.

ECquid, dum ventis illic jactaris & undis,
    Wittiade, nostri vivis, ut ante, memor,
Atque inter calices & dulcis dona Lyaei
    Haec genio, dicis, pocula libo tuo?
(5) Quicquid id est, nostrae tua menti occurrit imago,
    Estque tuum crebro nomen in ore mihi.
Vive precor: tibi sic lentas Vlamingius horas
    Alloquiis fallat decipiatque suis:
Aut docto cupidas tibi carmine mulceat aures,
    (10) Nereïdas mediis detineatque vadis.
Sic mihi sit, reduces quando venietis in urbem,
    Adspectu caro colloquiisque frui;
Divulsosque animos concordi pace ligare,
    Processus habeant haec mea vota bonos.


[p. 281]

CX.

Viro Perillustri

JOANNI VAN DE POLL

CONSULI

Fausti anni apprecatio.

GRatia sit superis: Jani rediere Kalendae,
    Et perstant domui prospera cuncta tuae.
Laetitia exultat populus, te sospite, Consul:
    Laetor ego, populi pars quoque parva tui.
(5) O quoties pro te fudi pia vota precesque,
    Quid tibi deberem nocte dieque memor.
Audiit & jussit coelum pia vota valere,
    Verbaque successu non caruere suo.
Nunc quoque rite precor (quid enim nisi vota rependam?)
    (10) Ut tibi sit salva Conjuge salva domus:
Ut natis, ubi sunt similes tibi, debita reddat
    Praemia Virtutem qui comitatur Honor.
Omnia sic tibi sint felicia: seque senectus
    Proferat in longum Nestoreosque dies.
(15) Sic amet & clarum meritis Res publica laudet,
    Virtutesque tuas invidia ipsa probet;
Hac spe continuant cives sua vota, sibique
    Praesidio spondent omnia laeta tuo.
Haec admitte tui, Consul, bona verba clientis:
    (20) Sum tuus, & mihi lux dum superabit, ero.


[p. 282]

CXI.

IN OBITUM IMMATURUM

Spectatissimi Viri

GULIELMI DUIRCANTII,

ICTI.

Curiae Australis Hollandiae nec non tribunalis
    aquatici Dordracensis Judicis: Capituli divi
    Martini seu Ecclesiae Cathedralis Trajectinae
    Canonici, &c. &c,

AT Gulielme jaces te primo flore juventae
    Persephone dira sustulit atra manu.
Non aliter teneri velluntur ab arbore foetus,
    Non aliter vernam decutit aura rosam.
(5) Nec te servavit dilecti gloria Pindi,
    Nec te Pieriis nectere verba modis.
Ah dotes periere tuae, periere lepores.
    Omnia mors atrox & cinis ater habet.
O Charitum decus, ô nostri nova gloria Phoebi,
    (10) Clausisti extremum flendus in orbe diem.
Spes quoque me miserum nimium spes vana fefellit,
    Et rupit nostrae foedus amicitiae.
In pia concordes coïerunt vincula dextrae.
    Applausit vinclis Musica turba novis.
(15) Flere lubet, justo juvat indulgere dolori.
    Hoc mandat pietas, hoc jubet alma fides.
Mors tamen est frustra. Jugi Duircantius aevo
    Sive suo vivet carmine, sive meo.
Continue
[p. 283]

SYLVAE.



[p. 284: blanco]
[p. 285]

DAVIDIS HOOGSTRATANI

SYLVARUM

LIBER.

_____________________________

I.

In funere

Serenissimi ac Potentissimi

PRINCIPIS

GULIELMI III.

BRITANNIARUM REGIS.
INgenti nuper concussa Britannia luctu
    Reginae flevit tristia fata suae.
Consumtis nondum lacrimis nova causa doloris
    Nascitur: indulget fletibus illa novis.
(5) Scilicet occubuit miserando funere mersus
    Gulielmus magnis non leve nomen Avis,
Martius Heroum sanguis, quem bella tonantem
    Hostiles toties extimuere manus.
Heu lethi vis infesta, heu crudelis jura
    (10) Parcarum, nullis effugienda modis!
[p. 286]
Agnoscit dirum stupefacta Batavia vulnus:
    Agnoscit damnum, terra Britanna, tuum.
Nec minus atroci pectus percussa dolore
    Confundit fletus fletibus ipsa tuis.
(15) Tristitia & graditur nostras invisa per urbes:
    Nostra etiam luctu perpete rura sonant.
Deplorat casum Tamesis turbatus acerbum:
    Naïadum lacrimis immaduere genae.
Haec etiam Mosa & Rhenus lamenta sequuntur,
    (20) Et reddunt querulos aequora nostra sonos.
Belgica dilectum a teneris veneratur alumnum,
    Et memor illius strenua facta colit.
Illius memorat virtutes Belgica: dotes
    Illius excelsas nocte dieque refert.
(25) Illum unum celebrat, quem non ingrata fatetur
    Praesidium rebus grande fuisse suis.
Illum unum celebrat, cui tempora nulla dederunt,
    Illum unum, cui sunt nulla datura parem.
Nunc vitae satur in sedes felicior ivit
    (30) Aethereas. Illic gaudia laetus agit.
Illic insignes spectat virtute parentes
    Coelicolis mistos, Auriacosque Duces.
Illic extinctos pro libertate Batava:
    Illic dilectae conjugis ora videt.
(35) Te cuncti interea, Rex magne, dolemus ademtum
    Auxilio orbati consilioque tuo.
Hei mihi quid restat? Dum nos, fortissime rerum,
    Deseris, in solo spes super una Deo est.
Ipse Deus, Deus ipse tuos te armavit in hostes,
    (40) Victricique dedit sceptra tenere manu.
Ille idem, dum tu nullis reticeberis annis,
    Dumque tuas laudes omnia saecla canent;
[p. 287]
Ille idem nobis justas in praelia vires
    Conferat: ille sua nos tegat ipse manu.
(45) Sic liget unanimes constans concordia cives,
    Quique hominum mulcet pectora mitis amor.
Hoc solo auxilio saevos superavimus hostes
    Saepius: hoc solo libera turba sumus.
Res Batavûm hoc solo stabit, laetosque triumphos
    (50) Hinc petet, hostiles despicietque minas.


II.

FREDERICI I.

AUGUSTISSIMI

BORUSSIAE REGIS

Felix in Urbem Amstelaedamum adventus.

PRopago Brenni, Patris effigies sui
    Similisque virtus, Amstelae
Ingreditur Urbs moenia, & vultu suo
    Animos serenat civium.
(5) Melius nitere sol videtur protinus,
    Et ire gratius dies.
O laetus, o optatus, o felix dies,
    Cressaque signandus nota!
Sublime profert Amstela e vadis caput,
    (10) Tantique gestit Hospitis
[p. 288]
Os intueri, cujus in virtutibus
    Defixus haeret, quas tuba
Late sonanti Fama perpetuo canens
    Totum per orbem distulit.
(15) Invicte Princeps, cujus auspiciis dies
    Festivus urbem recreat,
Invicte, salve. Totus Artium chorus
    Gratatur adventum tibi,
Et te patronum suspicit praesens suum,
    (20) Dotesque divinas colit.
Te provehentem pacis artes praedicat
    Et laeta Musarum sacra,
Mavortia quamvis potentem dextera,
    Quamvis triumphis inclitum.
(25) Hinc ora tot diserta consilii tui
    Tuaeque vim prudentiae
Ad alta tollunt astra, resque fortiter
    Duellica gestas manu.
Sed quis Gradivi facta describat tui,
    (30) Illustre Principum decus?
Sensere vires Ister & Rhenus tuas:
    Sensere Thraces efferi.
Sensere, dum tormenta vi magna quatis,
    Arces adiri imperviae,
(35) Urbesque fortes, & sui loci situ
    Capi negata moenia.
Perrumpis omne quod tibi injecit moras
    Ictu tuorum fulminum.
[p. 289]
Sententiae dat testimonium meae
    (40) Devicta nuper Insula,
Quae serta fecit de nova lauro tibi,
    Et addita est titulis tuis;
Exercitu fremente frustra Gallico,
    Fremente Burgundo Duce.
(45) Sic laeta crescit fama virtutis tuae,
    Volatque per mundi plagas.
O Christiani gloria ingens nominis!
    O magna cura Coelitum!
O jam corona cincte Regali caput,
    (50) Novum Borussiae jubar,
Te fata servent sospitem diu tuis,
    Et publicae servent rei:
Faciantque magna jam minantem Filium
    Aequare dotibus Patrem.
(55) Hoc aequa rebus, magne Rex, tuis Deum
    Omnis rogat Britannia.
Hoc tota votis omnibus Germania:
    Hoc tota poscit Belgica.


[p. 290]

III.

AD

Serenissimum ac Celsissimum

ARAUSIONENSEM AC NASSAVIUM

PRINCIPEM

JOANNEM GULIELMUM
FRISONEM,

Cum ei Phaedri Fabellas dedicaret.

DIgna Parente tuo soboles, clarissime Princeps,
    Spes Patriae, Princeps, praesidiumque tuae,
Accipe pacato quos mittimus ore libellos.
    Munera sunt studiis non aliena tuis.
(5) His nempe in foliis aevi sapientia prisci,
    Quae modo cunque damus, prodigiosa latet.
Illa senis Phrygii producta e pectore quondam
    Ingenium Phaedro materiemque dedit.
Spiritus hic alto tactus de culmine Pindi
    (10) Incepit variis luxuriare modis.
Et modo jucundo ludunt animalia ritu,
    Et fundunt falsis non sua verba jocis.
Et modo in historiis quaerit sibi seria veris,
    Lectorem oblectans erudiensque suum.
(15) Altius hinc surgit, & tota theatra videtur
    Majestate operis posse movere sui.
[p. 291]
Denique quicquid agit, proventu divite praebet
    Judicii nusquam deficientis opes.
Quin & laetitiae nactus de nomine nomen
    (20) Attrahit illecebris pectora cuncta suis.
Te quoque, dum, Gulielme, petis Parnassia Tempe,
    Te capiat numeris, detineatque suis.
Excipe sub levibus fabellis sacra tegentem
    Praecepta, in vitae commoda magna tuae.
(25) Haec quoque sunt, cum justa virum te fecerit aetas,
    Praesidium rebus grande futura tuis:
Tunc etiam, patriis ubi conspiciendus in armis
    Ardua pro patriae bella salute geres:
Cum Frisonum fortes cogens in praelia turmas
    (30) Prostrato referes victor ab hoste pedem:
Et castris adsueta tuis Victoria lauros
    Ad te formosa deferet ipsa manu:
Tunc etiam, quando populorum frena tenebis,
    Et tibi subjectis jura colenda dabis.
(35) Sic vigil usque tuis adsit prudentia coeptis,
    A te calcandae duxque comesque viae.
Sola tuos virtus regat impellatque labores.
    Haec sit meta tuis una petenda rotis.
Illa dies veniet (si non praesagia fallunt
    (40) Me mea, si superest vatibus ulla fides)
Qua proavis, Gulielme, tuis magnoque Parenti,
    Felix sidereae quos tenet ora plagae,
Fas erit e coelo dignum spectare nepotem
    Tentantem validâ praelia dura manu.
(45) Illum cernere erit sua per vestigia ferri,
    Cernere erit simili laudis amore rapi.
Tunc ego, qui tenues ad te nunc defero lusus,
    Tentabo Heroïs altius ire modis.
[p. 292]
Teque tuosque canam, si non mihi laevus Apollo
    (50) Ingenium nobis & tua facta dabunt.
Perge tenax modo propositi. Tibi gloria victrix
    Sola rogi meritis praemia digna parat.


IV.

IN REGIA SOLENNIA

diei festi XVIII mensis Januari M DCCIII.

QUO

FREDERICUS I.

AUGUSTISSIMUS BORUSSIAE REX

Non magis Inaugurationis suae, qua sceptrum adeptus est, quam magni Patris memoriam renovabat.

ANnua festivae redierunt tempora lucis,
    Tempora festivo carmine digna cani.
Tempora lucis eunt, qua tota Borussia gaudet,
    Quam celebrat, votis prosequiturque suis.
(5) Scilicet haec lux est, solio qua clarus in alto
    Praeluxit magnis Rex Fredericus Avis.
Exultant urbes, exultant persona rura,
    Exultant mediis flumina laeta vadis.
Auspiciis loca cuncta fremunt votisque precantum,
    (10) Augusta ut crescat tempus in omne Domus:
Ut virtute sua superato fortiter hoste
    Multiplicet lauros accumuletque suas.
[p. 293]
Hinc displosa sonant aera, hinc diverberat auras,
    Et dat laetitiae publica signa fragor.
(15) Hinc late lucent rutilae per compita flammae.
    Dicuntur laetâ prospera verba die.
Proque sua patria cuncti patriaeque Parente
    Ducunt votivo pocula plena mero.
Nos etiam Batavi, nos causa tangimur illa,
    (20) Parsque sumus populi parva precantis idem.
At Rex hos inter plausus & vota suorum,
    Et tam jucundâ gaudia nata die,
Se superat, magni & Genitoris imagine captus,
    Quam celsa aethereae jam tenet ora plagae,
(25) Aeternum Heroï monumentum ponit in aere,
    In quod mors poterit juris habere nihil.
Gulielmus redivivus adest, memorabile nomen,
    Sublimique sedet conspiciendus equo:
Ille ingens famâ, & dudum pars maxima famae,
    (30) Qui valido Odrysias robore fregit opes,
Qui signa extremas victricia vexit in oras,
    Imposuitque suis laurea serta comis,
Orbis amor, quamvis saevo metuendus ab hoste,
    Et certa afflictis gentibus orta salus.
(35) Gulielmus redivivus adest, & praemia spectat
    Inclita, virtuti jure dicata suae.
Rem magnam praestas: per te nova vita Parenti
    Redditur, o regum gloria magna, tuo.
Hinc etiam, Frederice, tui extenduntur honores,
    (40) Et cumulat titulos Patria fama tibi.
Scilicet optatae commendant sacra diei
    Et majestatis & pietatis opus.


[p. 294]

V.

In

Viri Nobilissimi atque Amplissimi

MENSONIS ALTING,

URBIS GRONINGANAE CONSULIS,

NOTITIAM GERMANIAE,

Altera jam parte auctiorem.

EMissa auspiciis Altingi scripta secundis
    Coeperunt Batavo nuper in orbe legi.
Excepit longo victuras tempore chartas,
    Et posuit merito Fama benigna loco.
(5) Hinc animi crevere viro: juvat ire per undas
    Altius, & pleno vela movere mari.
Inclita se quantis effert Germania rebus!
    Quantis conspicuum tollit in astra caput!
Nostra etiam late partes descripta per omnes
    (10) Belgica stat titulis ambitiosa suis.
Et campi, & colles, & tot castella, tot urbes,
    Et nemora, & variis flumina scissa viis,
Et prisci totidem belli monumenta togaeque,
    Omnia sunt veris significata locis.
(15) Temporibus distincta suis, signata tabellis,
    Perfecit doctus disposuitque labor.
Quaeque per annales veterum patefacta fuere,
    Effulgent curis irradiata novis.
Protinus errorum spissae fugere tenebrae,
    (20) Et rediit pulsa nube serena dies.
[p. 295]
Salve culte liber: volitare per ora virorum
    Incipe doctorum: jam tibi plana via est.
Incipe: quod metuas non est: non dira cruentae
    Invidiae poterunt tela nocere tibi.
(25) Quod metuas non est saecli fastidia, tutus
    Ingenio domini tempus in omne tui.
At tibi quas tandem referet, clarissime consul,
    O decus, o patriae, quam regis, urbis amor;
Quas tibi tot meritis devincta Batavia grates?
    (30) Quî tibi virtutis praemia justa feret?
Te dulces uno celebrantes ore Camoenae
    Imponunt capiti laurea serta tuo.
Te Vahalis, te Lecca, Amasisque celebrat & Albis,
    Te Mosa, te Rhenus, quo decet ore, sonat.
(35) Unsingisque pater, tibi qui sua nomina debet,
    Effert e mediis laetius ora vadis.
Te juga, te saltus, te devia rura loquuntur,
    Te rivi, motis te nemus omne comis.
Sensere Heroum veterum tua munera manes,
    (40) Gavisi ad laudes post sua fata novas.
Ante alios merito Civilis jure triumphat.
    Gestit in Elysiis nobilis umbra choris.
O felix studii, patriam qui sedulus urbem
    Dum curas, dignum Consule condis opus!
(45) Sic olim rexit Romanam Tullius Urbem,
    Sic sua postgenitis scripta legenda dedit.
Te quoque posteritas longum transmittet in aevum,
    Inscribet fastis & tua facta suis.
Vive, precor, felix, Vir magne, interque clientes
    (50) Me sine, si mereor, nomen habere tuos.


[p. 296]

VI.

In

Obitum Viri Summi*

JOANNIS GEORGII GRAEVII.

GRAEVIUS, immenso nomen memorabile mundo,
    Graevius, Aonidum maxima cura, jacet,
Doctrinae princeps unus, cui Graja vetustas,
    Cui Latia excelsum nomen habere dedit:
(5) Cui pridem Tyros & Babylon sua sacra reclusit,
    Et terra Inachiâ nobilitata Dea,
Et Stagira sagax, & porticus alta Cleanthis,
    Et Stoa nominibus facta superba suis.
Ah jacet, ah jacet Ausoniae facundia linguae,
    (10) Coelestique madens nectare lingua tacet.
Dextra riget, quae victuras in saecula chartas
    Ingeniique alti tot monumenta dedit.
O lux infesta, o atro signanda lapillo!
    O nimium tristi squalida nube dies!
(15) Ductorem luget fidum studiosa juventus,
    Nescia quod fugiat quodve sequatur iter.
Hanc totum tristis mortem fert fama per orbem.
    Scilicet ad cunctos pertinet ille dolor.
Rhene pater, tantae quem proximitate ruinae
    (20) Infandi luctus maxima damna tenent,
Rhene pater, potes hoc casu compescere questus,
    Nomine defuncti nomen adepte tuum?
Non potes, at fundis lacrimarum flumina tota,
    Et tuus hinc auctis labitur amnis aquis.
[p. 297]
(25) Flet tecum Phoebus, flet tecum casta Minerva,
    Et cum blandiloquo Suada diserta Deo.
Tullius ipse brevi totus revocandus ab umbris
    Plorat, & infidam spem videt esse suam.
Invidit nobis istos mors dira labores,
    (30) Et sacrum foedo crimine rupit opus.
Nil tamen effecit. Surgens de funere major
    Graevius assidua laude superstes erit.
Graevius aeterno Famae celebrandus ab ore
    Vivet, Lethaeis non rapiendus aquis.
(35) At vos, qui doctum rixis convellitis orbem,
    Phoebeo ardentes nomen habere choro,
Dum fletis casus hominum sortemque caducam,
    Dum fletis clari tristia fata viri,
Quem candor, quem commendat sine crimine virtus,
    (40) Et nullo laesus tempore pacis amor,
Discite ab exemplo, quo non praestantius ullum
    Vidistis, numquam moribus esse feris.
Discite, & ossa Viri violis hederaque virente
    Spargite, & ad tumulum debita serta date.


[p. 298]

VII.

In

RARISSIMAM RERUM NATURALIUM
SUPELLECTILEM

A

LAEVINO VINCENTIO

COLLECTAM.

QUam juvat arcanas Naturae discere leges,
    Scrutarique vagas, quas habet illa, vices!
Seu modo producit variis animalia formis,
    Quae polus, aut tellus, aut maris aequor alit;
(5) Seu folia atque herbas vario sub sole calentes,
    Aeternas venae luxuriantis opes.
Quo mentem intendas animi, quo lumina flectas,
    Mirandi quid non illa decoris habet?
Et creat, & pingit, centumque coloribus usa
    (10) Innumeris ludit ingeniosa modis.
Quid tamen haec prodest miracula noscere rerum,
    Et posita ante oculos omnia habere suos?
Quid prodest etiam Naturae noscere cursus,
    Si non Naturae cognitus auctor erit?
(15) Ille his in foliis, ille his se prodit in herbis:
    Auctorem referunt singula visa suum.
[p. 299]
Hunc tibi proponit tabulis Vincentius istis:
    Hunc animo infixum tu quoque semper habe.
Sic dum coelestes avidus mirabere dotes,
    (20) Vincentî laudes, quo decet, ore, canes.
Ille tuos hunc thesaurum collegit in usus:
    Ille patere tibi tot monumenta facit.
Nec tamen haec cuncta exsequitur sine compare cara:
    Aequiparat justis laudibus illa virum.
(25) Illa virum incendit stimulata cupidine pulcri,
    Quaque potest illi dote placere placet.
Omnia discernit, discretaque in ordine ponit
    Omnia, praescriptis constituitque locis.
Non aliter dulci distendit nectare cellas,
    (30) Et mella in querno cortice condit apis.
Vivat, & extentos cum conjuge protrahat annos,
    Nomen & a rara sedulitate ferat.


[p. 300]

VIII.

NUPTIIS

Amplissimi ac Nobilissimi Viri
BERNARDI GULIELMI
PLOSII

AB AMSTEL,

Urbis Trajectinae Consulis ac Senatoris,

Et Nobilissimae Virginis
BRIGITTAE LESTEVENON.

ITe Dionaei fratres, Cythereia juventus,
    Festaque odoratis nectite serta comis.
Haec est vestra dies, haec est gratissima vobis,
    Haec est festivo carmine digna cani.
(5) Plosius est magno Brigittae incensus amore
    Sacra parat vobis, vestraque templa petit.
Templa petit voti reus, & sua commoda, Divi,
    De vestra agnoscit se retulisse manu.
Auspiciis tandem vestris pulcerrima virgo,
    (10) Illa puellaris lucida gemma chori,
Auspiciis vestris placidam se praebet amanti,
    Admittens blandas aure favente preces.
Atque expugnari mentem sibi passa pudicam
    Succumbit, flammis praeda futura novis.
(15) Ipsa Venus curas & edentis pectora nubes
    Tristitiae celeri jussit abire fuga.
[p. 301]
Nunc lacrimae finem, nunc vulnera mentis habebunt,
    Quaeque vehit secum taedia durus Amor.
Nulla mora est: laeti veniunt ad foedus amantes,
    (20) Et subeunt casti jura marita tori.
Gaudia se produnt, venturorumque nepotum
    Spem sumit titulis utraque fulta domus:
Clara domus, priscae quam nobilitatis origo
    Extulit, & magnum nomen habere dedit:
(25) Propria quam virtus, virtus commendat avita,
    Saecula quam numquam passa fuere mori.
Illustres animae, coeli super arce receptae,
    Amstelii quondam nomina magna soli;
Sedibus e superis vestro adspirate Nepoti,
    (30) O animae, & testes foederis este novi.
Adspirant placido vultu, laetique triumphant.
    O fausta, ô omni parte beata dies!
Exultant cives: dicunt bona verba faventes,
    Et cuncti votis publica vota juvant.
(35) Trajectina suas urbs turres altius effert.
    Hanc lucem fastis inserit illa suis.
Jamque oculos optat dilecti pascere vultu
    Consulis, & Sponsae, quos modo junxit Hymen.
Ipse parat reditum: coïere in foedera dextrae,
    (40) Debitaque optato sacra peracta die.
Augurium felix! adstans Concordia sacris
    Sternuit, & Sponsis omina laeta dedit.


[p. 302]

IX.

D. M.

REGNERI STAPELII

S.

VIrtutis altae fama, quam non pravitas
    Corrupit aevi, & aureus
Candor, fidesque, qualem inornatam sua
    Tulere quondam saecula,
(5) Dotesque rarae, quîs eras carus tuis,
    Stapeli, & Artium choro,
Tibi monumentum construunt perennius,
    Quam conderet marmor gravi
Pretio superbum. Turba te clientium
    (10) Suspirat ereptum sibi,
Reique tristes, quosque re praesens soles
    Juvare vel solatio.
Salvete manes. Nulla vos turbet dies,
    Sed pacis aeternae quies
(15) Curis solutos omnibus demulceat.
    Paterna sic virtus eat
In filium Parentis effigiem sui,
    Quem fata sospitent diu.


[p. 303]

X.

DE EODEM.

STApelius fessus rerum, litesque perosus
    Rixantum, & duri jurgia rauca fori,
Ah satis est, inquit, Patrium repetamus Olympum:
    Pax animo praestet otia grata meo,
(5) Pax semper fida, & nullo turbanda tumultu,
    Aligerûm qualem turba beata colit.
Audiit, atque virum coelesti sede recepit
    Aeternae pacis conditor ipse Deus.
Sola super fama est: hac nostra vivit in urbe,
    (10) Amstelii columen grande decusque fori.


XI.

DE MORTE

SERENISSIMAE AC POTENTISSIMAE

SOPHIAE CAROLAE

BORUSSORUM REGINAE
AD AUGUSTISSIMUM REGEM
FREDERICUM

ELEGIA.

FAma tuae dextrae illustres cantare labores
    Adsueta, & palmas, Rex Frederice, tuas:
[p. 304]
Nunc sibi dissimilis, subitoque incensa dolore
    Ah Sophiae narrat tristia fata tuae.
(5) Occidit illa tibi quondam carissima conjux,
    Illa animi requies deliciaeque tui:
Nunc eheu dolor & luctus, nunc longa querela!
    Quae bona, quot dotes mors inopina rapit!
Quantaque majestas isto, quae gratia formae,
    (10) Quam nivei mores disperiere die?
Quam come ingenium, jucundaque copia fandi,
    Et lepor & candor, nec dubitata fides!
Aula decus tantum sibi lamentatur ademtum:
    Urbs quoque se queritur dote carere sua.
(15) Luget & extinctam Germania: luget & omnis,
    Quae regitur sceptris, qua patet, ora tuis.
Nos quoque, quos tangunt tua, Regum maxime, damna,
    Defunctae lacrimas, munera justa, damus.
Illa tamen coeli celsa super arce recepta
    (20) Jam fluxas vani despicit orbis opes.
Cunctaque fallacis spernens ludibria terrae
    In solo ponit gaudia spemque Deo.
Cumque Deo aetherea regnans spatiatur in aula,
    Quo sua jam virtus fecerat ante viam.
(25) Haec illi multo sapientia creverat usu:
    Haec faustum Sophiae nomen & omen erat.
Mira loquor. Quicquid quondam docuere Lycaea,
    Et quicquid Samii dogmata sancta Senis,
Scriptaque Aristotelis, divini & scripta Platonis,
    (30) Nôrat, pectoribus condideratque suis.
[p. 303 bis]
Naturae & norat leges, & semina rerum,
    Et solis cursus sidereasque vias.
Inde per historias animo grassata virili
    Discebat regum facta vagasque vices,
(35) Et varios hominum casus, bellique pericla,
    Alteriusque malo posse cavere suum.
O quoties oris patuit facundia culti!
    O vox, o dulci nectare lingua fluens!
Quid raras referam dotes, artesque Minervae,
    (40) Quaeque Semiramias dextera vincat acus?
Pro me dulcisoni cantus modulamina, pro me
    Haec loquitur variis purpura picta modis:
Innocuusque animo concessus in otia lusus
    Temporibus curas pellere nata suis.
(45) Haec quoque laude sua non destituenda fuerunt,
    Quoque animum rursus pasceret illa dabant.
Quodcunque attigerat, stimulata cupidine pulcri,
    Complexa ingenio protinus omne suo est.
Cumque aliis longo experientia tempore crescat,
    (50) Haec illi virtus contigit ante diem.
Materies fuit haec, rerum qua grata Parenti
    Duceret aetatis tempora laeta suae.
Sic cunctis ejus fulsit prudentia rebus.
    Sic pia, sic felix tempus in omne fuit.
(55) Exemploque tuo longos firmata per annos
    Quo praecedebas instituebat iter.
Ergo memor generis regali ab origine ducti
    Heroas numquam degeneravit avos.
Et laudata pari servans vestigia gressu
    (60) Extulit antiquae stemmata magna domus;
Scilicet a teneris Matris formata per artes,
    Qua sua nil umquam sanctius aula tulit.
[p. 304 bis]
Praestabat dignam tali Genetrice puellam
    Filia, mox tali digna futura Viro.
(65) Utque piae Matri promittunt fata coronam,
    Sic illi coelum sceptra ferenda dedit:
Sceptra (vide casus) animo obversata tenello
    Jampridem, & certis significata notis.
Talibus auspiciis magno bene juncta marito
    (70) Totius regni vixit & orbis amor.
Nunc mercede sua felix in saecula vivet,
    Mixtaque coelitibus, gaudia semper aget.
Vivet & in terris, quamvis erepta sit illis,
    Pectoribus populi non abitura sui.
(75) Atque illic certe monumentum majus habebit,
    Nobile quam marmor, quod teget ossa, dabit.
Nec satis haec tibi sunt monumenta perennia: majus
    Nobiliusque moves, quod stupet orbis, opus.
Urbs nova, quam condis, caput alta ad sidera tollet,
    (80) Nomine Reginae jure superba suae.
Sic illam noscent post saecula longa nepotes,
    Et multum referent de pietate tua.
Sic Mausolaei cedet tibi fama sepulcri.
    Tutus ab aetatis dente erit ille labor.
(85) Haec tibi submoveat conceptos causa dolores:
    Haec pellat fletus tristitiamque tuam.
Sic precor ut Nato incolumi, regnoque quieto,
    Fila tibi Parcae prosperiora legant.


[p. 305]

XII.

In

FREDERICI  I.

BORUSSIAE REGIS

EFFIGIEM.

EN nitet artifici magnus Fredericus in aere,
    Coelicolas inter non leve nomen avos.
Quanti animi roburque viro, quem tollit ad astra
    Gloria, & invictae dura per arma manus!
(5) Illas Threicii senserunt regna Tyranni,
    Senferunt passi vincula dura Getae.
Quanto nunc virtus animosius ista feretur,
    Cui Deus ex merito sceptra tenere dedit!


[p. 306]

XIII.

IN SOLENNIA

SAECULARIS JUBILAEI

ACADEMIA FRANCOFURTENSIS AD VIADRUM,

AUSPICE

FREDERICO  I.

BORUSSIAE REGE

EXERCITUUM ET MUSARUM PARENTE,

AC

RECTORE MAGNIFICENTISSIMO

FREDERICO GULIELMO

PRINCIPE JUVENTUTIS,

Celebrata a. d. XXVII. Aprilis, Anno M DCC VI.

AUspiciis tandem rediit felicibus ingens,
    Quam tibi gratamur, Rex Frederice, dies.
Illa dies rediit duo post jam saecula, Pallas
    Quam sibi sacravit, Thespiadumque chorus:
(5) Cum domus ingenuis tradendis artibus apta
    Surgeret ad ripas, Odera clare, tuas;
Surgeret, & largo proventu nomina magna
    Ederet, ingenio conspicienda suo..
Hinc tua diffusa est per cunctas gloria gentes,
    (10) Crevere hinc tituli, Teutoni terra, tui.
[p. 307]
Cumque tuo exemplo sacraria plura paterent,
    Barbaries cunctis est procul acta locis.
Hinc sua constat adhuc Joachimo fama celebri
    Nestorei quondam dotibus eloquii.
(15) Is profugas primus Musas excepit, & illis
    A se fundata fecit in aede locum.
Quot juvenes, ingens quos egerat ardor honesti,
    Ad nova festinum sacra tulere pedem!
Inde seges nata est doctorum laeta virorum,
    (20) Quorum posteritas jam monumenta legit.
Nec potuit certe, quamvis ferus omnia perdat,
    Inceptum Mavors attenuare decus.
Ad partes Heliconiadum quoque cura Sabinus
    Venit, & auxilium protinus ipse tulit.
(25) Ille labor vivet per saecula cuncta, Georgi,
    Aoniae donec sunt in honore Deae.
Felices, quibus haec licuit cognoscere coram,
    Atque animos varia pascere posse dape.
Non altae tantum turres, non ardua tecta,
    (30) Non urbis facies hospitis ora trahit,
Non vicina urbi multo juga consita Baccho,
    Quique suas fontes ejaculantur aquas,
Piscosique lacus, & stagna virentia musco,
    Et mons de vatum nomine nomen habens;
(35) Quantum raptabant aures monumenta Quiritum,
    Quantum quas Hellas prisca reliquit opes.
Nunc hanc laetitiam renovat gratissima fama,
    Nec statuit justis plausibus illa modum.
[p. 308]
Agnoscunt voces laetata Lycaea faventes:
    (40) Et pariter festo dant bona verba die.
Exultat longo divisa Britannia ponto,
    Gaudiaque haec censet trans mare digna peti.
Nos quoque, si quid id est, nos causa tangimur illa.
    Nos juvat & plausus continuare novos.
(45) Nos juvat & votis felicibus addere vota,
    Et non fucata fundere mente preces,
Gloria ut accrescat doctarum prisca Dearum,
    Et pateat castis artibus ista domus,
Pieridum formosa domus, domus inclita, vatum
    (50) Festivo semper carmine digna cani;
Fortunata domus, cujus, dum vescitur aura,
    Et decus & columen Rex Fredericus erit:
Qui laudes patrias, qui laudes auxit avitas,
    Intulit inque suam regia sceptra domum.
(55) Scilicet id praedicebas, Joachime, futurum,
    Ut de postgenitis ille vel ille tuis
Purpureo tectus velamine sceptra teneret
    Regia, praelustres & superaret avos.
Evenere: tuum coelesti ex arce Nepotem
    (60) Regia pro meritis sceptra tenere vides.
Illius aeternus rerum pater augeat annos,
    Ut maneat studiis non periturus honor.
Sic videat Natum sua per vestigia ferri,
    Et Patris dotes aequiparare sui.
(65) Sic illum Musae, sic illum cantet Apollo,
    Claraque sublimi tollat in astra via.


[p. 309]

XIV.

FREDERICO  I.

AUGUSTISSIMO BORUSSIAE REGI

Pro muneribus ad se missis.

GRATIARUM ACTIO.

UNica curarum requies jucunda mearum
    Erige nunc animum Calliopea tuum.
Te quoque respexit magni clementia Regis,
    Addidit & facili regia dona manu.
(5) Gratia magna tibi, gentis lux clara Borussae,
    O decus, o Divo nil Genitore minor!
Tu strepitus inter Martis durosque labores
    Et regni curas Musica sacra colis.
Aoniisque viris & de te digna locutis
    (10) Felici tanquam numine dexter ades.
Hinc etiam crescit terras tibi fama per omnes.
    Sunt loca virtutis conscia cuncta tuae.
Quaque viam carpis, diffundunt omnia vultum,
    Laetitiaeque sonus fertur ad astra novae.
(15) Quis nuper fuit ille dies, urbs Amstela quando
    Moenibus excepit te, Frederice, suis?
Edebant voces Proceres cum plebe faventes.
    Plaudebat mediis Ya sonorus aquis.
Atque inter calices & dulcis dona Lyaei
    (20) Multus erat votis auspiciisque locus.
[p. 310]
Pars referunt a te partas longo ordine palmas,
    Et multa hostili fixa tropaea solo,
Et quercus spoliis late fulgentibus aptas,
    Mavortisque tui fortia facta canunt.
(25) Rursum alii, quo consilio muniveris urbes,
    Et tecta ornâris quotque quibusque modis:
Struxeris ut vastas moles, fossisque novatis
    Undas diversis feceris ire viis:
Ut sint, quae fuerant modo lignea, saxea facta,
    (30) Et facie pateant conspicienda novâ.
Qualiter exornans Romanam Octavius urbem
    Pro lapide inculto marmora clara dedit.
Singula quid narrent? omnes uno ore fatentur
    Ingenium domini cuncta referre sui.
(35) Grande decus Regum, Superi tua coepta secundent,
    Teque velint sero ferre sub astra gradum.


XV.

AD

Illustrissimum Comitem

WARTEMBERGIUM.

SUblimis Heros, cujus est severitas
Humanitate temperata affabili,
Virtutis altae exemplar & prudentiae,
Thalia nostra accedit ad lares tuos
(5) Pudente vultu, nec tamen fiduciae
Experte prorsus, cum subit laetus favor,
[p. 311]
Quo nuper illam prosequi dignatus es.
Accedit illa, & gratias agit tibi
Pro liberalitate, quam Rex maximus
(10) Sibi praestitit, compulsus hortatu tuo.
Per te verendi Regis aureum jubar
Fulget sacrata plurimum ex imagine.
Illum sonabo pleniore spiritu,
Majore posthac concitus Phoebo, & canam
(15) Hostes ab illo subjugatos fortiter,
Hinc infidelem Celtam, & hinc dirum Getam.
Dicam ferocem gentium discordiam
Nodis revinctam, & pacis almae commoda
Beantis urbes munere invicti Ducis.
(20) Addam favorem praestitum doctis viris,
Et dona tot profusa regali manu.
Nec tu profecto abibis indictus mihi,
Vir magne, saecli lucidum sidus tui.
Quem mente tota voveo servet ut Deus
(25) In Regis usum & faustitatem publicam,
Seroque solvat corpore & reddat polo.


[p. 312]

XIV.

EPICEDIUM

Illustris Viri

JOANNIS HALLINCG,

Summis in Urbe Dordrechtana honoribus
functi.

LUdibria insani linquens Hallingius orbis
    Coelicolûm serus lucida templa petit.
Clara Viri dotes agnosce Batavia mater,
    Et tua funerea tempora fronde tege.
(5) Indue & atratas humeris moestissima vestes,
    Utque decet, nigro pulvere sparge comam.
Scilicet ille jacet, quo dicta es sospite felix
    Saepius, & votis esse potita tuis.
Ille jacet, cui sola fuit pulcerrima merces
    (10) Virtus, non falsis conspicienda bonis.
Ille jacet, qui solo animum defixus honesto
    Fortunae nôrat fulmina posse pati:
Propositique tenax perstabat, mobile vulgus
    Cum fureret, rigidas incuteretque minas.
(15) Haec ut vera fuere, ita sunt tibi cognita, mater,
    Nec potes hunc certe dissimulare diem.
Nec, puto, dissimulas: & quae modo visa coire
    Vulnera, mors iterum rumpit amara tibi.
Jure tuis igitur lacrimis fers humida serta,
    (20) Extinctoque paras munera justa viro.
[p. 313]
Tu quoque Libertas, cunctarum prima dearum,
    Una salus populis praesidiumque tuis,
Tu quoque Libertas, quae nostras respicis oras
    Jam tua, jam vinclis libera colla gerens,
(25) Tu quoque, Diva, senem tibi lamentaris ademtum
    Et mystae solvis debita dona tuo.
Illi tu tumulum plus quam de marmore ponis,
    In quem Parca nihil livida juris habet.
Sic animi invicti robur, sic inclita virtus,
    (30) Sic duro numquam tempore laesa fides,
Sic & amor patriae nullo non tempore vivet,
    Ardua postgenitis & documenta dabit.
Sic laudata premens Natus vestigia Patris
    Praesidium maneat civibus usque suis.


XVII.

IN EXSEQUIAS

PETRI VAN DAM

JCTI,

Societatis Indiae Orientalis Patroni
facundissimi.

EN iterum tristi cithara est aptanda dolori,
    Aptaque funesto verba loquenda die.
Scilicet occubuit vita defessus & aevo,
    Dammius, eloquio nobilis ille suo.
(5) Agnoscunt Patres, qui res moderantur Eoas,
    Agnoscunt damnum grande, quod inde ferunt.
[p. 314]
Nota fides, & cunctarum prudentia rerum
    Infolita, invidiâ, Mors, jacet ecce tua.
Ecce jacet rarae facundia maxima Suadae.
    (10) Quae toties patriae profuit, ecce jacet:
Quique labor chartis tot jam labentibus annis
    Indae signavit quaelibet acta rei.
Quid Batavûm virtus extremis gesserit oris,
    Quid domus Aurorae gesserit, inde patet:
(15) Inde patet certe, dias in luminis oras,
    Ut decet & fas est, si labor ille venit.
Sic rursus vitam ducet post fata suprema,
    Sic rursus patriae commoda nota feret.
Interea melior pars coelum evasit in altum,
    (20) Quo nisa est, etiam corpore cincta suo.
Nunc inter proceres vivit celebrataque quondam
    Nomina, de quorum stirpe creatus erat,
Ad quorum exemplum semper vestigia rexit
    Integer, unius captus amore Dei.
(25) Haec praeclara dedit vitam documenta per omnem
    Impiger, & Recti regula vita fuit.
Nunc fruitur longi aeterna mercede laboris,
    Quemque habuit vivus semper in ore Deo.
Nunc leti victor nil busta aut funera curat,
    (30) Inque choro aligerûm gaudia tutus agit.


[p. 315]

XVIII.

IN FUNERE

Illustris atque Amplissimi Viri

FRANCISCI DE VROEDE,

CONSULARIS.

INtende chordas Musa lugubres: tuo
    Nam quis dolori ponere
Audebit atque fletibus modum tuis?
    Intende chordas: occidit
(5) Vroedaeus eheu patriae decus suae,
    Amor suorum civium:
Vroedaeus, ipsa cui dedit Prudentia
    Felice nomen alite:
Vroedaeus aequi semper & recti tenax,
    (10) Honore non fulgens magis
Titulisque celsis, quam suis virtutibus:
    Quem cura publicae rei
Late celebrem reddidit, quem pervigil
    Tutela nostrae Palladis
(15) Auxit merentem laudibus semper novis,
    Novaque semper gloria:
Quem vindicarant sacra Musarum sibi,
    Amorque Musaei chori
Mortalitati exemerat; quem comitas,
    (20) Aevique candor aurei,
[p. 316]
Fidesque commendabat, & morum decor,
    Pectusque labis integrum.
Invidit atra Parca, & intentum suo
    Aggressa muneri virum
(25) Oppressit ipsa in curia. o fatum grave!
    O digna luctibus dies!
Sed irriti fuere conatus tui,
    Cruenta Mors: in pectore
Victurus usque civium nescit mori,
    (30) A spiculis tutus tuis.
Munitus alta mente fas rumpit Stygis,
    Sortemque Lethaeam fugit.


XIX.

AD

Virum Amplissimum

SAMUELEM EVERWINIUM,

Urbis Dordrechtanae Senatorem.

SIc tibi contingant tranquillae dulcia vitae
    Otia, & ingenio tempora digna tuo,
Ut tibi sunt cordi venerandae Palladis artes,
    Ut pascunt animum Musica sacra tuum.
(5) Scilicet id Genitoris habes, quo vindice quondam
    Palladio dignus carmine crevit honor.
Nec minus exemplis clarorum impulsus Avorum
    Avia Pieridum per loca carpis iter.
[p. 317]
Felicem studii, viles contemnere curas
    Cui datur, & mentis posse quiete frui!
Felices etiam, castissima Numina, Musas,
    Quas pon fucata religione colis!
Nos quoque felices (quamvis, ut tempora nunc sunt.
    Vatum hederae sordent, & sine honore jacent)
(15) Nos quoque felices, tibi qui componimur illis,
    Quos suus ex merito vexit ad astra labor.
Crede mihi, res grata mihi est, tibi posse probari.
    Judicio cupio nomen habere tuo.
Nec tamen agnosco, quo me dignaris, honorem:
    (20) Debetur capiti laurea nulla meo.
Broukhusii solos ornent haec praemia crines,
    Broukhusiii circum tempora laurus eat.
Broukhusium vatem priscis adjunge poëtis,
    Quos clara ingeniis maxima Roma tulit.
(25) Broukhusii gressus per Thespia rura secutus
    Non decepturo tramite carpe viam.
Sic bene, sic facili deduces carmina vena,
    Quae probet applausu postera turba suo.
Clara novis titulis sic Everwinia quondam
    (30) Gens erit, ingenio nobilitata tuo.


[p. 318]

XX.

AD

Virum Nobilissimum

JOANNEM DE WITT,

Urbi Amstelaedamensi a Secretis.

QUid me querelis enecas, Witti, tuis?
    Inertiae quid arguis
Fessum labore taedioque tetrico,
    Curaque confectum gravi?
(5) Ah parce, Witti, urgere parce me, precor,
    Veterique ludo includere.
Sic sic revinctus, nec mei juris, sequar
    Antiqua rursus otia?
Animo sereno provenire carmina
    (10) Deus ipse statuit Delphicus.
At dura vexant me diu fastidia,
    Mentemque*nubilant mihi.
Hinc ille torpor oritur, hinc lentus stupor
    Imas medullas occupat.
(15) Nil unda me Permessia, aut sacri specus,
    Vertexque Parnasi juvat,
Umbraeque gratae, quas amat Phoebi chorus,
    Laurique odoratum nemus.
Quid me fatigas? quidve nolentem trahis,
    (20) Frustraque inutiles sequi
[p. 319]
Cogis labores? Damnat illos saeculi,
    Quod vivimus, vecordia.
Gens tristis eheu, gens Camoenis aspera
    Insurgit in vates sacros,
(25) Ridetque, si quis exit, ut dignissimus
    Sit murice & gemmis liber.
Et quantum ab isto, Jane, distamus gradu
    Fulti pusillis viribus!
Et quis volentes ire per viridaria
    (30) Novem Sororum muniet
Novo favore? Quisve Maecenas mihi
    Amore tactus carminis,
Quod omnibus jam spernitur, animos dabit,
    Verbisque me incendet suis?
(35) Fuere, sacra quos movebant Musica,
    Fuere, qui cantum lyrae
Avidis bibebant auribus. Pater tuus,
    Tutela nostrae Palladis,
Pater tuus, tutela publicae rei,
    (40) Jacet peremtus. Sixius
Ille ipse vates, Sixius fastigio
    Pari locatus, & jacet.
Sed tu resurgis sideris ritu novi,
    Plenusque Phoebo nobile
(45) Audes ciere carmen, & tuos dies
    Sacras Camoenarum choro.
O te beatum terque felicem, cui
    Sors laeta fecit otia,
[p. 320]
Qui succum honesti vitae ab ipso limine
    (50) Imis bibisti sensibus!
Hinc optimarum venit ardor artium,
    Qui pectus incendit tuum.
Ergo aut revolvis scripta, quae veterum labor
    Priscis polivit saeculis:
(55) Aut ad strepentes lene procumbens aquas,
    Suffultus herbarum toro,
Sonante plectro suscitas dulcem chelyn
    Impulsus oestro Apollinis,
Harlemiique nemoris illecebras canis,
    (60) Et allicis nemoris aves,
Quas blanda aëdon dum praeit cantu suo,
    Modisque respondet tuis,
Aurae susurrant lene, & arborum comas,
    Quacunque fert sonus, movent.
(65) Beate Witti, laudo conatus tuos,
    Altaeque mentis impetum.
Laudo, atque ab ore pendeo lubens tuo,
    Quando aemulari non licet.
Sic me coërcent tetricae afflictum Deae,
    (70) Tenentque vinctum compede.
Nec amor tamen defecit in mediis malis,
    Quo sacra nota prosequor.
Placent, ut olim, scripta doctorum mihi,
    Cantus poëtarum placent.
(75) Juvat Maronem audire cantantem Virum
    Et Arma. Nasonis juvat
[p. 321]
Audire questus flebiles patrio solo
    Ira remoti Caesaris:
Et versa mire corpora in formas novas,
    (80) Quo clarius potens opus
Haud Roma vidit. Docta nunc Flacci lyra
    Animum serenat, nubibus
Longe fugatis, quîs premebatur nimis,
    Mihique se blande ingerit.
(85) Nunc Musa teneri me tenet Propertii,
    Catulliani nunc modi,
Elegique vatis, quos praeivit illi Amor,
    Lucente divitis foco.
Et quicquid aetas aurea illa protulit
    (90) Auro micante purius.
Scrutor subinde seriora tempora,’
    Vatesque me alliciunt novi,
Quos nostra tellus protulit, quos Itala
    Produxit in lucem plaga,
(95) Aliaeque gentes, in quibus quondam novem
    Fixere sedem Numina.
Sim rusticus, ni nomina haec colam, quibus
    Favente Apolline additus
Aures vicissim cantibus mulces meas.
    (100) Hoc hoc mihi, Witti, est satis.
Haec est voluptas sola, qua cupio frui,
    Donec mihi benignior
Spirabit aura. Tunc ego reddar mihi,
    Cantus & experiar novos.


[p. 322]

XXI.

AD

Virum Amplissimum

GERARDUM VAN DER DUSSEN,

Rei maritimae, quae Rotteraedami curatur, Fisco praefectum;

Cum ejusdem Urbis Senator esset creatus.

SIt tibi honor felix, Dusseni, vera parentum
    Effigies, patriae gloria vera tuae,
Sit tibi honor felix, modo quem tibi Rottera praebet,
    Virtuti meritis praemia justa tuis.
(5) Nimirum hoc dotes meruerunt pectoris alti,
    Nimirum mores hoc meruere tui,
Et spectata fides, & candor, & ardor honesti,
    Quaeque sedet labris mellea suada tuis.
Ecce tibi plaudit magnus cum plebe Senatus,
    (10) Ecce tibi festo fert bona verba die.
Ipsaque diva Themis vitam tibi culta per omnem
    Descendit coelo, & gaudia tanta fovet.
Haec etiam tibi majores promittit honores,
    Haec majora tibi munera sponte parat.
(15) Haec te tutatur, patriaeque inspirat amorem,
    Dusseni, & gressus dirigit usque tuos.
Hac duce per proavûm vestigia clara tuorum
    Tendis, & ex illis nobile nomen habes.
Hac duce, qua Batavum Nereus circumfluit orbem,
    (20) Sacrata in medio jura tuere mari.
[p. 323]
Coeptam carpe viam: longa celebrabere fama,
    Nec te destituet publicus Urbis amor.


XXII.

NATALIS

P. VIRGILII MARONIS

CELEBRATUS ROTTERAEDAMI

In aedibus Viri Nobilissimi

GULIELMI CLOTII
JCTI.

ADvenio tandem voti reus: accipe, vatum
    Maxime, quae facio carmina sacra tibi.
Accipe, & Elysiis in vallibus exspatianti,
    Quas habitas, gratus sit tibi noster amor.
(5) Accipe, dumque illic magno comitatus Homero
    Non turbanda malis gaudia laetus agis,
Me quoque, si mereor, non aspernare canentem,
    Teque juvet nostros combibere aure modos.
Ecce choro junctus vatum tua sacra celebro,
    (10) Dum tibi natalis tempora lucis eunt.
Tempora lucis eunt nobis celebranda quotannis,
    Cingenti molli tempora nostra rosa.
Nunc madeant dulcis Lenaei pocula rore,
    Nunc fas fumosis addere tura focis.
(15) Rugae abeant frontis: curas mentisque tumultus
    Sit pudor in festo non posuisse tuo.
Mene, sacer vates, oblivia tanta subirent,
    Nominis ut possem non memor esse tui?
[p. 324]
Non id amicorum patiatur turba meorum,
    (20) Libantum genio, magne poëta, tuo.
Illa facit de te praeconia, quanta mereris,
    Illa est in titulos ingeniosa tuos.
Illa tuas effert ad coeli sidera dotes,
    Illa tuas laudes, quo decet ore, canit.
(25) Ante alios omnes Hesselius ora diserta
    Solvit, Hyantaea pectora plenus aqua:
Et docet, ingenti quanto sis major Homero,
    Simichides ultro cedat ut ipse tibi,
Ennius ut cedat, cedat mens alta Lucretii,
    (30) Qui non delendum tempore nomen habet;
Cedat & Ascraeus, cedant longo ordine vates,
    Tempora quos variis progenuere locis.
Dum Clotii his cupidas demulsit cantibus aures,
    Parnasum Clotii est visa referre domus.
(35) Mosa pater gaudet, medioque e flumine plaudit,
    Et cursu in pelagus liberiore fluit.
Tu quoque gaude anima, &, si quid post funera sentis,
    Detineat pectus culta camoena tuum.
Ipse ego Battavicae non degener incola terrae
    (40) Servabo hunc morem, dum superesse datur.
Sincerique legam post tot jam saecula gressus,
    Quo nihil immensus cultius orbis habet:
Kinschotiique legam, & cantato carmine dicam:
    Natalis veniat sic mihi saepe tuus.


[p. 325]

XXIII.

IN NATALEM

MIHI CUM

EGBERTO WILDIO

COMMUNEM.

SIlete venti. Quid diem mihi festum
Meoque festum Wildio, sono ingrato
Turbatis, atque grandini & nivi misti
Nimbisque, gentem territatis humanam?
(5) Cessat voluntas? nil moramur insanos
Irae furentis impetus, quibus terras
Quatitis & undas, atque montibus celsis
Quercus trementes frangitis. Dies nostra
Illuxit alto Diis faventibus coelo.
(10) Valuere, Wildi, vota. Jam novos plausus
Tui parentes, ecce, amice, sustollunt,
Nobisque fundunt vota fervida ambobus,
Quîs grata jungit turba sese amicorum,
Tuae & sorores, turba gratior cunctis.
(15) Wildi, sequamur, & Deo patri rerum
Agamus una gratias. Dein fas est
Laxare frena gaudio, & graves curas
Ventis ferendas tradere in mare undosum.
Hoc Liber, hoc Apollo, & hoc volunt Musae,
(20) Tibi favere quae precor velint semper,
Tibique coeptos promovere conatus,
Ut patris instar ambules, choro gratus
[p. 326]
Semper Minervae, dum tribunal Astraeae
Tuos labores largo honore pensabit.
(25) Videtur atra jam silere tempestas,
Dilecte Wildi? haud fallor. arripe hoc omen.


XXIV.

IN EFFIGIEM

JOANNIS GULIELMI FRISONIS,

PRINCIPIS NASSAVII.

HAnc faciem gerit, hunc formosae frontis honorem
    Gulielmus, Frisii spes recidiva soli.
Tales sese oculis, tales sese ore ferebant
    Liber & Alcides: talis Iulus erat.
(5) Non minus hic claros virtute anteire Parentes,
    Non minus hic magnos vincere certat Avos.
Quoque magis possit quaesitam tangere metam,
    Firmat eum auxilio Turba novena suo.


[p. 327]

XXV.

NUPTIIS

JOANNIS HOUBAKKERI,

ET

DINAE VANDER SMISSE.

HOubakkere, vigil dum sacra volumina custos
    Assidua versas nocte dieque manu;
Dum tua jam crescit magno tibi gloria passu,
    Clarus & eloquii cuncta domantis honor;
(5) Te quoque turbat amor: te lumen frontis honestae,
    Te rapiunt mores, ingenuusque pudor;
Et veneres castae, & regina modestia morum,
    Et certans formae dotibus ingenium.
His tua Dina tibi sese virtutibus ornat:
    (10) Hae mentem capiunt alliciuntque tuam.
Haec placet: hanc laudas magno defixus amore,
    Jamque venit votis non inimica tuis.
Haec tibi proveniunt de celso munera coelo:
    Hanc vitae sociam dat tibi habere Deus.
(15) Pluraque, ne dubites, addet; longaque nepotum
    Florebit serie perpetuanda domus,


[p. 328]

XXVI.

IN OBITUM

VIRI NOBILISSIMI

JANI BROUKHUSII,

POËTARUM PRINCIPIS,

Amicorum desideratissimi.

HOc quoque restabat: laurique hederaeque valete,
    Quae tegitis crines serta caduca meos.
Hoc quoque restabat: rapuere immitia fata
    Omne decus rebus praefidiumque meis.
(5) Tene, sacer vates, potuerunt perdere Parcae
    Intentum studiis Numina dira tuis?
Cum subit illa dies (quando non illa subibit?)
    Qua me tangebas deficiente manu,
Qua me spectabas, mediaque in morte vocabas
    (10) Aegidenque tuum, Pirithoumque tuum;
Qua mandata dabas suprema, orbemque perosus
    Aethereae ardebas tecta subire domus;
Quid superest nisi flere mili? mea gaudia tecum
    Aufers. ah superest nil nisi flere mihi.
(15) Heu ubi nunc doctique sales, dulcesque lepores?
    Heu ubi nunc venae flumina larga tuae,
Quîs pectus, quîs ora mihi sine fine rigabas,
    Ingenii promens luxuriantis opes?
Te duce Pierios licuit penetrare recessus,
    (20) Atque aliquem vates inter habere locum.
[p. 329]
Te duce Romanos licuit tractare magistros,
    Et non lassata volvere saepe manu.
Per te depulsis nova lux est orta tenebris:
    Sensere auxilium sacra Latina tuum.
(25) Hinc quid non teneri debet tibi Musa Propertii,
    Aeternum cujus Cynthia nomen habet?
Hinc quid non culti debet tibi Musa Tibulli,
    Quem finxisse manu creditur ipsa Venus?
Quid non Sinceri, quem Parthenopaea canentem
    (30) Mirata est Latiis carmina docta modis?
His mihi deliciis animum mentemque levabas:
    Pellebas curas his mihi saepe meas.
O quoties sensi hinc vires in carmina! lecto
    O quoties brevis est carmine visa dies!
(35) Ante focum quoties hilares consedimus ambo!
    Excepit quoties nos Nucis umbra tuae,
Umbra Nucis, nostrae gratissima scena Thaliae,
    Inter thyrsigeri munera laeta Dei!
Innocui calices, vos testor, saepe dedistis
    (40) Materiam argutis, at sine felle, jocis.
Nec tamen est positos egressa modestia fines,
    Seria nec tempus non habuere suum.
Saepe mihi casus doctorum & fata solebas,
    Fata etiam & casus saepe referre tuos.
(45) Mnemosyne ipsa tibi veteris recluserat acta
    Temporis, aetatis fida magistra tuae.
Illa tibi ut primis semper comes haeserat annis,
    Haerebat senio sic comes usque tuo.
Omnia jam densis sunt tecum oppressa tenebris.
    (50) Omnia sub tumuli marmore condit humus.
Hei mihi, spes omnes, & quod mea vota ferebant,
    Hei mihi, spes omnes abstulit una dies.
[p. 330]
Non ego jam posthac pendebo loquentis ab ore,
    Pandentisque mihi ad Musica sacra viam:
(55) Sed moerens loca cuncta meis implebo querelis,
    Quaeque canam posthac carmina, moesta canam:
Moesta quidem, sed quae nostrum testentur amorem;
    Meque fuisse tuum postera turba leget.
Te mihi certa fides, nullis pavefacta procellis,
    (60) Te mihi non uno nomine junxit amor.
Audiat hoc saevus, qui deterit omnia, livor,
    Audiat hoc famae turba maligna tuae.
Audiat: atra tibi frustra vecordia laudem
    Detrahit, & vires conficit ipsa suas.
(65) Te vehet invidiae victrix super aethera Fama,
    Te priscis dicet vatibus esse parem.
Dumque vigent vates, & vatum praemia lauri,
    Ingenii vivent tot monumenta tui.
Accipe nunc, si grata tibi, dulcissime rerum,
    (70) Accipe nunc animi dona suprema mei,
Accipe quas spargo violas, hederaeque virentis
    Munera, quae frontem cinxerat ante tuam.
Carminibus vatum interea dicere piorum.
    Hi quoque virtutes & tua facta canent.
(75) Hi quoque rite tibi feralia dona parabunt,
    Hi quoque de lacrimis humida serta ferent.
Burmannusque tuus, docta plaudente corona,
    Ingenii dotes tollet in astra tui.
Forsitan inde tui capient solatia manes:
    (80) Forsitan agnoscent hoc pietatis opus.
Broukhusi dilecte vale, & si quis tibi sensus
    Est super, hoc a me carmen amantis habe.


[p. 331]

XXVII.

MEMORIAE

VIRI REVERENDI

JOANNIS BRANTII.

DUm modo Broukhusium moesti deflemus ademtum,
    Et caro cineri debita serta damus,
Tu quoque fortuna, Branti, jactatus iniqua
    Deficis, & fessum sopiit alta quies.
(5) Quo fletum & lacrimas? liber curisque solutus
    Omnibus aeternae munera pacis habes.
Nec tamen est extincta tibi post funera fama.
    Eloquio vivit gloria parta tuo.
Illa tuae felix vivit facundia Suadae,
    (10) Pectoribus populi numquam abitura tui.
Hac duce doctus eras duras inflectere mentes,
    Aethereus quateret dum tua labra calor.
Nec pravos hominum mores & foeda notanti
    Crimina conceptus non dedit arma dolor.
(15) Quid? quod te gremio fovit divina Poësis,
    Imposuitque tuis Delia serta comis.
Scilicet illud Avi & Fratrum & Genitoris habebas,
    Belgica quos inter nomina magna colit.
Ingenium nomenque tuum dotesque probatae
    (20) In memori nobis pectore semper erunt.


[p. 332]

XXVIII.

IN EFFIGIEM

HENRICI MAGNI,

Regis Galliarum, quae est apud V.N.

GERARDUM VAN PAPENBROEK,

JUDICEM.

HOc vultu sese spectandum praebuit olim
    Henricus, magnis gloria major Avis.
Talis erat: sed celsum animum dextramque potentem
    Exprimere, humanae non erat artis opus.
(5) Talis, cum premeret dejectos sedibus hostes:
    Talis, cum forti stringeret arma manu.
Talis erat, cum post immania monstra subacta
    Figeret in capto justa tropaea solo.
Quo vivente suas agnovit strenua vires
    (10) Gallia, & est illo visa obeunte mori.


[p. 333]

XXIX.

IN EFFIGIEM

GABRIELIDIS ESTRAEAE,

DUCIS BEAUFORTIAE;

Quae ibidem.

DIvinam hanc faciem teneri finxere Lepores,
    Et Venus, & Veneri maxima cura Charis.
Sic quondam invicto duxit de Rege triumphum:
    Sic illum in leges jussit abire suas.
(5) O dulces oculi, o frons marmore purior omni,
    Cui Regina Paphi cedere sponte velit!
Quis flammas, Henrice, tui quis carpat amoris?
    Haec forma in magnos jus habet una Deos.


XXX.

MANIBUS

JOANNIS VOLLENHOVII.

AMor Dearum ter trium, Pindi decus
    Et cura Vollenhovius
Aevi labore fessus, extremum diem
    Explevit. eheu desiit
(5) Lucere terris lumen illud fulgidum,
    Et ingenî sacrum jubar.
Lugete Musae: mysta vester occidit,
    Vester sacerdos heu jacet.
[p. 334]
Nec jam medullam dictionis aureae
    (10) Ab ore fundit amplius.
O triste fatum, quod poëtarum choro
    Turbaeque doctorum creat
Justum dolorem! sentiet damnum grave
    Batava tellus, sentiet,
(15) Dum literatis debitum stabit decus,
    Dum Belgicae poëseos
Honor erit ullus, cujus ille gloriam
    Ausus tueri est integram
Et labe puram, fons poëtis unicus,
    (20) Chorique praeses Musici,
At acer hostis barbaro semper gregi,
    Tumidis superbo cantibus.
Talem probavit ipse Vondelius pater,
    Miratus ingenium viri.
(25) Talem probavit saeculi sidus sui
    Vatumque flos Broukhusius.
Talem probarunt Francius, Monenius,
    Devota Musis pectora.
Nunc illa muta est lingua, & aeternum silet
    (30) Tam docta, tam fandi potens,
Quam stupuit Haga millies, mirans sacras
    Vatis loquelas mellei,
Oracla ab imo proferentis pectore,
    Veramque virtutis viam
(35) Monstrantis & salutis, & verax bonum.
    O Haga, funde lacrimas,
[p. 335]
O Haga, plora: Nestor excessit tuus;
    Plorare si tamen decet
Coelo receptum patrio, & periculis
    (40) Fallacis aevi liberum.


XXXI.

AD

Virum Nobilissimum

FRANCISCUM BOCKHOVIUM.

ERgone adhuc supero post tot, Francisce, labores,
    Post mala, post vitae taedia tanta meae?
Ergone adhuc supero, nec me sors aspera passa est
    Morte semel curis imposuisse modum?
(5) Nimirum ut coeli nunc & convexa tuerer
    Fecerunt vitae ferrea fila meae.
Fallor? an est lacrimis luctus saturatus amaris,
    Et sese tandem finiit ipse dolor?
Fallor? an ipsa mei dilecta sodalis imago,
    (10) Et species oculis carior illa meis,
Ingratas siccat lacrimas, arcetque dolores,
    Et curas animo vult abiisse meo?
Quicquid id est, animum oppressit cum corpore languor,
    Et stupeo ad luctus heu miser ipse meos.
(15) Broukhusi jucunde, animum mihi redde serenum,
    Quam laetus, quando te frueremur, erat.
Sic ad sacra mihi liceat consueta reverti
    Rursus, & e Clario fonte levare sitim:
[p. 336]
Doctorumque choro jungi, velut ante, virorum,
    (20) Et mihi dilectas visere amicitias.
Quîs sese adsocians culti Bockhovius oris
    Carmine me recreët detineatque suo.
Auspice quod Phoebo scriptum laudare voluptas,
    Sit mihi, & assidua volvere saepe manu.
(25) Quando erit illa dies, qua me, velut ante solebas,
    Excipies gremio, Merva jocose, tuo?
Quando ego delicias veteris, quam praefluis, urbis
    Usurpabo oculis & tua dona meis?
Quando ego Rhenani laticis, tua munera, honorem,
    (30) Merva pater, laeto, quo prius, ore bibam?
Carminibusque meis quando tua rura sonabunt,
    Trita meo quondam rura beata pede?
O quoties illic teneros modulatus amores
    Inveni faciles in mea vota deos!
(35) O quoties illic nigrae sub tegmine fagi
    Aerumnas potuit canna levare meas!
Hic ingrata mihi sunt omnia: foeda doloris
    Signa animo subeunt nocte dieque meo.
Sed quocunque trahunt immitia fata, sequamur.
    (40) Omne malum levius, si bene fertur, erit.


[p. 337]

XXXII.

EFFIGIES

JOANNIS GEORGII GRAEVII.

GRaevius hic ille est, per quem Romana vetustas
    Sortita est vitam post sua fata novam:
Cui debent lucem Latii monumenta potentis,
    Ruderaque & priscis marmora caesa notis;
(5) Quem Charites lugent raptum, quem luget Apollo,
    Et vehit ingentis nomen ad astra viri.


XXXIII.

IN EFFIGIEM

HUGONIS GROTII,

Reginae Regnique Sueciae ad Regem
Galliarum Legati,

Quae est apud Virum Nobil.

GERARDUM VAN PAPENBROEK,

JUDICEM.

GRotius Aoniis verissima gloria Delphis
    Hoc vultu, his oculis conspiciendus erat.
Rottera barbariae domitorem jactet Erasmum,
    Nil illo majus terra Batava tulit.


[p. 338]

XXXIV.

IN EFFIGIEM.

PETRI CORNELII HOOFDII

SATRAPAE MUDENSIS,

Quae est apud Eundem.

SIc oculos, sic ora tulit memorabile nomen
    Hoofdius, ille tuum, Belgica terra, decus.
Quo gaudet merito, quo jure superbit alumno
    Amstela, & ingentem jactat ubique virum:
(5) Quem Phoebus, quem certatim excoluere Camoenae,
    Et concors Charitum triga, decensque Venus.
Hic ille in Batava primus princepsque poësi
    Hoofdius, & Batava primus in historia.


[p. 339]

XXXV.

IN OBITUM

JACOBI BOCKHOVII,

Filioli Viri Nobilissimi

FRANCISCI BOCKHOVII.

HEu miserande puer, quae te nox atra tenebris
    Involvit piceis? quae tibi fata nocent?
Heu miserande puer, carorum cura parentum,
    Aetatis primo tempore rapte tuae!
(5) Te patris Aonii tristes matrisque querelae
    Amissum frustra nocte dieque vocant.
Te patriae spes pulcra tuae deplorat ademtum,
    O desiderium grande future tuis!
Te nunc in patrias formandum Cynthius artes
    (10) Imbuere optabat dotibus ipse suis.
Nunc donare tibi carmen, nunc carminis artem,
    Nunc formosa suam Calliopea lyram.
Praecipiti ah nimium fato, Jacobe, recumbis!
    Jacobe, ah tecum gaudia cuncta jacent.
(15) Non aliter subitis tempestas horrida nimbis
    Saevit, & in primo germina flore metit.
Non aliter, violas mordax cum frigus adedit,
    Omnis collapsis pallet honos foliis.
Nunc ubi sunt teneri risus, primique lepores,
    (20) Blanditiaeque leves, innocuique joci,
Malarumque rosae, & formosi gratia vultus,
    Et placidi mores, ingenuusque decor?
Omnia, quae placuere, sibi mors vindicat una,
    Omnia funesto disperiere die.
[p. 340]
(25) At tu fallacis ridens ludibria mundi
    Securus campis ludis in Elysiis.
Nec tibi, quîs agimur, motus, tristesque tumultus,
    Nec subeunt rixae, nec grave Martis opus.
Nec te mordaces curae, luctusque parentum,
    (30) Nec mala te patriae damnaque nostra movent.
Quis neget? es felix hoc nomine: nos premit orbis,
    Ingrataeque vices, & sine fine labor.


XXXVI.

D. M.

CORNELIAE HASIAE

S.

QUam non maturo rapta est Cornelia fato,
    Solamen cari deliciaeque viri!
Ah jacet immiti Mortis confossa sagitta:
    Pallor habet faciem, lumina pallor habet.
(5) Sic aliquis laetis quondam spatiatus in hortis
    Vix bene surgentem subsecat ungue rosam.
Sic fera tempestas venientia in arbore poma,
    Nec tamen apta legi, decutit ante diem.
O decor, o cantus, o dulcis gratia vocis,
    (10) Docta etiam immanes arte movere feras,
Docta movere etiam vicini fluminis undas,
    Ludentesque suo flumine Naïadas,
Solertesque manus citharam percurrere eburnam,
    Nabliaque ad numeros sollicitata suos,
(15) Et morum candor, tenues abiistis in auras
    Omnia. Me miserum, quam leve vita bonum est!


[p. 341]

XXXVII.

FRANCISCO HALMAE

Sacra sua poëmata edenti.

O Patriae fidicen citharae, qui plebe relicta
    Surgis, & ignavam despicis altus humum,
Quid sacros ultra cantus proferre moraris?
    Quid premis ingenio carmina digna tuo?
(5) Qui plausit nuper Rumor tibi dulce canenti
    Praemia nunc iterum, quanta merere, parat.
Excepit Batavus donatum veste Batava
    Vatis Iëssaei nobile lector opus.
Excepit laeto vultu, lectumque probavit,
    (10) Ornaruntque tuam laurea serta chelyn.
Hoc pede perge viam, castis dilecte Camoenis,
    Carpere, & a sacro carmine nomen habe.


XXXVIII.

MEMORIAE

Viri Illustris

DIDERICI BAS,

Urbis Amstelaedamensis
CONSULIS.

VIrtus severis legibus culta, & Fides
Concussa numquam, & patriae constans Amor,
Themidique juncta Pallas & Phoebus*suae,
Non dimovendum a lege proposita virum,
[p. 342]
(5) Rectum secundo tempore atque nubilo,
Fraudisque avarae omnisque probri vindicem,
Annique lugent Consulem non unius.
Sed Parca frustra est: vivet usque Bassius,
Imago Patris, quem probavit Amstela
(10) Virtute clarum, laudis exemplar grave
Prudentiaeque, publicae fulcrum rei;
Nec livida umquam carpet illum oblivio,
Majorque fato vincet humanas vices.


XXXIX.

D.M.

JOANNIS THEODORI
SCHALBRUCHII,

filioli unici

VIRI CLARISSIMI

JOANNIS THEODORI
SCHALBRUCHII,

Historiarum in Athenaeo Amstelaedamensi
Professoris, ac Gymnasii publici
Rectoris.

TE quoque fata trahunt immitia? te quoque Clotho
    Abstulit in vitae flore repente tuae?
Tene etiam aeternis involvit dira tenebris?
    Heu puer, heu tecum gaudia quanta jacent!
(5) Heu miserande puer, puer heu spes vana parentum;
    Spes modo, nunc moestae longa querela domus?
[p. 343]
Oris honos ubi nunc? placidorum ubi gratia morum,
    Et teneri risus, innocuique joci?
Ecce jaces, frustra magna & praeclara minate.
    (10) In patrias artes erudiende jaces,
Ecce jaces: rapuit duri vis ferrea fati
    Quos dederas fructus, quosque daturus eras.
Blanditiae periere tuae, periere lepores,
    Et primi, qui jam te decuere, sales.
(15) Et nunc victura constans te Gloria laude
    Exceptum cultis adderet ingeniis.
Et doctum ingenuas duce Pallade gnaviter artes
    Ferret in auratis candida Fama rotis.
Nec minus ipse Patris vestigia clara prementi
    (20) Redderet ex merito praemia pulcer Honos.
Quam breve vita bonum est! species nos vana moratur,
    Et fallit dederat quam levis aura fidem.
Sic, vento & nimbis cum tristis inhorruit aether,
    Lilia moerenti procubuere solo.
(25) Sic fera tempestas crescentes verberat herbas:
    Sic furit, & fruges & fata laeta metit.
Ferte novas pueri, venturi veris honorem,
    Mox ubi tempus erit, ad nova busta rosas.
Quoque pii cineres & molliter ossa quiescant,
    (30) Addite jactatis prospera verba rosis.
At lacrimis (quid enim prodest lacrimare?) parentes
    Parcite: nil lacrimae fata movere queunt.
Nil prodest raptum miseris urgere querelis:
    Tristia nil toto plangere fata die.
(35) Ereptus mundi tenebris, novus incola coeli
    Vivit, & e puro lumine serta gerit.


[p. 344]

XL.

IN ANNULUM

confectum ex crinibus

CORNELIAE HASIAE

NUPER DEFUNCTAE,

auroque inclusum.

EX PERSONA

JOANNIS HASII

EJUS MARITI.

DUlces exuviae, fidei monumenta jugalis,
    Versantis curas nocte dieque meas,
Vos ego, vos fulvo semper complexus in auro,
    Vos memori semper religione colam.
(5) Vos mihi jucundum fuerit tractare frequenter,
    Jucundum in digito ferre referre meo.
Dulces exuviae, caput exornastis amatae
    Conjugis. o carum plus mihi luce caput!
Ingentem formae vos adjecistis honorem,
    (10) Vibrastisque feras in mea corda faces.
Hinc mihi primus amor: accessit gratia morum,
    Et decor, & cantus, ingenuusque pudor.
Nunc quoque quantarum me rerum pascit imago,
    Cum subeunt nostri gaudia casta tori!
[p. 345]
(15) Nulla dies umquam veniet quae deleat illam:
    Pectoribus vivet numquam abitura meis.
Tu quoque, quae celso nunc otia ducis olympo,
    Semper amor, semper cura futura mihi es.


XLI.

JUVENI NOBILISSIMO

CORNELIO LUDOVICO POMPE,

Cum Jurisconsultorum familiae insereretur.

CUra tuae Themidis, Corneli, cura Minervae,
    Veteris propago sanguinis,
Nobilitatis honor non inficiande Batavae,
    O quanta te merces manet,
(5) Debita continuo merces pretiosa labori!
    Decursa jam meta est tibi.
Cinge caput lauro. lauri de fronde coronam
    Tibi Themis ipsa porrigit.
Ipsa ambit te Fama, suis te Fama quadrigis
    (10) Vectura post tempus breve.
Eia age victor eris: decorant responsa cathedram,
    Tibique plaudunt pulpita.
Sic reducem excipiat laeto urbs te patria vultu,
    Tuasque laudes provehat.
(15) Sic Patrius te tangat honor, sic gloria Avorum
    Ad pulcra quaevis excitet.


[p. 346]

XLII.

IN COMMENTARIOS

DE VITA, OBITU, & MORIBUS

SOPHIAE CAROLAE,

AUGUSTISSIMAE BORUSSORUM REGINAE

Latina Lingua conscriptos

A

Viro Nobilissimo & Amplissimo

JOANNE FREDERICO CRAMERO,

Historico Regio Primario, & Consiliario Regiminis Ducatus Magdeburgici.

RAptata fatis Carola ferreis
Terras reliquit flebilis omnibus,
    Mundique jam fessa ad beatas
        Coelicolûm remeavit oras,
(5) Ivitque quo non aut metus aut labor
Fecere gressus, & miserabiles
    Rerum caducarum querelae, &,
        Quîs premimur miseri, dolores.
Sed tu receptam sidereo polo
(10) Orbi redonas. Muneribus tuis
[p. 347]
    Laetata dilectos revisit
        Auspice te melius penates.
Magnum revisit Carola Comparem
A te libellis, ut decet, aureis
    (15) Laudata, & ad tubam sonorae
        Pro meritis celebrata Famae.
Sic ore vires eloquii tui
Pandis diserto: sic pariter mihi
    Plaudis laboranti beatos
        (20) Carminibus decorare manes.

Sic Parca frustra saeviit invida,
Sic Mortis atrae nil valuit manus.
    Mortalitati exemta vivent
        Quae statuis monumenta laudis.


XLIII.

NATALIS

JANI BROUKHUSII

post mortem ejus apud

VIRUM NOBILISSIMUM

JOANNEM WITTIUM

Celebratus.

AD sua se tandem natalis tempora sistit,
    Turba poëtarum quem celebrare solet:
[p. 348]
Natalis, qui Broukhusium produxit in oras
    Luminis ad ripas, Amstela clare, tuas.
(5) O quoties illi meritos laetatus honores,
    O quoties illi debita vota tuli;
Concepique preces, & verba faventia dixi,
    Et vinum flammis & pia tura dedi!
Nimirum ut felix fortunatusque rediret,
    (10) Hoc fuit in votis, haec mea cura fuit.
Nam dederat mores erecto pectore dignos
    Et raras dotes ingeniumque viro.
Jure igitur laudes licuit cantare diei,
    Qua magis illuxit candida nulla mihi.
(15) At nunc quam densis oritur male grata tenebris!
    Quam male conveniens dissimilisque sui!
Ah male grata dies, quo lux tua laeta recessit?
    Gaudia ubi tua sunt, ah male grata dies?
Exoreris sine Broukhusio, quem ferrea fata
    (20) Jusserunt, te non impediente, mori.
Debueras illum solito servasse favore,
    Nec tibi sacratum destituisse caput.
Debueras certe vires fregisse cruentae
    Mortis, & immiti spicula missa manu.
(25) Nunc periit, dulces pariter periere lepores,
    Quaeque prius dederas commoda cuncta, jacent.
Et mihi quid restat, nisi quae monumenta reliquit?
    His fruor, haec de illo gaudia sola fero.
Quid tibi nobiscum est? soliti quid moris honorem
    (30) Exspectas? abiit non rediturus honor.
Sed tamen, inviti quamvis, tibi sacra feremus,
    Notaque eris populo versibus usque meis.
Nempe hoc Wittiadae, Phoebi qui numine tactus
    Te sine muneribus noluit ire suis,
[p. 349]
(35) Nempe hoc Wittiadae dabimus, quem prospera fata
    Posse velint longos perpetuare dies.


XLIV.

ODE

ejusdem argumenti.

AD

EUNDEM.

DEprome, Witti, Caecubum ad festas dapes,
        Hoc lucis exortu bonae,
Qua doctus olim venerat Broukhusius
        Dias in oras luminis:
(5) Qui nunc beato coelitum mixtus choro
        Aeterna ducit otia,
Citharaque cantat aurea rerum patrem,
        Solutus omni pondere
Curarum, & alta mente tutus despicit
        (10) Mortalium quicquid labor
In orbe vanus ambit, aut stultus timet.
        O ter beatum & amplius!
Jamque illud ipsum, vita dum mansit viro,
        Praesagus exitus sui,
(15) Agitavit omni mente, cogitans Deum,
        Et patrii sedem poli.
Sententiae tu testis es, Witti, meae,
        Qui sacra vatis carmina
Gemitusque fracti cordis & suspiria
        (20) Siticulosis auribus
Mecum bibisti. o lactis atque nectaris,
        O pura mellis flumina!
[p. 350]
Qualia scatebrae proferunt Permessiae,
        Pindique sacrati specus.
(25) O quantus olim, quantus accendit calor
        Pectus canentis entheum,
Cum pax serena & mentis immotae quies
        Illum negotiis procul
Deleniebant: cum Camoenarum pater,
        (30) Et hospitales Gratiae,
Cum delicati, sed tamen casti Joci,
        Nec inverecundi Sales
Carmen praeibant incalescenti, dies
        Quos postulabat, ignibus.
(35) Sic vexit illum Fama per mundi plagas
        Semper virente laurea
Cinctum capillos. sic ei clausit latus
        Pulcerrimus deorum Honor.
Eheu ademtum flere quid desistimus,
        (40) Nec gravia sentimus satis
Quae damna nobis intulit leto suo?
        Sed tu querelas fundere
Fletusque prohibens nomini carissimo
        Festum sacravisti diem.
(45) Et nunc amici manibus vatis litas
        Capacioribus scyphis.
Quid nos? sequamur, quando sic, Witti, jubes,
        Curasque amaras & metus
Portare ventis demus in vastum mare.
        (50) Huc vina fer, puer, mihi.
Huc serta fer, quîs tempora incingam mea.
        Praeeunte dulce est Wittio
Furere hunc furorem, dulcius Broukhusii
        Non vivere immemorem mei.


[p. 351]

XLVI.

AD

JACOBAM WALLIAM,

Musicae artis peritissimam.

REm fragilem dicunt cantum proverbia nostra,
    Et duraturae sortis habere nihil.
At non Jacobam tangunt haec dicta popelli.
    Cantet & ancipiti laeta timore vacet.
(5) Nam si destituat vox olim blanda canentem,
    Ut longinqua dies cuncta perire facit,
Haec eadem allicient nostram oblectamina mentem
    Tinniet in nostris auribus ille sonus;
Musica dum caeli templis delapsa supremi,
    (10) Musica, magnorum munus opusque Deum,
Jucundis fertur numeris, inflectere vocem
    Docta, vel ad certos fila movere modos.
Scilicet humanae sunt haec solatia mentis,
    Haec sunt humani certa medela mali.
(15) Non cantu mulcet sic aëra tristis aëdon,
    Non sic in silvis dulce queruntur aves.
Quis, rogo, quis docuit Orpheus te surgere in altum?
    Quis tua sic humili verba tenore premit?
Quis testudineae voci conjungere cantus,
    (20) Quis docuit docilis ducere plectra lyrae?
Fallor? an Orpheae non sunt haec munera dextrae?
    Ipse Deus citharam movit Apollo tuam:
Te voluit doctas cantu superare sorores,
    Te voluit dotes ipse docere tuas.
[p. 352]
(25) At quid agis tandem, quid agis, pulcerrima virgo?
    Fallacem, virgo, disce cavere Deum.
Non tibi Daphneae subit inclementia sortis?
    Qui tibi sunt structi disce cavere dolos.
Quod si non redamare velis, pulcerrima, amantem,
    (30) Auferet ut praedam forsitan ille sibi.
Teque Sacerdotem faciet (luctabere frustra)
    Cantorum sacro praeficietque choro.
Sic capiet de te, virgo, sua gaudia, teque
    Gestiet ante oculos semper habere suos.
(35) Sic Helicone novus sol exoriere sacrato,
    Dum tenebrae, dum nos umbra profunda premet
Tunc non in terris te circumvestiet alma
    Gloria. Cogemur luce carere tua.
Quod si fata velint ut fiant haec tamen olim,
    (40) Sero velis celsi tecta subire poli.
Est aliquid sero nos indulgere dolori,
    Et sero optatis abstinuisse bonis.
Sic liceat, Phoebus donec sua gaudia differt,
    Suspensa cantus combibere aure tuos.

* Ex Joannis Hasii vernaculo adumbratum.


[p. 353]

XLVII.

AD

JOANNEM HASIUM.

Paternis carminibus quaedam ex suis
jungentem.

DUm Patriae profers, Hasi facunde, Camoenae
    Carmina: Phoebeo munera grata choro,
Jure facit merito de te praeconia Fama,
    Et celebrat laudes officiosa tuas.
(5) Jamque tuis titulis pietatis nomina jungit,
    Qua patruum nomen morte carere facis.
Nec satis id visum: auspiciis nova munera Phoebi
    Adjicis, o Clariis adnumerande viris:
Sume novos animos: cingant tua tempora lauri:
    (10) Pierides lauros jam meruere tuae.
Sume novos animos: puro sermone fluentem
    Audiat eloquii qui modo flumen amat.
Audiat & miserum in triviis disperdere carmen
    Quae solet, iratis edita turba Deis.
(15) Audiat &, si quem Vulpini oblectat imago,
    Et tumida insulso Calliopea sono.
Tu melius fundis argutas ore loquelas,
    Quodque diu nostra tinnit in aure melos.
Iste sonus manes, si quis jam sensus in illis,
    (20) Si sit in Elysio jam quoque cura tui,
Iste sonus manes poterit mulcere paternos:
    Laetitia exiliet umbra paterna nova.
Exiliet; quondam si nos bene novimus illum,
    Quum nobis vita est acta tenore pari:
[p. 354]
(25) Quum rapidi procumbentes in margine Mosae
    Pegasides toties detinuere Deae.
Primorum vatum nobis tunc scripta placebant
    Sola, nec in numero Maevius ullus erat.
Primorum vatum pulcros aequare labores
    (30) Unica spes nobis, unica cura fuit.
Tu quoque tu certe non inferiora secutus
    Postgenitis culto carmine notus eris.


XLVIII.

Viro Nobilissimo & Amplissimo

PETRO ANTONIO
DE HUBERT,

Toparchae in Kruiningen, Rillant &c.

Quum Satrapa Mudensis & Goilandiae Balli-
vus esset creatus.

MUDA fave: tua vota cano & solatia laeta,
    Quae tibi sunt tandem reddita: Muda fave.
Ecce novus veniet tutor tibi, cui tua jura
    Et requies, studium curaque semper erunt.
(5) Hoc tibi, quo satus est, promittit nobile stemma,
    Promittunt dotes ingeniumque viri.
Alite felici sua rite insignia sumens
    Heroum veterum nobile signat iter.
Fortunata dies merito sibi gaudia poscit
    (10) Et plausus hilares & bona verba dari.
Fallimur? an suaves cantus, clangorque tubarum,
    Laetitaeque sonus fertur ad astra novae?
[p. 355]
Fallimur? an quacunque venit comitatur euntem
    Spes bona, praesidium grande futura tibi,
(15) Et Pax & Paci concordia semper adhaerens,
    Et sincera Fides, nec violanda Quies;
Jucundusque Favor, & quae tibi Copia pleno
    Munera de cornu laetitiamque feret?
Hic tibi vicinas urbes frenabit & arva,
    (20) Hic reget imperio rura beata suo.
Quin & ibi hospitium invenient gratamque quietem
    Umbroso dulces ex Helicone Deae.
Qualiter ingenti Divas excepit amore
    Hoofdius, Amstelii gloria rara soli,
(25) Ille Poëtarum Princeps, quos Belgica jactat,
    Belgarum pariter primus in historia.
Illi sub patulae recubanti tegmine fagi
    Barbita tensa sua saepe dedere manu.
Et modo regali tetigit gravitate cothurnum,
    (30) Et modo materiam soccus habere dedit.
Mudanas quoties oras petiere poëtae,
    Tempore quos illo patria nostra tulit!
O quoties illic ducebant suaviter horas
    Miscentes laetis seria multa jocis!
(35) Ipsi tunc horti, tunc ipsa arbusta sonare
    Sunt visa, atque ultro promere dulce melos.
Mirati montes, mirata arx alta canentem,
    Mirata est dominum villa superba suum.
Saepe etiam illectus placidi dulcedine cantus
    (40) Suspensis Nereus lenio ivit aquis.
Saepe sonos fundo pater Ya agnovit ab imo:
    Naïades antris exsiliere suis.
Et nova nunc magno celebrarunt gaudia plausu,
    Et nunc festivos instituere choros.
[p. 356]
(45) Hunc quoque, qui cives urbemque fovebit amore,
    Muda, tuam, & fidei credita rura suae,
Hunc quoque Castaliae gremio excepere sorores,
    Hunc sacro pavit nectare trina charis.
Jamque vicem reddet bene grata mente deabus,
    (50) Constantique fide musica sacra colet.
Accurrent etiam sacri longo ordine vates,
    Quos fert haec aetas; nomina fama tenet.
Accipies etiam veteres, Huberte, sodales,
    Quorum pars etiam parva futurus ero.
(55) I felix: gaude, quo te dignatur, honore,
    Patria, virtutis qui tibi calcar erit.
I felix inter plausus & vota tuorum,
    I felix, quo te prospera fata vocant.
Sic placido semper videat te lumine Phoebus:
    (60) Plurima sic circum tempora laurus eat.
Sic tua te semper vulgo secernat inerti
    Calliope, & numeros temperet usque tuos.
Sic maneas felix, ipsoque à funere vivas,
    Sic laeti pacis tempora semper agas.


[p. 357]

XLIX.

EPITHALAMIUM

Viri Nobilissimi

GODEFRIDI SLINGELANDII,

JCTI,

Et Nobilissimae Lectissimaeque Virginis

ERNESTINAE GERTRUDIS
DE BEVERE,

DOMINAE IN DE LINDT.

EJa age, Slinglandi, duros compesce dolores,
    Jam compos voti, Sponse beate, tui.
Jam tibi mitis adest pulcra Ernestina dolenti,
    Et desideriis annuit aequa tuis.
(5) Laetatur festivus Hymen, laetantur amores,
    Laetantur Charites, grataque turba, Joci;
Castaliaeque Deae, quarum inflammatus amore
    Ipse es, & ex aequo captus uterque Pater.
Hinc Latiae vobis cura est sine fine Minervae,
    (10) Hinc vos Argivo nectare Suada lavit.
Quid memorem effusos in publica gaudia cives,
    Dicentes laeto prospera verba die?
Nimirum auspicium felix dat sanguis utrimque
    Nobilis: auspicium non leve sanguis habet.
(15) Sanguis agit stimulo sitientia pectora laudis.
    Inde suos motus mens generosa capit.
[p. 358]
Quid juvat annales evolvere gentis avitae,
    Per quos posteritas ire, redire velit?
Non tanti mihi sufficiunt in carmina vires,
    (20) Ut Beverae gentis splendida facta canam,
Ut referam exhaustos † TERRAQUE MARIQUE labores.
[† PER MARE, PER TERRAS, symbolum domus Beverorum.]
    Materia est numeris non satis aequa meis.
Virtutes populo notas, & conscia regna,
    Quis, rogo, quis vatum, quo decet, ore canat?
(25) Haec est illa domus, toties in foedera Reges
    Quae potuit suadae flectere jure suae.
Haec est illa domus, rediit qua vindice nobis
    Et pax, & laetae pacis amica quies.
Hinc, venere viri, quîs olim Musica fasces
    (30) Res dedit, & clypeo quae Dea tuta suo est.
Nec minus in titulos domus inclita Slinglandorum
    Ivit, ab antiqua nobilitate potens.
Hos quoque mirata est sua patria: splendida Regum
    Atria facundos & stupuere sonos.
(35) Horum consilio firmatos saepe labantes
    Fama refert patres, & posuisse metum.
Sic Urbi & Patriae vigiles succurrere, laudem
    Esse putaverunt & decus omne suum.
Sic stetit & crevit longis labentibus annis
    (40) Fertilis, & titulis utraque clara domus.
Jam quoque postgeniti, post tot jam saecula, factis
    Exornant patriae remque decusque suae.
[p. 359]
Jam quoque virtutes veneratur Curia notas,
    Inque animo servat tempora prisca suo.
(45) Prospera lux salve niveo signanda lapillo.
    Te favor & plausus & bona verba juvant.
Prospera lux salve, quam ne gravis obruat aetas,
    Inscribit fastis terra Barava suis.
Vos quoque felices animae, pia pectora amantum,
    (50) Salvete, & casti foedus inite tori.
Sic quoque majurum coïere in foedera dextrae:
    Confusa est uno stirps geminata toro.
Ire per exemplum geminorum discite Avorum,
    Nobile par, niveus quos sociavit amor.
(55) Tu tuoque, cui totos adflavit gratia census,
    Sponsa, puellaris lucida gemma chori,
Tot desideriis juvenum votisque petita,
    Ernestina tui temporis una decus,
In cujus roseis sedem fixere labellis
    (60) Et Lepor innocuus, Blanditiaeque leves:
In cujus niveis sedem tenuere papillis
    Ipse Amor, ipsa Jocis Cypria cincta suis;
Tu quoque ne cupias taedas odisse jugales,
    Tu quoque ne casti jura timere tori.
(65) Te meminisse decet quae plurima passus amator
    Ipse aluit cordis vulnera dura sui.===
At tu, quem blandis innexum colla lacertis
    Ernestina suis detinet illecebris,
Et cujus gestit jam lumine tota probari,
    (70) Et sit culta licet, plus tamen usque coli;
Hanc sortem reverenter habe. Tibi plena parantur
    Gaudia, quis frustra livor obesse velit.
Hinc sibi jucundos exspectat Patria fructus,
    Qui spem perpetuae posteritatis alant.


[p. 360]

L.

IN EXCESSUM

Industriae Matronae

JOANNAE CURTENIAE.

SIc abiit mundi tenebris erepta Joanna,
    Sic abiit carum destituitque virum.
Sic abiit, sic cognatos, sic liquit amicos,
    De quorum numero pars quoque parva sumus;
(5) Jam riget illa manus, quae tot monumenta reliquit,
    Omnigenas formas fingere docta manus.
Vidimus è secta surgentia signa papyro,
    Qualia Mentorea sculpta fuere manu.
Cernere clarorum meritis erat ora virorum,
    (10) Cernere erat silvas velivolasque rates:
Et quae praeterea producit Daedala tellus,
    Dum ludit variis ingeniosa modis.
Solertis memores colimus miracula dextrae,
    Miramur dotes quas dedit ipsa sibi.
(15) At quanto sunt haec pura virtute minora!
    Alliciunt homines illa, sed ista Deum.
O rebus mundi vanis exemta, beato
    Juncta choro, magno nunc quoque juncta Deo,
O quae jam caeli formosa palatia tangis,
    (20) Et pedibus calcas sidera clara tuis,
Laetae pacis amor, & mens sibi conscia recti
    Praebebant animo gaudia grata tuo;
Castaque simplicitas, virtus contermina caelo,
    Ornabat vitam tempus in omne tuam.
[p. 361]
(25) Non auri desiderium, non dira cupido
    Obstabant coeptis speve metuve tuis.
Non ablata tibi rerum mendacibus umbris
    Mens, aut fallaci laesa vapore fuit,
Non te impellebant casus humana moventes.
    (30) Ipsa tui victrix strenua semper eras.
Prima Deum spectabat, & altera cura maritum
    Sic placido fluxit vita tenore tibi.
Nunc violas tua busta novas meruere rosasque,
    Veris odorati nunc meruere decus.
(35) Jamque vale. Nostro vives in pectore semper,
    Et memori vivet nomen in ore tuum.


LI.

IN OBITUM

HADRIANI RELANDI,

Antiquitatum sacrarum & Linguarum Orientalium in Academia Trajectina Professoris.

QUalis fata paris lugens crudelia turtur
    Amissi in ramo carmina moesta canit,
Et replet loca sola suis sine fine querelis,
    Nec veniente die, nec fugiente silet:
(5) Indulget tali Trajectum infausta dolori,
    Ereptumque sibi flet sine fine Virum.
Et merito: quis enim reparet miserabile damnum?
    Inveniet quando moesta vel unde parem?
Ah merito plorat: Charitum Relandus amores,
    (10) Gloria Palladii numinis ille jacet.
[p. 362]
Cujus ab ingenio monumenta perennia chartis
    Tradita non poterit tollere longa dies.
Ex illo Libyam, vicinaque Syrtibus arva
    Novimus, & Nili quae sit origo vagi.
(15) Ex illo Meroën, qua circumfunditur undis:
    Ex illo Mithrae sacra peracta Deo.
Et quae prisca Pharos, & quae cerealis Eleusis
    Mystica jactavit, quaeque colenda dedit.
Inde Palaestinae reserans miracula terrae
    (20) Implevit meritis tempora nostra suis.
Victor Idumaea meruit de fronde coronam,
    Solus Idumeas quando reclusit opes.
Inde & Erythraei census patuere profundi:
    Inde solum patuit quod pede calcat Arabs:
(25) Et loca, quae quondam primi tenuere parentes
    Fons ubi perpetuis arva rigavit aquis.
Quid Muhammedicae referam mysteria gentis?
    Quid referam ex imis aera petita vadis?
Quid priscos lapides, veterum monumenta virorum,
    (30) Et quod Roma vetus vel vetus Hellas habet?
Quid memorem artifici ductos in imagine vultus,
    Et signa inscriptis conspicienda notis?
Nec tibi non dulces etiam fecere Camoenae
    Nomen, & Aoniis inseruere viris.
(35) Calliope ante omnes fertur tibi, culte Relande,
    Barbita formosa saepe dedisse manu.
Hinc aures olim nostras Galatea tenebat,
    Ingenio causam quae dabat una tuo:
[p. 363]
Quum te per sacrum lauri nemus ire juvabat,
    (40) Per sacras rupes & loca plena Deo,
Per Phoebi delubra, per Aoniam Hippocrenen,
    Musarum laeto te comitante choro.
Tunc tenues lusus, tunc laeti pectoris ignes
    Praebebant animo gaudia grata tuo.
(45) Per te sublimis petiit Lucretius astra,
    Per te non fractum tempore nomen habet.
Nec minus eloquio quid possis sensimus omnes,
    Quum visa est labris suada sedere tuis.
Quum sic pacis amans ageres sine crimine vitam,
    (50) Debueras vitae tempora longa frui.
Quo fugis, ah miserande? mane: te plurima poscunt
    Doctrinae nomen grande datura tuae.
Plurima (pigra tibi nam numquam nota fuerunt
    Otia) restabant evigilanda tibi.
(55) Funere de domini quae si modo rapta fuissent,
    Parte aliqua fieret lenior inde dolor.
Vana queror: spes nos infida moratur: eundem est,
    Quo dux supremus, quo Deus ipse vocat.
Vita quid est? quid quod merito laudetur in illa est?
    (60) Credite mortales, pulveris instar habet.
Haec subito raptus nobis documenta dedisti,
    Haec etiam domui das documenta tuae.
Haec capit, haec sentit dudum moestissima conjux,
    Haec etiam lecti pignora cara tui.
(65) At te, dum Batavas respergis fletibus oras,
    Dum fati unanimes tristia jura gemunt,
[p. 364]
Dum nos luctus habet, dum nos premit anxia cura,
    Immunem curae mulcet amoena quies.
Jam mundi ereptus tenebris loca laeta pererras,
    (70) Et placidas sedes lucidaque arva colis.
Illic occurrit species tibi candida Graevii,
    Illic Franciaden Broukhusiumque vides.
Illic occurrunt laeti te prole parentes,
    Illic integri conspiciuntur avi.
(75) Illis permixtum fraterna oblectat imago,
    Atque haeret lateri non dirimenda tuo.
Interea lacrimas, nostri leve pignus amoris,
    Si quid id est, tumulo, care Relande, damus.
Care vale Relande, vale, dum, qua patet, orbis
    (80) Te canit & dotes praedicat usque tuas.


LII.

NUPTIIS

PAULI SNELLII

Med. Doctoris,

Et

MARGARETHAE GER-
TRUDAE BECIAE.

LAeta tuos gestit, Snelli, celebrare triumphos,
    Et pars laetitiae Pieris esse tuae.
Tu modo ne cari praesagia sperne poëtae
    Cantantis thalami mollia fata tui.
[p. 365]
(5) Ergo dies venit, qua se tibi tradet habendam
    Becia, virginei lucida gemma chori,
Quam Venus Ambrosio totam perfudit odore,
    Formavit docta quam Charis ipsa manu.
Ergo dies venit, qua curis, Paule, relictis
    (10) Ibis in amplexus lene tuentis herae:
Quae nihilo leviore calens praecordia flamma
    Ardet in amplexus ipsa venire tuos!
Quot tibi nunc tristes pensabunt commoda curas!
    Pensabunt querulos gaudia quanta dies!
(15) Quae rursus querulas pensabunt gaudia noctes,
    Et pellent vacui taedia longa tori!
Formosam sobolem, dulces & taeda nepotes
    Haec dabit, ardoris praemia justa tui.
Et sancti foedus pacis raramque querelam,
    (20) Et fortunatos & sine nube dies;
Dum vitae saturos tandem vos hora vocabit
    Suprema ad celsi regna beata poli,
Et nati moesta component voce parentes,
    Donaque summa dabant pro pietate sua.
(25) Fallor? an ipse mihi Paean haec vota ministrat,
    Cura cui, Snelli, diceris esse vetus?
Nempe Dei dos est, pariter curare Medentes,
    Aegrorum pariter triste levare malum.
Annue, si fas est, Paean pater, annue votis,
    (30) Et firma auspiciis jura sacrata tuis.


[p. 366]

LIII.

In miserandum & immaturum excessum
Nobilissimi Adolescentis

DIDERICI HOEUFTII

Filii Viri Illustris

JACOBI HOEUFTII
CONSULARIS.

SPes bona, quae blande mortalia pectora mulces,
    Spes bona, sed quamvis sis bona, falsa tamen,
Quid nisi deludis miserorum verba voventum,
    Dum venti rapiunt irrita vota leves?
(5) Ah nihil hic certi est. Mundi fallacis imago
    Nos tenet, & frustra credula turba sumus.
Credula turba sumus, nec nos exempla morantur,
    Multiplici quamvis cognita saepe modo.
Innumerabilibus Libitina superba tropaeis
    (10) Saevit, & immiti corpora falce metit.
Hoeuftius infelix rapidis sic mergitur undis,
    Quarum se refici posse putarat ope.
Aestus erat: frigusque sibi dum captat & auram,
    Formoso corpus proluit amne suum.
(15) Quid facis infelix? non tuta est fluminis unda:
    Te rapient fluctus: triste cadaver eris.
Pergis, amatarum fraudem nec cernis aquarum,
    Et cadis, ad patrios non rediture lares,
Non rediture miser, nisi nudum corpus & umbra,
    (20) Nec sperata tuae fama future domus.
[p. 367]
Sic dotes periere tuae, sic ardor honesti,
    Et cultum pulcris artibus ingenium.
Te Pater & Mater lugent, te moesta sororum
    Pectora: te fratres nocte dieque gemunt.
(25) Adgemit Urbs etiam, cujus, modo serior aetas
    (25) Venisset, fuerant frena tenenda tibi;
Ut magni effigies non inficianda Parentis
    Servares Patriae remque decusque tuae,
Majorumque premens aequo vestigia passu
    (30) Inter honoratos conspicerere viros.
Jam tibi praeclaros non degenerare propinquos
    Stabat, & immensum gloria calcar erat.
Omnia praecepit dirae manus impia Parcae.
    De te conceptam spem levis aura tulit.
(35) Te plorant Charites: plorat tibi notus Apollo,
    Quaeque tibi Musae dulce levamen erant.
Hae tui erant memores: harum tu pectore vives.
    Sic magna nobis parte superstes eris.


[p. 368]

LIV.

VIRO NOBILISSIMO

JOANNI CORVERO,

Quum Lectissimam Virginem

SARAM MARIAM TRIPPIAM

Domum duceret.

LAeta dies caelo tandem processit ab alto,
        Illa dies votis saepe, petita tuis,
Qua moestum & viduo pertaesum vivere lecto
        Curarum tristi mole levavit Amor:
(5) Qua tibi sollicitae sanavit vulnera mentis,
        Solamenque mali consiliumque tulit.
Ducitur ecce tibi vitam socianda per omnem,
        Adscenditque tuum Trippia pulcra torum.
Hanc tibi commendat speciosae gratia formae:
        (10) Hanc tibi commendat pulcer in ore pudor.
Hanc animi niveus candor, moresque venusti,
        Et genus, & virtus, & sine labe decor,
Antiquaeque domus splendor fascesque verendi,
        Imperii toties & repetitus honos.
(15) Tu quoque, Corvere, in titulos qui surgis avitos,
        Cui patriae quondam frena tenenda tuae,
Quem parilis decorat virtus atque ardor honesti,
        Et pro te partes conciliantis agit,
Tu quoque, tu sponsae non una dote favorem,
        (20) Conaris voti dum reus esse tui,
[p. 369]
Consequeris, plaususque tuo jam jure mereris,
    Quos sponsae Genitor, quos tuus edit Avus,
Magnus Avus, cujus ducis de nomine nomen,
    Magnus Avus, nostrae, quam regit, Urbis amor,
Ille decus nostrae quondam columenque Minervae,
    Quae se crediderat & sua sacra viro:
Pancratiusque Pater, rerum tutela tuarum,
    Et consanguinei, nomina cara, tui,
Quos edunt pariter cives, quos edimus ipsi,
    Laetitia tacti, Sponse beate, tua.
Tempora noctis eunt, nec jam tua gaudia differt
    Cynthia, veloci sed venit ecce rota.
Pensatura venit querulorum longa dierum
    Taedia, praecipiti mox rapienda noto.
(35) Accedit festivus Hymen, lectoque jugali
    Obtendit sacras praevius ipse faces.
Eia age, te curae, te taedia nulla morentur:
  Detineat mentem Cypria sola tuam,
Osculaque alternis credenda hinc inde labellis,
    (40) Et quos delicias lectus & umbra ferunt.
Dii tibi dent longam cum Conjuge ducere vitam,
    Et placidae pacis munere posse frui,
Et foveant castas amborum in pectore flammas,
    Vestraque constanti foedere corda ligent.
(45) Sic olim dulces dent haec connubia natos,
    Et spem venturae posteritatis*alant;
Quae patriae prosit, clarum quae nomen avorum
    Augeat, illustres perpetuetque domos.


[p. 370]

LV.

Serenissimi ac Celsissimi Principis

JOANNIS GULIELMI
FRISONIS,

Principis Arausionensis ac Nassavii,
Frisiae Gubernatoris,

EPICEDION.

SIT lacrimis locus: exoritur nova causa doloris:
    Et lacrimis questus convenienter eant.
Occidit insanis eheu Gulielmus in undis,
    Gulielmus Patriae spes recidiva domus.
(5) Ah spes infida, & mundi fallacis imago!
    Ah quantum humanis rebus imago subest!
Quot dotes nimium crudelis perdidit unda !
    Quot bona, quot patriae vota precesque tulit!
Heu miser, aetatem non expleture virilem,
    (10) Heu miser, in vitae limine rapte jaces.
Jam rediturus eras superato victor ab hoste,
    Jam cinctura tibi tempora laurus erat.
Quo nunc te vultu excepit moestissima conjux?
    Conjuge pro caro triste cadaver habet.
(15) Non solitos vultus, solito non ore nitentem
    Adspicit, at cassum lumine moesta virum.
Halcyonisque modo amissum Ceyca dolentis
    Ingeminat questus nocte dieque suos.
Hoc illi praedicebant insomnia nuper.
    (20) Quis putet? hinc fati praescia facta tui est.
[p. 371]
Illa dies ubi nunc, qua te Leovarda recepit
    Foedere conjugii facta beata tui?
Omnia tum late fremitu plausuque sonabant.
    Hei mihi, plausus ubi est, Urbs Leovarda, tuus?
(25) Quam nihil est longum vano quod durat in orbe!
    Nulla manent nobis gaudia firma diu.
Pro plausu Frisias vadunt lamenta per urbes:
    Adgemit ipsa tuis Belgica tota malis.
Te Frisonum luget, Princeps, pia turba tuorum,
    (30) Illis tu custos, tu pater unus eras.
Te plebs, te proceres lugent, notaeque cohortes,
    Te duce consuetae bellica signa sequi.
Quid tamen hoc prodest? num te minus, optime Princeps,
    Mersit Avernali livida Parca lacu?
(35) Quid superest nisi quod gravida gestatur in alvo
    Ut referat Patrem nomine & ore suum;
Et proavum famam virtutibus augeat olim,
    Ornet & antiquam Marte favente domum!
Sic non venturi reticebere temporis annis:
    (40) Sic non Lethaeis praeda fereris aquis.
Sic non vita brevis fuerit tibi: luce frueris
    Longa virtutis per monumenta tuae.
Hoc faciant superi, quîs sunt mortalia curae,
    Et Patriae rebus semper adesse velint.


[p. 372]

LVI.

NUPTIIS

Viri Amplissimi

HENRICI BICKERI H. F.

Reip. Amstelaedamensis Jud.
Et Lectissimae Virginis

GERTRUDAE EYGELS.

ILlustres animae, quîs Belgica jure superbit,
    Quas canit aeterna Fama benigna tuba,
Insignes virtute viri, quos mente tenaces
    Frangere Fortunae non potuere minae;
(5) Quos*bene certantes pro libertate Batava
    Asseruit virtus inviolata polo;
Gaudete, & vobis digno adspirate Nepoti:
    Gaudete, & testes foederis este novi;
Auspiciis vestris festivi ut sacra diei
    (10) Procedant, nullis contemerata malis.
Hoc velit Uraniae proles, hoc pronuba Juno,
    Hoc Venus, & lauro tempora vinctus Amor,
Quo duce vicisti quod tota, Henrice, petebas
    Mente, dedit victas quum tibi Sponsa manus.
(15) Gaudent damnati votis hac luce parentes
    Gaudia nec possunt dissimulare, tui!
[p. 373]
Tu quoque depositis, fortunatissime, curis
    Indulges votis laetior ipse tuis.
Indulges merito, nec te jam curia tangit
        (20) Trita tuo generi, saepe terenda tibi.
Nec subeunt animo gravium molimina rerum,
    Et sibi se totum vindicat almus Amor.
Et modo miraris quos totos Gratia census
    Gertrudae adflavit, Sponse beate, tuae:
(25) Et modo dilectae felicia basia jungis
        Felix, & flammas concipis inde novas.
Dii faciant nullo extinguantur tempore, sed vos
    Unanimes semper copula firma liget:
Quaeque modo ornabat venerandum purpura Patrem,
    (30) Ex humeris etiam pendeat illa tuis.
Sic stet avita domus titulis & honoribus aucta,
    Et pergat longa posteritate frui:
Quaque patet, toto longum celebrentur in orbe
    Bickeri, Amstelio nomina clara solo.
(35) Dum loquor, Hesperias contendit Phoebus ad undas:
    Succedit fratri Cynthia pura suo.
Ite pares: lectus jam vos vocat ecce jugalis,
    Et venit aurata cum face mitis Hymen.
Illius lateri parvi adglomerantur Amores,
    (40) Purpureasque jacit candida turba rosas.
Ite pares: casto faveat Lucina labori,
    Et faciat nostras pondus habere preces.


[p. 374]

LVII.

AD

Nobilissimos & Amplissimos
Reip. Amstelaedamensis

CONSULES

Pro otio facto gratiarum actio.

EIa agite, Aoniae mecum gaudete sorores:
    Adflavit votis mollior aura meis.
Otia, sed doctas non degenerantia curas,
    Qualia judicio semper amata meo,
(5) Qualia quem solum sapientem dixit Apollo,
    Attalicis opibus praeposuisse ferunt,
Otia fecerunt Proceres mihi, cura regendae
    Quîs Patriae est urbis perpetuusque labor,
Gratia sit vobis, Patriae clarissima terrae
    (10) Lumina, quae nullo sit moritura die.
Vos illas, quîs devovi mea tempora vitae,
    Fecistis vestras tempus in omne Deas.
Hunc agnoscentes bene grata mente favorem
    Virtutes vestras & benefacta canent.
(15) Quid Maro, quid Flaccus, notissima nomina Pindo,
    Quid melius votis obtinuere suis?
Dum regit imperio Romanam Octavius Urbem,
    Insignes coluit carminis arte viros.
Hos habuit comites, hos est amplexus amicos.
    (20) His, ubi res ferret, commoda multa dedit.
[p. 375]
Illo dante Maro, quo Mantua jure superbit,
    Annosis lusit multa sub ilicibus.
Illo dante, sui dulcissima ruris habebat
    Otia, pascentes dum sedet inter oves.
(25) Audiit e viridi ramo philomela canentem:
    Audiit, & dulci carmine victa fuit.
Audiit & Latium dicentem tristia bella,
    Audiit*herois arma virumque modis.
Sic Venusinus olor parili quoque sorte beatus
    (30) Ingenii meruit praemia ferre sui.
Et modo securae laudavit tempora vitae
    Aurea, quae priscis vota fuere viris.
Et modo ridentem Lalagen & dulce loquentem
    Materiam fidibus maluit esse suis.
(35) Aut urbem Sale defricuit, moresque reduxit,
    Altaque virtuti fecit ad astra viam.
Sic tristes illi curas vitaeque labores
    Solvebat Tuscis regibus ortus eques,
Clarus eques magni vestigia clara secutus
    (40) Principis, Ausoniis maxima fama viris,
O jucunda quies! o simplicis otia vitae,
    Quae non ambitio, non malus urget amor!
Haec quoque captabat scribendi tempora nactus
    Caesar: ab his ipsis nobile nomen habet.
(45) Haec quoque divinum pectus Ciceronis amabat:
    Secessus petiit hos quoque saepe sibi.
Saepe fatigato curis patriaeque suisque
    Praebebat vacuos Tuscula villa dies.
Saepe ubi cessabant civilia munera, mentem
    (50) Lenibant multis seria mixta jocis.
Amissos illic non deploravit honores:
    Pensavit studiis haec quoque damna suis.
[p. 376]
E studiis solis solatia nota petebat.
    Illecebrae in studiis, quîs caperetur, erant.
(55) Nec tamen utilitas ventura nepotibus olim
    Defuit, & fructus protulit illa quies.
Vera loquor: cultis sapientia crevit in hortis,
    Est quoties vigili sumta tabella manu.
Hoc magni monumenta viri, hoc aeterna loquuntur
    (60) Scripta, quibus totas Suada reclusit opes.
Otia Scipiadae captanti in montibus umbras
    Currere fecerunt non sine laude dies.
Dum vacuus legit in deserto litore conchas,
    Ingenio vires concipit inde novas.
(65) Nec, cui dat nomen Sapientia, Laelius inde
    Imminuit Patriae remque decusque suae.
Me quoque, quem dulci vultis recreare quiete,
    Ingenuae tangunt otia pigritiae.
Ergo militiae fessus, statione soluta,
    (70) Phocidis in lucos & juga sacra feror:
Dum longos vobis potuisse probare labores
    Unica laetitiae causa caputque mihi est.
Nunc animum chartis juvat oblectare vetustis,
    Nunc responsuram sollicitare lyram.
(75) Nunc libet annales varios evolvere resque
    Temporis antiqui composuisse novis,
Illic dum populos cerno fera bella gerentes,
    Fortiaque audaci moenia capta manu,
Quae non occurrunt animo discrimina rerum,
    (80) Et mala quae toties Patria nostra tulit!
Quae non occurrunt pretiosae prodiga vitae
    Pectora, pro Patriae promta salute mori;
Certantesque duces pro libertate Batava,
    Nomine quo nullum Patria majus habet,
[p. 377]
(85) Et priscae proavorum umbrae, quas fama celebrat,
    Quorum quid posset dextera sensit Iber:
Dextera non uno fortissima nomine, Belgas
    Quae vetuit duro subdere colla jugo;
Quorum ope Libertas niveis invecta quadrigis
    (90) In nostro fulget conspicienda solo.
Jam repeto pacis mores & munera laeta,
    Et nova concordi foedera juncta manu.
Dumque vias rerum Batavarum mente revolvo,
    Amstelidum subeunt tunc quoque fata mihi,
(95) Et varii casus Urbis, longeque novati
    In melius fines, eximiumque decus,
Quod queat invidiam populis nostro orbe remotis,
    Quod queat invidiam, Roma, movere tibi,
Roma vetus, quamvis Mavorte favente triumphis
    (100) Sis non casurum nomen adepta tuis.
Quid referam census, dives quos India mittit,
    Quasque vehunt merces ultimo ab orbe rates?
Quid memorem cives gaudentes legibus aequis,
    Et jura audaci non violanda manu?
(105) Nec me tam rapiunt urbis miracula magnae,
    Curiaque & turres, tectaque sacra Deo
(Quamvis & rapiunt urbis miracula magnae,
    Curiaque & turres, tectaque sacra Deo)
Quam quod me gremio venientem laeta recepit:
    (110) Jamque mihi patriae sustinet esse loco:
Nec Musis inimica meis mihi commodat aurem,
    Seu pacem celebro, seu grave Martis opus.
Jure igitur, Proceres, laudes extollere vestras
    Conveniet numeris tempus in omne meis.
(115) Vestraque dum gratus mecum benefacta recordor,
    Materies eritis carminis una mei.
[p. 378]
Hinc veniat mihi fama, & quae sunt praemia vatum,
    Hinc veniant capiti laurea serta meo.
Parva quidem, fateor, nec convenientia vobis
    (120) Munera fert timida nostra Thalia manu:
Sed magnis etiam, quod comprobat alta vetustas,
    Caelitibus quamvis vilia dona placent.
Si quis ture caret, veterique ad sacra Lyaeo,
    Placatur salsa Jupiter ipse mola.
(125) Scilicet & vires norunt animumque ferentis.
    Ex illis pretium munera dantis habent.
Vos quoque vos animum vestri spectate clientis,
    Obsequii dantis pignora parva sui,
Pignora de vestro, Patres, prognata favore,
    (130) Dum facitis curis otia grata meis.
Post exantlatos intenta mente labores
    Innocuis finitis lusibus esse locum:
Dum mihi non animum crambe repetita fatigat,
    Quique vehit secum taedia mille labor.
(135) Nec tamen ut segnis vel degener incola fiam
    Concessos patiar fruge carere dies.
Se sistent comites mihi, gens facunda, poëtae,
    Quos olim Latium terrave nostra tulit.
Jamque sonos gratos cantantum audire juvabit,
    (140) Jam trahere Aonias in mea sacra Deas.
Sic mihi carmen eat, quod nec fastidia doctis
    Excitet, & culto possit ab ore legi.
Amstela sic dives, si quid pietate merebor,
    Imponat Musae Delia serta meae.
(145) Dividias mentis vicinia tollet amoena:
    Lenibit curas proxima silva meas.
Sic urbis si poeniteat, mihi rura patebunt;
    Ipsa, ut me teneat, urbs mihi rura dabit.
[p. 379]
Rura dabit spatiosa, suis quae moenibus ambit
    (150) Hunc quoque splendorem praestitit illa sibi.
Illic inveniam Zephyris gratissima Tempe,
    Et gelidos saltus umbriferumque nemus,
Et matutino viridaria lucida rore,
    Quaque meam pellat Pieris unda sitim,
(155) Sic meus & liber mihi nec potiora parare
    Ipse velim, sortis tactus amore meae.
Quam nullae turbent lites, mentisve tumultus,
    Cui neque vesanus livor obesse queat.
Dii modo dent bellis ne patria cara prematur,
    (160) Quaque fruor laetus pax sit ademta mihi.
Sic mihi sit nullos strepitus audire tubarum,
    Et mala quae secum Mars homicida vehit.
Dum mihi turbarum fugiens sic ducitur aevum,
    Haerebunt animo nomina vestra meo.
(165) Vester ero, Patres: eritis mihi semper in ore.
    Dum superant vitae tempora, vester ero.
Vester ero, supplexque Deum venerabor, ut alto
    De caelo vobis adsit opemque ferat.
Sic vobis claros illustrans purpura fasces
    (170) Perpetuo vestras ornet honore domos.


[p. 380]

LVIII

Ad Amplissimos Reip. Amstelaedamensis
CONSULES,

Quum

HADRIANUS VERWERUS

Rotteraedamensis iis librum suum de Jure Maritimo dedicasset.

MAgnanimi Proceres, terrae decora alta Batavae,
    Per quos legiferae stant sua templa Deae,
Magnanimi Proceres, navo adspirate labori,
    Et doctos facili combibite aure sonos.
(5) Ille meus civis, quem mecum Rottera fovit
    Ducentem vitae tempora prima suae,
Ille meus civis, quem post Urbs Amstela mecum
    Moenibus excepit officiosa suis,
Nunc memor & gratus tutatur jura profundi,
    Prospera qua vestras provehit aura rates.
Propria quae vobis, quae non sint propria vobis
    Narrat, & hic nodis non sinit esse locum.
Sic aperit tenebris quod condidit alta Vetustas,
    Admissaque facit luce nitere diem.
Sic vester quoque civis adest: sic commoda vestra,
    Sic vestras curae res cupit esse suae.
Nec sola agnoscit solertis munera dextrae
    Belgica, sed fructus quaelibet hora feret.
Proderit hic, qua se pontus protendit & aether,
    Conscriptus vigili sedulitate liber.
[p. 381]
Proderit: & pulsa tenebrarum nube patebunt
    Plurima de terris eruta deque mari.
Te quoque ne pigeat versare, Batavia mater,
    Hoc seu sit studii, seu pietatis opus.
Hic quoque tu regnas victuris credita chartis:
    Hic tua jura vigent, hic tua lingua viget.


LIX.

AD

Virum Amplissimum

JOANNEM DE WITT,
Urbis Amstelaedamensis Senatorem,

In Natali
JANI BROUKHUSII.

QUID potius facias festivae luce diei?
    Deprome haud segni vina vetusta manu.
Deprome, ut cineri faciamus sacra beato.
    Haec est officii debita cura tui.
Hoc & amicitiae poscunt pia jura: sequamur
    Quo nos fama Viri, quo vocat ipsa Charis,
Et Venus & Veneris dulcissima cura Cupido,
    Et crebro dictus carmine mitis Hymen,
Et modo nascenti primus qui risit Apollo,
    Et lauri cunas sparsit odore suae.
Witti, noster amor, melius relevabimus inde
    Qui nostra ex aequo pectora luctus habet,
[p. 382]
Ex quo Broukhusium non mitia fata tulere,
    Et gratum nobis eripuere decus.
Tuque adeo, qui jam plenas effundere laudes
    Niteris, & medio vela movere mari,
Effice carminibus divinis, effice, Witti,
    Ne possit studio livor obesse tuo.


LX.

AD EUNDEM

Carminum scribendorum hortatorem indefessum.

QUid toties quaeris veteri me includere ludo?
    Quid me, quid toties ad mea sacra vocas?
Ah, Witti, musis ah acceptissime Witti,
    Ah Witti, Aonio jam nova cura Deo,
(5) Non sum quod fueram. quid inania verba profundis?
    Muta lyra est, nullum dant mea plectra sonum.
Nec veniunt numeri, nec sunt in carmina vires,
    Et mea consueto vena calore caret.
Dum luctu assiduo curisque agitatur amaris
    (10) Mens mea, deliciis quis locus esse potest?
Ah ingratorum premor undique mole laborum,
    Abrupto jussus vivere conjugio.
Flere libet certe, quoties mea damna recordor,
    Et subeunt animo gaudia rapta meo.
(15) Scilicet hoc superest, lacrimis miscere querelas,
    Hoc unum mordax cura levamen habet.
Ille ego sum, quem non cupidis amplexa lacertis
    In gremio foveat uxor amica suo.
Ille ego sum, vexant quem fata tenacia, cujus
    (20) Jungere se thalamo nulla puella velit.
[p. 383]
Jamque novi frustra menti obversantur amores,
    Quaeque parat sponsis munera mitis Hymen;
Sanctus Hymen, cujus toties decanto triumphos,
    Hei mihi, quam cantus nil in amore valet!
(25) Nil prosunt hederae, nil prodest laurea vati.
    Carminibus pretium nulla puella facit.
Moeonides sic ipse foras exire jubetur:
    Nullus Castaliis fontibus extat honor.
Quamvis ipse venit Clario grege cinctus Apollo,
    (30) Ipse jacet Clario cinctus Apollo grege.
Parce precor: Sortemque gravem sine fine dolenti
    Sis bonus, & votis annue, quaeso, meis.


LXI.

LAUS ARTIS MUSICAE.

QUis satis in laudes sua solverit ora Tonantis,
    Qui mare, qui celsi condidit astra poli?
Qui quo duxit amor curam dextramque potentem
    Non simplex homini munus habere dedit.
(5) Quid non corpus habet? quod terra, quod educat aër,
    Flumina quas praebent, quas maris aequor opes.
Nec mens ipsa caret clementis munere caeli:
    Deliciis etiam pascitur illa suis.
Artibus incumbit: rerum cognoscere causas
    (10) Est labor, & vulgo non bene nota sequi.
Mox quoque curarum fessae dant otia pacem,
    Quae reparant vires lassaque membra levant.
[p. 384]
Tunc oculos pascit: tunc quod Natura decoris
    Ostentat, multa sedulitate notat.
(15) Nec minus auditus grata oblectamina captat,
    Nec minus auditus quo capiatur habet.
Ecce avium in silvis cantus dulcesque querelae
    Indocilesque modi pectora nostra movent.
Quis putet? ars etiam voces imitata canoras
    (20) Mox quoque sustinuit promere dulce melos.
Musica de caeli templis delapsa supremi,
    Musica magnorum munus opusque Deum,
Quam gratis fertur numeris, inflectere vocem
    Docta, vel ad certos fila movere modos!
(25) Haec sunt humanae solatia dulcia mentis,
    Haec sunt humani certa medela mali.
Et quis adhuc dubitet vires agnoscere tantas,
    Et dulces cupida combibere aure modos?
Si quis is est, certae diis est prognatus iniquis,
    (30) Si quis is est, mentem non habet ille bonam.
Ille ego sim, cujus delectet musica mentem,
    Ille ego, quem citharae, quem moveantque lyrae.
Ipse ego Threiciam, faveat modo cantor Apollo,
    Exoptem digitis increpuisse lyram.
(35) Ipse ego, me mulcente nova dulcedine rerum,
    Artifici dulces voce ciere sonos.
Haec mihi vita foret. O dii, sic tollar in altum.
    Nil mihi cum vulgo deside. terra vale.


[p. 385]

LXII.

Ad Virum Perillustrem

JOANNEM VAN DE POLL

CONSULEM.

Vota in novi anni initio.

QUamvis verba dari cupiat sibi nemo libenter,
    Verba tamen, Consul, sed bona verba damus:
Quae tibi perpetua dicant cum pace salutem,
    Quae domui dicant prospera cuncta tuae.
(5) Sic tibi felici decurrat tramite vita,
    Alite felici sic novus annus eat.
Quid potius faciam? porto quodcunque pusilli
    Paupere de rivo pectoris ire potest.
Haec quoque dum meditor, gratus benefacta recordor,
    (10) Quae subeunt animo nocte dieque meo.
Quod mihi Pieriae praeeunt blandissima Divae
    Carmina cantanti, muneris omne tui est.
Tu faciles vitae cursus, tu mollia praebes
    Otia, pacatos tu facis ire dies.
(15) Nec sibi delato mens tantum munere laeta est
    Quantum id de manibus gaudet habere tuis!
[p. 386]
His effert sese titulis: haec causa triumphi;
    Haec est laetitiae fons & origo meae.
Det Deus ut valeant pro te mea vota tuisque
    (20) Ut procul à laribus sint mala cuncta tuis:
Nec tibi contristent hilarem nova funera vultum,
    Heu etiam domui funera nota meae:
Sed carae possis patriae longum utilis esse,
    Cujus jam verus diceris esse Pater.
(25) Sic tua, quem meruit, virtus decoretur honore,
    Quamvis sit merces pulcrior ipsa sibi.
Sic decus imperii, sic se tibi purpura rursus
    Offerat, atque humeros ornet, ut ante, tuos.
Sic calcent nati vestigia clara Parentis,
    (30) Ut decet, & tanto nomine digna gerant.
Sic mihi sit reduces Jani celebrare Kalendas
    Consule te, cives te moderante tuos.


[p. 387]

LXVIII

IN NUPTIAS

Nobilissimi Viri

JACOBI TRIPPII

Et

Lectissimae ac Nobilissimae Virginis

MARIAE SIXIAE.

SIXIA devicta est. Gaudet ducitque Triumphum
    Trippiades, votis perfruiturque suis.
Uraniae soboles cupidos committit amantes,
    Inque suas leges pectora bina trahit.
(5) Et firmo junctis nexu nova bella paranti
    Frater Amor fratri subvenit ipse suo.
Scilicet ex istis oritur concordia rixis:
    Ex istis laetae pacis origo venit.
Quid tardos culpas soles? Latonia noctem
    (10) Ecce tibi properat, Sponse beate, tuam.
Quae decimo redeat felix tibi mense precamur,
    Et sponsae auxilium rite vocata ferat;
Ut grata illustris nascantur pignora gentis,
    Et, quae nunc sponsa est, postmodo mater eat.
(15) Sepone ex animo quas adfert curia leges
    Sponse: alias leges jam tibi Sponsa feret,
Sic veniant longi vestra de stirpe nepotes,
    Et patriae lumen praesidiumque ferant.
[p. 388]
Hinc gemini referunt sibi gaudia nata Parentes,
    (20) Et paribus votis foedera sancta juvant.
Quin & avus sacris subscribat Sixius istis,
    Si nostro, ut quondam, ducat in orbe dies.
Consul avus Phoebo gratus doctisque Camoenis,
    Et laus & patriae gloria certa suae.
(25) Vivite concordes, irrupta vivite pace,
    Dent vobis longas & pia vota moras.


LXIV.

AD

PETRUM VLAMINGIUM

Natali ejus Die.

QUid potius faciam festivae luce diei?
    Prome, puer, celeri vina vetusta manu.
Prome, puer, caro ut faciam pia sacra sodali.
    Haec est officio debita cura meo.
(5) Hoc & amicitiae poscunt sanctissima jura,
    Hoc Musae poscunt, huc vocat ipsa Charis,
Huc modo nascenti primus qui risit Apollo,
    Et lauri cunas sparsit odore tuas.
Tu quoque, Vlamingi, cape gaudia temporis hujus,
    (10) Prolue thyrsigero pectora tota Deo.
Sic ducens annos doctas per Apollinis artes
Mercurio Musas jungere perge tuo.


[p. 389]

LXV.

IN DESCRIPTIONEM

INDIARUM

A VENERANDO ET DOCTISSIMO VIRO

FRANCISCO VALENTINO

AMBOINENSIS ECCLESIAE NUPER PASTORE

ADORNATAM.

DUas olim terras alioque calentia sole
        Arva VALENTINUS presserat ipse pede,
Quum varios mores populorum vidit & urbes,
        Et quod conspicuum dissitus orbis habet,
(5) Cuncta haec victuris credit miracula chartis,
    Quae nunc lecturis inspicienda patent.
Cernitur his tabulis exacta Orientis imago,
        Seu veterem cupias noscere sive novum.
Quid foedas referam caedes fraudesque dolosque,
        (10) Gestaque barbarica praelia dira manu?
Quid memorem cultus falsorum & sacra deorum,
    Pectoraque a vero saeva remota Deo?
Hic quoque sudavit vir strenuus: hic quoque laetas
    Reddidit, & tutas vivere jussit oves.
[p. 390]
(15) Hic populis tenebris & nocte sedentibus atra
    Sideream lucem noscere posse dedit.
Audierunt illum arrecti magno ore tonantem;
        Suffecit vires Religio ipsa Viro.
Turba rudis legum tabulis incidere leges
    (20) Coepit, & in sancto dicere jura foro.
Eminet haec inter majestas clara Batavi
    Nominis, & celsum tollit ad astra caput.
Illam perpetuo Reges venerantur honore,
    Regnaque divitiis conspicienda suis.
(25) Sic mutantur opes opibus: sic aequora fervent,
    Et lucri studium non leve calcar habet.
Barbara quas fruges quas tellus educat herbas,
    Carpit inoffensa Belgica nostra manu.
Vive diu felix operis: tua patria curas
    (30) Cum tota agnoscet posteritate tuas.
Sic quae constituis monumenta perennia vivent,
    Et pretium chartis fama benigna dabit.
I quo te plausus animant & vota tuorum:
    Mnemosyne coeptis en favet ipsa tuis.
(35) Haec duraturis condet tua nomina fastis,
    Ne possit scriptis livor obesse tuis.
[Ook in: Fr. Valentyn: Beschrijving van oud en nieuw Oost-Indiën. Eerste deel. Dordrecht, J. van Braam en Amsterdam, G. onder de Linden, 1724. KBH 185 A 5.]

Continue


[p. 391]

JUVENILIA.

[p. 392: blanco]
[p. 393]

ODA

de

MOTIBUS EUROPAEIS

&

EXPEDITIONE BRITANNICA

Celsissimi Arausionensium Principis,

nunc

Magnae Britanniae Regis

ad

Virum Clarissimum

JACOBUM GRONOVIUM

Historiarum & Graecae linguae Professorem.

PRospexit aether Battavicae rei,
Minasque clemens contudit hostium,
    Quos pectoris pravi cupido
        Impulit in patriae ruinam.

(5) Prospexit aether, qui valida manu
Fregit potentum consilia impia,
    Dolosque fallaces petitos
        Ex piceis Erebi tenebris:

Queis pressa saeve Religio gemit;
(10) Virtusque puris orba coloribus,
    Et laesa Libertas inique
        Per scelera & genus omne probri.

[p. 394]
Vesana quo non Ambitio ruit!
Non illa caedes, non timet impetus,
    (15) Bellique funesti labores
        Tristitiam variam trahentes.

Hinc mens stupendis acta furoribus
Nil ausa non est, innocuos premit,
    Coelumque contemnit, gravemque
        (20) Numinis aetherei rigorem.

Sic Christiani nomine glorians,
Sed Christiani nominis inmemor,
    Rex infidelis, Pastor atrox,
        Ipse greges proprios fatigat.

(25) Iraque frendens (credite posteri)
Saevit cruente in propria viscera,
    Grassator & late tyrannus,
        Qua Furiis agitatur atris.

Insistit istis Anglia semitis,
(30) Fucata primum, liberioribus
    Deinde se extollit procellis,
        Horribiles imitata flammas,

Quas saeva miscet Gallia per mare
Terrasque, clarus Sequana qua fluit,
    (35) Qua labitur Rhenus tricornis,
        Qua Tamesis spatiatur ingens.

Famosa turbas audit Iberia
Stupetque tantas, prospicit & sibi,
[p. 395]
    Nec perfido fidit tyranno,
        (40) Sed propriae satagit salutis.

Nec cura vana est. Aggreditur ferox
Praesentientem, nomine futili,
    Nec imperî proferre fines
        Legitima ratione tentat.

(45) Quid inter haec Germania non tulit!
Quos illa rivos sanguinis evomit!
    Quot spectat urbes corruentes
        Straga fera & populante flamma!

Spectat frequenter praelia fervida,
(50) Actasque praedas; stupraque Virginum,
    Et omne quod patrat cruentus
        Frugiferae populator orae.

Qui raptus ultra se scelere impio
Et caede dira pascitur indies,
    (55) Gentique detestatus omni
        Omne nefas animo volutat.

Durescit ipse in crimine perpete,
Ut pectore imo spicula sentiat,
    Quae dextera vibrat potenti
        (60) Aetheriae Dominator auIae,

Irasque tristes vindicis aetheris,
Morsusque acerbos pectoris intimi,
    Curasque post illum sedentes,
        Perpetuas comites furentis.

[p. 396]
(65) Consiste tandem, barbare. Quo ruis?
Non arma tantum suscipis in genus
    Mortale, sed lacessis ipsos
        Coelicolas rabido furore.

Tu, qui tremendo bella moves polo,
(70) Fastu superbo te nimis efferens,
    Volveris in praeceps, cruente,
        Icario ruiture lapsu!

Quantus tuorum navibus imminet,
Quanusqu cunctis militibus labor!
    (75) Molitur orbis ultionem,
        Impatiens scelerum tuorum.

Sed te morari non sinit hac via
Foecunda nutrix perpetui mali
    Gens nomine insignita JESU,
        (80) Hoc titulo nimium superba.

Haec apta fraudi nequitiam suam
Mundum per omnem spargere nititur,
    Qua nascitur Phoebus coruscus,
        Quaque facem rutilam recondit.

(85) Haec regna tota evertit, & omnia
Miscet, dolosas insidias struit,
    Ruitve per ferrum, per ignes,
        Sub nitida speciosa pelle.

Aspersa labe hac Anglia nobilis
(90) Vidit gementes indigenas suos,
[p. 397]
    Et derepente subjugatos
        Degeneris feritate Regis.

Qua Gallus atrox tentat iter via,
Et qua dolentes Christicolas premit
    (95) Non infideles, non rebelles,
        Tentat iter simile & Britannus.

Is ritu eodem persequitur suos,
Legesque fixas rite, refigere
    Est ausus, hortatu malorum,
        (100) Prodigus ipse suae salutis.

Indigna sic in vincula conjicit
Mystas fideles, non timidos mori,
    Si causa Christi cogit illos,
        Expedit aut patriae saluti.

(105) Majora sic & crimina perpetrat,
Celtam secutus jam parili pede,
    Vestigiis pressis, tyranni
        Quae tenuere suo periclo.

Servansque nullum saevitiae modum
(110) Novo furore impellitur indies,
    Sibique non constans tremiscit,
        A vitiis agitatus ipsis,

Horrescit ipse ad crimina propria,
Sibique tandem conscius omnium,
    (115) Percellitur pavore grandi,
        Plena videns sua regna turbis.

[p. 398]
Nunc civis omnis murmurat, & suum
Abominatur Regem animo pari,
    Optatque pristinum ut verenda
        (120) Religio accipiat vigorem.

Ipsique manes exululant feri
Ante ora Regis; queis violentia
    Lethi suam negat quietem,
        Sed jubet assiduos vagari.

(125) Hi nunc timescentem exagitant face,
Et persequuntur, qua fugit, anxium,
    Justamque poscunt ultionem,
        Nec sibi sollicitum relinquunt.

Qui doctus artes jam bene Gallicas
(130) Plus saevit ultra, & bella ferocia
    Inferre conatur Batavis,
        Obruere & socios fideles.

Sic sic coïbant pectora perfida
Regum duorum. Sed Deus, omnia
    (135) Qui lumine intuetur acri
        Propositum minuit superbum.

Is nos tuetur numine. Res ei
Batava cordi est. Auspiciis Dei
    Floremus insignes tot annos,
        (140) Degenere invidia fremente.

Velut coruscis cernitur ignibus
Aurum, malorum exercita sic cruce
[p. 399]
    Dignoscitur virtus Batava,
        In miseris animosa rebus.

(145) Hoc sensit olim, sensit Iberia,
Idemque sensit Gallia perfida,
    Hoc sensit & quondam Britannus.
        Terra sonat, sonat id profundum,

Salus Batavae & praesidium rei,
(150) Munimen omni milite fortius,
    Quod vindices tot bellicosi
        Asseruere suo cruore,

Ruterus ingens, Trompius, Heinius,
Et Wassenarus, nominis incluti,
    (155) Quos nobiles suis triumphis
        Perpetuo canit ore Fama;

Quos grata finxit marmore patria.
Munita nostra est his ducibus salus,
    His pulsa Libertas redivit
        (160) Sanguineis repetita guttis.

Hac arte nitens Auriacus satus
Magno Parente, & dignus Avis nepos,
    Et Martio labore cultus
        Excutere haec juga concupivit.

(165) Is militaris dum sapientiae
Consultus omnes noscitat aleas,
[p. 400]
    Vicissitudinesque belli,
        Conspicuus nitidis in armis,

Togaque clarus; dum vigilat rei
(170) Acer Batavae, & publica commoda
    Non mente languida tuetur,
        Sed patriae sine fraude vindex;

Audit tumultus, laesa Britannia
Queis ingemiscit, juraque diruta,
    (175) Et liberam gentem illigatam
        Compedibus validisque vinclis.

Non rem medela restituat sua
Oppressa tellus. auxilio indiget
    Novoque inauditoque, totus
        (180) Quod videat stupeatque mundus.

En ipse poscit (quanta necessitas!)
Poscit fideles Auriaci manus,
    Qui maxime periclitanti
        Restituat solitum vigorem.

(185) O sume tandem, o obruta casibus
Duris, acerbis! sume animos novos,
    Teque erige, atque absterge tandem
        Ora tuo madefacta fletu.

Adest Redemtor jam populi tui.
(190) Legum tuarum Assertor adest tibi,
[p. 401]
    Ultorque disjectae salutis,
        Consiliis animisque plenus.

Is qui faventi militat aethere,
Suisque ventis aequor arat maris,
    (195) Cum classe, cum manu valente,
        Strenuus approperat per undas.

Hic instar alti sideris emicat
Herbertus, aevi splendida lux sui,
    Quem fortis atque ardore fervens
        (200) Consequitur parili juventus.

Frustra imprecatur Gallia Principi
Diras severas, & mare turbidum,
    Depraeliantes atque ventos,
        Saevaque naufragii pericla.

(205) Classes Batavas ipsa manus Dei
Transmittit undis: nec Boreas ferus
    His obstat, aut Noti furores,
        Aequoris aut tumidi procellae.

Litus Britannum laetitia fremens
(210) Heroïs invicti excipit agmina,
    Opemque praestantes catervas,
        Quas tituli trahit ardor ingens.

Habet. peractum est. Anglia se metu
Dissolvit omnis. Libera civitas
[p. 402]
    (215) Nunc omnis arma jungit armis
        Battavicis, fideique certae

Commissa tanti Principis omnia
Secura credit, nec timet amplius,
    Videtque successus secundos,
        (220) Auspicio superum favente.

Ut Angliae nunc sceptra tenens tremit!
Ut horret omnem, quem videt, impetum,
    Sibique non fidens relinquit
        Regna simul patriamque sedem.

(225) Se destitutum cernit ab omnibus,
Nullamque spem jam concipit amplius,
    Sentitque Regnum liberari,
        Excutiens sua vincla collo.

Excepit omnis plausibus inclutum
(230) Heroa, clarum jam titulis novis.
    Coelumque nunc ipsum merenti
        Inposuit diadema fronti.

Quid nunc vetustas Miltiadem crepet
Armis valentem? Quidve Themistoclem
    (235) Bello potentem? Quid Cononem
        Sollicitum patriae labantis?

Obscurat horum nomina fortior
princeps, avito sanguine nobilis,
[p. 403]
    Prudentia potens & armis,
        (240) Progenies generosa Martis.

Miraculosum vidimus exitum
Rei stupendae, cui faveat Deus,
    Qui duxit armatas catervas
        In patriae auxilium ruentis.

(245) Quod tentat ultra provida Principis
Virtus sagacis cedat ei bene,
    Hyberniaeque pertinacis
        Colla jugo valido premantur.

Quin jam praeivit Schotia. Dat manus
(250) Victas, nec ultra propositi tenax
    Aequare conatur beatos,
        Quos agit unus amor, Britannos.

Quam grata rebus jam facies redit,
Futura multo gratior omnibus,
    (255) Concordia ut potente vinclo
        Unanimes populos ligavit!

Communis hostis sic cadat in plagas,
Quas ipse struxit multiplici dolo.
    Sic pressa Libertas resurgat,
        (260) Culta comas nitidumque vultum.

Sed ista tandem quis tenui lyra
Decantet? oris carmina non mei
[p. 404]
    Res ista poscit. Illa solo
        Maeonio referenda cantu.

(265) Tuum est, GRONOVI, res memorabiles
Mandare chartis, eloquio potens!
    Magni Parentis magne fili,
        Dotibus egregiis polite!

Tibi camoenas offerimus leves,
(270) Cui Musa curae est, & patriae salus,
    Quae laeta te diu fruatur,
        Battavici decus in Lycei.


[p. 405]

ODA

de

EXPEDITIONE HYBERNICA

GULIELMI

Magnae Britanniae Regis

ad

Virum Expertissimum

CORNELIUM JUNIUM,

Medicinae Doctorem atque

Schiedamensis Civitatis Scabinum.

O quis camoenas exstimulat meas?
Quis ardor omnes occupat igneus
        Venas, morasque me trahentem
            In mea sacra redire cogit?

(5) Agnosco vires Pierii chori,
Qui me canoro dicere barbito
        Res principis cupit potentis,
            Quo Tamesis merito superbit.

Qui jam redemtus liberius fluit,
(10) Et leniori murmure labitur,
        Et nescius jugi solutas
            In tumidum mare volvit undas.

O quam beatus supra alios, suos
Jam liberatos conspicit accolas,
[p. 406]
        (15) Lusosque prudenter tyrannos,
            Excidium patriae minatos!

Rebus Britannis consuluit Deus,
Et GULIELMI praesidio sibi
        Videre cuncta tuta gentes,
            (20) Deposito penitus timore;

Quater beatae, noscere si queant
Suam salutem, o clara Batavia
        Agnosce non minus, perenni,
            Huic populo sociata vinclo.

(25) Agnosce mater tam celebris Ducis,
Et alma nutrix. vagiit in tuis
        Ille ipse cunis. edidisti
            Tam rutilum, generosa, sidus.

Agnosce certe. non minor est labor
(30) Servare parta. Huic ille negotio
        Incumbit ingens Liberator,
            Fonsque tuae assiduus salutis.

Sequensque clara exempla parentium,
Insigne calcar pectoris ignei,
        (35) Se laude majori celebrat,
            Quam resonat vaga ubique fama.

Pacavit omnem strenuus Angliam,
Et liberavit nobile Belgium,
        Et traxit in partes faventûm
            (40) Regum animos populosque claros.

[p. 407]
En offerunt se Caesareae manus,
Opemque praestat sedulam Iberia,
        Allobrogesque bellicosi,
            Quos agitat furor unus omnes.

(45) Ut Brandeburgus magnanimus ruit,
Valens catervis auxiliaribus,
        Timentibus nullum periclum,
            Nec rigidae fera tela mortis!

Jurata sancte pectora fortia
(50) Communem in hostem, pergite, pergite:
        Dignamque vobis ultionem
            Concipite, o mala tanta passi!

Quid non tulistis? quid furor hostium
Non excitavit continuus mali?
        (55) Injuriarum mole pressi,
            Ah animum renovate vestrum!

Campi feraces exitium dolent
Nudi Lyaei muneribus. dolent
        Et flumina illigata vinclis.
            (60) Turrigeras edit ignis urbes.

Certat nefandus viribus & dolo
Fallace Gallus. sustinet omnia,
        Ipsosque Thraces demereri,
            In sociosque ciere junctos.

(65) Autore tanto Hybernia pertinax,
Domanda tandem est strage rebellium.
[p. 408]
        Et subjugandae civitates,
            Quas animant gemini tyranni.

Hic GULIELMUS consilio valens
(70) Firmat labantes consilio patres;
        Armisque captis contumaces
            Obruere instituit cohortes.

Nec bellicosam mittere sat manum
Ituram in hostes. Ipse praeest suis
        (75) Consors periculi & laboris,
            Segniter impatiens morari.

En comparata classe tegit mare,
Quam gestientes Nereïdes suâ
        Manu propellunt atque venti
            (80) Dant rapidum subitumque cursum.

Manu faventi magnanimos Deus
Confirmat ausus, atque animos novos
        Dat ipse turmis bellicosis.
            Dumque Deum precibus fatigat

(85) Regina, nomen cui Pietas dedit,
Appellit oris alite Rex bona
        Hostilibus. Rumor vagatur,
            Atque tuae trepidant catervae

Timore justo, jam capitis minor
(90) Jacobe. Verum congrederis tamen,
        Sed Marte non fausto, fugamque
            Praetrepidus celerem capessis.

[p. 409]
Sic te reversum Gallia (proh pudor!)
Te Ludovicus sic tuus excipit.
        (95) Has Laureas tandem reportas,
            Hasque refers, miserande, palmas.

An credidisti, plene superbia,
Instare tandem tempora nubila?
        * Impune te nemo lacessat?
            (100) O nimium nimiumque vane!

* Respicitur ad numisma, emissum eo tempore, quo Jacobus Rex, post mortem fratris Caroli, caesis aliquot viris principibus, qui ei adversabantur, rerum potitus est. In cujus altera parte regia effigies conspicitur, in altera Leo gerens capite diadema regium, & unguibus tenens altero orbem, altero sceptrum, cum hac inscriptione: NEMO ME IMPUNE LACESSET.

Quod fraude partum est, quod scelere horrido
Durabile haud est. Persequitur Sator
        Coelique tellurisque pravos,
            Et tenuat rigidus superbos.

(105) En destitutos consiliis suis
Utrosque Reges, foederaque irrita!
        Adversa lugent fata, & una
            Spem penitus sibi dissolutam.

O GULIELME, o maxime principum,
(110) Virtute cunctos exsuperans duces,
        Quos protulit quondam vetustas,
            Vel patriae genuere terrae!

Quas opto vires in mea carmina,
Ut res decenter commemorem tuas,
[p. 410]
        (115) Claramque virtutem duello,
            Atque animum vacuum timore?

Tu mortem in ipsam proruis, ut tuam
A morte gentem strenuus eximas.
        Haec ipsa te timet periclo
            (120) In medio & trepide recedit.

Quae si sagittis te raperet suis,
Quae nascerentur gaudia Galliae,
        Instructa quae technis doloso
            Tam miseram fovet ore famam.

(125) Pascitque mentes somnio amabili
Umbraque nutrit laetitiae novae,
        Quae lapsa cum rumore vano
            Aufugit & miseras relinquit.

Sed parce tandem, parce tibi & tuis,
(130) Ne morte in una tota Britannia
        Occumbat, adjuncta & Britannis
            Res Batavûm moriatur una.

Monstris subactis te Tamesis vocat;
Te Mosa clarus, te Vahalis simul:
        (135) Te Rhenus & late celebris
            Flexivagi Moderator Yae.

Te laeta tellus, te tua patria,
Te cuncta poscunt assidua prece:
        Desiderataque ora dudum
            (140) Quisque cupit propius videre:

[p. 411]
Audire, quot tu nobilis Hercules
Necâris Hydras belligera manu,
        Pestesque pulsâris nefandas,
            Perniciem opprobriumque terrae.

(145) O quos honores Anglia libera
Tibi parabit? quas tibi laureas,
        Invicte princeps, quasque palmas,
            Indicia egregii triumphi?

Ut quisque gaudet! Jam videor mihi
(150) Audire plausus tota per oppida,
        Ubique & effusam videre
            Laetitiam populi & Senatus.

Quae vota fundit quisque pius! tuum
Ad nomen ingens omnia gestiunt,
        (155) Et occupat tibi faventum
            Unus amor studiumque corda.

Regina forma splendida conjugem
Persusa justa laetitia excipit.
        O gentium insignis Redemtor,
            (160) Atque jugi rigidi repulsor!

Quem prima summis apposuit viris
Juventa factis nota celebribus,
        Victricibus lauri coronis
            Et viridi redimita palma.

(165) Quem tam paratum subsidio suo
Tellus recepit tota Britannica,
[p. 412]
        Unaque Libertas, tuoque
            Religio auxilio redemta.

Cujus sagaci consilio favet
(170) Armatus orbis foedere mutuo,
        Paratus Europae ruinam
            Unanimi prohibere nisu.

Jam nemo laudes non celebrat tuas,
GULIELME fortis. Laudibus evehit
        (175) Jam nemo non tuas catervas
            Pro patria cupidas perire.

Jam nemo vatum carmine non suo
Aequare coelo laudibus inclutum
        Conatur & cantare nomen,
            (180) Et decus & titulos adeptos.

Optant frequentes ut patriae bono
Te sata servent aequa tibi diu,
        Omnesque, quotquot vivis, annos
            Perpetuis decores triumphis.

(185) Honore nec te destituunt tuo,
Scomberge cauto consilio potens,
        Fideque constanti probate,
            Et decus eximium duelli.

Quem mortis atrae saeva necessitas
(190) Terris removit, pulvere sordidum
        Decoro, & hostili cruore &
            Caede virûm varia madentem.

[p. 413]
Post fata vivis tu tamen, inclute,
Tam prole forti, tam simili patris,
        (195) Exempla cui paterna quondam
            Egregios animos dedere.

Sic orbe toto nobilis Hannibal
Miranda Martis progenies, fuit,
        Hamilcarem ingentem secutus,
            (200) Ausoniae metuentis horror.

Hanc ille virtutem, hos animos dabat
Aetate nato jam Genitor suo
        Tenella, & ignorare vinci,
            Assiduasque referre palmas.

(205) Nec laudis expers tu moreris quoque
Walkere prorsus. Tu celebris pedo,
        Tu strenuus lingua manuque
            Eximium specimen dedisti

Virtutis altae, cedere nesciae
(210) Summis periclis. Tu fidei tuae
        Exempla rara praestitisti,
            Postgenitis celebranda seris.

Haec damna acerba tristitia doles,
O Rex, Britanni gloria nominis,
        (215) Virtutis ingens ipse testis,
            Atque animi indocilis domari.

An ulla credet posteritas? fide
Majora longe vidimus omnia,
[p. 414]
        Unumque praestitisse Regem
            (220) Regibus innumeris stupenda.

Beatiores aequora turgida
Nos & viderent, consilio tuo
        Si milites firmi nefandos
            Unanimes ruerent in hostes:

(225) Nemo faveret perfidus hostibus,
Nemoque socors exitio suo
        Laxaret effusas habenas
            Degener, & patriae noceret.

Quicunque volvit tantum animo nefas
(230) Vita fruatur non merita? Luat
        Abominandus ille poenas,
            Atque aliis documenta praestet

Impune carae commoda patriae
Nulli rescindi, juraque negligi
        (235) Sacrata, queis fractis & urbes
            Intereunt misera ruina.

Quis o quis ullo jure pepercerit
Queis grata sordet patria, queis Salus,
        Multisque Libertas periclis
            (240) Nec levibus reparata curis?

Sic, o tropaeis clare perennibus,
Sic cuncta laetis auspiciis tibi
        Cedant, & invisos repellas
            Ulterius metuendus hostes.

[p. 415]
(245) Tu cuncta gestis exsuperas tuis,
Tibique cedit gloria Caesaris,
        Qui venit & vidit suosque
            Marte suo superavit hostes.

O pergito ultra. Tempora in omnia
(250) Sic adsit armis Omnipotens tuis,
        Qui dextera sua redemit
            Tot populos misere gementes,

Mortisque te ipsum saucibus eruit
Scutoque texit. Sic vigeat tibi
        (255) Excelsa conjux. Sic per arma
            Latius imperium propages.

Dum Celta tectis insidiis studens,
Manu subactus, maxime Rex; tua
        Incurrat in poenas, rapaces
            (260) Atque manus inhibere discat.

Dum laeta pacis gratia nos beët,
Et copioso numere Faustitas
        Se praestet, & large secundet
            Battavicae pia vota terrae.

(265) Exculte JUNI, carmina cui mea
Accepta semper, cognite ab usibus
        Multis, inoffensi quae amoris
            Perpetuo mihi juncte vinclo!

O si liceret Pindaricos modos
(270) Aequare plectro, aut mollis Horatii,
[p. 416]
        Lyramve clari Sarbievi.*
            Aonio resonare cantu.

Qua sol Eoo se relevat mari,
Quaque ille fessis demit equis juga,
        (275) Vox nostra se ferret, timendum
            Et caneret sine fine Regem.

Sic clarus ille in sidera surgeret
Pennis levatus non homini datis,
        Et notum ubique Fama velox
            (280) In rapidis veheret quadrigis.

Nunc leniori ludere barbito
Est cura, JUNI; verum animo pio,
        Qui sorduit nullis deorum,
            Si meruere fidem priores.


JOACHIMO TARGIER,

MEDICO.

ET tu meorum prime sodalium,
Exculte pectus dotibus optimis,
    Candoris exemplum probati,
        Carmina me sine fine poscis.

(5) Urgesque nostros assiduus modos,
Amore nostri, gratus Apollini,
    Magnusque Musarum sacerdos,
        Quas merito decoras honore.

[p. 417]
Ah parce votis. Perpetuus labor
(10) Et tetricae nos praepediunt Deae,
    Gratoque secessu caremus,
        Quo refici cupiunt Camoenae.

Nec vile poscit clara Britannia,
Nunc à catenis libera, barbiton,
    (15) Nec vile Regis dextra poscit,
        Qua miseros populos redemit.

O quis decenti commemoret sono
Nigrum decoro pulvere Principem
    Orbi stupenda perpetrantem,
        (20) Auxilio superum favente?

Quid si relinquens arva Britannica
Sui salutet litora Belgii,
    Brevique praesens ipse vultu
        Exhilaret populum Batavum?

(25) Non tunc tacebo, prime sodalium:
Nec tetricae me praepedient Deae,
    Curasque mordaces valebunt
        Aoniae superare Divae.


[p. 418]

JACOBI ZANTENI

ODA

ad

DAVIDEM VAN HOOGSTRATEN.

Ejus Poësin canendis GULIELMI III.
gestis non esse imparem.

AT jure vestri frigora barbiti,
Praeclare vates, acrius increpat
    Targierus, & longum tacentes
        Verba petit sine fine Musas.

(5) Stupenda mundo facta, Britanniae
Ter fausta, solis invida Galliis,
    Europa queis ferro soluta
        Aethere liberiore gaudet,

Altos furores (Tu bone sufficis
(10) Tantis serena mente furoribus)
    Poscunt, & insuetos priori
        Posse docent superare calles

Aevo. Ruentem per freta, classicis,
Quacunque vertis, dira fragoribus,
    (15) Syrtes per abruptas, & ipsi
        Culmina proximiora coelo,

Sequi Monarcham sit labor, hostium
Ubi priores excipit impetus
[p. 419]
    Victoriae securus, inter
        (20) Innumeras medius phalanges.

Qualis reverso gloria Principi
Viam parabit? Qualis adorea
    Mavortis insignis per omnes
        Mox aderit celebrandus horas?

(25) Non tunc tacebis. Ne taceas, fuga
Invisa vestro Numina barbito,
    Liberque curarum doceto,
        Carmine quid valeas, nepotes.


AD JACOBUM ZANTENUM

MEDICUM,

Cum ad scribendum hortaretur.

QUID me fatigas perpetua prece,
Ut liberatae fata Britanniae,
    Regisque magni nomen ingens
        Carmine perpetuo celebrem;

(5) Et Ludovici continuos dolos
Prudente lusos consilio, & gravem
    Tyrannidis ferae ruinam,
        Laetitiam Batavaeque terrae?

[p. 420]
O ista poscunt ingenium tuum,
(10) ZANTENE, Divae cui faciles novem
    Insigne jam nomen dederunt,
        Et varias docuere dotes.

Tu quicquid ingens Virgilius canit,
Et Claudianus deliciae tuae,
    (15) Flaccusque mollis, imbibisti,
        Et redigis proprios in usus.

Tu doctus artes Aonias diu
Me saepe raptum carminibus tuis
    Ad ista sacra concitâsti
        (20) Assiduo celebrata plectro.

Nos saepe Rhenus lene fluentibus
Audivit undis, non sine gaudio.
    Nos Leida conjunctos amice
        Audiit in viridi juventa.

(25) Quin jam moveri sentio me tua,
ZANTENE, charta. Concutitur mihi
    Furore jam pectus recenti,
        Inque novas rapior Camoenas.

Quin addit acres jam stimulos mihi
(30) Fama ipsa, laetae grata Bataviae.
    Venisse jam fertur triumphans
        Auriacus, Patriae Redemtor.


[p. 421]

FELIX IN BATAVIAM ADVENTUS REGIUS.

AUDIVIT aether vota precantium,
Favitque clemens. Auriacus redit,
    Cui laurus & laeti triumphi
        Egregias peperere laudes;

(5) Quemque ipsa mortis saeva pericula
Miraculosi & magna manus Dei
    Ad astra vexerunt suprema,
        Magnificumque dedere nomen.

Redivit Heros, & rediit simul
(10) Nostras in oras pressa Salus diu &
    Regina Libertas, Batavae
        Grande decus columenque terrae.

Credemus? an nos ludit amabilis
Imago famae? credite, credite
    (15) Praesentia tanti beata
        Gens Batavûm generosa Regis.

Et vos Poëtae, queis patriae Salus
Optata cordi est (Quae mora vos tenet
    Invisa?) jam chordas canoras
        (20) Tendite ab Hesperio cubili

Phoebi usque ad ortum. Carmina personent
Et gesta late Regia concinant,
[p. 422]
    Gentesque devictas rebelles,
        Atque manu superata monstra.

(25) Oblivioni haec eripite, ô viri,
Queis sacra dictat carmina Piëris,
    Deusque spectandus pharetra
        Castalio lavit amne guttur.

Invicte, salve. Te Batavi patres,
(30) Et te tuorum gens popularium,
    O Cura, GULIELME, coeli
        Laetitia excipiunt serena.

Assurgit omnis jam populus tibi,
Cunctique campi jam resonabiles
    (35) Et cuncta terra & aequor omne
        Ingeminant sine fine plausus.

Nam veris instar vultus ubi tuus
Affulsit, omnis gratior it dies,
    Et saeva tempestas fatiscit,
        (40) Et melius nituere soles.*

Praesente, Princeps, te, fugiunt dolor
Luctusque acerbus. Pectora libera
    Timore mordaci novatam
        Te capiunt veniente vitam.

(45) Te, magne Ductor, Nereïdes vagae
Duxere tuto lene fluentibus
[p. 423]
    Prae gaudio undis in Batavae
        Laetitiam auxiliumque terrae.

Desiderato quisque cupit tibi
(50) Adesse laetus. Turba hominum ruit
    Premitque turbam. Sola cura est
        Ora patris patriae tueri.

Quem falsa nuper Gallia sparserat
Obîsse mortem, conspicitur tibi,
    (55) O Haga felix! ille alumnus
        Te fruitur tuus, ô beata!

Tu nos beasti, maxime Principum,
Asserta vera est Religio tibi &
        Optata Libertas, quietis
        (60) Assiduae veneranda nutrix.

Tu dispulisti terribiles minas,
Cunctasque curas, atque pericula
    Intenta nobis & duorum
        Principum amicitias nefandas.

(65) Dedere terga, ô maxime Rex, tua
Ad signa turmae turpiter hosticae,
    Ingensque formido repente
        Attonitas rapuit catervas.

Nunc fraena gentes laetitiae sua
(70) Laxate. Curas pellite nubilas.
    Nunc fas & explicare frontem,
        Atque diem celebrare festum.

[p. 424]
Antehac nefas incumbere gaudio,
Cum Gallus atrox clam tacitis dolis,
    (75) Et fraude nobis immineret,
        Quam Deus omnipotens retexit,

Et GULIELMI consilio & manu
Usus potenti foedera pessima
    Refregit, & modo stupendo
        (80) Horribilem minuit furorem.

Quae digna merces jam dabitur tibi?
Quae digna Laurus jam capiti tuo?
    Quae pompa jam digne valebit,
        Clare, tuas celebrare laudes?

(85) Referre grates invalidi sumus.
Sed mente, Princeps, te memori & pia
    Grataque submissi colemus,
        Quae superis solita est placere.

Quin & supremum sollicitabimus,
(90) GULIELME, Numen perpetua prece,
    Te servet ut diu Batavis
        Et Batavûm sociis Britannis.

Regina, nomen cui Pietas dedit
Miranda seris postgenitis, tibi
    (95) Conjuncta, sic tecum per annos
        Aequiparet tua fata longos.

Sic firma dextra patria stet tua.
Tuoque prudens, maxime Principum,
[p. 425]
    Conetur exemplo salutem,
        (100) Posteritas patriae tueri.

Jam restat unum hoc. Queis coëunt manus
Reges amici, foedera fortiter
    Firmate, & hostem abominandum
        Unanimi exagitate dextra.

(105) Frustra stupemus fata Britanniae,
Frustraque sortem magnanimi Ducis,
    Si Gallus haud sinat cruentus
        Incolumem fluitare Rhenum:

Si perdat atrox Christigenûm greges,
(110) Qui Christiani nomine abutitur,
    Unaque gentes infideles
        Suscitat in patriae ruinam;

Si non & ipsi belligera manu
Stringamus enses foedere mutuo.
    (115) Ite, ite gentes, ite Reges
        Et ruite in tumidum Tyrannum.

Donec Batavos plus vice simplici
Qui texit orbis Rector & Arbiter,
    Terraque servavit marique
        (120) Sollicitos relevet labores:

Ejusque tandem numine Faustitas
Stet firma nobis, seculaque aurea
    Laete recurrant, atque fessos
        Pace data reparent Batavos.


[p. 426]

SERENISSIMAE BRITANNIAE
REGINAE MARIAE.

ILLUSTRE sidus, maxima Principum,
Quibus Camoenis incipiam tuas
    Narrare laudes, quove plectro
        Magnificum celebrare nomen?

(5) O quam decoram te Pietas tua
Regina reddit, quam Sapientia
    Virtusque spectata in periclis,
        Et celeri celebrata famae.

Tu freta coelo doctaque coelitus
(10) Et cara coelo, concipis in Deo
    Potente spem tuam, dolosi
            Illecebras fugitasque mundi.

Deoque debens cuncta, Parentibus
Parum beatis non sinis abripi
    (15) Castissimum pectus, tuique
        Acta viri pariter tueris,

Qui non pavescens vel mare naufragum,
Bellive saevi dira pericula
    Britanniae pressae, repente
        (20) Restituit solitam salutem.

Secuta votis, & prece, qua potes,
Heroa clarum per titulos novos
[p. 427]
    Experta es aeterni favorem
        Auxiliumque Dei stupendum:

(25) Ergo periclis depositis Deus
Tibi benigna sceptra dedit manu,
    Tuaeque Conjugisque magni
        Imposuit diadema fronti.

Sic sic revixit Religio & Salus
(30) Calcata foede multiplici dolo, &
    Optata Libertas redivit,
        Auriaci reparata curis.

Qua faustitate est terra Britannica,
Terraeque juncta huic nostra Batavia,
    (35) Quae passa non dignos dolores,
        Aethere liberiore gaudet!

O vive felix tempora in omnia
Regina, nostri gloria seculi!
    Salusque Libertasque tecum &
        (40) Religio inviolata vivat.

Sic adsit actis Omnipotens tuis,
Qui Regis armis praestet opem pii,
    Gallosque non sinat feroces
        Per Batavos equitare campos.


[p. 428]

AD NAVEM,

Qua Rex in Britanniam rediit.

SIc tuta fluctus aequoreos seces,
Vitesque prudens cuncta pericula,
    O navis, atque cauta magnum
        Depositum tueare coeli.

(5) O clara sylvae filia, quas vehis
Carina gazas! incolumem precor
    Concreditum tibi Britanniae
        Redde ducem, generosa, terrae.

Heroa vasto devehis aequore,
Quem tota dudum plena doloribus
    Europa suspexit, valenter
        In geminos animata Reges.

Ah ne tyranni per freta, qua patent,
Late vagantes insidias tibi
    Struant, nec hostiles catervae
        Instituant tuum iter morari.

Ah ne maligni turbinis impetus
Te nube foetus multiplici premat,
    Sed aura te vehat secunda,
        Caeruleas rapidam per undas.

Sic clariori nomine lucidis
Addere stellis, Thessala quam ratis.
[p. 429]
    Sic te celebratam camoenis,
        Perpetuo canet ore Rumor.

En favit aether. Tristitiam & metus
Tradamus omnes fluctivagum in mare
    Portare ventis. Jam petita
        Litora jam tetigit carina.

Ergo sereni conscia gaudii
Plausu frequenti littora perstrepant,
    Et ipsa saxa GULIELMI
        Ingeminent iterentque nomen.


FINIS.

[p. 430: blanco]

Continue


[p. 431]

Viro Nobilissimo & Amplissimo

GERARDO VAN PAPENBROEK

REIP. AMSTELAEDAMENSIS

JUDICI

S.P.D.

DAVID HOOGSTRATANUS.

AUspiciis Tuis, Vir Amplissime, denuo in lucem reduco carmina mea, ad quae edenda ipse jam ante multorum annorum decursum me incitasti, avidus talium cupediarum Musicarum, nec faciens cum illis, qui haec studia non excolenda, sed ne attingenda quidem existimant, omnemque operam volunt poni in majoribus & gravioribus disciplinis. Compertum scilicet Tibi est longe alia mente fuisse viros magnos Scaligerum, Grotium, aliosque quos [p. 432] habes in pretio. Neque me fugit quantopere Te juvet versare elegantium ingeniorum volumina, multasque horas consumere in literatis confabulationibus, ac renovare memoriam clarorum virorum, quorum tot egregia servas monumenta. Certe cum alii has aversentur delicias, non alia de causa, opinor, nisi quod eas non intelligant, & damnent institutum meum, Tu semper probasti impetum quem cepi, & ut strenue hac via procederem ultro es hortatus. Quo Tuo judicio confirmatus non destiti sacra facere suavissimis Musis, & inde petere solatium curis amaris, & insuavibus, quae me exercent, molestiis, multisque incommodis, quae animum meum perturbant, neque respirare me sinunt a dolore & luctu, quem sensi [p. 433] ex quo naturae debitum reddidit elegantissimus mihique amicissimus Janus Broukhusius, cujus obitu multa amisi, quae me unice delectabant: ne jam loquar de gravissimo, quod haud ita pridem accepi, vulnere ex carissimae uxoris decessu. Itaque oro Te, ut, quando non solum applausu Tuo & favore me es dignatus, sed etiam in numerum amicorum Tuorum admisisti, hunc libellum solita Tua benevolentia tractare ac tuendum suscipere velis. Ad quem Tibi offerendum ratio certe me impulit, ut accederem gratulantibus Tibi novam dignitatem, ad quam, virtutum Tuarum habita ratione, Te maximus hujus Urbis Magistratus evexit: quae ut Tibi civibusque Tuis felix ac fausta [p. 434*] sit, tota mente atque animo precor. Vale, Vir Amplissime, & favere mihi persevera. Amstelaedami kalendis Juliis M D CCX.


[p. 435]

AD LECTOREM.

PRodeunt tandem carminum meorum libelli, quos non tam mea quam amicorum meorum voluntas expressit, huc me impellentium timidum & detrectantem exponi nasuto huic & fastidioso mundi theatro. Quos inter cum essent, qui vel ipsa fatente invidia principatum in hac arte obtinent, minus gravatus sum facere, quod factum vides. Alioqui cum ipsa poësis hoc saeculo in nullo fere sit pretio, & summi etiam poëtae vix laudem, quantam promerentur, ferant, imo nugas agere dicantur, & lusibus puerilibus occupari, quid erat, quod me multum movere poterat ad exeundum in lucem? Jacta nunc est alea, amice Lector, nec sine spe aequitatis tuae, quam frustra ab iis exspectamus, qui his sacris sunt infesti, ea de causa, opinor, quod auribus careant poëticis, quas paucis mortalibus datas esse jam olim a magni nominis Viro pronunciatum est. Hinc accidit ut optimi illi & purissimi poëtae Virgilius, Horatius, Ovidius, aliique destituti sint sua laude; & barbari a quibusdam habiti & soloeci, foetusque se indignos produxisse. Tales censores tulit parentum nostrorum aetas: nec [p. 436] aliter censent hodie, qui non trahuntur hac cantionis dulcedine, damnantes saepenumero, qua valent judicandi facultate, in hujus temporis scriptoribus ea, quae sunt laudatissima & proxima genio aurei seculi, unde unice sibi exempla proponere debent, qui aliquid cupiunt praestare in hoc scribendi genere. Nos vero Josepho Scaligero maximo gravissimoque auctori assentimur, de poëtis ferre judicium, poëtarum esse duntaxat, idque non omnium, sed optimorum. Caeterum, quod isti volunt, quid est culpandum in hac arte innocenti plane & ad delectandum nata, quam attingere non erubuerunt homines nobilissimi & gravissimi, qui licet aliis naturae dotibus essent conspicui, tamen famam suam acceptam tulerunt soli carminum scribendorum facultati? Perversa enim prorsus eorum est sententia, qui clamant poëtas in solis versibus faciendis consistere, nihilque praeter numerum adferre, id est, ut ille ait, in nugis canoris operam ponere, cum certe nemo poëtis sit annumerandus, qui non per omnia doctrinarum spatia liberiore cursu feratur, atque ita scripta sua expoliat ornamentis petitis è solida eruditione. Nostra sic est ratio, licet sentiamus quam exiguae nobis sint vires, & quam procul absimus ab eo fastigio, quod paucissimi semper adscenderunt. Sed jam inde à pueritia, [p. 437] quod novit patria mea, adamavi hanc portionem liberalis eruditionis: quam propensionem ex eo tempore foverunt Viri in nostra Batavia celebres, & harum rerum peritissimi. Eorum itaque hortatu etiamnum horas meas à gravioribus laboribus vacuas ita colloco, melius esse judicans uti hac animi relaxatione, quam temporis publicis curis impensi reliquias decoquere in vino & alea, vel contendere rixosis ac pugnacibus libellis, quibus nuper scatebant omnia. Nec à munere meo alienum puto sic praeire juventuti, eamque ad haec studia excitare, cum non aliunde facilius petatur modus orationem vel solutam, vel ligatam, variandi per diversas facies, eique sensim motum addendi & ornamentum. Composui profecto me, quantum potui, ad optimos scribendi magistros, & eorum vestigia sum secutus, licet impari passu, non sentiens cum illis, qui statuunt nulli prorsus usui esse imitationem, & unumquemque nolunt ire, quo trahit indoles, imo, quod ridiculum est, omnem imitationem furtum esse contendunt. Quod dum faciunt, non vident, se Virgilium aliosque summos viros furti accusare. Hunc in usum non modo psalmos aliquot nobis exprimendos proposuimus styli exercendi causa, sed propius etiam hic illic Buchananum, praestantissimum poëtam, secuti a- [p. 438] dolescentiae ostendere voluimus, quam facili negotio unum metrum convertatur in aliud, si vel mediocris alicui sit vena. Deinde & alia tentavimus, varie indulgentes ingenio, prout res ferebat, non praetermissis juvenilibus, quae non video cur excusem, cum magis sint ficta quam facta, & omnes poëtae, etiam sacri ordinis Viri, eam viam sint ingressi. Sed ipse videbis, Lector, & pro tua benevolentia sententiam feres. Patere me nunc bonis auspiciis hanc carminum meorum collectionem proferre, & vale.


[p. 439]

AD EUNDEM.

JAm decem sunt anni elapsi, cum prooemium, quod modo legisti, primum praefixissem carminibus, quae tunc temporis emisi in lucem. Ex illo plura alia a me sunt conscripta, ut res ferebat, & seorsim edita. Haec ipsa, cum partim inter meas, partim inter amicorum meorum schedas dispersa jacerent, magno a me studio petiit ut colligerem, & ad se mitterem Vir optimus Nicolaus Bos, Bibliopola Rotteraedamensis, qui priorem editionem renovare parabat; suffragantibus huic consilio amicis meis, & adnitente inprimis Viro Nobilissimo & ingeniosissimo Joanne de Witt, qui Urbi Amstelaedamensi est a secretis, nec segniter tamen operam dat sacris Musicis. Parui monentibus, & excussis omnibus schedis meis inveni quae commode possent addi Epigrammatibus,*quae jam hac occasione bonam partem sunt aucta. Addidi praeterea Silvarum librum, quem sic appellare visum est ob argumenti varietatem, quod ista carmina complectuntur, effusa scilicet prout aut impetus animi proprius, aut amicorum gratia, aut aliae rationes imperabant. Quod si minus praestit; quam velles, erudite Lector, rogo ut mihi ignoscas pensaturo brevi quicquid hic non satis elabora- [p. 440] tum & excultum possit videri, limatissimis carminibus Jani Broukhusii, quae nunc operas typographicas exercent, & specioso cultu conspicua jam ipsa in manus tuas venire gestiunt. Iterum vale & conatus nostros boni consule.

Continue

[p. 441]

CARMINA QUAEDAM

IN

OBITUM

CLARISSIMI VIRI

DAVIDIS HOOGSTRATANI.


[p. 442: blanco]
[p. 443]

D.  M.

VIRI CLARISSIMI

DAV. HOOGSTRATANI,

MEDICINAE DOCTORIS,

ET POËTAE EXIMII.

TUne sacer vates, Phoebi certissima proles,
    Tune poëtarum lumen, amorque, jaces?
Tene etiam exstinxit dirae inclementia mortis?
    In quem debuerat juris habere nihil.
(5) Hei mihi! quod quondam florens, & amabile corpus
    Traditur exstructis, igne cremante, rogis;
Hei mihi! qui toto fuerat notissimus orbe,
    Victima nunc orci nil miserantis erit.
Cur vatum custos, & carminis auctor Apollo
    (10) Hunc vatem extremum sivit obire diem;
Cur medico medicam medicorum cura, paterque,
    Quum potuit certam ferre, negavit opem.
Quid tibi nunc dotes animi, quid pondera rerum
    Prosunt, facundo quae gravis ore dabas;
(15) Quid tibi nunc candor, multaeque scientia linguae,
    Quid tibi nunc virtus, ipse quid artis honos,
[p. 444]
Quid tibi nunc doctas docuisse fideliter artes,
    Principibus prodest quid placuisse viris?
Scilicet hoc pretium duri, longique laboris,
    (20) Hi fructus, haec te munera sola manent,
Non eris ignotus, nullaque urgebere nocte,
    Donec erit tellus, & feret imber aquas:
Tunc opus exactum, vigilataque carmina spernent,
    Cum poterunt homines non meminisse sui.
(25) Lugeo te lacrymans, lugeris ut omnibus aeque,
    Mors quod Iö de te saeva Triumphe canit.
Mors erit haec nobis inconsolabile vulnus,
    Quamvis hoc monitus, consiliumque vetent;
Quae mihi, quae cunctis sincera voce dedisti,
    (30) Et nobis memori mente reposta manent.
Nec stirps, nec proavi, nec nomina clara repellent
    Spicula, dum valida mors vibrat illa manu,
Haec data lex homini est. Sunt prudentissima verba,
    Quae tua mittebat dextra legenda mihi:
(35) Cum meus e medio sublatus avunculus esset,
    Quem dolui, & dempto fine dolebo virum.
Altera, tu nunc es, pars, dilectissime, luctus.
    Moeroremque licet mitiget ipsa dies;
Conquerar, hunc sola positurus morte dolorem,
    (40) Quod nimium sero te mihi nosse datum est.

S. EVERWYN.


[p. 445]

MEMORIAE

DAV. HOOGSTRATANI,

M. D.

POETARUM SUI SAECULI

PRINCIPIS.

ERgo parum fuerat, viridi DUIRCANTIUS aevo
    Quod cecidit cultris hostia moesta tuis?
Ergo parum fuerat, Lachesis furibunda, canoram
    ARKELII nobis eripuisse chelyn?
(5) Ni sacrum perimas infanda clade Poëtam,
    Quem Phoebus vatum jusserat esse Ducem?
Quid querimur? frustra spolium repetemus ab hoste,
    Exsultat nostris invida Parca malis.
At tu, Phoebe pater, quo tandem lumine cernis
    (10) Talia? quis sensus, quid tibi mentis adest?
Heu video, video! nostris decedere terris,
    Et dare Barbariae templa relicta paras.
Jure fugis, nihil inficior, tu despicis illos,
    Qui toties sacris obstrepuere tuis,
(15) Queis fera Barbaries jam dudum irrepsit, & aures
    Plus quam Sarmaticas ad tua plectra dedit.
Sed quali meruit fierit tibi crimine vilis
    Amstela, qui vatem junxit amore sibi,
Qui coluit vegetum, qui praebuit otia fesso,
    (20) Ut posset vena liberiore frui?
[p. 446]
Debueras illi, si nolles parcere cunctis,
    Phoebe pater, Justi Numinis illud erat.
Pace tua, hunc propter solum, vel parcere cunctis
    Debueras, placidi Numinis illud erat,
(25) Nunc jacet aeterno perfusus lumina somno
    HOOGSTRATANUS, amor, deliciumque tuum,
Qui toties dulcis tenuit modulamine cantus
    Lucinae bijugos, quadrijugosque tuos.
Flere quidem superest, oculos sed deficit humor,
    (30) Ingemere, at gemitus guttura sicca negant.
Muta lyra est, frustra torpentia fila lacesso,
    Mens stupet, & raucum carmina nostra sonant.
Quid tandem miseri torquemur? gloria nulla est
    Carminis, & vates turba profana sumus.
(35) O Patria, o quondam coelo gratissima tellus!
    O Patria, o cunctis anteferenda plagis!
Cum nondum vitiis, cum nondum perdita luxu
    Praebebas Clariis hospita tecta choris.
Principibus cum plectra viris tractare decorum,
    (40) In quos nil mortis spicula juris habent.
Cum strepitus armorum inter, sonitusque tubarum
    Excepit cultos Mars ferus ipse modos.
Tunc merito Boreas tua signa pavebat, & Auster,
    Tunc Euro, & Zephyro nobile nomen eras.
(45) Sed nos adversis quid frustra obnitimur undis?
    Quid jacimus rapidis verba ferenda notis?
Frangamus calamos, scindamus, Musa, libellos,
    Barbaries tenebras advehit atra suas.

                        JOH. VAN DEN BROUKE.


[p. 447]

JACOBI PHILIPPI D’ORVILLE

ELEGIA

IN OBITUM

DAV. HOOGSTRATANI,

POETAE CLARISSIMI.

ERGO ego supremum dixi tibi, candide vates,
    Cum modo pendebam per tua colla, vale!
Tu mihi (proh! hominum semper mens coeca futuri)
    Vix Britonum tacto litore, flendus eras!
(5) Istane sperabam fore verba novissima nobis,
    Mandabant posita quae rediisse mora!
Scilicet ut videam funus crudele, redibo,
    Danda ferali pallida membra rogo!
At licet haec mentem spectacula dira moverent
    (10) Fortius, & caperet se dolor ille minus,
Me tamen Amstelias utinam perferret ad oras
    Flaminibus tumidi rapta carina noti,
Ut, quoniam nequii morientis fingere pectus,
    Atque animam incumbens excipere ore pio,
[p. 448]
(15) Extremum positos refovens amplexibus artus,
    Libarem gelidas imbre calente genas;
Aut saltem planctu comitarer triste feretrum,
    Horridus immissis maesta per ora comis.
Pars ego magna forem turbae ad tua busta gementis,
    (20) Nec pietas luctum vinceret ulla meum;
Atque aliquis, certe, clamaret, filius hic est,
    Exsequias primo debuit ire loco.
Nunc tantum superest fixum sub corde dolorem
    Egerere in querulos, munus inane, modos;
(25) Et lacrimas donare procul, quas flumine largo
    Nescius in faciem suspicit ire Brito.
Atque utinam liceat veros expromere sensus,
    Et subeat damnis aequa quereIa meis!
Sed nostro turbata malo pia Musa, suoque,
    (30) Languet, & e digitis plectra remissa fluunt.
Non secus ac lato vitis languescit in arvo,
    Deficit ut teneras ulmus amica comas.
Palladia sed enim formasti primus ab arte,
    Cum procul a cultu, cum rude pectus eram:
(35) Insolito, memini, deduxi pollice versum,
    FIuxit & e sterili vena coacta solo.
At mox Castaliae comitasti ad flumina lymphae,
    Semper ubi viridem laurus inumbrat humum.
[p. 449]
Pocula divinis ubi praebet Apollo poëtis,
    (40) Oraque Pimplaeo melle Thalia replet.
Tunc ego magnorum mirari carmina vatum
    Enthea, tunc coepi spernere vulgus iners.
Huc via, dicebas, Musarum regia ducit,
    (Coeca sed ad laevam semita fallit iter)
(45) Hanc prior aeternus Graiis munivit Homerus;
    Hac Maro Parnasi fixit in arce pedem:
Hoc sua Vondelius firmans vestigia calle,
    Monstravit Batavis Phocidos antra suis:
Hunc quavis de gente viri tenuere, tenentque,
    (50) Mnemosynes quorum nomina in aede micant.
Ne tibi turgentis clamosa poëmata Ranae,
    Ne placeat fatui languida Musa Capri:
Emptave fucata facies te fascinet arte;
    At juvet ingenuo forma decore potens.
(55) Talibus atque aliis scopulos & saxa notabas,
    A quibus audaces certa ruina manet.
Sed mihi in exemplum fueras satis ipse, neque ulli
    Contigit Aoniae purior haustus aquae.
Quin geminam tractare chelyn tibi pectine docto
    (60) Fas fuit, & duplici cingere fronde comas.
Ac Latiam pepulisse lyram si juverat, ipsa
    Agnovit numeros Roma diserta suos:
Sive Batava tuis sociaras carmina chordis;
    Spirabat Batavo carmine Graia Venus.
[p. 450]
(65) Quid! non Barbaries, patriis exacta papyris,
    Te fera praecipue terga fugante dedit;
Normaque venturis tua charta nepotibus olim
    Eloquii, immunda faece carentis, erit?
lpse tibi doctam concedens Cynthius aurem,
    (70) Tradidit Aemonii mystica sacra jugi.
Nec melior judex te quisquam in carmina sedit:
    Arbitrii semper lanx fuit aequa tui.
Seu nova scripta novis certarent, semper ademit
    Anseribus raucis praemia blandus olor:
(75) Nostra vel antiquo conferres secla metallo,
    Deterior nunquam massa probata tibi est.
Non tamen ut priscis tantum dictasse putaris
    Carmina ter trinas ex Helicone deas.
Plurima, te plaudente, choris adscripta priorum,
    (80) Laude pari coluit nomina Fama recens.
Quid tibi non debet mea patria, quod tua dextra
    Contulit ingeniis tot benefacta novis!
Discite, Apollinei, quorum sine vindice, cycni,
    Musa sub aeterna nocte sepulta foret:
(85) Dicite, seu patriae rapuit vos gratia linguae,
    Ausonii vobis seu placuere modi.
At Broukhusiades pro cunctis dicat id unus,
    Os Aganippei dulce, tuique chori.
[p. 451]
Hujus ab Elysiis plausit tibi vallibus umbra,
    (90) Juncta nimis subito manibus umbra tuis,
Aemula cum veterum cecinit quae carmina laudi
    Excepit cupida gens studiosa manu:
Livor & in tenebras frendentia condidit ora,
    Arma timens, pietas quae tibi justa dabat;
(95) Arma dabat pietas vati pro vate sepulto;
    Salvus honor vati vindice vate fuit.
Gloria consortes curru vectabit eodem;
    Temporibus nullis excidet ista fides.
Nunc quoque, quae fueras molitus plurima, mortis
    (100) Non exorandae crimine, coepta jacent.
Per te Lotichius, Latiae dos rara Camoenae,
    Isset in Aonii cultior ora gregis.
Ac tua, quam toties speraverat ante, Catullo
    Cura salutarem ferre parabat opem.
(105) Non alia mallet dextra sua vulnera tangi,
    Broukhusium postquam Parca maligna tulit.
Nunc fortasse tui prodentur, Lesbia, vatis
    Nescio cui miseris membra secanda modis.
Sed merita haec ridet mors importuna, neque ullis
    (110) Artibus, aut animi frangitur illa bonis.
Et cum magna togae, cum vivat inutilis armis
    Turba, neque ad cultus nata, Minerva, tuos,
Quem patriae sua commendant & civibus acta,
    Falce fere primum trux Libitina metit.
[p. 452]
(115) Canus obis, fateor; digno sed vivere semper,
    Quandocumque venit, mors properata venit.
Mollia nunc placitae peragebas tempora sortis,
    Contigerat votis summa petita tuis.
Musica tranquillam mulcebant otia mentem,
    (120) Et tibi vivebas, Pegasidumque sacris.
Otia nam, blanda raptus testitudinis arte,
    Contulerat vati Pollio lauta seni.
Pollio, perpetuae quem virtus aurea famae
    Tradit, & in doctas cura benigna Deas.
(125) Muneris aeterna est se consule gloria digni;
    At tibi nunc fructus muneris hujus ubi est?
Jam tibi nempe canet funestum tibia carmen,
    Quaeque aliis tuleras ultima dona, feres.
Undique jam denso concurrunt agmine vates,
    (130) Inferias cineri turba datura tuo:
Certamenque pium circa tua busta doloris
    Instituunt lacrimis, funereisque modis.
Assonat ingenti rupes Parnasia luctu;
    Horrisona quatitur Musica voce domus.
(135) Omnibus in questus spatiosa est area, & in te,
    Quod sibi praecipuum moereat, omnis habet.
At Pindi pars damna gemat, citharamque tacentem,
    Teque ducem Musa, jam caritura, suae;
Pars niveum fidi pectus suspiret amici,
    (140) Raptaque convictus gaudia tanta tui.
[p. 453]
Quod dolet in te quisque, mihi venit omne dolendum:
    Degravat hoc cunctis fluctibus unda caput.
Excidit heu! animus praesentis imagine fati,
    Et nubes oculos occupat atra meos.
(145) Auferimur luctu: vix aegro hos pollice versus
    Inscribat tumuli marmore noster amor:
HIC HOOGSTRATANUM CANDOR FLEVERE, FIDESQUE,
    ET PHOEBO INDIGET MUSA LATINA COMES.*

Londini M D CC XX IV.


[p. 454]

PETRI D’ORVILLE

ELEGIA

IN OBITUM

DAV. HOOGSTRATANI,

POETAE CLARISSIMI.

QUALITER a patria nato modo lintea danti,
    Emensoque brevem per vada tuta viam,
Vota inter solvenda patrem, quem vivere credit,
    Defunctum subito nuntia fama refert;
(5) Ille dolore amens crudelia fata, Deosque
    Crudeles clamat, coeptaque sacra fugit.
Haud secus, Hoogstratane, fera te morte peremptum
    Fama canens aures perculit atra meas;
Et coelum, semperque bonis contraria votis
    (10) Astra incusavi, Persephonesque nefas,
At non hoc nobis de te sperare jubebas,
    Quum modo cogebat regna Britanna sequi;
Tu mihi pacatum pelagus, ventosque ferentes
    Poscebas multa numina magna prece,
[p. 455]
(15) Et reditus mandata dabas: ipse omine laetus
    Optabam vitae stamina longa tibi,
Ac rursum spectare tuos, mea gaudia, vultus:
    Nescius adversis ista vovere Deis.
Illa igitur nobis non jam dicta aurea promet,
    (20) Uvida Mopsopii nectare lingua favi:
Nec monstrabis iter sacras Heliconis ad umbras,
    Pegasei puram nec mihi fontis aquam.
Scilicet haud alio plectrum moderante manusque
    Pieriae coepi tangere fila lyrae.
(25) Ausus & ingentes Pindi conscendere colles,
    Hortatu vires sufficiente tuo.
At mihi quid fiet deserto jam duce tali?
    Quid fiet citharae, te pereunte, meae?
Illa dolore gravi semper vel muta silebit,
    (30) Funereos reddet vel nisi moesta sonos.
Hos etenim luctus ullum non eximet aevum,
    Tuque novi fletus caussa perennis eris.
Sed quid ego haec veluti privato in funere damna
    Commemoro? magis est publicus iste dolor.
(35) Me dolor positos trans coerula vasta Britannos,
    Iste dolor terras, Gallia culta, tuas,
Iste dolor penetrat semotas quamlibet oras,
    Qua modo cumque viri Musica sacra colunt.
Sed tamen est propior Batavis dolor urbibus ille,
[p. 456 (er staat: 465)]
    (40) Quas inter primas, Amsteli Nympha, tenes.
Illic suevit enim, divino percitus oestro,
    Saepe movere sacrae fila canora lyrae.
Seu, quoties aures libuit mulcere Latinas,
    Carmina Romanis auribus apta sonet;
(45) Seu, Latiis Musas cupiens sociare Batavas,
    Argutum patrio concinat ore melos.
Teque, O Ya pater, teque, O pater Amstela, ad istos
    Saepe ferunt cursum sustinuisse modos.
Nunc vestri perhibent audita morte poëtae
    (50) Uberibus lacrimas non retinere genis.
Et merito. Ille urbis dulcissima gaudia vestrae,
    Vestrum ah! ille decus, vester Apollo fuit.
Hujus enim blanda captas testudine Musas,
    Amstelium juvit visere saepe nemus.
(55) Invida Parca, istam tune ausa abrumpere vitam?
    Invida, tam sanctum tu violare caput?
Neve annos tantae possis praetendere culpae,
    Nestoris aetatem vivere dignus erat.
Nec tu, Phoebe, tuum Stygiis prohibere, tuumque
    (60) Pieri cultorem sustinuistis aquis?
At nunc exequias, sic nam decet, ite frequenter
    Castalides Divae, Castalidumque Deus.
Nec sacros lacrimis cineres perfundere vestris
[p. 457]
    Parcite, nec laceris exululare comis.
(65) Quales Franciadae dilecti in funere quondam
    Non siccis memorant indoluisse genis.
Broukhusiique olim quales ad corpus inane
    Planctibus Amstelias personuisse plagas.
Certo etenim liquet istorum post fata virorum
    (70) Triste videre nihil vos potuisse magis.
Nam quis jam vestros aeque defendat honores?
    Quis vobis aeque turea dona ferat?
Et jam tranquillae fuerant parta otia vitae,
    Pollio quae vati fecerat ille suo,
(75) Otia Pieriis, quam longa, sacranda choreis;
    Otia in auctorem non male grata suum.
Quippe tuas quoties celebravit, Pollio, laudes,
    Virtutumque tulit celsa sub astra decus!
Nam quis, te cives toties moderante volentes,
    (80) Nesciat Amstelii regna beata soli?
Plurima restabant, quae, quo decet ore, parabat
    Dicere. Nunc tantas spes tulit atra dies.
Est locus Elysii secreta valle beatus,
    Vatibus Aoniis qua via sola patet.
(85) Vere ibi perpetuae non deficiente choreae,
    Perpetui lusus, perpetuique joci:
Ac volucrum cantus semper, Zephyrique susurrus
[p. 458]
    Per folia, & murmur lene perennis aquae.
Illic (si qua fides) felix felicibus umbris,
    (90) Blande senex, jam hunc carmina docta canis.
Et simul occurrunt citharae ad modulamina notae
    Francius ille tuus, Broukhusiusque tuus;
Excipiuntque piam laeti complexibus umbram
    Alternis, cupidi colloquiumque petunt;
(95) Jam tecumque vetus studium felicis, ut ante,
    Carminis exercent, Pieridasque colunt.
Se numerare tuae conor quid gaudia mentis,
    Quae tibi jam demto maxima fine fluunt?
At tu, si fas est cineres deflere beati,
    (100) Has moestas lacrimas accipe, sancte senex:
Accipe, qualiacunque mei monumenta doloris,
    Carmina confusa deproperata manu.

Londini M D CC XX IV.


[p. 459]

IN OBITUM

DOCTISSIMI VIRI

DAV. HOOGSTRATANI,

MEDICINAE DOCTORIS,

ET MUSARUM ANTISTITIS.

TUne etiam aeterna premeris jam nocte! nec ultra
    Pectora Nectareis sicca rigabis aquis!
Hoogstratane, decus Pindi! Charitumque voluptas!
    Invenient vatem quae tibi secla parem?
(5) Parca, noverca bonis! Parca, anxia mater iniquis!
    Quid furis in doctos, Parca maligna, viros?
Fila quid innocuûm properas abscindere vatum,
    Et medium tristis saepe resolvis opus?
An, tua mortalem quod spernere stamina, & ultra
    (10) Fatorum leges tendere facta, docent?
[p. 460]
An, quia, Pegaseis vecti super aethera pennis,
    Ipsi se laquies expediere tuis?
Si tamen interitu fueras placanda Poëtae,
    Certe hoc debueras abstinuisse manus.
(15) Si numeras dotes, multas amisit in uno
    Belgica terra Viro; praedaque larga tibi est.
Funeribus poteras, male sana, rependere dotes,
    Fataque sanguinea multiplicare manu.
Quid Baviis, quid Suffenis male parcere gaudes?
    (20) Indeploratus Maevius ire potest.
Larga tibi praeda est: sed largior illa fuisset.
    Nam capita, haud dotes, tu numerare soles.
At tibi nulla placent lacrimis sine funera. Vincis
    Inpia! quin rauca voce, Triumphe! cane.
(25) Temporaque infesta liventia cinge cupresso;
    Horridaque in nigra pone tropaea domo.
Stulta! quid insanis? brevis est tuus iste triumphus.
    Et nox & tenebrae vestra tropaea tegent.
At meus aeterno clarescet nomine vates.
    (30) Vita brevis fuerit; fama perennis erit.
Sed non vita brevis, quam per duodena merentem
    Lustra comes duxit continuatus honor.
[p. 461]
Nec, quamvis lapis ossa tegat, mihi mortuus audit,
    Qui fama inplevit solis utramque domum.
(35) Cuique Palatinus transcribere vellet Apollo,
    Saepe dat inmeritis quem levis aula, locum.
Quem numerare suos Flaccus meus inter amicos,
    Et socium Ausoniae vellet habere lyrae.
Nec tamen, externas Latio dum carmine gentes
    (40) Mulcet, erat patriae non memor ille suae.
Namque pereginâ repetens ab origine plantas,
    Ditavit Batavi culta vireta soli.
Et modo, praecipiti puroque simillimus amni,
    Eloquii siccos flumine sparsit agros.
(45) Mox super astra volans, specie candentis oloris,
    Inmortale pio fudit ab ore melos.
Monstrarunt, Batavûm quid possit lingua, diserti
    Carmine Vondelius, Hoofdius historiâ.
Tantorum sed enim juvenes vestigia Vatum
    (50) Tu premere exemplo, tu monitisque doces.
Ergo dolent merito vates te, Care, peremtum,
    Et querula clamant voce; Magister, ubi es?
Cumque tuo adspectu careant, & divite lingua,
    Versabunt libros nocte dieque tuos.
(55) Nempe hoc magnorum est celebris victoria vatum.
[p. 462]
    Ut semper volitent docta per ora virûm.
Interea, juvenes, tumulo date carmina: flores
    Addite, cum precibus; Sit tibi terra levis!

B. HUYDECOPER.

FINIS.
Continue
[p. 1]

INDEX

TITULORUM

Quae in toto opere continentur,

CARMINA SACRA.

Psalmi, cantica etc. p. 3-26.

PSALMUS I Pagina 3
IDEM alio carminis genere redditus 4
II. 5
III. 6
IV. 7
VI. 8
X. 9
XVIII. 12
CXII. 16
CXIV. 17
IDEM aliter. 18
CXVII. 18
CXXIII. 18
CXXIV. 19
CXXXIII. 19
CXLV. 20
CANTICUM MOSIS. 21
CANTICUM ESAIAE. 23
CASA BETHELEMICA. 24
VANITAS MUNDI 25
AEGROTANTIS AD DEUM SUSPIRIA. 26
[p. 2]
ELEGIARUM. Liber I.

I. Ad Cornelium Junium. De infelici amoris sui exitu. 29
II. Neaerae Connubium. 31
III. Ad Joachimum Targerium. De Amore ejus. 32
IV. Ad Jacobum Zantenum. Post celebratas ejus Nuptias. 34
V. Ad Eundem ut studijs poëticis se reddat. 35
VI. De Phillide. 37
VII. De Eadem. 38
VIII. Ad Nicolaum Markium, ut relicto amore ad studia se conferat. 39
IX. Ad Phillida. De adventu Hyemis. 40
X. Ad eandem. 41
XI. Ad Corollam. 42
ELEGIARUM. Liber II.
I. Ad Petrum Francium, cum Mariae Britanniarum Reginae parentaret. 43
II Namurca capta auspiciis et ductu Gulielmi III. Britanniarum Regis. 48
III. In Pacem cum Gallis initam. 50
[p. 3]
ELEGIARUM. Liber III.
I. Ad Virum Amplissimum Joannem Corverum, Consulem. 54
II. Ad Virum Illustrissimum Jacobum Borelium, Tertium Consulem. 55
III. In funere Illustrissimi atque Excellentissimi Viri Jacobi Borelii Urbis Amsteledamensis Consulis, & ad nuperam pacificationem Oratoris cum summa potestate. 57
IV. Ad Janum Broukhusium cum horum carminum editionem urgeret. 58
V. Ad Joannem Georgium Graevium cum vernaculis suis poëmatis.*62
VI. Manibus Joannis Mensingae S. 63
VII. Ad Joannem Texelium de studiis suis. 64
VIII. Ad Joannem Gorisium ut in novi anni initio laetitiae indulgeat. 66
IX. Ad Eundem. A morbo nondum confirmatus Natalem ejus sexagesimum celebrat. 67
X. Ad Janum Broukhusium in secessu suburbano viventem.
[p. 4]
ELEGIARUM. Liber IV.
I. Ad Paulum Edingium de parum felici Patriae statu. 73
II. Ad Joachimum Targerium Poesin Commendat. 76
III. In Medicinam compendiariam ab Eodem conscriptam. 80
IV. Ad Engelbertum Edingium. 81
V. Ad Jacobum Bodanium cum summis in utroque jure honoribus insigniretur. p. 82
VI. In Nuptias Huberti Hopii & Mariae Molliae. 83
VII. Ad Joachimum Targerium cum Idam Verduviam domum duceret. 84
VIII. Petro Colartio & Elisae Hofmannae. 86
IX. In Nuptias Casparis Costeri & Jacobae Watiniae. 88
X. In adventum veris. 89
XI. Manibus Pauli Edingii. 90
XII. Ad Gulielmum Molerium cum ei Poëmata sua mitteret. 91
XIII. In Obitum Petri Bernagii. 92
XIV. Ad Hubertum Hopium in Gallias abeuntem. 93

[p. 5]
JAMBICA.
I. Ad Petrum Francium Scazon. 97
II. Jani Broukhusii Albo inscriptum Scazon. 98
IV. In amoenitates literarias vernaculo sermone editas à Petro Rabo. 100
V. In opera forficis Joannae Curteniae.
VI. Doctrinam vitae Magistram esse. 101
VII. Temporis jacturam gravissimam esse. 102
VIII. Ad studiosam Juventutem. 103
IX. Ad Eandem Parentibus obediendum esse. 103
X. Sapientiam verae felicitatis fontem esse. 104
XI. Virtutem ignotam jacere. 104
XII. Omnibus ad virtutem aditum patere.104
XIII. Constantia in adversis. 105
XIV. In novi anni initio. 105
XV. Vitae & floris comparatio. 106
XVI. Primam ab Adamo labem ad posteros transivisse. 107
XVII. Memoriam nostrae originis incitamentum esse ad virtutem.107
XVIII. Majorum virtutes posteris exemplo esse. 108
[p. 6]
XIX. Ad studiosam juventutem de vitanda ignavia. 109
XX. Peccatis hominum iram divinam provocari. 109
XXI. Ad Taconem Hajonem Honertium. Cum in Leidensi Academia Theol. Professor esset renunciatus. 109
XXII. In obitum Viri Amplissimi & Gravissimi Simonis Musii Ab Holi Reip. Dordrechtana senatoris ac Judicis.
XXIII. Viro Amplissimo Joanni de Witt Reip. Amstelaedamensis Judici, cum in Senatorum ordinem esset adscitus. 113
XXIV. In tertium Consulatum Perillustris Viri Joannis van de Poll. 114
XXV. Petro Vlamingio. 116
XXVI. Petri Vlamingii responsio ad superius carmen. 116
LYRICORUM. Liber I.
Ode I. Se Phyllidis laudibus canendis esse imparem. 118
II. De Eadem se ejus amore uri. 119
III. Philippo Friestio & Magdalena Bruinvis. 119
IV. Hadriano Houteno & Philippina Munkera sponsis. 121
V. Angitur Phyllidis desiderio. 122
[p. 7]
VI. Ad Phyllida formam virtute decorari. 122
VII. Francisco Zwaneveldio sponso. 123
VIII. In discessum Glicerae. 124
IX. Deliam duritia incusat. 125
X. Deliam sibi pro Musa faturam. 126
LYRICORUM. Liber II.
Ode I. Friderico Augusto II. Serenissimi ac Potentissimi Friderici Augusti I. Electoris Saxonici nunc Poloniae Regis filio primum genito Genethliacon. 128
II. Viro Amplissimae dignitatis Diderico Bas Urbis Amstelaedamensis secundum Consuli. 131
III. Petro Francio invitat eum ad Natalem uxoris suae celebrandum. 132
IV. Jano Broukhusio natali ejus die. 133
V. Cornelio Junio aegrotanti 134
VI. Joanni Gorisio Natalem ejus celebrat. 136
VII. Petro Francio pro Aristophane commodato. 137
VIII. Joanni Gorisio in novi anni initio. 137
IX. Joanni Lunio filiole mortem immodice lugenti. 138
X. Petro Rabo obitum filiolae suae lugenti. 139
[p. 8]
XI. Filiolum immatura morte subreptum deflet. 140
XII. Gulielmo Molerio cum Medicorum Ordini adscriberetur. 141
XIII. Joachimo Targerio cum Medicine Doctor renunciaretur. 142
XIV. Matthao Edingio cum solemni Medici titulo in Academia patria ornaretur. 144
XV. Hadriano Veltersio cum Juris utriusque Doctor crearetur. 145
XVI. Theodoro Godschalkio cum Medicinae Doctor crearetur. 147
XVII, Huberto Hopio optat rure apud eum esse. 148
XVIII. Ad Eundem carmina sua mutuae amicitiae symbolum futura. 149
XIX. In cultissima Arnoldi Monenii Poëmata vernaculo sermone conscripta. 150
XX. Jacobo Hovio laborem quiete temperandum esse. 151
XXI. Gulielmo Molerio adolescentiae cum eo transactae memoriam renovat. 152
LYRICORUM. Liber III.
I. Gulielmo Molerio mediocritatem tutissimam esse. 155
II. Petro Benerio aequam in quocunque sorte mentem servandam esse. 155
III. Ad Juventutem virtuti a teneris incumbendum esse 156
[p. 9]
IV. Indulgentiam Parentum liberis exitio esse. 157
V. Nicolao Kappenio omnia in hac vita esse incerta. 157
VI. Claudio Pontano humilem vitam tutissimam esse. 158
VII. Joachimo Targerio ut contemta invidia bene rem gerere pergat. 159
VIII. Rempublicam sine legibus nullam esse. 160
IX. Paulo Edingio humano intellectui omnia patere. 160
X. Juventutem studiis excolendam esse. 161
XI. Francisco Hasio longam esse viam per praecepta, brevem per exempla. 162
XII. Nimiam parentum in liberos indulgentiam reprehendit. 163
LYRICORUM. Liber IV.
I. Serenissimo ac Celsissimo Principi Frederico Gulielmo cum patris sui Augustissimi Borussitorum Regis & Electoris Brandeburgici solium conscendisset. 164
II. In Nuptias Viri Nobilissimi & Consultissimi Joannis a Neurembergh & Nobilissimae Virginis Rebeccae Jacobae van der Voort. 167
III. Arnoldo Henrico Westerhovio Diderici Liebergii poëmata edenti. 169
[p. 10]
IV. In Judam Proditorem Belgico carmine descriptum a Joanne Hasio. 170
V. Ad virum perillustrem Joannem Corverum Reip. Amstelaedamensis, ut saepe, ita cum maxime Consulem, quum quinquagesimum muneris sui senatorii annum implevisset. 173
VI. Viro Amplissimo Lavino Geelvinck Toparcha in Castricum & Kronenburg, &c. Reip. Amstelaedamensis Senatori, Societatis Indiae Or. Curatori, cum Patria Urbis Consul esset creatus. 175
VII. Honori & meritis Tiberii Hemsterhusii in illustri Amstelaedamensium Athenaeo Philosophiae Professoris, quum Corneliam Mariam Wildiam domum duceret. 177
VIII. In Secundas Nuptias Viri Perillustris Joannis Trip Reip. Amstelaedamensis Consulis & Nobilissimae Matronae Elisabethae Tielens Dominae in Berckenrode &c. 179
IX. In Dissertationem Illustrissimi Philippi Sidnei pro Poëtica in Belgicum sermonem ex Anglico conversam a Joanne Hasio 180
X. Viris Reverendis & Doctissimis Hieronymo van Alphen & Francisco Burmanno Ecclesiae Amstelodamensis Pastoribus, quum uno eodemque die ad SS. Theologiae Professionem ab Illustribus Trajectinae Academiae Curatoribus essent vocati. 183
[p. 11]
XI. In Adventum Georgii I. Magnae Britanniae, Franciae, & Hiberniae Regis, Ducis Brunsvicensis & Lunaeburgensis, S.R.I. Archithesaurarii & Electoris. 186
XII. Jacobo Philippo d’Orville quum Jurisconsultorum numero insereretur. 188
XIII. Gerardo Kronenbergio cum Juris utriusque Doctor renunciaretur Lugduni Batavorum. 190
XIV. Viro Illustri Joanni van de Poll quum Urbis patriae iterum Consul esset creatus. 191
XV. Epithalamium in Nuptias Viri Amplissimi & Gravissimi Samuelis Everwinii Reip. Dordrechtanae Senatoris, & Nobilissimae Lectissimaeque Virginis Maria Onderwater. 192
XVI. Viro Perillustri Joanni van de Poll continuationem Consulatus gratulatur. 195
XVII. Petri Vlamingii Genethliacon. 196
XVIII. Ad Sanitatem. 198
XIX. De obitu Viri Illustris Pompeji de Rovere Toparchae in Hardinxvelt, Hollandiae Australis Praetoris Reip. Dordracenae Consularis, ad Virum Amplissimum Samuelem Everwinium ejusdem Reip. Senatorem. 199
[p. 12]
EPIGRAMMATA.
I. De Phyllide. 201
II. Eidem. 201
III. Eidem cantanti. 202
IV. Ad Deliam. 202
V. Ad Eandem. 203
VI. De Daphne. 203
VII. Ad Emilianum. 203
VIII. Ad Neaeram. 204
IX. Amor dulce malum. 204
X. Novam se amori praedam esse. 205
XI. Ad Invidos. 205
XII. De Phyllide. 206
XIII. In cantum Lusciniae.
206 XIV. In Neaerae effigiem. 207
XV. Amplissimo Nobilissimoque Viro Diderico Bas Urbis Amstelaedamensis Consuli, pro vino, sub id tempus, quo pax celebranda esset ad se misso Gratiae. 207
XVI. Ad Urbem Amstelaedamum. 208
XVII. Nobilissimo & Amplissimo Viro Francisco de Vicq, Urbis Amstelaedamentis Consuli, cum ei poëmata sua vernacula mitteret. 208
XVIII. Jano Broukhusio cum suos in Propertium Commentarios edere differret. 209
XIX. Viro Nobilissimo Joanni Sixio Domino in Wimmenum [p. 13] & Vromade, Civitatis Amstelaedamensis Consulari Magno Antiquitatum Cultori. 210
XX. Petro Francio. 211
XXI. In Jacobi Wildii Gazophylacium. 212
XXII Joanni Theodoro Schalbruchio vota novi anni initio. 212 XXIII. Joachimo Targerio ut opus Medicum a se conscriptum in lucem edat. 213 XXIV. Ad Lucium. 213
XXV. Vitae brevitas. 214
XXVI. Ad Cecilium. 214
XXVII. Guilielmo Molerio
XXVIII. In Natalem Parentis. 215
XXIX. Carmina sua mittit Nicolao Kappenio. 215
XXX. Fortunae inconstantia. 216
XXXI. In Effigiem Leopoldi I. Romanorum Imperatoris. 216
XXXII. Effigies Adriani ab Oostrum Ecclesiastae Amstelaedamensis. 217
XXXIII. Effigies Jani Brantii. 217
XXXIV. Effigies Mariae Wildiae. 217
XXXV. Aliud in Eandem. 218
XXXVI. Ad Lucium de Invidia. 218
XXXVII. Joanni Lunio. Natali suo.
XXXVIII. Viro Nobilissimo Mat- [p. 14] thiae Belartio, cum carminibus suis. 219
XXXIX. Eadem mittit Huberto Hopio. 220
XL. Contemptus bonarum literarum.
XLI. De Invidia. 220
XLII. In Calumniantes. 221
XLIII. De Patria sua. 221
XLIV. Ad Sextilianum. 222
XLV Ad Virum Nobilissimum Janum Wittium instructissimae Bibliothecae professorem. 222
XLVI. In funere Illustris atque Amplissimi Viri Joannis Sixii, Domini in Wimmenum, in Vromade &c. Consularis. 223
XLVII. D. M. Viri Perillustris Joannis de Witt, Urbi Dordrechtanae a secretis, S. 224
XLVIII. Viro Reverendo Jano Brantio Poëmata sua edenti. 225
XLIX. In Epistolas Virorum Doctorum ab Eodem editas. 226
L. Nuptiis Gerardi Frankenii Medici & Catharinae Adelheidae Moneniae. 227
LI. Philippo Moilives van der Noot cum supremos in utroque Jure honores consequebatur. 228
LII. Ad Gulielmum Vlamingium Jurisconsultorum familiae inserendum. 229
[p. 15]
LIII. Ad Eundem cum Catharinam Theodoram Beciam domum duceret. 230
LIV. In Carmina postuma Viri Reverendi Casparis Brantii 231
LV. Serenissimo ac Celsissimo Principi Friderico Gulielmo Serenissimi ac potentissimi Frederici Tertii Electoris Brandenburgici filio, Electoralis dignitatis haeredi cum Urbem Amstelaedamum inviseret. 232
LVI. Ad Eundem Gratiarum actio pro versiculis bene exceptis. 233
LVII. Joanni Henrico Lederlino in Patriam redeunti. 234
LVIII. Ad Jacobum Wildium cum geminarum suarum descriptionem publici juris faceret. 234
LIX In Delineationem Regni Borusiae & Electoratus Brandenburgici, finitimarumque provinciarum ad stationes publicorum cursuum accomodatam. 235
LX. In Lexicon novum Samuelis Pitisci expressum typis Francisci Halmae. 236
LXI. In adventum Caroli III. in Hispanias abituri. 237
LXII. Gelria Capta auspiciis Frederici I. Augustissimi Borussorum Regis. 238
[p. 16]
LXIII. In obitum Raimondi Faltzii, Regis Borussiae nummorum coelatoris. 239
LXIV Gulielmo Wildio cum Juris utriusque Doctoratum reportaret. 240
LXV. In obitum Viri Illustris Joannis Graefland Reip. Amstelaedamensis consularis. 241
LXVI. In exequias Petri Francii. 242 LXVII. Cornelio Arkelio Hadriani Junii animadversa denuo edenti. 243
LXVIII. In Joannis Vollenhovii homilias sacras. 244
LXIX. In opuscula postuma Tobiae Gutberlethi. 245
LXX. In Ejusdem effigiem. 245
LXXI. In Q. Ennii Fragmenta cum animadversionibus Hieronymi Columnae denuo in lucem producta a Francisco Hesselio. 246
LXXII. Memoriae Egberti Venii Medici expertissimi. 247
LXXIII. Nuptiis Isaaci Verburgii & Christinae Silviae. 248
LXXIV. Honori & meritis Francisci Hesselii in illustri Rotteraedamensium Gymnasio Eloquentiae Doctoris. 249
[p. 17]
LXXV. Ad Gulielmum Wildium Natali ejus die. 250
LXXVI. In Natalem Caroli Gustavi Welkeri. 251
LXXVII. De quodam censore sui carminis ad Virum Nobilissimum Gerardum Papebrochium Reip. Amstelaedamensis Judicem. 251
LXXVIII. Ad Virum Nobilissimum Gulielmum Sautininium cum Tribunus Civilis militiae esset factus. 252 LXXIX. Ad Virum Nobilissimum Joannem de Witt, Ictum, cum Amstelaedamensium Judicum ordini adscriptus esset. 253
LXXX. In carmina postuma Francisci Hasii ab ejus filio Joanne Hasio edita. 254
LXXXI. Jano Graeflandio cum Juris utriusque Doctor crearetur. 255
LXXXII. In Lucubrationes Abrahami Tgildii in Zachariam. 256
LXXXIII. In Pollicem statuae Aeneae quam Dux Albanus poni sibi olim jussit quo nuper donatus est Vir Amplissimus Joannes van de Poll Reipub. Amstelaedamensis Consul. 256
LXXXIV. Ad Casparum [p. 18] Commelinum quum supremos in Medicina honores consequeretur. 257
LXXXV. Nuptiis Gulielmi Frederici Wilpii & Gesinae Preiger. 258
LXXXVI. In duplicem disputationem Theologicam a Jano Doornik, Leidae habitam 259
LXXXVII. In Juvenis Nobilissimi Jani de Witt, J. F. J. & C. N. Disputationem Juridicam inauguralem. 260
LXXXVIII. Juveni Nobilissimo Cornelio de Witt, quum Juris utriusque Doctor crearetur. 261
LXXXIX. Henrico Grahame, quum Juris utriusque Doctor crearetur. 262
XC. D. M. Viri Amplissimi Gerbrandi Pancras Nic. F. Consularis Horti Medici publici Curatoris. 263
XCI. In obitum Viri Perillustris Joannis Corveri Reip. Amstelaedamansis saepius Consulis. 264
XCII. Jo. Jacobo Ravio quum in Academia Lugdunensi Anatomiae & Chirurgiae Professionem auspicaretur. 265
XCIII. D. M. Doctrina & moribus florentissimi Juvenis Huberti Hopi Icti. 266
[p. 19]
XCIV. Ad Hadrianum Verdunium, post viginti quinque annos cum uxore sua Catharina Bakkera feliciter exactos. 267
XCV. In luctuosissimum excessum Serenissimi ac Celsissimi Principis Joannis Gulielmi Frisonis Principis Arausionensis ac Nassavii, Frisiae Gubernatoris. 268
XCVI. D. M. Viri Amplissimi Hadriani Paetsii Illustris ac praepotentis Collegii quod Rotteraedami rebus maritimis praeest Quaestoris, Societatis India Orientalis Curatoris. 269
XCVII. In excessum Regneri Leersii Typographi celeberrimi Reip. Rotteraedamensis Judicis. 270
XCVIII. Viro Nobilissimo Henrico Hesio cum in suprema Hollandiae Curia Senator esset electus. 271
XCIX. Joanni Hasio Genethliacon. 272
C. Eidem Genethliacon alterum.
CI. In Ejusdem Effigiem. 273
CI. In Eandem. 273
CII. In Eandem. 273
CIII. In Eandem. 273
CIV. AD Virum Amplissimum Joannem van de Poll, quum Reip. Amstelaedamensis Consul esset creatus. 274
[p. 20]
CV. In Funere Jacobi Wildii, Rei Maritimae, quae Amstelaedami curatur, à rationibus. 275
CVI. Petro d’Orville, quum in Leidensium Academia supremos in utroque Jure honores consequeretur. 277
CVII. In Viri Spectatissimi Joannis Jacobi Mauriti Reip. Purmerendanae Syndici otia juridica. 278
CVIII. In memoriam siccati Bemsterae lacus reverso seculo celebratam ad Virum Amplissimum Joannem van de Poll 279
CIX. Viro Amplissimo Joanni de Witt, Societatis India Curatori, in Salo ad Texelam Commoranti. 280
CX. Viro Perillustri Joanni van de Poll Consuli fausti anni apprecatio. 281
CXI. In Obitum Immaturum Spectatissimi Viri Gulielmi Duircantii, Icti. Curiae Australis Hollandiae nec non tribunalis aquatici Dordracensis Judicis: Capituli Divi Martini seu Ecclesiae Cathedralis Trajectina Canonici, &c, &c. 282
[p. 21]
SILVAE.
I. In funere Serenissimi ac Potentissimi Principis Gulielmi III, Britanniarum Regis. 285
II. Frederici I. Augustissimi Borussiae Regis felix in Urbem Amstelaedamum adventus.
III. Ad Serenissimum ac Celsissimum Arausionensem ac Nassavium Principem Joannem Gulielmum Frisonem, cum ei Phaedri Fabellas dedicaret. 290
IV. In Regia Solennia diei Festi XVIII Mensis Januarii M DCC III. quo Fredericus I. Augustissimus Borussiae Rex non magis inaugurationis suae, qua sceptrum adeptus est, quam Magni Patris memoriam renovabat. 292
V. In Viri Nobilissimi atque Amplissimi Mensonis Alting Urbis Groninganae Consulis Notitiam Germaniae altera jam parte auctiorem. 294
VI. In obitum Viri summi Joannis Georgii Graevii. 296
VII. In Rarissimam rerum naturalium supellectilem a Levino Vincentio collectam 298
VIII. Nuptiis Amplissini ac Nobilissimi Viri Bernardi Gulielmi Plosii ab Amstel, Urbis Trajectinae Consulis ac Senatoris & Nobilissimae Virginis Brigittae Lestevenon. 300
[p. 22]
IX. D. M. Regneri Stapelii S. 302
X. De Eodem. 303
XI. De Morte Serenissimae ac Potentissime Sophiae Carolae Borussorum Reginae ad Augustissimum Regem Fredericum Elegia. 303
XII. In Frederici I. Borussia Regis Effigiem. 305
XIII. In solennia saecularis Jubilaei Academiae Francofurtensis ad Viadrum, auspice Frederico I. Borussiae Rege Exercituum & Musarum Parente, ac Rectore Magnificentissimo Frederico Gulielmo Principe Juventutis, celebrata a. d. XXVII. Aprilis anno M DCCVI. 306
XIV. Frederico I. Augustissimo Borussiae Regi pro muneribus ad se missis Gratiarum Actio. 309
XV. Ad Illustrissimum Comitem Wartembergium. 310
XVI. Epicedium Illustris Viri Joannis Hallincg summis in Urbe Dordrechtana honoribus functi. 312
XVII. In Exsequias Petri van Dam Icti, Societatis Orientalis Patroni facundissimi. 313
XVIII. In funere Illustris atque Amplissimi Viri Francisci De Vroede, Consularis. 315
XIX. Ad Virum Amplissimum Samuelem Everwinium Urbis Dordrechtana Senatorem. 316
[p. 23]
XX. Ad Virum Nobilissimum Joannem de Witt Urbi Amstelaedamensi a secretis. 318
XXI. Ad Virum Amplissimum Gerardum van der Dussen, Rei Maritimae quae Rotteraedami curatur Fisco Praefectum; Cum ejusdem Urbis Senator esset creatus. 322
XXII. Natalis P. Virgilii Maronis Celebratus Rotteraedami in aedibus Viri Nobilissimi Gulielmi Cloti Icti. 323
XXIII. In Natalem mihi cum Egberto Wildio communem. 325
XXIV. In Effigiem Joannis Gulielmi Frisonis Principis Nassavii. 326
XXV. Nuptiis Joannis Houbakkeri & Dinae van der Smisse. 327
XXVI. In Obitum Viri Nobilissimi Jani Broukhusii, Poëtarum Principis, amicorum desideratissimi. 328
XXVII. Memoriae Viri Reverendi Joannis Brantii 331
XXVIII. In Effigiem Henrici Magni Regis Galliarum quae est apud V. N. Gerardum van Papenbroek Judicem.
XXIX. In Effigiem Gabrielidis Estraeae Ducis Beaufortiae quae ibidem. 332
XXX. Manibus Joannis Vollenhovii. 333
[p. 24]
XXXI. Ad Virum Nobilissimum Franciscum Bockhovium. 335
XXXII. Effigies Joannis Georgii Gravii. 337
XXXIII. In Effigiem Hugonis Grotii Reginae Regnique Sueciae ad Regem Galliarum Legati, Quae est apud Virum Nobil. Gerardum van Papenbroek, Judicem, 337
XXXIV. In Effigiem Petri Cornelii Hoofdii Satrapae Mudensis, quae est apud eundem. 338
XXXV. In Obitum Jacobi Bockhovi filioli Viri Nobilissimi Francisci Bockhovii. 339
XXXVI. D. M. Corneliae Hasiae. 341
XXXVII. Francisco Halmae sacra sua Poëmata edenti. 341.
XXXVIII. Memoriae Viri Illustris Diderici Bas Urbis Amstelaedamensis Consulis. 341
XXXIX. D. M. Joannis Theodori Scalbruchii, filioli unici Viri Clarissimi Joannis Theodori Scalbruchii, Historiarum in Athenaeo Amstelodamensi Professoris ac Gymnasii Publici Rectoris. 342
XL. In annulum confectum ex crinibus*Corneliae Hasiae nuper defunctae auroque inclusum ex persona Joannis Hasii ejus Mariti. 344
XLI. Juveni Nobilissimo Cornelio Ludovico Pompe, cum Jurisconsultorum familiae insereretur. 345
[p. 25]
XXII. In Commentarios de vita, obitu & Moribus Sophiae Carolae Augustissimar Boruffesorum Reginae latina lingua conscriptos a Viro Nobilissimo & Amplissimo Joanne Frederico Cramero Historico Regio Primario & Consiliario Regiminis Ducatus Magdeburgici. 346
XLIII Natalis Jani Broukhusii post mortem ejus apud Virum Nobilissimum Joannem Wittium celebratus. 347
XLIV. Ode ejusdem argumenti ad Eundem. 349
XLVI. Ad Jacobam Walliam Musicae artis peritissimam. 352
XLVII. Ad Joannem Hasium paternis carminibus quaedam ex suis jungentem. 353
XLVIII. Viro Nobilissimo & Amplissimo Petro Antonio de Hubert Toparchae in Kruiningen, Raillant, &c. Quum Satrapa Mudensis & Goilandiae*Ballivus esset creatus. 354
XLIV. Epithalamium Viri Nobilissimi Godefridi Slingelandii, Icti, & Nobilissimae lectissimaeque Virginis Ernestinae Gertrudis de Bevere, Dominae in de Lindt. 357
L. In excessum Industriae Matronae Joannae Curteniae. 360
LI. In Obitum Hadriani Relandi, Antiquitatum sacrarum & linguarum Orientalium in Academia Trajectina Professoris. 361
[p. 26]
LII. Nuptiis Pauli Snelli Med. Doctoris & Margarethae Gertrudae Beciae. 364
LIII. In miserandum & immaturum excessum Nobilissimi Adolescentis Diderici Hoeftii filii Viri Illustris Jacobi Hoeuftii Consularis. 366
LIV. Viro Nobilissimo Joanni Corvero quum lectissimam Virginem Saram Mariam Trippiam domum duceret. 368 LV. Serenissimi ac Celsissimi Principis Joannis Gulielmi Frisonis Principis Arausionensis ac Nassavii, Frisiae Gubernatoris Epicedion. 370
LVI. Nuptiis Viri Amplissimi Henrici Bickeri H. F. Reip. Amstelaedamensis Judicis & lectissimae Virginis Gertrude Eygels. 372
LVII. Ad Nobilissimos & Amplissimos Reip. Amstelaedamensis Consules pro otio facto Gratiarum actio. 374 LVIII. Ad Amplissimos Reip. Amstelaedamensis Consules quum Hadrianus Verwerus Rotteraedamensis iis librum suum de jure inaritimo dedicasset. 380
LIX. Ad Virum Amplissimum Joannem de Witt, Urbis Amstelaedamensis Senatorem, in Natali Jani Broukhusii. 381
LX. Ad Eundem Carminum scribendorum hortatorem indefessum.382
[p. 27]
LXI. Laus artis Musicae. 383
LXII. Ad Virum perillustrem Joannem van de Poll Consulem, vota in novi anni initio. 385
LXIII. In Nuptias Nobilissimi Viri Jacobi Trippii & Lectissimae ac Nobilissimae Virginis Maria Sixiae. 387
LXIV. Ad Petrum Vlamingium Natali ejus die. 388
LXV. In Descriptionem Indiarum a venerando & doctissimo Viro Francisco Valentino Amboinensis Ecclesiae nuper Pastore adornatam. 389
JUVENILIA.
ODE 1. De Motibus Europaeis & Expeditione Britannica Celsissimi Arausionensium Principis nunc magnae Britanniae Regis ad Virum Clarissimum Jacobum Gronovium Historiarum & Graecae linguae Professorem. 393
II. De expeditione Hybernica Gulielmi Magnae Britanniae Regis ad Virum Expertissimum Cornelium Junium Medicine Doctorem atque Schiedamensis Civitatis Scabinum. 405
III. Joachimo Targier Medico. 416
IV. Jacobi Zanteni Ode ad Davidem van Hoogstraten ejus Poësin canendis Gulielmi III. gestis non esse imparem. 418
[p. 28]
V. Ad Jacobum Zantenum Medicum, cum ad scribendum hortaretur. 419
VI. Felix in Bataviam Adventus Regius. 421
VII. Serenissimae Britanniae Reginae Mariae. 426
VIII. Ad Navem qua Rex in Britanniam rediit. 428


Pagina.Linea.Errata.Lege.
   
11.21.piornmpiorum
18.26.quasquos
62.11.poëmatispoematiis
138.19.cescentescrescentes
155.9.malemala
180.23.conversumconversam
240.1.XLIVLXIV
260.5.plaudantplaudunt
312.1.XIV.XVI.
358.3.tantitantae
359.30.quisquîs
363.19.eundemesteundemeest
387.1.LXVIIILXIII
389.9.DuasWuas
395.10.StragaStrage
415.23.inoffensi quaeinoffensique
439.18.Epigrammatisepigramatiis


[p. 29]

CARMINUM

DAVIDIS HOOGSTRATANI

Elicium.

CUncta Salebrosis tumeant cum scrinia nugis,
    Decoquat & nomen suada Latina suum:
Cum pro thesauris carbones venditet ater
    Lucius, & fatui gnatus Aristagorae:
(5) Quis ferat in tenebris & merti carceris umbra
    Carmina Romano digna sapore premi?
Ite foras agedum genuinae pignora Musae;
    Vos favor exspectat publicus; ite foras.
Florida simplicitas, & honestae gratia formae
    (10) Nos juvat, & casti ros novus eloquii,
Et pudor, & Latiis eductae collibus artes,
    Et non mentito verus in ore colos.
Infelix lolium ac steriles mirentur avenas,
    Quîs sapiunt rubri mactea Lexiphanis.

JANUS BROUKHUSIUS.


[p. 30]

In Poëmata

Clarissimi Viri

DAVIDIS HOOGSTRATANI.

INgenii flores, Hyblae vernantis imago
    Nobilis, Ausonio nectare foete liber;
Salvete Aonidum munus praesigne Dearum,
    Salve Hoogstratani pagina docta mei.
(5) Vosne ego cum raucis fatua de plebe cicadis,
    Vosne ego cum pingui contulerim populo?
Purior hic dulces animavit spiritus odas,
    Purior argutos defluit in numeros:
Et mentem vincire nova mulcedine pellax
    (10) Non excussuris haeret in auriculis.
Hic Lepor, hic Veneris species nativa Latinae,
    Qualis in Aenae floruit urbe sui.
Vos quoque cum Latiis longum florete poëtis
    Carmina, Romanis proxima carminibus.

                        JANUS BROUKHUSIUS.


[p. 31]

IN ALTERAM EDITIONEM

Poëmatum

DAVIDIS HOOGSTRATANI

Viri Clarissimi.

CArmina carminibus subjecta prioribus edit
    Musa Hoogstratani saepe probata mei;
Munditiis simplex, facie praesignis honesta,
    Et liquida mentes voce movere potens.
(5) Rottera prae claro toties qui plausit alumno,
    Laudatas plaudit clarius inter aquas.
Haec mihi sunt merito monumenta decentia cordi:
    Gaudeat inflatis, qui volet, Antimachis.

                        FRANCISCUS HESSELIUS.


[p. 32]

DAVIDI HOOGSTRATANO

Latina sua poëmata divulganti.

HOogstratana diu tectis ignota latebat,
    Solis & erubuit Musa videre jubar.
Carceribus tandem in lucem prorumpit apertis,
    Nec tantum Batavo gaudet in orbe legi.
(5) Prodierat modò Teutonica circumdata palla,
    Cyclade nunc Latia conspicienda venit.
Laeta tuam genetrix agnosce Batavia prolem,
    Tuque parens animos Rottera sume novos.
Urbe tua primas infans tener imbibit auras:
    (10) Mox puer & juvenis crevit in urbe tua.
Moenibus hunc ipsum vestris invidit honorem
    Amstela. Qui tuus est, jam meus, inquit, erit.
Ille ego, qui plures genui, fovique, poëtas,
    Hunc mihi jure meo posco, vocoque meum.
(15) Tu modò, tu patrii deserta fluminis unda,
    Huic succede meo, culte poëta, lari.
Paruit, & nostrae procumbens margine ripae
    Cantat ad Amstelias nobile carmen aquas.

                        PETRUS FRANCIUS.

Continue

[VARIA]

Carmina Latina op de papiere snykunst van Juffrouw Joanna Koerten,
Huisvrouw van den Heere Adriaan Blok. Met derzelver vertaalingen
in Nederduitsche vaarzen, p. 21.


Ad forficem
D. Johannae Curteniae.

Miranda forfex, erudita quam manus,
Quam promta versat, artis inventrix novae,
Quae vincit acrem Apellis ipsius manum,
Scopaeque, quos jactavit olim antiquitas:
(5) Simulare solers chartula vili suo
Quodcunque mundus continent vagus sinu:
Miranda forfex, num rogatu Cipridis
Te duxit ardens officina Mulciber,
Et liberali numine afflavit tibi?
(10) An Gratiarum trina consenu pari
Largita dotes est tibi suas, ita
Miraculosas ingenî ut dares notas,
Esses ut invidenda cunctis artibus,
Ut tota jam Natura cederet tibi?
(15) Quicquid profecto quicquid est istud, bona,
Divina, sunt, quae fingis humanum nihil.

                D. HOOGSTRATANUS
                    M.D.

In: Het stamboek op de papiere snykunst van Mejuffrouw Joanna Koerten, Huisvrouw van den Heere Adriaan Blok, bestaande in Latynsche en Nederduitsche gedichten der voornaamste dichters. Amsterdam, voor rekening van de Compagnie, M.D.CC.XXXV, p. 21. Ex. UBL 1204 G 13, KBB VH 24068.


In het Nederlands (Ibid., p. 20):

Op de schaarkunst van Juffrou Joanna Koerten.

O wondre schaar, bestuurt door wonderlyker hant!
O hant! uw nieuwe vondt verbystert elx verstant;
En komt Apelles kunst met Scopaas werk verdooven,
Hoe ver d’aaloutheit zich vermoeidde in die te looven.
(5) Gy, nimmer moê, vertoont in onbeschreven bladt
Al ’t geen de weerelt in haar’ ruimen schoot bevat
Verwonderlyke schaar, heeft u Vulkaan, ter bede
Van Venus, toegestelt, en flux, terwyl hy smeedde,
U aangeblaazen met de vonken van zyn’ geest?
(10) Zyn eensgezind de drie Bevalligheên geweest,
In u zo rykelyk haar gaven toe te deelen,
Het was om wonderen, die uw vernuft zou teelen
Tot aller kunsten spyt, en tarting der Natuur,
Alhier ontstooken van een zuiver hemelvuur.
(15) Maar hoe? waar wil het heen? wie kan uw drift bedwingen?
Het zyn geen menschlyke maar goddelyke dingen.

                                      J. BAGELAAR.


Ibid., p. 103:

OP DE
PAPIERE SNYKUNST
Van Juffrou
JOANNA KOERTEN.

    Papier, voorheen zo weinig van waerdy,
Wat staet gy nu in heerlykheit voltogen?
Wat praelt gy, schoon van glans, voor yders oogen,
    Daer gy verkeert in eene schildery,
(5) Wanneer de schaer u kneust, en breekt de leden,
    Stout opgevat, en door JOANNAES hant
    Gevoert! wat oog beschout dit? wat verstant
Begrypt de keur van zoo veel geestigheden,
    Dat niet verstomt op zulk een wonderwerk,
(10) Dat schilders, dat beelthouwers, tekenaren,
En al wie oit in kunsten was ervaren,
    Verstelt doet staen! wie zag oit schooner merk
Van groot vernuft, getoont aen kleene stoffen,
    Waer in de kunst zoo vol volmaektheit steekt,
    (15) Ddat aen ’t geheel of deelen niets ontbreekt,
Daer ’t juiste wit zoo keurig is getroffen?
    Beroemt papier, al zaei ik op uw blaên
Myn letters, om u naer waerdy te looven,
De schaer voert u roemruchter naer boven,
    (20) En alsze u breekt, behoedtze u voor ’t vergaen.

                    DAVID VAN HOOGSTRATEN,
                        Der Medicynen Docter.

(Voor het eerst werd de Latijnse versie gepubliceerd in D. van Hoogstratens Carmina, Amsterdam 1700, p. 101. De Nederlandse vertaling, door Van Hoogstraten zelf, werd voor het eerst gepubliceerd in diens bundel Gedichten, Amsterdam 1697, 161-162. Ook in: Gedichten op de overheerlyke papiere snykunst van Wyle Mejuffrouwe Joanna Koerten, Huisvrouwe van Wylen den Heere Adriaan Blok, gedrukt na het origineel stamboek. Benevens een korte schets van haar leven. [Vignet]. Te Amsterdam, By Steeve van Esveldt, in de St. Lucie-Steegh, over ’t Meisjes Weeshuys 1736, fol. †††††††4r. Ex. UBL 1193 B 16 en GBR 840 G 41. Het Latijnse gedicht in de hand van Van Hoogstraten zelf bevindt zich in de collectie Erven I.Q. van Regteren Altena samen met enkele bladen uit het Stamboek van Joanna Koerten. Het is 1695 gedateerd. Zie hierover M. Roscam Abbing: ’Joanna Koerten (1650-1715) en David van Hoogstraten (1658-1724). Een bijzondere relatie tussen twee bekende Amsterdammers.’ In: Amstelodamum 94 (2007), p. 14-29.)


Op de Beschrijving der Christelijke Religie.

INdien gy door gewijde vonken
    Word aengesteken, om de deugd
    Gerust te vieren, en met vreugd,
Daer zotte pragt om ver geklonken
    (5) Eenvoudige oogen niet verleid;
Daer alle weelde weggedreven
Geen’ netten spant aen ’t vroome leven,
    Dat zig van ydelheden scheid;
Kom nader dan met wijze zinnen
    (10) Deez’ Schatkist van Godvrugtigheên,
    Waer in de wijsheid van DE BREEN
U nood, uw’ Schepper te beminnen.
    Deugdlievenden! hier hebtge stof
Om met bequame dankbaerheden
(15) Des Mans verdiensten na te treden,
    En u te schikken tot zijn lof.
Dan zult gy met geen’ zorg beladen.
    Als gy de zoete vrugten plukt,
    Die u geen werreltling ontrukt,
(20) Een Goudmijn vinden in deez’ bladen.


Op de Afbeelding

DESIDERIUS ERASMUS.

DE Konst ontdekte ons ’t Hooft van Grooten DEZIDEER,
Dien schat der wijsheid, en des Rotterdammers eer,
Die op het zuiver veld van levende papieren
Zijn naem verheerlijk heeft met Goddelijcke zwieren.
(5) D’aenschouwer, die den smaek gehad heeft van zijn’ geest,
Staet opgetogen voor dien luister en bevreest;
Daer hy de vroomheid van dien Wijzen in kan lezen.

In: Theologia Erasmica, dat is: beschrijving van de Christelijke religie, eertijds uyt al de wercken van Desiderius Erasmus, voor verre het grootste gedeelte, t’samen gestelt door D. van Breen; en volgens des selfs eygen gevoelen vervult. In het Nederduyts vertaelt door Daniel van Breen. Rotterdam, François van Hoogstraten, 1679, fol. *2v en p. 163. GBR 8 J 8.


Opdracht van de fabels van Phaedrus aan Johan Willem Friso

Serenissimo ac Celsissimo Principi
Joanni Gulielmo Frisoni, per Dei gratiam
Principi Nassavio Comiti Cattimelibocorum,
Viandae, Dietziae, Spielbergiae,
Domino Beilsteinii, Baroni Liesveldiae,
Haeredetario Frisiae Goningae et
Agrorum Circumjacentium Gubernatori designato.

DIgna Parente Tuo soboles, clarissime Princeps,
    Spes Patriae, Princeps, praesidiumque Tuae,
Accipe pacato quos mittimus ore libellos.
    Munera sunt studiis non aliena tuis.
(5) His nempe in foliis, aevi sapienta prisci,
    Quae modo cunque damus, prodigiosa latet.
Illa senis Phrygii producta e pectore quondam
    Ingenium Phaedro materiemque dedit.
Spiritus hic alto tactus de culmine Pindi
    (10) Incepit variis luxuriare modis.
Et modò jucundo ludunt animalia ritu,
    Et fundunt salsis non sua verba jocis.
Et modò in historiis quaerit sibi seria veris,
    Lectorem oblectans erudiensque suum.
(15) Altius hinc surgit, & tota theatra videtur
    Majestate operis posse movere sui.
Denique quicquid agit, proventu divite praebet
    Judicii nusquam deficientis opes.
Quin & laetitiae nactus de nomine nomen
    (20) Attrahit illecebris pectora cuncta suis.
Te quoque, dum, GULIELME, petis Parnasia Tempe,
    Te capiat numeris detineatque suis.
Excipe sub levibus fabellis sacra tegentem
    Praecepta, in vitae commoda magna Tuae.
(25) Haec quoque sunt, cum justa virum Te fecerit aetas,
    Praesidium rebus grande futura Tuis:
Tunc etiam, patriis ubi conspiciendus in armis
    Ardua pro Patriae bella salute geres:
Cum Frisonum fortes cogens in praelia turmas
    (30) Prostrato referes victor ab hoste pedem:
Et castris adsueta tuis Victoria lauros
    Ad Te formosa deferet ipsa manu:
Tunc etiam, quando populorum frena tenebis,
    Et Tibi subjectis jura colenda dabis.
(35) Sic vigilusque Tuis adsit prudentia coeptis,
    A Te calcandae duxque comesque viae.
Sola Tuos virtus regat impellatque lavores.
    Haec sit meta tuis una petenda rotis.
Illa dies veniet (si non praesagia fallunt
    (40) Me mea, si superest vatigus ulla fides)
Qua proavis, GULIELME, Tuis magnoque Parenti,
    Felix sidereae quos tenet ora plagae,
Fas erit e coelo dignum spectare nepotem
    Tentantem validâ praelia dura manu.
(45) Illum cernere erit sua per vestigia ferri,
    Cernere erit simili laudis amore rapi.
Tunc ego, qui tenues ad Te nunc defero lusus,
    Tentabo Heroïs altius ire modis.
Teque Tuosque canam, si non mihi laevus Apollo.
    (50) Ingenium nobis & Tua facta dabunt.
Perge tenax modo propositi. Tibi gloria victrix
    Sola rogi meritis praemia digna parat.

Ook in: Phaedri, Aug. liberti Fabularum Aesopiarum libri V.
Notis illustravit in usum Serenissimi Principis Nassavii
David Hoogstratanus. Amstelaedami, Ex Typographia
Francisci Halmae, MDCCI [1701]. fol. *8. KBH 139 C 16.


Op Gerard de Lairesse, in Groot schilderboek (Amsterdam, Hendrick Desbordes, 1712). Tweede deel
p. 3]

ZOo ver de mensch, Godts beelt, verwint
Al wat men op de werrelt vint,
Al ’t zichtb’re, op doeken en paneelen
Gemaelt door Kunstige Penceelen;
Zoo verre ryst de roem en lof
Der Kunst, die hem naar ’t leven trof,
Ver boven alle Schilderyen
Van alle niewe en oude tyen.
Zy maalt, geroert van hemelsch vuur,
De kracht der wondere Natuur,
En Majesteit, die in het wezen
Van ’t manlyk schepsel is te lezen.
Daar ’t aangezicht den geest verbeelt,
Aan ’t ryzig lichaam meêgedeelt,
Den geest afdalende van boven,
Om zynen Schepper steedts te loven.
Hier volgt de wakk’re Schildergeest
[p. 4]
De nutte les, en juisten leest,
Om niet in ’t wilt van ’t spoor te dwalen,
Maar ’t leven kunstig t’ achterhalen:
Daar hem in ’t geen hy dus bewerkt
De hand der Artsen leid en sterkt,
En leert, hoe ’t lichaam het bewegen
Van Spier en Zenuw heeft gekregen,
En hoe ’t gebeente, op zyne maet
In evenredenheid bestaet,
Om by het net bestek te blyven,
En wangestalte te verdryven.
Dan vordert hy, en meer verlicht
Vertoont ons in het aangezicht
De blyschap, die daar uit komt schynen,
Of haat of vrees, of droeve pynen;
Zoo dat het beelt maar spraak ontbreekt;
En anders niet. De Schilder steekt
En munt dus uit door zyne streken,
Zyn grooten meester afgekeken,
En looft uit dankb’re eerbiedigheid
De hand, waar door hy is geleid;
Die hem behoedde in duisternissen,
Om noit den rechten weg te missen.
Maar hoe beloont hy naar den aart
LAIRESSE, die geen moeite spaert
Om ’t werk, na zoo veel kunstbedryven,
Nog voor den naneef te beschryven,
Den naneef, die bevryt van nyt,
Gelukkig achten zal den tyd,
Die dezen Fenix bracht in ’t leven?
Wiens naam de werrelt om zal zweven,
En tarten zal den roest, en brant,
Zoo lang de werrelt blyft in standt.

D. van Hoogstraten.

Continue

Tekstkritiek:

Afkortingen zoals S. voor salutem en ICTI. voor Iurisconsulti zijn niet opgelost.

p. XV Gasparus Commelinus, Gasp. F. Medicus: deze naam ontbreekt in het Gentse exemplaar, maar is in andere exemplaren in het zetsel toegevoegd. De laatste regel van deze bladzijde gaat dan naar de volgende pagina. Daar is ‘luxurianti e florido’ in het Gentse exemplaar verbeterd in ‘luxurianti nimiumque florido’. Daarmee is de grote spatie om het woord ‘e’ en tussen de volgende woorden van de zin hersteld:

Tekst in UBGent
       

Verbeterde tekst in KBH
       

p. 11 vs. 69 piorum er staat: piornm
p. 85 vs. 13 quondam, er staat: quondam.
p. 121 vs. 18 vulnus er staat: vnlnus
p. 124 discessum er staat: discessum.
p. 144 r. 5 ornaretur er staat: ornaretnr
p. 160 vs. 2 rupta er staat: rnpta
p. 167 vs. 2 repostum er staat: repostam
p. 195 ODE XIII (etc.) in feite ODE XIV
p. 212 WILDII er staat: WILDII.
p. 221 vs. 16 convictus er staat: couvictus
p. 239 vs. 15 Interea er staat: Inrerea
p. 244 genummerd als 344
p. 247 vs. 1 quercu er staat: qnercu
p. 278 vs. 10 praemia er staat: proemia
p. 296 Summi er staat: Summi.
p. 318 [= 320] vs. 12 Mentemque er staat: Mentemqne
p. 341 [= 343] Phoebus er staat: Poebus
p. 369 [= 371] posteritatis er staat: prosteritatis
p. 372 [= 374] Quos er staat: Quo s
p. 375 [= 377] vs. 28 Audiit er staat: Andiit
p. 416 [= 418] vs. 271 Sarbievi er staat: Sarbievi.
p. 422 [= 424] vs 40 soles er staat: seles
p. 439 [= 441] Epigrammatibus er staat: Epigrammatis
        (Volgens de Errata moet het epigrammatiis zijn)
p. 453 [= 455] vs. 148 indiget er staat: indigeti
Index, p. 3 poëmatis er staat: poëmaciis
p. 24 ex crinibus er staat: excrinibus
p. 25 Goilandiae er staat: Goilandiae.