Isaac Burghoorn - Klucht-hoofdige snorre-pypen, quacken, en quinck-slagen

Isaac Burghoorn: Klucht-hoofdige snorre-pypen, quacken, en quinck-slagen.
’s-Gravenhage 1644.
Facsimile — Eerste druk; er zijn twee herdrukken
Uitgegeven door Marti Roos
Redactie A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden

De tekst is grotendeels gezet in fraktuurletter; voor neventekst en eigennamen is de romein gebruikt. Hier is het romeinse lettertype in een aparte kleur weergegeven.
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Deze editie bevat alleen het eerste deel; de eerste druk van deel twee verschijnt na de herdruk.

[p. 1]

I. BURGHOORNS

Klucht-hoofdige

Snorre-Pypen, quacken,

en Quinck-slagen.

Springende van den Os op den Esel.

Den meesten hoop van’t Volck dat houdtet met de Gecken,
Sy weten’t malle hooft als met een kap te decken,
En ’t minste deel dat stelt sijn liefde tot de wijsheyt;
Maer geck te zijn is best, te minder komt de grijsheyt.

[Vignet: twee zegekarren getrokken door paarden (zon) resp. hanen (Mercurius)]

Gedruckt voor de geestige Lief-hebbers der Hollandsche
rondheyt, doe men schreef hondert mael sestien,
en elf-mael vier.

[p. 2: blanco]
[p. 3]

Den hoogh-geleerden diepsinnigen Poëet

HENRICK BRUNO

Wert toe-gewenscht tydelijck Geluck, en
eeuwigh Wel-varen.

Gunstige, en seer geestige Vrient,

ALLE herssenen die van d’edele Wetenschap niet geheelick verlicht en zijn, toonen ’tgebreck van haer onvolmaecktheyt, daerom en zijt niet verwondert dat ick UE: dus onverwacht zy opdragende dit boertige, en van’t-een-op’t-ander-loopende Vermaeck: (indien ’t anders by de Wetende soo genoemt magh werden) De Reden dwingt my sulks te doen om u geleerde herssenen een weynigh te verversschen, die veel-tijts geheel besig zijn met de deftige Spraek, en d’ondoor-grondelijcke Ziels-glory der oude Romeynen bedenckelijck uyt te beelden; ’tVerstant wil altijts niet spelen op een dinck: de maet moet staet houden; maer de vergetenheyt is yder eygen, d’eene min, d’ander meer: doch houdtet my te goede, mitsdien de vley-kunst my niet en genoegt: Non est vera amicitia, ubi est fallax adulatio, & aures claudendae sunt adulatoribus.
[p. 4]
’Tgene ick hier dan u toe-eygene, geef ick den naem van Snorre-pijpen, Quacken, en Quinck-slagen: De Reden seyt, dattet vertoont een mengel-moes van ’s Werelds malligheyt, met Quacken gesaust, en met Quinck-slagen op-gedischt. Ick ben versekert dat het spitsvinnige verstandt van Bruno in’t eerste de mondt daer over sal doen meesmuylen; maer verder komende, sal’t lagchen recht aengaen, ende de milt langh genoeg gekittelt hebbende, sal ’t op vreemde bedenckingen uyt vallen. Wat raedt hier tegen? ’tis de Hollandsche aerdige bottigheyt voor-gestelt, die by den meesten hoop meer geacht wert als de hooghdravende Geleertheyt. Werter yets in gevonden dat wat te raeuw en te haestig uyt de pen is gevloeyt, denckt vryelick dattet die Luyden haer schult is die sulcks, niet dan al te duydelick, so wel met de mont, als met de daet, bewijsen. ’Tis waer, dit al-willens-soo-in-gestelde Boeckjen verêyscht niet dan lees-kunst-kennende Letter-kaeuwers, of anders en schijnt het niet een Olykoeck waerdig. Derhalven verkies ick u selfs voor een goet oordeel-hebbende Beschermer tegen d’onverstandige Bet-weters: ende sal vorders gedencken wat dienst ick schuldig ben aen de gesuyverde herssenen van de gene die haer noodtsakelijck en kostelijck ten toon stellen als d’uyt-stekenste Poëten van’t Vader-landt:

Honestum est audire Poëtam
Talem, qualis hic est deis similis in voce.

Waer onder ick u een, niet van de minste, onder dat roemwaerde Geselschap bevinde, mitsdien men siet dat de He- [ p. 5] liconsche Sang-godinnen vast besigh zijn om u beherssent hooft uytterlijck te verçieren met een geestige Lauwer-krans, dien ghy over lange waerdig zijt geweest te dragen, tot een ken-teken datter noch verscheyde ongemeene geestigheden onder uwe papieren zijn schuylende, welcke behooren van de stralen des Sons beflickert te werden. Wat voor alsnoch de oorsaeck des nae-latings van dien is, weet ghy best. Bevrijdse voor een ongeluck soo tijd’lijk als ghy meugt: Ondertusschen sal ick blijven uwen Dienaer, ende een Lief-hebber van uwe Poêetsche geestigheden.

I. BURGHOORN.

Klucht-hoofdige

Snorre-Pypen, Quacken, en Quinck-slagen.

WEL, gants elekaerten, wat kommender al blaeuwe Boeckjes uyt de pers vliegen!
’t Schijnt dat d’een d’ander met schrijven en wrijven soeckt te bedriegen:
Elck wil eve wijs wesen, al benne de sommigen altemet niet recht geck:
Trouwens, dat is nou onder de miente-man een blinde-mans gebreck.
(5) Maer wat doen de Poeeten? die stellen nae d’aengenaemste sangh heur noten,
Om datse sommels teugen de botste koppen heur scheenen niet souwe stooten.
Wat issser aers tjeugen te doen? elck montje sen eyge sausje begeert,
En so sietmen al vast dat Snegert ’tgemiene volkje by de kam of scheert.
’t Spookter van Grilletjes waerje komt, datmer qualick ken deur gaen,
(10) ’Tis over-al: Hier, jy elen Baes, blijf hier wat veur staen,
[p. 6]
Want men dunckt, je sieter al wat nieusgierigh uyt, neemt dit Boeckje vry in de hant,
Ten is, datjet weet, gien nieuwen deun van den ouwen Hillebrant.
Sie daer, hier is noch wat nieus, dat kenje om een kleyn gelt mee dragen;
’tKomt vers uytte pers, maer van wien? dat moetje niet vragen,
(15) De Vaer van’t Kint wil niet e noemt wesen, houdtet wat stil.
Wel wat isset dan? Doetet eens op, en siet wattet segge wil.
De Tijtel doetem bedenckelick en schoon voor, ist aers soo van binnen,
Soo selmer, geloof ick Baes, wel wat wonders en selsaems in vinnen.
’Tis een veeghelicken tijt, elck staet sen eygen doot voor de deur,
(20) En daerom doen de sommige soo wat, se maken een boeckjen, een dichjen, of een leur,
Om dat mense sou an sien voor de geestigheyt selfs, en diese daer voor niet wil kennen,
Die meugen, om heur bottigheyt, wel vreesen datse levent bennen.
Men doeter oock veul te kort datmense niet voor geleerde luy en groet;
Want om de warheyt te seggen, je weet niet wat dat volk al moeyte doet!
(25) Hebbense wat gemaelt, of ghemaeckt, se loopen dan al heur best nae de Druckers van de Boecken,
En dan seggense: Goeden dagh Meester, hier heb ick wat, daer kenje jou voordeel uyt soecken,
Daer is een duysent gulden, of meer, an vast, datjet weet;
En, alst dan den Drucker gedruckt heeft, soo ist so veul as niet een beet.
Klagen en helpt dan niet, seydt Jan Troost, ick heb wel hoore seggen,
(30) Dat lompen en leuren verkoft worden, daer wat deegs blijft leggen.
Daer hebje gelijck in, sey Gooltje van Befhuysen, en se koft een Wlespiegels Verhael.
Klaes lachten daerom. Wel wat roertet umment, seyse, as icket betael.
Hier kluchtigen Fielesoop, daer is wat drolligs van Frik int Veurhuys die met elck een soo aerdigh weet te gecken,
Vinje daer een wammis dat je past, soo meugjet an-trecken,
(35) Maer houdje slecht en recht, en setje aensicht in eene plooy.
Of hier, ha daer, daer is de Klucht van de Moff, die komt seper oock al kluchtigh, en mooy.
En daer benne bey de vermakelickheden van Jan Saly, en van Oene,
Koopt die, wilje wel doen, se kosten maer so veel ast lappen vanje schoene.
Of sie daer, daer bennender wel een dosijn, alle gaer soo nieuw as een koeck uyt de pan:
(40) So van Jan Vos, van Jan Soet, als van die te land’-blijvende Schipper Jan,
[p. 7]
Wel hoe Baes, soo veel Kluchjes? en altemael van drie Jannen?
’Kseg dat die van Amsterdam wat weten mit so veul geestige Mannen.
Neen, datjet verstaet, van aere Stee-pollen oock. wiljer an, ick geeffer jou drie of vier om een stoop wijns.
Wat mag ik seggen, me dunkt je lijkt de man niet, je bent niet goet mijns:
(45) Ick hou veul van de nobele Basen, die stracks watse sien al koopen,
En asse dat niet wille doen, soo meugense al heur best heen loopen.
Wel nou, sonder gecke, wiljet geestige Vasten-avent-spul van Tynagel niet?
Wacht wat, ick hou veul dat men’t eerst wat leest, en wat deur-siet.
Ist aers niet, dan hier op men vloer voor niemendal te staen lesen?
(50) Neen Vrient, loop hutsen, je bent verkeert, je moet hier niet wesen.
Tis quaet genoegh mittet volck, Meester Hans, daer is al wat an:
Je soudt doen as de Paus doet, die doet sulck volckje stracx in den ban
Die te gierigh en te vast-houwend’ zijn; want se souwen een Luys het vel af-stroopen,
Ja datse gelt van een mossel-schilp konne maken, se souwender qualick wat mooys voor koopen.
(55) Ick prijster mee; dat mooy is, wort leelick, en ’tgesicht wort alle ding int leste moe.
Dat sey Gijsjen oock, hy eysten een kanne biers, en hy kreeg een mooye Meyt toe.
Voor een biertjen an stocken, voor een biertjen an stocken, riep hy, dat sen keel scheurde,
En se quame loopen met een bosjen an swavel-stock. Neen, seyd’ hy, mit dat hy de kan op-beurde,
Dat mien ick niet, hier en jaegt men gien Hoeren mee van de plaets.
(60) Somma, de Meyt wasser, en om heur quijt te raken wist hy weynigh raeds.
Maer, ist meugelick Roeltje? is Gijsjen daer alree besteedt om niet te deugen?
Dats heel wel e daen; men sou aers teugen dien rijcken Fockert niet op meugen;
Hy is een hoofaerdige Geck, bequaem om naeckt te setten op een Oyevaers nest.
Soo hoor ick wel, soo is hyder een, wat geltet hondert, nergens na van de best.
(65) Lest kreegh hy daer een Kindt tuys, dat hy over e wonnen hadt mit de Meyt van Jems de Hapscheer.
Tis wel, seyd’ hy, hoortet mijn toe, soo legtet daer onder de trap neer.
[p. 8]
Wel, dat is om te lagchen. studeert hy so in facultate Veneris? wel jemy?
Gaet hy daerom soo dickwils in de kort-gehielde Meysjes Academy!
Dats wat vets in sen knollen. Maer onse Teun heyt de blaeuwe schijt:
(70) Hy eet alle daegs veul groente, en hy wortse daerom niet te meer quijt.
Wel Heer sonder goet, hoe sie je so visachtig, of je Moer een roch was?
Hebje tot onse Doktoorachtigen Apteker niet e weest, so loop noch ras.
Verstajet niet? hoe benje dus bot? loop al je best na de houte slijp-steen
En laetje wat slijpen, je slagt onsen hont die liep lestent mit de knijp heen,
(75) Hy wist niet wat hum schorte: ’twas over-al, huyt hont, huyt hont!
Maer wat denkje van dicke Sibert, die daer lestent op de schuyt stont?
Hy maekte sulken slag int water, dat de Vissen beefden as een doo Duyf.
Ey hoe praetje! ick looft niet datjet mient, och neen, wat een struyf!
Nou, men beste Maet, houje wat slecht en recht int gaen op de straten,
(80) Jou Bestevaers Seun, datje Oom niet en is, kenje die wel mit je praten?
Sie daer komt hy selver an; maer sen hooft siek wel en laet hy niet tuys.
De Man, och lacy, was gister-avont soo droncken, en soo buys
Dat hy niet te spreke was: hy is de rechte weer-ga van Jan Pis-pot.
Segje dat seper? wel, dat is soo veul e seyt, as dat hy is sot.
(85) Neen, ik hoort wel, je bent een gaeu maetje op een wage mit koe-stront.
Onse Jan vielder lestent in, maer sagje wel hoe dat hy doe stont?
Even as een bescheete dweyl op een stockjen in den Tuyn.
Dat was mooye mengel-moes, soo goet as eens-gegete masteluyn.
Daer komt onse Beunaser an, ’tschijnt dat sen hooft al wel e schoren is.
(90) Dat denk ik wel, hy sel een kleetje maken voor een Kint dat ongeboren is,
Hier tot Dingenoms, en daer sel hy te gast blijven op een kollacion;
Se heyt lecker Bredaes-bier in, wat denckje, is dat niet bon?
Trouwens, hy is niet kleyn van eten; maer hy valt vry wat dorstigh.
Ja, ister soo gestelt tot den Backer? valt sen broot altijt soo korstigh?
(95) Dats niet goet voor tandeloose Besjes die’t babbelen mit heur mongt.
Maer loofje wel dat Bijte-biers beurs minder weegt dan een pongt?
Jae’k toch; want daer hy of leeft, dat wint sen Wijfje seper mit stoppen.
En daer voor weet hy weer heur mooye kleeren het stof uyt te kloppen.
Wel, wel, daer Man en Wijf mekaer helpen, daer moetet wel gaen.
(100) Dat sey Diewertjen oock, en se sagh Govert sen Wijf slaen.
Al quaet, sak en saet, mit al watter in gaet: Me moet lustig rinckinken,
Suypen en freten, dobbelen en spelen, roesmoesen, en sen gat vol drinken
Wil men kael of berooyt wesen, en dat mitter haest.
Maer, jy Schollevaertjes Seun, hoe sieje daerom soo verbaest,
(105) Krijgje de binnekoors? of weetjet niet goet te maken mit een kaets-spul?
Ick weetje dan niet te seggen; men wort wel licht van te veel raeds dul.
[p. 9]
By den ackermenten Luydtjes, wat isser al te doen? wat gebrabbel selder wesen?
Moet me nu de Luyse-vangers met bloedige nagels vresen?
Dat denck ik al evewel niet; maer se siender uyt so wreet as een schaep.
(110) Hey! hey! sey Joris Quack-man, dat voegt wel, en hy ley het Swijn by den Aep.
Veugelen van eender veren vliegen gare t’samen, seyd’ hy, en hy bracht den Haes by den Esel.
Dat kumt gaer wol, und nicht bequomer, sey Harmen von Wesel.
Daer gaet al wat meer om als de molens van den Haegh,
Niet waer Vaer, sey Sijtje, en heur hooft dat draeyden alle daegh,
(115) Daer steeckt oock veul wonders in een Wijn-vat, seyse, als’t met druyve-sop gevolt is.
Dat seyt Jan de Luypert ook, en hy mag’t wel, of’t schoon in sijn Kelder niet gerolt is.
Wat segje van de Kelder? hy en heytse niet, daerom gaet hy tot Jop Selde-thuys te bier.
Daer sit hy met een kanneken in den haert, en drinckt een kan drie of vier.
Nu lestent ginck hy tot Lijsje Kals, en dronck niet meer dan een pintje,
(120) ’Twas op en sundagh voor de predicacy trouwens, en evewel was hy’t soete kintje:
Wat deed’ hy? hy betaelde, en ginck heen, deur gebreck van geloof;
Lijsje wou niet borgen. Doet’et [seyd’ hy] neen, sy was al hoorende doof.
Nou, je weet wel, die gien gelt in de beurs, noch geloof in’t hart heeft,
Dat hy nieuwers herbergh en vint, schoon dat hy sonder smart leeft.
(125) Daer gingh hy druypen heen, hy wou niet t’huys gaen, hy quam in de Kerck,
[Terwijl de Predikant op stoel stondt, en pleegden ’theyligh werck]
Daer ginck hy sitten slapen gelijck een beest, en begon leelick te ronken.
Weckt die Man daer (sey Baefje Schijn-heyligh) want my dunckt hy is droncken.
Melis stiet’em an, en seyde: dit past hier niet, goe maet, men speelt hier geen spel.
(130) Hou! hou! (seyd’hy) of sy wat seyt of niet, tap jy al evewel.
Maer denckt eens, twijl hy daer sat, en begon van wijn en bier te dromen,
Soo docht hy dat Bely Snoeps sijn Wijf in de Herberg was e komen,
En dats’ hem t’huys hebben wou. neen, tis heel ondeugdelijcke mooy e leeft.
Als men onder de predicacy yemant sulcken misselicken antwoort geeft.
[p. 10]
(135) Sus, sus, je moet niet swijgen. Wie komt daer greynsen en gapen door de traly?
Wilje daer geen roomsse kamil, fijne maedjeleyn, rosemareyn, lavendel, of drooge saly?
Sie daer, dats’ een puyckje! ’khebse noch van’t jaer, en s’is noch so goet ofse eerst e plockt was.
’Tis waer Jan Saly. Wats! ick meende seper eerst dattet’er mee gejockt was.
Jy Knelisje, haelt een deuytje mostert, selje Vaer, we hebben een versse pekel-haringh op’t vyer e leyt,
(140) En men weet wel wat daer toe hoort. Alles heyt sijn bescheyt.
Dat beken ick, sey Louwtje, en hy dronck een pot met pis uyt:
’Tis goet voor de vyerigheyt (seyd’ hy) schoon dat men’t sommels soo wat misduyt.
En hy hadder gelijk in, want vuyl water slist so wel brant as het schoon.
Maer segh eens Gerritje, wie heyt dicke Lubbert de Slock-speck hier ontboon?
(145) Je weet wel dat hy soo onbeleeft is en dat hy hem soo verstaet op het toe-tasten?
Wat sel ick segge? hy komt ongenoot, hy is een van de goe Gasten,
Die dencken, ’tsel eve veul doen ten jongsten dag, of ick’t betael of niet.
I gut! dat hy dan eens quam tot onse lebbige Griet,
Hoe wouse hem uyt-lichten, datter de Buyrt of sou wagen!
(150) Sy sou hem wel wat voor-setten dat hem ten huys uyt sou jagen.
Jemeny dingetje, wat een mooyen Katjen is onse Puys!
Se vat mit bey heur klaeuwen, dan een Rat, en dan een Muys.
Wel e seyt, sprack Jutje, en se sagh een Swijn heur leste snack geven.
Ist ook meugelick datme de Luy soo vermoort! ’twaer beter datmense liet met gemack leven.
(155) Weer een aer e maeckt (sey Leun) en se nam een wortel op sen ent.
Wel Leuntje, wat benje oock voor een drolligh Wijf bekent!
Je gelijckent op en duyt het eerste Wijf van Kees-Jan-Jaep-Huygen,
Die praet oock so mooytjes uytten rouwen, en uytten ruygen,
Sy vraegter niet nae, al staet’er een Commissaris van de verteerde kosten daer by.
(160) En noch seytse, ’tis soo leelijck niet, mijn woorden hieten geen Fy;
Se stincken niet. En daerom hoef jyse oock niet te laken.
Geloofjet niet? vraegtet Anne Suyrmuyls met heur blaeuwe kaken,
Die Jan Goet-bloet in de dekens naeyt, en smeert hem dan wat af,
Ha daer (seydse) dat hebjer voor, dobbe, dobbe, dob, barlaff.
[p. 11]
(165) Ha daer, bewaert dat teugen den dagh van ongesontheyt.
Segje dat, seper, laet ick doch swijgen, op dat numment weet wat voor men mont leyt.
Wangt as ick begin, sie daer, soo heb ick niet half e daen,
En dat ick niet doen en kan, dat moet ick late staen.
’tZijn Hoeren en Boeren die bot en sneegh zijn, sey Heyn de Loopert,
(170) I gut onse Maey ken so wabber-gatten, al beter as Claes de Stroopert,
Sy loopt daer een heelen halven dagh met een leegh aensicht, en een ongestopte kous.
Ist niet schangde voor de buyrt, Melis, seper sy is niet goet jous.
Daer is Fijtje Flodder-gats die loopt oock een heelen halven nacht uyt snoepen,
Hier plocktse een peertjen of twee, en daer krijgtse een kapittel-stockjen in de stoepen.
(175) Daer komt de Klapper-man op’t slag, die speelt vast, klip, klap, ick sie jou selff,
Meysjes, houdje tuygje fix, de klock heyt elf, elf heyt de klock, elf.
Wat dunckje, goe Luydjes? seper men magh’t wel seggen,
Daerder twie plockharen, datter een komt boven te leggen.
Dat sey Wouter Klaessen oock, en hy sagh d’eene vliegh op d’aer.
(180) Wel dat quam seper schilderachtigh. Daer is onse Keesjes Vaer
Die reed’ quansuys met Moertje nae Stootwijck, en speelden t’samentraraertje,
En Keesje sagh het. Wat doeje (sey’t Seuntje) wat doeje Vaertje?
Ick ry te paerd’ (seyd’ hy) was’t niet een schoon bedrijf?
Laet ick mee ryen (sey Keesje) en mit sprongh hy op sen lijf.
(185) Hola, Maet, twee op een en deugt niet, dats niet heus e handelt.
Gijsjen heyt daer nou lestent mit lichte Roeltje wat e wandelt,
Geswommen, gebeuytelt, gebakert, gedanst, en gedoudeynt.
Maer datjet wete wilt, Gijsjes naem isser niet deur verkleynt.
Het staet wat haenachtigh, maer ick weet niet wat ick segge sel:
(190) Dats sulcke Meysjes haer schult; want sy verstaender het legge wel.
Mooy e praet daer de tongh in de loop blijft, dat segh ick sonder jock.
’Tis best dat me dat Volckje te koop drijft, met een swiep of een stock.
Stil wat, soo grof niet; ’tzijn anders sulcke Vogels mit becken.
Sy en behoevender seper dat soo seer niet aen te trecken:
(195) Want se wierden noch onlangs, als’t al geseyt moet wesen, allebey burgers van de galgh,
En dat, om datse wat te veul van d’aengename deugdsaemheyt staken de walgh.
[p. 12]
’Tis gien noodt, knagen heur de wormen niet, so eten haer de kraeyen,
Se selle sinte Pieter licht mit een mooy heyligje soecken te paeyen.
Voor alle mans deur en staet gien beduyt,
(200) En een vroom Man heeft somtijts soo weynig voordeels als een Guyt.
Men speult: Een leugentjen om beters wil, Koopluy en sweeren niet,
En segjet haer wel dapper, ten raeckt haer kouwe kleeren niet.
Hoor eens (sey Geertje Fleps, als me daer van sprack) hoe heytet Lijsbet Laffers dus e maeckt?
En hoe is doch die lichte Snyer an die sware Meyt e raeckt?
(205) Wachje voor hem, seyd’ ick, hy kent wel op sen elf-en-dertigste klaren.
Jae, jae (sey lebbige Neeltje) hy selder niet langh wel of varen.
Och, sey’d ick weer an, hy ken een mooy kunsje met de schaer:
En soo langh als hy dat niet vergeet, soo is hy rijck e noegh, al leefden hy minder als hondert jaer;
’Tschijnt dattet oog van sen scheer-tang wy’er is als dat van de naeld’,
(210) Niet dat ick seg, dat hy daer mee altemets een half elle lakens deurhaelt,
En dat eer’t hem gebrocht is. neen (seyd’ ick) Neeltje, hy laet’er hem van de Luy eerst t’huys by sijn brengen.
Ja, komtet so by dat de Wijntappers het water onder de wijn mengen?
Dat doense dan seper niet om haer eygen schae.
Ho, ho, dat loopter op, sey Jakes, ’tis soo veul e seyt, als siet’er nae.
(215) Houdje backhuys segh ick, ’tgaet al te hoog, de Luy zijn vromer als je wel soud dencken,
Sy doen’t maer, om datse’t water in de wijn souwe verdrencken:
’Tis oock goet voor den brant, dat fransse-nat is aers te hittig van aert,
Is het dan niet beter voordeel gedaen, en soo veul wijns e spaert.
De luy hebben gelijck, sey Geurte-vaer, en ’twaren altemael Wijven,
(220) Die om een haver-stroo, om een goot, of wat vuyligheyts kijven?
Jae, dat denck ick wel, ’ken wil, noch ’ken selt’er niet by late blijven
Al souwer een kint of keumen, sey de Meyt van Jan Smal,
Datje eene vryer in-laet, is dat soo veul, neen, dat is niemendal:
Onse Griet liet’er wel twie in, en se kon als een Dief in een Paerde-stal roepen.
(225) Daerom gaet onse dicke Leendert nou altemet oock uyt snoepen:
Seper hy plegt so niet te wesen; maer nou is hy’t haentje van de buyrt,
Sen pisje dat krult al. Waer het niet beter een Meyt of twee e huyrt,
Dat die by hem dienden, soo by nacht als by daegh in ’t pierlepompen.
Hey, hey, sey Lammert Ganse-gat, dat zijn maer lompen,
(230) De Neuten behoefme niet te kraken, men doutse gemacklick an twien.
Daer is Kees de veen-puyt, die heyter diergelijcke mee wel e sien;
[p. 13]
Maer ’twaren altemael koe-naerssen soo dick als kats-koppen.
Die oock belust is om stinckend’ sop te eten, die magh sijn broot in de goot doppen,
Seyt Moolick in de kersse-boom. Daer komt Immetje van Swemmerdam,
(235) Je weet wel hoe onse Krelis Tast-toe lestent an dat ongeluck quam,
Om dat hy sijn handen recht uyt stak, en weer krom na hem toe haelden;
Doch de stads Vleys-houwer van Haerlem hem voor sijn moeyte wel dubbelt betaelde,
Doe hy dansten op’t galge-velt, of hy bien om een deuyt kocht.
Wat segje daer? heeft Krelis alree so veul van Leye tot Delft besocht?
(240) Wel dat komt seper schoon, ’khad liever dat de Beul van honger quam te sterven,
Eer dat ick hem te werk sou stellen; niet een kleetje en sal hy van my erven,
Dat hoop ick, dat mien ick, en dat segh ick sonder jock, jae’k toch,
’Kheb dickwils te brulloft e weest sonder soo te danssen, en ick leef noch.
’Tisser soo druck niet mit Gerrit-Oom, hy sel van me vel wel blijven:
(245) Schurft leert wel klouwe, seytme, maer ik en hou niet van dat wrijven.
Igut, dat hy ongse Louw eens kreeg, hoe sou hy speule, pluys, pluys,
Hy sou hem hangdele, niet als een wolsack, maer als de Kat de Muys.
Hy maeckten’t oock seper al te bongt doe hem Joost schuldigh was hondert gulden an renten,
En dat van huys-koop; Wat dunckje van sulcke leelijcke Venten?
(250) Hy dreygden ’t Huys te verkopen met decreet, tegen alle reen en bescheyt.
Daer stont Joost en keeck; hy sou romsteken, en de kaert was verleyt.
Wt had hy. Hy most Loutjes sin doen, en laten’t huys weer glyen.
Armen Maet, wat raet? klagen en helpt niet, als je weet,
Hy isser seper niet wel an die met weynigh lakens is e kleet.
(255) ’Tis oock niet reed’lick dat men’t Schaepje scheert eer dattet wol heeft.
Noch prijs ick onse Maerten, die de Luydjes de maet vol geeft,
En wel berecht, al isset goetje wat vervalscht en gemengt,
Dat scheelt hem niet, als het niemant maer weerom brengt.
Hebben is hebben, consciency en gelt niet, al hadjer sacken vol met hoopen,
(260) En je quaemter mee op een volle mart loopen,
Daer sou niemant wesen dieder wat af koft of nam.
’tGebreck is in den Mensch, waer’t in een Verckens-ham
Men soudter wel haest uyt-snyen, dat beloof ickje, sey Sijmen
Tegen sijn leste Moer, en hy lieter vast doot swijmen:
(265) Een deuytjen asijn, een deuytjen asijn, riepse vast, watse mocht,
En daer quam niemant dieder wat lickings of verquickings brocht:
[p. 14]
Men liet Moertje de reys an-nemen. Niet te schreyen om een daelder.
Hier Jongen, loopje best, haelt ons hier een Hemel-haelder,
En segt, dat hy stracx komt; want een doot Wijf is seper in de weegh.
(270) Wat dunckje van Symetje? was hy bot, of was hy sneegh?
Ja wel, ick segh! brengt Kinders op, maer voedt jonge Honden.
Laetje quaet doen (seyt Teunis) soo doeje gien sonden.
Kinderen die hinderen, men mag’t wel seggen dat men’t hoort:
Al heyt de goe Gerrit nou lestent een mager Knijn vermoort.
(275) Maer is dat meugelick, Geertje, dat dicke Leendert soo veul weegt, en daer hy soo licht is!
Weetje wel [seyt hy] dat ick een nachje magh over-sitten, om dat morsige Niesje mijn Nicht is?
Heur spaer-potje heb ick liever als menigh Man sijn Wijf,
En daer op bouw ick: drincken en klincken is men beste tijt-verdrijf.
Sen leve gien Volckje bequamer om op een Schip te setten.
(280) ’Tis waer, maer ick dien op men selve wel wat te letten;
Want mijn darmen preutelen, en men maegh die kijft, om dat ick soo langh heb e vast,
’Kheb in een heel kertier uyrs niet eens op het monckelen gepast.
Dat ick nou een boeckende koeck was, ick soume selven schier op eten,
Of dat ick was een lange gersijn, ick souse, dat moetje weten,
(285) Gants en gaer vernielen, en knagen heur schoon af, tot het bien toe:
Jae, dat ick een koeck-beulingh was, ick at men selve noyt moe:
Ick souse byget op-schrangssen, ofse duysentmael ropen, jy snoept mal.
Nou, tsa dan, eens an e peurt, want Meester Stomachus die roept al.
Sie daer, ick word’ uyt men sinnen as ick het niet en hoor;
(290) Onse lange Lijs die dreegt alle daegs heur nieubacke schorte-kleet voor,
En se mient dattet numment siet, en juyst tuertet yder een,
Behalve Claes de Blinde-man, dat gaeter trouwens soo mee heen.
’Tis waer, ’tis beter een Kint e maeckt dan twie Kalven,
En seper, voor die dorst heyt, is beter een heele dronck dan een halve.
(295) Hey (sey Leunis) ’tis men om het bier niet, ’tis men om de smaeck:
Ick drinck soo garen dat goede swelg-nat, op dat ick het hart raeck.
’Tis al datmer of hebbe sel, sey Keesje, en hy dronck sen leste biertje.
Adieu, goe nacht Trijn. Kijfme me Wijfje nou niet, soo isset seper wel een goe Kniertje.
En wat roertet oock de Luy, al legge wy altemet een beetjen over hoop;
(300) Hoe we meer dorssen, hoewe meer bed-stroo hebben te koop.
Rom slom, vijf Schapen, twintigh voeten, neusen en ooren, koppen en staerten
Raet hoe veel is dat? sey Gijs. dat’s vier-en-veertig even, sey Maerten,
[p. 15]
En juyst waster een meer; was dat ten eersten niet wel e raen?
Jae, jae, sey Hompelde-pomp, ’tKint ken seper al te naeste by gaen,
(305) En het beuytelde vast in’t vyer. Hier Maey, helpt ’t Kint daer eens uyt.
Wel, seljet doen of niet? Ik magh niet op staen, want ik ben de Bruyt.
En je weet wel, Hompelde-pomp, dat de Bruyts moete proncken.
Ey siet, daer komt den Bruygom an, siet Maey nou eens loncken,
Hy wou by gans felten dat hy met heur in een sack e naeyt was;
(310) Die so vers uytten derry komt, die maekt dat hy de Bruyt wel paeyt ras.
Stil. Wats daer te doen? Men vechter lijf om lijf:
Trouwens ’tis om’t jock, se doent maer om wat tijt-verdrijf.
Waer ist te doen? Gunter om’t hoeckje. ’Tis een Meyt met een Jongman.
Ho! ho! is’t anders niet? soo krijgtser wel een sprongh van.
(315) Wats! ick miende by get datmer niet en dee dan doot stack.
En juyst steeckmer levent. Kees, Kees, hoe speelje met de kloot-sack!
Je hebt wel meer op de truk-tafel e weest, weetjer seper so deur te spelen?
’Kseg dattet vroom e daen is, dat me so aerdig weet te strijken en te velen.
Tis gien Hout-sagers werck, al seggen’t de Luy, en hebben gelijck:
(320) Daer is Meester Knelis, die wort met dat velen al mooytjes rijck:
Hy loopt op de kermis, daer speult hy voor Maertje en Claes de Boer,
Vande bergse maste-boom, de brande lantaern, en alle man op sen moer.
Van Willem Dirricksen, van Simen, en de Baviaen van Spanjen,
Vanden Oven, van Repje de kan vande bank, van spanjen en jeranjen,
(325) Van de krancke Boers ton, van Bollefebus, en de seere bant,
Van kale Leen, van de flaeuwe Jongen, of van een nieuwe krant,
Van al me grillen en me bellen: Set wegh stoelen en bancken,
Hier moetewe dangssen goe Luydjes, dat de Meysjes ongs bedancken.
Heer, wat een soetigheyt en een vreugt is dat! sie deer eens, ouwe Teun
(330) Die dangst daer mit ongse Piet-Jan-Keessens Seun.
Maer, souje dat wel e looft hebbe, Fijtje? Neen ick, by me solen:
Ken hy seper dat aelwaerdige Meysje soo mooytjes folen,
Dats al vry wat te seggen, ick hadt men leven niet e docht.
Jae, wachje voor hum, hy heyt al veul mit dat goore goet besocht.
(335) Noch onlangs was hy daer mit Lijsje Kladde-butters om een hoeckje.
Maer, watje doch segt, jemeny Jutje, hoe staetje doeckje!
Daer was lestent ongse Mees-Jan-Jaep-Gijsen oock, en die sey:
Hier Nelletje, willewe een reys, je weet wel? kom, jy en ick allebey.
De Jongens souwent sien, seyse. We sellen after de hooy-barg loopen.
(340) Sus, sus, daer leyt een muys in de kraem. Ik sel kraft en gewelt ropen
Mees, soojet doet. Jou sticke Diefs, seg ick. Hebjet hart in je vleys.
Nou, nou, Nelletje, je weet wel, alle dingh heyt sen eys,
[p. 16]
En waerom jy niet? Heer, hoe soet begint dat hooy te ruycken!
Men sou mit sen hooft wel bekans heel end’ al daer onder duycken,
(345) Niet waer Mees? Ja, ja, ja, Nelletje. Maer wat benje ook een Knecht!
Ick ken seper niet quaet wesen, Mees, as je mit sulck geweer vecht.
Wel, wel, wat gaet’er al om in de Werelt, daerse nochtans niet half vol Menschen is!
Daerom segh ick, dat een Geck en een Sot twie malle Luy zijn, en dattet niet slimmer te wenschen is;
Want onse Barent en durft by daeg met gien degelicke Vrijsters gaen,
(350) En savonts, als de uyle vliegen, dan gaet hy daer de Kol-rijsters staen:
Krijgt hyer een in de knil, hy blaestse after over, en hy doetse vallen
Datser niet ongescheurt of en komt. Maer, is dat mallen?
(Sey Baeyken) mal men noch eens so, en komt doch altemet eens uyt;
Je komt soo selde, dattet een mensch schier vergete sou, hoor je wel, jy ouwe Kornuyt?
(355) Heer, die de Bruyt was! hoe sou ick dan suycker mit pol-lepels eten!
Me dunckt dat me de Vryers en de Sneuckelaers heel end’ al vergeten.
Se denckender niet om. Doch, wat heyt me van een onwillig Knecht?
Vraegh jy’t hem selfs, je wort met een set qualick berecht.
Trouwens, wat ken men doch voor kuyckens uyt een lege dop broen.
(360) Wie klopter? ben jy’t Syme Tomisse? wel, tandelose Bely sel op doen.
Tes allemedalle met u Leurefaes, gaet, of ick sal u op u hessebecken desschen, wa soo siet,
Soeckje mijn so te doen swellen? jy en bent ummers de qua Vloo niet
Die Elsjen ontrent heur bil kroop, en beet dattet kraeckte als een slack.
Hey! hey! je maeckme wat wijs op sen hollands, en ’tis maer een brabandse quack.
(365) Wat duysent gulden, had ickse, patiency per fors, ick moets’ ontberen,
En dat is d’oorsaeck, dat Jan Oom bewaert mijn sundaegse kleeren;
Maer se legghender seper in de beste vouw niet, en se hebbender al meer als een heel half jaer e weest.
Dat verbrangste Volckje maeckt sulcke karackters, dat Henckje-pick die selver vreest.
Ick en loof niet, die heur brabbelige briefjes in-nam voor een purgacy,
(370) Sy souwender mee bescheten uyt kommen: wast dan niet wel e maekt, och lacy!
Denckt eens, als ick gelt ontfangen heb, dan ist juyst van sulcken aert
Dattet van mijn voor de Lommert niet wil wesen bewaert:
Men denckt altijts, ’tis misschien soo na niet, ’tsel vroeg e noeg wesen.
En daerom speulense schrip schrap, om voor ons niet te lesen.
[p. 17]
(375) Wachje wat lang, hoewel tijts genoeg, en hebbenser weynig op e daen,
Soo denckense, wy sellen’t verkoopen, ’theyt oock lang e noegh e staen,
Te meer schieter over, ’tis soo veul als quint, dat ken de beurs ly’en.
Ey siet eens, so gaet’er al vast menigh sen mantel, sen broeck, sen hemt, of sen keurs glyen.
Sommirom sommarom, ’tis een volckje daer Henckje-vaer sen afteraensicht an veegt.
(380) Ick gunse seper al vry wat deegs alsser maer een kackhuys wort e leegt.
Wangt men goet, vrees ick, is te veul in e kankert, soo’t een als’t ander samen,
Immers soo moet icket missen van nou tot inder eeuwigheyt, Amen.
Tis niet qualick e sproke daer me goe rede geeft, sey Louwtje van Grol,
En dat woort kost hy pas uyt-brengen, want hy had sen gat vol.
(385) ’Tis wel e wenscht, en wel e seyt (sey Tijs) Och, laet me Besje doch de moort steken,
Te eerder sel ick an’t grabbele wesen: dan magh ick altemet een hartig woort spreken
Van heur huys, van heur langt, van heur ouwe verschimmelde pot,
Van heur kneu-nesje, en van heur self-gemaeckte hoender-kot.
Och heer! ouwe luy bender niet te veul, maer se schietender pas over.
(390) Ho, ho, komtet so by datme de vliege doet lagchen? daer is Jan Pover
Die heyt Kommertje soo besuckt lief, en dat om heur mooye Goet.
Is dat waer? soo laet Jan wel toe-sien dat hy wat op-doet,
Of ’tselder haperen; want hy heyt al by e set wat hy kon vinde.
Me magh’t wel segge seper, Scheeltjen is Keuningh onder de Blinde.
(395) Nou lijckent hy wat, nou hy soo mooy is e kleet;
Hy mag’t wel danck weten sen ouwe trouwe Peet.
’tKnechje moetmen uyt-hylicken, seytse, eer dattet veel te laet is;
Want ick hoor dat hy savonts wat veel op straet is:
Dat loopter trouwens op, die vrijt die moet dat doen,
(400) Of aers kreegh hy licht een blaeuwe scheen, in de plaets van een soen.
’tKomt de Meysjes altijts niet te pas voor de deur te staen wachten;
Se moeten (al doenset selden) op heur Vaer, op heur Moer, op heur Oom, op heur Meuy, op heur Meester, of op heur Vrou passen by daegh, en by nachten.
Dan kenje oock wel dencken dattet juyste uyr niet kan worden geset.
En lucktet dan eens, soo speult men, de Vinck is in, slae over ’t Net.
(405) Maer, je segt daer van net: Hoe net is onse Stijn met heur verweelde mouwen!
Ja, dat denck ik wel; se sel nou toekeumende sint Jutmis trouwen
[p. 18]
Mit Jogchem Barentse, die goe Sul, hy heyt heur seper oock so kraftige lief;
Hy schreeffer noch deus daegh sulcken mooyen minne-brief,
Je dagen gien beter. Daer stond in, datse was sijn zieltje, sijn hemeltje, sijn etentje, sijn dranckje, sijn wijntje,
(410) Sijn troosje, sijn lusje, sijn leventje. somma, ’tis al fijn mit Stijntje.
Gort bewaert ongs, die puysige Pry, beleest sy seper soo die Knecht?
Maer, Wabbetjen! ick scheur men reusel, en maecker een heuyck of, wat je doch segt!
Sy is ummers van een slechte of-komst; heur Vaer was een koopman van aels-huyen,
En heur eyge vleysselicke Moer liep knolle, peen, en mosselen by de straet kruyen.
(415) Heur Moertjes Seun ging dorren, en was een Profijt-doender oock,
Heur Suster Peet-neel die stonck te lijdige van den roock.
Wangt se sat een heelen halven dagh over een halve beglomme turf en huycke-vaeckte,
En dat in een hoeckje van de mart, met een deel lappen, soo ouwen als nieuw-gemaeckte.
Saterdaegs savonts quamen de Snyers met heur kabas, en brochtent tot heurent om te sien,
(420) En se waren al bly toe asse maer de helft begost te bien:
Waerom niet? ’teerste bodt was gladde winst, dat moetje weten.
Ja, ja, gaetet’er soo toe, soo worter menigh van’t spit e slagen die geen gebraet eten.
Nou, heur Oom Klaes, die sat met out yser, en gaf reed’lick goe koop,
As hy de helft winne kost wel-verstaende: en heur Neef teegh mit Fy de Hoer op de loop.
(425) Heur swager, en heur swagerinne wisten te samen op de bien te tyen,
En geckten al vast met het trouwen en houwen, met het vryen en bedyen,
Trouwen in’t hooy is mooy (seydense) anders het trouwen in de Kerck
Dat duert al te langh, ’tis bykans eeuwigh werck.
Denckt eens wat de Knecht over-gaet, en wat hy magh beginnen
(430) Dat hy soo een Dantelory, soo een droesige Meyt gaet beminnen.
Wacht, wacht, hy selt wel moe worde, mag hy lang leve, die goe Maet.
’t Schijnt dat hy het stuck van vryen noch niets te wel verstaet.
Ja, ja, seyt Dieuwertje, altijt wat te kallen en te lallen
Asser umment trouwe sel om te leven, of doot is om in’t graf te vallen.
(435) Wat roertet de Luy oock; elck vangt sen luysen op sijn menier.
I gut Barbertje Klaes, daer is weer sulcken nieuwen pot te vier:
[p. 19]
Je selter van hooren, dat beloof ickje, onse Mees Janssen heyt een levent poppetje tuys e kregen,
En het wort wat stilletjes houwe, en voor de Grijper e swegen;
Numment magh’t meer weten dan sen Moer allien, sen Wijf en weeter niet of.
(440) Arme Sloor is wel te vreen mit heur goe Man: trouwens, ’tis nou de benier van’t Hof
Dat men op een mooyer bult-sack vryelick magh legge slapen.
De natuer gaet voor de leer: daer pap geboon wort magh men gapen.
Sou men oock sen eve-naeste so misgunnen, en niet helpen uyt de noodt?
Dat denck ick niet, men geeft een hont wel een beetje, as hy uyt-steeckt sen voorste poot.
(445) Wel, wel, hoe schoonder op den dagh, hoe mooyer jongen:
Dat is seper troostlick, sey Klaertje, en daer worden een lichtvaerdigh deuntje gesongen.
Slechte Luy, se koope bien voor vleys: Evewel maektet Jan Smockkels noch al heel wel;
Hy blijft daer sitten met seve kleyne Schapen, en hem dunckt dattet zijn de Kinderen van Israel:
Hy laet de goe Luy oock wat doen voor de kost, isser wat te suypen, dat sel hy wel waer nemen.
(450) En, wat Lijsje Klonters an gaet, och, wat geeft hy haer fleemen!
Al om dats’ hem borge sou van’t eene lagh in’t aer.
’Kwou seper dat ick gelt hadde (seydse) denckter wat om, selje Vaer.
Wel Susje, (seyt hy) en dan dencktse datse al betaelt is.
Trouwens, se selt noch krijgen asser gout-salf voor heur gehaelt is.
(455) Nou gaet hy altemet tot de Waert in de drie Vliegen te bier,
As sen Beurs hem een goet Vriendt is, wel verstaende, en smorgens te half vier
Dan bongst hy op de deur, of hy der met gewelt in wese wou,
Doet op (roept hy) wat gebrabbel heb ick hier? wie selder vrese jou?
Warendigh, ’tKint wijser dan de Vaer, de werrelt loopt op een ent,
(460) Laet ons nou vry gaen speulen, alle Gecken an tafel, soo wort de Wijsheyt niet e kent.
Niet slimmer oock as een wijs Man; want hy ken naeu de kost krijgen
Sooder niet goets genogh voor hem e wonnen is, so moet hy swijgen.
As een rijcke Geck mont-raveelt, soo staet hy en kijckt langs sen neus,
En hy weet nau wat hy segge sel, hy slacht Bartel de Geus,
(465) Hy verstaet hem op het vliegen niet sonder voeten te lichten:
Maer as dat meester Knelis hoort, so weet hyder Liedjes of te dichten,
[p. 20]
Soo geestigh, datje denckt, daer is geen grooter Geest int Lant.
Wel waerom sou hy niet, ’tgebreeckt hum an gien verstant:
Hy heyt langh e noegh verkeert op de Rede-rijckers Kamer
(470) Om wat te wete seper; maer het gaet mit Retorika hoe langer hoe onbequamer.
Dat doen de Rondeelders, die benne veul te vierkangt om haer kop,
Sy hebben al te veul e droncken van dat Helekontse sop:
Se willen, en se kenne niet: och, se meugender soo niet tjeugen,
Se houwen al te veul van de Rotterdamsse of Delfsche teugen,
(475) En je weet wel, Maet, die daer mee dickwils is op e volt,
Dat hy eveliens as een lege ton deur de Stadt rondomme rolt.
Dats gien noodt [seyt Gerrit] ick moet noch eens ant rondeele,
En voor men doot moch eens op’t Rederijckers Kameel spelen,
Al souwer een Kint of keume, men blijft angders veel te plomp;
(480) Want de Rederijckers bewaren heur sticken in een ouwe klomp,
Se mienen as het effen uyt komt, dattet dan heel wel is.
Wel gants vijf en drie, wat heyt men al moeyte eer een menschen-hooft op sen stel is!
Praet jy wat (sey men salige Besje) ’tis al beter wat e leert
Dan alle daegh de speen e trocken, en by de Koeye verkeert.
(485) Wat is ook een Mensch sonder de Retroswijnsse wetenschap, en dat hy niet en weet wat de klock slaet,
En die by de vierkantige Rondeelders gelijck een stock staet,
Noch en weet noch vant een noch vant aer, as hum yets wort e vraegt.
Komt hy by een Stee-pol, by een Eve-quaet, by een Stollesteur, hy weet stracx wat heur jaegt.
Och, het is soo mooy as me soo wat ken van wongderlicke dingen,
(490) Dat me weet van Flisses, van Kruypindo, en van Fobus te singen,
Me weet niet Kindren waert te pas komt, opt langt of in stee,
Sey Pieter Gijsen, en hy songh een Liedjen uyt sen hooft, en hy rondeelde mee.
Soo moetet gaen onder de Luy, ’tkomt aers veul te slecht en te bijster.
Ongse Syme rondeelde noch onlangs mit sen ongevrijde Vrijster,
(495) Die daer van talle gelucke een kleyn Rondeeldertje voor den dag brocht,
En juyst wast verlore na de Luer-mangde gesien of e socht;
Doch heur sundaegse schorte-kleedt, en sen dagelicks hemt quam wel te pas voor de doecken:
Men maeckte daer niet veul spuls om na de hulletjes en flepjes te soecken.
Wel over e leyt, ’tKint uytten huys besteet (sey Maertje Sloofs)
(500) Kael te wesen, en rijck te schynen, dat is al vry wat op sen hoofs.
[p. 21]
Maer, ten is oock alle mans werck niet den rijcken Duyvel uyt te hangen, en Bedelaers te maken,
Niet waer Vaer sonder Kinderen, sey Babbetje Bibbetje, mit heur blaeuw-karmesyne kaken,
En mit vloog’er geest heur after-deur uyt. Och, seyse, houdme vast!
Mijn Lammert Lammertse heyt me van daegh de pols niet wel e tast,
(505) Hy sey, en hy sou, en hy deedet niet, wat denckje van die Jubben?
Verdient hy niet (je siet mijn wel) dat men hum eens brocht te lubben
By Lubberts Lubbert Lubbertse, daer d’op-gesette dubbele Lubben alle daegs voor de deur hangt?
Ja, ja, (sey Griet Smeers) ’tis misselick as me soo mit een ghelubden Os een Steur vangt.
Hey, hey, ick magh sulcke malle praet niet hooren, sluyt me daer de deur toe, de pot begint over te loopen.
(510) Jongens, schickje daer wat, of je seltet anders lustigh bekoopen,
Dat seg ikje, weest stil, of ik bongsje opje backes mit deuse meel-sack.
Moertje, siet onse Neel Ponssen! Wats, ik wou datje inde Neel stack,
Mitje ruddemente daer. Hoe leyt dit goore goet en blaest mitter mont?
Ja Moertje, dat loof ick wel, de pap is heet, en al te haestigh te slocken is ongesont.
(515) Seper, Jongens, tis goe kost, gladt van ingangh, wat wilje beter?
Igut men buyck swelt soo as een oly-koeck. Oy, oy, doet los de veter,
Ick moet een packje gaen bestellen tot de Boo van Billerdam.
Wat soo, dat licht, men kackt oock te lijdige vet van een Boeren ham.
Dat ick met sulcke munt, Seuntje, elck een te vreen kost stellen, ick betaelde van daegh al men schulden.
(520) Maer, of Jan quam kloppen, segt dat ick niet tuys en ben: Die besukte Quel-geest om hondert gulden!
Wie klopt daer? ben jy’t Jan? Ja, ick bent, doet op, tis al Vrient.
Is je Moertje tuys, ’ksou vragen of se niet wat heeft dat me dient?
Ja wel, se seyt datse niet tuys is: ik loof niet datjer welkom soud wesen.
Je moet noch wat paesjenssy hebbe, men selder eens na lesen;
(525) Men vindter het gelt soo niet langs de straet, datje dat weet.
Wat segje daer? dat komt seper schoon! dit lijckent niet een beet.
Ja wel, scheltet heur quijt, se sel dan wel lichtelick tuys zijn;
En soojet niet en doet, selt voor je alle bey noch langer een kruys zijn.
Tis wel een arme hoovaerdy daer men mit honger te bedt gaet.
(530) Klagen, weetje wel, dat en helpt niet, ’tis boven Edel luy heur staet.
Tis te mal om of te kallen, veul te borgen maeckt veul sorgen,
Tis den derden dag van eergisteren, en den vijfden dag van overmorgen,
[p. 22]
En de Luy seggen dattet jock is as me so juyst niet de warheyt en seyt,
Trouwens, kaes en broot laetem ete, alles heyt sen bescheyt.
(535) Daer lagh lestent onse Klaes en Trijntje t’samen op een bedde,
En noch wou Jopje Joppens Jop tjeuge Kees Keessens Keesje wedde
Dat Trijntje by Jan lagh: en ick sey, neen, Jan leyt by Trijn.
Tis wel e daen, sey Leuntje, alle dingh sel Meutje zijn.
Segtet maer al de Luy niet, die questy sellewe an goe Manne sette,
(540) En daer na wat beter op de saken, en op die konkelefousery lette:
Tis niet een brus te beduyen (seyt Fop en Jop) se lage bey by mekaer.
Och! (seyt Fijtje) wat doet doch al den eenen mensch by den aer!
Ouwe Luy meugent doen; maer ’tzijn jonge Luy heur dingen,
Tis wel e beurt dat Meeuwis en Teeuwis alle bey een snoeck vingen,
(545) En Teun die sey: Daer vallense beye gaer hol over bol in’t water dattet klapt.
Je liegtet sey Koen, en hy quam uyt de kroeg daerme smockel-bier tapt.
Wat weet jyer of, droncken bunssem? jy bent al bekans heel verdronken,
Niet int water, wil ick segge, maer op’t lant; Wel seper, heyt Brecht jou dat e schoncken,
Soo hebje goet koop. Het roertje niet Teun, jy en hebtet niet betaelt.
(550) Sus, sus, na bedt toe, je biene die buygen, en je hooft dat maelt.
Dat selje me begut waer make, al sou ker hondert gulden an verrechte,
Wat mienje, by gort, dat ick een Jool ben? of een van de Slechte?
Daer benje van de wegt. Ja, ja, mit rechten ist te doen
Sey slimme Geeske, en se kreegh van Lubbert een slinckse soen.
(555) Hoe pasten heur dat wammis, niet waer? maer men docht dat de knoopen te langh hingen by de stelen.
Ick sel die Schavot-dansser, daer voor een ander deuntje leere quelen,
Hy magh toe-sien as hy op een papiere solder danst, dat hyder niet deur en schiet.
Ho! ho! dan blijft hy wel licht an een spinneweb hangen, weetje dat niet?
Maer ist oock meugelick! het heele kleet versneen, de mouwen te kort, de broeck te vol van laken,
(560) Den boesem te ruym, den bant te naeuw: Is dat oock een pack maken?
Ick wou dat hy’t in sen darmen hadt, dien Schudde-bil daer hy gaet.
Is dat drie-mael over-meten eer hy af-snijt? Wel jae’t Maet.
Men sauter om loten (seyt Betteken, met heur deurluchtige heuyck en gatige faly)
Soodonige leifkens te dragen; sjasus, daer gleyt de veter door de maly,
(565) En meynen Man spotter met als ekick het hem loot sien:
Ja, ja, hoost au wat, seety, de klock is alreets moor hallef tien,
[p. 23]
En de Kapeuynen zeyn noch niet geplukt; door hangen noch dees koppel patreysen.
Wat sulde de Gasten veur-setten, payns ick, niet anders dan een deel smarige sauseysen.
Ba tjan! wat zayde voor een Weyf? gay mookme begot de kop kroes!
(570) Stil, stil, onse Gebuer-vrau hoortet, Lief. Ja, ja, laet hem loopen voor den Droes;
De Mans die dencken aers dattet heur toe-komt altijts te kijven,
Dan op de Kinderen, dan op de Meyssens, dan op de Wijven,
Tis altijts wat, en nimmermeer niet; doch ’tis onse goetheyts schult.
Maer Trijn, hebje de Lammeren noch niet e kamt, en noch niet e hult?
(575) Wanneer sellense school raken, denck ick, sint Jutmis?
Meysje-maet, valt niet, sieje niet dat daer een put is?
Heer, wat een Knecht, wat benje een spreeuw onder ’tvolck!
Jy en behoeft seper, om de warheyt te seggen, altijt gien Tolck.
Sou hy een Tolck behoeven? ick hou sen tongh soo waerdigh Meyt
(580) As een bescheete dweyl, daerom gaet hy oock met een hondert-oogighe paauws hovaerdigheyt
Langs de miente-mans straet, dattet een mensch seper al wat spijt.
Wat roertet jou oock Hille? hy gaet nae’t fatsoen van den tijt;
Hij macht wel doen, jae toch, daer behoeft numment op te smalen;
Wangt hy ken, as jet wete wilt, wel tienderhande talen:
(585) Hy ken sen baviaens, sen oyevaers, sen pittoors, en sen kalkoens,
Sen swijns, sen eseleaens, sen laet-in, en sen kapoens,
Sen bier-vliegiaens, en dan noch wat schots. Heer, t’is een Knecht vol van geleertheyt.
Stil. Daer roept Immetje: Denckje niet, datse dat verkeert seyt?
Dat magh wel. Het scheelt me niet of de Luy mal zijn of geck:
(590) Men doeter eveveul mee, sey Klaes, en sen vis-ketel was leck.
Ja, ja, pismen soo het vier uyt, en segje dat de turf nat is?
Altijt heytet Gijs de Veenpuyt e daen; maer ik seg dat hy niet so plat is.
Mooyen brangt, se sel brangde as een swavel-stock, so haest asse vlamt,
En evewel onse Aeltje-buyr begeerter niet of; maer quamt ick namt.
(595) Wel Dirckje, hoe segje dat soo smalick? hebje wel een turf opje solder?
Want jy, en jou Man, die speulen altemet holder de bolder:
Tis buyrtjes, kijck uyt. Wat souje hebben? een leegh tresoor, mit een holle tas.
Maer houwense sulcken huys seper! Wat segje van Dirck en Jas.
Se weten heur naeckte billen, loof ick, met slaen te verwarmen:
(600) Men haelter wel een sweetje mee, datjet weet, och lacy, och harmen!
[p. 24]
Ey lieve, segt van Jas niet een bras, wangt hy is noch te rekenen van ons geslacht:
Sen Over-beste-vaers Wijfje, seper, heyt men After-Susters Bestemoer sommels wel een kopje warmis e bracht:
Ten andere, sen Vaertjes besem-stok, en men Moertjes houte steel van heur pet-haeck bennen an eene boom e wassen,
Men Moertjes eyge Broers Vaer die hieten oock Jas: wel, sie daer dan, twie Jassen,
(605) Hoe kennewe mekaer veul nader wesen, den eenen is oock na den aer e noemt,
En ick loof datter numment soo seer op sen geslacht broemt en roemt
As jonge Jas doet; wangt sen Nae-neeff die was Offecier van de publijcke Reden-kamer van Haerlem, wil ick segge,
En hy hadde wel vier of vijf Knechts: daer was Klaesje Licht-hart, en Jantje Schuert-de-regge,
Pietje Kost-verloren, Pouwels Kladde-butter, en Syme Knijp,
(610) Trouwens, die was Prins van Personaasje, en hy kon lustigh speulen grijp, grijp,
Al tot voordeel van den Baes, en as die op’t Toneel stont en speelde
Je leve niet hoe geestigh dat hy elck een sen rollen uyt-deelde!
Elck daer hy effe toe bequaem was. Symen kleeden de Personaasjens an en uyt,
As Prutje gedaen hadt, dan quam Platje, en daer na Melis de Guyt,
(615) En so by orden, elk sen beurt. Ick docht altemet, is dat kamer-speulen?
Ick hebber den brus of, want het sou men al vry wat verveulen;
Maer ’tbest datter of is, men leerter mooy springen een kabriool,
En evewel, men lust niet te kommen op soo een Dans-school
Daer me soo de Luy an de rugge kittelt dat de voeten geen aerde raken:
(620) Ick laet yder die’t soeckt, en hebbe wil, wat passen op die saken;
Want het is men kost niet. Nou, dat meer is, Maetje, hy heyt noch een Kosijn,
En die is nou e trout mit Fijtje Lap-kous, de Meyt van dulle Stijn.
En noch heyt hy een Broertje, die loopt troggele mitte Bedelaers en Blinden.
En wat sen Oom belangt, daer was gien slimmer Gaeu-dief in’t Lant te vinden;
(625) Maer ’tbest datter of is, hy is al om een luchje, den aessem is hem e stopt,
Hy isser oock wel an die saligh e hanghen is. Hey, hey, hoe sit deuse Jongen hier en pruylt, en e mopt?
[p. 25]
Sou hy’t wete, denck ick, datte we van dat eerelicke Geslacht spreken?
Trouwens, de Jonghen hoort wel datter numment en leeft sonder ghebreken:
Hy moet evewel van’t maegschop wesen, sey Krakeling, om dat hy soo koeckachtigh staet en kijckt.
(630) Me dunckt seper oock dat hy onse Jasjen al vry wat gelijckt.
Doch men oogh ken wel misse, sey de Schipper, en hy sagh een Boot voor een Buys an:
Maer het miste wel degelijck. Hey, men oogh dat schemert (seyd’ hy) maer ’tis evewel gien Muys dan:
Sie daer, een Paert mit vier voeten sneuvelt wel: ’tstaet menschlick dat men doolt.
’Tis dubbelt wel gevochte, sey Hanske, en hy had sen Wijf wat e foolt.
(635) De Man die deedt om beters wil; want sen Leyske was lustigh nae schelvis, snoeck, of pieterman:
Se stont lestent al an de vis-banck, en daer quam een bescheete Joffer, die stieter van.
Heer, de Vrou was soo verstoort as ick weet niet hoe.
Hanske werdent wijs, en hy daer stracks mit een vol zeyl nae toe.
Wegh was de Joffer. Nu, hoe veel die schelvis Machtelt, met de kuyt en de lever?
(640) Die, Koorentje van seuve jaer? die loof ick je om een halven daelder, jae een Pelsser of een Wever
En sou me niet minder bien, dat weet ick seeker en gewis,
Souje wel sweeren datter gien beter op de heele Mart en is?
Ick loof het qualijck; want, sie daer, de lever begint al te rotten.
Verkoopt die an de Luy die niet vijs en zijn, of aen de malle Sotten,
(645) Verstaeje dat wel Moer. Ick wil noch liever een versch water-sootjen op men Tafel sien staen.
’Ksegger niet teuge Vaer, je meugt daerom van mijnent halve wel gaen.
Kom hier jy, ouwe Kennis, wat kom je nou seggen?
Komje te mart om een leckere soo revier-vis, daer de water-traentjes noch op-leggen?
Sie daer, dat is puyck van penssen! eet nou je selve sat.
(650) Dat is een sootje! Wel laet hooren eens, hoe loofje dat?
Al dien hoop, Keunings-kint? Och ja. Die loof ick om een daelder;
Daer stracks had ick ses schellinghen van een zoo, en se was al vry wat schraelder.
Maer ick doet, sie daer, om datje noch van men ouwe kennis bent.
En om dat ickje al langh by je eerste Wijfs tyen heb e kent.
[p. 26]
(655) Maer, Maertje Knelis, ist sen leven wel e beurt dat noch geschien sel?
Hoe verloofje me dat soo? wie ken daer op bien wel?
Dat sinne baersjes, dat sinne vorentjes, dat is een ghelde-snoeckje van een jaer,
Dats een bleytje, dats een braessem, dats een puyt-ael! staetse jou niet an, kiest een aer:
Of wilje wat grundling, of fijnen ebling, of een mooye seelt, die meugje stoven mit pruymen en rasijnen.
(660) Neen, je ben me te dier. Jae, jae, loop heen, wilje niet koopen. Hier jy
Wijfje, hoe veel die twee koppel Knijnen?
Die? die geef ick om een daelder, en die om een kroon.
Dat kleyne goet? wel dat komt seper schoon!
Je seltet wel mit minder of sien, denk ick: maer evewel, wat wilje geven?
(665) Eene gulden, en meer niet; want men moet niet al te kostlick leven.
Nou, ou je Man, biedt te deegh. Neen, ick ben al binne mee.
Dat weet ick niet; segje dat? ick gae niet van me stee
Soo je me niet verlies en biedt. Ja wel, wat heb ick te seggen?
Elck moet sijn eyge rekeningh maken, soo niet, soo laet ickse leggen.
(670) Hoeje wilt Vaer: maer evewel, legter noch een schellingh op.
Neen ick toch niet. Wats, vaerter wel mee. Ken mag niet langer staen sitten as de gierige Fop.
Ick prijstje mee. Daer hebje oock gelijck in, sey Piet Gijsen, En hy wist Moer Leenders mit een vinger an sen bil te wijsen.
Onbeschaemde Luy hebbent derden-deel van de Werrelt altijt.
Foey, foey, Wouter, seyt Geurtje, maeck me die ongeschicktheyt quijt
(675) Soo haest ast meugelick is, selje Vaer, gaet wat naerstigh te Kerck, en houdje wat statigh,
Verkeert soo niet meer mitte Meysjes, wilje wel doen; se bennen al te quastigh en te gatigh,
Te preuts, en te kostelick: ’tis hier om een roompje, daer in de wijn,
En hoejet heft of legt, de Meysjes wille vrolijck zijn.
Daerom seg ick, dat goore Goet maecktet hooft vol, en de beurs leegh.
(680) Tis noch niet langh e leen dat Dirredomdeyne van een leelicke Vryer een moye keurs kreegh,
Om dat sy heur oxhooft tot sijn swickje wat e lient hadt. wat denckje van dat spul?
Is ongse Jaep Louwe dan dubbelt geck? of is hy dul?
Neen, neen, ’tsel wel gaen mit heur beyen: daer is niet teugen te doen, as die Pan-licksters maer willen.
Denckt dan eens, of sulke Slagers altijts onnoosele Schaepjes villen?
[p. 27]
(685) Noch prijs ick Allert Selde-moe, die loopt wel aers op de jacht;
Hy heyter soo veul op sen hant as hy wil: nou staet Femmetje Lichtkous hem en wacht,
En dan swarte Kaet; nou lichte Madeleen, en dan Anne Kloots:
Wat doetet? hy belooftse wat, en se wete wel dat hy is wat goet stoots,
Maer hy is oock soo slim dat hyse niet veul van sen proven geeft.
(690) Ick prijst de Knecht: Hy is dubbelt kael die niet te beloven heeft.
Wel, wel, dat hy by sen eyge Bely bleef, sou dat niet beter voegen?
Ja toch. Wat sou men seggen: voor een aer te sloven en te ploegen,
Dat en sou me seper niet an staen. En, ast al e seyt is, datjet weet,
Daer is Bouwe Goet-hart, die heyt die spijtighe Neel van den hoofde totte voete verkleet.
(695) Een Mensch sen sinlickheyt is sen Hemelrijck, dat moet je weten.
Dat sey Bartel oock, en hy had wel dapper sen Wijf e smeten
Om datsem niet had wacker e maeckt doen hy droomde van een aer,
En, och heer, heur eygen hooft dat woegh as loot soo swaer!
Jy meugt op-passen, seyd’hy, jou Pry, daer wat te vegen is;
(700) Je letter wel op, as het juyst mit mijn niet te degen is:
Dan wiljer altijt an, en dan segje: Bartel, laetme begaen,
Ick selt wel make, wees jy slechs te vreen, dat de saken wel staen.
Hola! ’tKint dat krijt, hier Vodde-moer, wiegtet wat, selje.
Sussenoore kinnetje, mortje sel papje koke. stil Trijn, waerom belje?
(705) Susje was daer al weer in slaep, en’t askat maecktet wacker mit een set.
Meyt, datje op de feytels, op de swachtels, en op de lueren wat let,
Me dunckt dat onse Klaertje-buer wil in de kraem kommen.
Seper, ick dochtet wel Vrou, mit dat ick hoorden heur naem nommen.
Doet de deur eens op, Meyt, hoorje niet datter een mit vuysten staet an en stoot?
(710) Wel Vrou, ick gae. Wie wilder in wesen? Och, doet op, ’tis Vrouwe-noot.
Wel, wel, ick hoorje wel daer, ick kom stracx. Goeden avont al tsamen.
Hoe isset hier al gestelt? Wel, Buyr-wijf, wilje kramen?
Ik dochtet seper wel: maer ’tsel wel gaen, houd goe moet.
Isser al by de werck de sluyt-doeck, de feytels, en het kinder-goet?
(715) Och jae, al by de werck. Dats dan wel. Nou meugje wel een pintje wijn met soffraen opt vier setten.
Me dunckt de kraen die leckt, daer moet umment op het bier letten.
Dat sel wel gaen, seyt Elsje-moer. Hier, vat an, wacker as een Wijf.
Hier jy Tanneke en Anneke, houdt de Vrou an elcke zy daer wat bequaemelick en stijf.
[p. 28]
Jae wel Klaertje, wat sel ick seggen? ’tschijnt het moet sen tijt hebben.
(720) Och, ick miende dat icker al deur was, ick soume seper verblijt hebben,
Maer ’t is noch ver van lagchen. Neen, ’tis niet: weerdje as een wijf. sie daer, dats een Meyt as een Reus!
Op en duyt heur Moertjes aensicht, en Vaertjes eygen neus.
Waer is nu de Kraemheer? is hy al weer tot de Waert in de drie Lullen?
Altijts is hy oock uyt asser wat is te lick-potten en te smullen.
(725) Gaet heen Meyt, haeltem tuys, en segt mijn eygen Teun
Dat ick hem veul gelucks wensch mit sen vier-gelipte Seun;
Nou Buyrtjes, maeckje vrolijck, we sellent een reys versoeten:
Och Kraem-vrou, ’tis dubbel ondieft, en ’tis oock niet noodeloos datte we hier zijn moeten.
Maer, ist meugelick! wat heyt die jonghe Vrou daer oock een swaren arrebeyt e hadt.
(730) Men soudt niet looven, had icket niet e sien, ja niet een in de Stadt
Die’t soo bangh valt as Klaertje: men magt wel seggen, ’tzijn goe peertjes asse geplockt zijn,
Dat meugje noch wel eens kosen, ten selder niet mee gejockt zijn.
Wat heytse jongs Vrou? Een Seun mit vier lippen. Tis soo goet as een Meyt.
Ey Volckje, geef men een stickjen om gooswil, wilje? God helpje daer. ’Tis wel e seyt;
(735) Maer Schamel-luy hoorent noo. Wie sou oock langer wille beed’len:
Ten deugt niet een beet meer, alle goe dingen gaen of: zijn’t Burgers, Eed’len,
Elk wortet geve moe; ’tis quaet genog datme schult betaelt, seyt Klaes:
Me moet de luy al vry wat op heur hacke sitten, eer me gelt krijgt Baes.
Se zijn wat vergeetachtigh, datjet weet; maer isser wat t’ontfangen,
(740) Elck is dan eve gaeu van memory, met grijpende handen, en treckende wangen.
Dan ist, Ha Monsieur, este vous la? je suis vostre treshumble Serviteur,
Comman porte vous? Soo je sien meugt: kom veegt dit eensjes deur,
Nou benje betaelt, doeje niet? en daer valt niet te klagen.
Ja, ja, gae jy maer heen, ’tis wel, de beenen moete je dragen.
(745) Hoe quaet benne de luy as men heur gelt eyst mit een vriendelicke mont,
Sen dencken niet, dat een Mensch sen beurs sommels is ongesont.
Maer wat segje toch! isse sieck? dats niet goet. Arme Niesje nicht!
Ick moeter gaen. Wilje mee? houdme vast, aers ick verliesje licht:
Laet ons beyegaer wat an-stappen, eer den avont komt an.
(750) Ick heb daer een Kint helpen halen uytte kool, hier tot onse An:
[p. 29]
Me Man sel seper soo kijven as een Schevelingsse Vis-teeff: gut hy ken soo, gants felten!
As sen hooft niet wel en staet, sie daer, soo rijdt de Duyvel op stelten.
Trouwens hy heyter altemet gelijck in, en daerom swijgh ick wat stil:
Ick en sie oock soo naeu niet, al kack ick deur een bril:
(755) Daerom vreest men Man oock voor een ongelock; maer, datjet weet, ick en sel in gien twie slooten gelijck loopen.
Tis misselick waer het beurt dattet zeyl scheurt; ’tbest moetmen hopen.
Maer evewel Nichje, loop so niet, daer mocht licht een bulleback staen,
En dan wast heel end’al, asje doot waert, mitje leven e daen:
Je moet wat voor je sien, daer mocht licht een doorn in je kous steken.
(760) Ja, ja, ’tsel wel gaen mit de Bruyt, ick hebse al wel te degen onder heur bruyn oogjes bekeken:
Maer den Bruygom heyt een baert as een Kint van drie dage, Moer,
En dan seggense noch dat hy verstangt heyt as een sinneloose Boer.
Trouwens de nieu-backe Man selt wel klaren, al is hy wat swacklick.
Onse Flip viel daer lestent van de trap, en hy sey, het spoet wel, maer ’tvalt wat ongemacklick.
(765) De Man hadder gelijck in, sey Steven. Ick sout oock soo verstaen.
Neen, neen, hy is soo slecht niet, hy heyt sen dingen al wel e daen:
Daer bennender wel duysent die dat niet nae doen souwe willen.
Maer saghje wel hoe dat die blaeuwe Doffers op Wouters Til villen?
Kip, ick hebje, speulden hy, dat is nou wel tien stuyvers rantsoen.
(770) Ick vraegher niet na, seyd’ hy, al souket alle daegs doen.
Ist meugelick? ick hoor wel, de Duyve-melckers letten op heur sticken.
Se benne seper wel gaeu dieder op uyt gaen om de Luy te verklicken.
Ja, ja, ’tist volckje dat Judas nae-liet, seyt onse vrome Ziel van Delft.
Tis waer mijn Sallempje, seyt Jutje, al eetje soo garen Elft;
(775) Je meugt wel wat aers oock, al was het ongebeuckte Stock-vis.
Maer seg eens, jy Jannetje, weetje niet hoe laet dattet an de klock is?
’kSou eens tot Flip de Biersteker gaen, en proeven daer een half Vat.
Ho! ho! daer selje welkom wesen by sen Wijf, brengje maer wat.
Want heur Man, dien goen Bloet, presenteert Jan Alleman te borgen;
(780) Hy weet van gien kommer, die hum schuldigh zijn die laet hy sorgen,
Hy vint gien bien in de beulingh, ’tis hum al wel hoe’t gaet,
En ondertussen maken de Kalsters sen rekeningh by de straet.
Dat loopt int lest op een tapjen uyt; maer wat sel hy uyt-hangen?
De vette leere Oly-koeck? of de twie houte vyer-tangen?
(785) Neen, dat niet: laet hy uytsteken d’uyt-geraeffelde Kous sonder been,
Of de gescheurde Pis-pot, of de verslete Rock van morssige Leen.
[p. 30]
Wel mienje dan dat hy jonge Duyfjes op solder sel houwen?
Neen hy, Lijsje Klonters, dat moet hy niet late, neen hy trouwen;
Want hy ken gien ambocht, en het staet oock niet wel dat me schooyt.
(790) Laet hum dan liever een tapjen op setten, so wort hy licht binnens jaers kael of berooyt.
Men twijffelt aers al te langh as men is tussent hangen en worgen,
Asset doch ummers niet locken en wil, alsoo lief nou kael as morgen;
Hoe ment sommels lichter schikt, hoe me mackelicker raeckt an de kost,
En hy isser oock wel an, die van dat ydele sorgen en borgen is verlost.
(795) Heyntje Quist-goet die seyt oock: Tisser gien tijt nae om eerlick huys te houwen.
Alle dingh valt oock te kostlick om sen eyge jong-wijf te trouwen,
En daer mee eerlick en deugdigh te slijten sen tijt.
Neen, neen, watje nou doet, hebje te veul deugds, maekje een deel quijt.
Hey, hey, wat valter al te kakelen, en alle man te bedisselen?
(800) Om dat de Luy altemet niet kleyn gelts genog en hebben om te wisselen,
En tot het groote gelt niet gereet zijn om te dragen, of te leggen in de kas,
So hebbenset altijt e daen. En al sit Joris tussen twie stoelen in d’as,
Dat en roert jou niet Pleun, verstaeje dat wel, jy en kent hum ummers niet helpen:
Maer let eens op je jongste Seun, die is daer soo gequetst, sie daer, het bloet is niet te stelpen.
(805) Loop heen al je best om Meester Joost, dat hy strick stracks komt, want hy is de beste vant Lant,
Daer is oock niet eene Scharre-bier die hem by-komt in’t verstant;
Igut, hy ken so meesteren, hy sout de Quacksalvers wel te raen geven,
Ja hy soudt de Luy wel doen an-kijcken twijl datse daer staen bleven:
Krijgen de Meysjes een dick geswel, hy weetet daedlick op staende voet
(810) Van waer dattet komt, en wat dattet is, en waert haer seer doet:
Hy verstaet hem te lydigh op de kruyen, trots al d’Aptekers die driakel te koop hebben,
En hy is oock, ast te pas komt, een Docktoor, om die te helpen die de loop hebben,
Giement sijns gelijck. Daer wasser nou lestent een so mit de loop e quelt dat hy alle daegs liep van d’eene kroft in d’aer,
’Twas mit hum e stelt as een loopent viertje; dan was hy hier, en dan was hy daer.
(815) Klaes Koene sen Vaer, die klaegdent hum. Ik weeter raet toe (seyd hy) ’ksel de salf mit wat serjuys mengen:
Maer dit moetje weten, je moet je Seun by mijn eerst tuys brengen.
[p. 31]
Klaes Koene die doetet. Doe stelde Meester Joost sen kunst int werck:
Hy kreegh daer vijf Knechts, niet sieckelick maer gesont en sterck,
Die brochtent Seuntjen int Tucht-huys, en se lieten hum daer sitten.
(820) Was dat niet mooy van de loop e holpen. Wel hoe, sey Krijn, wat spul is ditte?
Doet hy dat op die menier? soo heyt hy dat seper goet te doen;
Ik docht in’t eerst dat hy hem de seep altemael van after uyt tapten, en lietem dan voort legge bloen.
Maer ist meugelik! is dat Barbiers werk? Wel ja, ’tis wel e schoren.
Soo moet ment klaren, Maetje, d’een van after, en d’aer van voren.
(825) Jemeny Meutje, hoe weet oock Jan Alle-man te leggen een pleyster op de wont!
Daer is ongse Willeboort, die is sieck; maer dat hy een volle beurs mit gout vont
Hy was daedlick soo hups en fijn as een Vis in’t water:
Maer wat doetet? hy houdt twie Katten, en hy is selfs de Kater:
Dat valt hem wat moeylick en kostlick weetje wel, teugens jou e seyt.
(830) Nou lestent vocht hy mit heur, en hy hadse mit een set onder e leyt.
Wel, heyt hy gien schaemt, dat hy doet sulcke onhebbelicke dingen?
Dattet de Lied-sangers wisten, se souwender op de bruggens liedjes of singen.
’tMoet dan seper wel een ongeschikt mens wesen die in de Kerk spoegt, en op’t Kerck-hof kackt.
Trouwens, wie kent beteren, ast een mensch by de Luy soo schielick ontsackt.
(835) Wel, wel, mooy huys e houwen, de pis-pot op’t Tresoor, en de braetpan in’t kack-huys.
’Tisser heel puntig tot Fijtje Lijsbets; want komje in heur back-huys,
Daer isset gestelt offer een Swijn vijf of ses thuys leyen: men treedter op de vijgen,
Die men op het Langt by de Boeren wel voor niemendal sou krijgen.
Daer speultmen, wie lust, die plockt, soo niet, soo laetet staen.
(840) Maer, wat ick segge sou: is dat niet Piet Snadse die daer komt gaen?
Wel ja, men duncktet. Ist meughelick? durft hy mit sulcken grooten neus gaen wandelen?
Wats! ick wouse liever weg leggen, of by tijts, eert te laet is, an d’eene Boer of d’aer verhandelen.
’Tis wel e seyt Knelis: maer dat hy sen neus gingh leggen in sen Kas,
De mot souwer in kommen, weetje dat wel? en dan dochtse ummers niet een bras:
[p. 32]
(845) Sy is seper daer goet genoegh toe om in regen en wint te loopen:
Dat hy een ander wou hebben, hy souse om gien schelling kenne koopen:
Neen, hy is wel wijser. maer hoe praetje, as een Munnick int hoeckje van den haert!
Weetje wel dat onse Symen Ruyter is, al sit hy weynigh te paert?
Neen ick toch niet. Onse Kodrus heyt daer een Merry e koft, men souwer Kinders mee school brengen,
(850) Tis soo langh van lijf, en soo onbeschoft, even als de mool-Krengen;
Hy mient’er warendigh te Vastenavent mee te gaen trecken de Gans,
En makent heel ondieft toe mit een mooye pallem-krans,
En hier ongse Griet Piet Meesen die wil hy daer after op setten.
Maer ey lieve siet eens, wat mag onse pruylende en huylende Fop letten?
(855) Wil hy mee ryen denck ick? Och ja, dats voorseper ’tselfde spul.
Mallen Kluyf-bout as hy is, wort hy sot? of wort hy dul?
Ja wel Lijsbet, wat sel ik seggen, ik sou de Knecht wel licht gelijck geven.
Armen Bloet gaet oock altijt te voet: ’twas noch onlangs dat sen voeten hum van den dijck dreven,
Soetjes quam hy an gaen, en hy hiel sen gesegende oogjes toe
(860) Om dat de son soo heet scheen, en eer hy om laegh was, soo was hy dat beuytelen al moe.
Ick looft wel, dat souwe wel seuve Luy segghen, wel verstaende as het wisten.
Numment behoefter oock om een haver-stroo, of om een lege eyer-dop veul te twisten.
De minste vree best, seyt Tomis, want van de gerustigheyt komt niet,
En isser een questy, die dan of e maeckt, so valter wat ten beste, likje siet.
(865) Die de bier-kost verdient, dat is al wel e wonnen.
Daer is onse Griet, die heyt van daegh maer eene klos garen e sponnen.
Wat dunkje, magt bestaen? sie daer, de meyssens en deugen langer niet meer,
Veel huyrs te bedingen, en weynig werks te doen, dat is nou gien oneer.
Soo doende sou een mens een Kalis worden sonder om-kijcken.
(870) Al komt onse Aerjaentje Lijsbets nou dus preuts uyt-strijcken,
Sy is seper daerom niet de rijckste van de Stadt,
Ick heb den tijt wel e leeft datse seper soo veul niet en hadt.
Ja, ick looft wel, en dat meugje noch wel tien-mael seggen.
Daer is Loutjes suster oock, die moet alle morgens heur heete weggen
(875) Al souwer smiddags niet een beet meer as niemendal op tafel staen.
Hier, jy Kinderen, wie selder voor mijn om een leckere gesuyckerde Wafel gaen?
[p. 33]
Icke Meutje, Wel gaet wat haestig heen, en komt langssem weerom.
Ey siet eens, hoe sit onse Maey de Kakelaerster nou dus stom?
Heytse een qua dobbel gehadt, of heytse gien gelt om te betalen?
(880) Trouwens, daer en behoeft oock alle man niet op te smalen:
Asse mijn voldoet en betaelt, soo ben ick mit heur wel te vreen:
Maer dat is nou eve veul, ick gaeder eens heen;
Want, teugens jou e seyt, ick ben verlegen om een deel kruyssen,
Daerom gae icker na toe, en miender lustigh teugen an te druyssen.
(885) Nou, nou, ick selder om dencken, hoorje wel, hebt noch wat gedults.
Ja, ’tis wel e seyt, maer hondert beloften en betalen geen onsse schults.
Je sel me voldoen op staende voet, sie daer, dat seg ickje sonder jock,
Of je meug me strick stracks te pant geven jou Paes-daegsse Rock.
Ist meugelick Dingetje? een rijck Wijf dieder een hadde:
(890) Je swelt by get van quaetheyt soo dick as een fenijnige Padde,
Je mont die schuymt as seep-sop: benje genochtent verkeert op e staen?
Of heyt je Man jou in je slaep e stoort, en ongesoent heen late gaen?
Neen hy, sticke vleys, neen hy: geckje mit de butter? wat selt wesen?
Je selt morgen de Boo hebben, dat sweer ickje, die selje wat voor-lesen.
(895) Ja, laet hem kommen, daer niet en is verliest de Keyser sen recht.
’Tis te mal om of te kallen, en te mooy om te swijgen, watje doch segt!
Nou, nou, ’tstaet soo kluchtig dat de Luy mekaer soo verbobbesacken:
Deeltet scheel, of laet den Backer teuge morgen een eyer-koeck backen,
En noodme daer op te gast, hebjet hart, ’tsel wel gaen mittet krackeel.
(900) Dat loof ick wel Stijntje, dat hebje wel, hadje maer wat veel,
Je soudt niet qualick toe kommen; maer ick loof dattet jou sel missen.
Ja soo! soo heb icker den brus of jou hittigen brant te slissen:
Numment doet gare wat voor niet, ’tis al om baet en voordeel uyt.
Daer is Lijsbet Leffers, die koft deus daegh om een schellingh een heele kabbeljauws-kuyt,
(905) En se maeckten heur Man wat wijs, om niet te kijven of te graeuwen.
Heer Man (seyse) wat koop men oock goet koop soo veul duysent ongebore kabbeljauwen,
Niet waer Kint? Jae Keur, je hebt jou dingen wel e daen,
Je meugt wel meer om het middagh-mael soo te mart gaen:
Dat ick oock jou niet en hadde Keurtjen, ick was heel bedorven.
(910) ’Tis wel e beurt, datjet weet, dat de Luytjes storven
Eer se doot waren, wil ick seggen; maer se waren hartige sieck,
Eerst warense gesont, en daer nae kranck, en op’t leste vry wat wieck.
Wat sou me doen? set de tafel an, ick sel terwijl de kuyt schuymen.
Legt de Kinders te bedt, of ick selse mitter haest hier uyt ruymen.
[p. 34]
(915) Ey Vaertje, laetewe op blijven, we selle soo stil sitten as een Muys.
Jae, gelijck die snachts doet, asse loopt scharrelen doort heele Huys
Datter numment van slape ken, niet waer? voort, voort, of ick selje helpen:
De Bulleback die komt soo behangen as sint Jakop mit sen schelpen:
Sie daer, daer is hy. Beu! nou sel ickje hebbe, kom an byget,
(920) Waer bennen hier de stoute Leckers die niet willen te bedt?
Langsse men hier, ik weeter raedt toe: Hier Doese, hier moetje wesen:
Hier jy Schoorstien-veger, pas wat op, we sellen de Kabouters wel doen vresen,
Dat sweer ickje Schaeps-hooft. Ja so, dats wel, ’tontsag moeter zijn,
Of aers loopt Vaer en Moer alle bey te vergeefs an de lange lijn,
(925) En se trecke vast dattet hart kraeckt, sonder eens de wegh te korten.
Maer jy Domme-kraft, weetje wel dat ons Varcken pist mit horten;
Het heyt daer soo lang op schot e legen, en ten is noch niet meer as lang, vet en dick.
Wel hoe woujet hebbe, segh een reys, jy Jan Frick?
Ick wou het wel soo groot hebben as den Olifant van Rijswijck.
(930) Jae, jae, je soeckt een groot Wijf mit een kleyne kous: Maer denckt eens, wat is onse Tijs rijck!
Hy heyt daer nou dat moye Langt e koft van ongse Griet Jan Teeuwe:
Of hy’t juyst noch niet betaelt heyt, dat behoefme niet luyt te schreeuwen.
Het sel wel uyt komme, denck ick, wie ’t kinnetje heyt e maeckt.
Daer is hy nou tot Huygh de Bier-vliegh onder ’tgeselschop e raeckt,
(935) En daer heyt hy de meeste snap, sen mont blaest stijver dan sen aers-gat,
Hy romter geweldigh op, dat hy ongse Koen altemet by sen Laers vat,
En smijt hem over de banck, swip swap, as een Vliegh in de seep.
Wel wat heb jyder mee te doen? hoe kijck jy daerom soo leep?
Segh eens Louris Janssen? segh eens Kodrus van Vlaendren?
(940) Maektet hier niet te bont, of we hacken jou Duyve-Til an spaendren,
En koocken daer mossele mee, verstaeje dat wel? of sluytje gesicht:
Al hadje deus daegh soo veul praets tjeugen men Moertjes Nicht,
Hier en meugjet niet doen. Wel, waerom dat, jy grooten Snuyver?
Ben ick jou in de weegh? soo gaet heen, en geeft een stuyver,
(945) Mit eere krijgh ick dan wat toebacks, om soo te spelen mit de roock.
Wel sellementen, wat is dat geraes voor een mensch een quelling, oock?
Waer benje van daen, jy rechten Lanssert mitje kromme bienen?
Wat sel ick segge? van Amsterdam, mijn Heer, om u te dienen.
Ick wou datje hier oock al van daen waert, al sieje wat stuyrs.
(950) Hoe segje dat so spijtig Jonker? ’kheb also lief wat soets dan wat suyrs.
[p. 35]
Met een goet woort weet me Leeuwen en Beeren te dwingen:
Ick en ben niet gewent sulcken vreemt Liedjen te singen,
Al segje dat so leppig. Maer evewel ik gae; want ik bender pas te veul.
Ja, ja, loop jy heen slechts, en maeckt kennis mit de Beul,
(955) So wordje noch wel Dief-leyer. en wilje noch wat langer staen prevelen,
Soo laet ickje van een Nachtegaels-veugel eens op setten je fijne ferweele knevelen.
Wat een neus heyt hy nou, niet waer? as een Klapper-mans pieck.
Maer wat ick vrage sou, is onse Roelef Roelefse noch sieck?
Je mient sen Beurs, denk ick, die heyt nou een jaer of twee heel kranck e legen,
(960) En je weet wel, dat is een sware siekte; en daer die is, daer is niet te vegen
Dan de lege vloer: Armen Sul, hy is te beknagen totten bien toe:
Me ken wel dencke, hoe dat sulcke geldeloose Luy bennen te moe.
Ja maer, wat hum an-gaet, hy weetet qualick goet te maken
Dat hy Brechje Barents nou lestent soo een barlaff schonk an bey heur kaken:
(965) Heel Hollant waegter of, ’tis alle daegs Buyrtjes kijck uyt,
Se kent heffe noch leggen, en se heyter gelijck in, die soete lieve Bruyt.
Laete wy’t samen of drinken, seyt hy altemet, en se wil niet, die Snibbe.
Gien beter raet, as dat hyse eens lustigh steeckt onder heur korte ribbe.
Komtse daer van te sterven, soo selse doot wesen asse niet meer en leeft.
(970) Je dreygt den Onvervaerden, seyt Loutje, daer is weynigh Vrou-volck dat daer of beeft.
Jaep Louwe, dat is een Man, die weetet mit sen Wijfje beter te passen.
Ey, wat raesje! ’tsou een goelicke Jonge wesen, was hy maer wat e wassen;
Wat sou dien Henne-taster doen, hy is in sen verstant niet recht gesont,
Daerom en gaet hy oock niet vorder dan van de neus tot de mont.
(975) Trouwens, hondert pont smeers van een Beesje van een jaer, dat sou te grof luyen.
Tut, tut, ten beschoeyt niet veul, een Ey op een kruy-wagen te kruyen.
Noch prijs ick Mouris Leene, en Burgers-kint onsen Boer;
Die seggen: Een gerust hartjen is soo goet as een mantel op de schoer,
Want die wel te vreen is, die heytet altemael wat datme ken bedencken.
(980) Daerom, jy Pietje Droog-hart, kom hier, je moeter wat in schencken;
Daer leyt sulcken heete stien op men hart, dattet sisse sel as kout water op gloeyend’ stael.
Wat roertet de Luy, al domineer ick lustig, waer icket van daen hael.
[p. 36]
Tis wel, jy Plattert Janssen, je selt, soo doende, gien Huys van drie hoogte timmeren,
Maer drie Boomen selle jou genog zijn, vrees ick, trouwens dats goet voor ’tschimmeren;
(985) Je bent wat kranck van gesicht, en die mitte blintheyt is e quelt
Die is heel onbequaem om uyt te tellen een Rijck-mans gelt.
Wel Kinderen, hoe gaetet’er ook toe onder een deel godlose Kanunnicken,
De Deugt int midden, sey Henckje-vaer, en hy schickten hem tusschen twie Munnicken.
Wat denckje Pier, had hy’t niet wel? ’twas op sen kopje juyst e treft.
(990) Maer seg eens, waerom dat Fy mit heur Man altijt so kijft en keft?
As sy hem begint an te vliegen, te krabbelen, te bijten, en te nijpen,
Dan seyt hy: Soo jou Varcken, geefter lustigh wint after, soo klincken best de lullepijpen.
Hoe is een Man oock e quelt mit een boose Kronjen, of een quaet Vel:
Die dan, soo doende, mit een out Wijf danst, is dat oock kinder-spel?
(995) Maer Symetje, segh een reys, sou jy wel heet yser kenne kaeuwen?
Ick loof neenje, ’tis onlijdelick, niet waer, sen hooft mit een gloeyende ros-kam te kraeuwen.
Hey, hey, dat is Jan malle-geks praet. Weetje wel dattet haest sundag is in den Haegh,
Daer hebbense wel een heele week een spikspelder nieuwen regen alle daeg.
Wat denkje van dat Volk? se hebbent lock; maer weet wel waer van daen.
(1000) Stil, daer komt een vande Haegsse Joffers na de nieuwe snof an gaen;
Siet eens, hoe pronckse mit heur leege tas, en kralige braseletten!
Sou mense niet wel op een kermis in een kraem meuge te pronk setten?
Ick denck wel ja; en ten sou oock niet qualick staen, datjet weet.
Maer siet hier eens, hier komt Fijtje Bouwens, die is wel aers e kleet,
(1005) Se heyt daer een halve paersse rok an, sie daer, mit drie ferweele boorde,
Mit een ongder-riem, en een sleutel-raecks, soo dick, men souser om vermoorde,
Daer by een sulvere quik om den hals, mit een beulingh om heur gat,
En ick loof oock, datse een vaetje mit hunnigh onder heur kleeren heyt, lickt dat.
Ey, ey, je maeckt de Meyt beschaemt; se licht heur hemt op, en se deckthaer oogen.
(1010) Weg, weg, je bent Klootjes-volck, daer van de beste niet veel en dogen,
De Mart is je verboon, je moet voort, al waert tegen jou danck.
Siet, hoe kijckt onse Turf-tonster! sy is as een Moriaen soo blanck.
[p. 37]
Wel waerom? deus daegh saghse as een salm die geroockt was:
Se gaf men lestent een snee dattet mes om ley, en ’twiert soo puntigh as een beulingh die ongekoockt was.
(1015) Och, hoe was ik in de ly! daer was niet een mens die me quam te hulp.
Wat woud’ ick doen? ik kroop vast al krimpende in men eygen schulp.
Daer nae quam heur Snaer of heur Peet* mijn an boort, hadje eens e hoort hoe die van men eerste Lief sprack!
Dat ick van beschaemtheyt ’thooft van Holofernes douden in Judiks dief-sack,
En daer nae ginge we slapen, datte we ronckten as een Hongt.
(1020) Maer wilje wel geloven dat daerom men beurs nou minder weegt dan een pongt?
Tis een ander dingh mit Leunis, hy verstaetem op Bacchus en Venus Gilde:
Verlede Galpers-dagh geleeck sen hooft wel een kop-stik van de Wilde,
Al wie hem op straet teuge quam, die moster laten haringh of kuyt,
Daerom hiet hy oock onder de miente-man Leunis de Guyt.
(1025) Is dat meugelick Saertje? wachtje voor de Luy die swijgen;
Se hebbe gemienelick twie aensichten, paerde-keutels zijn geen vijgen.
Wel seper, hy is noch jong. Ja, hy dreegt de swachtel noch an de buyk;
Maer hy is geweldige slim, en soo hol as een lege kruyck.
Ast hammetjen op is selt lichtelick mit hum wat beter wesen.
(1030) Maer daer is niet eene Quak-salver die sen drooge lever ken genesen,
Dat ist quaetste. Noch prijs ick Gaeuwert, die weet waer op, en hoe;
As hy vry wat meer neemt as hem op’t alder-meeste komt toe.
Tis jammer dattet diefachtigh staet, daert maer een eygen gunst is.
Dit doetet Jaepje, mits dattet by de Dieven selfs een aerdige kunst is:
(1035) Al het goetje gemien speulense, so heb ick ook wat, anders blijf ick kael.
Maer die gelts genog heeft, die heyt den bras vande rijcke Luy altemael.
En die het maegschop van dat Volckje kenne wil, die vraegtet de Dieve kippers.
Of letter selfs wat op; se gaen gemienlick as een Bootsman, of op sen Schippers,
Mit een onder of-gesaegde broeck, mit teer en smeer bekladt:
(1040) Je seltse wel vinden op’t volle van de Mart, of in’t beste van de Stadt.
Somtijts bennense wel e kleet op sen monseurs, maer dat is ongemeen,
Of ’tmost wesen datse vreesde voor de galgh; dat gaeter soo mee heen.
Die nou mettet vel van den armen Duyvel bekleedt is, ken die oock vry kommen?
Ja, soo wel as de kleyne Diefjes, men magh’er die al mee by nommen.
[p. 38]
(1045) Wat segje daer? sel Jan op’t Stad-huys gaen, nou in de pleyt-weeck?
Hy heyt seper wel e daen dat hy nae die mooye Meyt keeck;
Want se verstaeter lijdigh wel op de neeringh van’t vissen,
En hy heyt langh een goet Veugelaer e weest, en leert hy heur dat mee, soo kent niet missen:
Soo drae is sen tuygje niet e stelt, of hy heytse stracx in’t Net,
(1050) Se meugen nou allebey vissen en veugelen, soo speulense strijck en set.
Daer ’t mes an beye zyen snijt, daer valt het Varcke wel te keelen:
Dat is d’oorsaeck dat de Varcke-slagers soo gare mooy weer spelen.
Je segt daer van spelen. Onse Jorde sit nou daer sen leste gelt en waegt,
Lock wel, raeck wel; wint hy’t, so komt hy niet tuys voor het daegt.
(1055) Ick prijst hum mee, so behoeft hy sen scheenen niet te stooten by donker.
Jae, jae, segje dat? is het sulcken voorsichtigen Joncker?
Dat had ick seper niet e looft dat hy sulcken Hoere-jager was by nacht.
Wel hey! De Man is goet. Dat dient seper eens uyt e lacht.
Jaegt hy de Hoeren wegh, soo sel hy niet langh heur Vrient blijven,
(1060) Ja, se sellen hum, waer dat hy komt, stracx uytten huys drijven:
Dat is weer het voordeel dat hy te verwachten heeft: is dat niet best?
Wat segje daer of, houdt hy seper soo suyver sen eyge Nest?
Dat had ick niet e looft dat hy soo wijs was onder’t mallen;
Nochtans sen broeck is onder of a saegt, ken daer’t verstandt niet uyt vallen?
(1065) Jae, praet jy wat, je voetjes sijn kout, steecktse wat by’t vier.
Avous me goe Maet, ik stae bekent voor een heele kan, of een half bier.
Wat brustet oock ons, late we lustigh slempen, mengen en plengen,
As het gelt op is, meuge we onse Muyse-val in de Lommert brengen,
En verkoopen dan het briefjen, en seggen dattet is van een kostlik pant.
(1070) Dat hebje wel, al hebjet in gien sack, ’tis seper niet gelanterfant,
Neen, je bent gaeu op je sticken, men soudt jou niet an seggen.
Koopje gien glas? ick denck wel neen: daer sel ick men hande wel van
leggen: Die soo de Luy uyt-suypt, die heyt al sops genoegh e proeft.
Wt men schuyt, je bederft men vracht: wegh mit dat geboeft.
(1075) Alle dagh, alle dagh maeck jy’t as Eyeren die uyt-loopen;
Maer ick vrees van jouwent wegen, datjet eens so louter selt bekoopen
Dattet jou heuge sal. Sagh je nou lestent wel wat een pret
Dat Mees Jan Jape mit onse Kees Piete samen hadden in geset?
Willewe een kangsje? sey Mees. Ick ben te vreen sey Kees, soo moet ick gaen hier tot Klaes Hamer,
(1080) En koopen daer een mes; dat is toch mijn ouwe Kramer.
[p. 39]
Hier jy, waer benje Koopman? hier moet ick men gelt maken quijt.
Hebje niet een hangdigh mesje dat wel steeckt en snijt?
Goets genogh, men goet hart. Sie daer, dat is keur van penssen,
Daer kenme mee steken of snyen, soo wel Boeren as Menssen.
(1085) ’tKen goet en quaet doen, maer het weeter gans niet of;
Ick hebber wel beter, datjet weet, en oock van slechter stof.
Neen, sey Kees, het seltem soo wel doen. hoe veul dat mesje? Vijf stuvers, en dat een halve schellingh.
Het slechste is me goet genogh; besteet me veul, ’tis maer quellingh.
Ick hebber den brus of, onse Mees is me soo veul niet waert.
(1090) Kom Maetjen, eens an e peurt, late wy mekaer gaen helpen onder d’aert.
Ha daer, dat is een steeck op je ribbe, dattet mes om leyt; maer dat sel ick me niet bedancken.
Sie jy’t nou wel (sey Mouris) altijdt sie je soo naeu op een stuyver of twie blancken;
Hadje nou een goet mes e hadt, de Man had jou e weest,
Jou Geck as je bent! want voor dat om-leggen heb ick wel e vreest.
(1095) Het best is best koop, men magt seper wel seggen,
Trouwens, ast eens weer beurt, meugje jou saken beter over-leggen.
Wilje nou wel doen, soo gaet samen om een pintjen mit je twien;
As me malkaer soo mient seper, soo dient elck wel allien.
Smijtet mes ongder den hoop, misschien selt ons Padde-vildertjen op rapen,
(1100) Tis maer drie stuyvers an schae, je behoefter niet eens ongherust om te slapen;
Het komt noch beter, dan of je dede gelijck Jan Schoft,
Die, om de sinlikheyt, een porsseleyne Schuttel van veertig gulde koft,
Hy miende tuys daer mee te pronken, en hy had een straet of twie gegaen,
Daer lagh den brus an vijf-en-twintigh sticken: had hy doe sen dingen niet wel e daen?
(1105) Wat isser tegen te doen? Die sen gelt wil verleuren of vermallen,
Die gaet heen, en koopt porsseleyn, maer laetet stracx vallen.
Stil eens, wat hoor ick daer voor geschreeu? of ist maer gespreeck dat?
Hier hebje den Amsterdamschen Bree e e e e e e e e e e e e e e e eeck wat!
Waer benje nou, jy achteloose Wijven, of Meyssens sonder besweuy?
(1110) Waer benje nou jy Asse-vijsters, die tottet schuyren bent veul te leuy?
Waer is nou je gebroke goetje? lang me maer de sticken,
Ick selje dat wel haest op sen elvendortigste an mekaer beschicken,
Dat beloof ikje: die blint is en selt niet sien dattet gebroken heyt e weest;
Want ick maeck het soo dicht as een seeff: Item ’tgeneest.
[p. 40]
(1115) Ick segh, daer een korsel hooft die gare wat an sticke smijt, in huys is,
Dattet goetje daer wel te pas komt, hoewel’t voor mijn geen kruys is.
Wat segje Trijntje Belys, ken men’t niet wel doen mit een houte back?
Neen, ick heb den hooy van al dat malle sinlick ongemack:
De veelheyt van porsseleyn of glas is maer sorgh in’t huys, en ’tmagh wel minder wesen:
(1120) Heytme niet veul goets, men behoeft voor een groot verlies niet te vresen,
Niet waer jy Teeuwis? Ick sel jae seggen, ’thelpt soo veul ast magh.
Maer dat had ick haest vergete, Meyt: veegt men eens af dat spinneragh,
Weest wat sinlick. je moet oock de Kas mit een drooge lap wat wrijven,
Hier sel een School-meester flusjes te gast kommen, die ken lesen noch schrijven;
(1125) Ick sou men jongste Seun by hem besteen, om dattet de Vaer begeert,
Hy ken niet een A voor een B, en hy heyt lang by een goet meester e leert.
Men Man die seyt, en hy seyt wel: Ken hy niet leeren by een Meester die veul wonders bedrijve kan,
So moet men hem brengen by een School-meester die lesen noch schrijven kan.
Hey! hey! een gecke Vaer, en een malle Moer, zijn dat oock twee Sotten?
(1130) Neen toch niet. Datme dat geleerde Luy sey, se souwender mee spotten.
Leert goet duyts, souwense seggen, en komt dan by de Luy te kerck.
Die oock een Slecht-hooft altijts berispe sou, men had staeg wel werk.
Ja, ja, ick hoor wel dat een out Besje langer dan een dagh leeft.
Dieder een soen of hebbe wil, die maeckt dat hyse geen slagh geeft.
(1135) Dat sweer ickje Teeuw. Het sieter al wat donderachtig uyt, niet waer,
As men een boos Wijf wat ofsmeert, en sleeptse langs de vloer by’t haer.
Alle dingh mit vriendschop, sey Govert, en hy nam de Eyeren vast uyt sen Buyr-mans hoender-nest.
Nou, nou, de tijt moet e kort wesen: je siet wel, de Luytjes doender best,
Wat wilje van heur hebben? Gae jy maer heen, ick segje bescheyelick alle-gaer goeden dagh,
(1140) En ik wenschje al vry wat meer gelts as inje beurs voor desemael magh,
Neemter oock tijds genoegh toe om Kap en Keuvel te verteeren mit de Pijpers en Vedelaers,
Soo meugje leven as Heeren en Prinssen, en sterven as Bedelaers.

Dum vitant Stulti vitia, in contraria currunt.

Tekstkritiek:

vs. 219-221 is een drielingvers
vs. 252 is een weesvers
vs. 1017 Pees er staat: Peet

I. BURGHOORNS Klucht-hoofdige Snorre-Pypen, quacken, en Quinck-slagen. Springende van den Os op den Esel.

Den meesten hoop van’t Volck dat houdtet met de Gecken, Sy weten’t malle hooft als met een kap te decken, En ’t minste deel dat stelt sijn liefde tot de wijsheyt; Maer geck te zijn is best, te minder komt de grijsheyt.

Gedruckt voor de geestige Lief-hebbers der Hollandsche rondheyt, doe men schreef hondert mael sestien, en elf-mael vier.