Isaac Burghoorn - Klucht-hoofdige snorre-pijpen, quacken en quinck-slagen

Isaac Burghoorn: Klucht-hoofdige Snorre-pijpen, Quacken, en Quinck-slagen.
Springende van den Os op den Esel. Eerste ende Tweede Deel. [’s-Gravenhage
1644]
Uitgegeven door Marti Roos
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Facsimile bij Ursicula (UBA Obreen 52)
Herdruk; zie de eerste druk, de andere herdruk en de bibliografie

De tekst is grotendeels gezet in fractuurletter; voor neventekst en eigennamen is de romein gebruikt. Hier is het romeinse lettertype in een aparte kleur weergegeven.
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

[fol. π1r]

I. BURGHOORNS

Klucht-hoofdige

Snorre-pijpen, Quacken,

en Quinck-slagen.

Springende van den Os op den Esel.

Eerste ende Tweede Deel.

[Vignet: Gravure. Mercurius vliegt boven een dansfeest]

Gedruckt met verloff van Meester Jan de Scheer-vogel,
Iutje Wabber-gats, Gerrit Slock-op, Lijsjen Hael-in, Ioncker Snap-op,
Fijtje Morssebels, Melis Foppe Quist-goet met Femmetje Groms.
Onder-teeckent by den Secretaris Bommetje-bom.

[fol. π1v: blanco]
[p. 1]

[Afbeelding: zegekar van de Zon]

Aen alle verstandige en wackere Poëten
onses Tijds.

GEESTIGE VRIENDEN,

ICK bidd’u, en laet’et geen wonder zijn dat ick uwe wetenschap besoetel met dit boertige, en van’t een op’t ander loopende Vermaeck (indien ’t anders by de wel-bezielde Weters soo genaemt magh werden) want de Reden segt my dat het Verstandt niet altijds op eene plaets en dient; een weynigh stilte, en wat veranderings, verlustigt de sinnen: Het Spreeckwoort segt, Van’t een’ op’t ander, soo wert men niet licht’ doll. Hierom dese twee Deelen, welck’ ick u EE: te samen, oft elck bysonder, toe-eygene, geef ick den naem van Klucht-hoofdige Snorre-pijpen, Quacken, en Quinck-slagen: Snorre-pijpen, om dats’ een vreemt geluyt van sich geven, Quacken, om datter sommige wat ongelooffelijck schijnen; en Quinck-slagen, om datter eenige onder loopen die sich selfs hier en daer, met een schijn van reden, weten plaets te [p. 2] maken; en niet-te-min, de woorden geven sulcx te kennen, datse verthoonen een mengel-moes van ’sWerelds malligheyt, dat hier, by dese gelegentheyt, dient op-gedischt. Terwijl ick waerschijnelijck eenige Kluyf-bouten als op een Thooneel stel, soo laet ick eenige haer Rolleken beginnen, maer niet uyt speelen (want des tijds gelegentheyt sulcx niet toe-laet) en haer, ten deele, bekent gemaeckt hebbende, laet ick yder sijn Macker by de handt grijpen, en lustigh eens om springen datter oir af tuyt, en dan is’t, Wilder dan wilt, wie salder my temmen? etc. Men stelt het pijpje nae de bom; En of ’er yemandt wat schrijft of seydt, ’twert niet geâcht, de lossigheydt vindt plaets, en gelijck bij gelijck maeckt een koppelingh, al sou men een honde-staert aen een achter-eynd’ van een beest vast maken, even als dese Voor-Tijtel aenwijst, somtijds hoe gecker hoe slimmer, elck verstaet sich op de scheer-kunst als een Vogel op sijn picken, Wat raedt? de tijdt en lengt’er niet mee, en soo loopt de Werelt al vast op stelten. Nu wel aen dan, bezielde Vrienden, vindt ghy in dese Snorre-pijpen niet anders als’t geene dat raeuw en los uyt de Pen is gevloeyt, denk dattet die Luyden haer schult is die welck’ d’ongeôorloofde aerdigheden, soo wel met de mont, als metter daedt, bewysen. Derhalven stell’ dese Letteren onder U EE: goet oordeel-hebbende Bescherminge tegen eenige neuswijse Haire-klievers; Ende sal ondertusschen blyven, soo lang’ ik leeff, een gunstige Lief-hebber van U EE: aengenaeme en bysondere Geestigheden.

I. BURGHOORN.

[p. 3]

Klucht-hoofdige

Snorre-pijpen, Quacken,
en Quinck-slagen.

WEL, gans eelekaerten, wat kommender al blaeuwe Boeckjes uyt de Pers vliegen!
My dunkt dat d’een d’aer met schrijven en wrijven soeckt te bedriegen;
Elck wil eve wijs wesen, al benne de sommigen altemet niet recht geck.
Trouwens, dat is nou onder de Miente-man een Blinde-mans gebreck.
(5) Sy stellen nae d’aengenaemste sangh heur Noten,
Om datse tegen de botste Koppen heur neus niet souwe stooten.
Wat issser aers in te doen? yder mondje sen eyge sausje begeert,
Soo dat Slimme Piet ’tgemiene Volckje by de kam af scheert.
Het spoockter van Grilletjes dat mer qualick ken deur gaen,
(10) ’Tis over-al: Hier, jy eelen Baes, blijf hier wat veur staen,
Je sieter al wat nieusgierigh uyt, neem dit Boeckje vry in de hant,
Ten is, datjet weet, gien nieuwen Deun van den ouwen Hillebrant.
Sie daer, dits wat geestigs, je kent’et om wat kleyn gelts mee dragen;
’tKomt vers uyt de pers, maer van wien? dat moetje niet vragen,
(15) De Vaer van’t Kint wil niet e noemt wesen, houdtet wat stil.
Wel wat is’et dan? Doet’et eens op, en siet wat’et segge wil.
De Tijtel doet’em bedenck’lijck en schoon voor, is’t aers so van binnen
So selm’er, geloof ick Baes, wel wat wonders en kluchtigs in vinnen.
’Tis een veegelijcke tijdt, elck staet sen eygen Doodt voor de deur,
(20) En daerom maekense eerst een Boeckjen, een Dichjen, of een Leur,
Om datmense sou an sien voor wackere Geesten, en diese so niet bekennen
Die meugen, om heur bottigheyt wel vreesen datse levend’ bennen.
[p. 4]
Men doet’er oock veul te kort dat mense niet voor Poëeten en groet,
Want je weet niet wat dat Volckje in de Werrelt al moeyte doet!
(25) Hebbense wat gerijmt of gelijmt, stracx na de Druckers vande Boecken.
Dan is’t: Goeden dagh Meester, hier is wat om voordeel te soecken,
Jou isser een duysent gulden of meer an vast, datjet weet.
En as’t den Drucker gedruckt heeft, soo is’t soo veel als niet een beet.
Klagen helpt weynigh of niet; Ick heb dickwils wel hoore seggen
(30) Dat Lompen en Leuren verkoft worden, daer wat deegs blijft leggen.
’Tis soo, sey Gooltje, en se koft een nieuw Uyle-spiegels Verhael.
Kluchtige Klaes lachten daerom. Wat roertet umment as icket betael?
Nou, jy Fielesoop, hier isser een die met Jan Alle-man weet te gecken,
Vinje daer een wambis datje past, soo meugjet vry an trecken,
(35) Houdje slecht en recht, en set je beschimmelt aensicht in eene plooy.
Of hier, daer is wat anders, dat komt oock al knoddigh en mooy.
En daer zijn bey de Kluchten van Jan Saly, en van Oene,
Koopt die, wilje wel doen, en lijdje liever met ongelapte Schoenen.
Of sie daer zijnder een dosijn, allegaer so nieu als een koeck uyt de pan,
(40) Soo van d’een als van d’ander, elck toont hem als een wacker Man.
Wel hoe Meester, soo veel Kluchjes, en altemael van geestige Basen?
’Kseg dat de Luy wat weten alsse doende zijn om de geest uyt te blasen.
En datjet wel verstaet, ick geever jou twee of drie om een stoop wijns.
Hey, wat mag ick seggen, je lijckt de Man niet, je bent niet goet mijns.
(45) Ick hou veel van de nobele Basen, alsse wat sien dats’et stracx koopen,
Alsse dat oock niet willen doen, soo meugense in een pomp loopen.
Wel nou, sonder gecken, wilje dan dit geestigh Maeckseltje niet?
Wacht wat, ick hou veel dat men’t eerst wat leest en door-siet.
Ho! ho! soeckje hier in mijn Winckel voor niemendal te staen lesen?
(50) Soo benje verkeert, Vrient, loop hutsen, je moet hier niet wesen.
’Tis quaet genoegh mit het Volck, Meester Hans, daer is al wat an;
Maer je soudt doen als de Paus doet, die doet de Dood-eters inden ban,
Want die Gierigerts souwen een Luys om het vel licht villen,
En se sellen om wat mooyigheyts heur stinckend’ gelt niet verspillen.
(55) Ick prijster mee, dat mooy is wort leelick, en wort men’t oock moe.
Dat sey Gijsjen oock, hy eysten een kannetjen, en kreeg een Meysje toe.
Voor een biertjen aen stocken (riep hy) dat sen keel scheurde,
En se brachten een biertjen an swavelstok, so hy de kan op-beurde,
Dat en ist niet (seyd’ hy) hier mee drijft me geen Hoeren van de plaets:
(60) Het Meysje was’er, en om heur quijt te raken wist men weynig raeds.
Maer is’t meugelick? is Gijsje daer besteedt om niet te deugen?
Dat’s wel versonnen, men sou aers tegen hem niet op meugen,
[p. 5]
Hy is een bequaem Ventjen om naeckt te setten op een Oyevaers nest,
Want hy is’er een, wat gelt’et hondert, nergens na van de best’.
(65) Lest kreeg hy daer een Kint t’huys van de Dochter van de Hapscheer.
’Tis wel (seyd’ hy) ben ick de Vaer? so legt’et daer onder de trap neer.
Dat’s om te lagchen seper, is hy soo gestudeert? wel jemy,
Gaet hy daerom soo dickwils in de kort-gehielde Meysjes Academy?
Dat’s wat vets in sen knollen. Maer hy sel hem beteren mettter tijdt.
(70) Dat sey Melis van sen Seun, en hy wierd’ de deugt noch meer quijt.
Maer kijckt eens, hoe visachtigh siet hy, of sen Moer een Roch was;
Hebje tot onsen kruydigen Apteker niet e weest, soo loopt noch ras.
Verstajet niet? benje wat bot, so loopt je best na de houte Slijp-steen
Laet je wat schaven, als onse Sta-by, die liep daer mit de knijp heen,
(75) Hy wist niet watt’em schorte: ’twas over-al, huyt Hont, huyt Hont.
Maer, wat denk je van onse Visser, die lestent op de Schuyt stondt?
Hy maekte sulken schrick dat de Vissen kreten als een geplokte Duyf.
Ey, hoe praetje! ick looft niet dat jet mient, och neen, wat een struyf.
Sus, sus, men beste Maet, hou je wat fijntjes in’t gaen by de straten,
(80) Jou Bestevaers Seun, datje Oom niet en is, kenje die wel mit je praten?
Daer komt hy selver, maer sijn dicke kop en laet hy niet t’huys:
De Man (och lacy!) was gister avont soo droncken, en soo buys
Dat hy niet te spreken was; ’tis de rechte weer-ga van Jantje Pispot.
Wel, segh je dat seper, dat is soo veel e seyt als dat hy is sot.
(85) Neen, je bent gaeu, waer je maer geplant in een wagen vol koe-stront.
Onse Buerman wiert’er in gesmackt, sag je wel hoe dat hy doe stont?
Slimmer als een bescheete dweyl op een stokje, was dat mis of niet?
Ick denck wel neen. Ey, ick ben te leuy om te lacchen, sey onse Griet.
Daer komt hy mooytjes voor den dag, me dunkt hy ook geschoren is,
(90) Hy meent op de gesontheyt te drincken van een Kint dat ongeboren is,
Hier tot Dingnoms, daer sel hy te gast blijven op een Collacyon,
Och, se magh hem wel ly’en als hy wat goets doet, is dat niet bon?
Trouwens, hy is niet kleyn van eeten, maer hy valt wat dorstigh.
Is den Oven te heet totten Backer? soo valt sijn broot wat korstigh.
(95) Dat’s niet goet voor tandelose Luy, die’t babbelen mit heur mont.
Maer geloof je oock wel dat sen Beurs is vry wat ongesont?
Jae’k toch, want sen Wijfje seper wint de kost meest mit stoppen,
En daer voor weet hy heur dagelickse kleertjes het stof uyt te kloppen.
Dat komt wel, daer Man en Wijf mekaer helpen selt wel gaen.
(100) Dat sey onse Hang-kousjen oock, en se sagh Govert sen Wijf slaen.
Al quaet, sack en saet, mit al watter in gaet; men moet rinckincken,
Suypen en freten, dobbelen en speelen, en de glasen doen klincken
[p. 6]
Wil men ter degen kael of berooyt wesen, en dat metter haest.
Maer jy Seuntje van Vaers wegen, hoe sie je daerom soo verbaest?
(105) Krijg je de binne-koorts? of ben je verkouwen in’t kaets-spul?
Ick weet je niet te seggen, men wort wel licht van te veel raeds dul;
Al te veel kaecks is voor de Verstandigen niet goet, speelt montje toe,
Droom je wat, en swijg je wat, soo weet niemant hoe je bent te moe.
Dat meugje noch wel eens seggen, so geef jet dubbelt te kennen,
(110) En dan behoef je de Swijgers niet aen’t spreken te gewennen.
Wel, wel, daer gaet wat om, meer als de Molens van den Haegh.
Dats waer Vaer, je duyseligh hooft dat draeyt alle daegh;
Een dronke mont seyt dickwils de waerheyt, al sout yemant krenken,
Wat valter dan te vragen, te antwoorden, te swijgen, of te dencken?
(115) Daer is onse Kalkoens-neus, om datter gien bier in sen Kelder blijft,
Soo maeckt hy dat hy tot Lijsjen om een vaentje den handel drijft;
Wat deed’ hy lestent? hy hadd’ noch een dubbeltjen in sijn tasje,
En hy nepten allien een kinnetje biers, was dat niet een nobel Gasje?
Wat hadd’ hy te doen? Hij sprack van borgen. Lijsje was doof.
(120) Hy liet’er sijn mantel wat blijven, by gebreck van geloof.
’Tgaet wis en seker, die gien gelt in de beurs of in de sack heeft
Dat hy vry wat dickwils tegen sijn wil met ongemack leeft.
Daer ging hy al druypende heen, en quam op’t lest in de Kerck,
Terwijl de Predikant op stoel stond’ en deed’ et heyligh werck.
(125) Stracx gingen de oogjes toe, en begon leelijck te roncken.
Weckt die Man daer, sey Moertje Schijn-heyligs, de Vent is droncken.
Flips Pieterssen stiet’em an, en sey: wel hoe! men speelt hier geen spel.
Heu, heu, (seyd’ hy) of sy wat seyt of niet, tap jy al eve wel.
Ey siet eens! terwijl hy daer sat van wijn en bier te dromen,
(130) Docht hy dat Bely Snoeps sijn Wijf in ’t Smockel-huys was e komen,
En dats’em thuys hebben wou. Wel, wel, ’tis heel mooy e leeft
Als men onder de predicacy yemant sulken verkeerden antwoort geeft.
Sus je moet niet swijgen. Wie komt daer gapen door de traly?
Wil je geen roomsse kamil, maadjeleyn, rosemareyn, lavendel, of drooge saly?
(135) Se is noch so goet, mijn suyckerde Juffrouw, of se eerst was e plokt.
Neen, neen, Jan Saly. Wats! ick meende dattet’er mee was gejockt.
Hael een pintje wijns, we hebben een versse pekelharing op de rooster.
Dat doense somtijds ook soo in’t blaeuwe, grijse, graeuwe Klooster.
Dat proef ick, sey Louwtje, en hy dronck een pot met pis uyt:
(140) ’Tis goet voor de vyerigheyt, of men’t altemet soo wat misduyt,
En hy hadder gelijk in, want vuyl water slist so wel brant as’t schoon.
Maer seg eens Gerretje, wie heyt dicke Lubbert den Eeter hier ontboon?
[p. 7]
Je weet ummers wel dat hy hum soo verstaet op het toe tasten.
Wat sel ick seggen? hy komt ongenoot, hy is eene vande goe Gasten,
(145) Die dencken, ’tsel eve veul doen of ick’et betael of niet.
I gut! dat hy dan eens quam tot onse lebbige Griet,
Hoe souse hum uyt-lichten, datter de heele Buert of sou wagen!
Sy sou hem wel wat voor setten datt’em ten huys uyt sou jagen.
Jemeny dingetje, wat een mooyen Katjen is onse Puys!
(150) Se vat mit bey heur klaeutjs het vel van een levende Muys.
So moet’et gaen, sey Jutje, en sagh een Vercken de leste snack geven.
’Twaer beter, sey Leun, dat mense liet met gemack leven.
Maer Leuntje, wat ben je oock voor een drolligh Wijf bekent,
Soo langh as ick je gekent heb met jou eerst-getroude Vent.
(155) Je slacht op en duyt het eerste Wijf van Kees-Jan-Jaep-Huygen,
Die praeten oock so mooytjes uytten rouwen, en uytten ruygen,
En se gaf’er niet om al stont’er een Commissaris vande verteerde kosten by.
En noch seydse al eve wel: mijn woorden hieten geen Fy,
Se stincken niet, en daerom meug jy se mit recht niet laken.
(160) Geloof jy’t niet? vraegt’et Anne Suyr-muyls mit heur blaeuwe kaken,
Die Jan Goet-bloet in de dekens naeyt, en smeert hem wat af:
Ha daer (seydse) dat hebjer voor, dobbe, dobbe, dob, barlaff.
Ha daer, bewaert dat teugen den dagh van ongesontheyt.
Ken ick nou swijgen, soo weet niemant wat voor men mont leyt,
(165) Want as ick begin, sie daer, soo heb ick niet half e daen,
En dat ick niet doen en kan, dat moet ick ummers late staen.
’tZijn Hoeren en Boeren die bot en sneegh zijn, sey Heyn de Loopert,
Wangt onse Maey ken soo wabber-gatten as Klaes de Stoopert,
Sy loopt daer met een leegh aensicht, en een ongestopte kous,
(170) Isset niet schangde voor de Buert? Ey stopje mont met wat brous,
’tGaet je niet an dat Maey Flodder-gats soo wacker weet te smetsen,
Jy en betaelt’et niet, verstae je dat wel? of set schoon weet te kletsen,
En daer niet voor en geeft als een woort, dat daer heen vliegt.
Menigh Mensch, seper, wort altemet soo in slaep e wiegt.
(175) Meen je dat, Neeltje Symes? Wat sou me dencken en seggen?
Het beurt wel asser twie plockharen, datter een komt boven te leggen:
Mooy e kalt daer de tongh in de loop blijft, dat segh ick sonder jock.
Wegh met dat Volckje, jaegtse uytten huys met een besem-stok.
’t Staet wat haenachtigh, sey Klootje, ’kweet niet wat ick segge sel!
(180) Laet de Meysjes wat mallen, die verstaend’er het leggen wel.
Kie ka kousje. Guytjen en Kornuytjen die nemen vande deugt een walgh
Om datse staegh an hart stollesteeren nae ’tburgerschop van de galgh.
[p. 8]
’Tis gien nood, knagen heur de Wormen niet, so eten heur de Kraeyen,
Se mienen Sinte Pieter mit een versierde beuselingh te paeyen,
(185) Maer ’tsel der anders gaen, voor alle mans deur staet gien beduyt:
Doch een vroom Man heeft dikwils niet meer voordeel als een Guyt.
Men speult: Een leugentjen om beters wil, Koopluy en sweeren niet.
En segjet heur wel dapper, ’ten raeckt heur kouwe kleeren niet.
Hoort eens (sey Geertje Fleps) hoe heytet Lijsbet Leffers dus e maeckt?
(190) En hoe is doch die lichte Snyer an die swaere Meyt e raeckt?
Wachtje voor hem, hy kent wel op sen elven-dertigste klaren.
Ja, ja, sey lebbige Neeltje, hy selder niet langh wel of varen.
Och, (seyd’ ick weer an) hy ken een mooy kunsje met de schaer,
En nou is hy rijck e noegh al leefden hy minder als hondert jaer,
(195) ’Tschijnt dattet oogh van sen schaer wy’er is als dat van de naelde,
Niet dat ick seg, dat hy daer mee altemet een half elle lakens deurhaelde
Eer’t hem gebrocht was. neen, de Luydjes brengen’t hem t’huys,
’tZijn vertroude goederen. Dan eens gesopen droncken of buys.
Ja, ja, kennen de Wijn sluyckers so het water onder de wijn mengen?
(200) Ten is geen wonder datse al morssende storten en plengen,
Sen doen’t seper dan om haer eygen voordeel, en niet om schae.
Ho, ho, dat loopter op, ’tis soo veul e seyt, als siet’er nae.
Houdje stil, ’tgaet te hoog, de Luy benne beter alsje wel soud’ denken,
Se doen’t maer om datset water in de wijn souwe verdrenken:
(205) Of se doen’t voor den brant, ’tfransse nat is anders te hittigh van aert,
Ist dan niet beter voordeel gedaen, en soo veul wijns e spaert?
De Luy hebben gelijck, sey Geurtje-vaer, en ’twaren altemael Wijven,
Die om een haver-stroo, om een goot, of wat vuyligheyts kijven,
Ja al souwer een Kint of keumen, sey de Meyt van Jan Smal,
(210) Of men al eene Vryer in laet, is dat soo veel? o neen, dats niemendal;
Onse Baertje liet’er wel twie in, en se wist van gien roepen,
Daerom gaet onse Leendert nou altemet hier en daer uyt snoepen:
Seper hy plegt so niet te wesen, maer nou is hy’t Haentje vande Buert.
Waer het niet beter om’t gemack een Meyt of twie gehuert,
(215) Dat die hem holpen by nacht en dagh boven ’twater pompen?
Hey, hey, sey Lammert Ganse-gat, dat zijn maer leuren en lompen,
De nieuwe Neuten behoeft me niet te kraken, men doutse an twien.
Daer is onse Kees, die heyter diergelijcke mee wel e sien;
Maer ’twaren koe-naersen, die met de bienen langs de Wey loopen.
(220) Die dan belust is om wentel-sop, mag sen broot in de goot doopen,
Sey onse Moolick in de Kersseboom. Stil, daer komt Iantje Schram,
Je weet wel hoe onse Simetje Tast-toe lestent an dat ongeluck quam,
[p. 9]
Om dat hy sijn handen recht uyt stak, en weer krom na hem toe haelde;
Doch de stads Vleys-houwer hem voor sijn moeyte weer dubbelt betaelde,
(225) Doe hy dansten op’t galge-velt, of hy een bien om een deuyt kocht.
Wat segje daer? heeft Krelis alree so veul van Leye tot Delft besocht?
Wel dat komt wel ’khad liever dat de Beul van honger quam te sterven,
Eer dat ick hem te werck sou stellen, niet een kleetje en sal hy van my erven,
Dat hoop ick, dat mien ick, en dat segh ick, jae’k toch,
(230) ’Kheb dickwils te brulloft e weest sonder soo te danssen, en ick leef noch.
’Tisser soo druck niet mit onse Beul, hy sel van myn vel wel blyven:
Schurft leert wel klouwe, seytme, maer ick en hou niet van dat wrijven.
Igut, dat hy ongse Louw eens kreeg, hoe sou hy speule, pluys, pluys,
Hy sou hem hangdle, niet als een wolsack, maer als de Kat de Muys.
(235) Hy maeckten’t seper te bongt mit onse Joost, in’t eysschen van sen renten,
Neen neen loop wegh mit sulcke leelijcke Venten?
Hy dwongh hem ’tHuys te verkoopen, tegen alle reen en bescheyt.
Daer stont Joost en keeck; hy sou romsteken, en de kaert was verleyt.
Armen Maet, wat raet? klagen helpt niet, als je weet,
(240) Hy isser seper niet wel an die met weynigh lakens is e kleet.
’Tis oock niet reed’lick dat men’t Schaepje scheert eer dattet wol heeft.
Noch prijs ick onse Maerten, die de Luytjes de maet moy vol geeft,
En heel wel berecht, isset goetje wat vervalscht en gemengt,
Dat scheelt hem niet, als het niemant maer weerom brengt.
(245) Hebben is hebben, conciency en gelt niet, al hadjer sacken vol met hoopen,
En je quaemter mee al je best op een volle mart loopen,
Daer sou niemant wesen dieder wat af koft of nam.
’tGebreck is in den Mensch, waer’t in een Verckens-ham
Men soudter wel haest uyt-snyen. Dat beloof ickje, sey Sijmen
(250) Tegen sijn leste Moer, en hy lieter vast doot swijmen:
Een deuytjen asijn, och een deuytjen asijn, riepse vast, watse mocht,
En daer quam niemant dieder wat lickings of verquickings brocht:
Men liet Moertje de reys an-nemen. Niet te schreyen om een daelder:
Hier Jongen, loopje best, haelt ons hier een Hemel-haelder,
(255) En segt, dat hy stracx komt; want een doot Wijf is seper in de weegh.
Wat dunckje van Symetje? was hy bot, of was hy sneegh?
Ja wel, ick segh! brengt Kinders op, maer voedt jonge Honden.
Laetje quaet doen (seyt Teunis) soo doeje seper gien sonden.
Kinderen die hinderen, men mag’t wel seggen dat men’t hoort:
(260) Al heyt de goe Gerrit nou lesten een mager Knijn vermoort.
Daer is niet aen gelegen, men weet wel dat hy wat licht is,
En dat hy een nachje mach oversitten, om dat morsige Niesje sijn Nicht is?
[p. 10]
Seper heur spaer-potje heyt hy liever als menigh Man sijn Wijf,
En daer op bouwt hy, drincken en klincken is sijn beste tijt-verdrijf.
(265) Sen leven gien Volckje bequamer om op een Schip te setten.
’Tis waer, maer ick dien op men selve oock wel wat te letten;
Want mijn darmen preutelen, en men maegh die kijft, om dat ick soo langh heb e vast,
’Kheb in een heel kertier uyrs niet eens op het monckele gepast.
Dat ick nou een boeckende koeck was, ick soume selven schier op eten,
(270) Of dat ick een lange gersijn hadde, ick souse, dat moetje weten,
Gants en gaer vernielen, en knagen heur schoon af, tot het bien toe:
Jae, dat ick een koeck-beulingh was, ick at men selve noyt moe:
Ick souse byget op-schrangssen, ofse duysenmael ropen, jy snoept mal.
Wel, tsa dan, eens an e peurt, want Meester Stomachus die roept al.
(275) Sie daer, ick word’ uyt men sinnen as ick het niet en hoor;
Onse lange Lijs die dreegt alle daegs heur nieubacke schorte-kleet voor,
En se mient dattet numment siet, en juyst tuertet yder een,
Behalve Claes de Blinde-man, dat gaeter trouwens soo mee heen.
’Tis waer, ’tis beter een Kint e maeckt dan twie Kalven,
(280) En seper, voor die dorst heyt, is beter een heele dronck dan een halven.
Hey (sey Leunis) ’tis men om het bier niet, ’tis men om de smaeck:
Ick drinck soo garen dat goede swelg-nat, op dat ick het hart raeck.
’Tis al datmer of hebbe sel, sey Keesje, en hy dronck sen leste biertje.
Adieu, goe nacht Trijn. Kijfme me Wijfje nou niet, soo isset seper wel een goe Kniertje.
(285) En wat roertet oock de Luy, al legge wy altemet een beetjen over hoop;
Hoe we meer dorssen, hoewe meer bed-stroo hebben te koop.
Rom slom, vijf Schapen, twintigh voeten, neusen en ooren, koppen en staerten
Raet hoe veel is dat? sey Gijs. dats vier-en-veertig even, sey Maerten,
En juyst waster een meer; was dat ten eersten niet wel e raen?
(290) Jae, jae, sey Hompelde-pomp, ’tKint ken seper al te naeste by gaen,
En het beuytelde vast in’t vyer. Hier Maey, helpt ’t Kint daer eens uyt.
Wel, seljet doen of niet? Ick mach niet op staen, want ik ben de Bruyt.
En je weet wel, dat de Bruyts hier te landt moete proncken.
Daer komt den Bruygom an, siet Maey nou eens loncken,
(295) Hy wou by gans felten dat hy met heur in een sack e naeyt was;
Die so vers uytten derry komt, die maekt dat hy de Bruyt wel paeyt ras.
Stil. Wats daer te doen? Men vechter lijf om lijf:
Trouwens ’tis om’t jock, se doent maer om wat tijt-verdrijf.
Waer ist te doen? Gunter om’t hoeckje. ’Tis soo een Meyt met een Jong-man.
(300) Ho! ho! is’t anders niet? soo krijgtser wel een sprongh van.
Wats! ick miende by get datmer niet en dee dan doot stack.
[p. 11]
En juyst steeckmer levent. Kees, Kees, hoe speelje met de kloot-sack,
Je hebt wel meer op de truk-tafel e weest, weetjer seper so deur te spelen?
’Kseg dattet vroom e daen is, dat me so aerdig weet te strijken en te velen.
(305) Maer ’tis geen Hout-sagers werck, al seggen’t de Luy, en hebben gelijk:
Daer is onse Meester Knelis, die wort met het velen al mooytjes rijck:
Hy loopt op het lant, en daer speult hy voor Maertje en Claes de Boer,
Vande bergse maste-boom, de brande lantaern, en alle man op sen moer.
Van Willem Dirricksen, van Simen, en de Baviaen van Spanjen,
(310) Vanden Oven, van Repje de kan vande bank, van spanjen en jeranjen,
Van de kranke Boers ton, van Bollefebus, en de seere bant,
Van kale Leen, van de flaeuwe Jongen, of van een nieuwe krant,
Van al me grillen en me bellen: Set wegh stoelen en bancken,
Hier moetewe danssen goe Luydjes, dat de Meysjes ongs bedancken.
(315) Heer, wat een soetigheyt en een vreugt is dat! sie deer eens, ouwe Teun
Die dangst en springt in bocht mit onsse Piet-Jan-Keessens Seun.
Maer, souje dat wel e looft hebbe, Fijtje? Neen ick, by me solen:
Durf hy seper dat aelwaerdige Meysje soo mooytjes folen,
Dat’s al vry wat te seggen, ick hadt men leven niet e docht.
(320) Jae, wachje voor hum, hy heyt al veul mit dat goore goet besocht.
Noch onlangs was hy daer mit Lijsje Kladde-butters om een hoeckje.
Maer wat je doch segt, jemeny Jutje, hoe staetje doeckje,
Daer was lestent ongse Mees-Jan-Jaep-Gijsen oock, en die sey:
Hier Nelletje, willewe een reys, je weet wel? kom, jy en ick allebey.
(325) De Jongens souwent sien, seyse. We sellen after de hooy-barg loopen.
Sus, sus, daer leyt een muys in de kraem. Ik sel kraft en gewelt ropen,
Mees, soojet doet. Jou sticke Diefs, seg ick. Hebjet hart in je vleys.
Nou, nou, Nelletje, je weet wel, alle dingh heyt sen eys,
En waerom jy niet? Heer, hoe soet begint dat hooy te ruycken!
(330) Men sou mit sen hooft wel bekans heel end’ al daer onder duycken,
Niet waer Mees Pietersen? Maer wat benje ook een Knecht!
Men ken seper niet quaet wesen, as je mit sulck geweer vecht.
Maer wat gaet’er al om in de Werelt, daerse nochtans niet half vol Menschen is!
Daerom segh ick, dat een Geck en een Sot twie malle Luy zijn, en dattet niet slimmer te wenschen is;
(335) Want onse Barent en durft by daeg met gien degelicke Vrijsters gaen,
En savonts, als de uyle vliegen, dan gaet hy daer de Kol-rijsters staen:
Krijgt hyer een in de knil, hy blaestse after over, en hy doetse vallen
Dat ser niet ongescheurt of en komt. Maer evenwel is dat mallen;
(Sey Baeyken) mal men noch eens so, en komt doch altemet eens uyt;
(340) Je komt so selde, dattet een mensch schier vergete sou, hoor je wel, jy ouwe kornuyt?*
[p. 12]
Heer, die de Bruyt was! hoe sou ick dan suycker mit pol-lepels eten!
Me dunckt dat me de Vryers en de Sneuckelaers heel end’ al vergeten.
Se denckender niet om. Doch, wat heyt me van een onwillig Knecht?
Vraegh jy’t hem selfs, jy wort met een set qualick berecht:
(345) Trouwens, wat ken men doch voor kuyckens uyt een lege dop broen.
Wie klopter? ben jy’t Syme Tomisse? wel, tandelose Bely sel op doen.
Tes allemedalle met u Leurefaes, gaet, of ick sal u op u hessebecken desschen, wa soo siet,
Soeckje mijn soo te doen swellen? jy en bent ummers de qua Vloo niet
Die Elsjen ontrent heur bil kroop, en beet dattet kraeckte als een slack.
(350) Hey! hey! je maeckme wat wijs op sen hollands, en ’tis maer een brabandse quack.
Wat duysent gulden, had ickse, paciency per fors, ick moets’ ontberen,
En dat is de oorsaeck, dat Jan Oom bewaert mijn sundaegse kleeren;
Maer se leggender seper in de beste vouw niet en se hebbender al meer als een heel half jaer e weest.
Dat verbrangste Volckje maeckt sulcke karackters, dat Henckje-pick die selver vreest.
(355) Ick en loof niet, die heur brabbelige briefjes in nam voor een purgacy,
Sy souwender mee bescheten uyt komen: wast dan niet wel e maekt och lacy!
Die sijn goetje aen de woeckenaers verset dat ken de beurs ly’en.
En soo gaet’er als vast menigh sen mantel, sen broeck, sen hemt, of sen keurs glyen.
Och! men goet, vrees ick, is te veul in e kankert, soo’t een als’t ander samen,
(360) Immers soo moet icket missen van nou tot inder eeuwigheyt, Amen.
Tis niet qualick e sproke daer me goe rede geeft, sey Louwtje van Grol,
En dat woort kost hy pas uyt-brengen, want hy had sen gat vol.
’Tis wel e wenscht, en wel e seyt (sey Tijs) laet me Besje doch de moort steecken,
Te eerder sel ick an’t grabbele wesen: dan magh ick altemet een hartigh woort spreecken
(365) Van heur huys, van heur langt, van heur ouwe verschimmelde pot,
Van heur kneu-nesje, en van heur self-gemaeckte hoender-kot.
Och heer! ouwe luy bennender niet te veul, maer se schietender pas over.
Ho, ho, komtet soo by datme de vliege doet lachen? daer is Jan Pover
Die heyt Kommertje heel besuckt lief, en dat om heur mooye Goet.
(370) Is dat waer? soo laet Jan wel toe-sien dat hy wat op doet,
Of ’tselder haperen; want hy heyt al by e set wat hy kon vinde.
Me magh’t wel segge seper, Scheeltjen is Keuningh onder de Blinde.
Nou lijckent hy wat, nou hy soo moy is e kleet;
Hy mag’t wel danck weten sen ouwe trouwe Peet.
[p. 13]
(375) ’tKnechje moetmen uyt-hylicken, seytse, eer dattet veel te laet is;
Want ick hoor seper dat hy savonts al vry wat veel op straet is:
Dat loopter trouwens op, die vrijt die moet dat doen,
Of aers kreegh hy licht een blaeuwe scheen, in de plaets van een soen.
’tKomt de Meysjes altijts niet te pas voor de deur te staen wachten;
(380) Se moeten (al doenset selden) op heur Vaer, op heur Moer, op heur Oom, op
heur Meuy, op heur Meester, of op heur Vrouw passen by daegh, en by nachten.
Dan kenje oock wel dencken dattet juyste uyr niet kan worden geset.
En lucktet dan eens, soo speult men, de Vinck is in, slae over ’t Net.
Maer, je segt daer van net: Hoe net is onse Stijn met heur verweelde mouwen!
Ja, dat denck ick wel; se sel nou toekeumende sint Jutmis trouwen
(385) Mit Jogchem Barentse, die goe Sul, hy heyt heur seper oock so kraftige lief;
Hy schreeffer noch deus daegh sulcken mooyen minne-brief,
Je dagen gien beter. Daer stond in, datse was sijn zieltje, sijn hemeltje, sijn
etentje, sijn dranckje, sijn wijntje,
Sijn troosje, sijn lusje, sijn leventje. somma, ’tis al fijn mit Stijntje.
Gort bewaert ongs, die puysige Pry, beleest sy seper soo die Knecht?
(390) Maer Wabbetje klontergats! ick scheur men reusel, en maecker een heuyck of watje doch seght!
Sy is ummers van een slechte of-komst; heur Vaer was een koopman van aels-huyen,
En heur eyge vleysselicke Moer liep ummers knolle, peen, en mosselen by de straet kruyen.
Heur Moertjes Seun ging dorren, en was een Profijt-doender oock,
Heur Suster Peet-neel die stonck te lijdige van den roock.
(395) Wangt se sat een heelen halven dagh over een stuck van een beglomme turf en huycke-vaeckte,
En dat in een hoeckje van de mart, met een deel lappen, soo ouwen als nieuw- gemaeckte.
Saterdaeghs savonts quamen de Snyers met heur kabas, en brochtent tot heurent om te laten sien,
En se waren noch al bly toe asse maer de helft begost te bien:
Waerom niet? ’teerste bodt was gladde winst, dat moetje weten.
(400) Ja, ja, gaetet’er soo toe, soo worter menigh van’t spit e slagen die van’t gebraet niet en eten.
Nou, heur Oom Klaes, die sat met out yser, en gaf reed’lick goe koop,
As hy de helft winne kost wel-verstaende: en heur Neef teegh mit Fy de Hoer op de loop.
[p. 14]
Heur swager, en heur swagerinne wisten te samen op de bien te tyen,
En geckten al vast met het trouwen en houwen, met het vrijen en bedyen,
(405) Trouwen in’t hooy is mooy (seydense) anders het trouwen in de Kerck
Dat duert dickwils te langh, ’tis bykants eeuwigh werck.
Denckt dan eens wat de Knecht over-gaet, en wat hy magh beginnen
Dat hy soo een Dantelory, soo een droesige Meyt gaet beminnen.
’tSchijnt dat hy het stuck van vryen noch niets te wel verstaet.
(410) [ontbrekend vers]
Ja, ja, seyt Dieuwertje, altijt wat te kallen en te lallen
Asser umment trouwe sel om te leven, of doot is om in’t graf te vallen.
Wat roertet de Luy oock; elck vanght sen luysen op sijn menier.
I gut Barbertje Klaes, daer is weer sulcken nieuwen pot te vier:
(415) Je selter van hooren, dat beloof ickje, onse Mees Janssen heyt daer een levent popetje tuys e kregen,
En het wort wat stilletjes houwe, en voor de Grijper e swegen;
Numment mag’t meer weten dan sen Moer allien, sen Wijf en weeter niet of.
Arme Sloor is wel te vreen mit heur goe Man: trouwens, ’tis nou de benier van’t Hof.
Datmen op een mooyer bult-sack vryelick magh legge slapen.
(420) De natuer gaet voor de leer: daer pap geboon wort magh me gapen.
Sou men oock sen eve-naeste soo misgunnen, en niet helpen uyt de noot?
Dat denck ick niet, men geeft een hont wel een beetje, as hy uyt-steeckt sen voorste poot.
Wel, wel, hoe schoonder op den dagh, hoe mooyer jongen:
Dat is seper troostlick, sey Klaertje, en daer worden een lietje van Jan en Alemoer e songen.
(425) Slechte Luy, se koope bien voor vleys: Evewel maecktet Jan Smockkels noch al heel wel;
Hy blijft daer sitten met seve kleyne Schapen, en hem dunckt dattet zijn de Kinderen van Israel:
Hy laet de goe Luy oock wat doen voor de kost, isser wat te suypen, dat sel hy wel waer nemen.
En, wat Lijsje Klonters an gaet, och, wat geeft hy haer fleemen!
Al om dats’ hem borgen of kletzen sou van’t eene lagh in’t aer.
(430) ’Kwou seper dat ick gelt hadde (seytse altemet) denkter wat om, selje Vaer.
Wel Susje, gelt (seyt hy) en dan dencktse datse al betaelt is.
Trouwens, se selt krijghen als den hoogen Hemel gedaelt is.
Altemet gaet hy oock tot de Waert in de drie Vliegen te bier,
As sen Beurs hem een goet Vrient is, wel verstaende, en smorgens te half vier
(435) Dan bongst hy op de deur, of hy der met gewelt in wese wou,
Doet op (roept hy) wat gebrabbel heb ick hier? wie selder vrese jou?
[p. 15]
Warendigh, ’tKint wijser dan de Vaer, de Werrelt loopt op een ent,
Laet ons nu vry gaen speulen, alle Gecken an tafel, so wort de Wijsheyt niet e kent.
Isser wel slimmer dinck as een wijs Man; want hy ken naeuw de kost krijghen.
(440) En sooder niet goets genog voor hem e wonnen is, so moet hy swijgen.
Wanneer as een rijcke Geck mont-raveelt, soo staet hy en kijckt langhs sen neus,
En hy weet nau wat hy segge sel, werendigh hy slacht Bartel de Geus,
Hy verstaet hem op het vliegen niet sonder voeten te lichten:
Maer as dat meester Knelis hoort, so weet hyder Liedjes of te dichten,
(445) Soo geestigh, en soo aerdigh, datje denckt, daer is gheen grooter Geest in’t Lant.
Wel waerom sou hy oock niet, ’tgebreeckt hum an gien verstant:
Hy heyt daer toe langh e noegh verkeert op de Rede-rijckers Kamer
Om wat te wete seper; maer het gaet mit Retorika hoe langher hoe onbequamer.
Trouwens dat doen de Rondeelders, die benne veul te vierkangt om haer kop,*
(450) Sy hebben al te veul e droncken van dat Helekontse sop:
Se willen, en se kenne niet: och, se meugender soo niet tjeugen,
Se houwen al te veul van de Rotterdamsse of Bredasche teugen,
En je weet wel, Maet, die daer mee dickwils is op e volt,
Dat hy eveliens as een lege ton deur de Stadt rondomme rolt.
(455) Dats gien noodt [seyt Gerrit] ick moet noch eens ant rondeele,
En voor men doot noch eens op’t Rederijckers Kameel spelen,
Al souwer wat jonghs of keume, men blijft angders veel te plomp;
Want de Rederijckers bewaren heur sticken in een ouwe klomp,
Se mienen as het effen uyt komt, dattet dan heel wel is.
(460) Wel gants vijf en drie, wat heyt men oock al moeyte eer een menschen-hooft op sen stel is!
Praet jy wat of kal jy wat (sey men salige Besje) ’tis al beter wat e leert
Dan alle daegh de speen e trocken, en by de Koeye verkeert.
Wat is oock een Mensch sonder de Retroswijnsse wetenschap, en dat hy niet en weet wat de klock slaet,
En die by de vierkantige Vlaemsche Rondeelders gelijck een stock staet,
(465) Noch en weet, noch vant een, noch vant aer, as hum yets wort e vraegt.
Komt hy by een Stee-pol, by een Eve-quaet, by een Stolle-steur, hy weet stracks wat heur jaeght.
Och, het is soo mooy as me soo wat ken van wongderlicke dingen,
Dat me weet van Flisses, van Kruypindo, en van Fobus te singen,
[p. 16]
Me weet niet Kindren waert te pas komt, opt langt of in stee,
(470) Sey Jan-maet, en hy song een Liedje uyt sen hooft, en hy rondeelde mee.
Soo moetet gaen onder de Luy, ’tkomt aers veul te slecht en te bijster.
Ongse Syme rondeelde noch onlangs mit sen ongevrijde Vrijster,
Die daer van talle gelucke een kleyn Rondeeldertje voor den dag brocht,
En juyst wast verlore na de hoeftige Luer mangde gesien of e socht;
(475) Doch heur sundaegse schorte-kleedt, en sen dagelicks hemt quam wel te pas voor de doecken:
Men maeckte daer niet veul spuls om na de hulletjes en flepjes te soecken.
Wel over e leyt, ’tKint uytten huys besteet (sey Maertje Sloofs)
Kael te wesen, en rijck te schijnen, dat is nu al vry wat op sen hoofs.
Maer, ten is oock alle mans werck niet den rijcken Duyvel uyt te hangen, en Bedelaers te maecken,
(480) Niet waer Vaer sonder Kinderen, sey Babbetje Bibbetje, mit heur blaeuw-karmesyne kaecken,
En mit vloog’er geest heur after-deur uyt. Och, seyse, houdme vast!
Mijn Lammert Lammertse heyt me van daegh de pols niet wel e tast,
Hy sey, hy sou, en hy dedet niet, wat denckje van die Jubben?
Verdient hy niet (je siet mijn wel) dat men hum eens brocht te lubben
(485) By Lubberts Lubbert Lubbertse, daer d’opgesette dubbele Lubben alle daeghs voor de deur hangt?
Ja, ja, (sey Griet Smeers) ’tis misselick as me soo mit een ghelubden Os een Steur vanght.
Hey, hey, ick magh sulcke malle praet niet hooren, sluyt me daer de deur toe, de pod begint over te loopen.
Kinderen segh ick, schickje daer wat, of je seltet anders lustigh bekoopen,
Dat seg ikje, weest stil, of ik bongsje opje backes mit deuse meel-sack.
(490) Moertje, siet onse Neel Ponssen! Wats, ick wou datje inde Neel stack,
Mitje ruddemente daer. Hoe leyt dit goore goet en blaest mitter mont?
Ja Moertje, dat loof ick wel, de pap is soo heet, en al te haestigh te slocken is ongesont.
Seper, Jongens, ’tis goe kost, en gladt van ingangh, wat wilje beter?
Igut men buyck swelt soo as een oly-koeck. Oy, oy doet los de veter,
(495) Ick moet een packje gaen bestellen hier tot de Boo van Billerdam.
Wat soo, dat licht, men kackt oock te lijdige vet van een Boeren ham.
Dat ick met sulcke munt, Seuntje, elck een te vreen kost stellen, ick betaelde van daegh al men schulden.
Maer, of Jan de Ovenier quam kloppen, segt dat ick* niet tuys en ben: Die besuckte Quel-geest om hondert gulden!
Wie klopt daer? ben jy’t Jan? ja, ick bent, doet op, ’tis al Vrient.
(500) Is je Moertje tuys, ’ksou vragen of se niet wat heeft dat me dient?
[p. 17]
Ja wel, se seyt datse niet tuys is: ik loof niet datjer welkom soud wesen.
Je moet noch wat paesjenssi hebbe, men selder eens na lesen;
Men vindter het gelt soo niet langs de straet, datje dat weet.
Wat segje daer? dat komt seper schoon, dit lijckent niet een beet.
(505) Ja wel, schelten heur quijt, se sel dan wel lichtelijck tuys zijn;
En soojet niet en doet, selt voor je alle bey noch langer een kruys zijn.
’Tis seker wel een arme hoovaerdy daer men mit honger te bedt gaet.
Klagen, weetje wel, dat en helpt niet, ’tis boven Edel-luy heur staet,
’Tis te mal om of te kallen, veul te borgen maeckt veul sorgen,
(510) ’Tis den derden dag van eer gisteren, en den vijfden dag van overmorgen,
En de Luy seggen dattet jock is as me so juyst niet de warheyt en seyt,
Trouwens, kaes en broot vleys en vis laetem ete, alles heyt sen eyghen bescheyt.
Daer lagh lestent onse Jan Pieten en Trijntje t’samen op een bedde,
En noch wou Jopje Joppens Jop tjeuge Kees Keessens Keesje wedde
(515) Dat Trijntje by Jan lagh: en ick sey, neen, Jan leyt by Trijn.
’Tis wel e daen, sey Leuntje, alle dingh sel Meutje zijn.
Segtet maer al de Luy niet, die questy sellewe an goe Manne sette,
En daer na wat beter op de saken, en op die konkelefousery lette:
’Tis niet een brus te beduyen (seyt Fop en Jop) se lage bey by mekaer.
(520) Och! (seyt Fijtje) wat doet doch al den eenen mensch by den aer!
Ouwe Luy meugent doen; maer ’tzijn jonge Luy heur dingen,
’Tis wel e beurt dat Meeuwis en Teeuwes alle bey een snoeck vingen,
En Teun die sey: Daer vallense beye-gaer hol over bol in’t water dattet klapt.
Je liegtet sey Koen, en hy quam uyt de kroeg daerme smockel-bier tapt.
(525) Wat weet jyer of, droncken bunssem? jy bent al bekans heel verdronken,
Niet in’t water, wil ick segge, maer op’tlant; Wel seper, heyt Brecht jou dat e schoncken,
Soo hebje goet koop. Het roertje niet Teun, jy, en hebtet niet betaelt.
Sus, sus, na bedt toe, je biene die buygen, en je hooft dat maelt.
Dat selje me begut waer make, al sou’ker hondert gulden an verrechte,
(530) Wat mienje, by gort, dat ick een Jool ben? of een van de Slechte?
Daer benje van de wegt Koentje. Ja, ja, mit rechten ist te doen
Sey slimme Geeske, en se kreeegh van Lubbert een slinckse soen.
Hoe pasten heur dat wammis, niet waer? maer men docht dat de knoopen langh hingen by de stelen.
Ick sel die Schavot-dansser, daer voor een ander deuntje leere quelen,
(535) Hy magh toe-sien as hy op een papiere solder danst, dat hyder niet deur en schiet.
Ho! ho! dan blijft hy wel licht an een spinneweb hangen, weetje dat niet?
[p. 18]
Maer ist oock meugelick! het heele kleet versneen, de mouwen te kort, de broeck te vol van laken,
Den boesem te ruym, den bant te naeuw: Is dat oock een pack maken?
Ick wou dat hy’t in sen darmen hadt, dien Schudde-bil daer hy gaet.
(540) Is dat drie-mael over-meten eer hy af-snijt? Wel jae’t Maet.
Men sauter om loten (seydt Betteken, met heur deurluchtige heuyck en gatige faly)
Soodonige leifkens te dragen; ’sjasus, daer gleyt de veter voor de maly,
En meynen man spotter met als ekick het hem loot sien:
Ja, ja, hoost au wat, seety, de klock is alreets moor hallef tien,
(545) En de Kapeuynen zeyn noch niet gepluckt; door hangen noch dees koppel Patreysen.
Wat sulde de Gasten veur-setten, payns ick, niet anders dan een deel smarige sauseysen.
Ba ’tjan! wat zayde voor een Weyf? gay mookme begot de kop kroes!
Stil, stil, onse Gebuer-vrauw hoortet, Lief. Ja, ja, laet hem loopen voor den Droes,
De mans die dencken aers dattet heur toe-komt altijdts te kijven,
(550) Dan op de kinderen, dan op de meyssens, dan op de wijven,
’Tis altijdt wat, en nimmermeer niet; doch ’tis onse goetheydts schult.
Maer Trijn, hebje de Lammeren noch niet e kamt, en noch niet e hult?
Wanneer sellense school raken, denck ick, sint Jutmis?
Meysje-maet, valt niet, sieje niet dat daer een put is?
(555) Heer, wat een Knecht, wat benje een spreeuw onder ’tvolck!
Jy en behoeft seper, om de warheyt te seggen, altijdt gien Tolck.
Sou hy een Tolck behoeven? ick hou sen tongh soo waerdigh meyt
As een bescheete dweyl, daerom gaet hy oock met een hondert-oogighe Paauws hovaerdigheyt
Langs de miente-mans straet, dattet een mensch seper al wat spijt.
(560) Wat roertet jou oock Hille? hy gaet nae’t fatsoen van den tijt;
Hij macht wel doen, jae toch, daer behoeft numment op te smalen;
Wangt hy ken, as jet wete wilt, wel tienderhande talen:
Hy ken sen baviaens, sen oyevaers, sen pittoors en sen kalkoens,
Sen swijns, sen eseleaens, sen laet-in, en sen kapoens,
(565) Sen bier-vliegiaens, en dan noch wat schots. Heer, ’tis een Knecht vol van geleertheyt.
Stil. Daer roept Immetje: Denckje niet, datse dat verkeert seyt?
Dat magh wel. Het scheelt me niet of de Luy mal zijn of geck:
Men doeter eveveul mee, sey Klaes, en sen vis-ketel was leck.
Ja, ja, pismen soo het vuyr uyt, en segje dat de turf nat is?
(570) Altijt heytet Gijs de Veenpuyt e daen; maer ick seg dat hy niet so plat is.
[p. 19]
Mooyen brangt, se sel brangde as een swavel-stock, so haest asse vlamt,
En evewel onse Aeltje-buyr begeerter niet of: maer quamt ick namt.
Wel Dirckje, hoe segje dat soo smalick? hebje wel een turf opje solder?
Want jy, en jou man, die speulen altemet holder de bolder:
(575) ’Tis buyrtjes, kijck uyt. Wat souje hebben? een leegh tresoor, mit een holle tas.
Maer houwense sulcken huys seper! Wat segje van Dirck en Jas.
Se weten heur naeckte billen, loof ick, met slaen te verwarmen:
Men haelter wel een sweetje mee, datjet weet, och lacy, och harmen!
Ey lieve, segt van Jas niet een bras, wangt hy is noch te rekenen van ons geslacht:
(580) Sen Over-beste-vaers Wijfje, seper, heyt men After-Susters Beste-moer sommels wel een kopje warmis e bracht:
Ten andere, sen Vaertjes besem-stock, en men moertjes houte steel van heur pet-haeck bennen an eene boom e wassen,
Men moertjes eyghe Broers Vaer die hieten oock Jas: Wel, sie daer dan, twie Jassen,
Hoe kennewe mekaer veul nader wesen, den eenen is oock na den aer e noemt,
En ick loof datter numment soo seer op sen geslacht broemt en roemt
(585) As jonge Jas doet: wangt sen Nae-neeff die was Offecier van de publijcke Reden-kamer van Haerlem, wil ick segge,
En hy hadde wel vier of vijf Knechts: daer was Klaesje Licht-hart, en Jantje Schuert-de-regge,
Pietje Kost-verloren, Pouwels Kladde-butter, en Syme Knijp,
Trouwens, die was Prins van Personaasje, en hy kon lustigh speulen grijp, grijp,
Al tot voordeel van den Baes, en as die op’t Toneel stont en speelde
(590) Je leve niet hoe geestigh dat hy elck een sen rollen uyt-deelde!
Elck daer hy effe toe bequaem was. Symen kleeden de Personaasjens an en uyt,
As Prutje gedaen hadt, dan quam Platje, en daer na Melis de Guyt,
En so by orden, elck sen beurt. Ick docht altemet, is dat kamer-speulen?
Ick hebber den brus of, want het sou men al vry wat verveulen:
(595) Maer ’tbest datter of is, men leerter mooy springen een kabriool,
En evewel, men lust niet te kommen op soo een oudt Dans-school
Daer me soo de Luy an de rugge kittelt dat de voeten geen aerde raken:
Ick laet yder die’t soeckt, en hebbe wil, wat passen op die saken:
Want het is men kost niet. Nou, dat meer is, maetje, hy heyt noch een Kosijn,
(600) En die is nou e trout mit Fijtje Lap-kous, hier, de meyt van dulle Stijn.
[p. 20]
En noch heyt hy een Broertje, die loopt troggele mitte de Bedelaers en Blinden.
En wat sen Oom belangt, daer was gien slimmer Gaeu-dief in’t Lant te vinden;
Maer ’tbest datter of is, hy is al om een luchje, den aessem is hem e stopt,
Hy isser oock wel an die saligh e hanghen is. Hey, hey, hoe sit deuse Jongen hier en pruylt, en e mopt?
(605) Soy hy’t wete, denck ick, datte we van dat eerelijcke Geslacht spreken?
Trouwens, de Jongen hoort wel datter numment en leeft sonder ghebreken:
Hy moet evenwel van’t maegschop wesen, sey Krakelingh, om dat hy soo koeckachtigh staet en kijckt.
Me dunckt seper oock dat hy onse Jasjen al vry wat gelijckt.
Doch men oogh ken wel misse, sey de Schipper, en hy sagh een Boot voor een Buys an:
(610) Maer het miste wel degelijck. Hey, men oogh dat schemert (seyd’ hy) maer ’tis evewel gien Muys dan:
Sie daer, een Paert met vier voeten sneuvelt wel: ’tstaet menschlick dat men doolt.
’Tis dubbelt wel gevochte, sey Hanske, en hy had sen Wijf wat e foolt.
De Man die deedt om beters wil; want sen Leyfke was lustigh nae schelvis, snoeck, of pieterman:
Se stont lestent al an de vis-banck, en daer quam een bescheete Joffer, die stieter van.
(615) Heer, de vrouw was soo verstoort as ick weet niet hoe.
Hanske wordent wijs, en hy daer stracks mit een vol zeyl nae toe.
Wegh was de Joffer. Nu, hoe veel die schelvis machtelt, met de kuyt en de lever?
Die, Koorentje van seuve jaer? die loof ick je om een halven daelder, jae een Pelsser of een Wever
En sou me niet minder bien, dat weet ick seeker en gewis,
(620) Souje wel sweeren datter gien beter op de heele Mart en is?
Ick loof het qualijck; want, sie daer, de lever begint al te rotten.
Verkoopt die an de Luy die niet vijs en zijn, of aende malle Sotten,
Verstaeje dat wel Moer. Ick wil noch liever een versch water-sootjen op men Tafel sien staen.
’Ksegger niet tjuege Vaer, je meugt daerom van mijnent halve wel gaen.
(625) Kom hier jy, ouwe Kennis, wat kom jy me seggen?
Komje te mart om een leckere soo revier-vis, daer de water-traentjes noch op-leggen?
[p. 21]
Sie daer, dat is puyck van penssen! eet nou je selve sat.
Dat is een sootje! Wel laet hooren eens, hoe loofje dat?
Al dien hoop, Keunings-kint? Och ja. Die loof ick’ om een daelder;
(630) Daer stracks had ick ses schellingen van een zoo, en se was al vry wat schraelder.
Maer ick doet, sie daer, om datje noch van men ouwe kennis bent.
En om dat ickje al langh by je eerste Wijfs tyen heb e kent.
Maer, Maertje Knelis, ist sen leven wel e beurt dat noch geschien sel?
Hoe verloofje me dat soo? Wie ken daer op bien wel?
(635) Dat sinne Baersjes, dat sinne Vorentjes, dat is een ghelde-Snoeckje van een jaer,
Dats een Bleytje, dats een Braessem, dats een puyt-ael! staetse jou niet an, kiest een aer:
Of wilje wat grundling, of fijnen ebling, of een mooye seelt, die meugje stoven met pruymen en rasijnen:
Wilje dan niet een zootje Baers, of wilje een zootje soo groot as een koppel Knijnen?
Die? die geef ick om een daelder, en die om een kroon.
(640) Dat kleyne goet? wel dat komt seper schoon!
Je seltet wel mit minder of sien, denk ick: maer nou evenwel, wat wilje geven?
Eene gulden, en meer niet; Want men moet niet al te kostlick leven.
Nou, ouwe Kennis, biedt te deegh. Neen, ick ben al binne mee.
Dat weet ick niet; segje dat? ick gae niet van me stee
(645) Soo je me niet verlies en biedt. Ja wel, wat heb ick te segghen?
Elck moet sijn eyghe reeckeningh maecken, soo niet, soo laet ickse leggen.
Hoeje wilt Vaer: maer evewel, legter noch een schellingh op.
Neen ick toch niet. Wats, vaerter wel mee. Ken mag niet langer staen sitten as de gierige Fop.
Ick prijstje mee. Daer hebje oock gelijck in, sey Piet Gijsen,
(650) En hy wist Moer Leenders mit een vinger an sen bil te wijsen.
Onbeschaemde Luy hebbent derden-deel van de Werelt altijdt.
Foey, foey, Wouter, sey Geurtje, maeck me die ongheschicktheydt quyt
Soo haest ast meugelick is, selje Vaer, gaet wat naerstigh te Kerck, en houje wat statigh,
Verkeert soo niet meer mit ’tVrouwvolck, wilje wel doen; se bennen al te quastigh en te gatigh,
(655) Te preuts, en te kostelijck: ’tis hier om een roompje, daer in de wijn,
En hoejet heft of legt, de jeughdige Meysjes willen vrolijck zijn.
[p. 22]
Daerom seg ick, dat goore Goet maecktet hooft vol, en de beurs leegh.
’Tis noch niet langh e leen dat Dirredomdeyne van een leelicke Vryer een paersse keurs kreegh,
Om dat sy heur oxhooft tot sijn swickje wat e lient hadt. Wat denckje van dat spul?
(660) Is ongse Jaep Louwe dan dubbelt geck? of is hy dul?
Neen, neen, ’tsel wel gaen mit heur beyen: daer is niet teugen te doen, as de Panlicksters maer willen.
Denckt dan eens, of sulcke Slaghers altijts onnoosele Schaepjes villen?
Noch prijs ick Allert Selde-moe, die loopt wel aers op de jacht;
Hy heyter soo veul op sen hant as hy wil: nou staet Femmetje Licht-kous hem en wacht,
(665) En dan swarte Kaet; nou lichte Madeleen, en dan Anne kloots,
Wat doetet, hy belooftse wat, en se wete wel dat hy is wat goedt stoots,
Maer hy is oock soo slim dat hyse niet veul van sen proeven geeft.
Ick prijst de Knecht: Hy is dubbelt kael die niet te beloven heeft.
Wel, wel, dat hy by sen eyge Bely bleef, sou dat niet beter voegen?
(670) Ja toch. Wat sou me seggen: Voor een aer te sloven en te ploegen,
Dat en sou me seper niet an staen. En, alst al e seyt is, datjet weet,
Daer is Bouwe Goet-hart, die heyt die spijtighe Neel van den hoofde totte voete verkleet.
Een mensch sen sinlickheyt is sen Hemelrijck, dat moet je weten.
Dat sey Bartel oock, en hy had wel dapper sen Wijf e smeten
(675) Om datsem niet had wacker e maeckt doen hy droomde van een aer,
En, och Heer, heur eygen hooft dat woegh as loot soo swaer!
Jy meugt op-passen, seyd’ hy, jou Pry, daer wat te vegen is;
Je letter wel op, as het juyst mit mijn niet te degen is:
Dan wiljer altijdt an, en dan segje: Bartel, laetme begaen,
(680) Ick selt wel make, wees jy slechs te vreen, dat de saken wel staen.
Hola! ’tKint dat krijt, hier Vodde-moer, wiegtet wat, selje.
Sussenoore kinnetje, mortje sel papje koke. Stil Trijn, waerom belje?
Susje was daer al weer in slaep, en’t askat maektet wacker mit een set.
Meyt, datje op de feytels, op de swachtels, en op de lueren wat let,
(685) Me dunckt dat onse Klaertje-buer wil in kraem kommen.
Seper, ick dochtet wel Vrouw, mit dat ick hoorden heur naem nommen.
Doet de deur eens op, Maey, hoorje niet datter een mit vuysten staet an en stoot?
Wel Vrou, ick gae. Wie wilder in wesen? Och, doet op, ’tis Vrouwe-noot.
[p. 23]
Wel, wel, ick hoorje wel daer, ick kom stracx. Goeden avont al ’tsamen.
(690) Hoe isset hier al gestelt? Wel, Buer-wijf, wilje kramen?
Ick dochtet seper wel: maer ’tsel wel gaen, houd goe moet.
Isser al by de werck de sluyt-doeck, de feytels, en het kinder-goet?
Och jae, al by de werck. Dats dan wel. Nou meughje wel een pintje wijn met soffraen opt vier setten.
Me dunckt de kraen die leckt, daer moet umment op het bier letten.
(695) Dat sel wel gaen, seyt Elsje-moer. Hier, vat an, wacker as een Wijf.
Hier jy Tanneke en Anneke, houdt de Vrouw an elcke zy daer wat bequaemelijck, en stijf.
Jae wel Klaertje, wat sel ick seggen? ’t Schijnt het moet sen tijt hebben.
Och, ick miende dat icker al deur was, ick soume seper verblijt hebben,
Maer ’tis noch ver van lagchen. Neen, ’tis niet: weerdje as een Wijf. Sie daer, dats een meyt as een Reus!
(700) Op een deuyt haer moertjes aensicht, en Vaertjes eygen neus.
Waer is nu de Kraem-heer? is hy al weer tot de Waert in die drie Bullen?
Altijts is hy oock uyt asser wat is te lick-potten en te smullen.
Gaet heen meyt haeltem ’thuys, en segt mijn eygen Teun
Dat ick hem veel gelucks wensch mit sen vier-gelipte Seun;
(705) Nou Buyrtjes, maeckje vrolijck, we sellent een reys versoeten:
Och Kraem-vrou, ’tis dubbel ondieft, en ’tis oock niet noodeloos dattewe hier zijn moeten.
Maer, ist meugelick! wat heyt die jonghe Vrouw daer oock een swaren arrebeyt e hadt.
Men soudt niet looven, had icket niet e sien, ja niet een inde Stadt
Die ’tsoo bang valt as Klaertje: men magt wel seggen, ’tzijn goe peertjes asse geplockt zijn,
(710) Dat meugje noch wel eens kosen, ten selder seper niet mee gejockt zijn.
Wat heytse jongs Vrouw? Een Seun mit vier lippen. ’Tis soo goet as een Meyt.
Ey Volckje, geef men een stickjen om gooswil, wilje? Godt helpje daer. ’Tis wel e seyt;
Maer Schamel-luy hoorent noo. Wie sou oock langher wille beed’len:
Ten deugt niet een beet meer, alle goede dingen gaen of: zijn’t Burgers, of Eed’len,
(715) Elck wortet geve moe; ’tis quaet genog datme schult betaelt, seyt Klaes:
Me moet de luy al vry wat op heur hacke sitten, eer me gelt krijgt Baes.
Se zijn wat vergeetachtigh, datjet weet; maer isser wat t’ontfangen,
Elck is dan eve gaeu van memory, met grijpende handen, en treckende wangen.
[p. 24]
Dan ist, Ha Monsieur, este vous la? je suis vostre treshumble Serviteur,
(720) Comman portez vous? Soo je sien meugt: kom veegt dit eensjes deur,
Nou benje betaelt, doeje niet? En daer valt niet te klagen.
Ja, ja, gae jy maer heen, Adieu, de beenen moete je dragen.
Hoe quaet benne de luy as men heur gelt eyst mit een vriendelicke mont,
Sen dencken niet, dat een mensch sen beurs sommels is ongesont.
(725) Maer wat segje togh, isse sieck? dats niet goet. Arme Niesje nicht!
Ick moeter gaen. Wilje mee? houdme vast, aers ick verliesje licht:
Laet ons beyegaer wat an-stappen, eer den avont komt an.
Ick heb daer een Kint helpen halen uytte kool, hier tot onse An:
Me man sel seper soo kijven as een Schevelingsse Vis-teeff: gut hy ken soo, gants felten!
(730) As sen hooft niet wel en staet, sie daer, soo rijdt de Duyvel op stelten.
Trouwens hy heyter altemet gelijck in, en daerom swijgh ick wat stil:
Ick en sie trouwens soo naeuw niet, al kack ick deur een bril:
Daerom vreest men man oock voor een ongelock; maer, datjet weet, ick en sel in gien twie slooten gelijck loopen.
’Tis misselick waer het beurt dattet zeyl scheurt; ’tbest moetmen hopen.
(735) Maer evewel Nichje, loop so niet, daer mocht licht een bulleback* staen,
En dan wast heel end’al, asje doot waert, mitje leven e daen:
Je moet wat voor je sien, daer mocht licht een doorn in je kous steken.
Ja, ja, ’tsel wel gaen mit de Bruyt, ick hebse al wel te degen onder heur bruyn oogjes bekeken:
Maer den Bruygom heyt een baert as een Kint van drie daghe, Moer,
(740) En dan seggense noch dat hy verstangt heyt as een sinneloose Boer.
Trouwens de nieuw backe man selt wel klaren, al is hy wat swacklick.
Onse Flip viel daer lestent van de trap, en hy sey, het spoet wel, maer ’tvalt wat ongemacklick.
De man hadder gelijck in, sey Steven. Ick sout oock soo verstaen.
Neen, neen, hy is soo slecht niet, hy heyt sen dinghen al wel e daen:
(745) Daer bennender wel duysent die dat niet nae doen souwe willen.
Maer saghje wel hoe lest zijn blaeuwe Doffers op Wouters Til villen?
Kip, ick hebje, speulden hy, dat is nou wel tien stuyvers rantsoen.
Ick vraegher niet na, seyd’ hy, al souket alle daegs doen.
Ist meugelick? ick hoor wel, de Duyve-melckers letten op heur sticken.
(750) Se benne seper wel gaeuw dieder op uyt gaen om de Luy te verklicken.
Ja, ja, ’tist volckje dat Judas nae-liet, seyt onse vrome Ziel van Delft.
’Tis waer mijn Sallempje, seyt Jutje, al eetje soo garen Elft;
Je meugt wel wat aers oock, al was het ongebeuckte Stock-vis.
Maer segh eens, jy Jannetje, weetje niet hoe laet dattet aen de klock is?
[p. 25]
(755) ’k Sou eens tot Flip de Biersteker gaen, en proeven daer een half Vat.
Ho! ho! daer selje welkom wesen by sen Wijf, brengje maer wat.
Want heur Man, dien goen Bloet, presenteert Jan Alleman te borgen;
Hy weet van gien kommer, die hum schuldigh zijn, die laet hy sorgen,
Hy vint gien bien in de beulingh, ’tis hum wel hoe’t gaet,
(760) En ondertussen maken de Kalsters sen rekeningh by de straet.
Dat loopt in’t lest op een tapjen uyt seggense; maer wat sel hy uythangen?
De vette leere Oly-koeck? of de twie houte vyer-tangen?
Neen, dat niet: laet hy uytsteken d’uyt-geraeffelde Kous sonder been,
Of de gescheurde Pispot, of de verslete Rock van morssige Leen.
(765) Wel mienje dan dat hy jonge Duyfjes op solder sou houwen?
Neen hy, Lijsje Kladde-botters, dat moet hy niet late, neen hy trouwen;
Want hy ken gien ambocht, en het staet lelijck dat me schooyt.
Laet hum dan liever een tapjen op setten, so wort hy licht binnens jaers kael of berooyt.
Men twijffelt aers te langh as men is tussent hangen en worgen,
(770) Asset doch ummers niet locken en wil, alsoo lief nou kael as morgen;
Hoe ment sommels lichter schikt, hoe me mackelicker raeckt an de kost,
En hy isser oock wel an, die van dat ydele borgen en sorgen is verlost.
Heyntje Quist-goet daerom seyt: Tisser gien tijdt nae om eerlick huys te houwen.
Alle dingh valt nou te kostlick om een jonck-wijf te trouwen,
(775) En daer mee eerlick en deugdigh te slijten sen tijdt.
Neen, neen, watje nou doet, hebje te veul deugts, maekje een deel quijt.
Hey, hey, wat valter al te kakelen, en alle man te bedisselen?
Om dat de Luy altemet niet kleyn gelts genog en hebben om te wisselen,
En tot het groote gelt niet gereet zijn om te dragen, of te leggen in de kas,
(780) Soo hebbenset altijdt e daen. En al sit Joris tussen twie stoelen in d’as,
Dat en roert jou niet Pleun, verstaeje dat wel, jy en kent hum ummers niet helpen:
Maer let eens op je jongste Seun, die is daer soo e quetst, sie daer, het bloet is niet te stelpen.
Loop heen al je beest om Meester Joost, dat hy strick stracks komt, want hy is de beste van’t Lant,
Daer is oock niet eene Scharre-bier die hem by-komt in’t verstant;
(785) Igut, hy ken so meesteren, hy sout de Quacksalvers wel te raen geven,
Jae hy soudt de Luy wel doen an-kijcken twijl datse daer staen bleven:
Krijgen de Meysjes een dick geswel, hy weetet daedlick op staende voet
Van waer dattet komt, en wat dattet is, en waer dat het seer doet:
Hy verstaet hem te lydigh op de kruyen, trots al d’Aptekers die driakel te koop hebben,
[p. 26]
(790) En hy is oock, ast te pas komt, een Docktoor, om die te helpen die de loop hebben,
Giement sijns gelijck. Daer wasser nou lestent een so mit de loop e quelt dat hy alle daegs liep van d’eene kroft in d’aer,
’Twas mit hum e stelt as een loopent viertje; dan was hy hier, en dan was hy daer.
Klaes Koene sen Vaer, die klaegdent hum. Ick weeter raet toe (seyd hy) ’ksel de salf mit wat serjuys mengen:
Maer dit moetje weten, je moet je Seun by mijn eerst tuys brengen.
(795) Klaes Koene die doetet. Doe stelde meester Joost sen kunst in’t werck:
Hy kreegh daer vijf Knechts, niet siecklick maer gesont en sterck,
Die brochtent Seuntjen in’t Tucht-huys, en se lieten hum daer sitten.
Was dat niet mooy van de loop e holpen. Wel hoe, sey Krijn, wat spul is ditte?
Doet hy dat op die menier? soo heyt hy dat seper goet te doen:
(800) Ick docht in’t eerst dat hy hem de seep altemael van after uyt tapten, en lieten dan voort legge bloen.
Maer ist meugelick! is dat Barbiers werck? Wel ja, ’tis wel e schoren.
Soo moet ment klaren, maetje, d’een van after, en d’aer van voren.
Jemeny meutje, hoe weten de meesters oock te legghen een pleyster op de wont!
Daer is ongse Willeboort, die is sieck; maer dat hy een volle beurs mit gout vont
(805) Hy was daedlick soo hups en fijn as een Vis in’t water:
Maer wat doetet? hy houdt twie Katten, en hy is selfs de Kater:
Dat valt hem wat kostelick en moeyelick weetje wel, teugens jou e seyt.
Nou lestent vocht hy mit heur, en hy hadse mit een set onder e leyt.
Wel, heyt hy gien schaemt, dat hy doet sulcke onhebbelicke dingen?
(810) Dattet de Liedsangers wisten, se souwender op de brugghens liedjes of singen.
’tMoet dan seper wel een ongeschikt mens wesen die in de Kerck spoegt, en in de Preeck-stoel kackt.
Trouwens, wie kent beteren, ast een mensch by de Luy soo schielick ontsackt.
Wel, wel, mooy huys e houwen, de pis-pot op’t Tresoor, en de braetpan in’t kack-huys.
’Tisser heel puntig tot Fijtje Lijsbets: want komje in heur back-huys,
(815) Daer isset gestelt offer een Swijn vijf of ses thuys leyen: men treedter op de vijgen,
Die men op het Langht, by de Boeren wel voor niemendal sou krijghen.
[p. 27]
Daer speultmen, wie lust, die plockt, soo niet, soo laetet staen.
Maer, wat ick segge sou: is dat niet Pied Snadse die komt daer gaen?
Wel ja, men duncktet. Ist meughelick? durft hy mit sulcken grooten neus gaen wandelen?
(820) Wats! ick wouse liever wegh leggen, of by tijts, eert te laet is, an d’eene Boer of d’aer verhandelen.
’Tis wel e seyt Knelis: maer dat hy sen neus gingh legghen in sen Kas,
De mot souwer in kommen, weetje dat wel? en dan dochtse ummers niet een bras:
Sy is seper daer goet genoech toe om in regen en wint te loopen:
Dat hy een ander wou hebben, hy souse om gien schelling kenne koopen:
(825) Neen, hy is wel wijser. maer hoe praetje, as een Munnick in’t hoeckje van den haert!
Weetje wel dat onse Symen Ruyter is, al sit hy weynigh te paert?
Neen ick toch niet. Onse Kodrus heyt daer een Merry e koft, men souwer Kinders mee school brengen,
’Tis soo langh van lijf, en soo onbeschoft, even als de mool-Krengen;
Hy mient’er warendigh te Vastenavent mee te gaen trecken de Gans,
(830) En maeckent heel mooy en ondieft toe, mit een groene pallem-krans,
En hier ongse Griet Piet Meesen die wil hy daer after op setten.
Maer ey lieve siet eens, wat mag onse pruylende en huylende Fop letten?
Wil hy mee ryen denck ick? Och ja, dats voorseper ’tselfde spul.
Mallen Kluyf-bout as hy is, wort hy sot? of wort hy dul?
(835) Ja wel Lijsbet, wat sel ick segghen, ick sou de Knecht wel licht ghelijck gheven.
Armen Bloet gaet oock altijt te voet: ’twags noch onlangs dat sen voeten hum van den dijck dreven,
Soetjes quam hy an gaen, en hy hiel sen gesegende oogjes toe
Om dat de son soo heet scheen, en eer hy om laegh was, soo was hy dat beuytelen al moe.
Ick looft wel, dat souwe wel seuve Luy segghen, wel verstaende as het wisten.
(840) Numment behoefter oock om een haver-stroo, of om een lege eyer-dop veul te twisten.
De minste vree best, seyt Tomis, want van de gherustigheyt komt niet,
En isser een questy, die dan of e maeckt, soo valter wat ten beste, likje siet.
Des ’swinters as het vriest de bier-kost verdient, dat is al vroom e wonnen.
Daer is onse Griet, die heyt van daeegh maer eene klos gaeren e sponnen.
[p. 28]
(845) Wat dunckje, magt bestaen? sie daer, de meyssens en deugen langer niet meer,
Veel huyrs te bedingen, en weynig werks te doen, dat is nou gien oneer.
Dus doende sou een mens een Kalis worden sonder om-kijcken.
Al komt onse Aerjaentje Lijsbets nou dus preuts uyt-strijcken,
Sy is seper daerom de rijckste niet van de Stadt,
(850) Ick heb den tijt wel e leeft datse seper soo veel niet en hadt.
Ja, ick looft wel, en dat meugje noch wel tien-mael seggen.
Daer is Loutjes suster oock, die moet alle morghens haer heete weggen
Al souwer ’smiddags niet een beet meer as niemendal op tafel staen.
Hier, jy Kinderen, wie selder voor mijn om een leckere gesuyckerde Wafel gaen?
(855) Icke Meutje. Wel gaet wat haestig heen, en komt langssem weerom.
Ey siet eens, hoe sit onse Maey de Kakelaerster nou dus stom?
Heytse een qua dobbel gehadt, of heytse gien gelt om te betalen?
Trouwens, daer en behoeft oock alle man niet op te smalen:
Asse mijn voldoet en betaelt, soo ben ick mit heur wel te vreen:
(860) Maer dat is nou eve veul, ick gaeder eens heen;
Want, tegens jou e seyt, ick ben verlegen om een deel kruyssen,
Daerom gae icker na toe, en miender lustigh teugen an te druyssen.
Nou, nou, ick selder om dencken, hoorje wel, hebt noch wat gedults.
Ja, ja, ’tis wel e seyt, maer hondert beloften en betalen geen onsse schults.
(865) Je sel me voldoen op staende voet, sie daer, dat seg ickje sonder jock,
Of je moet me strick stracks te pant geven jou Paes-daegsse Rock.
Ist meugelick Dingetje? een rijck Wijf dieder een hadde:
Je swelt by get van quaetheyt soo dick as een fenijnige Padde,
Je mont die schuymt as seep-sop: benje genochtent verkeert op e staen?
(870) Of heyt je man jou in slaep e stoort, en ongesoent heen late gaen?
Neen hy, sticke vleys, neen hy: geckje met de butter? wat selt wesen?
Je selt morgen de Boo hebben, dat sweer ickje, die selje wat voor-lesen.
Ja, ja, laet hem kommen, daer niet en is verliest de Keyser sen recht.
’Tis te mal om af te kallen, en te mooy om te swijghen, watje doch segt!
(875) Nou, nou, ’tstaet soo kluchtig dat de Luy mekaer soo verbobbesacken:
Deeltet scheel, of laet den Backer teuge morgen een eyer-koeck backen,
En noodme daer op te gast, hebjet hart? ’tsel wel gaen mittet krackeel.
Dat loof ick wel Stijntje, dat hebje wel niet, hadje maer wat veel,
Je soudt niet qualick toe kommen; maer ick loof dattet jou sel missen.
(880) Ja soo! soo heb icker den brus of jou hittigen brant te slissen:
Numment doet gare wat om niet, ’tis al om baet en voordeel uyt.
Daer is Lijsbet Leffers, die koft deus daegh om een schellingh een heele kabbeljauws-kuyt,
[p. 29]
En se maeckten heur man wat wijs, om niet te kijven of te graeuwen.
Heer man (seyse) wat koop men oock goet koop soo veul duysent onghebore kabbeljauwen,
(885) Niet waer Lijfje? Jae hartje, je hebt jou dingen wel e daen,
Je meugt wel meer om het middagh-mael soo te mart gaen.
Dat ick oock jou niet en hadde voor seper, ick was heel bedorven.
’Tis wel e beurt, datjet weet, dat de Luytjes storven
Eer se doot waren, wil ick seggen; maer se waren hartige sieck,
(890) Eerst warense gesont, en daer nae kranck, en op’t leste vry wat wieck.
Wat sou me doen? set de tafel an, ick sel terwijl de kuyt schuymen.
Legt de Kinders te bedt, of ick selse mitter haest hier uyt ruymen.
Ey vaertje, laetewe op blijven, we selle soo stil sitten as een muys.
Jae, gelijck die snachts doet, asse loopt scharrelen door’t heele huys
(895) Datter numment van slaepe ken, niet waer? voort, voort, of ick selje helpen:
De Bulleback die komt daer soo behanghen as Sint Jacop mit sen schelpen:
Sie daer, daer is hy. Beu! nou sel ickje hebbe, kom an byget,
Waer bennen hier de stoute Leckers die niet willen te bedt?
Langsse men hier, ick weeter raedt toe: Hier doese, hier moetje wesen:
(900) Hier jy Schoorstien-vegher, pas wat op, we sellen de Kabouters wel doen vresen,
Dat sweer ickje Schaeps-hooft. Ja so, dat’s wel, ’tontsag moeter zijn,
Of aers loopt Vaer en moer alle bey te vergheefs an de laage lijn,
En se trecke vast dattet hart kraeckt, sonder eens de wegh te korten.
Maer jy domme-kraft, weetje wel dat ons Varcken pist mit horten;
(905) Het heyt daer soo lang op schot e legen, en ’tis noch niet meer as lang, vet en dick.
Wel hoe woujet hebbe, segh een reys, jy lichte Jan Frick?
Ick wou het wel soo groot hebben as den Olifant van Rijswijck.
Jae, jae, je soect een groot Wijf mit een cleyne cous: Maer denct eens, wat is onse Tijs rijck!
Hy heyt daer nou dat moye Langht e coft van ongse Griet Jan teeuwe:
(910) Of hy’t juyst noch niet betaeldt heyt, dat behoefme niet luyt te schreeuwen.
Het sel wel uyt comme, denck ick, wie ’tKinnetje heyt e maeckt.
Daer is hy nou tot Huygh de Bier-vlieg onder ’tgeselschop e raeckt,
En daer heyt hy de meeste snap, sen mont blaest stijver dan sen aers-gat,
Hy romter geweldigh op, dat hy ongse Koen altemet by sen Laers vat,
(915) En smijt hem over de banck, swip swap, as een Vliegh in de seep.
Wel wat heb jyder mee te doen? hoe kijck jy daerom soo leep?
[p. 30]
Segh eens Louris Jaassen? Segh eens Kadrus van Vlaendren?
Maecktet hier niet te bont, of we hacken jou Duyve-Til an spaendren,
En koocken daer mossele mee, verstaeje dat wel? of sluytje gesicht:
(920) Al hadje deus daegh soo veel praets tjeugen men moertjes Nicht,
Hier en meugjet niet doen. Wel, waerom dat, jy grooten Snuyver?
Ben ick jou in de weegh? soo gaet heen, en geeft een stuyver,
Mit eere krijgh ick dan wat toebacks, om soo te spelen mit de roock.
Wel sellementen, wat is dat geraes voor een mensch een quelling, oock?
(925) Waer benje van daen, jy rechten Lanssert mitje kromme bienen?
Wat sel ick segge? van Amsterdam, mijn Heer, om u te dienen.
Ick wou datje hier oock al van daen waert, al sieje wat stuyrs.
Hoe segje dat so spijtigh Jonker? ’heb also lief wat soets dan wat suyrs.
Met een goedt woordt weet me Leeuwen en Beeren te dwingen:
(930) Ick en ben niet gewent sulcken vreemdt Liedjen te singen,
Al segje dat so leppig. Maer evewel ick gae; want ik bender pas te veul.
Ja, ja, loop jy heen slechts, en maeckt kennis mit de Beul,
Soo wordje noch wel Dief-leyer. En wilje noch wat langer staen prevelen,
So laet ickje van een Nachtegaels-veugel eens op setten je fijne ferwele knevelen.
(935) Wat een neus heyt hy nou, niet waer? as een Klappermans pieck.
Maer wat ick vrage sou, is onse Roelef Roelefse noch sieck?
Je mient sen beurs, denck ick, die heyt nou een jaer of twee heel kranck e legen,
En je weet wel, dat is een swaere sieckte; en daer die is, daer is niet te vegen
Dan de lege vlaer: Armen Sul, hy is te beknagen totten bien toe:
(940) Me ken wel dencke, hoe dat sulcke geldeloose Luy bennen te moe.
Ja maer, wat hum an gaet, hy weetet qualick goet te maken
Dat hy Brechje Barents nou lestent soo een barlaff schonk an bey heur kaken:
Heel Hollandt waegter of, ’tis alle daegs Buyrtjes kijck uyt,
Se kent heffe noch leggen, en se heyter gelijck in, die soete lieve Bruyt.
(945) Laeten wy ’tsamen of drincken, seyt hy altemet, en se wil niet die Snibbe.
Gien beter raet, as dat hyse eens lustigh steeckt onder heur korte ribbe.
Komtse daer van te sterven, soo selse doodt wesen asse niet meer en leeft.
Je dreygt den Onvervaerden, seyt Loutje, daer is weynigh Vrou-volck dat daer of beeft.
Jaep Louwe, dat is een man, die weetet mit sen Wijfje beter te passen.
(950) Ey, wat raesje! ’tsou een goelicke Jonghe wesen, was hy maer wat e wassen;
[p. 31]
Wat sou dien Henne-taster doen, hy is in sen verstant niet recht gesont,
Daerom en gaet hy oock niet vorder dan van de neus tot de mont.
Trouwens, hondert pont smeers van een Beesje van een jaer, dat sou te grof luyen.
Tut, tut, ten beschoeyt niet veul, een Ey op een kruy-wagen te kruyen.
(955) Noch prijs ick Mouris Leene, en Burgers-kint onsen Boer;
Die segghen: Een gerust hartjen is soo goet as een mantel op de schoer,
Want die wel te vreen is, die heytet altemael wat dat me ken bedencken.
Daerom, jy Hietje Droog-hart, kom hier, je moeter wat in schencken;
Daer leyt sulcken heete stien op men hart, dattet sisse sel as kout water op gloeyend’ stael.
(960) Wat roertet de Luy oock, al domineer ick lustigh, waer icket van daen hael.
’Tis wel, jy Plattert Janssen, je selt, soo doende, gien Huys van drie hoogte timmeren,
Maer drie Boomen selle jou genoech zijn, vrees ick, trouwens dats goet voor ’tschimmeren;
Je bent wat kranck van gesicht, en die mitte blintheyt is e quelt
Die is heel onbequaem om uyt te tellen een Rijckmans gelt.
(965) Wel Kinderen, hoe gaetet’er oock toe onder een deel godlose Kanunnicken,
De deugt in’t midden, sey Henckje-Vaer, en hy schickten hem tusschen* twie Munnicken.
Wat denckje Pier, had hy’t niet wel? ’twas op sen kopje juyst e treft.
Maer seg eens, waerom dat Fy mit heur man altijt so kijft en keft?
As sy hem begint an te vliegen, te krabbelen, te bijten, en te nijpen,
(970) Dan seyt hy, Soo jou Varcken, geefter lustigh wint after, soo klincken best de lulle-pijpen.
Hoe is een man oock e quelt mit een boose Kronjen, of een quaet Vel:
Die dan, soo doende, mit een out Wijf danst, is dat oock Kinder-spel?
Maer Symetje, segh een reys, sou jy wel heet yser kenne kaeuwen?
Ick loof neenje, ’tis onlijdelick, niet waer, sen hooft mit een gloeyende Ros-kam te kraeuwen.
(975) Hey, hey, dat is Jan malle-gecks praet. Weetje wel dattet haest sundag is in den Haegh,
Daer hebbense wel een heele weeck een spick-spelder nieuwen regen alle daegh.
Wat denckje van dat Volck? se hebbent lock; maer men weet wel waer van daen.
Stil, daer komt een van de Haegsse Joffers na de nieuwe snof an gaen;
Siet eens, hoe pronckse mit heur leege tas, en kralige braseletten!
(980) Sou mense niet wel op een Kermis in een Kraem meuge te pronck setten?
[p. 32*]
Ick denck wel ja; en ten sou oock niet qualick staen, datjet weet.
Maer siet hier eens, hier komt Fijtje Bouwens, die is wel aers e kleet,
Se heyt daer een halve paersse rok an, sie daer, mit drie ferweele boorde,
Mit een ongder-riem, en een sleutel-raecks, soo dick, men souser om vermoorde,
(985) Daer by een silvere quick om den hals, mit een beuling om heur gat,
En ick loof oock, datse een vaetje mit hunningh onder heur kleeren heyt, lickt dat.
Ey, ey, je maeckt de meyt beschaemt; se licht heur hemt op, en se deckt haer oogen.
Weg, weg, je bent Klootjes-volck, daer van de beste niet veel en dogen,
De mart is je verboon, je moet voort, al waert tegen jou danck.
(990) Siet, hoe kijckt onse Turf-tonster! sy is as een Moriaen soo blanck.
Wel waerom? deus daegh saghse as een salm die geroockt was:
Se gaf men lestent een snee dattet mes om ley, en ’twiert soo puntigh as een beulingh die ongekoockt was.
Och, hoe was ick in de ly! daer was niet een mens die me quam te hulp.
Wat woud’ ick doen? ick kroop vast al krimpende in men eygen schulp.
(995) Daer nae quam heur Snaer of heur Pees mijn an boort, hadje eens e hoort hoe die van men eerste Lief sprack!
Dat ick van beschaemtheydt ’thooft van Holofernes douden in Judics dief-sack,
En daer nae ginge we slapen, datte we ronckten as een Hongt.
Maer wilje wel geloven dat daerom men beurs nou minder weegt dan een pongt?
’Tis een ander dingh mit Leunis, hy verstaetem op Venns en Bachus Gilde:
(1000) Verlede Galpers-dag geleeck sen hooft wel een kop-stik van de Wilde,
Al wie hem op straet teuge quam, die moster laten haringh of kuyt,
Daerom hiet hy oock onder de miente-man Leunis de Guyt.
Is dat meugelick Saertje? wachtje voor de Luy die swijgen;
Se hebben ghemienelick twie aensichten, paerde-keutels zijn gheen vijgen.
(1005) Wel seper, hy is noch jong. Ja, hy dreegt de swachtel noch an de buyck;
Maer hy is geweldige slim, en soo hol as een lege kruyck.
Ast Hammetjen op is selt lichtelick mit hum wat beter wesen.
Maer daer is niet een Quak-salver die sen drooge lever ken genesen,
Dat ist quaetste. Noch prijs ick Gaeuwert, die weet waer op, en hoe;
(1010) As hy vry wat meer neemt as hem op’t alder-meeste comt toe.
’Tis jammer dattet diefachtigh staet, daer maer een eygen gunst is.
Dit doetet Jaepje, mits dattet by de Dieven selfs een aerdige Kunst is:
[p. 33*]
Al het goetje gemien speulense, so heb ick oock wat, anders blijf ik kael.
Maer die gelts genog heeft, die heyt den bras vande rijke Luy altemael.
(1015) En die het maegschop van dat Volckje kenne wil, die vraegtet de dievekippers.
Of letter selfs wat op; se gaen ghemienlick as een Bootsman, of op sen Schippers,
Mit een onder of-gesaegde broeck, mit teer en smeer bekladt:
Je seltse wel vinden op’t volle van de Mart, of in’t beste van de Stadt.
Somtijts bennense wel e kleet op sen monseurs, maer dat is ongemeen,
(1020) Of ’t most wesen datse vreesde voor de galgh; dat gaeter trouwens soo mee heen.
Die nou mettet vel van den armen Duyvel bekleedt is, ken die oock vry kommen?
Ja, soo wel as de kleyne Diefjes, men mag’er die al mee by nommen.
Wat segje daer? sel Jan op’t Stadt-huys gaen, nou in de pleyt-weeck?
Hy heyt seper wel e daen dat hy nae die mooye meyt keeck.
(1025) Want se verstaeter lijdigh wel op de neeringh van’t vissen,
En hy heyt langh een goet Veughelaer e weest, en leert hy heur dat me soo kent niet missen:
Soo drae is sen tuygje niet e stelt, of hy heytse stracx in’t Net,
Se meugen nou allebey vissen en veugelen, soo speulense strijck en set.
Daer ’tmes an beye zyen snijt, daer valt het Varcke wel te keelen:
(1030) Dat is d’oorsaeck dat de Varcke-slagers soo gare mooy weer spelen.
Je segt daer van spelen. Onse Jorde sit nou daer sen leste gelt en waegt,
Lock wel, raeck wel; wint hy’t, soo comt hy niet tuys voor het daeght.
Ick prijst hum mee, soo behoeft hy sen scheenen niet te stooten by donker.
Jae, jae, segje dat? is het sulcken voorsichtigen Joncker?
(1035) Dat had ick seper niet e looft dat hy sulcken Hoere-jager was by nacht.
Wel hey! de man is goet. Dat dient seper eeus uyt e lacht.
Jaegt hy de Hoeren wegh, soo sel hy niet langh heur Vrient blijven,
Ja, se sellen hum, waer dat hy komt, stracx uytten huys drijven:
Dat is weer het voordeel dat hy te verwachten heeft: is dat niet best?
(1040) Wat segje daer of, houdt hy seper soo suyver sen eyge Nest?
Dat had ick niet e looft dat hy soo wijs was onder’t mallen;
Nochtans sen broeck is onder of e saeght, ken daer’t verstandt niet uyt vallen?
Jae, praet jy wat, je voetjes zijn kout, steecktse wat by’t vier.
Avous me goe Maet, ick stae bekent voor een heele kan, of een half bier.
(1045) Wat brustet oock ons, late we lustigh slempen, mengen en plengen,
As het ghelt op is, meuge we onse Muyse-val in de Lommert brengen,
[p. 34*]
En verkoopen dan het briefjen, en seggen dattet is van een kostlik pant.
Dat hebje wel, al hebjet in gien sack, ’tis seper niet ghelanterfant,
Neen, je bent gaeu op je sticken, men soudt jou niet an seggen.
(1050) Koopje gien glas? ick denck wel neen: daer sel ick men hande wel van leggen:
Die soo de Luy uyt-suypt, die heyt al sops genoech e proeft.
Wt men schuyt, je bederft men vracht: wegh mit dat geboeft.
Alle dagh, alle dagh maeck jy’t as Eyeren die uyt-loopen;
Maer ick vrees van jouwent wegen, datjet eens so louter selt bekoopen
(1055) Dattet jou heuge sel. Sagh je nou lestent wel wat een pret
Dat Mees Jan Jape mit onse Kees Piete samen hadden in geset?
Willewe een kangsje? sey Mees. Ick ben te vreen sey Kees, soo moet ick gaen hier tot Klaes Hamer,
En koopen daer een mes; dat is toch mijn ouwe Kramer.
Hier jy, waer benje Koopman? hier moet ick men gelt maken quijt.
(1060) Hebje niet een hangdigh mesje dat wel steeckt en snijt?
Goet genogh, men goet hart. Sie daer, dat is keur van penssen,
Daer kenme mee steken of snyen, soo wel Boeren as Menssen.
’tKen goet en quaet doen, maer het weeter gans niet of;
Ick hebber wel beter, datjet weet, en oock van slechter stof.
(1065) Neen, sey Kees, het seltem soo wel doen. Hoe veel dat mesje? Vijf stuyvers, en dat een halve schellingh.
Het slechste is me goet genoegh: besteet me veul, ’tis maer quellingh.
Ick hebber den brus of, onse Mees is me soo veul niet waert.
Kom Maetje, eens an e peurt, late wy mekaer gaen helpen onder d’aert.
Ha daer, dat is een steeck op je ribbe, dattet mes om leyt; maer dat sel ick me niet bedancken.
(1070) Sie jy’t nou wel (sey Mouris) altijt sie je soo naeu op een stuyver of twie blancken:
Hadje nou een goet mes e hadt, de Man had jou e weest,
Jou Geck as je bent! want voor dat om-leggen heb ick wel e vreest.
Het best’ is best koop, men magt seper wel seggen,
Trouwens, ast eens weer beurt, meugje jou saken beter an-leggen.
(1075) Wilje nou wel doen, soo gaet samen om een pintien mit je twien;
Want as me malkaer soo mient seper, soo dient elck wel allien.
Smijtet mes ongder den hoop, misschien selt ons Padder-vildertjen wel op rapen,
’Tis maer drie stuyvers an schae, je behoefter niet eens ongerust om te slapen:
Het comt noch beter, dan of je dede gelijck Jan Schoft,
(1080) Die, om de sinlickheyt, een porsseleyne Schuttel van veertig gulde coft,
[p. 35*]
Hy miende tuys daer mee te proncken, en hy had een straet of twie gegaen,
Daer lagh den brus an vijf-en-twintigh sticken: had hy doe sen dinghen niet wel e daen?
Wat isser tegen te doen? Die sen gelt wil verleuren of vermallen,
Die gaet heen, en koopt porsseleyn, maer laetet stracx vallen.
(1085) Stil eens, wat hoor ick voor geschreeu? of ist maer gespreeck dat?
Hier hebje den Amsterdamschen Bree e e e e e e e e e e e e e e e eeck wat!
Waer benje nou, jy achteloose Wijven, of Meyssens sonder besweuy?
Waer benje nou jy Asse-vijsters, die tottet schuyren bent veul te leuy?
Waer is nou je gebroke goetje? lang me daer de sticken,
(1090) Ick selje dat wel haest op sen elvendortigste an mekaer beschicken,
Dat beloof ickje: die blint is en selt niet sien dattet gebroken heyt e weest:
Want ick maeck het soo dicht as een seeff: Item ’tgeneest.
Ick segh, daer een korsel hooft die gare wat an sticke smijt, in huys is,
Dattet goetje daer wel te pas comt, hoewel’t voor mijn geen cruys is.
(1095) Wat segje Trijntje Belys, ken men’t niet wel doen mit een houte back?
Neen, ick heb den hooy van al dat malle sinlick ongemack:
De veelheyt van porsseleyn of glas is maer sorgh in’t huys, en ’tmagh wel minder wesen:
Heytme niet veul goets, men behoeft voor een groot verlies niet te vresen,
Niet waer jy Teeuwis? Ick sel jae seggen, ’thelpt soo veul ast magh.
(1100) Maer dat had ick haest verghete, Meyt: veegt men eens af dat spinne-ragh,
Weest wat sinlick. Je moet oock de Kas mit een droge lap wat wrijven,
Hier sel een School-meester flusjes te gast kommen, die ken lesen noch schrijven:
Ick sou men jongste Seun by hem besteen, om dattet de Vaer begheert,
Hy ken niet een A voor een B, en hy heyt lang by een goet meester e leert.
(1105) Men man die seyt, en hy seyt wel: Ken hy niet leeren by een Meester die veul wonders bedrijve can,
Soo moet men hem brengen by een School-meester die lesen noch schrijven can.
Hey! hey! een gecke Vaer, en een malle Moer, zijn dat oock twee Sotten?
Neen toch niet. Datme dat geleerde Luy sey, se souwender mee spotten.
Leert goet duyts, souwense seggen, en comt dan by de Luy te Kerck.
(1110) Die oock een Slecht-hooft altijts berispe sou, men had staeg wel werck.
Ja, ja, ick hoor wel dat een out Besje langer dan een dagh leeft.
Dieder een soen of hebbe wil, die maeckt dat hyse geen slagh geeft.
Dat sweer ickje Teeuw. Het sieter al wat donderachtigh uyt, niet waer,
As men een boos wijf wat ofsmeert, en sleepse langs de vloer by’t haer.
[p. 36*]
(1115) Alle dingh mit vrientschop, sey Govert, en hy nam de Eyeren vast uyt sen Buyr-mans hoender-nest.
Nou, nou, de tijdt moet e cort wesen: je siet wel, de Luytjes doender best,
Wat wilje van heur hebben? Gae jy maer heen, ick segje bescheyelik allegaer goeden dagh,
En ick wenschje al vry wat meer ghelts as inje beurs voor dese-mael magh,
Neemter oock tijdts ghenoegh toe om Kap en Keuvel te verteeren mit de Pijpers en Vedelaers,
(1120) Soo meughje leven as Heeren en Prinssen, en sterven as Bedelaers.

Dum vitant Stulti vitia, in contraria currunt.

[p. 1]

I. BURGHOORNS

Tweede Deel

Van sijn klucht-hoofdige

Snorre-pijpen, Quacken,

en Quinck-slagen.

Springende van den Os op den Esel.

Geen Mensch soo hoogh geleert, of sneegh, of spits van sinnen
Of daer soo schuylt somtijts wel licht een Geckje binnen.

[Vignet: twee afbeeldingen van zegewagens,
de bovenste van Saturnus en de onderste van de maan]

Wt-ghegeven tot verlichtingh van de schijn-heylighe
Swaer-hoofden, ende tot op-weckingh vande nieusgierige Geest-beminners.

[p. 2: blanco]
[p. 3]

GEESTIGE LESERS,

LAET my toe (met verlof) dat ick bespottelijcke dingen voor den dagh breng. Ick hebbe (gelooft’et) met een kittelachtighe milt, naer het uyt-gheven van mijn eerste Deel der Snorre-pijpen menigmael my selfs ingebeelt, dat de schijn-wijse Sults-hoofden my met een handt vol hooys souden moghen twee of drie buylen voor ’thooft werpen, of dat de wind-breeckende Haireklievers my mogelijck den Broeck souden doen ront staen; Maer neen, ick leeff noch, soo langh als ’t den Hemel my gunt; Doch ’ten is geen wonder. Ick speel, een mijl voor een pijl, maeckt een kloeck Soldaet. Ick houde my, soo veel ick magh, al schietende buyten schoots; Want, die hem van den honigh houdt, en wert van de Vlieghen niet bescheten. Dit wetende, heb ick niet te min my verstout met dit tweede Deel (als het ghene daer noch op volgen moest) soo los en kluchtigh voor te stellen, even als my de Tijdt ende de Pen heeft toe-ghelaten. ’Tis waer, datter wel scherper mocht zijn, om de herssenen der halve Suygelinghen wat te suyveren; maer als’er dan [p. 4] een slimme Vos (die geen kettery in die suyvere Poësy lijden en magh) yewers uyt een Amsterdamsch Hol te voorschijn quam: Wat soude my te doen staen? waer soud’ ick vluchten? Ick mocht blijven daer ick was, of gaen daer’t my te pas quam, en houden mijn Hoenderkooy voor Reyntje ghesloten. Hy, weynigh reden hebbende om mijn ongewoonlijcke manier van schryven te berispen, kan my evenwel (als hy hem recht bedenckt) niet hatigh zijn; want

Eligat aequalem prudens sibi quisque sodalem.

De Reden spreeckt selfs, dat oock de malligheyt haer bevalligheyt heeft, voor-al in desen veegelijcken tijdt der Poëten. Wert’er altemet een mengel-moes ghemaeckt van geckelijcke wetenschap en wijse sotheyt, men kan’t by gelegentheyt voor goet achten. Watter af is, ick weet, als of ’t my gheseydt waer, dat Jubbe Sots-kop met sijn Wijff, en Lubbert Langh-lijff met sijn By-slaep, hier om eens hartigh sullen grynebecken; maer dat’s geen noodt, de beste van u allen, Lesers, kies ick tot een voor-sprekende Beschermer van mijn Quacken en Quinck-slaghen. Ick leef anders wel getroost, en sal wisselijck een oudt Man werden, indien ick hondert jaren beleeff; doch alles naer de beliefte van den Almogenden Heerscher. Ondertusschen blijff ick een toegenegen Vrient van alle begaefde Zielen die de Deugdt omhelsen, de Wijsheyt beminnen ende de Sotheyt bespotten.

Isaac Burghoorn.

[p. 5]

Klucht-hoofdige Snorre-pijpen, Quacken,
en Quinck-slagen.

Maer, is’t oock meugelijck! al weer an gien deegh! de Muys in de meel-pot, het Katje by’t Visje,
De Honden by de Worst, de Vloon inde Naey-korf, och sinnen, ick misje:
Alle daegs werck, nimmer ghedaen, sey Goossen, en hy sagh een Reden-wijckers Juweel.
Dat is goet (sey Maerten) al quamper wat veel
(5) ’Twaer niet dan te beter, soo mocht die malle lompery wat af-gaen,
En dan sou de rechte Dicht-kunst, so droevigh niet op het Graf staen.
Daerom speeltmen al sonder Naem, so weten de Luy niet wie ick ben:
En soo doende, wat men met de mont niet seggen en wil, dat schrijft men met de pen;
’Tis hier een vry Landt, alle man eve wijs, en hoe gecker, hoe stouter,
(10) Hier rijmter een weytsen Overvlieger, en daer een vreemde Kabouter,
Hier een blaeu-harige Veenpuyt, en daer een Mossel-mannetje uyt zee,
Hier een blaeuwe Wortel-teeff, en daer een Leer-kint van A en van B,
Hier een druyp-neusigen Apostel-eter, en daer een qua-taligen Kladder,
Hier een domme Doctor, en daer een lichten Af-klimmer van Jacobs Ladder:
(15) Hier een Mal-kop sonder geest, en daer een Geuse-bagijn,
Somma, Gijs en Lijs hebben een poppetje, maer elck prijst het sijn’:
Het schrijfter en wrijfter elck om prijs, jae al watter lepel of pan lickt,
En yder een meent dat hy’t op het beste voor alle man schickt.
Hoe soo, (sey Melis) komter dan al weer wat nieus uyt de Pers?
(20) Och jae, Quackjes genoegh, en allegaer als een Eytje soo vers.
En daer worden al vast de Boecke-binders rijck mee, en se laten’t de Druckers an sien;
Elck blad een dubbeltje, dats’t minste, so men hoort van yder man bien:
Se meugen’t niet minder doen; den druck valt te kost’lijck as je weet.
Wat een struyf, men vint licht een Knoeyer daer men’t werck besteet.
[p. 6]
(25) Ten komt so naeu niet, als men’t maer qualijck lesen kan, en al scheeltet an een deel letters of spellingh,
’Tsal eve veel doen, al te curieus wesen brengt maer harte-quellingh:
Bot wegh, en daer mee gedaen, de saeck en lijdt geen last,
Of men juyst soo op de bequaemheyt van’t wel-drucken niet en past,
De Boeck-slickers makender al eve veel gelts of, al souder ’t gheleerde Volck om krackeelen:
(30) En valter wat te straffen, soo meugense ten minsten wat mee deelen:
Doch’ ten is gien noot al sittense somtijts tusschen twie stoelen in d’as,
En waerom niet, de schoone gelegentheyt komt in de reden pas.
Maer, watje segt, jy Knelis, souwen die Maets soo karigh en soo suynigh wesen?
Dat en geloof ick ummers niet; so moetmense dan haestigh genesen.
(35) Gierigheydt en slordigheydt dat zijn quae sieckten sonder hooft-pijn, datjet weet:
En daer uyt spruyt de kancker, die gemienlick heur Meesters doot eet.
Ey siet doch eens onse Blaeuwe-boekjes Vrient op sen Neus kijcken!
De groey isser in, en daerom gaet hy nou als een wilde Geus strijcken.
Pasquillen by dosijnen die vliegen deur sen Winckel als kaff:
(40) En verneemter de Schout eens na, so ist, men Heer ick weeter niet af,
Gaet by de Druckers, die’t sonder Naem aen ons dagelijcx senden.
En soo speelt men al met een slimmigheyt als-kacks den Onbekenden.
Trouwens, ’tis waer dat hyder niet van en weet, ick geef hem gelijck;
Met de waerheyt te seggen, en met wel te doen, wort niemant rijck.
(45) ’Tis wel meer gebeurt dat sommige juyst geen moeders tael verstonden
En op’t lest haddense gelts genoeg om te stillen het blaffen der Honden.
Geluckige Dwasen hebben geen wijsheyt van doen, men magh’t wel seggen onder de Luy.
Nou, als segh ick het selfs, hy en sel men daerom gien Vyant wesen, om dat ick hem op de krakende Wagen kruy.
Sy sel wel voort gaen, laet hy de kap wat vast op sen hooft setten, men sal hem niet kennen;
(50) Sommighe Luy en sullen niet weten datter sulcke Wlespieghels in’t Landt bennen.
De gaeuwigheyt is een deugt, al voegtet niet, die menigh quam te pas
Als hy soo naeuw niet op sen selven sagh, of maer half deugend’ was.
Maer Joris! hoe meugje so quaet wesen op voorsichtige Schalcken?
Wel hoe! ick en doe niet, als sagh ickse soo steyl vliegen als Valcken:
(55) Geen vogel en quamper soo hoogh, of hy daelde wel weer om laegh;
Het Radt van avonturen, weetje wel, dat draeyt om end’ om alle daeg.
[p. 7]
Dat sey onse malle Griet oock, en sy hoopten op een beter,
Droncke Joost quam t’huys. ’kHietje welkom, seyse, en hy smeet’er.
Doch dat gaet’er soo mee heen; daerom staet’et jou niet wel an,
(60) Swijgt stil, en houdje mondt, let op het spel, maer blijft’er van.
Maer jy Kosijn van kennis wegen, hoe kan men sijn selven soo my’en?
En als men alle mans sin gingh doen, hoe sou men wat bedy’en?
Al ploegde men alle daegs seve morghen lands, en dat men sweeten als een Das,
Het sou ons niet helpen, want onse spillen leggen heel in d’as:
(65) Wy arme Kalissen waren rijck genoeg, kosten wy ons gelt wat potten:
Maer als men daer van spreeckt, begint Fockert met ons te spotten:
Mosselen wil mee Vis wesen, sey hy, al eveleens of wy tot Bedelaers waren gemaeckt,
En dattet ons al wel is, als men soo wat schraeltjes an de kost raeckt.
Geeftet dan gien reden, denckje, dattet hooft soo lijdigh op de loop is,
(70) Om dattet edele mensse-vleys nou so veyl, en so goet koop is?
Daer is ’t half-nuchtere Kalfs-vleys dat gelt wel vier stuvers het pont.
En als’t al e seyt moet wesen, de Bloet-suygers maken’t wat te bont.
Je seyde daer stracx van Bedelaers: Dat zijn de rijckste dieder leven,
Die souwen de heele Werelt niet willen om een tonne gouts geven;
(75) Sy en weten van gien kommer, de schattingh en quelt heur niet, en de barmhertigheyt blijft al eve groot.
Daerom segh ick oock, onse Heyn de Schooyer heyt gien noodt;
Hy komt maer eens ter weeck by de Luy, en is dat wonder?
De Stadt deelt hy in sevenen, alsser de Sondagh loopt onder,
En is hy de Steepollen moe, so kiest hy seve Dorpen voor een Stadt.
(80) Wat seghje daer of? is dien oolijcken Linckert seper soo plat?
Neen, neen, dat heyt hy wel, so moet men het mee-ly’en in den mensch planten.
Anders, het sou haest gedaen wesen met de leuye Boeven en Schaemtelose Quanten.
Nou dencken de Luy, we meugense wat geven, se gaen maer eens uyt.
Een Weeck is lang, ten kan niet veel maken; de meeste geven een duyt.
(85) Maer die Guyten weten wel beter. Daerom moet ick’et seggen,
Men behoorter op te letten om heur in een Tuchthuys te leggen:
Dan souwense eerst weten wat arremoe, en oock wat arrebeyt was;
Maer nou, wilje wat beyden mit geven, het wachten komt haer qualijck te pas.
Isser swarigheyt in’t Lant: wat roerter heur wie datter moet hangen.
(90) ’Ten scheelde slordige Fy oock niet; want se wistse wel te vangen,
[p. 8]
Maer het waren de Molenaers Vloon, die heur trapten met de voet,
Of hingen aen het lijf, en sogen met vermaeck het vrouwelicke bloet.
Och, seyse, men magh’t wel seggen, den eenen heeft sijn quellingh binnen, en d’ander buyten.
En ondertussche looptse vast hier en daer troggelen met de Schavuyten.
(95) Doch waerom souse niet? Loutje Selde-thuys die heyt Fijtje so lieff
Dat hy heur noch lest sijn genegentheyt liet weten, en dat mit een brieff,
En daer stont, met krabbelige letters, sijn minne-kosery wel perfektelick in geschreven;
Maer in’t beginssel was hy besorgt om heur de rechte Tijtel te geven:
Mijn alder-vuylste Slet-vinckje, (schreef hy) mijn Sloery, mijn Pry,
(100) Mijn Back-beesje, mijn Quick-bil, mijn Flepmuts, mijn Fytje, fy!
Mijn eyge Quel-duyveltje, mijn Asse-vijstertje, mijn Vodde-moertje,
Mijn Prop-darrempje, mijn Slof-schoetje, mijn Pekel-hoertje,
Mijn Druyp-neusje, mijn Seep-muyltje, mijn slijmige Slack,
Mijn slepende Ellif-ribbe, mijn tuytige Bes, mijn ziels Ongemack,
(105) Mijn Padde-velletje, mijn wroetende Swijntjen in de Modder,
Mijn gortigh Speckje, mijn Turfje van klincklare flodder,
Ick hebje soo onlijdelijcke lief, ick kentje niet seggen, sie daer,
Ick wou wel dat Fijtje maer hondert duysent mijlen van me waer:
Daerom segh ickje, soo je wat haestigh sterven wilt, en my niet meer nae komt loopen,
(110) So sel ikje op sinte Galpers-dag een sinte Niemants Dingetje koopen,
Je kentmen ummers wel, denck ick, en ick weet wel wie je bent;
Want de deugdsaemheyt die an je gebreeckt, is niemant bekent.
Och, mijn stinckende Varcken! ick sou wel wat meer an je schrijven,
Maer, om dat men hart van je walgt, soo moet ick het late blijven:
(115) Evewel moetje weten, dat ick je behoor te groeten met ongebrande as,
Dan sou Fijtje Flop gats so goelick niet wesen alsse van te vore was.
Hier mee was den Brief uyt. En Fijtje stont en keek als een Water-vis
Die soo verd’ gereyst heeft, datse alree op de Tafel van de Pater is.
Heer, seyse, wat een Man is dat! ick wou voor hem in een vyer kruypen,
(120) En ben ick soo bedrogen? foey! wachtje voor de Honden die luypen.
Is hy me seper soo goet-gunstigh? geeft hy me sulcken Naem?
Fy, dat ick het niet seggen en magh, om dat ik mijn een beetje schaem,
Maer ’ten is gien noodt, hy sel geen antwoort gebreck hebben, ben ik anders een Vrouw met eeren,
Laet hem op een aer tijt dan noch eens sijn eyge Wijf schandaliseren.
(125) Ey stille, daer mee komt Fijtjes Vrient met de pen en inckt in de hant,
En hy vraegter wat hy schrijve moet an heur Man die nobele Quant?
[p. 9]
Schrijft (seydse) als ick je sege sel, sonder een woort te missen,
Wat de manier van schrijven aengaet, dat sel je bekans wel gissen:
Schrijft (segh ick) aldus: Mijn hoofaerdige Rekel sonder goet,
(130) Mijn Nacht-uyl, mijn Havicx-neus, mijn Suyger van men bloet,
Mijn droncke Smeer-dagge, mijn Karbonckel-backes, mijn Esel,
Mijn sinnelose Beer-steker, mijn Bier-vliegh, mijn Gat vol resel,
Mijn slinger-bienige Nacht-raef, mijn Swavel-stock kleyn gemack,
Mijn gierige Gulpert, mijn Kalver-staert, mijn Loutjen Al-te-swack,
(135) Mijn stinckende Schijte-broeck, mijn blaeuwe Kallekoenschen Haen sonder quabbe,
Mijn rampsaligen Bedelaer, mijn Roesmoeser, mijn Hangh-slabbe,
Mijn an-klevende Luys-bos, mijn Gat-vinck, mijn Alle-mans spot,
Mijn Kost-verloren, mijn rispende Keel-gat, mijn opperste Voogt van’t Hoere-kot,
Mijn ongebonde Beest, mijn Brandewijns-tobbe, mijn Wt-suyper,
(140) Mijn schaemtelosen Fielt, mijn Boere-plager, mijn Onder-kruyper,
Mijn Karmesijn-backes, mijn Tap-licker, mijn ongeschaefde Muyl,
Wanneer ick je hoor nommen, sie daer, van schrick dat ick huyl.
Och, mijn pockigen Hont, ick hebje so lief, siet hier, ick sou je wel byten,
Dat ick je hadde, sie daer, ick sou je in een doncker gat smyten,
(145) En setten jou daer met je gat op een hekel, en geven jou water en broot,
En binden de voeten an de solder, en hanghen an den hals een duysent pont loot.
Maer om dat ick je niet en heb, so wacht een groetenis van je Vroutje,
Die nou alle daegs wel wenschen sou datse Loutje sagh hangen aen een toutje,
En voorts blijftse jou onwillige Slaef. Holla! (sey Jaep Selde-sat)
(150) Hy heyt seper te veul van wiegen e kost: Ey, Fijtje, bedaerje wat.
Je wet ummers wel dattet hangen soo moeyelijck schijnt te wesen,
En dat men soo qualijck daer van de Dooden kan genesen.
’Tsel beter wesen, datje van me kander voor een tijt lang blijft verlost,
En je kent ondertusschen licht’lijck in’t Spin-huys raken an de kost.
(155) Moeyt hem niet, ’tis best, laet je Man sonder Wijf loopen,
Wats! ick mocht dat ick niet segghen en durf; hy sou wel weer sijn gerijf koopen.
Daer is Bely Snoeps, die houdt hy voor sijn Liefsten in’t oogh;
Want als se noch lestent soo schielick en minnelick na hem toe vloog,
Dat dee dat heur Bartel uytten huys smeet om’t onmanierlick snoepen:
(160) En noch durftse heur eygen Man op’t Stad huys voor recht roepen,
[p. 10]
Want daer is noch wat rommelingh en stommeling in’t huys, en dat houdt Bartel voor sen deel,
En hy seyt, dattet hem altemael toe-komt, ’tis al sijn in’t geheel:
Daer is, asjet verstaet, een ouwe Turf-mande, en een beschimmelde Schrobber, met een bomelose Kaers-lae,
Een vuyl Slet, met een bescheete Kak-huysje, daer set hy sen naers na,
(165) Noch een Mande met ouwe lappen, en een Sloff, met een Schoe,
Een houten As-schop, een ghescheurde Smoor-pot met een decksel daer toe,
Een Backje mit Mossel-schilpen, met een grove Deken vol Luysen,
Een taeyen Else-stock om een quaet Wijf te doen verhuysen,
Een half-vats Tobbetje mit spoeling, een oudt Bedde van Stroo, en een vermolssemde Planck,
(170) Een geslete Dweyl van fijn fluweel, met een smeerige Hoet vol stanck,
Noch isser van Fijtjes Petemeuts Petemeuy, as ment segge sel, over e bleven
Een kale gatige schort, met een blaeuwe gheplackte kraegh, heel op de ouwe mode gesteven,
Met noch een uyt-gehoolde Turff, met een stuck van een geslete kant,
Eyndelijck een stuck van een Vijge-korf, met een uyt-geveselde rant.
(175) In somma, soo is al het goedtje qualijck een schellingh waerdt voor Mannen, Wijven Meysjes of Knechten,
Isset dan niet wel de pijne waerdt om een rijcx-daelder te verrechten?
Ick denck wel jae, waerom niet? elck het sijn, soo heyt de quae man gien kans,
En als sou men eens lustigh en rustigh plockharen om de Rose-krans.
Maer Teeuwis, of Loutje heur al den hoop en al den bras liet glyen?
(180) Of soud’ hy dan meugelijck nae sen wil niet haestigh genoegh bedyen?
O neen, houdt wat, soo hebje wat. Dat is waer, sey lompe Teun,
En hy songh vast alle daegs weer an den ouwen lammen deun.
En noch doet hy dat al willens, tot spijt van al de Sangers en Sangerinnen.
Maer laet hy’t over hondert jaer noch eens doen, hy sel werck vinnen,
(185) En maeckt hy de stront-Vliegen moe, soo mogen de Kraeyen hem geven sijn loon,
Als heur tavent of morgen van de Beul niet beter wort aen-geboon.
Doch, datmer eens op sat en keeck als een Bock op een haver-sack, gans-muysen!
Sou dat soo qualijck kommen? ick denck wel neen, of jae, daer viel dan wat te pluysen.
[p. 11]
Wat men doch seggen mach! dat men stil sweegh, en niet en sprack,
(190) Sou dat niet moeyelijck wesen voor Jan Hack en sijn gemack?
Men dunckt seper, Neef, dat ick je deur ’tspreken in de neus krijgh.
Wel hoe Maetje, mienje by get dat ick soo licht voor een wilde Geus swijgh?
Daer ben ick seper al te paeps toe, en dat heyt Besje my niet e leert:
Maer ick geloof datje al wat veul ten Hoof by de Esel-luy verkeert,
(195) Datje soo geestig mijn hiet swijgen, daer men sulcken mooyen tongh gegeven is.
Nou Wapper-kaeck as je bent, weetje wel datter niet aen bedreven is?
Wat roertet jou, segh Schijt-valck? al hangtet vel van den armen Duyvel voor je buyck:
Het heugt me noch wel dat jou Vaer liep roepen langs de straet, kanne dicht te maeck, kanne-kruyck!
En je Moer die fleem-beckte vast hier en daer de Joffers om stuyvers,
(200) En dan gingse huyckevaken om een soopje in’t verdroncke Kalf, daer by de ouwe Kluyvers,
Heer, seyse, wat een vreugt brengtet geselschap an, men hartje gaet op,
Het rolt in men lijf, sie daer, als het koren op de schop.
Drie-hondert-pondige Lubbert, jou Broer, die is nou loopende Boo geworden, sooje segt, en je moetet lyen;
Maer, dat gaet so vast als ongebonde besemen, juyst het gaetje bezyen.
(205) Hy is soo gaeu as een vet Varcken, en hy loopt as een Slack,
Jae eveliens of hem de Kaeljouw met een beulingh in de lenden stack.
Wel hoe, sey Pleun, ick sagh hem dees daegh met de bos op sen borst, mienje dat ick liegh, al heb ick wat snaps?
Hey jy malle Sack as je bent, ’twas een mooye kladde paps.
Mijn oogen sagent, en ik miende dattet waer was, sey levende Roeltje,
(210) En se sat vast en kackten een deel Wormpjes op een out Wijfs stoeltje.
Praetje maken, de tijt en lengter niet mee, sey Los-kop, en hy taste toe.
Maer die hy raeckte voor sen backes, die was dat spulletje stracx moe,
Hy janckten, sie daer, as een Kermis-hondt die sen been is ontfutselt.
Hey, ist aers niet, sey Leuntje, je raest sonder verstant, loop hutselt;
(215) Want daer is vry wat mee over te winnen: Die hutsen, dobbelen, en speulen mit de kaert,
Daer is, as ment segge moet, een Wijf met Kinders mee bewaert.
Onse Bouwe Langh-lijf en doet soo niet; maer hy wil wel speulen
Moederlick aliien met sijn Wijfje, dat magh hem niet verveulen.
’Tis sulcken goe Man: en altiets ist wel en degelijck wat hy doet:
(220) Mijn Wijfje, seyt hy, is mans genoegh, se weet wel watse doen moet.
[p. 12]
En hy liegtet niet seper; sy is de Man by daegh, maer by nacht wilse wel het Wijf wesen:
Trouwens hy is oock soo geck as hy dient; gien Doctoor soo geleert die hem van sen malligheyt kan genesen.
Dat weet sen beminde Vroutjen oock wel, daerom speultse de Voogt:
Wilse pap eten, hy geeftet heur, isse wat besweet, hy’t weer af-droogt,
(225) Wilse een schoon hemmetje om heur ghesegende lijf, hy trecktet heur an mit een soentje,
En as hy’t gelt seper heyt, hy koopt en stooft heur wel een Hoentje,
Heur Eyers worden heur al te voren gepelt. Heer! ’tis sulcken Man
Als sen Wjf in’t ander deel van de Werelt niet meer sulcke vinden kan,
Sy kan hem genoegh Esel nommen, maer se wil hem niet verstoren,
(230) En sulcken deftighen by-naem en sou oock een Slecht-hooft niet toebehooren:
Noch lestent maeckten sijn Swager weer nieuwe kennis mit sen Wijf,
En dan seyt noch die goe Sul, och men Vroutje heyt soo garen wat tijd-verdrijf.
Nee seper, soo maeckten ’t onse Jas de Smit niet, doe sen Wijf ging in de beste Kamer,
Hy bonsden daer by get lustigh op met sijn Patroons voor-hamer,
(235) Datse kreet as een Dief in een paerde-stal, en swol as een windige blaes,
Sy stack heur buyck uyt as de mostaert-pot van men Oom Klaes,
Die hy noch voor sen doot aen mijn eyge Pete-meuy voor een Testament gemaeckt heyt:
Maer een dingh speet hem dapper, dat was, datse hem al-te-met mee wat e raeckt heyt,
Anders sou hy heur Mees de Paerde-viller by testament ghemaeckt hebben tot haer vleysschelijcke Man,
(240) Nou sitse daer en kijkt moederlick allien, en se doet niet meer alsse kan,
Soose nou heur kost met spinnen kan winnen, soo selse alle man te rijck zijn,
Ja numment, al gingse sonder hemt, magh haers gelijck zijn:
Doch de wijveloose Weeuwenaer die laet alles staen daer’t staet,
Hy heyt heur soo lief, sie daer, ’ten scheelt hem niet hoe’t heur gaet,
(245) En ofse nors, suyr, of soet siet, ’tis met hem al wel, hy sel heur niet te hoogh schatten.
Maer daer is Keesje Spil-penningh, die weet Meysjens te vatten,
En hy houdse op sen eyge beurs, an als hy die moe is, laet hyse gaen,
Doch evewel, ’ten is gien noodt, op Maey de Besteedster laet hy alle dingen staen,
[p. 13]
Heyt hy wat van doen, sy kan hem helpen an een deel ongetroude Vleten,
(250) Die hem, sen tas, en sen gelt, jae kap, en keuvel schier op eten,
En daer nae weetser jonge Maegdekens af te maken, en se sweert by kruys, en by kras,
Datse noch soo suyver zijn als’t kint dat te nacht e bore was.
Maer je segt daer van boren; Onse scheele Jut heyt de kraen soo diep in’t Vat gesteken,
Datse nou gien raedt en weet, en nou ist verloren toe-gekeken:
(255) Eerst namse een swickje, en boorden van voren, soose best mocht,
Tot dat d’aengename vochtigheyt op het lest kreegh een beetje locht;
Maer nou is elcke staegh, in een omme-sien, het Vat nat.
Soo is dan Jutje wel dapper in de ly, soo ick dat schat.
Wat sou me seggen? heur en is niet beter geleert, soo ick mien;
(260) Men heyt wel meer, onverhoets al willens, sulcke plompheyt e sien.
En evewel ’tis gien noot, ick heb liever, sey Aefjen, dat heur pot over loopt as de mijne:
Al magh nijdige Flip de Son in’t water niet sien schijnen,
Hy magh’er van daen blijven, en loopen al sen best in’t gat vande Koe,
Soo krijgt hy noch wel licht een mont vol honigs toe.
(265) Maer Dingenom, je praet of Buyck-sloot belegert wiert over drie maende,
En offer twie Soldaten van de Vyant lustigh wierden gaende.
Jae wel Jans-kint, ’ten scheelt de helft niet. De Hoertjens bennen tans wat beschaemt,
Se wete wel waer’t hoort, en oock wat een Lichtekooy betaemt:
Doch tot mijnent en magh het niet deur den beugel,
(270) Ick vis warendigh al-te-mets soo lief als ick veugel.
Maer die de korsten van men broot snijt, en maeckt van men kaes een schuyt,
Die magh sen naers in sen narm nemen, en brussen ten huysen uyt.
Wat heb icj te doen mit sulcken Volckje van deus aes, segh Steven?
Als ick niet en hadde, sy konden mijn gien eer, noch gien gelt geven:
(275) Daerom heb icker den lieven dag of, ik tel de pluymen tegen de wint,
Want ick ben men Vaertjes en men Moertjes beste witte-broots kint.
’Twaer goet voor lebbige Lijs, die siet soo naeu niet alsse heur oogen wijt open doet:
Die hem het steecken en snyen ghelt laet kosten, die moet weten dat hy loopen moet.
Houdt dan Lijsje soo veul van vechten? dat had ick niet gedocht:
(280) Ick mienden in’t eerst datje mijn by een Engeltje uytten Hemel brocht,
[p. 14]
En isset daer seper soo e stelt, so durf ick an heur voor-deur niet raken.
Och jae, ’tis een leelijck Vel, Henckje-pick selder noch een naers-wis of maken,
Foey, foey. Hier Jongen, post men de krasser, maeckt men dat quijt,
Eer men buyck van die vuyligheyt an twie sticke splijt.
(285) De Luytjes gaen te grof an, men moet te naeste by vroom wesen,
En dan heyt mer oock eer of als men wat deeghs voor haer uyt een Boeckje gaet lesen,
Heer, seggense dan, wat een moeyigheyt is dat! men hartje verblijt,
’Tis of men in den Hemel was; en se verstaen niet een mijt.
Maer Jan Scheen-hoets Wij die kijft so als heur Man niet te deeg op ’tgehoor wil passen:
(290) Je bent een Liefje, seytse, was je met een vette vaet-doek wat e wassen.
Siet hy dan eens heur scheel an, soo douwtse’m voor sen muyl dattet klapt,
Je bent waerdigh, seydse, datme jou met een kneppel op de kop lapt.
Honde-koeck is gien ponde-koeck byloo! de Drommel mocht hem wat te nae kommen,
En dan sou hy van elck een bespot worden, en louter in scha kommen.
(295) Maer, jy Pons Piete, souse seper daer op sagen as een Koot-jongen op een kermis-veel?
Och jae, se heyt daer den brus of; se bestrooyden hem lestent met een heele sack mit meel,
En doe hy noch wat segge wou, begoots’ hem mit gedistilleert water, alias pis wil ick seggen.
Wat dunkje, behoort me sulcken Wijf niet in’t Spin-huys te leggen?
Want die Veegh pannen schietender pas over als men wat raest,
(300) En se make wel een heel koppel mans-personen verschrikt en verbaest.
Ey neen, wat magh ick rasen? Henckje-pick en is soo leelijck niet als de Schilders hem wel schild’ren,
En datse dat oock niet en deen, sommighe Slecht-hoofden souwen al te seer verwild’ren.
De stoute Kind’ren willen gemienlick sonder Bulleback niet te bedt,
En daerom is’t goet dat men al-te-met soo wat voor de kijckertjes set.
(305) Maer dan dromen de Schaepjes soo, is dat goet Jan Smeer-dagge?
Wat weet icker of Quelle-blok? al voerde je juyst allien geen vlagge
’Ten sou mijn niet schaen, datjet weet. Droomen is bedrogh,
Leghje snachts een Ey in je bedde, je vindtet sochtens noch.
Gien seeckerder dingh en isser inde Werelt, dat moetje weten,
(310) Als dat men sien, tasten, en ruycken kan dat men is bescheten.
[p. 15]
Dat is seper wis en waer, al isset wat vuyl en leelijck voor de mont,
Fy, sey morssige Nies tegen Fielebaert, je maecktet wat te bont:
Lest droomden ick, degelicke deegh, dat ick met spelen veel gelt won,
Maer doe’k wacker wierdt, was’t eveliens of ick niet een spelt von.
(315) Wel bennen dan de droomen niemendal, en hebbense niet te beduyen?
Och jae, se beduyen soo veul, dat je noch leeft, ende datje bequaem bent om op de malle wagen te kruyen.
Igut, hoe gaej’ oock an! je scheert me by de kam of, men weet niet hoe men’t mitje heeft;
Weet jou voor-stick wel, denck ick, dat je after-stick noch leeft?
Jae wel, ick weetet seper niet; maer je weckt men op van den dooden,
(320) Want de malligheyt is somtijts by de Luytjes voor-al van noode,
Aers sou de wijsheyt numment bedwinge kennen; och het onderscheyt geeft de kracht,
En ’ten komt so naeu niet, of een wijs Man om een Geck wat lacht:
Men moet wat versnaperings hebben; ’tis soo veul als een confortijfje voor sen selven;
Want, op losse woorden daer past men op als de klock op elven.
(325) Stille wat, je segt daer van de klock, men maegh die kijft datse sweet,
’Tis noodigh dattet Tresoor ope gaet, en dat men mont wat eet:
Waer magh men soete lieve Vroutje blyven, denck ick, of se noch gien eten set op de Taeffel?
Of mientse heur goe Sul weer te paeyen mit een Oly-koeck, of een ongebutterde Waefffel?
Ey stil, laet mondje toe gaen, se komt daer selver met heur heele hooft,
(330) Daer mee sel ick stracx van heur snappen en klappen worden verdooft.
Maer soetertje, waer hebje soo lang e weest? ben je daer? dats goet, sellewe wat eten?
Of hadje men al over acht of tien dagen met een ander vergeten?
’Tis ummers middagh hier alle daegh, je past niet een beet op’t mael,
En daerje wel weet, asje’t wete wilt, dat ick al den hutspot betael.
(335) Jy Neutelaer, wat souje doen? as’t een ander helpt voor je sorgen:
’Tis wel Veugel, wacht wat, je selt van men hande proeven, eer den dagh van morgen,
Wat mienje bygut dattet smal-doeck is? je moet sien na men gesicht,
As dat niet wel en staet, Broertje, soo siet toe datje swicht.
Wel hey! lacht nou een reys datje vet wort, men Wijf heyt dubbelt gelijck, dat moet ick seggen:
(340) Maer ’ten is gien noodt al evewel, die de schoonste billen heyt sel bove leggen;
[p. 16]
Daer is nou het gerammel, houdje mont, of ick veeghje uytten huys,
De Man moet een Man wesen, al was hy soo kael as een Luys.
Flocx, set an de Tafel, daer moet geschranst wesen, al waren alle boomen galgen:
Maer je moetme gien vuyl servet geven, want ik souwer van walgen.
(345) Wel, ha daer, Korentje van seuven jaer, daer is een slet of een doeck,
Die heb ick juyst daer gevonden, in onse tien-jarige turf-hoeck.
Wel Heer! alle dingh is hier soo net as molletjes huysraet:
As’t Wijf soo wil op-passen, dan ist beter dat de Man voor heur een kruys slaet,
En schencktse de donder tot een nieuwe jaer, soo komt de blixem in’t gesicht.
(350) Soo selse eveliens te pas kommen as onse puntige nieu-backe Nicht:
Hier onse lebbige Lijs, mien ick, die lestent een soen kreeg van Jasje,
Hy stapten met heur over een sloot, en se sey, dat’s maer een plasje.
Noch eens, seyse, en se sprongen daer beyegaer in’t midden in.
Daer stondense en keecken met heur natte gat, maer tegen Lijsjes sin.
(355) Hy en sy waren niet wijs,’twas geckje mitme? of pisje in men sack?
Wats! ick wou dat Jas niet in de plas, maer in de modder stack.
Gien beter raedt, dan thuys te blijven, en soo wildt niet te loopen,
Of anders moetmen’t dickwils met een klagend’ backes bekoopen.
Wat raedt? nou is het spul op sen best. Jemeny, sey Baeff,
(360) Men Man is een Wijngert-snoeyer by nacht, en hy teert by daegh as een Graeff.
Oeye, sey Nel, daer bijtmen een Vloo, aers noch aers as een Mugge,
En se scharrelt daer soo langh datse vet wort opmen bienige rugge:
Wat mientse, begut, dat icket moet lyen tege mijn danck?
Neen, Bijtertje, ’tis men eyge aen-gewasse vleys, vry en vranck:
(365) ’Tis gien noot, ’tis kleyn op groot, sey Aefje, en se sagh op’er hant een siertje:
En dat noch juyst by de kaers, en oock by een vlammend’ vyertje.
’Tis een groote gaef te kunnen sien door een eycke planck met een gat.
Kust de dicke billen van Totolf, en van magere Besje, verstaje dat?
Onse Maey die wierdt’er blint of, en se sagh de voor-broeck van Jan After-lam open gaen:
(370) ’Twas gien wonder oock, want daer waren maer twie knoopen aen.
En heur Man (of’t wese wou) dats een blinden Hummelingh, doch soo goet as wijn en broot;
Maer datj’em op ete woud’, hy sou seggen, hola Baesje, al doeje dat niet, ’ten is gien noodt.
[p. 17]
Als hy lestent de Voer-man was van Lijsje Smeers heur Paerden
Doe was hy niet blint als hy ’tvrachtg-gelt vast in gaerden;
(375) Hy speelden, een beetjen uyt de weegh, en ’t overschot voor de Vrou:
En sou hy dat niet doen, hy liep aers met den elleboog deur de mou,
Al en ist nou niet veul beter, maer de Waert in de drie Bier-vliegen
Die ken hem soo mooytjes en fraeytjes in slaep by’t vier wiegen,
Lecker biertje, lecker biertje, dat is sijn woort, en ’tgelletje moet op,
(380) En soo doende hadt de Basin de in-komst liever in heur hant dan op een schop:
’Ten roert heur niet, seyt hy, ick geessel het weer uyt de Paerden haer billen,
En dan krijgh ick al-te-met een vaentje van een rijck Heerschop. O lieve borsje, soo moet mense knillen.
Een Voerman moet gaeu wesen, eer de Luy beginnen te gaen,
Hy moet dat Wagentjen op-schicken, en niet als een Boer blijve staen,
(385) Hy moet wat an peuren, en maken de wegh soo kort als ghe-eyerde panne-koecken,
Laet de Kommissaris van de Kalissen gaeu toe-sien, en manne soecken
Ick meen dat hy me niet sien sou willen, want ick groet altemet het Varcken ter eeren van’t speck:
Daerom segh ick, die sijn voordeel met malligheyt soeckt, is die van wijsheyt geck?
Ick denck wel neen, maer jonge Jan die spreeckter op, en toont my de regge,
(390) Trouwens, hy draegt de swachtel noch om de buyck, en hy wil wat seggen:
De Schaemt en de Deugt zijn nou de Schuttel-wasters van Mevrou Geldekijn, niet waer?
Dat den eenen Scheer-veugel den anderen scheert, dat is somtijts om ’tgelt, maer niet om’t haer:
Dat seyt onse Kalkoene-lubber oock, paerde-keutels zijn geen vijgen.
Och, seydt onse snappende Pleun, dat ken mijn eenighe Dochter niet swijgen:
(395) Jae wel, wat raedt dan, een malle Moer, met een Sot Kint maecken veel spuls in’t huys:
Nou lestent liepense mit heur beyen ofse ’tvyer in’t gat hadden van een vluchtende Muys,
En se schreeuden of’er een Koe op stelten quam, of datter een Walvis vloogh nae den Hemel,
Daer saghje terstont met een vaert een heele straet vol gewemel.
[p. 18]
Maer hadje eens gesien hoe onse Rede-rijcker (wijcker wil ick seggen) doende was om alle dingh te sien,
(400) Hy quam daer mee onder den hoop om al de kluchjens te bespien,
Niets en gebeurter of hy moetet bespreeuwen, belacchen en bespotten,
En ondertusschen loopt hyder wat los mee over, en hy voegt hem onder de Sotten:
Hy schrijft van wonderlicke dingen die noyt en zijn gebeurt,
En hy let niet eens hoe sen broeck achter voor sen billen is gescheurt,
(405) Doch hy en is de sinlickste niet, want hy ken qualick sen hoet heel op het hooft, en sen elleboogh in de mouw dragen,
En noch moet hy eerlicke Luy met schimpende Liedtjens en nieuwe Deuntjes plagen:
Het waer noch te ly’en dat hy een hoope lofs schreef van de stinckende Vis-wijven en Swavel-smelters, dat sou kenne gaen:
Foey! foey! men goe maet, die ruycken te vuns, gaet’er van daen,
Laet ons met geen vuyligheyt moeyen. wy woonen op een kamertje,
(410) Maer dit ist quaetste, op onse toe-kommende penningen valt niet een enckel hamertje.
Wat raet, ick sel sinneloos wesen soo ick kom te sterven na mijn doot,
En dan seggen de luydjes noch, onse Koentje Koens hier gien noodt,
Hy sel wel tot een man gemaeckt worden, soo hy hem maer wat wil voegen by de Grooten,
Laet hy sen backus maer wat statigh setten, al verkeert hy altemet by de Mallooten
(415) Dat en is gien noot, hoe stouter hoe beter, al is men bekans half geck
Men wort wel voort geholpen, alsje maer kent den hoofschen treck:
Men behoeft tans soo verstandigh niet te wesen, al zijnder een deel die’t bespotten,
Men avanceert nu qualick anders gien Luyden als Schijn-deugden, Esels, en Sotten:
En valter een duysent gulden of drie te geven voor een Officy ten Hoof
(420) Dan benje verstandigh en gaeuw, en men geeftet oock geloof.
Holla, Maet, Besje die roept datter keel scheurt: Al sweegje daer wat, daer was niet aen bedreven;
Men souje soo wel lichtelick niet veul achten, of een klomp voor je muyl geven;
Jae, dat is wis en waer, en ’tgaet soo vast als onghebonde tacken, mijn soete lieve Kint,
Men moet niet al segghen wat men weet; maer men moet somtijdts wesen al hoorende doof, en al siende blint.
[p. 19]
(425) Daer is onse Verneem-al, die heyt sen tong wat te veel laten hangen,
En nou sit hy daer en kijckt met twie mooye beschaemde wangen;
’Tis hem oock wel duysent gulden schae, want yder een loopt voor hem ter sluyck,
En daerom hangt hem het vel van den armen Duyvel voor sen buyk,
Elck een prijst hem, maer het is so wat reed’lick, niemant soeckt hem de penningh te gunnen:
(430) En sijn Vrienden die seggen, datse geen werck maken van diergelijcke Funnen,
Ocheltjes! ocheltjes! hy en sijn Wijf die slapen op stroo,
En, alst al e seyt moet wesen, de lakens zijn oock soo.
Dat is te slecht, sey sijp-oogende Nel, en se bepisten heur zieltje,
Wat dunckje, goe Luytjes, (seyse) siet hoe beseyckme dat Fieltje,
(435) En se had het Kint van Joffrou Lien-laeu op haer schoot,
Hoe warmpjes loopt dat pisje by men buyk neer; nou ’tis gien noot,
Die soeten Treuselaer, die heb ick so besete lief, ick kentje niet seggen,
En daerom moet ick menigmael tot onsent achter leggen;
Mijn Man, mijn gesuyckerden Engel (wil ick seggen) die kijfter altemet om, dat hy sweet,
(440) Je bent altijt met aer luyer kinderen op ten tril, (seyt hy) ’kwou dattet jou eens lustigh en rustigh bescheet.
Dat waer gien nieutje, seyt onse Meutje, en ’tis wel te gelooven
Datje voor de meel-sacken moet wachten wilje niet zijn bestoven:
Dat sweer ickje, schaeps-hooft, sey Kalck-man, ick weet de ghelegentheyt van’t speck, en de dickte van’t swoort:
En hoe men den aessem stopt, dat heyt de Miente-man wel e hoort.
(445) Een biertje deur het keel-gat, dat smeert de borst, om wel te glyen:
Die wel licken en suypen magh, kan aen’t lijf wat bedyen.
Dat dit mijn Grietje quam te hooren, se souder om lacchen als een Merry die vlot-gras gegeten heeft;
Die der maer of vermaent, selden dat hy ongesmeten leeft.
Dat’s geen noodt (sey Bijte-biertje) dat ick maer totten ooren toe in’t bier sat, men hayr dat sou van vreese krullen,
(450) En noch om je Wijf, noch om je Wijfs gelijck, niet eens te minder pullen:
Wat mienje by get, dattet al van de geck is? O neen, so ick het schat
Ick verstae men oock wel op’t melcken, en het devicken van’t vat.
Lest quam’er een byme sitten, en hy begon an de leste bout te kluyven,
Ick seyde men Vrient, al mienje me niet, ’tis gien noodt, je behoeft so niet te snuyven,
[p. 20]
(455) Men vindter meer van jous gelijck: ick bekendt, de Beul hadt dees daegh jou necke-bien bekans verstuyckt;
Maer nou dunckme al eve wel dat je deur de deugt weer ontluyckt
Als een rose-knopjen in de pis: ’tis nou al vet man mitje, laetje Katje roncken,
Jy en ick hebben wel meer, datjet weet, Sinte Pieters Vis-sop ghedroncken,
Niet waer Vaer? Jou vleysselijcke Wijf, ’tis waer, is stincke vincke doot,
(460) En die won altemet voor jou de bier-kost, en meesten tijt het dagelicx broot.
Trouwens, je bent wat danckbaer en beleeft, houd maer je reputacy als een scheel Vercken,
Je selt, as je slaept dat je ronckt niet lichtelick jou verlies mercken,
Maer as je in de tappery komt, en je steeckt dan je handen in je sack,
Dan selt eveliens wesen offer niet een stuyver in en stack:
(465) Neemt dan een bescheete dweyl, en veegt jou oogen;
Of je meugse mit een vette vaed-doeck wat af drogen.
Maeck je vry een deel van die ouwe malle rancken quijt,
Stelt je liefde in een sondags-hoeck, ’tis alle daegs gien minnens-tijt,
Je selt dat Tortel-duyfje mit andere Quackeltjes wel vergeten,
(470) En al hebje dat onnoosele Kint hier of daer wat te veul e smeten,
Dat en roert de Luy niet, en se hebben daer niet mee te doen;
’tWas Sentjes sin niet waer? je bent anderes een fijn Man, trouwens je komt van de Goen:
Daer is nou scheele Maey, die verdraeyt’er oogen asse jou siet komen,
En se heyt (wil ick je seggen) al over langh nae je Staet vernomen,
(475) Se wou wel (wil ick je segghen) dat je eens uyt quaemt, en spraeckt heur an,
Om soo metter tijt jou te maken tot heur eygen getroude Man,
En se wil je beloven datse dan niet meer sel scheel kijcken,
Een loffelicken tuythoren selje tot een Testament voor je deel strijcken
Asse doot is (wil ick seggen) en dat je dan noch leeft,
(480) Want je weet wel (as’t al e seyt moet wesen) dat je wat misselick onder de menschen heen sweeft.
Dat en geloof ick niet, sey Harmen, dat die scheele Tuyr om een man of een leur sou wille doot zijn,
Of se most hier in de Lien-hut al anders in grooten noot zijn:
’Tisser soo licht niet te doen als te seggen, se mientet niet, lieve kint,
Dat sou soo langh duyren als de vastigheyt van weer en wint.
[p. 21]
(485) Ho, ho, Maetje, wie Vrouwen ghelooft die ongheluckigh in’t waerseggen zijn, behoort men te hangen,
Dan souwense als’t gedaen was, niet nae der doot verlangen.
Watte dingen, je bent al te quaet op goe Jordens, dat is te fel,
Je moet alle dingen soo quaet niet nemen, sey Jopje, en ’tgincker wel.
Neen, neen, dat sou te schendigh en te pijnlijck of loopen,
(490) Men mochtse liever van een kleyn Wijfje laten het vel stroopen:
Maer ’tkleyne Goetje is wat kunstigh, wat quastigh, en wat stout,
Voor al as de Man heur wat te veel wils geeft, of te weeldig houdt.
Ey! je praet of je een schape-schoer in je sack hadde, sey Stijntje, en een tacke-bos op je rugge;
Men dient jou mondt wel te stoppen mit een beulingh, in plaets van een tap of een plugge,
(495) Sou dat niet beter wesen? ick denck wel jae; want ’tis beter dat je swijgt
Als dat je dul wort van’t kakelen, en dan wat stock-vis krijgt.
Al te bont is quaet, sey de Boer, en hy had lang om een bont Veulen gebeden,
En het scheen al evewel dat de goe Man hadt sijn bescheyelicke reden:
Doe nou het jonge paert met het hooft half wit half swart quam voor den dagh;
(500) Doe seyd’hy, ick weet waerendig niet wat onse lieven Heer doen mag:
Och men lieven Heertje, je weet ummers mijn rechte meyningh,
Och! datjet so laet voort gaen, so strektet mijn beurs tot verkleyning:
Mijn Langt-heer (dat weet je) die heyt een bonte Ruyn, en hy hadde garen noch een daer toe,
En soo mijn gebedt niet helpen en magh, so ben ick het bidden moe.
(505) Mal en doet geen seer, dat sulcke luy bot zijn, dat is niet te beet’ren,
Daer is Pietjen Hange-broeck die is te leuy sijn broeck op te veet’ren,
Hoe losser hoe geestiger, sey Lobbe de Klad-schilder van Delff:
Dat weten andere menschen oock wel, al segh ick het selff.
Ey, lach je niet stom, soo krijg je de stuypjes niet, je moet daerom soo quaet niet wesen,
(510) Al seggen de Studenten wat goets van je, je moet daerom niet vresen,
Soet, soet, al hoogh genoegh, siet onse Kluyf-bout loopt daer deur de kennip als een hont sonder staert,
Heeft hy nou de Man in’t Dul-huys te vrient, soo is hy bewaert:
’tGeef men al wonder, hy moet een quae dobbel ghehadt hebben, dat hy soo loopt op hollen,
Lest quam hy by Kees Keessen en gierige Mees, dat waren sijn pollen,
[p. 22]
(515) Die won hy by gort thien pont of, en dat in de tijt van een half uyr,
Doe was hy in sijn schick, en hy sach niet half soo suyr,
Hy blonck sondaegs daer aen als een becken voor een middel-schot met een saeye mantel:
Wat stont hem te doen? Hy gingh nae ’tHoff toe, en maeckten daer een hoofaerdigh getrantel,
Datter de luy na sagen, en dachten vast, dit is een groot Monseur,
(520) Hy schroefden dat hy sweeten, en ten lesten ginck hy druypende deur.
Pas voor den regen thuys, ’tis daer al langh genoegh te proncken,
En ten Hoof de presentacy alleen van sijn heele lichaem geschoncken:
Doe sprack hem onse Symetjen an, en die sey, wil je mee gaen om een biertjen of een potje?
Al eveliens of onse Kluyf-bout twee helften was van een half Sotje.
(525) Al scheeltet juyst niet veel. Een sack met haspelen dat geeft wat schiks,
’Ten hangt, noch en kleeft, niet half soo veel als een tobbetje picks.
Gelijck by sijns gelijck: Speck en Warmes dat dient wel t’samen;
Spaensse seep met potje-beulingh dat is een kost, maer het een’ sou’t ander beschamen.
Hey, hey, ’ten komt soo naeu niet, men hangt wel een kaers aen den heugel, en men koockt moes:
(530) Mach men geen hutspot koken soo me wil? wel dat sou de Droes!
Nou, nou, laet dat so blijven. Elck wat wils, sey Bestemoers Besje,
En se gingh sittende sterven, want heur aessem vloogh van onderen uyt, flack in heur tesje.
Se hadder gelijk in, en ick prijster. Och, seyse, daer mee ben ick doot,
En juyst of’t wese wou, en hadse voor die tijt gien noot.
(535) Doe sey Smodder-muyl (die Kacketeyn was vande Schobbejacken)
Als de noodt een mensch dwingt, men sou wel in sijn broeck kacken;
Trouwens, wat wasser an bedreven? elck is voogt van sen eyge lant.
Wat kan’t yemant baten daer kracht en gewelt t’samen spant?
Alle dingh sel wel gaen: schurft leert wel klouwen.
(540) Dat was het spreeck-woort van onse ouwe Bouwen.
Wel dat komt schoon (sey sen Seuntje) nomje de Man oudt eer hy telt de sestigh jaer?
Je bent volckje van groot verstant, wel hey! hoe vinje mekaer?
Sus, sus, laet ons een weynig stil wesen, en de sinnen wat bedaren,
Soo meugen wy onse kostelicke tongh wel een beetje sparen;
(545) Onse ooren moeten oock een beurt hebben, hoort eens, daer roepter een die behoeftigh is: Vroutje lieff, Vroutje lieff,
Koopt wat swavel-stock, ’tis groot gerieff.
[p. 23]
Ho! ho! al weer een nieuwe Geck, ey, siet hem eens stappen!
Als we eens bouckende-bry koocken soo moet hy de pot schrappen.
Ja, ja! schrappen en weet niet als de pot uyt is (sey Meeuwis) en hy gaf de panne-koeck een beet;
(550) Want hy moet qualick te pas zijn die niets te graegh en eet.
Jae wel Jutje, je doeckjen is seper sieck, je sieter al wat weeckjes uyt, sonder gecken.
Wat sou me seggen, de koorts doet een mensch wel wat uyt recken:
Niet te min, al is me sieck van de veeghelickheyt, dat en is gien noot;
We hebben van daegh noch wat te monckelen, die te veel sorgs heeft krijgt gemeenlick aen-stoot.
(555) Ick prijs noch onse Sulle-man, die seydt: Het smullen en brassen moet by get sijn tijt hebben;
Hadt hy lestent in de vette keucken geweest, hy sou hem seper verblijt hebben:
Hy slacht de Muys, hy eet garen in een ander mans Thresoor:
Wort hem een goet stick vleys voor gheset, soo leyt hy ten eersten de helft op sen teljoor.
Alle dingh dient waer genomen (sey de Haen) en hy sat op’t Ey, om niet te missen,
(560) En of hy gelijck of ongelijck hadt dat kan men licht gissen.
Dat sey Bijte-biertjen oock, en hy maeckten van sen wambes een mantel, en van sen broeck een heuyck, quam dat niet schoon?
En doe worden hy metter haest van de nieuwe Edel-luy ten Hooff ontboon.
Daer was’t, lachje niet, soo hebje niet, en hy maeckten daer gheen werck of;
Maer eerst ging hy een beetje kacken op sinte Licke-pintjes kerk-hof.
(565) Den Olifant en past op de Vloon niet (seyd’hy) en hy achten dat niet een mijt:
En de sommige van sijns gelijck zijn soo beschaemt als een Paert dat sijn Meesters Kar om smijt.
Wat sou me seggen, het gaet’er so wat heen, je moet’et hem al te mael niet verwijten.
Neen, we sellen hem seghenen met de hielen dat hem de Wespen niet beschijten.
Trouwens, dat vermagh sijn kaliteyt wel, en ’theeft sen bescheyt,
(570) We sellen eens hooren en sien wat ons de reden seyt.
Hoe praetje? hy hout sijn reputacy als een vaet-doeck by de potten.
Krijgt hy wat van by staen, hy mag gaen huylen, en slachten de Sotten,
[p. 24]
En veegen sijn oogen met een stroo-wis, wat valter anders te doen.
Laet schossen, laet bossen, laet stoten, laet gieten, alles heyt sen fatsoen.
(575) ’Tsel noch wel gaen met de Man, sen Wijf magh hem wat helpen,
En krijgt hy een schop voor sen bocksen, ’tbloet is wel te stelpen.
Dat sey magere Peete-meuy oock; neen, neen, alle ding met gemack,
Laet ’t vry blijven, ’khebje geest al in men sack;
Elck een heyt tans genoegh te doen om sen selven te prijsen;
(580) Maer dit ist quaetst, se kunnen ’t mit heur goet en bloet niet bewijsen.
Jae maer, al te veel is quaet, se worden licht te groots.
’tHeeft sijn swarigheyt, sey Hansje, en hy vond’ hondert pont loots;
Sout waer beter, om de Winter wat te quellen, niet waer?
En soo doende quam men lichter van’t eene jaer in’t aer.
(585) Al eve wel oremus, daerom niet gesucht, we meugen ons selve troosten.
Niet te hebben doet veel ontbeeren, sey Besjes Beste-moer van jonge Jan Joosten;
Is’t een quae weg, ’tis weer goet lant, sey Keesje, die goe Maet;
’Tis dickwils al quaet, sack, en zaet, mat al datter by staet.
Maer ’tspijt een Mensch dat men sijn wil en wensch niet en heyt, en daerom gingh onse Piet legge sterven:
(590) ’Tis jammer, hy wist hoe langer hoe beter de suynigheyt te derven:
Hy kon soo fijntjes te wijn en te bier gaen, en dat met gemack,
Dattet hem een lust was als hy mocht suygen een pijpje toeback:
Het staet heel mooy voor een Jongman, als hy juyst niet besteet is te deugen;
Trouwens, sen beurs worden lestent soo ghegeesselt, dat hy’t wel een maent mocht heugen:
(595) Daer sat hy doe en keeck als een uyl op een krick, en hy was so gaeu als een palingh in’t sant,
Sijn geldeke was wat weynigh, maer schabbetje was goet pant.
Het kon niet minder wesen, dat meugje wel wedde;
Want ’s avonds geslempt, ’smorghens het hooft seer, en ’tlichaem te bedde.
Dat wijst sen selven, sey Doctor Alias, en maeckten sijn Kinders rijck:
(600) En wat roertet umment dat ick de kouwe pis van onse Jan bekijck?
Jae wel, sey Lubbert, wie veegh is die moet sterven,
Al sou hy op’t leste den Hemel tot sijn deel erven.
Jae wel, dat waer gien noodt, sey Meutje Griet,
Dat en was al eve wel de quaetste doot noch niet.*
(605) Ick sou, sey Pons (wat baetet gelaeckt of gepresen)
Niet garen alleen in de pick-swarte Hel wille wesen,
[p. 25]
Nochtans, dit moet ick je seggen, en dat voor’t mijn,
’Tis een groote plaegh mee de Duyvel gescheept te zijn.
Geselschap doet dolen, en soo ’t al te met komt soo moet men’t nemen.
(610) Ey hoort onse Buyr-man eens kosen! hoe weet hy te fleemen!
Men magh wel seggen, al sietme de Luy men kentse niet, maer hy heeft het verwijt,
Want binnen sijn Huys daer woont de Wan-gunst met de Nijdt,
Hy is soo keurigh op sen Buyr-luy, dattet niet en is te gelooven,
De Ketel-boeters en Blik-slagers worden staeg van hem verschoven,
(615) Hy wilse rondom den trans van den Haegschen Toren hebben geset,
Steltse daer, seyt hy tegen de Magistraet, daer doense minst belet:
De lucht beneemt de klanck, anders maecktet balhoorige Menschen.
Wat dunckje nou van dese Claes, wat sy hem voor niet toe wenschen?
Een Hane-kam op sen neus? Ick denck wel jae of neen;
(620) Een Osse-pluym op sen hooft, mien ick, dat gaet’er soo mee heen.
Hy soud’er hem mee behelpen, want Jan Achter-lam deed’ter mee,
Hy ging uyt wercken op sen Wijfs klompen, en hy smeed’ter mee:
Sijn lieve Tanneken heyt hem altemet wel met een quackje gepaeyt,
Sy sou hem wel wat op sijn muts geven, maer dan staetse bekaeyt.
(625) Al te mets is hy een Helt in’t velt, en om dat men’t sou weten,
Soo vermoorden hy lestent een Beest, en hy durft’er noch van eten:
Numment en soudt gelooven, of het waer gebleken in sen tijt.
Ey, rust je hooft wat Jakes, en maeck me sulcke malligheyt quijt.
Houd je mont, wat je meugt, en hoort hem eens schreeuwen:
(630) Hier heb je al weer den gevalueerden, ge-approbeerden, en wel geconditioneerden Patroon van de Spreeuwen!
Hier heb je al weer den wel geformeerden, en getranslateerden Man
Die ’t gelt met gemak en ongemak, met handen en voeten winne kan.
Hier heb je al weer den Amsterdamschen Bree e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e eeck-wat sonder weer-gae:
Hoort eens, hy geeft’er niet om, al schoon ick selver in den Haegh op het Delfse Veer stae;
(635) Want de vry-postigheyt vliegt hem te keel uyt dat hy sweet,
En niemant die sen kunst soo wel verstaet, of sulcken greep van weet,
Jae met duysenden die doot zijn kunnen soodanighen verstandt selver niet bewijsen.
Wat valt’er dan te seggen, te swijgen, te laken, of te prijsen?
Siet eens op mijn Laedtjen, seyt hy, daer kenjet lesen heel schoon,
(640) TABWat breeckt ghy! Komt tot my,TABIn Amsterdam ick woon; Mijn Kunst ick hier betoon.
[p. 26]
Waer benje dan mijn Hunnigh-bytjens? waer benje mijn Klanten?
Die my het meeste gelt gunnen dat zijn de nobelste Quanten.
Als ick stil swijgh soo spreeck ick niet, als ick geen geluyt en geef soo hoorje me niet, dat is gewis;
Als ick mijn oogen toe sluyt soo sie ickje niet, en wie seyt dat ick mis?
(645) Kom aen dan Volkje, doet op jou deurtje, besietet porceleyn te degen,
Benje wat sinlick, Joffertjes, soo valter wat te vegen;
Doet op jou Kasje, doet op jou Tasje, en scheyt een beetje van’t gelt,
Je moeter doch of, al waert noch so juyst en effen getelt,
Men moet al speulen penningen uyt de sack, schaf op het speck;
(650) Die van den bucht niet scheyen en wil dat is een Vreck of een Geck.
Ick prijs noch de Koster van Lapschuer, die scheyter of als een ouwe Boer van jonge butter;
Maer Kalis Janssen Ganse-gat dat is een ander goet Schutter,
Die schietet en gietet wacker deur de keel, dat hy swelt as een Swijn,
En vint hy een Smockel-biertje, soo speult hy Kannetje mijn.
(655) ’Tis trouwens geen wonder dat die Swelgers veel bier suypen,
Dat doense om’t Officy van de Lichtmissen niet t’onder-kruypen;
Want hoese meer Laedje-gat speulen, hoese swaerder worden van lijf.
Soume dan wel seggen, die lichte Vink doetet maer om tijt-verdrijf?
Ick denck wel neen, sey d’Amsterdamsse Trijn: Maer ons Volckje behoeft soo niet te sorgen;
(660) Want se hebben de keur van drie plaetsen, tavont of morgen:
Zijnse out, se komen in’t Oudt-mannen-huys met een set:
Zijnse sieck, en qualick gestelt, men leydse in’t Gast-huys te bedt:
Willense niet deugen, so werdense in’t Rasp-huys bestelt om te sagen:
En als mer dan gien raedt toe weet, so magh heur de Galgh dragen.
(665) Hola Maet, se hebben te veel van wiegen e kost, weetje wel watje segt?
Neen, neen, ’ten moeter soo niet gaen, mijn lieve soete Knecht:
Dat waer seper mooye bestellingh, men konse wel anders leggen.
’tZijn goe Luy die heur beet’ren, alle dingh heyt sen reden of seggen.
Dat sey Gooltje Michiels, en hy sneed’ een stuk van een anders ham,
(670) Maer, als me sulke wilde Veugels op hangt, so wordense dadelik tam.
Wat kluchtig seggen is dat? sey Bot-muyltje, en hy liet’er een vliegen,
Men sou de Luy mit onsienelicke dingen so wel nemen te bedriegen,
Al warense noch eens soo geck; wat magh men al proaten om’t wat?
Een goet Pleyter, een goet Leugenaer, is bykans een so ick het schat.
(675) ’t Scheelt so veel niet, sey Koome Luls, en hy begon scheel te kijcken
Als de Toe-sienders quamen om sijn ponden te wegen, en de maeten te ijcken.
[p. 27]
Niet met al, de handen gesalft, en de oogen gestopt, is de beste raet,
Want je weet wel dat men dan so naeu niet en siet, en licht heene gaet.
I gut Jan, wat benj’ een Schalk! hoe weetje dat ick jou folen wou?
(680) Ick wenschte seper wel dat ick eens lustigh met jou kabriolen sou,
Om datje alle dingen soo effen weet te raen; je dient seper een Hoof,
Men sou jou woorden stracx in acht nemen, en geven geloof:
Trouwens, je bent mit een wonderlicken helm geboren,
Maer ’tis jammer datse jou Moertje soo klackeloos heeft verloren,
(685) En daerom kenje oock beter by daegh sien als by nacht.
’Tis seper om te lacchen, Baes, jou woorden hebben kracht:
Maer datje segt datj’ een Kuypers Seun bent, dat is noyt gebleken,
Want ghy en weet van tonne-bant, noch fret, noch swick, noch van stock-mes te spreken,
Maer dit weetje, dat je lest quaemt by kort-hielige Teuntje, en die was wat gaets:
(690) En wat valter op te seggen? je waert weer wat spijckerachtigh in de plaets.
Dat was lustigh, niet waer? daer valt niet te klagen:
’t Meysjen heyt Vaer, noch Moer, noch Vrienden, noch Magen.
’Tis heur eygen schult, waerom wasse soo heb-achtigh? ’t is quaet
Dat men een grage maegh soo machtigh over-laet.
(695) Dat sey Wobbetjen oock: ’Tis beter dat men eet van een Beest dat op sen bedde gestorven is,
Als van een gortigh Vercken dat heel end’ al bedorven is.
Jae dat is soo, ick moet’et bekennen, en ’tis oock waer.
Fy, fy, men souder af walgen, en laeten’t leggen, soo ’t een als’t aer!
Gaet daerom uyt de weegh, jou vuyle Vent, men sou Nickers mitje vangen!
(700) Wel hoe Maetje, meugje mijn niet sien staen? ick souje wel meugen sien hangen;
Maer de stanck sou my deeren, want daer men ouwe schoenen brant,
Daer schijntet dat men de Luy voor eeuwigh uytten huys bant.
Neen, laet ons die vuyligheyt wat af spoelen met klaer water.
Jae, dat is drinckbaer, zeylbaer, en waschbaer, sey onse Pater:
(705) Kom an, de handen gewassen, de mont gespoelt, en ’thartje gesterckt,
De lever gekoelt, de beenen geschudt, en dan wat gewerckt:
In somma, alles op sen dreef. Dat’s goet; onse Louw is ghesont en wel te pas, en hy heyt handen en voeten:
Sijn Vaertje wil hem wel uyt hijlicken, maer hy durft de Meyt niet groeten,
[p. 28]
’kHebber den brus of, seyt hy, wat heb ick mit een Wijf te doen?
(710) Al wasse doot, en se liep me nae, soo en gaf icker geen soen.
Alleen te bedt, en eygen Voogt; wat sou me legge trouwen?
’Tis heel onnoodig om een kostelick Wijf tegen je danck te houwen,
Het gekrijt van de Kinders en dient my niet, ick en staet oock niet toe,
Wegh, wegh, uyt mijn schuytje, want dat spulletje wort me moe.
(715) Maer onse Lijs seyt anders: Al hou ick het met de Wijn-kan,
Ick wou onse Jaep wel trouwen voor een decksel van d’Asijn-kan,
Wy souwen soo wel accorderen als de slimst’, en stellen’t op den tap,
Mijn Man sou een Waert wesen, en ick een Waerdin mit een snap,
Lammetjes leven was ons wensch; lieper een beetjen van Sint An daer onder
(720) (Als het soo te pas quam) dat en waer geen wonder:
En al huyrden ick alle weeck een spick-spelder nieuwe Meyt,
Elck verstaet’em op sijn neeringh, alle dingh dient niet e seyt.
Nou, dat is eveliens, elck weet waer hem de schoe wringt.
Daer is onse Bely, die heeft een Man die haer daer toe dwingt:
(725) Sy isser seper qualick an, en se wint alle daegh voor hem de kost;
En noch seyt hy, Och, was ick van dat arme slaven verlost!
En siet eens, die verbruste Vent is te leuy om te wercken;
En daerom gaet hy heel ongeern te biecht, of ter Kercken,
De Paep sou hem licht te seer aen tasten, en dat is’t geen hy vreest;
(730) Trouwens, hy is’t gewent, en over lange tijt leuy en lecker geweest.
Al te besigh is quaet: voetje voor voetje is beter, soo loopt men soo licht niet in’t water.
Dat gebeurden mijn Joncker Wls-kuycken, en juyst quamper een Wever, hier onse Jan de Praeter,
Die hielp hem daer uyt. Men Joncker sagh hem eens an, en ’twas gantsch tegen sijn sin.
Wel (seyd’ hy) ben ick van een Wever geholpen? dat spijt me, en hy sprongh daer wederom in.
(735) Dat was om te lacchen, niet waer? maer hy wachten hulp van een Edel-man mit spooren,
En siet, eer dat die quam was de Geck in de gront verlooren,
En hy was ’smorgens soo doot als een verdroncke Kat.
Dat’s wel meer e beurt (sey droncke Niesje) wat is dat?
Hy liep alle daegs niet in’t water, al ging hy dickwils in’t Bier-huys,
(740) Maer hy vloogh garen by avont, hy slachten de Vlier-muys.
Daerom ist beter toe te sien, eer men soo met het hooft leyt en maelt,
En die by daegh te bedt gaet selden soo los in’t duyster dwaelt.
[p. 29]
Ja wel Jans-kint, wat sel ick je seggen? hy socht het water te my’en,
En juyst of’t wese wou, soo liep hy het gaetje bezy’en:
(745) Ick geloof wel dattet hem selver niet spijten sou hadt hy verdroncken op’t lant,
Maer nou ist verloren geklaegt, onse Joortjen is van kant;
Adieu tot weer-siens toe, sey malle Jut, wy zijn by me kaer e komen
Om eens te scheyen, niet waer? en dat heb ick aen onse Joortje wel vernomen:
Armen hals! wat was’t oock een goe Sul! as hy sliep en deed’ hy seper gien quaet:
(750) En nou hy doot is en doet hy gien goet; sijn dingen zijn gedaen, wat raet?
Hier mee gingh Jutje mit heur lange Faly heen treen
As de Boeren in’t Veen deen, die de geele peen sneen.
Ick wasse quijt mit een set, trouwens hy verliest niet veel die een luys quijt raeckt in d’as.
Heer, hadje doe eens gesien hoe misselick dat ick bedrogen was!
(755) Ick souse garen noch wat e seyt hebben van’t menschelick bedrijven,
Maer daer was Volck by de Luy, en daerom liet ick het blijven.
Wat praet is dat? sey de Kare-melcks Meyt, en se vil van heur selff,
En over drie dagen isse Graef-in geworden in de Stadt van Delff.
Wel heer! wiertse so verhoogt terwijlse daer in de laegte quam vallen?
(760) Daer is seper niet mee te gecken, of te mallen,
’tKen ons oock beuren, sey Horle-voetje, al wort jy en ick met kluyf-boutery gepaeyt:
Ick mien dat de Doodt jou quam uyt eysschen, je schoenen souwen soo kleven als ofse waren an de vloer e lijmt of e naeyt.
Jae wel Baes Jan, hoe vaerje tot jouwent? langsaem en perfeckt, alle dingh mit sinnen,
Willens of niet, die schrickelicke Bullebak sel ons allebey wel vinnen.
(765) Dat verstaet sijn selven; maer onse Bloet-beuling is een Gast
Die vry wat kloeckmoedigh is, en niet veel op de Doot en past:
De Doot is niet (seyt hy) ’tsterven is maer een verliesingh der sinnen,
Daer zijnder veel die in’t Hofken des Doots heur Medicijn vinnen.
Het maeckt een goe purgacy, sey Jop, en hy at pruymen mit speck.
(770) Dat maeckt een gaeuwigheyt (sey Besje) en se klom over een hek.
Dat’s oock goet (sey Puysje Pieters) soo mien ick het t’ontloopen,
En sy was den brant al tweemael deur een gloeyenden Oven ontkropen.
Hier onse Dingsje Dings, Wijveke wil ick seggen, die wist ook wat,
Sy liep voor den brant, en kroop in een vol Kare-melcks Vat.
[p. 30]
(775) Maer doe quam Grietje Mont-raveels, en die sey, wil ickje wat seggen Geerlof?
Liegt datje sweet, soo mienje dattet waer is, al hebjer geen eer of.
Sou men over-al niet dan eer of hebben? ’tsou slechjes mit de Wijsheyt zijn gestelt.
Neen, ’tis beter van elcks wat, een lutjen eer, en een beetje gelt.

Wel laet ons dan stil swijghen, ter liefde van onsen gefondeerden Vos-neeff.
(780) Jae maer Knelis, dan mochten de Luy seggen dat Meester Niemant los bleeff,
Want hy soo veel Poeetse Kettery niet verdragen magh in’t ghestudeerde hooft:
Terwijl dat hy onder de Poeeten de Wetten stelt so dient hy gelooft;
’t Moet al wel zijn wat hy schrijft, dat seyt de waerseggende Symen;
Niemant sijns gelijck in’t dichten, in’t schrijven, in’t rijmen of lijmen,
(785) ’Tis gien wonder oock, hy heeft alleen de privilegy van geestige dingen uyt te broen,
En daerom behoort men hem niet te verstoren, seyt levende Koen:
Maer, elck wat, seyt de Warmoes-pot, soo heyt niemant te klagen,
Wat behoeft eene Man alleen al de lasten van de Gecken te dragen?
’Tis waer, seyt Joost; maer laet hem eens gaen by Snorrepijps Vaer
(790) En laetse de onnoodige questy eens of drincken mit me kaer,
Dat sel best wesen, en soo niet, laet Niemant sijn Genan bedancken (betjancken wil ick seggen)
Eer dat hy mit quaetheyt dese Quacken uyt de weegh gaet leggen:
En zijnder meer ongeruste Geesten die ’t Boeckje besien hier en daer,
Die meugen’t met een korssele kop in’t vyer smijten, en kopen een aer.

Vexatio dat intellectum.

Tekstkritiek:

Eerste deel:
In het eerste deel zijn de pagina’s 32-36 genummerd als 30-34
vs. 498: het voornaamwoord ick staat niet in de tekst; het is niet met zekerheid uit te maken of dit een zetfout is of een grammaticale bijzonderheid
vs. 735 bulleback er staat: bullebaeck
vs. 791 Giement: zowel ed.-A als ed.-C heeft Giement (na 1500 elders niet meer aangetroffen), in ed.-B i Niement (niemand)
vs. 995 Peet er staat: Pees

I. BURGHOORNSKlucht-hoofdigeSnorre-pijpen, Quacken,en Quinck-slagen.Springende van den Os op den Esel.Eerste ende Tweede Deel.

Gedruckt met verloff van Meester Jan de Scheer-vogel,Iutje Wabber-gats, Gerrit Slock-op, Lijsjen Hael-in, Ioncker Snap-op,Fijtje Morssebels, Melis Foppe Quist-goet met Femmetje Groms.Onder-teeckent by den Secretaris Bommetje-bom.

Aen alle verstandige en wackere Poëten onses Tijds.

Klucht-hoofdige Snorre-pijpen, Quacken, en Quinck-slagen.

I. BURGHOORNSTweede DeelVan sijn klucht-hoofdigeSnorre-pijpen, Quacken,en Quinck-slagen.Springende van den Os op den Esel.

Geen Mensch soo hoogh geleert, of sneegh, of spits van sinnen Of daer soo schuylt somtijts wel licht een Geckje binnen.

Wt-ghegeven tot verlichtingh van de schijn-heyligheSwaer-hoofden, ende tot op-weckingh vande nieusgierige Geest-beminners.