Joost van Breen: De klucht van ’t kalf. 1656.
Uitgegeven door Marti Roos
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton015490 - Ursicula (UBL) — books.google (BL)
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[fol. A1r]

De

KLUCHT

Van ’t

KALF.

Gerymt door

J. V. Breen.

[Vignet: Mercurius op wereldbol, met caduceus en brieven]

t’AMSTERDAM,
____________________

By JACOBUS VANDEN BERGH, Boeck-verkooper inde Gasthuys
Molen Steegh, in de Amsterdamsche Biblioteecq. 1656.


[fol. A1v]

PERSONAGIEN.

KEES, Een droncken Boer.
TRYN, Sijn Wijf.
KRYN, De Knecht.
MATTHEUS,
      en
FRANCKJE,		 } Twee Lichtmissen.
GOOSEN, Een Kocks Jongen.
KNIERTJE, Een Waerdin.
TRUYTJE, Haer Meyt.
Continue
[fol. A2r, p. 1]

De Klucht van’t Kalf.

EERSTE UYTKOMST.

KEES, KRYN, TRYN.

Kees.   KRyn, Kryn, hoorje niet, of moet ickje komen halen,
            Verwacht mijn komst niet, want ick souwje soo betalen,
            Datter niet een kerf, op de kerf-stock blijven zouw.
KRYN de Knecht, uyt
Krijn.    Dat hoeft niet, hier ben ick al.
Kees.     Waer blijf je zo langh?
Krijn.    De Vrouw
              (5) Hat mijn aen werck gestelt, daer ick niet wel van kost raken.
              ’t Is al kunst, die’t Man en Vrouw van pas kan maken.
Kees.     Schyt Vrouw, hoor na mijn, dat segh ick eens voor al,
              Of ick sweer, dat het jouw hier naer berouwen zal.
              Daerom pas voortaen beter op, of je meucht voor me vreesen,
              (10) Want d’eerste waerschouwingh, sel een stock opje rugh wesen.
TRYN de Boerin, uyt.
Trijn.     Wat is hier weer te doen, datje dus kijft en snauwt,
              Schaamje jou niet Kees, datje Krijn altijt zoo toegrauwt.
Kees.     Wel sleep-lende, wat roertet jou, kom jey mijn oock fexeren?
              Ick ben wijs genoch, hoe ick mijn Dienaer zal regeeren,
Trijn.     (15) Dan hoorje hem met reden te bestraffen, gelijck de manier,, is.
              Nou jey bent verstandich,
Krijn.    Ja als hy by het Bier,, is.
Kees.     Swijgh segh ick, je sout doorje praten mijn wel in slaep sussen.
              Hoor Trijn, je meugt jou zael: Moer eens kussen,
Trijn.     Och hoe blyt wou ick wesen, dan sou ick eens van jou verlost,, zijn.
Krijn.    (20) De Baas zou oock niet treuren, want je zout dat uyt sijn kost,, zijn.
Kees.     Daer speelt de Droes mee, datje tot geen stilstant bent te krijgen,
              Ick geloof datmen een Paert, eer sou leeren spreecken, als jou swijgen.
Trijn.  *Voor wie sel ick swijgen, segh Hangebast, segh Schavuyt.
Kees.*   Voor mijn, of ick schoppje daer mee wel te deuren uyt.
Trijn.  * (25) Doe dat je Hoeren, dieje daeglijckx moet onderhouwen,
              Maer mijn niet, dieje voor een vrome Vrouw hebt gaen trouwen.
              Wel magmen zeggen, ’t Bloet kruypt daer’t niet voort,, kan.
Krijn.    Dat zy de Bankrottier oock, en hy veegden zijn neers tegen de poort,, an.
Kees.     Houje mont of ick selse in stee van de kaffa-stopper, laten toe stoppen,
Trijn.     (30) Zie dese kale neet, wil mijn uyt den huys schoppen:
              Waer is ons goet van daen ekomen, segh schelm, als van mijn.
Kees.     Dat roertmen niet, ick segh, dat ick wil Man en Vooght zijn.
Trijn.     Tot Kniertjes selje Vooght wesen, daerje altijt gaet licken.
Krijn.    Daer hoor ickje zey dove Jacob, en hy sloegh al zijn Moers Postelyn aen sticken.
Kees.     (35) Ick bidje wees toch stil, hoe ben je dus opstinaat.
              Loop Krijn, haal het Kalf dat achter in de schuur staat,
[fol. A2v, p. 2]
              Want ick meen na Stee te gaen, om het te verkoopen.          Krijn binnen.
Trijn.     Waer selje nu dus laet op de middagh loopen?
              De Klock is by eenen, en de dagen hebben niet an.
Kees.     (40) Als ick het soo versta, wat pocken roertet jou dan?
Trijn.     Wel hebje mijn dan etrout, omme dus altijdt te plagen?
Kees.     Neen, maer om dat ick niet geern hoorns wou dragen;
              Want de jonge wijfjes pissen nu veel buyten de pot,
              En daer ben jey te oudt toe.
Trijn.     O! jou droncken hontsvot,
              (45) Wel fun, druypert, echt-breecker, wel half versoopen,
              Wilje niet out worden, zoo laatje jongh op-knoopen.
Kees.     Dat doet men aen een dief, en niet aen een eerlijck man.
KRYN met het Kalf uyt.
Krijn.    Hier is het Kalf.
Trijn.     O! Kees wat doeje mijn al verdriet an?
              Sel ick altijt met jou, dus twistigh moeten leven?
Krijn.    (50) Die met de droes gescheept is, moet hem werck geven.
Kees.     Al langh genoegh gekeven, kom Trijntje geefme eens een soen.
              Zoo beloof ick datje wenst, en begeert, dat ick sal doen.
Trijn.     Och! zoo wensten ick wel wat.
Kees.     Wat ist datje wel begeerde?
Trijn.     Ick wenste wel, dat dit Kalf eens in de Duyvel transformeerde,
              (55) En dat die jou soo plaaghde, en achter op jou hielen sat,
              Datje al je leven een tegenheyt in het droncken drincken hat.
Kees.     En ick wou wel, datje jou backhuys wat meer snoerden,
              Of datje op een rasende Bul sat, dieje voor S. Felten wech voerden,
              Al wast inde duystre Mexiko, drie mijlen boven de Hel.
Krijn.    (60) Gelijck op Mouris Willems, dat wenschen gaet al wel,
              Is dat liefde, zoo heb ick den bruy van ’t trouwen.
Trijn.     Hat ick mijn sael: moers raat wat beter onthouwen,
              Zoo hoefden ick niet te lyen, dat ik nou ly met dese Vent.
Kees.     Wilje noch meer praten, zoo praat tegen mijn fondament,
              (65) Want ick ga deur, en meen niet een woort meer te spreecken.
Trijn.     Loop in een Esels gat, ’k wens datje de beenen moete breecken.
              Kom voort in huys Krijn, want het is al eetens tijdt.
Krijn.    Dat docht mijn oock al, hoor hoe datmen maagh al krijt.
Trijn en Krijn binnen.
Kees.     Dat onweer is verby, ick ben blijt dat ick uyt,, ben,
              (70) Hoe icket maack, ick zie wel dat icker mee gebruyt,, ben.
              Datmen zoo een wijf hebben wou, soumer wel konnen aenraken?
              Doch ick ben verseeckert, datse geen klip-loper vanme sel maken.
              Waer gaen ick best na toe, ick sta hier of ick sot was,
              Eerst om een eerlijck pintje, en daer nae in een mot-kas,
              (75) Of tot Kniertjes, die weet op een mens sijn wencken te letten,
              s’ Is soo gauw als een Otter, na alle dingen kense haer lijf setten.
              Daer by hetse een Meyt die soo moy is alster een in ’t landt,, is.
              Want sy het een Troonitje zo ront en blanck, dat schant,, is.
              Kom mijn beesje tree maer voort ick selje de wegh wel wijsen,
[fol. A3r, p. 3]
              (80) d’Eerste Kroegh de best, daer sal ickje verexcijsen,
              ’t Is nou togh half verbruyt, krijgh ick de ollen in mijn kop,
              Zoo maeck ick wel Jonasje, of ick treck deze heele nacht op.
Kees met het Kalf binnen.


TWEEDE BEDRYF.

MATTHEUS, FRANCKJE, GOOSEN.

Franck. Hem, hem, hoorje niet, wat pocken is dat loopen,
              Ick loof immers niet datje Courante wilt verkoopen?
Matth.   (85) Goedendagh Franckje, waer Duycker kom jey van daen?
Franck. Uyt de blinde Kasuaris, en ick meen om een lugje te gaen.
Matth.   Dat heb ick oock in’t sin;
Franck. Zoo zijnwe wel by elkaer gekomen.
              Maer hebje van daegh niemendal nieuws vernomen?
Matth.   Niet veel, als dat vroome Jasper van ogtent is getrout:
Franck. (90) Met wie?
Matth.   Met lichte Trijn, hier in’t verdorde wout.
Franck. Ja seecker, het die sul die ritse Teef gaen trouwen?
Matth.   Wel ja, wilje daer soo vreemt niet van houwen,
              Men seyt ommers datse rijck en reyn is, en dat aen haer niet ontbreeckt.
Franck. ’s Is soo reyn als een Wey-waters-vat, daer elck die wil sijn handt in steeckt:
              (95) Doch ick setse samen, maer voor mijn part, ick souse niet begeeren,
              Al scheetse zoo veel gout, als de Veneetse Armade kan verteeren;
              ’t ls alleman genoegh bekent datse wat licht van Gat,, is,
Matth.   En Jasper meent datter geen eerlijcker Meyt in de Stadt,, is,
              Hy bewaertse als Bagijne-koeck, want hy meent ’er goudt uyt te pueren,
Franck. (100) Wel gaje niet mee te Bruyloft, je bent ommers van de Bueren?
Matth.   Neen.
Franck. Hoe komt dat?
Matth.   Om datse ons huys zijn verby gegaen,
Franck. Zy vreesen dat de Bruyt, de Bruygom sou laeten staen
              Zoo haest alsse jou sagh, want Jasper is het spoor noch onbedreven,
              Dat jey soo vaack gereen hebt.
Matth.   Hoe kanjer oock wat achter geven,
              (105) Dat hetse al vergeeten, of meenje datter dat noch heught:
Franck. Alsmen vrolickheyt siet, soo denckt men wel om de ouwe vreught.
Matth.   Ick meen datse van daegh niet veel vreught sullen bedrijven,
Franck. Waerom niet?
Matth.   Om dat ick de vrinden heb hoore kijven.
Franck. Hoe quam dat?
Matth.   Ick seltje verhalen: soo als ick uyt ons huys tradt,
              (110) Zoo hoorden ick seggen, dat de Kock de kost niet gebrocht hadt,
              En dat de Gasten van twee uuren, daer na hadden staen wachten,
              En daerom krakeelden se soo.
Franck. Ick sou hier wel van dorst smachten,
              Ay lieve kom gae voort.
Matth.   Nou Franckje blijf wat staen,
              Na mijn dunckt, soo komt daer een Jongen met een Pot gebraet aen.
[fol. A3v, p. 4]
              (115) Ick zou wel lust hebben om dat Kint sijn gat te veegen:
              Dat ick maeckte dat wy die warme kost kreegen,
              Wat souje dan seggen?
Franck. Datje wat tovren kost.
Matth.   Ick sal Perseus wesen, die hem van ’t Zee Monster verlost.
Franck. Hy komt al dichter by,
Matth.   Ick kent gebraet al ruycken,
              (120) Het slip van men hembt zal ick voor een voorschoot gebruycken,
              Blijf jey hier staen en bewaer men Mantel en men hoet,
              Ick sal me soo wat quaet toonen, en gaen hem in ’t gemoet.
GOOSEN een Kockx Iongen met een Pot gebraet uyt.
Matth.   Welje komt noch eens, ick docht datje eeuwigh wegh soudt blijven,
              De kost zou ten twee uuren gaer zijn, en ’t is nu al over vijven.
              (125) Jou Meester heeft het moy emaeckt, get de vrinden zijn soo quaet,
              Elck wenst de Kock voor den drommel om raep-zaet.
Goosen. De luy seggen wel wat datse juyst niet miennen,
              Wy hadden noch een Bruyloft, en die most de Baes oock bedienen:
              Ay lieve neem dese Pot mee soo hael ick voort de rest,
Matth.   (130) Dat sel ick wel doen, maer loop dan alje best.
Goosen. Ick komje voort weer by, ’t sel geen quartier-uurs duuren.
Matth.   Vergeet het niet, of de Hof-meester souje de kappot schuuren.
              Wel Franckje wat segje nou, had jey ’t wel soo egist?      Goosen binnen.
Franck. Men sou de Droes en sijn Moer wel bedriegen met sulcken list.
Matth.   (135) Hoe sullen de Gasten op de Kock rasen en vloecken.
Franck. Hoe sal de Jongen na de Hof-meesters knecht soecken.
Matth.   Daer laet ick haer voor sorgen, ay lieve laet ons gaen,
              Wy souden van de leep krijgen soo yemant ons sagh staen.
Franck. Waer gaen wy best na toe?
Matth.   Naer buyten
              (140) In de Manniste Kroegh, of in het schilt tot Luyten.
Franck. Wat souje daer doen, daer is al te veel dack op ’t huys.
              Gaenwe liever tot Kniertjes in ’t vergulde kruys,
              Daer konnen wy met vreen, onse gegeven kost op eeten.
Matth.   Maer valt ’er wat versnaperingh dat wou ick garen weeten,
              (145) Wat ick ben graegh, daer zoo een Hoer of een Mot,, is.
Franck. Ja genoch,
Matth.   Kom voort dan.
Franck. Ick verlangh om te zien watter in de Pot,, is.          Binnen.


DERDE BEDRYF.

KNIERTJE. TRUYTJE, MATTHEUS. FRANCKJE, KEES, TREYN.

Kniert.  MAer jockje oock, hebje niet meer van de Mof gekregen?
Truyt.    Waerom sou icker om liegen.
Kniert.  Je hebt het zoo dickwils geswegen
              Dat ickje niet meer gelooven magh: je bent sulcken fatsoen.
Truyt.    (150) Ick zie soo naeuw op ’t Gelt niet alsser dingen wel doen.
Kniert.  Ick wou dat ickje niet en kon, hoe selje noch moeten leeren,
              Zou ick mijn zoo laeten payen, en dat van sulcke rijcke Heeren.
[fol. A4r, p. 5]
              Neen wis niet; je zout doen gelijck als Juffer Cattharijn,
              Die verdiende lest van soo een Knoet, een heel stuck Sattijn.
              (155) Daerse noch een rock van draeght, en wel twee of dry van het versleten.
Truyt.    Daer voor hetse wel dry of vier maenden in ’t Spin-huys geseten.
              En daer hoop ick niet in te raecken, want ick bender bangh veur.
Kniert.  Luyster eens na, mijn dunckt zoo isser yemant aen de deur,
              Loop zie eens wieder is wel wie of daer magh wesen.           Truytje binnen.
MATTHEUS, FRANCKJE. KNIERTJE.*
Matth.   (160) Goeden avont Kniertje.
Kniert.  En jou van desgelijcke Messieurs. Wel beginje niet te vreesen?
Franck. Waerom?
Kniert.  Dat het dack van ’t huys opje hooft vallen sel.
Matth.   ’t Is op geen lichte stof gefondeert, dat weeten wy ommers wel,
Kniert.  Maer ick weet niet hoe datje mijn dus kont vergeeten,
              Wat draeghje dus onderje Mantel?
Matth.   Een Pot met eeten.
Kniert.  (165) Dat loof ick niet.
Matth.   Wel sie daer.
Kniert.  Hoe duycker komjer an?
Franck. ’s Is ons daer effen gegeven.
Kniert.  Als men dat wel dencken kan.
Franck. ’t Is evenwel waer, ick wilt wel met eeden verklaeren.
              Doch die argh denckt moet argh in ’t hart vaeren.
Kniert.  Al swoer jey by Mr. Klaes sijn baert, soo geloof ickje niet.
Matth.   (170) Soo benje slimmer als Thomas, want je looft niet datje siet.
Kniert.  Wat wilje ons wijs maecken, daer wy beter weeten
Franck. Laet de Meyt wat broot krijgen, om tot dese kost te eeten.
Kniert.  Loop Truytje hael ons hier de Tafel, met het Broot, en het soudt vat.
Matth.   Brengh eerst een Kan met Bier.
Kniert.  Hoorje niet.
Truyt.    Welja.                                                                      Truytje binnen.
Kniert.  Haesje dan wat,
              (175) Is de kost oock kout geworden soo sel ickse wel weer warm maecken.
Matth.   Ofse kout of warm is, gegeven kost moet wel smaecken.
TRUYTJE met een Kan Bier uyt.
Truyt.    Hou, daer is een kan:
Franck. Zoo steeckt ment de Boere in de hant.
Truyt.    Avoes Franckje.
Franck. Wat soo nou toonje jou verstant.
Kniert.  Nou lustigh als een Meyt, ay wilje doch wat reppen.
Franck. (180) Dat kost een half Bier,              Truytje binnen.
Matth.   Hout wat pocken is dat feppen.
TRUYTJE met een Tafel uyt.
Truyt.    Daer staet de Tafel.
Kniert.  Waerom brenghje geen schoon Ammelaken?
Truyt.    Om datse in de pars staen, en ick souse niet garen vuyl maken.
Franck. Altijt is hier het vuyl goet te blieck, of het schoon staet in de pars,
Matth.   Ick zie dat het hier kael en beroyt, hier is niggel in de Mars.
[fol. A4v, p. 6]
Franck. (185) Men sou sijn appetijt wel verliesen, met al dit praten.
              Ick gae eeten, die niet mee wil die magh het laten.
Matth.   Kom Kniertje, hoe staeje dus, voegje hier al mee by.
              En jey oock Truytje
Franck. Setje neffens mijn groene zy.
Truyt.    Wat dunckje Vrouw, sel ick nou niet lustigh schroeven.
Kniert.  (190) Je lijckt Susanna wel tussen twee gefallueerde boeven.
Matth.   Dat hebje wel geraen, voor die het maer gelooft.
Franck. Nou lustigh tast maer toe, maer tast niet op men hooft.
Kniert.  Jey weet met een Hoen om te gaen.
Franck. Hou daer Kniertje,
              Maghje wel een boutje of hebje liever een spiertje?
Kniert.  (195) ’t Is mijn al evenveel, oft van achter of veur is, vlijs is vlijs.
Matth.   Ick brenghje eens Truytje.
Truyt.    Grooten danck Singjoor.
Matth.   Maer op de Kranenburgsse rijs.
Truyt.    Dats goet, drinck jey maer an.
Kniert.  Wilt togh wel op ’t schrijven passen.                           Truytje binnen.
Truyt.    Wees daer niet voor bevreest, ick zal dat Varcken wel wassen.
Matth.   Je mocht zoo schrijven, datje de Duyvel tot je Nieuwe-jaer kreeght.
Kniert.  (200) Soose vals schryft, geef ick verlof, datje al ’t gelagh uyt veeght,
              Doch sy is van die natuer niet.
Franck. Dat ’s waer, sy lijckt mee van de vroomen.
TRUYTJE uyt.
Truyt.    Hoor eens Vrouw,
Kniert.  Wat ist?
Truyt.    Daer is Kees de Boer, magh die hier wel binnen komen?
Kniert.  Dat weet ick niet, maer is hy daer allien:
Truyt.    Ick heb niemant als hem en sijn Kalf gesien.
Matth.   (205) Wat isser gaens?
Kniert.  Niet, daer is een Boer, en sy vraeght ofse hem hier in magh laten;
Matth.   Ja, zoo hebben wy wat te laggen en te praeten.           Truytje binnen.
Kniert.  Maer ’t is sulcken drolligen vent, alle dingen treckt hy hem aen,
Franck. Sy moeten haer eygen Ey eeten, die geen scheeren konnen verstaen.
Kniert.  Daer komt hy, swijght togh stil.
De Boer met TRUYTJE uyt.
Boer.     Weest gegroet ghy Heeren.
Franck. (210) En jey oock huysman.
Boer.     Wilt my doch verexcuseeren
              Dat ick zoo stout in kom, doch de Meyt heeft mijn hier binnen eleyt,
Matth.   Je bent ons wellekom, dat reeckenen wy voor geen stoutigheyt.
Boer.     Tap ereys:
Matth.   Wilje met ons in ’t gelagh treeden?
Boer.     Asje niet te diep Zee bent.
Truyt.    Dat is haer vijfde Bier.
Boer.     Dan ben ick wel te vreeden,
Franck. (215) Daer brengh ickje eens op, en dat uyt een volle kan,
Boer.     Hy drinckt dat hy steent, dit schijnt wel een bevaren Man.
              Ick zou hier wel appetijt krijgen.
[fol. B1r, p. 7]
Matth.   Lusje mee wat te kluyven?
Boer.     Ja. Wat is dit nou voor gediert, zijn dit nu faysanten of Duyven.
Matth.   ’t Is gelijckje siet, een hoentje gelaarst en gespoort.
Boer.     (220) ’t Geeft my geen wonder dat de rijke luy sulcke kost bekoort.
              Ick wou mijn altijdt wel van soo een Ruyter laten beryen.
              Men sou om sulcke kost, een rijcke Meyt gaen vryen.
Knier.    Maer Kees Oom, waer kom jey dus laet van daan?
Boer.     Ick, van de schoone Waerdin, en ick docht na Stee te gaen.
              (225) Want ick heb hier een kalf, dat ick meende te verkoopen,
              En het wiert soo doncker, dat ick de poort wel mis sou loopen.
Kniert.  Dat schorter niet, ick denck dat tot jouent het kluwen in d’war,, is,
Boer.     Dat loof ick wel, onse Trijn meent dat sy voerman van de Kar,, is,
              En dat versta ick niet, want soo ick haer liet mennen
              (230) Zy sou met Paart en Kar wel voor den Drommel rennen.
              En dan was al mijn goet door lossigheyt verbruyt.
Frank.  Yget Boer jey bent soo plat niet als een mannetjes duyt.
Truyt.    Ay lieve houje rust, wat maghje doch beginnen,
Matth.   Bloet dat ick een Sy-worm was, en jey een peper-huys, get hoe sou ick spinnen.
Boer.     (235) En ick sou wel wat aars doen, dat icker tusschen de witte doele hat,
Truyt.    Wegh Boer, je ooghen worden blauw, je moet mee in de mat.
Kniert.  Maer Cornelis je hoort anders met jou vrouw te leven.
              Je bent ommers de jonghste, je most haer wat toe geven,
              Wantje weet dat het een teer vat is.
Boer.     Dat’s waer, maer hoe ben jey soo dom?
              (240) Om dat het vat teer is, daerom legh icker hoepels om,
              Want ick weet aars geen raet, om het vat te buygen,
              En soo ick dit niet dee, zoo viel het wel aen duygen.
              Daerom seyt men, voorsichtigheydt is de moeder van alle wijsheyt.
Matth.   Dat seyd Fop oock, en hy hadt de eyren onder sijn wijfs naars geleyt.
Boer.     (245) Ick sel mijn byget, van men wijf, niet laten over-heeren.
Kniert.  Ja asje alleen bent, dan selse jou niet fexeeren.
Fran.    Nou Patroon eet wat, seyt voor ons niet bevreest.
Boer.     Ick danckje seer, ick hebber al redelijck aen eweest.
Matth.   Daer vint ick lever, laet ons daer elck een rondeel op spreecken,
Boer.     (250) Ick heb daer geen verstant of, en oock mach icker mijn hooft niet mee breecken,
              Maer mijn Vaer sael: was een man, die daer sijn meeste tijdt in versleet,
              Onder de Wijse-luy noemdese hem, hoe hiet dat oock, ja een Poëet;
              Ovydius lagh in sijn hooft, ’t was of hy al de kunst uyt de Merrie-bron hat gesopen,
              Van de liefde wist hy te agieren, of hy door Venus lijf was gekroopen,
              (255) Elck wou by hem wesen, en dat om sijn gauw verstant,
              Als hy in de kroegh quam, dan raeckten ’t krijt eerst aen de wand’,
              Daer maekten hy alderhande rondeeltjes, sonder iemant in syn eer te raken,
              Hy was een Vyant, van schimp-dichten en pasquille te maken,
              Want hy sey, alsje alsoo een vuyl gedicht hebt gecomponeert,
              (260) En swijghjet, soo hebjer geen eer of, en segjet soo wordjer wel voor afghesmeert.
Fran.    Jou Vaar het al een geest eweest, na ick aen jou kan hooren.
Boer.     Hy wist al de meysjens door sijn aerdigheydt te bekooren.
              En wasser dan een na sijn sin, daer gingh hy mee in de Wijn,
[fol. B1v, p. 8]
              Maer ick loof datter oock wel jonge Poëten van gekomen zijn.
Matth.   (265) Dats sonder twijffel, want natuur verwint seer, soo de wijse seggen.
Boer.     Daer was niet een Boeck, of mijn Vaar wist het uyt te leggen.
              En wasser ymant die hem wat voor sijn dichten schonck,
              Soo gaf hy ’t den armen.
Frank.  Die man was waert dat by gesmolten gout uyt een hooren dronck.
              Hy slacht Soete Ian niet, want die laet hem wel dubbelt betalen.
Boer.     (270) Nouje sulcke liefhebbers bent, moet ickje wat verhalen;
              Mijn Vaar was al tachentigh jaer oudt, want hy was al grijs,
              Doen maeckten hy noch ter eeren de Visschery dit Advijs.

                              S. Pieter was een Visser,
                              Begaeft met groote gracy:
                              (275) Vongh hy niet soo was hy een misser,
                              Eylacy!

              Wat dunckje, is dat niet wel gecomponeert?
              Daer voor wiert hem een riem, met silver beslagh vereert,
              Daer al de Vissen heel aerdigh waren op ghedreven.
              (280) Als hy beschoncken was, kostmen de Vissen, door sijn swieren, sien leven.
Matth.   Maer Kniertje, hoe sieje soo suer, of staetje ’t praeten niet an?
Kniert.  Wel jaat, maar daer komt soo weynigh proffijt van.
              Ick heb liever, datje niet en praat als van Tappen.
              ’t Is of ick een Orgel hoor spelen, als ick de kannen hoor klappen.
Boer.     (285) Daer smaeckt een dronck op, dat hebje geen dooven geseyt.
Truyt.    Ick loof seker datter een kool vier op sijn hart leyt.
Franck. Nou lustigh tap al weer, ick sou wel inde brocke sticken,              Truytje binnen.
Boer.     Pas op dan selje kermis krijgen.
Matth.   Asse metter tongh, haer ooren kan licken.
Boer.     Ick hadt niet gedocht van daegh soo vrolijck te zijn.
Kniert.  (290) Maer lustje niet een dronckje leckere Franse Wijn?
Boer.     Wel ja.
Truytjen uyt.
Truyt.    Get Kees, daer isje Wijf.
Franck. Hoe wilter nou op ’t landt wayen.
Boer.     Wis niet, mijn Haen is Coningh. Ick sel haer wel over-crayen.
Trijn de Boerin uyt.
Trijn.     O! jou Schelm, sitje hier alweer dus laet en drinckt,
              ’t Geeft my wonder, datje op dese plaets niet en versinckt.
              (295) Jey speelt moy weer, en ick moet vande goeluy leven.
Boer.     Waer voor heb ick jou lest een oort met vijf stooters egeven.
Trijn.     O! jou leugenaar, die men eer en mijn goet hebt ontrooft.
              Dat ik de Justicy niet ontsagh, ick trock het gesicht uytje hooft:
              Maer ik vrees soo jey niet na laet, dit loopen noch suypen,
              (300) Datje als Nebucadnezar op het veldt sult moeten kruypen.
Boer.     Jey selt voor Domeny varen, want je praat al uyt de Schrift.
              Nou Wijf drinck eens.
Trijn.     Ja was het vergift
              Dan sou ik hoopen, dat ick niet meer van jou hoefden te lyen.
Kniert.  Ay Trijntje wees te vreen, en wilt doch soo niet schreyen.
[fol. B2r, p. 9]
              (305) Je mocht met den eersten wesen, en dan soutje quaat doen.
Frank.  De Kinderen die sy krijght, wil ick allegaer wel voen.
Trijn.     Nou wilje mee, of soeckje mijn weer t’ontloopen, of te bedriegen?
Boer.     Ja ick ga voort mee, maer ick moet eerst eens miegen.
              En ik raje, datje sonder mijn niet wegh en gaat.              Boer binnen.
Matth.   (310) Hoor Truytje, hou jey de Boer een ommesien aen de praat,
              Ick heb ydts bedocht, dat ick sijn Wijf dewyle sal vertellen.      Truytje binnen.
Kniert.  Nou Buurvrouw sit wat neer, waer toe dient dit ontstellen.
Matth.   Maer Vroutje, hoe langh ist wel geleen, datje Getrout,, bent?
Trijnt.    Ontrent vijf jaer.
Matth.   ’T moeyt me seecker datje soo mishoudt,, bent:
              (315) Maer dat ick raedt wist omje Man van dit suypen of te helpen,
              Wat souje dan seggen?
Trijnt.    Och! die brandt is niet te stelpen,
              Mijn Vrinden hebbent soo dickwils met pracktijcken besocht.
Matth.   Dat kan wel wesen, maer ick heb nu wat bedocht
              Daer ick jou man wel mee sal vanden doolwegh lyen.
              (320) En dat hy de Kroegen en Hoer-huysen, als de Pest sal myen.
Trijnt.    Maer hy is soo hart als een mensch die van den Droes verheert,, is.*
Matth.   Ick sal maken dat hy meent dat sijn Kalf in de Droes verkeert,, is.
              En voort sel ick hem sulcken schrik en anghst aen jagen,
              Dat sijn beenen hem qualijck sullen konnen dragen.
Trijn.     (325) Maer hoe souje dat beginnen? dat wou ick dat ick wist,
Matth.   Dat sel ickje daer na wel seggen, daer dient nu geen tijdt verquist.
Knier.    Asser maer geen ongeluck of komt.
Trijn.     Dat is mijn meeste vreesen.
Matth.   Set dat vry uytje sin, want ik sel daer wel voor wesen.
              Maer jey diende wel voort naer huys toe te gaen;
              (330) En als wy met jou Man komen, soo stelje heel bedroeft aen,
              Ja ofje van mismoedigheydt het hert wou uytje lijf rucken.
Trijn.     Dat sel ick wel doen, och! mocht dit wel gelucken.
Matth.   Ay lieve ga doch voort, eer datje man jou siet,
              Want soo hy u hier vindt, soo is ons werck te niet.      Trijntje binnen.
Fran.    (335) ’t Zal my benieuwen hoe die pots uyt sel vallen,
Matth.   Daer komt de Boer, swijgh stil.
De Boer met Truytjen uyt.
Fran.    Wat dunckje van dit mallen?
Truyt.    Houje handen voorje, of meenje dat ick een hoer, of een lichte koy,, bin?
Boer.     Dat jey een schuur waart, ick brochter wel een heel voer hoy,, in.
Truyt.    Schaamje jou niet Kees zoo ongeschickt te spreecken?
Boer.     (340) ’t Is of Cupido mijn sijn pijl, het dwars deurmen dermen esteecken.
              Kom ga voort Trijn, hoe selt hier lucken, hoorje niet wat ick segh?
Kniert.  Hoe souse dat hooren, zy is ommers al langh wegh.
Boer.     Dat haer de Droes haalt, daer sel icker voor betalen.
Matth.   Ja soo Heyntjeman jou niet eerst komt halen.
Boer.     (345) Kniertje wat isser te quaat, want ick moet gaen?
Kniert.  Ick selt eens sien, effen de Man, dry vaan.
Boer.     Dat’s goet, maer wilje mijn wel tot morghen crediteeren,
Kniert.  Ja.
[fol. B2v, p. 10]
Boer.     Ick wens jou beschyelijck goeden nacht mijn Heeren,
Franc.  Hoe Huysman gaje deur, kom zit hier noch wat neer.
Boer.     (350) Mijn tijt is verstreecken, en oock lust mijn geen drincken meer.
              En heb ick wat onbehoorlijckx gedaan wilt het mijn vergeven,
              Hat mijn Wijf niet gekomen, ick hat noch wel wat gebleven.
Matth.   Nou drinck noch eens, hoe staje dus, hou waar Truytje, tap,
Boer.     Voor mijn niet, goenacht altegaer, ick danckje voorje goet geselschap.
              (355) Ick loof datmen Kalf, alst mijn ziet, van blijschap sel springen
Truytje met de Boer binnen.
Matth.   En ick geloof dat je dadelijck, wat kleynder selt singen.
              Franckje, nou moetje mijn helpen. Maer wy mosten ons wat spoen.
Frank.  Wat sou ickje helpen, ick weet niet eens wat ick sel doen,
Matth.   Hoor dewijle dat de Boer het Kalf naer huys sal gaen lyen,
              (360) Soo sel ick het touw vast houwen. Dat jey van ’t Kalf of selt snyen.
              En neem jey t’Beest dan mee, dan sel ick achter de Boer blijven staen.
              En waer dat hy dan heen gaet, daer zal ick al mee gaen,
              En soo hy om siet, sal hy meenen dat sijn Kalf inde Droes is verwisselt.
Franck. Dat ’s goet, soo ’t wel geluckt, zoo isset wel bedisselt.
              (365) Maer ik vrees, dat hy jou kennen sel soo hy maer eens om ziet,
Matth.   Die droncken en vol is, die het ommers zijn vijf sinnen niet,
              Doch ick sel mijn wat verkleen,
Franck. Hoe selje hier aen plunje raken?
Matth.   Ick sel van mijn Mantel soo wel een Aappe-rock maken,
              Kom leen mijn eens een hant. Wat dunckter jou nou van
Knier.    (370) Ja wel ist meuglijck, Wat dat een Mensch bedencken kan.
Matth.   Maer Kniertje hebje niet wat swartzel, om mijn aensicht mee te strijcken?
              Want ick sou anders niet na de Drommel gelijcken.
Knier.    Dat hoeft niet, ick heb noch een Grins die hier lest is in gelijt,
Matth.   Dat’s puyck, ay kom doch voort, want het is al hoog tijt.
Franck. (375) Wees zoo haastich niet, of wilje saack eerst wel beleggen,
Matth.   Kom maer, datje niet en weet, sel ickje al gaende wel seggen.
              Kniertje wy sullen flus met een betalen, benje daer mee te vreen?
Kniert.  Ja heel wel, ga jey luy maer sonder schromen heen.
Altesamen binnen.


VIERDE BEDRYF.

De Boer met het Kalf al zingende uyt. MATTHEUS,
FRANCKJE. TRYN, KRYN.

Boer.     Helder op mijn hartje, wat zoo, laet nou Vioolen zorgen,
              (380) Tap hoere Waarden, heb ick geen Gelt soo moetje mijn borgen.
              Wat is de vryheit, en de vrolickheit een soete tijt verdrijf,
              Daerom Vryers trout altijt geen rijck out Wijf,
              Want assje om welstaans halven, haer tot liefde wilt porren,
              Zoo siense als een Bock die Knoflook eet, of als de Varkens die altijt knorren.
              (385) Ick beklaagh hem, die sijn Tuygje aen een out Wijf besteet.
              Want ongelijcke Paerden trecken qualijck, alsje dat wel weet.
              Sta vast bienen, ick ben half krom, wil onse Trijn nu wat seggen,
              Zoo sel icker een entje ongebranden as op leggen.
              Maer als ick droncken ben, dan isse voorme bevreest.
[fol. B3r, p. 11]
              (390) Wat heb ick van daegh by kluchtige snaken eweest,
              Ick hoorden mijn ooren uyt het lit, soo kostense praten,
              Daer was niemandt in de Stadt, of hy moster van sijn veeren laeten,
              ’t Moeyt me seecker, dat ick het al te gaer niet onthouwen kan,
              Doch ick moet’er wat van verhaelen, maer niemant treckt het hem an:
              (395) En offer yemandt boven of in ’t plijn was, die dit mocht raken,
              Die swijgh stil, want de Spreeuwen soudender Pasquillen van maken.
              Doch daer is niemant by sijn rechte naem gemelt,
              Luyster eens op dese manier wiert het onder de Compagny vertelt;
              Hoe Klaertje van twee kindren gelijck was in de kraem bevallen,
              (400) En datter de Baes niet hebben wou, om datse met de Knechts had leggen mallen.
              Hoe Sytje, haer Vryer op sweert, datse met het kint,, is,
              Doch hy seyt contrary, datse maer met water en wint,, is.
              Hoe den Italiaen door sijn kortiseeren (soo hy meent) al de Jufvrouws kan bekooren.
              En hoe Duyfje haer maeghdom op een Bruyloft het verlooren.
              (405) Hoe Ioost Willemijntje hielt voor zijn waerste schat,
              En hoese hem wijs maeckte datse geen natuur en had,
              En daer na quamse in de kraem, van een Soon, of hy uyt een dijck was gehouwen,
              Och! sy Ioost, nou sel ick mijn leven geen eerlijcke Dochters vertrouwen,
              Sullense mijn soo bedriegen, en houwen voor een Boer,
              (410) Daer ick meende datse rijne Maecht was, is’t een befaemde Hoer.
              En hoe een Friesse Student sijn Bibliotheeck het versoopen.
              En hoe een Poëet wel twee-en-vijftigh blaeuwe scheenen het geloopen.
              Hoe blinde Iasper sijn Wijf lustigh of geboent,, het,
              En hoe een Hoorens-man, een hoofse Jufvrouw of gesoent,, het.
              (415) Hoe Isabel niet uyt derft gaen, om datse haer neus krijght vol knoblen,
              En hoe een uytdrager sijn Moers huyck tot wijse Frans ginck verdoblen.
              Doch hy betroudese niet in de lommert, daerom bracht hyse in’t lant van beloft;
              En hoe dat lichte Daentje sijn Wijfs ringen het verkoft,
              En hoe een Maeckelaer, al vijf Speel-kindren, van’t jaer het t’huys ekregen,
              (420) En hoe Lijntje al tweemael aen de Spaense-mieren het elegen.
              En hoe een rijcke Jufvrouw na haer hofste was gegaen,
              Om daer het pack te lossen daerse meê was belaen.
              En hoe de Vaer van’t Kint nu wil van haer schijen,
              En och! het lieve schaep doet niet als bidden en schrijen,
              (425) Maer hy laeter sitten, en hy geefse de schop;
              Benje nou soo licht van keurs, sy hy, je sette mijn daer na oock wel een paer hoorens op.
              En hoe Katarijn een ysere Hoet voor haer Man het laeten maken,
              Want sijn hoorens zijn so groeysaem, dat hy qualijk door de deur kan raken.
              Doch hy is te vreen, (en hy seyt) wie kent betren, want ick doe mijn best,
              (430) En ist dat mijn Wijf in Venus bort speelt, so krijgh ick noch wel schut en rest.
              En hoese te Rotterdam, het malle Schip, heel sterck laeten bewaren,
              Want sy vreesen, soo ’t in de Maas quam, dat het al de Scheepen sou aen stuckent varen.
[fol. B3v, p. 12]
              En hoe droncke Steven op een nacht, tegen de steenen Roelant an liep,
              Maer hy wiert soo vervaart, dat hy de Ratelwacht om hulp an riep.
              (435) ’t Is mijn niet mooglijck dat ick al de potzen, diese vertelde, kan verhalen,
              En oock ist hooft geen deegh, ’t is offer een party Meulens in malen.
              Doense nu dese ware geschiedenisse tegens malkander hadden esyt,
              Riepper een, Messieurs laet ons wat speelen tot verkortingh van de tijdt.
              Ick sagh mijn oogen uyt, en ick docht waer ofse al dese kunsjes leren:
              (440) Daer speeldense Engels, en Duyts ticktackken, beere, en verkeeren,
              Passe la bete, piekette, Voetquaarte, Discarteeren, Lentereluy,
              Roemsteeken, hocken, poggen, gelderstroeven, en muysebruy.
              Gefthem, bruydde, openhantje, pachten, het leste en negen blaatje,
              Rafelen, Peperen, Passen, Grandoese, Ottje, en Tatatje.
              (445) Maer na mijns oordeel, duncktme, doen sulcke Maats niet wel,
              En nae onse Domeny zyt, soo koomense wel gemeenlijk inde Hel.
              Maer niet inde Servet-steegh o! neen daer vintmen niet als vromen,
              Mijn Vaar was oock soo een ravellaer, die plachter mee wel te komen.
              Nou ick mach gaen, want ick hoor dat de boeve Clock al luyt.            Matth. en
              (450) Wel! hoe wort het hier so doncker, wel wat of dat beduyt,          Franck uyt.
              Wat zien ick daer al fiesejoenen, ja wel ick begin te vreesen,
              Hoe selt hier lucken, droom ick oock, of souent maer fantasijen weesen?
              O! mijn ick word zoo vervaert. Dit is een teycken van mijn leste tijt,
              Nou sel het volbrocht worden, dat onse Trijn so dickwils het gesyt.
              (455) Och! ick derf niet een voet versetten, want het is hier vol dalen en klippen,
              Daer zien ick Hâmans galgh, (hoe ben ick blint) t’is ommers dat ding
                                                                    daerse de Soldaten aen wippen.
              Hoe word ick nou voor mijn peekel sonde van helsche gesichten geplaacht?
              Dat komt al van droncke drincke, en datmen niet na sijn Wijf vraacht.
              Daer is de Duyvel van Vloonburgh, waer sel ick mijn versteecken?
              (460) Isser niemant die mijn bergen wil, zo sel ick mijn selver den hals breecken.
              Och! daer komt Pluto, wel met een heel regiment jonge Nickkers,
              Kijck eens, ’t is ofje de strijt ziet tussen de Muysen en de Kickkers.
              Dat ick wist datse mijn niet krijghen costen, ick sou voort op ’t recken tijen
Matth:   Kom Franckje, ’t is nu tijt, maer wilt voorsichtich snijen.
Franckje snijt het Kalf vant touw, en gater mee binnen.
Boer.     (465) Och! wat komt mijn al over? mijn lieve Wijffje, was ick nou bey jouw
              Ick wou wel sweeren, dat ick mijn leven niet meer vanje lopen souw.
              Och! daer zien ick de Rotterdamsse Potvis, voorseeker sel hy mijn mee opslocken.
              Wel wat is dit? ’t is of ick van mijn Kalf wort te rugh getrocken,
              Mijn lieve biesje, jey toont noch een vroom hart, wantje bent met mijn belaen,
              (470) Ick bidje ga doch voort.
Matth.   O! neen ick blijf hier staen.
              En ick besweerje in dese kringh, sonder datjer een Voet selt uyt setten,*
              Of ick souwje dadelijck van Cerberus, de helsche hont laten op vretten.
Boer.     O! lieve tijt: ick sterf van anghst. och! men Kalf is inde Drommel verkeert.
              Och! hoe kom ick hier uyt. Ay ick bidje, datje doch niet meer sweert.
              (475) Maer wat komje hier doen. Wie soeckje, of magh ick dat niet vragen?
Matth.   Ick ben een helsche Prins, en kom om jou te plagen,
              ’k Heb noyt geen Vaar gehat, de wraack’ dat is mijn Broer.
              Megeer mijn Suster is, Medea is mijn Moer,
[fol. B4r, p. 13]*
              Ick doe al wat ick wil. Ick voer de helsche donder,
              (480) ’K ruck Pluto van sijn throon, en keer het bovenst onder,
              Elck schrickt die mijn maer siet, ick groey in ’t helsche Vier.
Boer.     Asje soo veel inde Hel hebt te doen, wat drommel doeje dan hier?
Matth.   Hoe Schelm spreeckje noch, wel hoe oft hier sel lucken,
              Ick scheurje dadelijck wel aen hondert duysent stucken.
              (485) En stuurje na de Hel, tot spijs van ’t hels gespuys.
Boer.     Och! dat hoop ick niet.
Matth.   Hoe, derfje noch al spreken.
Boer.     Neen; Ick swijgh gelijck een muys.
Matth.   Maack mijn de kop niet warm, of ick souwje stracks vernielen.
Boer.     Och wat sel ick nou doen? hier helpt geen kruysse noch knielen?
              Waerom komje doch om mijn, ick versoeck datje daer reden of geeft?
Matth.   (490) Om datje met je Vrouw, altijdt soo qualijck leeft,
              Haer klachten zijn verhoort, ’k heb last om jou te halen,
              Ick ben jou Debiteur, kom voort mee naar de hel, daer sel ickje betalen.
Boer.     Och Kalfje, laet me lopen, en denckt hoe dat ickje wel heb gemest.
              En hoe dickwils datje met mijn huy en prut je dorst hebt gelest,
              (495) En hoe datje mijn hoy en gras soo menighmael hebt gegeeten.
              Je slacht de Diefleyers, die van ouwe deught en schult niet willen weten.
              Och mijn waarste drommeltje, laet mijn doch om dese vrientschap gaen.
              Ick moet wit en swart worden, heb ick het niet uyt pure liefde edaen.
Matth.   Dit bidden gelter niet, kom voort, je tijdt is al verstreecken.
Boer.     (500) Wat hebje oock een Pharoos hert. Laet mijn noch een woort spreecken,
              Mijn sulvre droesje, doet het niet om mijn, maer om mijn waerde Vrouw.
Matth.   Om je Vrouw, sou ick noch al veel doen, maer voor jouw,
              Niet een sier. Doch of ick hetje nu al gingh vergeven,
              Wilje dan wel sweeren, datje voortaen gerust metje Vrouw selt leven?
Boer.     (505) Jaak.
Matth.   Beloofje dan, dat jey je wijf niet meer selt schoppen oft slaen?
              En datje sonder haer weten, geen voet selt uyt de deur gaen?
              En datje na acht uuren nimmermeer uyt selt blijven,
              En datje niet weer selt spreecken, ofse opje quam te kijven.
              En datje alles sult doen, wat-se jou by dach en nacht gebiet,
              (510) En datje al wat-se seyd’ geloven selt, al wasset de waerheyt niet.
              En datje jou niet meer selt droncke drincke, of in hoer huysen loopen.
              Beloof je dat?
Boer.     Ja. Of ick wens datje mijn levendigh het vel meught of stroopen.
Matth.   Daer laet ickje op los, maackt dat jet wel onthout, en volght mijn bevel
Dewijle dat Mattheus binnen gaet, steekt Franckje
wat Boskruyt aen.
Boer.     O! mijn wat is dit? hier bin ick by de mondt van de hel.
              (515) Och helpt doch, isser niemant die hem eerbarmt over mijn droevig klagen,
              Ach ick wordt soo swack, mijn beenen konnen mijn niet langer dragen.
              Hat ick dat verduyvelde Kalf aen d’een of d’aar verkocht,
              Zoo hat het mijn in dese ellende noch mesery niet ebrocht.
              Doch het spreeckwoordt seyt, datmen in ’t gemeen met scha of schant moet leeren.
Mattheus en Franckje uyt.
              (520) Zie daer komen noch twee drommels, om mijn te tormenteren.
[fol. B4v, p. 14]
Matth.   Het gaet tot noch toe wel.
Fran:    Hy lijckt wel yl van hooft.
Boer.     Ay Droesjes ga doch wegh, ick sal al doen wat ickje maer heb belooft.
Matth.   Hoe scheeren wy mekaer, wat schortje, benje dol of beseeten?
              Wel Kees, kenje mijn niet?
Boer.     O! neen blijf daer toch staen.
Matth.   Nochtans hebben wy flus samen gedroncken en gegeeten,*
Boer.     (525) Dat is waer. Maer ik docht, dat jey ’t verandert Kalf was,
              Mijn getrouwe vrinden. O! je komt nu soo wel to pas,
              Ick ben schier half doot, wilt voort lest jou goet hart aen mijn betoonen,
              Ick bidje brengme thuys, onse Trijn seltje wel dubbelt weer beloonen.
Franc.  Dat willen wy wel doen, maer hoe beefje dus, wat is jou doch geschiet?
Boer.     (530) Dat durf ick niet seggen. Ay kijck eens ofje hier geen Duyvels ontrent ziet:
Matth.   Ick zie hier niemant. Maer waer isje Kalf, of hebje dat verdronken of verlooren,
Boer.     O! neen swijgh daer van stil, ay kom maer, dat selje tot onsent wel hooren.
              Ach ick word zoo benauwt.
Franc.  Waer woonje, hoorje niet, jou rechte mallen Uuyl?
Boer.     Aldernaest qualijck geseeten, in d’omgekeerde Osse-smuyl,
Matth.   (535) Nou Kees Oom zijt gerust, en wilje traenen sparen,
Boer.     Ick hat niet edocht datter sulcke goeluy inde Werelt waren.
Matth.   Is dit jou huys niet?
Boer.     Ja, ay klop doch lustich an.
TRYN en KRYN uyt.
Matth.   Goeden avont Vroutje.
Trijn.     Wel Vrinden wat is dit? ô! mijn wat deert men Man?
              Hoe ziet by dus bedeest. Ay lieve Kees wilt spreeken,
              (540) Hebje krakeel ehat, wat schortje, benje gesneen of gesteeken.
Boer.     Och neen daer heb ick geen noot of, maer dat jey hebt gepropheteert
              Dat is geschiet.
Trijn.     Wat is dat?
Boer.     Maer ons Kalf is in de baarelijke Duyvel gemetamorphoseert.
              En die het mijn daer sulcken Puplicatie gaen publiceeren,
              Dat ick mijn niet meer sel droncke drincke, dat wil ick wel sweeren.
              (545) Och ick ben soo qualijck, ’t is ofme de keel van benauwtheyt sluyt.
Krijn.    Houje hant voor zijn water- en Wint-meulen, so vliechter den aam niet uyt.
Trijn.     Och! wat komtmen over, loop Krijn hael de Docter, ay wilje doch wat reppen
Boer.     Dat hoeft niet, wacht noch wat, want ick begin weer aam te scheppen.
Trijn.     Maer Vrinden waer vonje men Man.
Franc.  Hier een huys vijf ses van daen,
              (550) En hy versocht of wy hem t’huys woude brengen, want hy dorst niet alleen gaen,
Matth.   Maer Kees jockje oock, datje kalf verkeert is
Boer.     Zou icker mee jocken,
              Neen wis niet, de Droes was noch met het roo-kalfs vel overtrocken,
              Ick hebt al te wel gesien, want het geschieden op de volle straat.
              Ay ga wat te rugh metje Roo-mantel, want ick meen aars dat de Droes noch voorme staet,
Franc: (555) Wel magmen seggen, dat de gecken, en de kindren int gemeen de waerheit spreeken.
[fol. C1r, p. 15]
Trijnt.    Ay Crelis zijt gerust, en wilje hooft met sulcke grillen niet breecken.
Boer.     Ach ick ben soo kranck, de sieckte het me al harder, asje mient, an evat.
Krijn.    Dat blijckt wel, want je mont gaet, as een Telder sijn aarsgat.
Boer.     Kom hier Trijntje, jey bent noch het staaltje van de vrome Vrouwen,
              (560) ’t Geeft mijn geen wonder, dat wy geen goethuys hebben gehouwen,
              Daerwe soo langh de Sathan hebben in ons huys ehat,
              Och hy wist soo veel van ons beyde te seggen. Ja dat
              Jey hadt geklaaght, en wat ick al hadt misdreven.
              Doch ick beloofde hem, dat ick voortaen met jou gerust sou leven.
              (565) Daer op liet hy mijn los. Maer hat ick dat niet gedaen,
              Ick hat soo waer als ick hier sit, mee na de Hel moeten gaen.
Trijn.     Ach mijn waarde man, ick hoop datje nou je leven anders aen sult stellen,
Boer.     Dat beloof ickje, of ick wou datmen Heyntjeman stracks quam quellen.
              O! Ick word al weer soo misselick!
Matth.   Kom recht hem wat om hoogh.
Boer.     (570) Daer dochtme dat ick ’t verkeerde Kalf sagh, soo leytme die ro mantel in’t oogh.
Trijn.     Ay set dat uyt je sin, waer toe dient al dit maalen.
Matth.   Hoort Trijntje, laet je knecht eens om drie stuyvers slaap-kruyt haalen.
              Dat sel ickje man ingeven, en decken hem warm toe, op dat hy lustig swiet,
              En als hy wacker wort sal hy alles gelooven, wat hem van daagh is geschiet.
Boer.     (575) Ach ick ben soo verschrickt, ’t is of ick vande Werelt sel scheyen.
Trijn.     Nou wees maar te vreen, en denckt watmen om sijn sonde al moet lyen.
              Loop Krijn, haal ereys om drie stuyvers Dormio Herbario,
Krijn.    Wat is dat voor goet? leghme dat eerst uyt.
Trijnt.   Wat benje oock een botte vlegel, kenje noch geen slaep-kruyt.
Krijn binnen.
Boer.     Hoor reys Monsieurs, of ick van dese sieckte quam te sterven,
              (580) Zoo wou ick wel hebben dat men Wijf al mijn goet sou erven,
              Wilje dat wel getuygen?
Fran.    Ja dat sullen wy wel doen.
Boer.     ’tMoeytme dat ickje arbeyt niet vergelden kan, doch mijn wijf selt vergoen.
KRYN de knecht uyt.
Krijn.    Daer is de Herbario Dormio,
Matth.   Hou waer maet, drinck jey dat uyt, dat sel jou hert weer salven,
Boer.     Ist ook bitter?
Matth.   Neen.
Boer.     Och houmen hooft vast, want ick sal moeten kalven,
              (585) Ach was ick hier van verlost, o! wat isme dit een swaar kruys.
Krijn.    Ja wel maat begin jey te kalven, soo loop ick uyt het huys,*
              Want jou kalf mocht oock in de Nicker transformeeren,
              En elcke Droes soeckt sijn man, en dan mocht hy mijn oock tormenteren.
Boer.     Och ick word soo vakerigh, mijn oogen hebben haer al tot rusten geset.
Matth.* (590) Kom Frankje help wat, soo raackt de boer na bedt.
Mattheus, Franckje en Trijn bren-
gen de Boer binnen.         
Krijn.    Dat sinnen eerst snaken, die weeten raet om een mensch te paeyen,*
              Dat zyn Manniste streecken?*
              Wat dunckje van sulcke ollen te draeyen.
              Nou moeter de Baas onder, doch hy is nu genoegh overheert,
[fol. C1v, p. 16]
              Want sy maken hem wijs, dat sijn Kalf in de Droes is verkeert
              (595) De Droely noch sijn Moer bedocht noyt slimmer stucken,
              Maer sacht daer zijnse weer.
MATTHEUS, FRANCKJE, en TRYN uyt.
Matth.   Ick had niet edocht dat dit soo wel sou lucken,
Trijn.     Maer hoe sel ick dit vergelden, dat weet ick seecker niet,
              Doch je meucht het Kalf houwen, want soo ’t mijn Man weer siet,
              Soo was ons werck vergeefs.
Franck. Dat’s waer,
Trijn.     Hou waer, drinck daer eens voor, maer wilt dees potse swijgen.
Matth.   Ay! ’t is te veel.
Krijn.    (600) Hy slacht de Lackayen die excuse moy seggen, en se zijn blijdt asset maer krijgen,
Matth.   Goeden nacht Trijntje, wy bedanckenje voor je Kalf, enje gelt.
Trijn.     En ick bedanckje voor datje mijn Man, op de rechte wegh hebt gestelt.
              Kom morgen eens aen, om te sien of hy oock van sinnen sel verkeeren;
Matth.   Dat sal ick doen,
Krijn.    Laet danje Mantel ’t huys, want de Baes mocht aers veraltereeren.*
Trijn en Krijn binnen.
Matth.   (605) Wel Franckje hadje van daegh wel sulcken avontuer verwacht,
Franck. Neen. Maer jey selt wel door de Werelt raken al kenje geen ambacht.
Matth.   Hoe sagh de Boer dat sijn Kalf verandert was?
Franck. Ick kostme niet houwen van laggen;
Matth.   Zijn vreucht verkeerde wel haest, hoe kon hy bidden en praggen,
Franck. Ick was bangh dat hy ’t mercken sou, datmen hem soo bedroogh,
              (610) Hy had geen goe puf op jou, want je Mantel ly hem staegh in ’t oogh.
Matth.   Hebjet Kalf wel versorght, dat het ons niet kan ontloopen?
Franck. Ja, zijt daer niet voor bevreest,
Matth.   Wy meugent morgen aen d’een of d’aer verkoopen,
              En speelen met het gelt moy weer, het magger nu wel op staen.
              Ay kom, ’k wet Kniertje wel meent dat wy met het gelagh zijn deur gegaen.
Franck. (615) Ja wel, soo langh mijn oogen open staen, sel ick dese potsen niet vergeeten,
              Soo een Kalf te krijgen, noch gelt toe, en een heele Pot met eeten.
Matth.   Soo moet men ’t weer soecken, die al sijn goet en gelt het verquist,
              Weetje wel wat het spreeckwoort zijt, arremoe soeckt list.
              Soo hier eenige Vrouwen zijn, die met droncke Mannen zijn beladen,
              (620) Die brenghse by mijn, ick saller van den dronck helpen, sonder perijkel of schaden:
              Hier mee wensen wy goeden nacht, aen al de Jufvrouwtjes en Messieurs,
              Doch asje uytgaet, soo bewaer je knoopen, Joorlogie, en je Beurs.*
Binnen.       

J. V. Breen.   

Al rollende.
EYNDE.

Continue

Tekstkritiek:

vóór vs. 23-25: de sprekersaanduidingen staan een regel te laag
vóór vs. 160 KNIERTJE er staat: TRUYTJE
vs. 321: verheert er staat: verhart
p. 13: er staat: p. 31
vs. 471: in er staat: inde
vs. 524: gedronken er staat: gedronkan
vs. 586: het er staat: de
vs. 590 Matth. er staat: Kniert.
vs. 591: snaken er staat: smaken
vs. 592a en b zijn in omgekeerde volgorde afgedrukt
vs. 604: veraltereeren er staat: veraltereereen
vs. 622: knoopen er staat: noopen